ალიქარი

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

ალიქარიდემონები, რომლებიც მშობიარეს, მაგალითად, ალი – ჩვილს, კუდიანები – მარტოსულ მგზავრებს ერჩოდნენ.

როგორც ალი, ისე ჭინკა მამაკაცური და ქალური საწყისის ხთონური ღვთაებები იყვნენ. ხშირად, მათი არსი სქესობრივი საწყისის მატარებელ ტერმინებშიც აისახებოდა, ვთქვათ, ისეთებში, როგორიც იყო ალიქარი (ალიქალი), რასაც აჭარაში რევმატიულ სნეულებასაც ეძახდნენ და ავქარი, რომელიც სხვათაშორის ფშავშიც მოუნათლავ ბავშვებს ეტანებოდა და ვნებდა, ქალცეცხლა და სხვა მისთანანი.

ღამისეული დემონური არსებების დიდი ნაწილი საზარელი შესახედაობის ყოფილან – სპილენძის კბილებით, გრძელი ფრჩხილებით, ბინძური თმებით, ცხოვრობდნენ ტყეეში, კლდეებში, შეეძლოთ მსხვერპლის ახლო ნათესავის ანდა უბრალოდ ნაცნობის სახის მიღება, მსხვერპლს წყალში იტყუებენ, იტყუებდნენ კლდოვან ადგილებში და კლდეს სხვადასხვაგვარად მოგაჩვენებდნენ. ყოველივე ამის გვერდით დემონებს ლამაზ გარეგნობაში გარდასახვაც შესძლებიათ. განსაკუთრებით, ალქალს, რომელიც ხშირად ღვთაება დალის ზოგიერთ ფუნქციას ატარებდა და მის მსგავსად თეთრ კაბაში ლამაზი ოქროსთმიანი ქალის სახით წარმოსდგებოდა. იგი ადამიანის ერთგული მაშინ ხდებოდა, როცა მას თმებს ანდა ფრჩხილებს შეაჭრიდნენ.

საერთოდ, ალთან დაკავშირებული სიუჟეტები მთელ საქართველოშია გავრცელებული და საქართველოს ამა თუ იმ მხარეში დადასტურებული ნიმუშები ზოგადი მოდელის ლოკალურ ვარიაციებს წარმოადგენენ. მითოლოგიზებულ სიუჟეტებში ყურადღება უნდა მიექცეს ტერმინების ალის, დალის, ქალის, ავი თვალის ალიქალის, ალიქარის თუ ალქალისა და ავქარის არა მარტო სემანტიკურ მიმართებებს, არამედ ფონეტიკურ კავშირსაც. აქ ერთიანი სემანტიკურ-ფონეტიკური წრის სიტყვები ჩანს: ალი, დალი, ქალი, ქარი, თვალი. აღნიშნულ კონტექსტში გასათვალისწინებელია ისეთი ცნებებიც, როგორიცაა ალიონი, ალმური სხვა მისთანანი. ალიონი გარიჟრაჟის მომასწავებელია, ე. ი. იმ დროსი, როცა დემონური არსებები მზის ამოსვლასა და დღის დადგომასთან დაკავშირებით გრძნეული ენერგიის დაკარგვას იწყებდნენ.

ლიტერატურა

მგელაძე, 2000.

წყარო

ქართველი ხალხის ეთნოლოგიური ლექსიკონი აჭარა

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები