სახალხო განათლების სამინისტრო (1918-1921)

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
17:18, 21 თებერვალი 2019-ის ვერსია, შეტანილი Tkenchoshvili (განხილვა | წვლილი)-ის მიერ

გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

სახალხო განათლების სამინისტრო - საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, ამიერკავკასიის სახალხო განათლების სამინისტროს ნაცვლად, შეიქმნა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის განათლების სამინისტრო. განათლების მინისტრად დაინიშნა სოციალისტ-ფედერალისტი გიორგი ლასხიშვილი.

ახალმა მინისტრმა გააუქმა აგრეთვე ამიერკავკასიის სასწავლო ოლქი, თბილისისა და ქუთაისის გუბერნიების სახალხო სკოლათა დირექციები, თბილისის ქალთა ინსტიტუტი, თბილისის სამხედრო გიმნაზია (კადეტთა კორპუსი), დაიწყო სასწავლო დაწესებულებათა რეორგანიზაცია. სამინისტროში დაწესდა სამი თანამდებობა:

  • 1. უმაღლესი და საშუალო სკოლების მთავარგამგის;
  • 2. სახალხო სკოლების მთავარგამგის და
  • 3. საპროფესიო და სატეხნიკო სკოლების მთავარგამგის.

ადგილობრივ სკოლათა მეთვალყურეობისათვის სამინისტრომ დატოვა სახალხო სკოლების ინსპექტორთა ინსტიტუტი. სამინისტროში ფუნქციონირებდა საბჭო, რომელშიც შედიოდნენ: მინისტრი, მისი ამხანაგი (მოადგილე), სამი მთავარგამგე, სამინისტროს კანცელარიის დირექტორი, ქალაქისა და თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის წარმომადგენელი, აგრეთვე ის პირნი, რომელთა მოწვევას მინისტრი დაინახავდა საჭიროდ. სამინისტროს კანცელარიაში მსახურობდა 19 კაცი. კანცელარიის დირექტორი იყო ვუკოლ ბერიძე, საქმისმწარმოებელი მაქსიმე ბერძნიშვილი. საქმის წარმოება სრულდებოდა სახელმწიფო ენაზე. სამინისტროს შტატები დამტკიცდა საქართველოს პარლამენტის მიერ 1918 წლის 6 სექტემბერს. სულ სამინისტროში 56 თანამშრომელი მუშაობდა, რომელთაგან ბევრი ცნობილი მეცნიერი, მწერალი და საზოგადო მოღვაწე იყო. სამინისტროს თანამშრომელთა შორის იყვნენ: ვუკოლ ბერიძე, დიმიტრი უზნაძე, გრიგოლ რობაქიძე, გიორგი ჭუმბურიძე, ალექსანდრე მიქაბერიძე, კონსტანტინე აბაშიძე, მაქსიმე ბერძნიშვილი და სხვ.

განათლების მინისტრად 1920-1921 წწ-ში შეთავსებით იყვნენ: ჯერ შინაგან საქმეთა მინისტრი ნოე რამიშვილი, შემდეგ კი სამხედრო მინისტრი გრიგოლ ლორთქიფანიძე. სამინისტრომ სკოლების გაეროვნების დასასრულებლად დააარსა 2 კომისია, რომელთაც დაევალა ახალი ტიპის საშუალო და დაბალ სკოლათა პროგრამების შემუშავება. განათლების სამინისტროს მთავრობისაგან გამოეყო 10-მილიონიანი ფონდი. დაიწყო სავალდებულო პირველდაწყებითი სწავლების განხორციელება. დაბალ სკოლათა გაეროვნება დაიწყო ჯერ კიდევ ამიერკავკასიის კომისარიატმა და იგი 1918 დასრულდა, მომდევნო ორ წელს განხორციელდა სხვა ტიპის სკოლების გაეროვნებაც. ამ მიზნის უკეთ განსახორციელებლად სამინისტრომ შექმნა დროებითი საზაფხულო კურსები მასწავლებლებისათვის, კურსებთან დაარსდა სატერმინოლოგიო სექციები, რომელთაც შეიმუშავეს სხვადასხვა საგნის ტერმინები რესპუბლიკის სკოლებში სახელმძღვანელოების გამოცემამდე. ტექნიკური ტერმინოლოგიის შედგენაზე მუშაობდა რუსუდან ნიკოლაძე. გაეროვნებასთან ერთად, რომელიც ითვალისწინებდა ძირითადი სასწავლო პროგრამების ქართულად სწავლებას, მთავრობამ ეროვნულ უმცირესობებს დაუტოვა საკუთარ ენაზე სწავლების უფლება, ამასთან, ეროვნულ უმცირესობათა სკოლებში აუცილებელ საგნად ჩაითვალა ქართული ენა და ლიტერატურის, საქართველოს ისტორიისა და გეოგრაფიის სწავლება. სამინისტრომ დააარსა საგამოცდო კურსები თბილისსა და ქუთაისში იმ მასწავლებელთა პროფესიული დონის გამოსავლენად, რომელთაც არ ჰქონდათ სრული უმაღლესი განათლების დამადასტურებელი ცნობები, მაგრამ სკოლებში ასწავლიდნენ.

სამინისტრომ ყურადღება მიაქცია ახალი სკოლების გახსნას, ერობებისთვის ადგილობრივ სკოლათა გადაცემას, რათა მეტი ყოფილიყო სკოლისადმი ყურადღება. 1918-1919 წლებში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის განათლების სამინისტროს შემადგენლობაში შედიოდა შემდეგი სასკოლო-საგანმანათლებლო დაწესებულებები:

1. თბილისის უნივერსიტეტი;
2. ამიერკავკასიის კერძო უნივერსიტეტი;
3. პოლიტექნიკუმი;
4. კონსერვატორია;
5. თბ. ობსერვატორია;
6.კავკასიის მუზეუმი;
7. საოსტატო ინსტიტუტი;
8. საოსტატო სემინარია;
9. ვაჟთა გიმნაზია;
10. ქალთა გიმნაზია;
11. რეალური სასწავლებლები;
12. საკომერციო სასწავლებლები;
13. სატეხნიკო სასწავლებელი;
14. სახელოსნო სასწავლებელი;
15.უმაღლესდაწყებითი სასწავლებელი;
16. დაწყებითი სკოლა (1460),
17. კერძო საშუალო სკოლა (50).
დოდო ჭუმბურიძე

ლიტერატურა

  • გ. საყვარელიძე, მკვდრეთით აღდგომა ქართული სკოლისა (1918-1921), თბ., 1992;
  • დ. ჭუმბურიძე, განათლება 1918-1921 წწ, თბ., 2000;
  • სცსა, ფ. 1935, აღწ. 1, საქ. 54.

წყარო

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები