ნეიროფსიქოლოგია საქართველოში

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
16:40, 8 ნოემბერი 2019-ის ვერსია, შეტანილი Tkenchoshvili (განხილვა | წვლილი)-ის მიერ

გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

ნეიროფსიქოლოგია საქართველოში - Neuropsychology in Georigia - Нейропсихология в Грузии
(ლათ. nervus კაბელი, სიმი → ბერძ. neuro ნერვი
+ ბერძ. psychё სული + logos სწავლება, მოძღვრება)

ფსიქოლოგიის ქართულ სკოლაში ნეირფსიქოლოგია, რომელიც უპირველესად იოსებ ბჟალავას სახელს უკავშირდება. მეორე მსოფლიო ომის წლებში იგი ხელმძღვანელობდა განყოფილებას თბილისის სამხედრო-საევაკუაციო ჰოსპიტალში, სადაც მიმდინარეობდა ფართო სამეცნიერო და პრაქტიკული მუშაობა თავის ტვინის დაზიანებული ფუნქციების აღდგენის მიმართულებით. ამ მუშაობაში საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ფსიქოლოგიის ინსტიტუტის თანამშრომლების გარდა მონაწილეობდნენ ქართველი ფიზიოლოგები (ივანე ბერიტაშვილი) და თბილისში ევაკუირებული სპეციალისტები რუსეთიდან (ბ. ანანიევი, ა. ვორობიოვი, ა. ზაპოროჟეცი), მათ შორის ნეიროფსიქოლოგიის ერთერთი კლასიკოსი, ალექსანდრე ლურია.

ბჟლავას ნეიროფსიქოლოგიური კველვა-ძიება შემდგომ წლებშიც გაგრძელდა. ამ მიმართულებით შესრულებული მისი ნაშრომებიდან ყველაზე მეტ ყურადღებას იპყრობს სტატიები: „პოსტკომოციურ რეაქციათა ტიპოლოგია” (1943), „ტვინის მეტყველების ზონები და ფიქსირებული განწყობის თავისებურებანი” (1948), „ლობოტომია” (1949) და ა. ლურიასთან ერთად შესრულებული ნაშრომები: „ფიქსირებული განწყობა ტვინის შუბლის წილის დაზიანების დროს” და მოსკოვში გამოქვეყნებული: „ფიქსირებული განწყობის დარღვევა ტვინის ლოკალური დაზიანების შემთხვევებში” (1949). მონოგრაფიაში „ტვინი და განწყობა” (1971) ფსიქოფიზიოლოგიურ მონაცემებთან ერთად, განზოგადებული სახით წარმოდგენილია განწყობის მოქმედების ნეიროფსიქოლოგიური მოდელი.

განყოფილებაში შეისწავლებოდა კონკრეტული ფსიქიკური ფუნქციების პოსტკომოციური დარღვევები, კერძოდ: ცნებითი აზროვნებისა (რევაზ ნათაძე, 1943); მეხსიერებისა (ნინო ელიავა, 1943). სისტემატურ ნეიროფსიქოლოგიურ კველევას ატარებდა მარინე საყვარელიძე, რომელიც განზოგადებულია მის საკანდიდატო ნაშრომში: „თავის ტვინის სისტემური მოქმედების დარღვევის ფსიქოპათოლოგიისათვის” (1953). დიანა ბეკოევამ შეისწავლა ფიქსირებული განწყობის ნეიროფსიქოლოგიური მექანიზმები თავის ტვინის ნახევარსფეროთა ასიმეტრიასთან კავშირში. მანანა ბუაჩიძე-გაბაშვილი შეისწავლის აფაზიის ნეიროფსიქოლოგიურ ასპექტებს. თამარ გაგოშიძემ იკვლია პარკინსონიზმის ნეიროფსიქოლოგიური პრობლემები. მრავალწლიანი კველევის შედეგები განზოგადებულია მის სადოქტორო დისერტაციაში (1997). ნაშრომში დახასიათებულია პარკინსონიზმის მქონე პაციენტებში გავრცელებული ნეიროფსიქოლოგიური სინდრომები და აღწერილია მათ საფუძვლადმდებარე ნეიროფსიქოლოგიური მექანიზმები, ასევე ნაცადია აღწერილი ფენომენების თეორიული გააზრება. წიგნში „ეპილეფსიის ფსიქოსოციალური პრობლემები” (2003) აღწერილია ეპილეფსიის მქონე პირების როგორც კოგნიციური ფუნქციების თავისებურება, ისე მათი ემოციური სფერო, თვითშეფასების პრობლემები, ქცევა, მედიკამენტების ზემოქმედების ფსიქოლოგიური ეფექტები.

წყარო

ფსიქოლოგიის ქართული ლექსიკონი
სტატიის ავტორი - ზურაბ ვახანია, დიმიტრი უზნაძის სახელობის საქართველოს ფსიქოლოგთა საზოგადოება.
ლექსიკონი შეიქმნა შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტით.

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები