მოთხოვნილება

ორგანიზმის მდგომარეობის განცდას, შინაგანის ან გარეგანის დანაკლისის შევსების საჭიროებით გამოწვეულს მ. ეწოდება. თავის დაკმაყოფილებისკენ მიმართული მ. ერთგვარი დაძაბულობის სახით განიცდება, რაც მას გარკვეულ ემოციურ ტონს ანიჭებს. მ., რ-რც ორგანიზმის დაძაბულობის განცდა „განტვირთვისკენ ისწრაფვის და თავისი დაკმაყოფილებისთვის გულისხმობს საგანს, რ-აც გარკვეული „გამოწვევითი ხასიათი“ ან ძალა აქვს /კ. ლევინი/.

ად-ნს, გარემოსთან დამოკიდებულებაში, მრავალი მ. უჩნდება; ამ მხრივ განასხვავებენ მ-ს დაბალს, რ-იც გარდა ად-ნისა ცხოველისათვისაც არის დამახ. და მაღალს, რ-იც სპეციფიკურია მხოლოდ ად-ნისთვის.

დაბალი მოთხოვნილებებია ბიოლოგიური ანუ ვიტალური /ჭამა–სმა, სითბო, სქესი/, მაღალია – ინტელექტუალურ - შემეცნებითი /ცნობისმოყვარეობა, ესთეტიკური, მორალურ– ეთიკური, რელიგიური და სხვა/. მაღალი და დაბალი მ-ების გარდა დ.უზნაძეს მ-ბთა კლასიფიკაციაში შემოაქვს ფუნქციობის მ-ის ცნება. /იხ. ფუნქციობის ტენდენცია/, რ-იც, თუმცა არსებითად ად-ნისათვისაა დამახ., მაგრამ იგი გარკვეული ქცევის სახით ზოგ ცხოველებშიც ნათლად შეიმჩნევა /მაგ., თამაშის სახით მაიმუნებ- ში, კატებში, ძაღლებში და სხვა/.

ფს-გიაში ცნობილია აგრეთვე, მოთხოვნილებიდან განსხვავებით კუაზიმოთხოვნილების /ვითომდა მოთხოვნილების/ ცნება, რ-იც წარმოიშობა არა აქტუალური მ-ის საფუძველზე, არამედ თავის მოქმედების იმპულსს სუბ-ის გადაწყვეტილების აქტიდან იძენს /იხ. კვაზიმოთხოვნილება/.

ყოველი მ. ცოცხალი არსების მოქმედების წყაროა, აქტივობის ბიძგია. /იხ. განწყობის თეორია, აქედან: განწყობის წარმოშობის პირობები თვითონ აქტიურობა ანუ ქცევა მ-ის დაკმაყოფილების საშუალებაა და სუბ-ის დარღვეული წონასწორობის აღდგენის აუცილებელი პირობაა ამ აზრით მ. დ. უზნაძემ განწყობის პირობად და საფუძვლად აღიარა.