ილია გიორგის ძე გოგია

   ილია გოგია დაიბადა 1889 წელს სენაკის რაიონის სოფელ ნოღაში, ღარიბი გლეხის ოჯახში. მშობლები ადრე დაეხოცა და მისი აღზრდა ბიძამ ითავა. სწავლობდა სოხუმის დაწყებით სკოლაში (Горская школа), ქუთაისის საოსტატო სემინარიასთან არსებულ პირველდაწყებით სკოლაში და ხონის საოსტატო სემინარიაში, სადაც ახლად დანიშნული დირექტორის ალექსანდრე ჭიჭინაძისა და მასწავლებელ ტრიფონ თაბუკაშვილის, გრიგოლ ბურჭულაძის, გ. ბოკერიასა და სხვათა ხელმძღვანელობით სამშობლოს, მშობლიური ენისა და მწერლობის სიყვარული შეისისხორცა.  სწორედ ამ პერიოდში ჩაება იგი საზოგადოებრივ და სამხატვრო-სალიტერატურო საქმიანობაში.

   ილია გოგიამ პირველი ლექსი ვალერიან გუნიას ჟურნალ „საქართველოში“ 1908 წელს გამოაქვეყნა. იმავე წელს დაბეჭდა პირველი წერილი მოწაფეთა პერიოდულ ალმანახში „მოწაფის ჩანგი“. წერილი ეხებოდა ქართული ენის სწავლებას.

   1909 წელს, ხონის სემინარიის დამთავრებისთანავე  რაჭის მაზრის სოფელ  ჭიორის დაწყებითი სკოლის გამგედ გაანაწილეს, სადაც ხუთი  წელი მსახურობდა. სხვადასხვა დროს სხვადსხვა სოფლებსა და ქალაქებში მასწავლებლობდა:  რაჭის სხვადასხვა სკოლებში, ბაქოს “ქშწკგ” საზოგადოების ქართულ სკოლაში, თბილისის რეალურ სასწავლებელში ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად,  კახეთის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკუმში რუსული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად, სამეგრელოში  ზუგდიდის მაზრის და რაიონული განათლების განყოფილების ინსპექტორად და მეთოდისტად,  ზუგდიდის მუზეუმის მეცნიერ-მუშაკად და სწავლულ მდივნად, შემდეგ  კი იმავე მუზეუმის დირექტორად.

   ილია გოგია ინტენსიურად თნამსრომლობდა ქართულ პერიოდულ გამოცემებში: “განათლება”, “განათლების მუშაკი”, “საბჭოთა მასწავლებელი”, “ნაკადული”, “პიონერი”, “მომავალი”, “საქართველო”, “ბურჯი”, “განთიადი”, “ცხოვრება”, “მეგობარი”, “ფასკუნჯი”, “კოლხიდა”, “იმერეთი”, “ერი”, “ჩვენი ერი”, “შრომა”, “თემი”, “სახალხო ფურცელი”, “სახალხო გაზეთი”, “სახალხო საქმე”, “ტრიბუნა”, “კომუნისტი”, “კომუნარი”, “მებრძოლი” და სხვა ჟურნალ-გაზეთებში. წერდა უმთავრესად საბავშვო მხატვრული და პედაგოგიურ-აღმზრდელობითი ხასიათის ლექსებს, მოთხრობებს, იგავ-არაკებს, მეთოდურ-პედაგოგიურ, ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ და პუბლიცისტურ წერილებსა და ნარკვევებს. გამოქვეყნებული  აქვს თარგმანებიც.

    1919-1921 წლებში ილია გოგია  პედაგოგიურ ჟურნალ „განათლების“ რედაქციის მდივანი და მისი გამოცემის ხელმძღვანელი გახლდათ. იმავე ხანში იაკობ გოგებაშვილის „დედა ენის“ და „ბუნების კარის“ შემსწორებელ-გადამმუშავებელი კომისიის წევრიც იყო. სხვათა თანაავტორობით შეადგინა ქართული ენის სახელმძღვანელო (დაწყებითი სკოლებისათვის) „ჩვენი სკოლა“ ( I და II ნაწილი).

  ილია  გოგიას თანარედაქტორობით გამოვიდა ზუგდიდის სახელმწიფო ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმის შრომები. ბოლო ხანებში იგი ძირითადად  სამეცნიერო-კვლევით მუშაობას ეწეოდა საქართველოს ისტორიულ და ლიტერატურულ  თემებზე.