ყიზილ ფუქი

ყიზილ ფუქ-ი (ბალყ.-ყარაჩ. Къызыл Фук: къызыл – „წითელი“, фук [букъ/бугъ/ бугъа] – „ხარი“) – ბალყარულ-ყარაჩული ნართული ეპოსის პერსონაჟი. ცხოვრობს ცასა და მიწას შორის მდებარე მინის სასახლეში და მტრობს ნართებს, რომლებიც მას ხარკს უხდიან. ჲორჲუზმექის ბრძანებით, ნართები ყიზილ ფუქს ხარკის გადახდას შეუწყვეტენ, რის გამოც იგი წვიმას არ აგზავნის და გვალვას იწვევს: ყანები ნადგურდება, ქალები არ მშობიარობენ, ცხოველები ნამატს არ იძლევიან. ჲორჲუზმექი არწივის ფრთებით მტრის სასახლეში შეფრინდება და მოძალადეს კლავს. ყიზილ ფუქის სიკვდილისთანავე ნართების ქვეყანას ჯერ სისხლიანი წვიმა მოევლინა და მიწა გაანოყიერა, შემდეგ კი – ჩვეულებრივი. მკვლევარები ყიზილ ფუქის პერსონაჟში აწ უკვე, თითქმის, დემონად ქცეულ უწინდელ ნაყოფიერების ღვთაებას ხედავენ.

ლიტერატურა

Джуртубаев М. Ёзден адет. Этический кодекс карачаево-балкарского (аланского) народа. Нальчик, 2009.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები