ნიკოლოზ გრიგოლის ძე გამრეკელი

   ნიკოლოზ გამრეკელი დაიბადა 1836 წელს იგი გახლდათ პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე. ჩართული იყო და მოღვაწეობდა სხვადასხვა საზოგადოებრივ საქმეებში. კოტე მესხთან ერთად, ქუთაისში, ხელმწიფის მისაღები პავილიონი თეატრის დარბაზად გადააკეთა და ქართულ წარმოდგენებს მართავდა. 1894 წელს შენობა დაიწვა და წარმოდგენებიც შეწყდა. ამ სცენაზე პირველად გამოვიდნენ: ნინო ჩხეიძე, შალვა დადიანი, ვ. ბალანჩივაძე, დ. ჩარკვიანი და სხვები.

   ნიკოლოზ გამრეკელი წერდა ქართველი პატრების, ისტორიულ, ეკონომიკურ, სააღმშენებლო და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე. მკვლევართა დახასიათებით, ნიკოლოზ გამრეკელის ნაშრომი " აღლუზიანი" ფრიად საყურადღებო მასალაა ჩვენი წარსულის ზოგიერთი მხარის გასაცნობად. ნიკლოზ გამრეკელი თვლიდა, რომ სიტყვათა ლექსიკონი ლექსთა კონიდან არის წარმომდგარი და ევროპელ ხალხთა შორის ქართველი პატრების მიერ არის შეტანილი და გავრცელებული შუა საუკუნეებში.

   ნიკოლოზ გამრეკელი გარდაიცვალა 1896 წელს და დაკრძალულია სიღნაღში, კოპალას წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში.

• ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება, საზოგადოების ნამდვილი წევრი (1917-)

• "ქართველ მოღვაწეთა ლექსიკონი" : იოსებ იმედაშვილი // I ტომი. - თბილისი, ეროვნული ბიბლიოთეკის გამომცემლობა, 2018. - გვ. 489