გიუდიურიუბიი

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
(გადმომისამართდა გიუდიურიუ-დან)
გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

გჲუდჲურჲუ / გჲუდჲურჲუბიჲ (ბალყ.-ყარაჩ. Гюдюрю/Гюдюрюбий – „ბატონი გჲუდჲურჲუ“)ყანების მფარველი სული (сабанкъачы) ბალყარულ-ყარაჩულ მითოლოგიაში. ჰყავს დედა – ქსოვისა და ხალიჩების წარმოების მფარველი ოზაჲჩი, რომლის სახელი გჲუდჲურჲუს სადიდებელი სიმღერის დასაწყისში იხსენიება. გვიან შემოდგომაზე ბავშვები კარდაკარ შემდეგი სიმღერით დადიოდნენ:

ოჲ, გჲუდჲურჲუ, გჲუდჲურჲუ,
გუასან-გუასან, გუასან-გუასან —
გჲუდჲურჲუ!
გჲუდჲურჲუბიჲ ვიცანით,
მის სახლში ვიყავით და ვიცანით,
საჩუქარს ითხოვს თქვენგან,
ჩვენგან კი ქერს ითხოვს.
ივარცხნის ლამაზ თმებს,
თავის დედასთან – ოზაჲჩისთან მიდის.
თუ ქერს მოგვცეთ, უარს არ ვიტყვით,
მას ჩვენ ართმაყში ჩავყრით,
მისგან ლუდს მოვხარშავთ,
დაულეს სადიდებლად მინდორში დავრჩებით.
ხარის კისერზე კუნელია (გათვალვის საწინააღმდეგოდ),
ვინც იტყვის: გჲუდჲურჲუ,
მას ერთი კათხა ლუდი,
გჲუდჲურჲუ, გჲუდჲურჲუ,
გუასან-გუასან, გუასან-გუასან,
მიდი გუასან, წადი გუასან,
ვინც ღვეზელას მოგვცემს,
დე, გამხიარულდეს,
ვინც არ გვაძლევს,
დე, მისი ყანა გახმეს.

ტექსტში, გჲუდჲურჲუსთან და დედამისთან ერთად, ნახსენებია სხვა მფარველი სულები, კერძოდ, მიწისა და მიწათმოქმედების – დაულე, მეწველი ძროხის – გაუასანი, და ხბოების – გუსანი.

ლიტერატურა

  • Карачаевцы и Балкарцы: язык, этнография, археология, фольклор. М., 2001;
  • Каракетов Д. М. Традиционные верования // Карачаевцы. Балкарцы. М., 2014.


წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები