ინტროვერტული, ექსტრავერტული

კარლ გუსტავ იუნგის მიერ შეტანილი ცნებებია ფს-გიაში.

კ. იუნგის აზრით, ყოველი ად-ნი შინაგანად ტიპურად თავისებურია, ის ან ი. ტიპია, ან ე. ყოველი მათგანი თავისებურ ფს-კურ წყობას გულისხმობს, რ-იც მდგომარეობს მზაობაში, მიდრეკილებაში იმოქმედოს ან საკუთარი შინაგანი სამყაროს კარნახით /ი./ ან გარემოსამყაროს ზეგავლენით /ე./.

ი. ტიპი მიმართულია შიგნით თავის თავისკენ. თავის აზროვნების, გრძნობისა და მოქმედების იმპულსს და ენერგიას საკუთარი შინაგანი სამყაროდან იღებს. მის ქცევას, პირველ რიგში, საკუთარი პიროვნება განსაზღვრავს, გარემოს ზემოქმედებას გაურბის, ახალი სიტუაციის წინაშე უკან იხევს, საკუთარ თავშია ჩაკეტილი, გულჩათხრობილია.

ე. ტიპი მიმართულია გარესამყაროსაკენ. მისი აზრების, გრძნობების და მოქმედების განმსაზღვრელი, პირველ რიგში, გარეგანი ფაქტორია, იგი თავის მოქმედებას და რეაქციებს გარესამყაროს უთანხმებს, არ არის თავის „მე-“ს ანალიზში ჩაძირული, სხვასთან ურთიერთობას ეძებს, ადვილად ამყარებს მათთან კონტაქტს, ახალ სიტუაციაში თავს ყოველთვის ფლობს.

ტერმინები ი. და ე., რ-რც ად-ნთა ტიპის აღმნიშვნელი ცნებები, ფართოდაა გავრცელებული ფს-გიურ და აგრეთვე მოსაზღვრე დარგების ლიტერატურაში. გამოკითხვის ანკეტური მეთოდით და რორშახის ტესტით ჩატარდა გამოკვლევები ამ ცნებათა ვერიფიკაციის მიზნით, განსაკუთრებით ფართოდ ამერიკაში ჰ. აიზენკის ხემძღვანელობით. კერძოდ, იმის დასადგენად, თუ რამდენად გამართლებულია ამ ცნებების მიხედვიტ დიფერენციაცია ად-ნთა შორის და რა თვისებებთან კორელირდება ყოველი მათგანი განსაკუთრებით.