მითი ხარსა და ირემზე

ხარი და ირემი – ღმერთმა ქვეყანა და ადამიანი რომ გააჩინა, დაიწყო იმაზე ფიქრი, თუ რომელი პირუტყვი გამოადგებოდა ადამიანს. დაუძახა ირემსა და ხარს. უბრძანა: გაიქეცით და ვინც უფრო მალე გადაურბენს ცას, იმას დავასაჩუქრებო. ირემმა დაჰკრა ქუსლი და გაფრინდა. უნდოდა, ხარისთვის ეჯობნა. მაგრამ დიდი სირბილისაგან გაიბერა ირემი და მოკვდა. ცაზე მხოლოდ მისი ნაკვალევი დარჩა, რომელსაც ირმის ნახტომი ჰქვია. ხარი კი დინჯად წავიდა, ცოხნით. გვიან მიაღწია, მაგრამ მაინც მივიდა. ხარის ნაკვალევიც დააჩნდა ცას, რომელსაც ხარის ნავალი ეწოდება. ამის შემდეგ აკურთხა ღმერთმა ხარი, დაულოცა ქედი და მას აქეთ ხარს აწევს ადამიანის შენახვის ტვირთი. ამაზეა გამოთქმული ეს ლექსი:

„ადამიანის შენახვა ვერავინ იდვა თავზედა,

ხვნა-თესვა, ფარცხვა და ზიდვა გაჭირდა მეტად ძალზედა.

ხარმა თქვა, პირნათლიერმა, მე დამაწერეთ რქაზედა.

მოცვივდნენ ანგელოზები, დაჰკოცნეს ორთავ თვალზედა,

ჩამოჰქნეს წყვილი სანთელი, მიაკრეს ორსავ რქაზედა,

შვიდიც უბოძეს სარტყელი, გაგზავნეს ქვეყანაზედა:

წადი, ხარო, იმუშავე, ერთგულად მთა და ბარზედა,

შეგაბას შენმა პატრონმა, გამუშავებდეს ძალზედა,

ექვსი დღე უღელში ები, მეშვიდეს დაწექ მხარზედა,

კვირა-უქმეს გამოგიშვას, გაგიშვას საძოვარზედა,

ვინც კვირა-უქმეს შეგაბას, ხელიმც შეახმეს მკლავზედა“.

წყარო

მითოლოგიური ენციკლოპედია ყმაწვილთათვის (ქართული მითოლოგია)