შანიძე მზექალა
მზექალა შანიძე – დაიბადა 1926 წლის 16 იანვარს თბილისში. – ფილოლოგი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (2002).
დაამთავრა თსუ-ს აღმოსავლეთმცოდნეობის ფაკულტეტი (1948). ასპირანტურაში სწავლის დროს (1948–51) მივლინებული იყო (1948–49) ქ. ლენინგრადში, სადაც სწავლობდა აკადემიკოს ე. კრაჩკოვსკის ხელმძღვანელობით. 1951 დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია „ფარინგალური ბგერები ძველ ებრაულ ენაში“, 1974 – სადოქტორო დისერტაცია „ფსალმუნთა წიგნის ძველი ქართული თარგმანები“. 1953–2006 სამეცნიერო-პედაგოგიურ მუშაობას ეწეოდა თსუ-ში სემიტოლოგიისა და ძველი ქართული ენის კათედრებზე, კითხულობდა ძველი ებრაული ენის, სემიტურ ენათა შედარებითი გრამატიკის, ძველი ქართული ენის ისტორიის კურსებს; 1996-98 პეტერბურგის უნივერსიტეტში წაიკითხა ქართული ენის, ძველი ქართული ენის კურსები. სხვადასხვა დროს იყო საქართველოს მუზეუმის ხელნაწერთა განყოფილების მეცნიერ თანამშრომელი (1953-61), აღმოსავლეთმცოდნეობის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი (1961-63), ხელნაწერთა ინსტიტუტის ძველი ქართული ფილოლოგიის განყოფილების ხელმძღვანელი, ხელნაწერთა ინსტიტუტის კონსულტანტი (2002-06). მონაწილეა სამეცნიერო ექსპედიციებისა, მათ შორი სინას მთაზე, წმ. ეკატერინეს მონასტერში (1994, 2002) ქართულ ხელნაწერთა შესასწავლად; სამეცნიერო კონფერენციებისა: 1996 – საერთაშორისო ლინგვისტური სემინარი, ბერგენი, ნორვეგია; 1999 – ლინგვისტიკის ისტორიის საერთაშორისო კონგრესი, პარიზი. ავტორია 120-სე მეტი სამეცნიერო ნაშრომისა; ცალკეული შრომები დაბეჭდილია გერმანიაში, საფრანგეთში, ბელგიაში, რუსეთსა და საბერძნეთში.
მზექალა შანიძე 120-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორია. მისი კვლევის სფეროა: სემიტოლოგია, ბიბლიური ტექსტები, ქართული ენა – ლექსიკოლოგია და ძვ, ქართული ტექსტების პუბლიკაცია, „ქართლის ცხოვრების ტექსტის შესწავლა და დადგენა, ხელნაწერთა შესწავლა. მზექალა შანიძე არის გელათის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი 1995.
მ. შანიძე იყო საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრი (1990-91): საქართველოს კომუნისტური პარტიისაგან. ხელი აქვს მოწერილი საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტზე (1991 წლის 9 აპრილი).
სარჩევი |
პრემიები
აკაკი შანიძის და შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი.
სახელმწიფო ჯილდოები
- ღირსების ორდენის კავალერი 1976
- თბილისის საპატიო მოქალაქე 2015
თხზულებები
- ფსალმუნის ძველი ქართული რედაქციები X-XIII სს. ხელნაწერთა მიხედეით, თბ. 1960;
- ხმოვანფუძიანი ანთროპონიმების ბრუნების ისტორიისათვის ქართული, თბ, 1969;
- ზოგიერთი გვაროვნული სახელი ტბეთის მატიანეში, თბ., 1981;
- სატყუაჲ ართრონთათჳს, ძველი ქართული გრამატიკული ტრაქტატი, თბ., 1990;
- ცხორებაჲ მეფეთ-მეფისა დავითისი. ტექსტი და გამოკვლევა, თბ., 1992;
- რუის-ურბნისის კრების დადგენილებათა ერთი დეტალი. – „გელათის მეცნ. აკად. ჟურნალი“, 2007.
- No 3: Remarques au sujet de la Bible géorgien. - Bedi Kartlisa, XLI, Paris, 1983;
- An Old Georgian Grammatical Treatcase in a Collection of Homilies attributed to John Chrysostom. Bedi Kartlisa, XLII, Paris., 1984;
- Catalogue of Georgian Manuscripts Discovered in 1975 at St. Catlherinés Monastery on Mt. Sinai (თანავტორი ლ. ხევსურიანი, მ. ქავთარია, ზ. ალექსიძე), Athens, 2005;
- ცალკეული შრომები დაბეჭდილია გერმანიაში, საფრანგეთში, ბელგიაში, რუსეთში, საბერძნეთში.
წყარო
- ქართველი მეცნიერები
- ქართველი ფილოლოგები
- ქართველი პედაგოგები
- ქართველი პოლიტიკოსები
- საქართველოს პარლამენტის წევრები
- 1990-1991 წლების საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები
- საქართველოს კომუნისტური პარტიის წევრები
- საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსები
- საქართველოს ღირსების ორდენის კავალრები
- აკაკი შანიძის სახელობის პრემიის ლაურეატები
- შოთა რუსთაველის სახელობის პრემიის ლაურიატები
- შანიძეები
