`brZaneba da uwyeba~. 1763-1787. Tbilisi, pirveli qarTuli gazeTis `saqarTvelos gazeTi~-s winamorbeds, romelic, zaqaria WiWinaZis Segrovil cnobebs Tu daujerebT, gamodioda 1763-1787 ww. Sua, sporadikulad, erTeul furclebad, erqva jer `brZaneba da uwyeba~, Semdeg ki `leporti~; Seicavda mefisa da patriarqis brZanebebs, gankargulebebsa da sxvadasxva oficialur aqtebs.
erTaderTi faqtiuri masala am gamocemis Sesaxeb mxolod zaqaria WiWinaZes mohyavs Tavis broSuraSi `qarTuli gazeTis asi wlis istoria~ (Tbilisi. meore gamocema. 1916 wl., gv. 62-64). z. WiWinaZe swers: `saqarTveloSi gazeTis msgavsi furclebis beWdva 1760 w. Semdeg iwyes, anu qarTl-kaxeTis dakavSirebidan, roca am ori kuTxis mefed erekle II gamocxadda. 1763 w. gamoica gazeTis msgavsad erTi Tabaxian qaRaldis nabeWdi furceli, romelsac saxelad `brZaneba da uwyeba~ ewera. am `brZanebasa da uwyebaSi~ ibeWdeboda samefo cnobani, magaliTebr sxva da sxva mouravTaTvis sauwyebeli cnobebi, brZaneba gvariSvilobis ayrazed, mamulebis CamorTmevazed, gvarisSvilobis boZebazed, samefo brZaneba, mefis mowyaleba, moxmoba, mdevris Zaxili da sxvanic amgvarni saWiro uwyebani..., Semdeg patriarqis brZaneba da gankargulebani~.
`am gamocemis garda 1783 w. gamoica meore amgvarive gancxadebis furceli kvaladve mefis brZanebiT, romelsac saxelad `leporti~ ewoda. `leportic~ iseve gamodioda, rogorc `brZaneba da uwyeba~. ...leporti mdabioT Soris Zlier gavrcelda. ... andazasaveb gardaiqca Tqmuleba glexTa Soris, rom `leporti~ momivida, `leporti~ momerTo da mraval am gvari sxvani. ...Cvenma mwignobar moxucebulTa kargad icodnen da masTan xSirad axsenebdnen, rom leporti gazeTi iyovo. aseve sTqva qarTvel cenzorad yofilma l.s-Ze isarlovma~ (ix. gv. 62-64).
literatura:
1. kariWaSvili, d. qarTul periodul gamocemebis bibliografiuli mimoxilva (Jurn. `wignis megobari~, 1925 w. #1-2, gv. 93).
2. z.W. (WiWinaZe, zaqaria). qarTuli stamba da mefe vaxtan VI. Tb. 1909.
3. z.W. (WiWinaZe, zaqaria). qarTuli gazeTis asi wlis istoria. Tb. 1916.
4. guguSvili, p. qarTuli Jurnalistika. Tb. 1941 w. ix. Tavi III, gv. 49-50.