ჩვენი დროის ერთ - ერთი მნიშვნელოვანი ეკოლოგიური პრობლემა - გარემოს დაბინძურება, რომელიც წარმოიქმნება მისი ბუნებრივი ქიმიური თვისებების ცვლილების შედეგად, ან როდესაც მისთვის არადამახასიათებელი ქიმიკატები შედიან გარემოში, აგრეთვე ნებისმიერი ნივთიერების კონცენტრაციის შედეგად, რომელიც აღემატება მის ფონურ (ბუნებრივ) საშუალომრავალწლიურ მნიშვნელობას განსახილველ პერიოდში. ამასთან, უდიდეს საფრთხეს წარმოადგენენ სამრეწველო ობიექტები. ამიტომ, ჩვეულებრივია მათთვის ქიმიური დაბინძურების ზონის გამოთვლა. იგი წარმოდგენილია ელიფსით და მოიცავს ავარიის შემთხვევაში ადამიანებისთვის ყველაზე დიდი მოსალოდნელი ზიანის ტერიტორიას. ქიმიური დაბინძურების სახეებია: პირველადი - ბუნებრივ - ანთროპოგენური პროცესების შედეგად წარმოქმნილი ქიმიური დამაბინძურებლები; მეორადი - წარმოიქმნება ფიზიკურ - ქიმიური პროცესების შედეგად. ვინაიდან ქიმიური დაბინძურება აზიანებს ბიოსფეროს სხვადასხვა ნაწილს, ამიტომ მიზანშეწონილია დაბინძურების შემდეგი სახეების გამოყოფა: ატმოსფერული - ქალაქებსა და ინდუსტრიულ ზონებში ჰაერის მდგომარეობის გაუარესება; შენობების, ნაგებობების, საცხოვრებელი და სამრეწველო ობიექტების დაბინძურება; საკვები პროდუქტების ქიმიური დანამატებით დაბინძურება და შეცვლა; ჰიდროსფეროს (მიწისქვეშა და ზედაპირული) წყლების დაბინძურება; ლითოსფეროს დაბინძურება - აგროქიმიის მიერ ნიადაგის დამუშავებისას. დამაბინძურებლების ბუნება: არსებობს ორგანული ქიმიური დამაბინძურებლები, როგორიცაა პესტიციდების უმეტესობა, დიოქსინები და ნახშირწყალბადები; სხვა ქიმიური დამაბინძურებლები, როგორიცაა მძიმე ლითონები, არაორგანულია; ანალოგიურად, ზოგიერთი დამაბინძურებლები შერეული ხასიათისაა, როგორც ბევრი სარეცხი საშუალება. ბუნებრივი ეკოსისტემებისა და ადამიანებისთვის ყველაზე დიდ საშიშროებას წარმოადგენს ქიმიური დაბინძურება, როდესაც ბუნებრივ გარემოში ხვდება სხვადასხვა ტოქსიკური ნივთიერება: აეროზოლები, ქიმიკატები, მძიმე ლითონები, პესტიციდები, პლასტმასები, ზედაპირულად აქტიური ნივთიერებები და ასე.შემდეგ. ქიმიური დაბინძურების აღმოსაფხვრელად გამოიყენება სხვადასხვა ტექნოლოგიური ალტერნატივა, რაც დამოკიდებულია დამაბინძურებლის ბუნებასა და გარემოზე. ფიზიკური აღდგენა გამოიყენება დამაბინძურებლების ან ქიმიკატების მოცილებით ან ბლოკირებით მათი განეიტრალების ან დაშლის მიზნით.
Source: გუნია, გარი. ეკოლოგიის საფუძვლების ტერმინების განმარტებითი გლოსარიუმი: დედამიწისა და გარემოს შემსწავლელ მეცნიერებათა დარგში = Explanatgory Glossary of Terms on Basics of Ecology: In the field of sciences about Earth and Ennvironment: [სახელმძღვანელო] / გარი გუნია; რედაქტორი თენგიზ ცინცაძე; საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი, ჰიდრომეტეოროლოგიის ინსტიტუტი. თბილისი, 2024
to main page 
top of page