გლინკა მიხეილ
გლინკა მიხეილ ივანეს ძე - რუს. Михаи́л Ива́нович Гли́нка (20. V. 1804, სოფ. ნოვოსპასკოე, ახლანდელი ელნის რ-ნი, სმოლენსკის ოლქი, – 3. II. 1857, ბერლინი), რუსი კომპოზიტორი, რუსული კლასიკური მუსიკის ფუძემდებელი.
სწავლობდა პეტერბურგის უმაღლეს პედაგოგიურ სასწავლებელთან არსებულ კეთილშობილთა პანსიონში. ფორტეპიანოზე დაკვრას სწავლობდა ჯ. ფილდთან და შ. მაიერთან. XIX ს. 20-იან წლებში გამოდიოდა როგორც მომღერალი და პიანისტი. ამავე წლებში შექმნა რომანსები: „ნუ მაცდუნებ,“ „საბრალო მომღერალი“, „ქართული სიმღერა“ (პუშკინის ლექსზე), რომელშიც აისახა 1823 კავკასიაში მოგზაურობის შთაბეჭდილებები.
1830-34 იმოგზაურა იტალიაში, ავსტრიასა და გერმანიაში. 1833-34 ზამთარში ბერლინში მეცადინეობდა ჰარმონიაში ზ. დენთან, 1834 რუსეთში დაბრუნებისთანავე შეუდგა მუშაობას ოპერაზე „სიცოცხლე მეფისათვის“. პირველი წარმოდგენა (1836. 27. XI) იქცა რუსული კლასიკური ოპერის დაბადების დღედ. საბჭოთა პერიოდში ოპერას უწოდეს „ივან სუსანინი“. 1837-39 გლინკა მუშაობდა სამეფო კარის კაპელმაისტერად. ამ წლებში დაწერა ცნობილი რომანსები „ეჭვი“, „მე მახსოვს წუთი გასაოცარი“, რომანსების ციკლი „გამოთხოვება პეტერბურგთან“, „ვალსი-ფანტაზია“ ორკესტრისათვის და სხვ. მისი მეორე ოპერის, „რუსლან და ლიუდმილას“ პრემიერამ (1842) წარუმატებლად ჩაიარა.
1844-47 გლინკა საფრანგეთსა და ესპანეთში ცხოვრობდა. პარიზში (1845) გაიმართა მისი კონცერტი. ესპანეთში შექმნა 2 ესპანური უვერტიურა: „არაგონული ხოტა“ და „მადრიდის ზაფხულის ღამის მოგონება“ (პირველი რედაქციით – „ღამე მადრიდში“). 1848 დაწერა საორკესტრო სკერცო „კამარინსკაია“. 1856 გაზაფხულზე გაემგზავრა ბერლინში და კვლავ შეუდგა მეცადინეობას ზ. დენთან. იქვე გარდაიცვალა. დაკრძალულია სანკტ-პეტერბურგში.
გლინკა რუსული კლასიკური ოპერის ორი უმთავრესი ჟანრის: გმირულ-პატრიოტულისა (სიცოცხლე მეფისათვის“) და ზღაპრულ-ეპიკურის („რუსლან და ლიუდმილა“), ფუძემდებელია. მან დიდი როლი ითამაშა აგრეთვე რუსული სიმფონიზმის (კერძოდ, მისი ჟანრულ-სახასიათო ნაკადის) განვითარებაში, რაც, პირველ რიგში, ეხება მის „კამარინსკაიას“. გლინკას რომანსებმა დასაბამი მისცა რუსეთში ამ ჟანრის კლასიკურ ეტაპს. მის შემოქმედებაში პირველად აისახა კავკასიურ-აღმოსავლური თემატიკა. გლინკამ უდიდესი გავლენა მოახდინა შემდგომი თაობის რუს კომპოზიტორებზე. (გ. ტორაძე)
