ფუგა

მრავალხმიანი მუსიკის უმაღლესი ფორმა. აგებულია კვინტური იმიტაციის პრინციპზე, ერთი თემა სხვადასხვა ხმის საშუალებით მიმდევრობით გადმოიცემა 2 ან მეტ ხმაში (თითქოს ერთი უნდა დაეწიოს მეორეს), შემდეგ კი მუშავდება კონტრაპუნქტურად. ჩვეულებრივი ფუგა 3 ნაწილისაგან შედგება: 1. ექსპოზიცია, რომელშიც თემა თანამიმდევრობით ტარდება ყველა ხმაში; 2. დამუშავება, რომელშიც თემა ან საზოგადოდ ექსპოზიციის მასალა ინვენციურად ვითარდება; 3. უკანასკნელი გატარება (რეპრიზა), რომელშიც კვლავ მოცემულია თემა მთელი მოძრაობის ძირითად ტონალობაში განმტკიცებით. ფ. შეიძლება იყოს მარტივი (აგებული ერთ მარტივ, ერთხმიან თემაზე), ორმაგი (აგებული 2 ერთხმიან თემაზე), სამმაგი (აგებული 3 ერთხმიან თემაზე). ფ. იწერება ცალკე ან პრელუდიასთან ერთად, როგორც ციკლური ფორმის ნაწილი. ფუგის უდიდესი ოსტატები იყვნენ XVIII ს-ში ბახი, ჰენდელი, შემდეგ-მოცარტი, ბეთჰოვენი.