ხარაძე არჩილ
მ (მომხმარებელმა Echelidze გვერდი „ხარაძე არჩილ კირილეს ძე“ გადაიტანა გვერდზე „ხარაძე არჩილ“ გადა...) |
(→წყარო) |
||
| (ერთი მომხმარებლის ერთი შუალედური ვერსია არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Archil xaradze.jpg|thumb|'''არჩილ ხარაძე''']] | [[ფაილი:Archil xaradze.jpg|thumb|'''არჩილ ხარაძე''']] | ||
| − | '''ხარაძე არჩილ კირილეს ძე''' (დ. - 1895, სოფ. წიფა - გ. - 1976, [[თბილისი]]) - მათემატიკური განათლების ერთ-ერთი ორგანიზატორი [[საქართველო]]ში. პროფესორი. | + | '''ხარაძე არჩილ კირილეს ძე''' - (დ. - 1895, სოფ. წიფა - გ. - 1976, [[თბილისი]]) - მათემატიკური განათლების ერთ-ერთი ორგანიზატორი [[საქართველო]]ში. პროფესორი. |
| − | == | + | ====ბიოგრაფია==== |
| − | 1917 დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტი. 1918 წლის 30 მაისს თბილისის ქართული უნივერსიტეტის პროფესორთა საბჭომ თანხმობა მისცა მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატს მოსკოვის უნივერსიტეტიდან, არჩილ ხარაძეს, უნივერსიტეტის ლექტორის თანამდებობაზე დანიშვნის შესახებ. 1930 წლიდან იყოს უნივერისტეტის პროფესორი და კათედრის გამგე, შემდგომში - ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტის დეკანი (1935-1938), სასწავლო დარგში პრორექტორი (1938-1944). სხვადასხვა დროს იყო კათედრის გამგე თბილისის პოლიტექნიკურ ინსტიტუტსა და ქუთაისის პედაგოგიურ ინსტიტუტში, დირექტორი თბილისის ა. პუშკინის სახელობის ინსტიტუტში (1947-1952), უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი თბილისის ანდრია რაზმაძის სახელობის მათემატიკის ინსტიტუტში, პრეზიდენტი საქართველოს მათემატიკოსთა საზოგადოებისა (1970-1975). არჩილ ხარაძის გამოკვლევები ეხება ალგებრას, გეომეტრიას და მათემატიკის ანალიზის საკითხებს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი გამოკვლევები ორთოგონალურ პოლინომთა კლასიკური თეორიის შემდგომი განზოგადებისა და ამ თეორიის პრობლემასთან კავშირების დადგენის მიმართულებით. ანდრია რაზმაძესთან და ნიკო მუსხელიშვილთან ერთად, დიდი წვლილი მიუძღვის მათემატიკური ტერმინოლოგიის დადგენაში. | + | 1917 წელს დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტი. 1918 წლის 30 მაისს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის ქართული უნივერსიტეტის]] პროფესორთა საბჭომ თანხმობა მისცა მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატს მოსკოვის უნივერსიტეტიდან, არჩილ ხარაძეს, უნივერსიტეტის ლექტორის თანამდებობაზე დანიშვნის შესახებ. 1930 წლიდან იყოს უნივერისტეტის პროფესორი და კათედრის გამგე, შემდგომში - ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტის დეკანი (1935-1938), სასწავლო დარგში პრორექტორი (1938-1944). სხვადასხვა დროს იყო კათედრის გამგე [[თბილისის პოლიტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის პოლიტექნიკურ ინსტიტუტსა]] და ქუთაისის პედაგოგიურ ინსტიტუტში, დირექტორი თბილისის ა. პუშკინის სახელობის ინსტიტუტში (1947-1952), უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი თბილისის [[ანდრია რაზმაძე|ანდრია რაზმაძის]] სახელობის მათემატიკის ინსტიტუტში, პრეზიდენტი საქართველოს მათემატიკოსთა საზოგადოებისა (1970-1975). არჩილ ხარაძის გამოკვლევები ეხება ალგებრას, გეომეტრიას და მათემატიკის ანალიზის საკითხებს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი გამოკვლევები ორთოგონალურ პოლინომთა კლასიკური თეორიის შემდგომი განზოგადებისა და ამ თეორიის პრობლემასთან კავშირების დადგენის მიმართულებით. ანდრია რაზმაძესთან და ნიკო მუსხელიშვილთან ერთად, დიდი წვლილი მიუძღვის მათემატიკური ტერმინოლოგიის დადგენაში. |
დაჯილდოებულია ორდენებითა და მედლებით. | დაჯილდოებულია ორდენებითა და მედლებით. | ||
| ხაზი 21: | ხაზი 21: | ||
[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | ||
| − | [[კატეგორია: | + | [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორები]] |
[[კატეგორია:ქართველი მათემატიკოსები]] | [[კატეგორია:ქართველი მათემატიკოსები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ქართველი მეცნიერები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ხარაძეები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 01:39, 29 აგვისტო 2023 მდგომარეობით
ხარაძე არჩილ კირილეს ძე - (დ. - 1895, სოფ. წიფა - გ. - 1976, თბილისი) - მათემატიკური განათლების ერთ-ერთი ორგანიზატორი საქართველოში. პროფესორი.
სარჩევი |
[რედაქტირება] ბიოგრაფია
1917 წელს დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტი. 1918 წლის 30 მაისს თბილისის ქართული უნივერსიტეტის პროფესორთა საბჭომ თანხმობა მისცა მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატს მოსკოვის უნივერსიტეტიდან, არჩილ ხარაძეს, უნივერსიტეტის ლექტორის თანამდებობაზე დანიშვნის შესახებ. 1930 წლიდან იყოს უნივერისტეტის პროფესორი და კათედრის გამგე, შემდგომში - ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტის დეკანი (1935-1938), სასწავლო დარგში პრორექტორი (1938-1944). სხვადასხვა დროს იყო კათედრის გამგე თბილისის პოლიტექნიკურ ინსტიტუტსა და ქუთაისის პედაგოგიურ ინსტიტუტში, დირექტორი თბილისის ა. პუშკინის სახელობის ინსტიტუტში (1947-1952), უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი თბილისის ანდრია რაზმაძის სახელობის მათემატიკის ინსტიტუტში, პრეზიდენტი საქართველოს მათემატიკოსთა საზოგადოებისა (1970-1975). არჩილ ხარაძის გამოკვლევები ეხება ალგებრას, გეომეტრიას და მათემატიკის ანალიზის საკითხებს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი გამოკვლევები ორთოგონალურ პოლინომთა კლასიკური თეორიის შემდგომი განზოგადებისა და ამ თეორიის პრობლემასთან კავშირების დადგენის მიმართულებით. ანდრია რაზმაძესთან და ნიკო მუსხელიშვილთან ერთად, დიდი წვლილი მიუძღვის მათემატიკური ტერმინოლოგიის დადგენაში.
დაჯილდოებულია ორდენებითა და მედლებით.
- მანანა ლილუაშვილი
[რედაქტირება] შრომები
- „დეტერმინანტთა თეორიის საფუძვლები“, ტფ., 1931;
- „მათემატიკური ანალიზის კურსის” 2 ტომი, თბ., 1948-1950 (თანაავტორი).
[რედაქტირება] ლიტერატურა
ი. ქარცივაძე, ბ. ხვედელიძე, არჩილ ხარაძის ცხოვრება და მოღვაწეობა, თბ., 1985.
[რედაქტირება] იხილე აგრეთვე
[რედაქტირება] წყარო
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი
