ბანზე შეხტომა
ბანზე შეხტომა, ხევსურეთი - შერიგება ქალის მოტაცებისთვის. შერიგების გარეშე მოტაცებული ქალის ცოლად მოყვანა არ შეიძლებოდა. ქალის მამისთვის ძალიან დიდი სირცხვილი იყო ბანზე შეხტომა. შეხტომის ნება ჰქონდათ მოტაცებული ქალის ძმას, ბიძაშვილებსა და მის მეზობლებს. ბანზე შემხტარნი მომტაცებლის სახლს არ მოეშვებოდნენ, სანამ დამნაშავე ქალის ოჯახს არ შეურიგდებოდა. ამ შერიგებისთვის დამნაშავე საკლავს კლავდა, სამჩარექიან ქვაბსა და ორი-სამი წლის კურატს უძღვნიდა ბანზე მსხდომარეთ. მხოლოდ ამის შემდეგ ჩამოხტებოდნენ ბანიდან „შემხტარნი“. თუ დამნაშავის სახლობა ბანზე შემხტარებს არ შეურიგდებოდა, ქალის ოჯახს უფლება ჰქონდა, მოტაცებული თან წაეყვანა. თუ ქალი მაინც დარჩებოდა საკუთარი ნებით, იგი მოიკვეთებოდა სახლიდან და მამის ოჯახს ერთი წლის განმავლობაში ვერ გაეკარებოდა. ეს საქმე ბოლოს მაინც არ მთავრდებოდა შეურიგებლად. გამტაცებელს საკლავი უნდა დაეკლა, ნადიმი გაემართა, კაცები მიეგზავნა ქალის ოჯახისთვის და შერიგებოდა. ზოგჯერ ბანზე შეხტომის გარეშეც გვარდებოდა საქმე. როცა მოტაცებული ქალის ნათესავები და მეზობლები ბანზე შესახტომად მიეშურებოდნენ, გზაშივე ეგებებოდნენ გამტაცებლის ნათესავები საკლავით და შერიგებას სთხოვდნენ. საკლავი გზაზე იკვლებოდა, მაგრამ მას ბანზე შესახტომად წასულები არ ჭამდნენ, ისინი სახლში ბრუნდებოდნენ. მეორე ან მესამე დღეს საქმროს ძმას ან სხვა ახლო ნათესავს მოტაცებული ქალი მამის სახლში მიჰყავდა, საკლავს კლავდნენ და რიგდებოდნენ. ქალი მამის ოჯახში რჩებოდა ქორწილამდე.
წყარო
დემოკრატიული ტენდენციები: ანტიკური სამყარო და საქართველო (ენციკლოპედიური ცნობარი), რედაქტორი ქეთევან აბესაძე, თბილისი, 2012.
