ფრანჩესკო პეტრარკა(1304–1374)

ჰუმანიზმის ფუძემდებლად შეიძლება მივიჩნიოთ, თუმცა მისი ჰუმანიზმი მეტწილად ლიტერატურული და რიტორიკულია. განათლება მან კლასიკური კულტურისა და წმინდა მამათა (განსაკუთრებით ციცერონის, ლატანციუსისა და წმ. ავგუსტინეს) შრომების შესწავლით მიიღო. ოკამიზმისა და ავეროიზმის დომინირების პერიოდში, გვიანი სქოლასტიკის ხანაში მცხოვრები პეტრარკა დასცინის ავეროისტულ დიალექტიზმსა და ნატურალიზმს და კლასიკურ-ქრისტიანულ სპირიტუალიზმს უბრუნდება. ფილოსოფიური თვალსაზრისით, ყურადღებას იქცევს მისი პოლემიკა პადუელ ავეროისტებთან, რომელთა საწინააღმდეგოდაც პეტრარკა წერს მცირე ტრაქტატს de sui ipsius et aliorum ignorantia, სადაც ადიდებს ქრისტიანულ ცოდნას და ავეროისტული „მეცნიერებისგან“ იცავს მას. ნაწარმოებში Secretum პეტრარკა თავის დრამას გადმოგვცემს: ქრისტიანულ იდეალებსა და საკუთარ სისუსტეს, უუნარობას შორის მერყეობას და ტანჯვას აღწერს.