საქართველოს ეროვნული საბჭო

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
(სხვაობა ვერსიებს შორის)
გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება
(სოციალ-დემოკრატები)
(2 მომხმარებლების 41 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.)
ხაზი 3: ხაზი 3:
 
'''საქართველოს ეროვნული საბჭო''' - [[საქართველოს ეროვნული ყრილობა|საქართველოს ეროვნული ყრილობის]] მიერ 1917 წლის 22 ნოემბერს არჩეული [[საქართველო|საქართველოს]] საკანონმდებლო ორგანო.   
 
'''საქართველოს ეროვნული საბჭო''' - [[საქართველოს ეროვნული ყრილობა|საქართველოს ეროვნული ყრილობის]] მიერ 1917 წლის 22 ნოემბერს არჩეული [[საქართველო|საქართველოს]] საკანონმდებლო ორგანო.   
  
== ფორმირება ==
+
ყრილობამ 22 ნოემბერს აირჩია ეროვნული საბჭოს პერსონალური შემადგენლობა - 67 წევრი და 61 კანდიდატი. პარტიული კუთვნილების მიხედვით: 26 სოციალ-დემოკრატი, 10 სოციალისტ-ფედერალისტი, 9 ეროვნულ-დემოკრატი, 7 სოციალისტ-რევოლუციონერი, 4 ალიონელი, 1 რადიკალ-დემოკრატი, 2 უპარტიო, 3 სამაჰმადიანო საქართველოს (აჭარა) წარმომადგენელი, 2 სოხუმის ოლქიდან (აფხაზეთი), 1 ზაქათალის ოლქიდან ([[საინგილო]]), 1 საქართველოს ოსთა წარმომადგენელი. ეროვნული საბჭოს თავმჯდომარედ აირჩიეს [[ნოე ჟორდანია]], რომელიც იყო აგრეთვე საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტისა და
1917 წლის მარტში სოციალ-დემოკრატთა (მენშევიკები), ფედერალისტური პარტიის, ეროვნულ-დემოკრატებისა და ესერების წარმომადგენლებმა საფუძველი ჩაუყარეს პოლიტიკური შეთანხმების ორგანოს „ეროვნული კომიტეტის“ სახელწოდებით, რომელსაც მოგვიანებით „[[საქართველოს ეროვნული ინტერპარტიული საბჭო]]“ დაერქვა. მის მუშაობას [http://www.nplg.gov.ge/emigrants/ka/222/ აკაკი ჩხენკელის] თავმჯდომარეობით მოქმედი აღმასრულებელი კომიტეტი წარმართავდა.
+
აღმასრულებელი კომიტეტის პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. პრეზიდიუმში შედიოდნენ თავმჯდომარის ამხანაგები - [[ჩხენკელი აკაკი|ა. ჩხენკელი]], [[რცხილაძე გრიგოლ|გრ. რცხილაძე]], [[ვეშაპელი გრიგოლ|გ. ვეშაპელი]], მდივანი - [[საყვარელიძე პავლე|პ. საყვარელიძე]] და ხაზინადარი - [[მესხი კოტე (პოლიტიკოსი)|კ. მესხი]].  
  
ინტერპარტიულმა საბჭომ გადაწყვიტა შეექმნა უფრო უფლებამოსილი ორგანო, რომელიც მთელი [[ქართველები|ქართველი]] ერის სახელით ლეგიტიმურად იმოღვაწებდა.
+
1918 წლის 11 თებერვალს განხორციელდა ეროვნული საბჭოს რეორგანიზაცია, რის შედეგადაც მისი წევრების რაოდენობა 88-მდე გაიზარდა. შექმნის დღიდან
 +
[[საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადება|დამოუკიდებლობის გამოცხადებამდე]] ეროვნულმა საბჭომ 19 სხდომა ჩაატარა და, ფაქტობრივად, საქართველოს მთავრობის ფუნქციას ასრულებდა. იგი იყო ეროვნული მოძრაობის ხელმძღვანელი ორგანო. მის სხდომებზე განიხილებოდა ქვეყნის რეალობის უმნიშვნელოვანესი პრობლემები.
  
1917 წლის 19-22 ნოემბერს მოწვეულ იქნა საქართველოს პოლიტიკური პარტიების, მუშათა საბჭოების, ქალაქების თვითმმართველობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო თუ სავაჭრო-საფინანსო დაწესებულებების, ეროვნულ უმცირესობათ და სხვ. არჩეული წარმომადგენლებისაგან შემდგარი [[საქართველოს ეროვნული ყრილობა]]. დელეგატთაგან 324 გადამწყვეტი, ხოლო 19 სათათბირო ხმით იყო უფლებამოსილი. ყრილობას დაესწრნენ მეზობელ ერთა და უცხო სახელმწიფოთა წარგზავნილები, კავკასიის ჯარების მთავარსარდალი, ქართული [[ეკლესია|ეკლესიის]] მესვეურნი. და სხვ.  
+
1918 წ-ის 26 მაისს, კვირა დღეს, 16 სთ. და 50 წთ-ზე, კავკასიის მეფისნაცვლის ყოფილ რეზიდენციაში, გოლოვინის (დღევანდელ რუსთაველის) გამზირზე გაიმართა ეროვნული საბჭოს XIX სხდომა. სხდომის თავმჯდომარე ნ. ჟორდანიამ წაიკითხა „[[საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი]]“, რომელიც საბჭომ ერთხმად დაამტკიცა. საქართველო გამოცხადდა დამოუკიდებელ დემოკრატიულ სახელმწიფოდ. საბჭომ დაამტკიცა საქართველოს კოალიციური მთავრობა [[ნოე რამიშვილი]]ს თავმჯდომარეობით, რომელიც 24 ივნისს შეცვალა ნ. ჟორდანიამ. საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტით ეროვნული საბჭო მიჩნეულ იქნა საკანონმდებლო ორგანოდ, რომელსაც მთელი ძალაუფლება ხალხის მიერ არჩეული [[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|დამფუძნებელი კრებისათვის]] უნდა
 +
გადაეცა.  
  
საქართველოს ეროვნულმა ყრილობამ 1917 წლის 22 ნოემბერს აირჩია ეროვნული საბჭო, რომელიც თავდაპირველად 60 წევრისაგან შედგებოდა და უმთავრესად პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებს აერთიანებდა. (25 სოციალ-დემოკრატი (მენშევიკი), 10 ფედერალისტი, 9 ეროვნულ-დემოკრატი, 7 ესერი და სხვ.) ეროვნული საბჭოში  მანდატები ჰქონდათ დათმობილი სამუსლიმანო საქართველოს, ასევე ზაქათლის ოლქს, აფხაზთა, ოსთა და სხვა ეროვნულ უმცირესობათა დელეგატებს. საქართველოს ეროვნული საბჭოს საქმიანობას უძღვებოდა კოალიციური პრინციპით დაკომპლექტებული 15 კაციანი აღმასრულებელი კომიტეტი. როგორც საბჭოს, ისე მის აღმასკომს სათავეში  [[ნოე ჟორდანია]] ედგა.  
+
1918 წლის 29 მაისს ეროვნული საბჭოს სხდომაზე  მისი წევრების რაოდენობა 121 კაცით განისაზღვრა. გაუქმდა აღმასრულებელი კომიტეტი და შეიქმნა პრეზიდიუმი 5 წევრის შემადგენლობით. 1 ივნისს ეროვნულმა საბჭომ პრეზიდიუმის შემადგენლობა დაამტკიცა: თავმჯდომარე - [[ნიკოლოზ ჩხეიძე]], მოადგილეებად აირჩიეს - [[იოსებ ბარათაშვილი (1874-1937)|იოსებ ბარათაშვილი]], [[ექვთიმე თაყაიშვილი]], მდივნად - [[დავით ონიაშვილი]], მდივნის ამხანაგად - [[იოსებ აბაკელია]]. იმავე სხდომაზეშეიქმნა კომისიები: ქონების, სამხედრო, საფინანსო, სამოსამართლო და საადმინისტრაციო, სასკოლო და ხელოვნების, სახალხო მეურნეობისა და სასურსათო, სამაჰმადიანო საქართველოს გამგებლობისა და საერობო.  
  
საქართველოს ეროვნული საბჭო დამატებითი წევრებით შეივსო.  1918 წლის ოქტომბრიდან ეროვნული საბჭო საქართველოს პარლამენტად გარდაიქმნა. (ო. ჯანელიძე)
+
1918 წლის 4 ოქტომბრის სხდომაზე საკანონმდებლო ორგანოს სახელწოდების შეცვლის საკითხი დაისვა, რის შედეგადაც, 8 ოქტომბრის სხდომაზე მიღებული კანონის მიხედვით, ეროვნულ საბჭოს საქართველოს პარლამენტი ეწოდა. ეროვნულმა საბჭომ და შემდგომში პარლამენტმა ფუნქციონირების მანძილზე არაერთი კანონი შეიმუშავა და მიიღო, რომლებიც საქართველოს ეროვნული, სოციალური და დემოკრატიული ინსტიტუტების შექმნას ემსახურებოდა.  
  
== პოლიტიკური როლი ==
+
1918 წლის 22 ნოემბერს პარლამენტმა დაამტკიცა დამფუძნებელი კრების დებულება, რომელიც ითვალისწინებდა საყოველთაო, თანასწორი, პირდაპირი და ფარული ხმის მიცემით არჩევნების ჩატარებას. არჩევნების დღედ 14 თებერვალი დაინიშნა. დამფუძნებელი კრების მოწვევასთან დაკავშირებით საქართველოს პარლამენტმა 1919 წლის 31 იანვარს მიიღო დადგენილება, რომლის მიხედვითაც პარლამენტი დათხოვნილად ითვლებოდა დამფუძნებელი კრების მუშაობის დაწყების დღიდან.
ეროვნული საბჭოს შექმნით, არსებითად, ჩამოყალიბდა, ქართული ხელისუფლება, რომელიც ეროვნული დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის მესაჭედ მოგვევლინა.
+
  
1918 წლის 26 მაისს საქართველოს ეროვნულმა საბჭომ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ გამოაცხადა.  
+
საქართველოს ეროვნული საბჭოს (პარლამენტის) მიერ მიღებული უმნიშვნელოვანესი საკანონმდებლო აქტებიდან განსაკუთრებით აღსანიშნავია კანონები:
 +
* საქართველოს მოქალაქეობის შესახებ (1918, 16 ივლისი);
 +
* სახალხო გვარდიის შესახებ (1918, 2 ივლისი);
 +
* დებულება სამხედრო მმართველობის (1918,აგვისტო) 
 +
* კანონი რეგულარული არმიის ორგანიზების შესახებ (1918, აგვისტო); 
 +
* დებულება სამხედრო ბეგარისა და მუდმივი ჯარის შევსების შესახებ (1918, აგვისტო); 
 +
* საგუბერნიო, საოლქო და სამაზრო ადმინისტრაციის (1918, 2 აგვისტო); 
 +
* სახელმწიფო საადგილმამულო ფონდიდან მამულების მცხოვრებთათვის კერძო საკუთრებად მიცემის შესახებ (1919, 28 იანვარი); 
 +
* [[ქართული ენა|ქართული ენის]] სახელმწიფო ენად გამოცხადების შესახებ (1918, 1 ოქტომბერი); 
 +
* რეგლამენტის დამატებისა ეროვნულ უმცირესობათა ენის ხმარების შესახებ (1918, 15 ოქტომბერი); 
 +
* [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის]] სახელმწიფო უნივერსიტეტად გამოცხადების შესახებ (1918, 27 აგვისტო) და სხვ.  
  
ეროვნულმა საბჭომ დაიწყო სამზადისი ხალხის ნების გამომხატველი უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს - დამფუძნებელი კრების ასარჩევად.
+
პარლამენტის შემდეგ უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს კანონშემოქმედებითი მოღვაწეობა განაგრძო საქართველოს დამფუძნებელმა კრებამ.
  
ეროვნულმა საბჭომ შექმნა სპეციალური კომისია საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის საკონსტიტუციო საფუძვლების შესადგენად. (ო. ჯანელიძე)
 
  
== შემადგენლობა ==
+
==ლიტერატურა==
 +
ნ. ჭანტურია, ეროვნული საბჭო და მისი ბრძოლა საქართველოს სახელმწიფოებრიობის აღდგენისა და განმტკიცებისათვის. ისტორიის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად წარმოდგენილი დისერტაციის ავტორეფერატი ხელნაწერის უფლებით, თბ., 2005;
 +
შ. ვადაჭკორია, პოლიტიკური პარტიები და საქართველოს პირველი ეროვნული ყრილობა, 1917. თბ., 1998;
 +
ა. სილაგაძე, ვ. გურული, საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენა. 1917-1918, თბ., 1998.
  
==== სოციალ-დემოკრატები ====
+
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::''დიმიტრი შველიძე''
::1. ჟორდანია ნ.,
+
::2. [[წერეთელი ირაკლი (კაკი)|წერეთელი ი.]],
+
::3. [[ჩხეიძე ნიკოლოზ სამსონის ძე|ჩხეიძე ნ]].,
+
::4. [[გეგეჭკორი ევგენი|გეგეჭკორი ე]].,
+
::5. რამიშვილი ნ.,
+
::6. [[რამიშვილი ისიდორე ივანეს ძე|რამიშვილი ი]].,
+
::7. ჩხენკელი ა.,
+
::8. [[ჯიბლაძე ვლადიმერ გიორგის ძე|ჯიბლაძე ვ]].,
+
::9. [[გიორგაძე გრიგოლ ტიმოთეს ძე|გიორგაძე გ.]],
+
::10. ლომთათიძე ა.,
+
::11. მახარაძე გ.,
+
::12. არსენიძე რ.,
+
::13. თევზაია ვ.,
+
::14. ხომერიკი ნ.,
+
::15. ერაძე გ.,
+
::16. [[ანდრონიკაშვილი კონსტანტინე ემანუილის ძე|ანდრონიკაშვილი]] კ.,
+
::17. ონიაშვილი დ.,
+
::18. ანჯაფარიძე გ.,
+
::19. ჩიხლაძე რ.,
+
::20. [[გაგლოევი გიორგი ალექსანდრეს ძე|გაგლოევი გ]].,
+
::21. ჯუღელი ვ.,
+
::22. ახმეტელაშვილი ვლ.
+
::23. [[გვარჯალაძე კონსტანტინე იაგორის ძე|გვარჯალაძე]] კ.,
+
::24. მაისურაძე ალ.,
+
::25. გელეიშვილი პ.,
+
::26. ჭიაბრიშვილი ა.,
+
::27. კანდელაკი კ.,
+
::28. [[ელიავა ნიკოლოზ ზურაბის ძე|ელიავა]] ნ.,
+
::29. ტოროშელიძე მინ.,
+
::30. ცინცაძე გ.,
+
::31. [[ჯაფარიძე სერგეი დავითის ძე|ჯაფარიძე]] ს.,
+
::32. [[სალუქვაძე ანანია მაქსიმელის ძე|სალუქვაძე]] ა.,
+
::33. სალაყაია ი.,
+
::34. [[კლიმიაშვილი მიხეილ იოსების ძე|კლიმიაშვილი]] მ.,
+
::35. ნინიძე კ.,
+
::36. [[ფარნიევი ალექსანდრე ივანეს ძე|ფარნიევი]] ა.,
+
::37. [[თოფურიძე დიომიდე|თოფურიძე დ]].,
+
::38. დგებუაძე ა.,
+
::39. [[ნათაძე ლევან იასონის ძე|ნათაძე]] ლ.,
+
::40. მამულაიშვილი ა.,
+
::41. ცინცაძე ნ.,
+
::42. მგელაძე ვ.,
+
::43. წულაძე ვ.,
+
::44. [[რუსია მელიტონ ივანეს ძე|რუსია]] მ.,]
+
::45. მახარაძე ნ.,
+
::46. [[ლორია ფილიპე გლახუნის ძე|ლორია]] ფ.,
+
::47. ჟღენტი ნ.,
+
::48. [[ბადრიძე ილიკო გიორგის ძე|ბადრიძე]] ი.,
+
::49. შარაშიძე დ.,
+
::50. ნინიძე ი.,
+
::51. ცაბაძე ვ.,
+
::52. იობაშვილი ნ.,
+
::53. გოგელია ი.,
+
::54. [[კიკვაძე თედორე გაბრიელის ძე|კიკვაძე]] თ.,
+
::55. საბახტარიშვილი ნ.,
+
::56. ურატაძე გრ.,
+
::57. წულაძე იუ.,
+
::58. [[თევზაძე სარდიონ ონისიმეს ძე|თევზაძე]] ს.,
+
::59. მარუაშვილი ი.,
+
::60. დოლიძე ს.,
+
::61. სადაგიშვილი გ.,
+
::62. [[ელიაძე სტეფანე თედორეს ძე|ელიაძე]] ს.,
+
::63. [[მიკირტუმოვი ბაგრატ ბადალის ძე|მიკირტუმოვი]] ბ.,
+
::64. ცინცაბაძე გრ.,
+
::65. ვარდოიანცი მ.,
+
::66. [[სოლოღაშვილი ოლღა ილიას ასული|სოლოღაშვილი]] ო.
+
  
==== სოციალისტ-ფედერალისტები ====
+
==იხილე აგრეთვე==
::1. რცხილაძე გრ.,
+
[https://civiledu.wordpress.com/2019/07/02/%e1%83%a1%e1%83%90%e1%83%a5%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%97%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%9d%e1%83%a1-%e1%83%94%e1%83%a0%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9c%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%a1%e1%83%90%e1%83%91/ საქართველოს ეროვნული საბჭო]
::2. ბარათაშვილი ი.,
+
::3. [[ფირცხალავა სამსონ|ფირცხალავა]] ს.,
+
::4. მდივანი ს.,
+
::5. ბაქრაძე ი.,
+
::6. [[წერეთელი ალექსანდრე იოსების ძე|წერეთელი]] ა.,
+
::7. უზნაძე დ.,
+
::8. [[დადიანი სამსონ პლატონის ძე|დადიანი]] ს.,
+
::9. გედევანიშვილი ი.,
+
::10. [[ღლონტი თევდორე ზურაბის ძე|ღლონტი]] თ.,
+
::11. [[მიქელაძე შალვა|მიქელაძე]] შ.,
+
::12. [[ნუცუბიძე შალვა ისაკის ძე|ნუცუბიძე]] შ.,
+
::13. [[ჯაჯანაშვილი არჩილ რაჟდენის ძე|ჯაჯანაშვილი]] ა.,
+
::14. ტოროტაძე ე.,
+
::15. [[ფაღავა აკაკი ნესტორის ძე|ფაღავა]] ა.,
+
::16. კაუხჩიშვილი მ.
+
 
+
==== ნაციონალ-დემოკრატები ====
+
::1. ნიკოლაძე ნ.,
+
::2. [[ქიქოძე გერონტი|ქიქოძე]] გ.,
+
::3. [[გვაზავა გიორგი|გვაზავა]] გ.,
+
::4. [[ამირეჯიბი შალვა გიორგის ძე|ამირეჯიბი]] შ.,
+
::5. [[ვაჩნაძე დავით ვლადიმერის ძე|ვაჩნაძე]] დ.,
+
::6. [[კედია სპირიდონ მალხაზის ძე|კედია]] ს.,
+
::7. [[ვეშაპელი გრიგოლ გიორგის ძე|ვეშაპელი]] გრ.,
+
::8. [[თაყაიშვილი ექვთიმე სიმონის ძე|თაყაიშვილი]] ე.,
+
::9. [[ქარუმიძე შალვა ალექსანდრეს ძე|ქარუმიძე]] შ.,
+
::10. [[ლორთქიფანიძე იასონ მერაბის ძე|ლორთქიფანიძე]] ი.,
+
::11. [[წერეთელი ვასილ გიორგის ძე|წერეთელი]] ვ.,
+
::12. ჯავახიშვილი დ.,
+
::13. [[გაბაშვილი რევაზ|გაბაშვილი]] რ.,
+
::14. [[მაჩაბელი მიხეილ ვახტანგის ძე|მაჩაბელი]] მ.,
+
::15. [[მაჭავარიანი იოსებ კონსტანტინეს ძე|მაჭავარიანი]] ი.
+
 
+
====სოციალ-რევოლიუციონერები====
+
::1. მესხი კ.,
+
::2. ნათაძე გრ.,
+
::3. [[გობეჩია ივანე პავლეს ძე|გობეჩია]] ი.,
+
::4. [[აბაკელია იოსებ კონსტანტინეს ძე|აბაკელია]] ი.,
+
::5. [[ჯავრიშვილი კონსტანტინე ტარიელის ძე|ჯავრიშვილი]] კ.,
+
::6. [[შენგელაია ლეო ანდრიას ძე|შენგელაია]] ლ.,
+
::7. პანჩუაშვილი ნ.,
+
::8. [[კაკაბაძე ილია პავლეს ძე|კაკაბაძე]] ი.,
+
::9. ვარაზაშვილი ი.
+
 
+
====რადიკალ-დემოკრატები====
+
::1. გიორგაძე დ.,
+
::2. [[ჩიქოვანი დავით გიორგის ძე|ჩიქოვანი]] დ.,
+
::3. ახმეტელი ა.
+
 
+
====უპარტიონი====
+
::1. [[აფხაზი კონსტანტინე ნიკოლოზის ძე|აფხაზი]] კ.,
+
::2. მაყაშვილი კ.,
+
 
+
====ინგილოთაგან====
+
::1. [[ივანიცკი რაფიელ ალექსანდრეს ძე|ივანიცკი]] რ.
+
  
 
==წყარო==
 
==წყარო==
* გაზეთი ერთობა 1918 წ №111 შაბათი 1 ივნისი
+
[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]]
* აბაშიძე, ზაზა. საქართველო და ქართველები: (საკითხავი წიგნი): [სახელმძღვ.] / ზაზა აბაშიძე, მიხეილ ბახტაძე, ოთარ ჯანელიძე; ზაზა აბაშიძის რედ.; რუკების ავტ. მანანა შეყილაძე; მხატვ. ეკა ტაბლიაშვილი. - თბილისი, 2013 (შპს „ფავორიტი პრინტი“). - 676, [10] გვ.: რუკ.; 22 სმ.. - ყდაზე: ქართველ მეფეთა ხელრთვები და ნიშნები. - ISBN 978-9941-0-5498-3
+
  
  
[[კატეგორია:საქართველოს უახლესი ისტორია]] [[კატეგორია:საქართველოს ეროვნული საბჭო]]
+
[[კატეგორია:საქართველოს უახლესი ისტორია]]
 +
[[კატეგორია:საქართველოს ეროვნული საბჭო]]

20:54, 13 მარტი 2020-ის ვერსია

საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრები

საქართველოს ეროვნული საბჭო - საქართველოს ეროვნული ყრილობის მიერ 1917 წლის 22 ნოემბერს არჩეული საქართველოს საკანონმდებლო ორგანო.

ყრილობამ 22 ნოემბერს აირჩია ეროვნული საბჭოს პერსონალური შემადგენლობა - 67 წევრი და 61 კანდიდატი. პარტიული კუთვნილების მიხედვით: 26 სოციალ-დემოკრატი, 10 სოციალისტ-ფედერალისტი, 9 ეროვნულ-დემოკრატი, 7 სოციალისტ-რევოლუციონერი, 4 ალიონელი, 1 რადიკალ-დემოკრატი, 2 უპარტიო, 3 სამაჰმადიანო საქართველოს (აჭარა) წარმომადგენელი, 2 სოხუმის ოლქიდან (აფხაზეთი), 1 ზაქათალის ოლქიდან (საინგილო), 1 საქართველოს ოსთა წარმომადგენელი. ეროვნული საბჭოს თავმჯდომარედ აირჩიეს ნოე ჟორდანია, რომელიც იყო აგრეთვე საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტისა და აღმასრულებელი კომიტეტის პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. პრეზიდიუმში შედიოდნენ თავმჯდომარის ამხანაგები - ა. ჩხენკელი, გრ. რცხილაძე, გ. ვეშაპელი, მდივანი - პ. საყვარელიძე და ხაზინადარი - კ. მესხი.

1918 წლის 11 თებერვალს განხორციელდა ეროვნული საბჭოს რეორგანიზაცია, რის შედეგადაც მისი წევრების რაოდენობა 88-მდე გაიზარდა. შექმნის დღიდან დამოუკიდებლობის გამოცხადებამდე ეროვნულმა საბჭომ 19 სხდომა ჩაატარა და, ფაქტობრივად, საქართველოს მთავრობის ფუნქციას ასრულებდა. იგი იყო ეროვნული მოძრაობის ხელმძღვანელი ორგანო. მის სხდომებზე განიხილებოდა ქვეყნის რეალობის უმნიშვნელოვანესი პრობლემები.

1918 წ-ის 26 მაისს, კვირა დღეს, 16 სთ. და 50 წთ-ზე, კავკასიის მეფისნაცვლის ყოფილ რეზიდენციაში, გოლოვინის (დღევანდელ რუსთაველის) გამზირზე გაიმართა ეროვნული საბჭოს XIX სხდომა. სხდომის თავმჯდომარე ნ. ჟორდანიამ წაიკითხა „საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი“, რომელიც საბჭომ ერთხმად დაამტკიცა. საქართველო გამოცხადდა დამოუკიდებელ დემოკრატიულ სახელმწიფოდ. საბჭომ დაამტკიცა საქართველოს კოალიციური მთავრობა ნოე რამიშვილის თავმჯდომარეობით, რომელიც 24 ივნისს შეცვალა ნ. ჟორდანიამ. საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტით ეროვნული საბჭო მიჩნეულ იქნა საკანონმდებლო ორგანოდ, რომელსაც მთელი ძალაუფლება ხალხის მიერ არჩეული დამფუძნებელი კრებისათვის უნდა გადაეცა.

1918 წლის 29 მაისს ეროვნული საბჭოს სხდომაზე მისი წევრების რაოდენობა 121 კაცით განისაზღვრა. გაუქმდა აღმასრულებელი კომიტეტი და შეიქმნა პრეზიდიუმი 5 წევრის შემადგენლობით. 1 ივნისს ეროვნულმა საბჭომ პრეზიდიუმის შემადგენლობა დაამტკიცა: თავმჯდომარე - ნიკოლოზ ჩხეიძე, მოადგილეებად აირჩიეს - იოსებ ბარათაშვილი, ექვთიმე თაყაიშვილი, მდივნად - დავით ონიაშვილი, მდივნის ამხანაგად - იოსებ აბაკელია. იმავე სხდომაზეშეიქმნა კომისიები: ქონების, სამხედრო, საფინანსო, სამოსამართლო და საადმინისტრაციო, სასკოლო და ხელოვნების, სახალხო მეურნეობისა და სასურსათო, სამაჰმადიანო საქართველოს გამგებლობისა და საერობო.

1918 წლის 4 ოქტომბრის სხდომაზე საკანონმდებლო ორგანოს სახელწოდების შეცვლის საკითხი დაისვა, რის შედეგადაც, 8 ოქტომბრის სხდომაზე მიღებული კანონის მიხედვით, ეროვნულ საბჭოს საქართველოს პარლამენტი ეწოდა. ეროვნულმა საბჭომ და შემდგომში პარლამენტმა ფუნქციონირების მანძილზე არაერთი კანონი შეიმუშავა და მიიღო, რომლებიც საქართველოს ეროვნული, სოციალური და დემოკრატიული ინსტიტუტების შექმნას ემსახურებოდა.

1918 წლის 22 ნოემბერს პარლამენტმა დაამტკიცა დამფუძნებელი კრების დებულება, რომელიც ითვალისწინებდა საყოველთაო, თანასწორი, პირდაპირი და ფარული ხმის მიცემით არჩევნების ჩატარებას. არჩევნების დღედ 14 თებერვალი დაინიშნა. დამფუძნებელი კრების მოწვევასთან დაკავშირებით საქართველოს პარლამენტმა 1919 წლის 31 იანვარს მიიღო დადგენილება, რომლის მიხედვითაც პარლამენტი დათხოვნილად ითვლებოდა დამფუძნებელი კრების მუშაობის დაწყების დღიდან.

საქართველოს ეროვნული საბჭოს (პარლამენტის) მიერ მიღებული უმნიშვნელოვანესი საკანონმდებლო აქტებიდან განსაკუთრებით აღსანიშნავია კანონები:

  • საქართველოს მოქალაქეობის შესახებ (1918, 16 ივლისი);
  • სახალხო გვარდიის შესახებ (1918, 2 ივლისი);
  • დებულება სამხედრო მმართველობის (1918,აგვისტო)
  • კანონი რეგულარული არმიის ორგანიზების შესახებ (1918, აგვისტო);
  • დებულება სამხედრო ბეგარისა და მუდმივი ჯარის შევსების შესახებ (1918, აგვისტო);
  • საგუბერნიო, საოლქო და სამაზრო ადმინისტრაციის (1918, 2 აგვისტო);
  • სახელმწიფო საადგილმამულო ფონდიდან მამულების მცხოვრებთათვის კერძო საკუთრებად მიცემის შესახებ (1919, 28 იანვარი);
  • ქართული ენის სახელმწიფო ენად გამოცხადების შესახებ (1918, 1 ოქტომბერი);
  • რეგლამენტის დამატებისა ეროვნულ უმცირესობათა ენის ხმარების შესახებ (1918, 15 ოქტომბერი);
  • თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სახელმწიფო უნივერსიტეტად გამოცხადების შესახებ (1918, 27 აგვისტო) და სხვ.

პარლამენტის შემდეგ უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს კანონშემოქმედებითი მოღვაწეობა განაგრძო საქართველოს დამფუძნებელმა კრებამ.


ლიტერატურა

ნ. ჭანტურია, ეროვნული საბჭო და მისი ბრძოლა საქართველოს სახელმწიფოებრიობის აღდგენისა და განმტკიცებისათვის. ისტორიის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად წარმოდგენილი დისერტაციის ავტორეფერატი ხელნაწერის უფლებით, თბ., 2005; შ. ვადაჭკორია, პოლიტიკური პარტიები და საქართველოს პირველი ეროვნული ყრილობა, 1917. თბ., 1998; ა. სილაგაძე, ვ. გურული, საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენა. 1917-1918, თბ., 1998.

დიმიტრი შველიძე

იხილე აგრეთვე

საქართველოს ეროვნული საბჭო

წყარო

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები