ავქარი

ავქარი / ავკაცი (თუშ.) – ადამიანი-დემონი, კუდიანი ადამიანი (კაციც და ქალიც), მაქცია, თანამოძმეთათვის ზიანის მიმყენებელი, შურისმაძიებელი, რომელიც წყენას არავისგან შეირჩენს, ხან – ბუდ, ხანაც მგლად გარდასახული თავის მსხვერპლს აცხრება და თუ ვინმე არ მიეშველა და თოფი არ ესროლა, კაცს კლავს. კუდიანები აკაზმაზე გადამჯდარნი მიფრინავენ ხიბალ-კუდიანთა თავშეყრის ადგილისაკენ, ებმებიან მათთან „ერულაში“ და მერე, ავსულთა მეთაურის დავალებით, ადამიანებისთვის ზიანის მისაყენებლად მიეშურებიან: აცლიან მათ ღვიძლს და ჭამენ.

თუშების რწმენით, ბავშვს დაბადებიდანვე დაჰყვებოდა კუდიანობის გარეგნული ნიშნები: ხერხემლის ბოლოს, კუდუსუნთან კუდისებრი წაგრძელება, კუდუსუნთან პატარა ჩაღრმავება ან მის თავზე დახვეული ბეწვები; თუ ამ ნიშნებს პირველი დედა შეამჩნევდა და გაამჟღავნენდა, იგი ვნების უნარს კარგავდა და საშიში აღარ იქნებოდა. თავად კუდიანი კაცი თავის კუდიანობას არ ამჟღავნებდა, მაგრამ თუ იძულებული გახდებოდა და აღიარებდა, მავნებლურ თვისებებს კარგავდა და იწყებდა წარსული თავგადასავლების დაუფარავად მოყოლას.

ლიტერატურა

• გ. ცოცანიძე. გიორგობიდან გიორგობამდე. თბ., 1987, გვ. 74-75;
• ე. თათარაიძე. დემონოლოგიური თქმულებები აღმოსავლეთ საქართველოს მთაინეთში. დისერტაცია ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად. თბ., 1998, გვ. 84, 100.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები