იეჰოვას მოწმეები

ჩარლზ ტეიზ რასელი

იეჰოვას მოწმეები - თანამედროვე მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული და მრავალრიცხოვანი ულტრაპროტესტანტული მიმართულებაა, რომელიც არ იზიარებს ზოგადქრისტიანული მოძღვრების ძირითად პრინციპს - ერთარსება სამების დოგმატს. მისი ქრისტოლოგია ენათესავება IV საუკუნის ალექსანდრიელი მღვდლის, არიოზის (256-336) თეორიას, ესქატოლოგია კი - გნოსტიკოსთა ქილიაზმს (III-V სს.): ბოლო ჟამს ქრისტეს ათასწლოვანი სამეფოს დაარსების რწმენას.

სახელწოდება

სახელები „იეჰოვა“ და „მოწმეები“ (ძვ. ქართ. „მოწამენი“) მომდინარეობს ბიბლიიდან. პირველი მათგანი ძველ აღთქმაში გაცხადებული ღმერთის თვითსახელია, მეორე - ზედსართავი, რომელიც ღვთის ერთგული ადამიანების მიმართ იხმარება.

გამოსვლათა წიგნის მე-3 თავში გადმოცემულია გამოცხადება, რომელიც ისრაელიანთა წინამძღოლმა და წინასწარმეტყველმა მოსემ იხილა. მან, როდესაც ცხვარს მწყემსავდა, დაინახა მაყვლის ბუჩქი, რომელსაც ცეცხლი ეკიდა, მაგრამ არ იწვოდა. ამ დროს ღმერთმა მას დაავალა, რომ საღვთო ერი, ისრაელიანები, მონობის ქვეყნიდან გამოეყვანა და საკუთარი სახელიც გამოუცხადა: „მე ვარ, რომელი ვარ...“

საღვთისმეტყველო თვალსაზრისით, ეს ბიბლიის ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილია. აქ ღმერთი წუთისოფელს არა მარტო გამოეცხადა, არამედ თავისი სახელიც გააგებინა. სახელი, და ისიც ღვთის სახელი, არაა უბრალო ნიშანი, ერთი საგნის მეორისაგან მექანიკურად განმასხვავებელი. ღვთის სახელში ღვთის არსებაა არეკლილი. შესიტყვება „მე ვარ, რომელიც ვარ“ არის თარგმანი ებრაული შესიტყვებისა: „ეჰიე აშერ ეჰიე“. ამ სიტყვების შეკუმშული ფორმაა ტეტრაგრამატონი (ოთხასოედი) „ჲჰვა“, რომელიც ასე გამოითქმის: ჲაჰვე. თუკი ღრმად დავაკვირდებით სიტყვებს „მე ვარ, რომელი ვარ“, მივალთ დასკვნამდე, რომ „იაჰვე“ გამოხატავს ცნებებს: არსებული, მყოფი, ჭეშმარიტი. ამდენად, „იაჰვე“ არის ატრიბუტი, განსაზღვრება და ეპითეტი, რომელიც ღვთის თვისებას და არსებას ყველაზე ზუსტად და ადეკვატურად გადმოსცემს: ღმერთი არის თვითარსებობა, თავისთავადი ნება, აბსოლუტური და უსაზღვრო თავისუფლება, ერთი სიტყვით, - ჭეშმარიტება თავისთავად. ამასთანავე: იაჰვე არა მარტო ღვთის ყველაზე სრულყოფილი და აღმატებული ეპითეტია, არამედ - სუბსტანტივი და საკუთარი სახელი. აი, რა უთხრა უფალმა მოსეს: „ეს არის ჩემი სახელი უკუნითი უკუნისამდე, ეს არის ჩემი სახსენებელი თაობიდან თაობამდე“ (გამ. 3:15).

იეჰოვას მოწმეები მიმდევრები ღვთის სახელის განსაზღვრას გადამწყვეტ მნიშვნელობას ანიჭებენ და თვლიან, რომ ეს აქტი - სახელდება - არსებითი ეტაპია ღვთის სიტყვის სწორად გაგებისა და აბსოლუტური ჭეშმარიტების შეცნობის გზაზე. ეს სახელია იაჰვე, ანუ იეჰოვა (იეღოვა არასწორი ფორმაა), თუმცა „იაჰვეც“ და „იეჰოვაც“ პირობითია, რადგან ამ სახელის ფორმა, მისი გახმოვანება გვიანდელია. როგორ წარმოითქმოდა იგი ძველი აღთქმის პერიოდში, გაურკვეველია. ეს სახელი იმთავითვე ტაბუირებულია და მის ნაცვლად ბიბლიის ტექტსში იუდეველები კითხულებენ: „ადონაი“ - „უფალი“.

ხალხი, რომელიც შემოქმედ ღმერთს იეჰოვად მოიხსენიებს და ამას წესად ამკვიდრებს, საკუთარ თავს მოწამეს ანუ, ახალი ქართულით, მოწმეს უწოდებს. „მოწმე“ ამ შემთხვევაში არის წოდება, ხარისხი, რანგი იმ ადამიანებისა, რომლებიც თავიანთ თავს იეჰოვას მორჩილებად და მოწაფეებად მოიაზრებენ. იმისათვის, რომ პიროვნება რჩეულთა შორის აღმოჩნდეს, იგი იაჰვეს (ღვთის) მოწამე უნდა გახდეს. ღმერთი ისრაელს - ახალი აღთქმის ეკლესიის პირველსახეს - წინასწარმეტყველი ესაიას მეშვეობით შთააგონებს: „თქვენა ხართ ჩემი მოწმენი... და ჩემი მორჩილნი, რომელნიც ავირჩიე, რომ გცოდნოდათ და გერწმუნათ ჩემი. მიმხვდარიყავით, რომ მე ვარ ეს... თქვენ ხართ ჩემი მოწმენი და მე ღმერთი ვარ“ (ესაია 43:1012).

ღვთის სახელი და ამ სახელით ღვთის მოხმობის ბიბლიური შეგონება - „იაჰვე“ და „მოწმე“ - ახალ ეპოქაში ახალი რელიგიური ტალღის ამოქმედების საფუძველი გახდა.

ისტორია

საერთაშორისო რელიგიური ორგანიზაციის წევრები, რომლებსაც სწამთ, რომ პირველი საუკუნის ქრისტიანობას აღადგენენ. სათავეს იღებენ ყოფილი ადვენტისტის, ჩარლზ ტეიზ რასელის (Charles Taze Russel) მიერ დაარსებული გაერთიანებისგან - "ბიბლიის ჭეშმარიტ შემსწავლელთა საერთაშორისო გაერთიანება". ეს გაერთიანება ქადაგებდა ბიბლიის შესწავლას ყოველგვარი დამხმარე ლიტერატურის გარეშე.

რასელის რწმენით, იესო ქრისტე ამქვეყნად უჩინრად მოვიდა 1874 წელს, ხოლო განცხადებულად გამოჩნდებოდა 1914 წელს, როდესაც ის შემუსრავდა ყველა ამქვეყნიურ ხელისუფლებას და მართლებს ზეცაში აიყვანდა. როდესაც 1914 წელს მსოფლიოს აღსასრული არ დადგა, თვით რასელი კი 1916 წელს აღესრულა, ბუნებრივია, გაერთიანებაში კრიზისი დაიწყო. ამის შემდეგ არჩევნების მანიპულირების გზით მოძრაობის სათავეში აღმოჩნდა ყოფილი ბაბტისტი და მოსამართლე ჟოზეფ ფრანკლინ რათერფორდი, რომელმაც გაერთიანების სტრუქტურა სრულიად ახლებურ, მკაცრი ცენტრალიზაციის პრინციპზე გადაიყვანა. 1931 წლიდან გაერთიანებას იეჰოვას მოწმეები ჰქვია. გაერთიანების რადიკალიზაციისა და ქვეყნიერების აღსასრულის სულ ახალ-ახალი თარიღების გამო, მოძრაობა ბევრმა დატოვა, თუმცა იეჰოვას მოწმეთა რიცხვი თანდათან ისევ გაიზარდა. 1965 წელს მათ მილიონს გადააჭარბეს, ხოლო ამჟამად ვარაუდობენ, რომ მათი რიცხვი დაახლოებით 10 მილიონს უნდა შეადგენდეს.

იეჰოვას მოწმეთა სწავლების საფუძველი ბიბლიაა. მიიჩნევა, რომ ბიბლიის ყოველი სიტყვა უშუალოდ ღმერთისგან არის შთაგონებული. ამიტომ, მისი თითოეული სიტყვა ჭეშმარიტებაა და შეუძლებელია იყოს მასში რაიმე შინაგანი წინააღმდეგობა. აღსანიშნავია, რომ იეჰოვას მოწმეები ცნობენ ბიბლიის მხოლოდ ერთ, საკუთარ თარგმანს: "წმინდა წერილის ახალი მსოფლიო თარგმანი". ეს თარგმანი, ბიბლიის სპეციალისტთა აზრით, სავსეა შეცდომებით და ტენდენციური ინტერპრეტაციებით. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ყოველი იეჰოვას მოწმე თავის ყოველ ნაბიჯს ბიბლიის მიხედვით დგამს, გასაგები გახდება თუ რა დიდი მნიშვნელობა აქვს ბიბლიის ამ გამოცემას წევრების მანიპულირებისათვის. ორგანიზაციის ლიდერები დროდადრო, საკუთარი ახალი შეხედულებისა და საჭიროების მიხედვით შეცვლილ რედაქციას სთავაზობენ თავიანთი ორგანიზაციის წევრებს. აბსოლიტურ ჭეშმარიტებად ცხადდება ბოლო ვერსია, ხოლო ძველი დავიწყებას უნდა მიეცეს. თვით სახელი იეჰოვა, ბიბლიის ებრაელი ტექსტის არასწორი წაკითხვიდან მომდინარეობს. სპეციალისტთა აზრით სწორი უნდა იყოს იაჰვე, ან მსგავსი გამოთქმა, მაგრამ არა იეჰოვა. იეჰოვას მოწმეებს ხშირად მოჰყავთ ადგილები ბიბლიიდან საკუთარი სიმართლის დასამტკიცებლად. ეს ადგილები მოჰყავთ ტენდენციურად, საკუთარი ინტერპრეტაციით და საკუთარ თარგმანზე დაყრდნობით და არ უნდა სხვა ინტერპრეტაციის მოსმენა, ამტკიცებენ რა, რომ ბიბლია უშუალოდ, ყოველგვარი ინტერპრეტაციის გარეშე უნდა გავიგოთ. მათი ლიტერატურიდან და ქადაგებებიდან შემდეგი სწავლება იკვეთება: იეჰოვა არის ღმერთი, რომელიც ყველაზე მაღლაა, ქვეყნიერების, ადამიანთა და ანგელოზთა ზევით. ადმიანმა ბოროტად გამოიყენა თავისუფლება და დაეცა. ამის შემდეგ სატანა ცდილობს შეაცდინოს ადამიანი და დაამტკიცოს, რომ ქვეყანაზე არავინ შეინარჩუნა იეჰოვას ერთგულება. სამაგიეროდ არიან ადამიანთა შორის იეჰოვას მოწმეები, რომლებიც, და მხოლოდ ისინი (!) არიან იეჰოვას ერთგულნი. იესო იყო იეჰუვას უმთავრესი მოწმე. მან ძელზე (და არა ჯვარზე) მორჩილებით მიიღო სიკვდილი. დღევანდელმა იეჰოვას მოწმეებმა იესოს უნდა მიჰბაძონ. მთელი დანარჩენი მსოფლიო სატანის სამსახურშია და განწირულია დასაღუპად. გადამწყვეტი ბრძოლა სატანასთას იესომ 1914 წელს დაიწყო, როდესაც ის უხილავად მეორედ მოევლინა დედამიწას. ამჟამად სულ ცოტა დრო რჩება გადამწყვეტ ბრძოლამდე, - არმაგედონამდე. ამ ბრძოლაში სატანაა და მისი მომხრეები საბოლოოდ განადგურდებიან, ხოლო მართლები (იეჰოპვას მოწმეები, რომელთა რიცხვი ზუსტად არის განსაზღვრული) ღმერთთან ერთად იმეფებენ. ყოველ იეჰოვას მოწმეს აქვს დავალება იქადაგოს და ორგანიზაციას ახალი წევრები შესძინოს. გარდა ამისა, ის ვალდებულია რეგულარულად მიიღოს მონაწილეობა საერთო შეკრებაში. ამაში შედის ბიბლიის ქადაგება კვირაობით, ბიბლიის თეოკრატიული სკოლა, სამუშაო კრება და სასწავლო შეკრება. საერთო ჯამში 3-4 შეკრება კვირაში. გარდა ამისა, კარდაკარ სიარული ან ქუჩაში დგომა მისიონერობის მიზნით. ლიტერატურა, რომელსაც მოწმე არიგებს, მან თვითონ უნდა შეიძინოს ორგანიზაციაში. რას ელოდება ადამიანი, ვინც იეჰოვას მოწმეებს ჩამოშორდება? აღნიშნული სექტის სულიერ წინამღძვართა მტკიცებით, განდგომილები თავიანთ სახელს საგინებელ სიტყვად აქცევენ და გამოძევებულ იქნებიან, რათა მათი ნაწილი ფარისევლებთან ერთად აღირაცხოს და საბოლოოდ ისინი გამწესებულნი იქნებიან არმაგედონში. ვინაიდან წყევლა და გინება ეწევა მათ, მათი ფარისევლობისა და ურწმუნოების გამო, ისინი მიმდინარე ცხოვრებისგან სრულიად მოწყვეტილნი რჩებიან. ნათქვამის მნიშვნელობა მხოლოდ მაშინ გახდება ნათელი, როცა გაიაზრებ, რომ ბევრი ადამიანი, რომელიც, თუმცა ჩამოშორდა ამ ორგანიზაციას, მაინც ინარჩუნებს რწმენას აღსასრულის პირას მყოფი სამყაროს შესახებ. იეჰოვას მოწმეთა კრიტიკოსები ერთ რამეში სრულიად თანხმდებიან, კერძოდ იმაში, რომ ახალი აღთქმის სიხარულის აღსავსე მისიას აქ მუქარის მისია ენაცვლება. ასეთი მრავალრიცხოვანი მცნებებისა და აკრძალვებების დაცვა, როგორც წესი, არავის შეუძლია, განსაკუთრებით უჭირთ ამის გაკეთება ახალგაზრდებს. ზოგიერთი მოწმე მოითხოვს, რომ უგულვებელყოფილ იქნას ყველაფერი, რასაც შეუძლია რწმენაში დააბრკოლოს ადამიანი – მატერიალური საგნები, სხვადასხვა გატაცებები, ქორწინება მხოლოდ სიყვარულის მოტივით და სხვა მრავალი, მათ შორის სწავლა – განათლების მიღებაც. იეჰოვას მოწმეთა ყოფა საკმაოდ შეზღუდულია უამრავი აკრძალვით. მათ შორის, აკრძალულია: - დაბადების დღეების აღნიშვნა, - არჩევნებში მონაწილეობის მიღება, - ზედმეტი წონის ქონა, - უწმაწურ ხუმრობაზე სიცილი, - თვალში საცემი ვარცხნილობის ან ტანსაცმლის ტარება, - თავის მართლების მცდელობა და სხვა. ცალკეა აღსანიშნავი სისხლის გადასხმის უმკაცრესი აკრძალვა, რასაც ხშირ შემთხვევაში გამოუსწორებელი შედეგები მოსდევს.

პრაქტიკა

„იეჰოვას მოწმეთა“ ღვთისმსახურება პროტესტანტული ეკლესიების ღვთისმსახურებისაგან არსებითად არ განსხვავდება. მათ კრებებზე ცენტრალური ადგილი ბიბლიის კითხვა-შტუდირებას, ე.ი. კითხვა-კომენტირებას უჭირავს. დღესასწაულების რიცხვი მცირეა. მათ კალენდარში განსაკუთრებული ყურადღება ქრისტეს ვნებას და დასაფლავებას ეთმობა. ამ დღეს (ვნების პარასკევს) მორწმუნეები ერთმანეთს ხელიდან ხელში გადასცემენ უფუარ პურსა და ღვინიან თასს, როგორც ქრისტეს სიმბოლურ ხორცსა და სისხლს. სახლი, სადაც ეს და მსგავსი რიტუალები იმართება, „სამეფო დარბაზად“ იწოდება.

„იეჰოვას მოწამეთა“ სარწმუნოებრივი პრაქტიკის შემადგენელი ნაწილია ინტენსიური მისიოლოგია, ანუ სარწმუნოების მიღმა მყოფ ხალხთან ინდივიდუალური მუშაობა, ოჯახებში მისვლა და რელიგიურ-საგანმანათლებლო საუბრების მშვიდ ვითარებაში წარმართვა. ცნობილია ისიც, რომ იეჰოველები ზნეობრივი კოდექსისა და ოჯახის სიწმინდის მიმართ დიდ ყურადღებას იჩენენ. ცდილობენ იყვნენ კანონმორჩილნი, შრომისმოყვარენი და გადასახადების კეთილსინდისიერად გადამხდელნი, ეწევიან ქველმოქმედებას.

წყარო

• რელიგიურ ურთიერთობათა რეგულირების ზოგიერთი ასპექტი (სექტა)
• სოლიდარობა №1,– ჟურნალი მოამზადებულია სახალხო დამცველთან არსებული ტოლერანტობის ცენტრის მიერ,–2006
• რელიგიები საქართველოში