საქართველოს ისტორიულ ძეგლთა ბლიოგრაფიული ლექსიკონი

საწყისი | ძებნა | ბოლო განმარტება | მოგვწერეთ | შესვლა


<< თავიდან

შატბერდი (თურქეთი)

1.ბაგრატიონი გ. მოგზაურობა თურქეთში //ძეგლის მეგობარი.-1996.-N1/92.-გვ.54-56.
შატბერდის ტაძრის აღწერილობა.
2.ბაქრაძე დ. ისტორია საქართველოსი.-1889.-გვ.233-234.
შატბერდის მონასტრის მოკლე დახასიათება.
3.წმ. გრიგოლ ხანძთელი და საქართველოს "სინაი", ანუ კლარჯეთის თორმეტი სავანე: შატბერდი(ენი-რაბათი)_ //გივიაშვილი ი., კოპლატაძე ი. ტაო-კლარჯეთი.-თბ.,2004.-გვ.48-52.
გრიგოლ ხანძთელის მიერ დაარსებული IX საუკუნის ძეგლის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. აღნიშნულია, რომ ძეგლის ზუსტი ლოკალიზაციის საკითხი საბილოოდ გადაწყვეტილი არ არის. მოხსენიებულნი არიან: გაბრიელ შატბერდელი, მიქაელ მოდრეკილი, გიორგი მთაწმინდელი. ტექსტს დართული აქვს საილისტრაციო მასალა: 1904 წელსა და 2004 წელს გადაღებული შატბერდის ტაძრის ფოტოები.
4.გუგუნავა ალ. მოგზაურობა ისტორიულ სამხრეთ საქართველოში.-თბ.,1996.-გვ.21-22.
ტაძრის შესახებ არსებული სამეცნიერო ლიტერატურის მიმოხილვა, ძეგლის თანამედროვე მდგომარეობა. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტოები (გვ.50-53).
5.ინგოროყვა პ. გიორგი მერჩულე.-თბ.,1954.-გვ.316-318;351-356.
ქართული სავანის ადგილმდებარეობა, მასთან დაკავშირებული ისტორიული წყაროების მიმოხილვა, ძეგლის მნიშვნელობა.
6.შატბერდი //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.X.-თბ.,1988.-გვ.692.
შატბერდის მონასტრის მოკლე დახასიათება.
7.ხოშტარია დ. შატბერდის (ენი-რაბათის) ეკლესიის არქიტექტურის ზოგი თავისებურება //ლიტერატურა და ხელოვნება.-2001.-N1.-გვ.115-144.
8.ტაო-კლარჯეთი(გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრების მიხედვით) //გაფრინდაშვილი ქ. ქართული სულიერების სათავეებთან.-თბ.,2005.-გვ.73-150.
მოკლე ცნობები ტაძრის შესახებ.
9.ალექსიძე ნ. ხოშტარია დ. ახალი ცნობები ტაო-კლარჯეთის სიძველეთა შესახებ //ლიტერატურა და ხელოვნება.-1991.-N1.-გვ.117-161.
შატბერდის ტაძრის ვრცელი აღწერილობა.
10.ხოშტარია დ. შავშეთ-კლარჯეთის ეკლესიები //ლიტერატურა და ხელოვნება.-1998.-N2.-გვ.53-80.
შატბერდის (ენ-რაბათი)გუმბათოვანი ტაძრის ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
11.ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1995.-გვ.108-109.
შატბერდის ეკლესიის სატრაპეზოს აღწერილობა.
12.ბაირამი ფაჰრიე ტაო-კლარჯეთის ქართული მონასტრები //ორიენტალისტი.-2003-2004.-გვ.19-29. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
შატბერდის ტაძრის მოკლე აღწერილობა.
13.ტაო-კლარჯეთის ძეგლების ფოტოთეკა //ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობის პროგრამა. საანგარიშო კრებული.-1998.-გვ.113-114. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
შატბერდის ტაძრის ხუროთმოძღვრული აღწერილობა.
14.შატბერდის მონასტერი //ჯობაძე ვ. ადრეული შუა საუკუნეების ქართული მონასტრები ისტორიულ ტაოში, კლარჯეთსა და შავშეთში.-თბ.,2007.-გვ.56-60. ენი რაბათი //იგივე ნაშრომი.-გვ.90-96.
ეკლესიის მდებარეობა, ინტერიერის, გუმბათის აღწერილობა, არქიტექტურული პლასტიკა. მოხსენიებულნი არიან: ა.პავლინოვი, ნ.მარი. ტექსტს დართული აქვს ილუსტრაციები(N24, 25) და ტაბულები (N92-105).
"გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრება", როგორც ძირითადი წერილობითი წყარო ძეგლის შესასწავლად. მოსაზრება ენ-რაბათთან მისი გაიგივების შესახებ. შატბერდში გადანუსხულ ხელნაწერთა (ჰადიშის, ჯრუჭის, შატბერდის, პარხლის, ოთხთა ეკლესიების ანდერძ-მინაწერების ნუსხა. მოხსენიებულია: ექვ.თაყაიშვილი, ნ.მარი. ტექსტს დართული აქვს ილუსტრაციები (N4-9) და ტაბულები (N42-44).
15.რაბათის ეკლესია //ასლანიშვილი-ბევრელი ს. წერილები "ოსმალოს საქართველოზე".-თბ.,2008.-გვ.198-199//იგივე ტექსტი იხ. "ჯვარი ვაზისა", 1906.-N16.-გვ.6-8.
მოკლე ცნობა ართვინში, სოფ. რაბათში ნაგები ეკლესიის ნაშთისა და ხალხში შემორჩენილი თქმულების შესახებ.
16.ხოშტარია დ. კლარჯეთის IX-XI საუკუნეთა სამონასტრო ხუროთმოძღვრება //სვეტიცხოვლობისადმი მიძღვნილი პირველი სამეცნიერო კონფერნცია 11-13 ოქტომბერი, 1995: საქართველოს ეკლესიის, ქართული სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები.-თბ.,1998.-გვ.436-451. რეზ. ინგლ. ენაზე.
შატბერდის ხუროთმოძღვრების მოკლე აღწერილობა. მოხსენიებულია ა. პავლივანოვი. ტექსტს ერთვის ე ძეგლის გეგმა.
17.ხუციშვილი თ., შენგელია კ. და სხვ. შატბერდის მონასტრის იდენტიფიკაციის პრობლემისათვის //საისტორიო შტუდიები.კრ.V.-თბ.,2002.-გვ.44-57. რეზ. ინგლ. ენაზე.
შატბერდის სამონასტრო კომპლექსის ენ რაბათთან გაიგიავების თაობაზე გავრცელებული მოსაზრების მცდარობისა და ტაძრის არტანუჯის დასავლეთით, სოფლების -აგარასა და ბოსელთას შორის , ღრმა ხეობაში მდებარეობის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან:ივ. ჯავახიშვილი, გ. ყაზბეგი, თ. ჟორდანია,დ. ბაქრაძე, ნ.მარი, მ. ბროსე, ექვ. თაყაიშვილი, პ. ზაქარაია ალ. ჯავახიშვილი და სხვები. მოცემულია საილუსტრაციო მასალა (საქართველოს ისტორიის რუკა ივ. ჯავახიშვილის რედაქტორობით -1923 წ., ტაო-კლარჯეთის ხუროთმოძღვრული ძეგლების რუკა - 2004 წ.,ალ. ჯავახიშვილი ორვრსიანი რუკა - 1932 წ., ანაზომები, შატბერდის ხეობისა და ტაძრის ნანგრევების ფოტოები).
18.შატბერდი - "დიდებული ლლავრა" //ხოშტარია დ. კლარჯეთის ეკლესიები და მონასტრები.-თბ.,2009.-გვ.126-159.
ისტორიული და სამეცნიერო ცნობები "ნახევრადთავისუფალი ჯვრის" ტიპის ეკლესიის შესახებ. შატბერდის ეკლესიის დაარსების ისტორია; დეტალური ხუროთმოძღვრული აღწერილობა(გუმბათისა და ინტერიერის თავისებურება); შატბერდი, როგორც მწიგნობრული კერა; შატბერდის ლოკალიზაციის პრობლემა. მოხსენიებულნი არიან: ა. შანიძე, მ. ბროსე, დ. ბაქრაძე, ექვ. თაყაიშვილი, გრ. გურიელი, ნ. მარი, უ. ალეინი, ს. ჯანაშია, ლ. მენაბდე, პ. ინგოროყვა, თ. ჟორდანია, ი. ზდანევიჩი, ნ., ჟ-მ. ტიერები, ვ. ჯობაძე, ა. პავლივანოვი. მოცემულია საილუსტრაციო მასალა (სურ. 25-32; ტაბ.N 28-33).
19.ხუციშვილი თ., შენგელია კ., ციბაძე მ. და სხვ. შატბერდის მონასტერი. მასალები, იდენტიფიკაცია, კვლევის პერსპექტივები.-თბ.,2006.-გვ.38 გვ.
ღვთისმშობლის მონასტრის დაარსების ისტორია; შატბერდი, როგორც მწიგნობრობის კერა; აქ მოღვაწე მამები; მონასტრის იდენტიფიკაციისათვის. მოხსენიებულნი არიან: ნ. ჩუბინაშვილი, თ. ჟორდანია, ა. შანიძე, იოანე ბერი (კალიგრაფი), პ. ინგოროყვა, გრიგოლ ვაჩეძორელი(კალიგრაფი), ნ. მარი, ექვ. თაყაიშვილი, ვ. ჯობაძე, მ. ქადიროღლუ, ვ. შტორმი და სხვ.
20.შატბერდის მონასტერი: მასალები, იდენტიფიკაცია, კვლევის პერსექტივები /თ. ხუციშვილი, კ. შენგელია, მ. ციბაძე, შ. მჭავარიანი.-თბ.,2006.-44 გვ.
შატბერდის ტაძრის ისტორია; სავანეში მოღვაწე მამები; აგარასთან არსებული უსახელო ნამონასტრალის შატბერდთან იდენტიფიკაციის საკითხი.
21.შატბერდი //შუბითიძე ვ. ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები.-თბ.,2012.-გვ.155. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე
22. შატბერდი//სტუდენტური ექსპედიცია თურქეთში. ნარკვევები. ლექსიკონი.–თბ.,2014.–გვ.85–86.
23.შატბერდი //ჩოხარაძე მ. ხანძთა და "ათორმეტ სავანეთა" მხარის ძველი სალოცავები.-თბ.,ბათუმი.-2015.-გვ.226-234.
24.ახალდაბის (ენი-რაბათის) ეკლესია და ციხე //ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები.-თბ.,2016.-გვ.81-83.
ენი-რაბათის იგივე შატბერდის მონასტრის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა.
25.შატბერდის მონასტერი //ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები.-თბ.,2016.-გვ.124-128.
ართვინის რაიონში მდებარე შატბერდის დაზიანებული ტაძრის იდენტიფიკაციის საკითხი და ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა.
26.შატბერდი //კლარჯეთი.,ბათუმი.-2016.-გვ.115-130.
27.შატბერდი //ტაო-კლარჯეთი. ისტორიისა და კულტურის ძეგლები [კატალოგი].-თბ.,2017.-გვ.44.
28.შატბერდი //გრძელიშვილი ნ. რელიგიური ტურიზმი.-თბ.,2018.-გვ.179-180.
29.შატბერდი //ნონეშვილი ა. ქართული კულტურა უცხოეთში 100 მოღვაწე და ძეგლი.-თბ., 2017.-გვ.53.
ტექსტს ახლავს ფერადი ფოტო.
30.შატბერდი //კუდავა ბ. ტაო-კლარჯეთი. ფოტოემოციები.-თბ.,2019.-გვ.40-42.
31.შატბერდი //ფუტკარაძე ო. შორეული ახლობლები:მოთხრობები თურქეთის საქართველოსა და ქართველებზე.-ბათუმი.,2021.-გვ.170-172.
 
 საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა