ბალიში (ცხენის)
ბალიში - ცხენის აკაზმულობის ნაწილი. ბალიში კეხზე მაგრდებოდა ერთი თასმით. ამზადებდნენ თხის ან ხბოს ტყავისას.
ხევში მას ჯერ სილაგში ამუშავებდნენ, შემდეგ ძროხის გამდნარ ქონში ამოავლებდნენ და ყუთუღში მოქნიდნენ. სვანეთში ორი, ხოლო ხევსა და კახეთში 6 ნაჭრისაგან კერავდნენ. საბალიშე ტყავს ჭრიდნენ „ანდაზით“ (თარგი), რაც ორი სახისა იხმარებოდა: სარტყლისა და საპირის. სარტყელი // ყუები ეწოდებოდა ბალიშის ოთხ კუთხეს, საპირე კი ბალიშის ზედა და ქვედა ნაწილი იყო (ქიზ.). სჭრიდნენ სპეციალური დანის - „შუფრის“ საშუალებით. შემდეგ საპირე-სარტყელი ხვიანდაგით გადაიბმებოდა ერთმანეთთან, მოკერება „ჯალდას“ საშუალებით ხდებოდა, რასაც ახლდა ხის სამკუთხა პატარა ზომის „ხაფსვალი“. ბალიშის ორივე ნაწიბურს ჯალდაში ჩადებდნენ, ერთმანეთთან მიახლოებით ადგილას შუაში ჩაატანდნენ დაკეცილ მეშს (ქობა), ხაფსვალით დაამაგრებდნენ და შეკერავდნენ. შიგთავსად სხვადასხვა მასალას იყენებდნენ. სვანეთში- თხის, ჯიხვის ბეწვს, ან ქათმის ბუმბულს, ქიზიყში - აქლემის ბეწვს, მოხევეები - ზღვის სპეციალურ ბალახსაც. ბალიშს გარშემო ამოკერვის დროს, გარკვეულ ნაწილს ამოუკერავს უტოვებდნენ, რომ ჰაერს თავისუფლად ემოძრავა და ხმარებაში არ გამსკდარიყო.
ლიტერატურა
ი. ნანობაშვილი, ტყავის დამუშავების ხალხური წესები საქართველოში, 1973. ნ.ჯ.
