დიდი ბრიტანეთი
დიდი ბრიტანეთი (Great Britain - დიდი ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო) – სახელმწიფო ჩრდილო-დასავლეთ ევროპაში, ბრიტანეთის კუნძულებზე; დასავლეთით აკრავს ატლანტის ოკეანე, აღმოსავლეთით და სამხრეთით - ჩრდილოეთის ზღვა, ლა-მანშისა და პა-დე-კალეს ვიწრო სრუტეები.
ფართობი - 244,1 ათ. კმ2.
მოსახლეობა - 61,9 მლნ. კაცი (2012), აქედან 80% - ინგლისელები, 10% - შოტლანდიელები, 4% - ირლანდიელები, უელსელები და სხვა ეროვნების წარმომადგენლები.
ოფიციალური ენა – ინგლისური.
დედაქალაქი - ქ. ლონდონი.
დიდი ბრიტანეთში შედის 4 ისტორიულ-გეოგრაფიული ოლქი:
- ინგლისი (39 საგრაფო, 6 მეტროპოლიური საგრაფო და დიდი ლონდონის განსაკუთრებული ადმინისტრაციული ერთეული),
- უელსი (8 საგრაფო);
- შოტლანდია (12 ოლქი);
- ჩრდილოეთ ირლანდია (26 ოლქი).
კუნძული მენი და ნორმანდიის კუნძულები დამოუკიდებელ ადმინისტრაციულ ერთეულებს წარმოადგენენ.
დიდი ბრიტანეთი ხელმძღვანელობს დამოუკიდებელი ქვეყნების თანამეგობრობას, რომელიც შედგება მისი ყოფილი კოლონიებისგან. ასევე აქვს დამოკიდებული ტერიტორიები.
დიდი ბრიტანეთში პარლამენტური მონარქიაა. სახელმწიფოს მეთაურია - მეფე (დედოფალი), საკანონმდებლო ძალაუფლება აქვს მეფეს და პარლამენტს (შედგება ლორდთა და თემთა პალატებისგან), აღმასრულებელი ხელისუფლების სათავეში დგას პრემიერ-მინისტრი.
დიდი ბრიტანეთი გაეროს უსაფრთხოების საბჭოს მუდმივი წევრი და ნატოს ერთ-ერთი დამფუძნებელი ქვეყანაა.
დიდი ბრიტანეთი განვითარებული ქვეყანაა. მსოფლიოში ერთ-ერთი წამყვანი ადგილი უკავია სამრეწველო წარმოებით, კაპიტალის უმსხვილესი ექსპორტიორია. ექსპორტის 90%-ს შეადგენს სამრეწველო საქონელი. უმნიშვნელოვანესი დარგებია: მანქანათმშენებლობა (ელექტროტექნიკური, რადიოელექტრონული, ხელსაწყოებისა და ჩარხების წარმოება, მანქანათმშენებლობა, გემთმშენებლობა და სხვა), ქიმიური, ნავთობქიმიური, ნავთობგადამამუშავებელი, მეტალურგიული მრეწველობა. სწრაფი ტემპით ვითარდება ატომური მრეწველობაც – მოქმედებს 14 ატომური ელექტროსადგური.
სოფლის მეურნეობა განვითარების მაღალ დონეზეა. აკმაყოფილებს ქვეყნის მოთხოვნების 75%-ზე მეტს. იზრდება მსხვილი ფერმერული მეურნეობები.
სამხედრო მრეწველობა აკმაყოფილებს ქვეყნის შეიარაღებული ძალების მოთხოვნებს შეიარაღებისა და ტექნიკის მიმართ. მათი ნაწილი გადის ექსპორტზე. აწარმოებენ თანამედროვე საბრძოლო ტექნიკისა და შეიარაღების ყველა სახეობას (წყალქვეშა ნავები, ავიამზიდები, სარაკეტო ფრეგატები, საბრძოლო თვითმფრინავები და ა.შ.) და საბრძოლო მასალის ყველა ტიპს (მათ შორის ბირთვულს).
ქვეყანაში 300 პორტზე მეტია, მათ შორის ყველაზე მსხვილია: ლონდონი, აბერდინი, ბელფასტი, ბრისტოლი, გლაზგო, ლივერპული, მანჩესტერი, პლიმუნთი, პორტს მურთი და სხვა.
20-ზე მეტი საერთაშორისო აეროპორტია, მათ შორის უმსხვილესია ჰიტროუ (ლონდონი).
შეიარაღებული ძალები საერთო შემადგენლობით 178,4 ათ. კაცი (2012), სახმელეთო ჯარები 102,6 ათ., სამხედრო-საზღვაო 34,9 ათ., სამხედრო-საჰაერო 40,9 ათ. გასამხედროებული ფორმირება – ტერიტორიული ჯარები 40,3 ათ. შეიარაღებული ძალების კონტინგენტები განთავსებულია მსოფლიოს სხვადასხვა რაიონში. სამხედრო მრჩევლები ამოცანებს ასრულებენ მსოფლიოს 30 ქვეყანაში. შეიარაღებული ძალების დაკომპლექტება ხორციელდება დაქირავებით.
