 |
საქართველოში სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნა (2007 წლის ივლისში ჩატარებული კვლევის ანგარიში) |
|
|
| საბიბლიოთეკო ჩანაწერი: |
| თემატური კატალოგი კვლევები |
| საავტორო უფლებები: © მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია (მსო) |
| კოლექციის შემქმნელი: სამოქალაქო განათლების განყოფილება |
| აღწერა: მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია გამომცემელი: მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია (მსო) გოგებაშვილის ქ. 41 0179 თბილისი საქართველო ტელ: + 995.32 25 22 16/ 29 38 94 ფაქსი: + 995.32 25 22 17 ელ-ფოსტა: iomtbilisi@iom.gi ინტერნეტი: http://www.iom.ge |
|
|
1 * * * |
▲back to top |
მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია (მსო) იზიარებს პრინციპს, რომ ჰუმანური და მოწესრიგებული მიგრაცია სარგებლობის მომტანია მიგრანტებისა და საზოგადოებისათვის. წარმოადგენს რა მთავრობაშორისო ორგანოს, მსო საერთაშორისო თანამეგობრობაში არსებული პარტნიორების საშუალებით ახორციელებს თავის საქმიანობას, რომელიც მიმართულია: მიგრაციის სფეროში არსებული ოპერატიული ამოცანების გადაწყვეტაზე; მიგრაციასთან დაკავშირებული საკითხების განმარტებაზე; მიგრაციის დახმარებით სოციალური და ეკონომიკური განვითარების მხარდაჭერაზე; ადამიანური ღირსებისა და მიგრანტების კეთილდღეობის დაცვასა და ხელშეწყობაზე.
ყველა უფლება დაცულია. დაუშვებელია ამ გამოცემის რომელიმე ნაწილის გამრავლება, საინფორმაციო სისტემაში შენახვა ან გაგზავნა ნებისმიერი ფორმით ან საშუალებით, - ელექტრონული, მექანიკური, ფოტოკოპირებით, ჩაწერით ან რაიმე სხვა სახით, გამომცემლის წინასწარი წერილობითი თანხმობის გარეშე.
წარმოდგენილი ანგარიში შრომის ბაზრის კვლევის შედეგი გახლავთ, რომლის განხორციელებაც შესაძლებელი გახდა პოლონეთის მთავრობის საერთაშორისო დახმარების პროგრამით, Polishaid, დაფინანსებული პროექტის „თავდაცვის, შინაგან საქმეთა და იუსტიციის სამინისტროებიდან დათხოვილი კადრების რეინტეგრაცია სამოქალაქო საზოგადოებაში;” ჩეხეთის მთავრობის საერთაშორისო დახმარების პროგრამით, თანამშრომლობა განვითარებისათვის, დაფინანსებული პროექტის „დასაქმებაზე კონსულტაციისა და მიმართვის ცენტრის დაფუძნება” და USAID საქართველოს მისიის მიერ განათლების განვითარების ცენტრის (EDC), აშშ, დაფინანსების საშუალებით.
მსო მადლიერებას გამოხატავს EDC-ის ჯგუფის მიმართ, კერძოდ კი ჯგუფის ხელმძღვანელის ბ-ნი ერიკ პეინ ბატლერის, ტურიზმის სფეროს სპეციალისტის ბ-ნი კენეტ ბარლეტისა და მშენებლობის სფეროს სპეციალისტის ბ-ნი კევინ ებერლის მიმართ კვლევის მეთოდური საფუძვლების, კითხვარების, განვითარებაში ხელშეწყობისა და ინტერვიუირების პროცესში მათი პროფესიონალური მონაწილეობისათვის. განსაკუთრებულ მადლობას ვუხდით ბ-ნ იან კრჩმარს კვლევის ანგარიშის ტექსტის რედაქტირებისათვის.
|
|
2 წინასიტყვაობა |
▲back to top |
საქართველოში უმუშევრობა ყველაზე მწვავე სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემაა. ოფიციალური სტატისტიკური მონაცემებით, უმუშევრობის დონე, შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის (შსს) კრიტერიუმებით, 13,6%-ია, „შერბილებული” კრიტერიუმით1 კი - 15,7%. ექსპერტების შეფასებით, საქართველოში უმუშევრობის რეალური დონე ბევრად მაღალია და სულ ცოტა 35-40%-ს შეადგენს.
უმუშევრობა და დასაქმებიდან მიღებული მცირე შემოსავლები ის ძირითადი ფაქტორებია, რომლებიც მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს უყალიბებს ემიგრაციულ განწყობას. სპეციალური კვლევები2 ადასტურებენ, რომ საქართველოდან შრომით ემიგრანტთა 65-70% სწორედ იმიტომ მიდის საზღვარგარეთ, რომ სამშობლოში ვერ ნახა დასაქმებისა და თვითრეალიზაციის შესაძლებლობა.
საქართველოში შრომის ბაზრის ეფექტიან ფუნქციონირებას, დასაქმების შესაძლებლობების (სამუშაო ადგილების რაოდენობის) შეზღუდულობის გარდა, სერიოზულად აფერხებს სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა-მიწოდებას შორის არსებული სერიოზული დისბალანსი: მთელი რიგი როფესიების მიხედვით არბწარმოების პარალელურად არსებობს დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა გარკვეული პროფესიისა და სათანადო კვალიფიკაციის მომუშავეებზე. აღნიშნული დისბალანსის სტრუქტურული და ხარისხობრივი პარამეტრების შესწავლა აუცილებელია პროფესიული კადრების მომზადების სისტემის სრულყოფისა და ამ გზით ადამიანურ რესურსებზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად. ამიტომ სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის სისტემატურ შესწავლას დიდი მნიშვნელობა აქვს დასაქმების ხელშეწყობისა და საერთოდ, ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების დაჩქარებისთვის.
დღემდე საქართველოში მსგავსი კვლევები ტარდებოდა ეპიზოდურად და შეზღუდული მასშტაბით3, რაც ამცირებდა კვლევის შედეგების პრაქტიკულ ღირებულებას. ამ თვალსაზრისით, მიგრაციის აერთაშორისო ორგანიზაციის (IOM) მიერ 2007 წლის ივლისში ჩატარებული სპეციალური გამოკვლევა, რომელიც აშშ-ის განვითარების საერთაშორისო სააგენტოს (USAID) მხარდაჭერით განხორციელდა, მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯია. კვლევა ერთდროულად ჩატარდა საქართველოს 14 რეგიონში და ითვალისწინებდა სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის შესწავლას როგორც რაოდენობრივი, ისე ტრუქტურული (პროფესიების მიხედვით) და ხარისხობრივი (მომუშავის კვალიფიკაციის, ცოდნისა და უნარ-ჩვევების მიხედვით) პარამეტრების მიხედვით.
გამოკითხული იქნა გადამამუშავებელი მრეწველობის, მშენებლობის, ნავსადგურების, სასტუმროსა და რესტორნის ბიზნესის, მოსახლეობის მომსახურების სფეროს საწარმოებისა და ორგანიზაციების მფლობელები და/ან მენეჯერები, ასევე კონკრეტული პროფესიის კვალიფიციური პერსონალი (მშენებლობისა და ტურიზმის სფეროში) - სულ 500-მდე რესპონდენტი.
___________________________
1. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის (შსო) მეთოდური მითითებების თანახმად უმუშევრად აღირიცხება პირი, რომელიც საკვლევი პერიოდის განმავლობაში: ა) არ მუშაობს; ბ) მზად არის მუშაობის დასაწყებად; გ) აქტიურად ეძებს სამუშაოს. შერბილებული კრიტერიუმით უმუშევრად აღირიცხება პირი, რომელიც აკმაყოფილებს მხოლოდ ა) და ბ) პუნქტის მოთხოვნებს ანუ აქტიურად აღარ ეძებს სამუშაოს.
2. შრომითი მიგრაცია საქართველოდან, მსო, 2003. შეგიძლიათ იხილოთ www.iom.ge; რევაზ გაჩეჩილაძე, მოსახლების მიგრაცია საქართველოში და მისი სოციალურ ეკონომიკური შედეგები. თბ. 1997; „მიგრაცია,“ კრებული, ივ. ავახიშვილის სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, მიგრაციის კველევის ცენტრი, 2007. გვ. 10, 86;
3. შრომის ბაზრის კვლევა, 2002, IPM. კვლევა ჩატარდა საქართველოს 3 რეგიონში; სამუშაო ძალაზე მოთხოვნის შესწავლა, 2004წ. თბილისის მერია. კვლევა ჩატრდა თბილისის მასშტაბით. გარდა ამისა, ცალკეული მკვლევარების მიერ, პერიოდულად ტარდებოდა მცირე მასშტაბიანი, ლოკალური ხასიათის კვლევები.
|
|
3 შესავალი |
▲back to top |
კვლევის მიზანი, მეთოდოლოგია და კვლევის ობიექტები
კვლევის მიზანი იყო საქართველოში სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის შესწავლის საფუძველზე პასუხი მიგვეღო კითხვებზე: ა) რომელი პროფესიის მომუშავეებზეა მოთხოვნა? ბ) რა მოთხოვნებს უყენებენ დამსაქმებლები მათთვის საჭირო კონკრეტული პროფესიის მომუშავეებს? გ) რა უნდა იქნეს გათვალისწინებული ამა თუ იმ პროფესიის კადრების მომზადებისას?
აღნიშნულ კითხვებზე პასუხის მისაღებად საჭირო იყო შემდეგი ამოცანების გადაწყვეტა:
სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის სიტუაციური შესწავლა-ანალიზი;
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე და პერსპექტიული მოთხოვნის განსაზღვრა პროფესიებისა და სპეციალობების მიხედვით;
იმ პროფესიების დადგენა, რომლებზე მოთხოვნაც დეფიციტურია, ანდა ხასიათდება მოთხოვნის ზრდის პერსპექტივით;
საკუთარი მომუშავეების კვალიფიკაციით დამსაქმებელთა კმაყოფილების დონის შეფასება;
დამსაქმებლების მიერ საკუთარი მომუშავეების კვალიფიკაციის ასამაღლებლად გაწეული ღონისძიებებისა და საჭიროებების ანალიზი;
პროფესიული განათლების სისტემასთან დამსაქმებელთა ფაქტობრივი კავშირისა და მომავალი თანამშრომლობის მიმართულებების განსაზღვრა;
ცალკეული პროფესიის მომუშავეების პროფესიული ცოდნისა და უნარ-ჩვევებისადმი დამსაქმებელთა მოთხოვნების შესწავლა;
ბიზნესის განვითარების ხელშემშლელი ფაქტორების დადგენა;
რეკომენდაციების შემუშავება ბიზნესის განვითარებისა და სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნების უკეთ დაკმაყოფილების მიზნით;
რეკომენდაციების შემუშავება კონკრეტული პროფესიის კადრების მომზადების სრულყოფისათვის დამსაქმებელთა მოთხოვნების გათვალისწინების გზით.
კვლევის მიზნიდან და ამოცანებიდან გამომდინარე, კვლევის ობიექტად შეირჩა ეკონომიკური საქმიანობის ის სახეობები და ეროვნული მეურნეობის ის სექტორები, რომლებიც საქართველოში განვითარების შედარებით მაღალი და სტაბილური ტემპებით გამოირჩევიან. ესენია: მშენებლობა, ტურიზმი, გადამამუშავებელი მრეწველობა, ნავსადგურები და ტვირთის დამუშავება-გადაზიდვა, მოსახლეობის მომსახურების სფერო. კვლევის ობიექტები შეირჩა საქართველოს თითქმის ყველა მხარეში. შერჩეული იქნა 14 ქალაქი და რაიონი, რომლებიც წარმოადგენენ კონკრეტული მხარის ადმინისტრაციულ თუ ფაქტობრივ ცენტრს და სადაც აღნიშნული სექტორები შედარებით განვითარებულია. ესენია: ქ. თბილისი, ქ. რუსთავი, თელავი, სიღნაღი, მცხეთა, დუშეთი, ორი, ქუთაისი, ზუგდიდი, ფოთი, ბათუმი, ქობულეთი, ახალციხე, ახალქალაქი.
კვლევის მიზნების გათვალისწინებით, გამოკითხვა ჩატარდა საშუალო და მსხვილი სიდიდის საწარმოებსა და ორგანიზაციებში, ანუ იქ, სადაც მომუშავეთა რაოდენობა აღემატებოდა 20 კაცს. ტურიზმისა და მომსახურების სფეროს სპეციფიკის გათვალისწინებით, გამოკითხულთა შორის მოხვდა ისეთი ობიქტებიც, სადაც მომუშავეთა რიცხოვნობა 20 კაცზე ნაკლებია, მაგრამ მათ „სიტყვა ეთქმით“ თავის სფეროში (მაგალითად, ტურისტული სააგენტოები, ავტომობილების ტექნიკური მომსახურების, საყოფახცოვრებო მომსახურების ობიექტები და ა.შ.). ასეთია გამოკითხული ორგანიზაციების 17%; ორგანიზაციების 56%-ში მომუშავეთა რაოდენობა 20-დან 100 კაცამდეა, 27%-ში - 100 კაცზე მეტი.
კვლევის შედეგების რეპრეზენტატულობის უზრუნველყოფის მიზნით, შეირჩა საქართველოში გავრცელებული ყველა ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმის საწარმო-ორგანიზაცია. კერძოდ, გამოკითხულ საწარმოთა 78% არის შპს, 16% - სააქციო საზოგადოება, 4% - ინდმეწარმე, 1% - სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება,
0,5% - კომანდიტური საზოგადოება და 0,5% - არაკომერციული იურიდიული პირი.
გამოკვლეული 345 ობიექტებიდან 99 საქმიანობს გადამამუშავებელი მრეწველობის სფეროში, 147 - მშენებლობაში, 16 - ტვირთების მიღება-დამუშავება-გადაზიდვის სფეროში, 63 - ტურიზმის სფეროში (სასტუმრო, რესტორანი, ბარი, კაფე, ტურისტული სააგენტო და ა.შ.), 43 - მოსახლეობის მომსახურების სფეროში (იხ. ცხრილი 1).
ცხრილი 1 |
||
გამოკვლეული საწარმოების განაწილება |
||
გამოკვლეული |
აბსოლუტური მონაცემები |
% |
ორგანიზაციულ |
345 |
100 |
1. სოლიდარული |
2 |
1 |
2. კომანდიტური |
1 |
0,5 |
3. შპს |
272 |
78 |
4. სააქციო |
55 |
16 |
5. ინდმეწარმე |
14 |
4 |
6. არაკომერციული |
1 |
0,5 |
საქმიანობის სფერო |
368* |
100 |
გადამამუშავებელი |
99 |
27 |
მრეწველობა |
147 |
40 |
ტურიზმი |
63 |
17 |
მოსახლეობის |
43 |
12 |
ნავსადგური, |
16 |
4 |
* შენიშვნა: საქმიანობის სფეროს მიხედვით მონაცემები აღემატება გამოკვლეულ საწარმოთა რაოდენობას იმის გამო, რომ გარკვეული საწარმოები ერთდროულად საქმიანობენ სხვადასხვა სფეროში.
გადამამუშავებელი მრეწველობის სექტორში გაერთიანდა შემდეგი სახის საწარმოები: მსუბუქი მრეწველობის (13), კვების მრეწველობის (44), საშენ მასალათა მრეწველობის (12), პოლიგრაფიული მრეწველობის (12), პლასტმასის ნაკეთობების წარმოების (4), ლითონის ნაკეთობების წარმოების (6), ხის, ქაღალდისა და მუყაოს წარმოების (3), მანქანათმშენებლობისა და გემთმშენებლობის (3), სამედიცინო წარმოების (2) საწარმოები.
გამოკვლეული 147 სამშენებლო ორგანიზაციიდან 71 (48%) დაკავებულია შენობების საერთო მშენებლობით, 42 (29%) - გზების მშენებლობით, 10 (7%) - ელექტრო-სამონტაჟო სამუშაოებით, 8 (5%) - მილების მშენებლობით და 16 (11%) - სხვადასხვა სახის სამშენებლო სამუშაოებით.
გამოკვლევა ჩატარდა ასევე ბათუმისა და ფოთის ნავსადგურებში და ამ ნავსადგურბთან მოქმედ ტვირთის დამუშავება-გადაზიდვის ობიექტებში (სულ 16 ობიექტი).
ტურიზმის სფეროში გამოკვეული იქნა 22 სასტუმრო (გამოკვლეული ტურიზმის ობიექტების 35%), 31 (49%) - რესტორანი, ბარი, კაფე, სასადილო; 8 (13%) - ტურისტული სააგენტო და 2 (3%) - სხვა სახის ტურისტული მომსახურების ორგანიზაცია.
მოსახლეობის მომსახურების ობიექტებიდან გამოკვლეული იქნა 21 (49%) ავტომობილების შეკეთებისა და მომსახურების ცენტრი, 6 (14%) - აზარტული თამაშებისა და სანახაობრივ-გასართობი საქმიანობის ობიექტი, 4 (9%) - საყოფაცხოვრებო ნაწარმისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტის ობიექტი და 12 (28%) - სამრეცხაო, ქიმწმენდა და მომსახურების სხვა ობიექტი.
დიაგრამა 1. გამოკვლეული საწარმოების განაწილება საქმიანობის სფეროების მიხედვით
გამოკითხული 345 საწარმოდან 222 ანუ 64%25 უკვე დიდ ხანია (6 წელზე მეტია) საქმიანობს მოცემულ სფეროში; 33 (10%25) - ითვლის საქმიანობის 4-5 წელს, 69 (20%25) - შედარებით ახლად დაარსებულია (1-3 წელი), 21 (6%25) - ახლად შექმნილია და მისი საქმიანობის ხანგრძლივობა 1 წელსაც არ შეადგენს. კვლევის ობიექტების ასეთი განაწილებაც შეესაბამება გენერალური ერთობლიობის ზოგად პროპორციებს, რაც კვლევის შედეგების რეპრეზენტატულობის მნიშვნელოვანი წინაპირობაა.
კვლევა ჩატარდა ინტერვიუ-ანკეტირების მეთოდით. რესპონდენტებს ძირითადად წარმოადგენდნენ შერჩეული საწარმოებისა და ორგანიზაციების მფლობელები, ხელმძღვანელები, მენეჯერები. ტურიზმისა და მშენებლობის სფეროში ძირითად პროფესიების მიმართ წაყენებული მოთხოვნების შესასწავლად გამოკითხული იქნა ასევე ამ პროფესიის მაღალკვალიფიციური წარმომადგენლები.
გამოკითხვისათვის შემუშავებული იქნა სპეციალური კითხვარის 2 ფორმა: 1) სამუშაო ძალაზე მოთხოვნის სტრუქტურისა და რაოდენობის შესასწავლად; 2) ტურიზმისა და მშენებლობის სფეროში ცალკეული პროფესიის მომუშავეებისადმი დამსაქმებელთა მოთხოვნების (ხარისხობრივი პარამეტრების) შესასწავლად. კითხვარების ფორმა და შინაარსი შეჯერდა IOM-ისა და USAID-ის მიერ, EDC ექსპერტებთან ერთად.
კითხვარი წარმოადგენდა ინტერვიუერთა ძირითად სამუშაო ინსტრუმენტს.
რესპონდენტთა გამოკითხვა და კითხვარის შევსება ძირითადად მოხდა ინტერვიუ- ნკეტირების მეთოდით. გამონაკლის შემთხვევებში დასაშვები იყო გამოკითხვა ანკეტირების მეთოდით, ოღონდ ამ შემთხვევაში კიდევ უფრო ზრდებოდა ინტერვიუერის მხრიდან რესპონდენტის წინასწარი ინსტრუქტაჟისა და შევსებული კითხვარის ხარისხის კონტროლის აუცილებლობა.
გამოკითხვა ჩატარდა 2007 წლის ივლისში. გამოკითხვა ჩაატარა 46-მა ინტერვიუერმა.
შევსებული კითხვარების ლოგიკურ და ხარისხობრივ კონტროლს, ინტერვიუერების გარდა, ახორციელებდნენ ინტერვიუერთა ჯგუფის ხელმძღვანელები. ინტერვიუერთა მეთოდურ ხელმძღვანელობას და საერთო კონტროლს ახორციელებდა კვლევის ადგილობრივი კოორდინატორი.
კვლევის შედეგების დამუშავება მოხდა კომპიუტერული წესით. კომპიუტერში მონაცემთა შეყვანის პროგრამა შეიცავდა ასევე კომპიუტერული კონტროლის სისტემას. მონაცემთა შეყვანა, ბაზის ფორმირება, შეწონვა და აგრეგირება განხორციელდა MS ACCESS™-ში. გამოსავალი ინფორმაცია მომზადდა MS EXCEL™ -ში, საბოლოო ანგარიშები MS WORD™ -ში.
|
|
4 კვლევის ძირითადი შედეგები |
▲back to top |
|
|
4.1 სამეწარმეო აქტიურობა |
▲back to top |
ცნობილია, რომ სამუშაო ძალაზე მოთხოვნის ცვლილება არსებითად დამოკიდებული არის ბიზნეს-სექტორის განვითარებასა და ახალი სამუშაო ადგილების შექმნაზე. ამ თვალსაზრისით, საინტერესო იყო კვლევის პროცესში ბიზნეს-საქმიანობის ცვლილების ტენდენციების შესწავლა და ანალიზი.
გამოკითხვის შედეგებით, ბოლო 1-2 წლის განმავლობაში საქართველოში მოქმედ საწარმოთა მნიშვნელოვანმა ნაწილმა გააფართოვა საქმიანობა, რაც გამოიხატა ბიზნესის გაზრდით, მომუშავეთა რიცხოვნობის მატებით, კადრების სტრუქტურის გაუმჯობესებითა და ახალი ტექნიკა-ტექნოლოგიის დანერგვით. კერძოდ, 2005 წლის შემდგომ პერიოდში ბიზნესი გააფართოვა გამოკითხულ მეწარმეთა 23%25-მა, თამანშრომელთა რიცხვი გაზარდა 22%25-მა, 19%25-მა გააუმჯობესა მენეჯმენტი, 13%25-მა შეცვალა კადრების სტრუქტურა, 16%25-მა - დანერგა ახალი ტექნიკა და/ან ტექნოლოგია და ა.შ. გამოკითხული ორგანიზაციების მხოლოდ 3%25-მა დააფიქსირა სიტუაციის გაუარესება, 4%25-მა კი აღნიშნა, რომ მის ორგანიზაციაში ბოლო 1-1,5 წელიწადში არაფერი არ შეცვლილა. ამასთან, ერთ ორგანიზაციაში საშუალოდ 2 და მეტი სახის ცვლილება განხორციელდა (იხ. ცხრილი 2 და დიაგრამა 2)
ცხრილი 2 |
||||
ცვლილებები ორგანიზაციაში 2005 |
||||
|
|
აბსოლუტური |
%25 |
%25 |
|
სულ |
785 |
228 |
100 |
1 |
გაიზარდა |
179 |
52 |
23 |
2 |
გაიზარდა |
173 |
50 |
22 |
3 |
გაუმჯობესდა |
148 |
43 |
19 |
4 |
მნიშვნელოვნად |
99 |
29 |
13 |
5 |
დავნერგეთ |
122 |
35 |
16 |
6 |
არაფერი არ |
32 |
9 |
4 |
7 |
შეიცვალა |
26 |
8 |
3 |
8 |
სხვა |
6 |
2 |
1 |
უახლოესი 2-3 წლის განმავლობაში ბიზნესის გაფართოებასა და მომუშავეთა რიცხოვნობის ზრდას ვარაუდობს გამოკითხული დამსაქმებლების 59%25. მათგან მნიშვნელოვან ზრდას - 29%25, უმნიშვნელოდ გაზრდას - 30%25. ბიზნესის მნიშვნელოვნად გაფართოების მეტი მოლოდინი აქვთ გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოებს (63%25-ს), მშენებლობისა (59%25) და ტურიზმის სფეროს (59%25) ორგანიზაციებს. საქმიანობის მნიშვნელოვნად გაფართოებას გეგმავენ ნავსადგურებისა და მისი ინფრასტრუქტურის სფეროში მოღვაწე დამსაქმებლებიც. კერძოდ, მათი 38%25 ვარაუდობს, რომ უახლოესი 2-3 წლის განმავლობაში მათ ორგანიზაციებში დასაქმებულთა რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაიზრდება (იხ. ცხრილი 3).
დიაგრამა 2. ცვლილებები ბიზნეს-საქმიანობაში 2005 წლის შემდგომ პერიოდში
ცხრილი 3 |
||||
მომუშავეთა რიცხოვნობის ცვლილება |
||||
|
იგეგმება: |
აბსოლუტური |
%25 |
%25-კითხვასთან |
|
სულ |
334 |
97 |
100 |
1 |
იგეგმება |
98 |
28 |
29 |
2 |
იგეგმება |
99 |
29 |
30 |
3 |
იგეგმება |
9 |
3 |
3 |
4 |
იგეგმება |
9 |
3 |
3 |
5 |
ცვლილებები |
72 |
21 |
22 |
6 |
არ ვიცი |
47 |
14 |
14 |
გადამამუშავებელი მრეწველობა |
||||
|
სულ |
99 |
100 |
100 |
1 |
იგეგმება |
31 |
31 |
31 |
2 |
იგეგმება |
32 |
32 |
32 |
3 |
იგეგმება |
3 |
3 |
3 |
4 |
იგეგმება |
4 |
4 |
4 |
5 |
ცვლილებები |
20 |
20 |
20 |
6 |
არ ვიცი |
9 |
9 |
9 |
მშენებლობა |
||||
|
სულ |
141 |
96 |
100 |
1 |
იგეგმება |
45 |
31 |
32 |
2 |
იგეგმება |
38 |
26 |
27 |
3 |
იგეგმება |
2 |
1 |
1 |
4 |
იგეგმება |
4 |
3 |
3 |
5 |
ცვლილებები |
25 |
17 |
18 |
6 |
არ ვიცი |
27 |
18 |
19 |
ნავსადგური, ტვირთის |
||||
|
სულ |
16 |
100 |
100 |
1 |
იგეგმება |
6 |
38 |
38 |
3 |
იგეგმება |
1 |
6 |
6 |
5 |
ცვლილებები არ არის დაგეგმილი; |
4 |
25 |
25 |
6 |
არ ვიცი |
5 |
31 |
31 |
ტურიზმი |
||||
|
სულ |
60 |
95 |
100 |
1 |
იგეგმება მნიშვნელოვანი ზრდა; |
|
|
|
2 |
იგეგმება |
22 |
35 |
37 |
4 |
იგეგმება |
1 |
2 |
2 |
5 |
ცვლილებები |
14 |
22 |
23 |
6 |
არ ვიცი |
10 |
16 |
17 |
მოსახლეობის მომსახურება |
||||
|
სულ |
42 |
98 |
100 |
1 |
იგეგმება |
7 |
16 |
17 |
2 |
იგეგმება |
14 |
33 |
33 |
3 |
იგეგმება |
3 |
7 |
7 |
4 |
იგეგმება |
1 |
2 |
2 |
5 |
ცვლილებები |
14 |
33 |
33 |
6 |
არ ვიცი |
3 |
7 |
7 |
სამეწარმეო საქმიანობის განვითარების განწყობასთან ერთად დამსაქმებლები ასახელებენ მთელ რიგ ფაქტორებს, რომლებიც ხელს უშლიან მათ საქმიანობაში (იხ. ცხრილი 4). გამოკითხვის შედეგებით გამოიკვეთა, რომ საქმიანობის გაფართოებასა და, შესაბამისად, დასაქმებულთა რაოდენობის გაზრდაში მათ ხელს უშლის:
გადასახადების სიმრავლე და მაღალი განაკვეთები (ეს ფაქტორი დაასახელა გამოკითხულ მეწარმეთა 30%25-მა);
I. მოსახლეობის დაბალი მსყიდველობითუნარიანობა (28%25);
II. ფინანსური რესურსების ნაკლებობა და არახელმისაწვდომობა (27%25);
III. გასაღების ბაზრის შეზღუდულობა (19%25);
IV. არაჯანსაღი კონკურენტული გარემო (18%25);
V. დაბალკვალიფიციური კადრები (17%25);
VI. საწარმოო რესურსების ნაკლებობა (ხელმიუწვდომლობა) - (14%25);
VII. მენეჯმენტის დაბალი დონე (5%25);
VIII. კორუფცია სახელმწიფო (ცენტრალურ და ადგილობრივ) სტრუქტურებში (4%25);
IX. კონტრაბანდა (3%25);
X. კრიმინალური (ე.წ. „შავი“) სამყარო (0,2%25).
აღსანიშნავია, რომ წინა წლებისაგან განსხვავებით, საქმიანობაში ხელშემშლელ ფაქტორთა შორის კორუფციამ სახელმწიფო სტრუქტურებისა და კრიმინალური სამყაროს მხრიდან, ასევე კონტრაბანდამ ბოლო ადგილზე გადაინაცვლა (იხ. ცხრილი 4). მაგრამ ჯერ კიდევ ბევრია გასაკეთებელი ბიზნესისათვის ხელშემწყობი ეკონომიკური გარემოს ფორმირებისათვის, იქნება ეს საგადასახადო სისტემის გამარტივება და სრულყოფა, ჯანსაღი კონკურენტული გარემოს შექმნა, საფინანსო ბაზრის განვითარება და კრედიტების ხელმისაწვდომობა, მოსახლეობის შემოსავლების რეგულირების ეფექტიანი პოლიტიკის შემუშავება-რეალიზაცია, თუ კადრების მომზადების ხარისხის გაუმჯობესება.
ცხრილი 4 |
||||
ბიზნესის განვითარების |
||||
|
ხელშემშლელი |
აბსოლუტური |
%25 |
%25 |
|
სულ |
593 |
172 |
100 |
1 |
საწარმოო |
50 |
14 |
8 |
2 |
არაჯანსაღი |
62 |
18 |
10 |
3 |
საქონლის |
64 |
19 |
11 |
4 |
გადასახადების |
103 |
30 |
17 |
5 |
დაბალ |
57 |
17 |
10 |
6 |
მენეჯმენტის |
16 |
5 |
3 |
7 |
ფინანსური |
94 |
27 |
16 |
8 |
კორუფცია |
9 |
3 |
2 |
9 |
კორუფცია |
5 |
1 |
1 |
10 |
კრიმინალური |
1 |
0 |
0 |
11 |
კონტრაბანდის |
12 |
3 |
2 |
12 |
მოსახლეობის |
98 |
28 |
17 |
13 |
სხვა |
22 |
6 |
4 |
დამსაქმებლებისათვის მხარდაჭერის ერთ-ერთ პრიორიტეტულ მიმართულებად უნდა იქნეს აღიარებული შრომის ბაზრის ინფრასტრუქტურის განვითარება. კერძოდ, დასაქმების სახელწიფო და კერძო სამსახურების განვითარების მხარდაჭერა, რადგან დასაქმების სფეროში ეფექტიანი საშუამავლო მომსახურების გარეშე ბიზნესის წარმატებული საქმიანობა და უმუშევრობის შემცირება შეუძლებელი იქნება. ამას კიდევ ერთხელ ადასტურებს დამსაქმებელთა გამოკითხვის შედეგები, როცა კითხვაზე: „ითანამშრომლებდით თუ არა დასაქმებაზე ინფორმაციის, კონსულტაციისა და მიმართვის ცენტრთან, რომელიც უფასოდ გთავაზობთ თავის მომსახურებას?“, დადებითად უპასუხა გამოკითხული მეწარმეების 80%25-მა, 15%25-მა აღნიშნა, რომ ამაზე არ უფიქრია და მხოლოდ 5%25 განაცხადა უარი ცენტრთან თანამშრომლობაზე. აღნიშნული „დასაქმებაზე ინფორმაციის, კონსულტაციისა და მიმართვის ცენტრი” შეიქმნა ქ. თბილისში მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციის მხარდაჭერით 2007 წლის ივნისში და მის შესახებ დამსაქმებლებმა გამოკვლევის პროცესში მათთვის დარიგებული სპეციალური საინფორმაციო ბუკლეტიდან შეიტყვეს. მათი პასუხები ადასტურებენ ამგვარი სამსახურების ქსელის განვითარების საჭიროებას.
აღნიშნული ტიპის ცენტრებისაგან დამსაქმებლებს სურთ მიიღონ მომსახურება სასურველი კადრების მოძიების სფეროში (გამოკითხულთა 48%25), საკუთარი მომუშავეებისა (42%25) და საკუთარი თავის სწავლების (24%25) მიმართულებით, ასევე ინფორმაცია ცენტრში რეგისტრირებული სამუშაოს მაძიებლებისა და ვაკანსიების შესახებ, მომსახურება კადრების შერჩევის პროცესში და ა.შ. გამოკითხულ დამსაქმებელთა 24%25-ს სურს გაიაროს ტრენინგი კადრების მართვის საკითხებში, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს ადამიანური რესურსების დიდ მნიშვნელობას ნებისმიერი საქმიანობის წარმატებისათვის (იხ. ცხრილი 5).
ცხრილი 5 |
||||
დამსაქმებლების დამოკიდებულება დასაქმების |
||||
|
ითანამშრომლებდით |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
339 |
98 |
100 |
1 |
დიახ; |
272 |
79 |
80 |
2 |
არა; |
18 |
5 |
5 |
3 |
არ ვიცი, ამაზე |
49 |
14 |
15 |
კონკრეტულად რა სახის მომსახურების მიღებას |
||||
|
სულ |
606 |
176 |
100 |
1 |
ინფორმაცია |
111 |
32 |
18 |
2 |
დახმარება საჭირო |
164 |
48 |
27 |
3 |
დახმარება |
103 |
30 |
17 |
4 |
დახმარება |
144 |
42 |
24 |
5 |
ტრენინგი |
83 |
24 |
14 |
6 |
სხვა |
1 |
0 |
0 |
არსებული ადამიანური რესურსები
როგორც აღვნიშნეთ, გამოკვლევა ჩატარდა საშუალო და მსხვილ საწარმოებში, ანუ იქ, სადაც მომუშავეთა რიცხოვნობა აღემატება 20 კაცს (იხ. ცხრილი 6). გამონაკლისს წარმოადგენდა ტურიზმისა და მოსახლეობის მომსახურების სფეროს ობიექტები, სადაც მომუშავეთა რიცხოვნობა 20 კაცზე ნაკლებია, მაგრამ მათ ლიდერის პოზიცია უკავიათ საქმიანობის მოცემულ სფეროში. გამოკვლეულ საწარმოთა 17%25-ში მომუშავეთა რაოდენობაა 20 კაცამდე, 28%25-ში - 20-დან 50 კაცამდე; 28%25-ში - 51-100 კაცი; 15%25-ში - 101-200 კაცი; 7%25-ში - 201-400 კაცი და 4%25-ში - 400 კაცზე მეტი (იხ. ცხრილი 6).
ცხრილი 6 |
||||
გამოკითხულ საწარმოთა განაწილება მომუშავეთა |
||||
|
|
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
338 |
98 |
100 |
1 |
20 კაცამდე; |
57 |
17 |
17 |
2 |
20-50 კაცი; |
96 |
28 |
28 |
3 |
51-100 კაცი; |
93 |
27 |
28 |
4 |
101-150 კაცი; |
28 |
8 |
8 |
5 |
151-200კაცი; |
25 |
7 |
7 |
6 |
201-300 კაცი; |
10 |
3 |
3 |
7 |
301-400 კაცი; |
14 |
4 |
4 |
8 |
401-500 კაცი; |
5 |
1 |
1 |
9 |
500 კაცზე მეტი. |
10 |
3 |
3 |
მომუშავეთა რიცხოვნობასთან ერთად ბიზნესის წარმატებისათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს მათ კვალიფიკაციას და პროფესიულ დონეს. ამიტომ კვლევის პროგრამა ითვალისწინებდა საკუთარი მომუშავეების კვალიფიკაციით დამსაქმებელთა კმაყოფილების ხარისხის შესწავლას.
გამოკითხვის შედეგებით დადგინდა, რომ დამსაქმებელთა 47%25 კმაყოფილია თავისი მომუშავეების კვალიფიკაციით, 50%25 - ნაწილობრივ არის კმაყოფილი და მხოლოდ 3%25 მიიჩნევს, რომ მომუშავეთა კვალიფიკაცია არ შეესაბამება ორგანიზაციის მოთხოვნებს. უკმაყოფილოთა წილი შედარებით მეტია ტურიზმის სფეროში (8%25).
გამოკითხული ორგანიზაციების 66%25 სისტემატურად ან პერიოდულად ახორციელებს საკუთარი მომუშავეების კვალიფიკაციის ამაღლებას, 13%25 - იშვიათად მიმართავს ამ ღონისძიებებს, 21%25 კი არ ზრუნავს მომუშავეების კვალიფიციურ ზრდაზე (იხ. ცხრილი 7). მომუშავეების კვალიფიკაციის ამაღლების ძირითად ფორმად ისინი იყენებენ უშუალოდ სამუშაო ადგილზე სწავლებას (70%25) და მხოლოდ 13%25 მიმართავს კვალიფიკაციის ამაღლებისათვის სპეციალურ სასწავლო დაწესებულებებს. გამოკითხვის შედეგებით, საკმაოდ ფართოდ გამოიყენება უცხოეთში სტაჟირების ფორმაც (გამოკითხულთა 11%25). მომუშავეთა კვალიფიკაციის ამაღლებას 100-დან 87 შემთხვევაში მთლიანად აფინანსებს ორგანიზაცია, 8 შემთხვევაში - ორგანიზაცია და თანამშრომელი ერთობლივად და მხოლოდ 2 შემთხვევაში - მომუშავე. დაფინანსების წყაროების ასეთი თანაფარდობა გარკვეულწილად მისაღებია მოსახლეობის დაბალი შემოსავლების პირობებში.
ცხრილი 7 |
||||
მომუშავეთა კვალიფიკაციის ამაღლება |
||||
„ახორციელებთ |
აბსოლუტური |
%25-
|
%25- |
|
|
სულ |
342 |
99 |
100 |
1 |
სისტემატურად; |
78 |
23 |
23 |
2 |
პერიოდულად; |
147 |
43 |
43 |
3 |
იშვიათად; |
45 |
13 |
13 |
4 |
არა. |
72 |
21 |
21 |
|
„რა გზით |
აბსოლუტური |
%25-
|
%25- |
|
სულ |
342 |
99 |
100 |
1 |
უშუალოდ |
241 |
70 |
70 |
2 |
სპეციალურ |
46 |
13 |
13 |
3 |
უცხოეთში |
36 |
10 |
11 |
4 |
ტრენინგებს |
8 |
2 |
2 |
5 |
სხვა (ჩაწერეთ) |
11 |
3 |
3 |
|
„ვინ აფინანსებს |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
285 |
83 |
100 |
1 |
თვითონ |
247 |
72 |
87 |
2 |
ორგანიზაცია |
22 |
6 |
8 |
3 |
მთლიანად |
7 |
2 |
2 |
4 |
სხვა |
9 |
3 |
3 |
საკუთარი კადრების მომზადება-გადამზადებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების მთავარ ხელშემშლელ ფაქტორად დამსაქმებლები ძირითადად ასახელებენ ფინანსების არარსებობას (გამოკითხულთა 32%25), მაგრამ არც თუ მცირე ნაწილი (22%25) ასახელებს შესაბამისი ინსტრუქტორების (ტრენერების) მოძიების სირთულესა და სწავლების დაბალ ხარისხს; 3%25 ასახელებს ტრენინგის ანალიზის სირთულეს, ანუ იმის დადგენის სირთულეს, თუ ვინ და რაში უნდა გადამზადდეს. აქტუალურია ასევე მომუშავეებში შესაბამისი მოტივაციის ფორმირების პრობლემაც, ვინაიდან გამოკითხული დამსაქმებლების 14%25-მა მომუშავეთა კვალიფიკაციის ამაღლებაში მთავარ ხელშემშლელ ფაქტორად პერსონალის მხრიდან სურვილის არარსებობა დაასახელა (იხ. ცხრილი 8).
ცხრილი 8 |
||||
მომუშავეთა კვალიფიკაციის ამაღლების |
||||
|
რა სირთულეებს |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
250 |
72 |
100 |
1 |
ფინანსების |
80 |
23 |
32 |
2 |
შესაბამისი |
55 |
16 |
22 |
3 |
სირთულე |
7 |
2 |
3 |
4 |
პერსონალის |
34 |
10 |
14 |
5 |
სწავლების |
13 |
4 |
5 |
6 |
სწავლების |
42 |
12 |
17 |
7 |
სხვა |
19 |
6 |
8 |
დამსაქმებელთა კავშირი პროფესიულ სასწავლებლებთან
გამოკითხული დამსაქმებლების მხოლოდ 26%25-ს აქვს რეგულარული კავშირი სხვადასხვა ტიპის (უმაღლესი, საშუალო-სპეციალური, დაწყებითი პროფესიული) შესაბამისი პროფილის სასწავლებლებთან. თანამშრომლობის ძირითადი სფეროებია: სტუდენტებისათვის საწარმოში (ორგანიზაციაში) პრაქტიკის გავლის შესაძლებლობა (10%25), ახალკურსდამთავრებულთა სამუშაოზე მიღება (7%25), თანამშრომელთა მომზადება-გადამზადებაში დახმარება (4%25) და სასწავლო როგრამების სრულყოფა (4%25). პროფესიულ სასწავლებლებთან თანამშრომლობის შეზღუდულ ასშტაბებზე მიანიშნებს კვლევის მონაცემები, რომელთა მიხედვითაც ბოლო 1 წლის განმავლობაში საწარმოებისა და ორგანიზაციების მხოლოდ 11%25-მა მიიღო სამუშაოზე პროფესიული სასწავლებლების ახალკურსდამთავრებულები და ისიც ძირითადად 1-3 კაცის ოდენობით (იხ. ცხრილი 9).
ცხრილი 9 |
||||
პროფესიულ სასწავლებლებთან დამსაქმებლების |
||||
|
თანამშრომლობის |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
90 |
26 |
100 |
1 |
მათ |
25 |
7 |
28 |
2 |
ვუხდით თანხას |
5 |
1 |
6 |
3 |
ვუხდით თანხას |
11 |
3 |
12 |
4 |
მათ სტუდენტებს |
3610 |
|
40 |
5 |
დროდადრო |
6 |
2 |
7 |
6 |
რეგულარულად |
6 |
2 |
7 |
7 |
სხვა |
1 |
0 |
1 |
ორგანიზაციები, რომელთაც უკანასკნელი ერთი წლის |
||||
|
სულ |
289 |
84 |
100 |
1 |
არცერთი; |
244 |
71 |
84 |
1 |
1-3 კაცი; |
23 |
7 |
8 |
3 |
4-5 ; |
12 |
3 |
4 |
4 |
6-10; |
5 |
1 |
2 |
6 |
16-20; |
1 |
0 |
0 |
7 |
21-30; |
2 |
1 |
1 |
9 |
41-50; |
1 |
0 |
0 |
10 |
50-ზე მეტი |
1 |
0 |
0 |
პროფესიული სასწავლებლების კურსდამთავრებულების სამუშაოზე მიღებისაგან თავშეკავების ძირითად მიზეზად დამსაქმებლები ასახელებენ მათი კვალიფიკაციის დაბალ დონეს: 166 ორგანიზაციიდან, რომელთაც პასუხი გასცეს კითხვაზე: „შეესაბამება თუ არა ახალკურსდამთავრებულთა პროფესიული მომზადების დონე თქვენი ორგანიზაციის მოთხოვნებს?” - „სრულიად“, უპასუხა მხოლოდ 20 ორგანიზაციამ (12%25 მა), „ნაწილობრივ“ - უპასუხა 46-მა (28%25). დანარჩენს (60%25-ს) კი მიაჩნია, რომ კურსდამთავრებულების პროფესიული მომზადების დონე არ აკმაყოფილებს მათი ორგანიზაციის მოთხოვნებს. დამსაქმებელთა უკმაყოფილებას ძირითადად ანაპირობებს კურსდამთავრებულთა პროფესიული ცოდნის დაბალი ხარისხი (22%25) და პრაქტიკული უნარ-ჩვევების არარსებობა (26%25); დამსაქმებელთა 7%25-ის უკმაყოფილებას იწვევს კურდამთავრებულების უინიციატივობა, 6%25-ის - მართვის უნარ-ჩვევების არქონა, 60%25 ის - უცხო ენის უცოდინარობა, 5%25-ის - საინფორმაციო ტექნოლოგიების არცოდნა და ა.შ. (იხ. ცხრილი 10).
ცხრილი 10 |
||||
პროფესიული სასწავლებლების კურსდამთავრებულთა |
||||
|
შეესაბამება თუ |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
166 |
48 |
100 |
1 |
სრულად; |
20 |
6 |
12 |
2 |
ნაწილობრივ; |
46 |
13 |
28 |
3 |
არ შეესაბამება; |
40 |
12 |
24 |
4 |
მიჭირს პასუხის |
60 |
17 |
36 |
თუ არ შეესაბამება, მიუთითეთ, |
||||
|
სულ |
247 |
72 1 |
00 |
1 |
მიღებული |
28 |
8 |
11 |
2 |
კონკრეტული |
55 |
16 |
22 |
3 |
პრაქტიკული |
64 |
19 |
26 |
4 |
მენეჯმენტის |
14 |
4 |
6 |
5 |
უცხო ენის |
16 |
5 |
6 |
6 |
საინფორმაციო |
12 |
3 |
5 |
7 |
კომუნიკაბელურობა; |
8 |
2 |
3 |
8 |
საქმისადმი |
13 |
4 |
5 |
9 |
ინიციატივის |
18 |
5 |
7 |
10 |
სხვა |
19 |
6 |
8 |
მომავალში დამსაქმებლებსა და პროფესიულ სასწავლებლებს შორის მჭიდრო თანამშრომლობის იმედს ბადებს ის ფაქტი, რომ გამოკითხულ დამსაქმებელთა 57%25 გამოთქვამს შესაბამისი პროფილის პროფესიულ სასწავლებლებთან თანამშრომლობის სურვილს, თუმცა აფიქსირებენ, რომ მათ არა აქვთ დეტალური ინფორმაცია ასეთი სასწავლებლების შესახებ. ამიტომ კითხვას, „კონკრეტულად რომელ პროფესიულ სასწავლებელთან ისურვებდით თანამშრომლობას?” - 51%25-მა ზოგადი პასუხი გასცა: “შესაბამისი პროფილის სასწავლებელთან“, ხოლო 17%25-მა გვიპასუხა, რომ „არ იცის, რომელთან“. ეს თვალნათლივ მოწმობს დამსაქმებლებსა და სასწავლებლებს შორის კომუნიკაციის პრობლემის არსებობას. მით უფრო, რომ დამსაქმებლები გამოთქვამენ მზადყოფნას ითანამშრომლონ სასწავლებლებთან არა მარტო მათი კურსდამთავრებულების სამუშაოზე მიღებისა (35%25) და საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზების სფეროში (28%25), არამედ მოამზადონ თანამშრომლები ამ სასწავლებლებში (20%25), მონაწილეობა მიიღონ სასწავლო პროგრამების შემუშავების პროცესში (12%25). 2%25-მა გამოთქვა სურვილი - იყოს სასწავლებლის სამმართვლელო სტრუქტურის (სამეთვალყურეო საბჭოს და სხვ.) წევრი (იხ. ცხრილი 11).
ცხრილი 11 |
||||
დამსაქმებელთა თანამშრომლობა პროფესიულ |
||||
|
ისურვებდით |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
289 |
84 |
100 |
1 |
დიახ |
198 |
57 |
69 |
2 |
არა |
91 |
26 |
31 |
რა სახის თანამშრომლობა |
||||
|
სულ |
403 |
117 |
100 |
1 |
განვხილავდით |
140 |
41 |
35 |
2 |
შესაძლოა |
33 |
10 |
8 |
3 |
შესაძლოა |
49 |
14 |
12 |
4 |
შესაძლოა მათი |
113 |
33 |
28 |
5 |
შესაძლოა |
30 |
9 |
7 |
6 |
შესაძლოა |
22 |
6 |
5 |
7 |
ვისურვებდით |
10 |
3 |
2 |
8 |
სხვა |
6 |
2 |
1 |
შესაბამისად, მოსალოდნელია იმ დამსაქმებელთა წილის ზრდა, რომლებიც გამოხატავენ მზადყოფნას უახლოესი 2-3 წლის განმავლობაში სამუშაოზე მიიღონ პროფესიული სასწავლებლების კურსდამთავრებულები, თუკი მათი მომზადების ხარისხი იქნება მაღალი. იმ დამსაქმებლების წილი, რომლებიც არც ამ პირობით არიან თანახმა ალკურსდამთავრებულების სამუშაოზე მიღებაზე, გამოკითხილ მეწარმეებში შეადგენს მხოლოდ 12%25-ს (ნაცვლად ფაქტობრივი 84%25-ისა, რომლებსაც უკანასკნელი 1 წლის განმავლობაში სამუშაოზე არ მიუღია არცერთი ახალკურსდამთავრებული. იხ. ცხრილი 9 და 12).
ცხრილი 12 |
||||
პროფესიული სასწავლებლების კურსდამთავრებულთა |
||||
|
თუ აპირებთ ახალი |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
271 |
79 |
100 |
1 |
არცერთი; |
42 |
12 |
15 |
2 |
1-3 კაცი; |
31 |
9 |
11 |
3 |
4-5 ; |
41 |
12 |
15 |
4 |
6-10; |
57 |
17 |
21 |
5 |
11-15; |
17 |
5 |
6 |
6 |
16-20; |
6 |
2 |
2 |
7 |
21-30; |
7 |
2 |
3 |
8 |
31-40; |
1 |
0 |
0 |
9 |
41-50; |
6 |
2 |
2 |
10 |
50-ზე მეტი; |
9 |
3 |
3 |
11 |
არ ვიცი; |
44 |
13 |
16 |
12 |
არსებულს შევცვლი |
4 |
1 |
1 |
13 |
მივიღებ, მაგრამ |
6 |
2 |
2 |
ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს პროფესიული მომზადების, როგორც დასაქმების ხელშემწყობი ფაქტორის, მნიშვნელობას და მომზადების ხარისხის გაუმჯობესების აუცილებლობას.
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნა
კვლევის მიზნებიდან გამომდინარე, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო სამუშაო ძალაზე მიმდინარე და პერსპექტიული მოთხოვნის შესწავლა პროფესიების მიხედვით. გამოკითხვის შედეგებით დადგინდა, რომ უკანსკნელი 1,5 წლის განმავლობაში (2006-2007 წწ) გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოებმა სამუშაოზე ძირითადად მიიღეს: ინჟინერ-ტექნოლოგები (18-მა საწარმომ), დამხმარე მუშები (17), ელექტრო, გაზო და აირ შემდუღებლები (14), ელექტრიკოსები (12), მკერავები (9), ზეინკალი (9), მექანიკოსი (9), დისტრიბუტორები (8), მძღოლები (6), ბუღალტრები (8) და ა.შ. (იხ. ცხრილი 13).
ცხრილი 13 |
|||
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნა |
|||
ძირითადად რომელი |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
გადამამუშავებელი |
227 |
229 |
100 |
ზეინკალი |
10 |
10 |
4 |
ელექტრო- |
10 |
10 |
4 |
შემდუღებელი |
4 |
4 |
2 |
ელექტრიკოსი |
12 |
12 |
5 |
მარკეტინგის |
6 |
6 |
3 |
დიზაინერი |
5 |
5 |
2 |
მბეჭდავი, |
3 |
3 |
1 |
ჟურნალისტი |
5 |
5 |
2 |
კორექტორი, |
1 |
1 |
0 |
კონდიტერი |
2 |
2 |
1 |
მცხობელი |
5 |
5 |
2 |
კულინარი |
1 |
1 |
0 |
დეგუსტატორი |
1 |
1 |
0 |
მკერავი |
9 |
9 |
4 |
გამომჭრელი |
2 |
2 |
1 |
მქარგავი |
1 |
1 |
0 |
დიზაინერი |
1 |
1 |
0 |
ინჟინერ-ტექნოლოგი |
18 |
18 |
8 |
ინჟინერ-მექანიკოსი |
1 |
1 |
0 |
ინჟინერ- |
1 |
1 |
0 |
ტექნიკური |
1 |
1 |
0 |
მტვირთავი |
5 |
5 |
2 |
მექანიკოსი |
9 |
9 |
4 |
ხარატი |
4 |
4 |
2 |
სუპერ-ვაიზერი |
4 |
4 |
2 |
ოპერატორ- |
2 |
2 |
1 |
ოპერატორი |
1 |
1 |
0 |
დისტრიბუტორი, |
8 |
8 |
4 |
დამხმარე მუშა |
17 |
17 |
7 |
მძღოლი |
6 |
6 |
3 |
დანადგარების |
3 |
3 |
1 |
ლაბორანტი |
2 |
2 |
1 |
პლასტმასისა და |
2 |
2 |
1 |
წარმოების |
2 |
2 |
1 |
„პერლიტის” |
1 |
1 |
0 |
მეყალიბე |
1 |
1 |
0 |
ფლექსოგრაფიული |
1 |
1 |
0 |
მგლინავი |
2 |
2 |
1 |
მხერხავი |
1 |
1 |
0 |
მრჩილავი, |
1 |
1 |
0 |
ფარმაცევტი |
1 |
1 |
0 |
მენეჯერი; |
11 |
11 |
5 |
ფინანსისტი |
3 |
3 |
1 |
ბუღალტერი |
7 |
7 |
3 |
ეკონომისტი |
3 |
3 |
1 |
უცხო ენების |
3 |
3 |
1 |
იურისტი |
2 |
2 |
1 |
ქიმიკოსი |
2 |
2 |
1 |
მშენებლობაში სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნაში ჭარბობს: მშენებელი მუშა (35 ორგანიზაცია), ელექტრო შემდუღებელი (27), მღებავი (27), დურგალი (26), მლესავი (25), კალატოზი (20), მშენებელი ინჟინერი (20), ელექტრიკოსი (16), მებეტონე (14), ასფალტის დამგები მუშები (14), სამშენებლო ტექნიკის ოპერატორები და მექანიკოსები (12), მეარმატურე (12), სანტექნიკოსი (10), მენეჯერი (13), ბუღალტერი (8) და ა.შ. (იხ. ცხრილი 14).
ცხრილი 14 |
|||
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნა |
|||
ძირითადად რომელი |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
მშენებლობა სულ |
408 |
278 |
100 |
მლესავი |
25 |
17 |
6 |
კალატოზი |
20 |
14 |
5 |
მღებავი |
27 |
18 |
7 |
ელექტრო-შემდუღებელი |
27 |
18 |
7 |
შემდუღებელი (აირი, გაზი) |
3 |
2 |
1 |
ელექტრიკოსი |
16 |
11 |
4 |
დურგალი |
26 |
18 |
6 |
მებათქაშე |
7 |
5 |
2 |
მემონტაჟე |
9 |
6 |
2 |
სან-ტექნიკოსი |
10 |
7 |
2 |
მშენებელი მუშა |
35 |
23 |
8 |
მემანქანე (მშენებლობა) |
8 |
5 |
2 |
მებეტონე |
14 |
10 |
3 |
მეარმატურე |
12 |
8 |
3 |
მომპირკეთებელი |
7 |
5 |
2 |
მეთუნუქე |
3 |
2 |
1 |
ასფალტის დამგები |
14 |
10 |
3 |
მეყალიბე |
3 |
2 |
1 |
მინის ჩამსმელი |
1 |
1 |
0 |
ფილების დამგები |
5 |
3 |
1 |
პარკეტის დამგები |
1 |
1 |
0 |
ხელოვნური გრანიტის |
1 |
1 |
0 |
მუყაო-თაბაშირის |
1 |
1 |
0 |
ამწის მემანქანე |
5 |
3 |
1 |
ასფალტ-დამგები |
3 |
2 |
1 |
ბულდოზერის |
1 |
1 |
0 |
ესკალატორის |
3 |
2 |
1 |
მტკეპნის („კატოკის“) |
1 |
1 |
0 |
მბურღავი, |
1 |
1 |
0 |
გზის მომნიშვნელი |
2 |
1 |
0 |
სპეციალისტი
სახურავის |
4 |
3 |
1 |
არქიტექტორი, |
2 |
1 |
0 |
მშენებელი ინჟინერი |
15 |
10 |
4 |
ინჟინერ-მექანიკოსი |
2 |
1 |
0 |
ინჟინერ-გეოდეზისტი |
1 |
1 |
0 |
ტექნიკოსი („პრარაბი“) |
6 |
4 |
1 |
ხარატი |
3 |
2 |
1 |
მექანიკოსი |
4 |
3 |
1 |
ფინანსისტი |
2 |
1 |
0 |
ბუღალტერი |
8 |
5 |
2 |
ეკონომისტი |
3 |
2 |
1 |
მენეჯერი |
10 |
7 |
1 |
ტექნიკური მენეჯერი |
3 |
2 |
1 |
მძღოლი |
8 |
5 |
2 |
იურისტი |
3 |
2 |
1 |
ტურიზმის ობიექტებზე (ტურისტული სააგენტოები, სასტუმროები, რესტორნები, ბარები, კაფეები) მიმდინარე მოთხოვნა დიდია: მიმტანზე (28 ორგანიზაცია), მზარეულზე (21), სასტუმროს ადმინისტრატორზე (13), სასტუმროს დიასახლისებზე (9), ბარმენებზე (8), მენეჯერებზე (6) და ა.შ. (იხ. ცხრილი 15)
ცხრილი 15 |
|||
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნა |
|||
ძირითადად |
აბსოლუტური მონაცემები |
%25- |
%25- |
ტურიზმი, სულ |
107 |
170 |
100 |
მზარეული; |
21 |
33 |
20 |
მიმტანი; |
28 |
44 |
26 |
ბარმენი; |
8 |
13 |
7 |
გიდი; |
1 |
2 |
1 |
ადმინისტრატორი; |
13 |
21 |
12 |
დიასახლისი, დამლაგებელი; |
9 |
14 |
8 |
ჭურჭლის მრეცხავი; |
2 |
3 |
2 |
უცხო |
2 |
3 |
2 |
ტურ-აგენტი; |
1 |
2 |
1 |
ბუღალტერი; |
2 |
3 |
2 |
კომპიუტერული ქსელების სპეციალისტი; |
1 |
2 |
1 |
მრეცხავი; |
1 |
2 |
1 |
მენეჯერი; |
6 |
10 |
6 |
დიზაინერი |
1 |
2 |
1 |
ელექტრიკოსი |
1 |
2 |
1 |
მშენებელი ინჟინერი |
1 |
2 |
1 |
ინჟინერ- |
1 |
2 |
1 |
ფინანსისტი |
1 |
2 |
1 |
ელექტრო |
1 |
2 |
1 |
დაცვის მუშაკი |
3 |
5 |
3 |
მდივან-რეფერენტი |
1 |
2 |
1 |
მასაჟისტი |
1 |
2 |
1 |
ნავსადგურისა და მისი ინფრასტრუქტურის თავისებურებები აისახა ასევე სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნის სტრუქტურაში. აქ ძირითადად მოთხოვნაა: ინჟინერ-ექპედიტორებზე (გამოკითხული ორგანიზაციების 13%25), ამწის მემანქანეებზე (13%25), მტვირთავებზე (13%25), მეზღვაურებზე (6%25), ბოცმანებზე (6%25), „ტალმანებზე“ (6%25),
კავშიგაბმულობის ოპერატორებზე (6%25), მექანიკოსებზე (6%25) და ა.შ. (იხ. ცხრილი 16).
ცხრილი 16 |
|||
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნა პორტში |
|||
ძირითადად |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
ნავსადგური, |
21 |
131 |
100 |
ელექტრო- |
1 |
6 |
5 |
ამწის |
2 |
13 |
10 |
მტვირთავი |
2 |
13 |
10 |
მექანიკოსი |
1 |
6 |
5 |
ბუღალტერი |
3 |
19 |
14 |
დამხმარე მუშა |
1 |
6 |
5 |
მძღოლი |
1 |
6 |
5 |
დაცვის მუშაკი |
1 |
6 |
5 |
კავშირგაბმულობის ოპერატორი |
1 |
6 |
5 |
„ტალმანი” |
1 |
6 |
5 |
ბოცმანი |
1 |
6 |
5 |
მეზღვაური |
1 |
6 |
5 |
ინჟინერ- |
2 |
13 |
10 |
საზღვაო |
1 |
1 |
0 |
გემის |
1 |
1 |
0 |
გემის ლითონ- |
1 |
1 |
0 |
მოსახლეობის მომსახურების სფეროს ობიექტების მრავალფეროვნებამ განაპირობა საჭირო კადრების პროფესიული შემადგენლობის მრავალფეროვნებაც. 2006 წელს და 2007 წლის განვლილ პერიოდში ამ სფეროში სამუშაოზე მიღებულთა შორის ჭარბობენ: ავტოზეინკლები (10 ორგანიზაცია), ზეინკლები (6), სათამაშო ბიზნესის ოპერატორები (4), პარიკმახერები (4), ავტო-ელექტრიკოსები (3), ელექტრიკოსები (3), მენეჯერები (3), ავტომანქნის მღებავები (2), მთუნუქეები (2), ეკონომისტები (2), ბუღალტრები (2), ქიმიკოსები (2) და ა.შ. (იხ. ცხრილი 17).
ცხრილი 17 |
|||
სამუშაო ძალაზე მიმდინარე მოთხოვნა მოსახლეობის |
|||
ძირითადად |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
მოსახლობის |
80 |
186 |
100 |
მზარეული; |
2 |
5 |
3 |
მიმტანი; |
3 |
7 |
4 |
ბარმენი; |
1 |
2 |
1 |
დიასახლისი, |
2 |
5 |
3 |
მღებავი |
2 |
5 |
3 |
ელექტრო- |
2 |
5 |
3 |
ელექტრიკოსი |
3 |
7 |
4 |
ჟურნალისტი |
2 |
5 |
3 |
კორექტორი |
1 |
2 |
1 |
ზეინკალი |
6 |
14 |
8 |
ავტო-ზეინკალი |
10 |
23 |
13 |
მეთუნუქე |
3 |
7 |
4 |
მღებავი |
2 |
5 |
3 |
ავტო-ელექტრიკოსი |
1 |
2 |
1 |
ავტომანქანის |
1 |
2 |
1 |
სავალი |
2
|
5 |
3 |
ხარატი |
1 |
2 |
1 |
ვულკანიზატორი |
1 |
2 |
1 |
ავტოდიაგნოსტიკი |
1 |
2 |
1 |
ოპერატორი |
4 |
9 |
5 |
სათამაშო |
1 |
2 |
1 |
სათამაშო |
1 |
2 |
1 |
მენეჯერი |
1 |
2 |
1 |
კავშირგაბმულობის |
1 |
2 |
1 |
გამყიდველი |
1 |
2 |
1 |
საყოფაცხოვრებო |
1 |
2 |
1 |
ფეხსაცმლის |
1 |
2 |
1 |
სტილისტი, |
3
|
7 |
4 |
მასაჟისტი |
1 |
2 |
1 |
აერობიკის |
1 |
2 |
1 |
მანიკურისა და |
1 |
2 |
1 |
კოსმეტოლოგი |
1 |
2 |
1 |
ვისაჟისტი |
2 |
5 |
3 |
ბუღალტერი; |
2 |
5 |
3 |
მენეჯერი; |
3 |
7 |
4 |
ეკონომისტი |
2 |
5 |
3 |
იურისტი |
2 |
5 |
3 |
ქიმიკოსი |
2 |
5 |
3 |
მძღოლი |
1 |
2 |
1 |
დაცვის |
1 |
2 |
1 |
საჭირო კადრების მოზიდვას დამსაქმებლები ძირითადად ახდენენ პირადი კონტაქტებითა და რეკომენდაციებით (58%25). ეს მაჩვენებელი განსაკუთრებით მაღალია მშენებლობაში (69%25). ორგანიზაციების 14%25 საჭირო კადრების მოსაზიდად იყენებს ინტერნეტს, რაც საქართველოს სინამდვილისათვის (კომპიუტერიზაციისა და ინტერნეტის ხელმისაწვდომობის შედარებით დაბალი დონე) არ არის ცუდი მაჩვენებელი. ბოლო პერიოდში საქართველოში გაიზარდა ინტერნეტის საშუალებით კადრების მოძიების შესაძლებლობები და ეს აისახა კვლევის შედეგებშიც. დამსაქმებელთა 15%25 კადრების მოსაზიდად მიმართავს რეკლამას მასმედიის (პრესა, ტელევიზია და ა.შ.) საშუალებებით. 2006 წელს დასაქმების საპრეზიდენტო პროგრამის ფარგლებში დასაქმების სახელმწიფო სამსახურის მეშვეობით მომუშავეები მიიღო გამოკითხული ორგანიზაციების 4%25-მა; დასაქმების კერძო სამსახურების დახმარებით მოზიდულია კადრების 2%25 (იხ. ცხრილი 18). ასეთი შედეგები აბსოლუტურად ლოგიკურია, ვინაიდან საქართველოში 2007 წლიდან არ არსებობს დასაქმების სახელმწიფო სამსახური და კერძო სააგენტოების სისტემაც განუვითარებელია.
ცხრილი 18 |
||||
დამსაქმებელთა მიერ კადრების მოსაზიდად და |
||||
რა გზით ახდენთ |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
469 |
136 |
100 |
|
1 |
დასაქმების |
20 |
6 |
4 |
2 |
დასაქმების |
10 |
3 |
2 |
3 |
რეკლამის |
71 |
21 |
15 |
4 |
ვებ-ტექნოლოგიის |
64 |
19 |
14 |
5 |
პირადი |
274 |
79 |
58 |
6 |
სასწავლო |
26 |
8 |
6 |
7 |
სხვა |
4 |
1 |
1 |
რა გზით ახდენთ |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
542 |
157 |
100 |
|
1 |
გამოცდა |
111 |
32 |
20 |
2 |
გასაუბრება |
281 |
81 |
52 |
3 |
ანკეტური |
101 |
29 |
19 |
4 |
საშუამავლო |
7 |
2 |
1 |
5 |
ერთვიანი |
42 |
12 |
8 |
კადრების შრჩევისას ყველაზე ფართოდ გამოიყენება გასაუბრება (ამ მეთოდს იყენებს გამოკითხული ორგანიზაციების 52%25), ტესტირება (20%25) და შერჩევა ანკეტური მონაცემების (რეზიუმეს) მიხედვით (19%25). შერჩევის ძირითად მეთოდად რესპონდენტების 8%25-მა დაასახელა მოკლევადიანი (1 კვირა, 1 თვე) გამოსაცდელი ვადით სამუშაოზე მიღება, როცა რეალურ სამუშაო გარემოში ხდება მომუშავის საქმიანი თვისებების შემოწმება. დამსაქმებელთა აზრით, შეფასების ეს მეთოდი ყველაზე უფრო ზუსტია, თუმცა გარკვეულ პრობლემებთან და დანახარჯებთან არის დაკავშირებული. გამოსაცდელი ვადით მომუშავეთა მიღების პრაქტიკა გვხვდება ყველა სფეროში, მაგრამ იგი შედარებით ფართოდ გამოიყენება მშენებლობასა (10%25) და მრეწველობაში (9%25).
კვლევის შედეგად გამოიკვეთა, რომ დამსაქმებლების საკმაოდ დიდ ნაწილს (40%25-ს) აქვს პრობლემები საჭირო პროფესიისა და კვალიფიკაციის კადრების მოზიდვისას. სასურველი კადრების მოძიების პრობლემა ძირითადად კვალიფიციურ მუშახელს უკავშირდება (66%25), თუმცა გარკვეული პრობლემებია უმაღლესი განათლების მქონე კვალიფიციური კადრების მოზიდვის სფეროშიც (გამოკითხული ორგანიზაციების 27%25). დამსაქმებლებს შედარებით არ უჭირთ არაკვალიფიციური სამუშაო ძალის მოძიება და მოზიდვა.
დიაგრამა 3. პრობლემები საჭირო კადრების მოზიდვისას
სფეროების მიხედვით პროფესიათა ჩამონათვალი, რომელთა მიხედვითაც დღეისათვის დამსაქმებლებს უჭირთ შესაბამისი კვალიფიციური კადრების მოძიება, ასეთია:
გადამამუშავებელი მრეწველობა: ინჟინერ-ტექნოლოგი (21 ორგანიზაცია), ინჟინერ მექანიკოსი (3), ზეინკალი (10), დანადგარების ოპერატორი (8), ელექტრო-მექანიკოსი (6), ელექტრო-შემდუღებელი (5), მკერავი (5), ბუღალტერი (4), ინჟინერ-მექანიკოსი (4), მბეჟდავი, პოლიგრაფისტი (4), ხარატი (3), პლასტმასისა და პოლიეთილენის წარმოების ოპერატორი (3) და ა.შ.
მშენებლობა: მშენებელი ინჟინერი (მათი მოზიდვის პრობლემა დაასახელა 17-მა სამშენებლო ორგანიზაციამ), ინჟინერ-ელექტრიკოსი (2 ორგანიზაცია), ხიდების მშენებელი ინჟინერი (2), ჰიდრო-ინჟინერი (2), ინჟინერგეოდეზისტი (2), დურგალი (12), ელექტრო-შემდუღებელი (12), მლესავი (10), მეარმატურე (9), მღებავი (8), ელექტრიკოსი (6), სან-ტექნიკოსისი (4) და ა.შ.
ნავსადგური, ტვირთების დამუშავება-გადაზიდვა: მენეჯერი (3), მზარეული (3), იურისტი (3), ეკონომისტი (2), ელეტრიკოსი (2), ზეინკალი (2), ფინანსისტი (2) და ა.შ.
ტურიზმი: მზარეული (44), მიმტანი (29), ბარმენი (12), სასტუმროს ადმინისტრატორი (8), სასტუმროს დიასახლისი (6), ტურიზმის მენეჯერი (4), ტურ-აგენტი (3), დიზაინერი (2) და ა.შ.
მოსახლეობის მომსახურების სფერო: ავტოზეინკალი (7), ელექტრიკოსი (6), ავტომანქანის მღებავი (5), მეთუნუქე (4), სათამაშო ბიზნესში ოპერატორი (2), სათამაშო მანქანების მექანიკოსი (2), მობილური ტელეფონების შემკეთებელი (2) და ა.შ.
სასურველი პროფესიის კადრების მოძიების პრობლემას დამსაქმებლები უკავშირებენ იმას, რომ რთულია შესაბამისი კვალიფიკაციის პროფესიონალის მოძიება, ანუ მოცემული პროფესიის კადრები კი არსებობს, მაგრამ მათი კვალიფიკაცია დამსაქმებლების მოთხოვნებს არ შეესაბამება. ეს მიზეზი დაასახელა გამოკითხული მეწარმეების 52%25-მა. მათი დიდი ნაწილი (39%25) სასურველი კადრების მოძიების სირთულეს უკავშირებს იმას, რომ ამ პროფესიის კადრები საქართველოში არ მზადდება. ამ არგუმენტს ასახელებს გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოების ხელმძღვანელთა 39%25, სამშენებლო ორგანიზაციების 41%25 (სამშენებლო ორგანიზაციებს განსაკუთრებით უჭირთ თითქმის ყველა სახის სამშენებლო მანქანების ოპერატორები), ნავსადგურებისა და ტვირთის დამუშავებაგადაზიდვის ორგანიზაციების 33%25, ტურიზმის სფეროს ოპგანიზაციების 36%25, მოსახლეობის მომსახურების სფეროს ორგანიზაციების 37%25 (იხ. ცხრილი 19). ეს გარემოება მიანიშნებს პროფესიული განათლების სისტემაში მოსამზადებელი კადრების სტრუქტურის ცვლილების აუცილებლობაზე და გათვალისწინებული უნდა იქნეს კადრების მომზადებისას.
ცხრილი 19 |
||||
საჭირო პროფესიის კადრების მოძიების |
||||
გარემოებები |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ, ყველა |
230 |
67 |
100 |
|
1 |
ვერ მომიძებნია |
119 |
34 |
52 |
2 |
ქვეყანაში ამ |
90 |
26 |
39 |
3 |
არ ვიცი, ვის |
21 |
6 |
9 |
გადამამუშავებელი |
||||
სულ |
80 |
81 |
100 |
|
1 |
ვერ მომიძებნია |
43 |
43 |
54 |
2 |
ქვეყანაში ამ პროფესიის კადრები არ |
31 |
31 |
39 |
3 |
არ ვიცი, ვის |
6 |
6 |
8 |
მშენებლობა |
||||
სულ |
93 |
63 |
100 |
|
1 |
ვერ მომიძებნია |
44 |
30 |
47 |
2 |
ქვეყანაში ამ |
38 |
26 |
41 |
3 |
არ ვიცი, ვის |
11 |
7 |
12 |
ნავსადგური, ტვირთის |
||||
სულ |
6 |
38 |
100 |
|
1 |
ვერ მომიძებნია |
4 |
25 |
67 |
2 |
ქვეყანაში ამ მზადდება; |
2 |
13 |
33 |
ტურიზმი |
||||
სულ |
28 |
44 |
100 |
|
1 |
ვერ მომიძებნია |
14 |
22 |
50 |
2 |
ქვეყანაში ამ |
10 |
16 |
36 |
3 |
არ ვიცი, ვის |
4 |
6 |
14 |
მოსახლეობის მომსახურების სფერო |
||||
სულ |
27 |
63 |
100 |
|
1 |
ვერ მომიძებნია |
17 |
40 |
63 |
2 |
ქვეყანაში ამ |
10 |
23 |
37 |
საქართველოში დასაქმების ინფრასტრუქტურის განუვითარებლობის შედეგია ის ფაქტი, რომ მასობრივი უმუშევრობის პირობებში დამსაქმებლებს უჭირთ სასურველი კადრების მოძიება. ხოლო ის ფაქტი, რომ დამსაქმებლების 52%25-ს ვერ მოუძებნია სასურველი კვალიფიკაციის კადრი, შეიძლება განპირობებული იყოს როგორც ზემოაღნიშნული გარემოებებით, ისე სპეციალისტების მომზადების დაბალი ხარისხით.
სამუშაო ძალაზე პერსპექტიული მოთხოვნა
პროფესიული განათლების სფეროში სწორი პოლიტიკის შემუშავებისა და პროფესიული მომზადების სისტემის განვითარების ძირითადი მიმართულებების განსაზღვრისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა პერსპექტიული მოთხოვნის შესწავლას.
ცნობილია, რომ პროგნოზირება საერთოდ რთული საქმეა და დამსაქმებლებსაც უჭირთ საკუთარი ბიზნესის განვითარების პერსპექტივებისა და მასშტაბების განსაზღვრა. მით უფრო რთულია პროფესიების მიხედვით კადრებზე მომავალი მოთხოვნის პროგნოზირება. ეს გამოჩნდა კვლევის პროცესშიც, როცა დამსაქმებლების ნაწილმა საერთოდ თავი შეიკავა ამ კითხვაზე პასუხის გაცემისაგან, ნაწილმა კი გარკვეული სიფრთხილე გამოიჩინა. მიუხედავად ამისა, გამოკვლევის შედეგებით მაინც შესაძლებელი გახდა იმ პროფესიების დადგენა, რომლებზეც უახლოესი 1-3 წლის პერსპექტივაში იქნება მოთხოვნა საქართველოს გადამამუშავებელ მრეწველობაში, მშენებლობაში, ნავსადგურებსა და მის ინფრასტრუქტურაში, ტურიზმისა და მოსახლეობის მომსახურების სფეროში. რა თქმა უნდა, შერჩევითი გამოკვლევის საფუძველზე ძნელია პერსპექტიული მოთხოვნის რაოდენობრივი პარამეტრების ზუსტად განსაზღვრა, მაგრამ მსგავსი კვლევები შესაძლებლობას იძლევა დადგინდეს ის პროფესიები, რომლებზეც, დამსაქმებლების აზრით, იქნება პერსპექტიული მოთხოვნა. ამასთან, რაც მეტი დამსაქმებელი აფიქსირებს ამა თუ იმ პროფესიის მომუშავის საჭიროებას, ცხადია, რომ რაოდენობრივად მეტი იქნება მასზე მოთხოვნა.
გამოკითხვის შედეგებზე დაყრდნობით, საქმიანობის სფეროების მიხედვით პერსპექტიული მოთხოვნა ამ სფეროსათვის ძირითად პროფესიებზე ასე განაწილდა:
გადამამუშავებელ მრეწველობაში უახლოესი 1-3 წლის განმავლობაში შედარებით მეტი მოთხოვნა იქნება ინჟინერტექნოლოგებზე, ინჟინერ-მექანიკოსებზე, ზეინკლებზე, მკერავებზე, მექანიკოსებზე, ელექტრო-შემდუღებლებზე, ელექტრიკოსებზე, ხარატებზე, მცხობელებზე, პოლიგრაფიული წარმოებისა და კვების მრეწველობის ოპერატორებზე, პლასტმასისა და პოლიეთილენის წარმოების ოპერატორებზე, მარკეტინგის სპეციალისტებზე, დისტრიბუტორებზე, ბუღალტრებსა და ფინანსისტებზე, ადამიანური რესურსების მენეჯერებზე და ა.შ. (იხ. ცხრილი 20).
ცხრილი 20 |
|||
პერსპექტიული მოთხოვნა ძირითადი პროფესიების |
|||
პროფესიის |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
სულ |
159 |
161 |
100 |
ინჟინერ-ტექნოლოგი |
14 |
14 |
9 |
ზეინკალი |
11 |
11 |
7 |
მკერავი |
9 |
9 |
6 |
ინჟინერ- |
8 |
8 |
5 |
მექანიკოსი |
8 |
8 |
5 |
ელექტრო- |
7 |
7 |
4 |
ელექტრიკოსი |
6 |
6 |
4 |
ხარატი |
6 |
6 |
4 |
მცხობელი, |
5 |
5 |
4 |
მბეჭდავი, |
5 |
5 |
4 |
პოლიგრაფიული |
2 |
2 |
1 |
12. შემდუღებელი |
4 |
4 |
2 |
დისტრიბუტორი, |
6 |
6 |
4 |
მძღოლი |
3 |
3 |
2 |
ელექტრო |
2 |
2 |
1 |
ლაბორანტი |
2 |
2 |
1 |
დიზაინერი |
2 |
2 |
1 |
დანადგარების |
3 |
3 |
2 |
ოპერატორი |
5 |
5 |
3 |
20. მღარავი |
2 |
2 |
1 |
21. გემის |
2 |
2 |
1 |
ჰიდრო-ინჟინერი |
1 |
1 |
1 |
ინჟინერ- |
2 |
2 |
1 |
ადამიანური |
2 |
2 |
1 |
მარკეტინგის |
4 |
4 |
2 |
ლოჯისტიკის |
2 |
2 |
1 |
ბრენდ- |
1 |
1 |
1 |
სუპერ-ვაიზერი |
1 |
1 |
1 |
ჟურნალისტი, |
2 |
2 |
1 |
ფინანსისტი, |
6 |
6 |
4 |
ეკონომისტი |
5 |
5 |
3 |
32. იურისტი |
2 |
2 |
1 |
მშენებლობაში უახლოეს პერსპექტივაში დიდი იქნება მოთხოვნა მშენებელ ინჟინრებზე და სამშენებლო პროფილის ყველა ძირითადი პროფესიის კადრებზე: დურგლებზე, მშენებელ მუშებზე, ელექტრო შემდუღებლებზე, მლესავებზე, მეარმატურეებზე, კალატოზებზე, მებეტონეებზე, ელექტრიკოსებზე, სანტექნიკოსებზე, მომპირკეთებლებზე, მემონტაჟეებზე, საგზაო სამშენებლო ტექნიკის ოპერატორებზე, ასფალტის დამგებ მუშებზე და ა.შ. ძირითად სამშენებლო პროფესიებთან ერთად, სამშენბლო ფირმები აფიქსირებენ მოთხოვნას ბუღალტრებზე, ფინანსისტებზე, ეკონომისტებზე, ტექნიკურ მენეჯერებზე (იხ. ცხრილი 21).
ცხრილი 21 |
|||
პერსპექტიული მოთხოვნა ძირითადი |
|||
პროფესიის |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
სულ |
253 |
172 |
100 |
დურგალი, |
28 |
19 |
8 |
მშენებელი |
26 |
18 |
7 |
მშენებელი |
23 |
16 |
7 |
სავენტილაციო |
2 |
2 |
1 |
ინჟინერ- |
1 |
1 |
0 |
ინჟინერ- |
1 |
1 |
0 |
ტექნიკური |
1 |
1 |
0 |
ელექტრო- |
18 |
12 |
5 |
შემდუღებელი |
3 |
2 |
1 |
ლაზერით |
2 |
2 |
1 |
მლესავი |
17 |
12 |
5 |
მეარმატურე |
16 |
11 |
5 |
მებეტონე |
11 |
7 |
3 |
მღებავი |
11 |
7 |
3 |
კალატოზი |
15 |
10 |
4 |
ასფალტის |
13 |
9 |
4 |
ელექტრიკოსი |
12 |
8 |
3 |
ზეინკალი |
10 |
7 |
3 |
მომპირკეთებელი |
8 |
5 |
2 |
სან-ტექნიკოსი |
9 |
6 |
3 |
მემონტაჟე |
6 |
4 |
2 |
მექანიკოსი |
6 |
4 |
2 |
მეთუნუქე |
5 |
3 |
1 |
დიზაინერი |
5 |
3 |
1 |
ტექნიკოსი |
5 |
3 |
1 |
ამწის მემანქანე |
5 |
3 |
1 |
მებათქაშე |
4 |
3 |
1 |
მემანქანე |
4 |
3 |
1 |
ქვის |
4 |
3 |
1 |
ფილების |
3 |
2 |
1 |
ლამინირებული |
2 |
1 |
1 |
მემინე |
2 |
2 |
1 |
ხარატი |
3 |
2 |
1 |
მრჩილავი, |
1 |
1 |
0 |
ოპერატორი |
1 |
1 |
0 |
მეტალო- |
2 |
1 |
1 |
ექსკავატორის |
3 |
2 |
1 |
ასფალტ-დამგები |
3 |
2 |
1 |
ბულდოზერის |
2 |
1 |
1 |
ესკალატორის |
2 |
1 |
1 |
გრეიდერის |
2 |
1 |
1 |
მტკეპნის |
2 |
1 |
1 |
გზის მომნიშვნელი |
1 |
1 |
0 |
ბუღალტერი |
4 |
3 |
1 |
ფინანსისტი |
3 |
2 |
1 |
ეკონომისტი |
3 |
2 |
1 |
ტექნიკური |
2 |
1 |
1 |
მძღოლი |
5 |
3 |
1 |
ნავსადგურებსა და მათი ინფრასტუქტურის ობიექტებში (ტვირთის დამუშავება გადაზიდვა) უახლოეს 1-3 წელიწადში დასჭირდებათ საზღვაო ინჟინრები, ინჟინერ-ექსპედიტორები, გემის მექანიკოსები, გემის ლითონკონსტრუქციების ამწყობები, დოკერ-მექანიზატორები, ქისა-ბადის ოსტატები და ა.შ. (იხ. ცხრილი 22)
ცხრილი 22 |
|||
პერსპექტიული მოთხოვნა ძირითადი პროფესიების |
|||
პროფესიის |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
სულ |
107 |
170 |
100 |
მზარეული; |
20 |
32 |
19 |
მიმტანი; |
26 |
41 |
24 |
ბარმენი; |
9 |
14 |
8 |
ტურ-ოპერატორი; |
2 |
3 |
2 |
გიდი; |
2 |
3 |
2 |
სასტუმროს |
7 |
11 |
7 |
სასტუმროს |
11 |
17 |
10 |
ჭურჭლის |
4 |
6 |
4 |
უცხო ენების |
1 |
2 |
1 |
ბუღალტერი; |
2 |
3 |
2 |
კომპიუტერული |
2 |
3 |
2 |
მრეცხავი; |
2 |
3 |
2 |
მენეჯერი; |
8 |
4 |
8 |
სასტუმროს |
1 |
2 |
1 |
კომპიუტერული |
1 |
2 |
1 |
კულინარი |
1 |
2 |
1 |
ინჟინერ- |
1 |
2 |
1 |
ფინანსისტი |
1 |
2 |
1 |
მასაჟისტი |
2 |
3 |
2 |
კოსმეტოლოგი |
1 |
2 |
1 |
მოლარე |
3 |
5 |
3 |
ტურიზმის სფეროს განვითარების კვალობაზე დამსაქმებლები ვარაუდობენ, რომ გაიზრდება მოთხოვნა მიმტანებზე, მზარეულებზე, სასტუმროს ადმინისტრატორებსა და დიასახლისებზე, მენეჯერებზე, მრეცხავებზე, მასაჟისტებზე და ა.შ. (იხ. ცხრილი 23).
ცხრილი 23 |
||||
პერსპექტიული მოთხოვნა ძირითადი პროფესიების |
||||
პროფესიის |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
|
სულ |
107 |
170 |
100 |
|
1 |
მზარეული; |
20 |
32 |
19 |
2 |
მიმტანი; |
26 |
41 |
24 |
3 |
ბარმენი; |
9 |
14 |
8 |
4 |
ტურ-ოპერატორი; |
2 |
3 |
2 |
5 |
გიდი; |
2 |
3 |
2 |
6 |
სასტუმროს |
7 |
11 |
7 |
7 |
სასტუმროს |
11 |
17 |
10 |
8 |
ჭურჭლის მრეცხავი; |
4 |
6 |
4 |
9 |
უცხო ენების |
1 |
2 |
1 |
10 |
ბუღალტერი; |
2 |
3 |
2 |
11 |
კომპიუტერული |
2 |
3 |
2 |
12 |
მრეცხავი; |
2 |
3 |
2 |
13 |
მენეჯერი; |
8 |
4 |
8 |
14 |
სასტუმროს |
1 |
2 |
1 |
15 |
კომპიუტერული |
1 |
2 |
1 |
16 |
კულინარი |
1 |
2 |
1 |
17 |
ინჟინერ-ტექნოლოგი |
1 |
2 |
1 |
18 |
ფინანსისტი |
1 |
2 |
1 |
19 |
მასაჟისტი |
2 |
3 |
2 |
20 |
კოსმეტოლოგი |
1 |
2 |
1 |
21 |
მოლარე |
3 |
5 |
3 |
მოსახლეობის მომსახურების სფეროში 1-3 წლის პერსპექტივაში მოთხოვნა გაიზრდება ავტოზეინკლებზე, ზეინკლებზე, მღებავებზე, ელექტრო შემდუღებლებზე, ელექტრო-მექანიკოსებზე, ავტო-ელექტრიკოსებზე, სათამაშო ბიზნესის ოპერატორებზე, გამყიდველებზე, მობილური ტელეფონრბის შემკეთებლებზე და სხვ. (იხ. ცხრილი 24).
ცხრილი 24 |
|||
პერსპექტიული მოთხოვნა ძირითადი პროფესიების |
|||
პროფესიის |
აბსოლუტური |
%25- |
%25- |
სულ |
60 |
140 |
100 |
ავტო-ზეინკალი |
5 |
12 |
8 |
ზეინკალი |
4 |
9 |
7 |
მღებავი |
3 |
7 |
5 |
ელექტრო- |
3 |
7 |
5 |
ელექტრო |
3 |
7 |
5 |
ავტო- |
3 |
7 |
5 |
ავტომანქანის |
3 |
7 |
5 |
სავალი |
2 |
5 |
3 |
მღებავი |
2 |
5 |
3 |
მეთუნუქე |
2 |
5 |
3 |
ოპერატორი |
4 |
9 |
7 |
სათამაშო |
2 |
5 |
3 |
მექანიკოსი |
|
|
|
ხარატი |
1 |
2 |
2 |
ავტოდიაგნოს- |
2 |
5 |
3 |
კავშირგაბმულობის |
1 |
2 |
2 |
მობილური |
2 |
5 |
2 |
გამყიდველი |
3 |
7 |
5 |
საყოფაცხოვრებო |
2 |
5 |
3 |
აერობიკის |
1 |
2 |
2 |
დიასახლისი, |
2 |
5 |
3 |
ფინანსისტი |
3 |
7 |
5 |
ეკონომისტი |
1 |
2 |
2 |
იურისტი |
2 |
5 |
3 |
მენეჯერი |
2 |
5 |
3 |
თანამედროვე პირობებში საინფორმაციო ტექნოლოგიების (IT) ცოდნისა და უნარ ჩვევების ფლობის მნიშვნელობიდან გამომდინარე, კვლევის პროგრამაში ცალკე კითხვები იქნა დასმული IT-სპეციალისტებზე მოთხოვნის შესასწავლად და ამ სფეროში საკუთარი მომუშავეების მომზადება-გადამზადების საჭიროების დასადგენად.
კვლევის შედეგებით დადგინდა, რომ გამოკითხული საწარმოებისა და ორგანიზაციების 35%25-ს უახლოეს ერთ წელიწადში სჭირდებათ IT- სპეციალისტები. კერძოდ, მათ სჭირდებათ არა მარტო მომხმარებელ-ოპერატორები (29%25), არამედ ტექნიკოს ოპერატორები (20%25), ვებ-დიზაინერები (17%25), კომპიუტერული ქსელების/სისტემების ადმინისტრატორები (15%25) და პროგრამისტები (17%25). დამსაქმებლების 31%25-ს სურს საკუთარი თანამშრომლების გადამზადება საინფორმაციო ტექნოლოგიების (IT) სფეროში (იხ. ცხრილი 25).
ცხრილი 25 |
||||
დამსაქმებელთა მოთხოვნა საინფორმაციო |
||||
უახლოეს 1 წელიწადში |
აბსოლუტური |
%25- |
%25-
|
|
სულ |
337 |
98 |
100 |
|
1 |
დიახ; |
119 |
34 |
35 |
2 |
არა; |
191 |
55 |
57 |
3 |
არ ვიცი. |
27 |
8 |
8 |
კონკრეტულად რა |
|
|
|
|
სულ |
204 |
59 |
100 |
|
1 |
მომხმარებელ- |
59 |
17 |
29 |
2 |
ტექნიკოს- |
40 |
12 |
20 |
3 |
ვებ-დიზაინერი |
35 |
10 |
17 |
4 |
კომპიუტერული |
31 |
9 |
15 |
5 |
პროგრამისტი; |
35 |
10 |
17 |
6 |
სხვა |
4 |
1 |
2 |
უახლოეს მომავალში |
|
|
|
|
სულ |
322 |
93 |
100 |
|
1 |
დიახ; |
99 |
29 |
31 |
2 |
არა; |
184 |
53 |
57 |
3 |
არ ვიცი. |
39 |
11 |
12 |
საინფორმაციო ტექნოლოგიების სპეციალისტებზე და ამ სფეროში საკუთარი მომუშავეების გადამზადებაზე მოთხოვნა თითქმის თანაბარია საქმიანობის ყველა გამოკვლეულ სფეროში. მაგალითად, გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოებისათვის ეს მაჩვენებლები შესაბამისად შეადგენს 38 და 27%25-ს; მშენებლობაში - 36 და 36%25-ს; ნავსადგურებსა და მისი ინფრასტრუქტურის ობიექტებში - 19 და 25%25-ს; ტურიზმის სფეროში - 32 და 27%25-ს; მოსახლეობის მომსახურების სფეროში - 34 და 31%25-ს. თუ გავითვალისწინებთ გამოკვლეული სფეროების სპეციფიკას, უნდა აღინიშნოს, რომ ეს მაჩვენებლები საკმაოდ მაღალია და მიანიშნებს საინფორმაციო ტექნოლოგიების (IT) სწავლების გაფართოების აუცილებლობაზე.
ტურიზმისა და მშენებლობის სფეროს ძირითადი პროფესიების მიმართ (პროფესიულ ცოდნასა და უნარ-ჩვევებზე) დამსაქმებელთა მიერ წაყენებული მოთხოვნები
გამოკითხვის შედეგებით განისაზღვრა ის ძირითადი მოთხოვნები, რომლებსაც დამსაქმებლები უყენებენ ამა თუ იმ პროფესიის ადამიანებს და ამ პროფესიის კადრების მომზადების პოცესს. ტურიზმისა და მშენებლობის სფეროს ძირითადი პროფესიების მიხედვით გამოკითხვის შედეგად მიღებული შეფასებები შემდეგია:
|
|
4.2 ტურიზმი |
▲back to top |
მზარეული
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ნედლეულის (პროდუქტის) შერჩევა;
- ნედლეულის ხარისხისა და წონის კონტროლი;
- ნედლეულის დახარისხება და მომზადება; ნედლეულის (ხორცის, თეცზის, ბოსტნეულის და ა.შ.) მექანიკური დამუშავება;
- ნედლეულის თერმული დამუშავება;
- სალათების მომზადება;
- წვნიანი კერძების მომზადება;
- კულინარული ხელოვნება;
- დესერტის მომზადება;
- პურ-ფუნთუშეულის მომზადება;
- მონაწილეობა მენიუს შედგენაში;
- მენიუს მიხედვით შეკვეთების მიღება; კერძების გაფორმება;
- დეგუსტაცია;
- მიმტანთან ურთიერთობის წესები;
- პროდუქტის შენახვის წესები (სტანდარტები და უსაფრთხოება);
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ხორცის საკეპი მანქანა (ხელის);
- ელექტრო ხორცის საკეპი;
- ცომის საზელი მანქანა;
- ფარშის საზელი მანქანა;
- ცომის ელექტრო გასაბრტყელებელი;
- ცომის ელექტრო საჭრელი დანადგარი;
- ელეტრო საჭრელი;
- ელექტრო მიკროტალღური ღუმელი;
- კარტოფილის „ფრის“ შესაწველი ღუმელი;
- გაზქურა;
- საჭრელი საშუალებები;
- ელექტრო მიქსერი;
- „ბლენდერი”;
- სამზარეულო კომბაინი;
- სამაცივრო დანადგარები (ხორცის, ხილ-ბოსტნეულის);
- წვენსაწური;
- ტოსტერი;
- დანები;
- საცხობი ღუმელი;
- მიქსერი;
- ელექტრო-გამწოვი;
- ნაგვის კონტეინერი
3. ძირითადი საგნები
- ქიმია (საფუძვლები);
- ბიოლოგია (საფუძვლები);
- ბოტანიკა (საფუძვლები);
- ზოოლოგია (საფუძვლები);
- ქართული ენა;
- უცხო ენა;
- სანიტარია;
- ჰიგიენა;
- კვების ტექნოლოგია;
- სხვადასხვა ქვეყნების (ევროპული და სხვ.) სამზარეულო;
- ესთეტიკა;
- დიზაინი;
- ხარჯთაღრიცხვა და კალკულაცია;
- პროდუქტების შენახვის ტექნოლოგია;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია (უმნიშვნელოდ მიაჩნია გამოკითხულთა მხოლოდ 12,5%25-ს);
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია (83,3%25 მიიჩნევს, რომ ზარეულისათვის პრაქტიკა ძალიან მნიშვნელოვანია, 16,7%25-ის აზრით კი - მნიშვნელოვანია);
- მენეჯმენტის ცოდნა - მნიშვნელოვანია (უმნიშვნელოდ მიაჩნია - 36,4%25-ს);
- უცხო ენის ცოდნა - სასურველია (45,5%25 მიიჩნევს, რომ არ არის მნიშვნელოვანი);
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის აუცილებელი (მხოლოდ 9,1%25-ს მიაჩნია ეს ჩვევა მზარეულისათვის მნიშვნელოვნად);
- კომუნიკაბელურობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- თავაზიანობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მობილურობა - მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- შინაგანი პატიოსნება;
- დეტალებისადმი ყურადღება;
- პირადი ჰიგიენა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- მხატვრული გემოვნება;
- ფანტაზიის უნარი;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- აკურატულობა;
- პუნქტუალობა;
- დისციპლინა;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- კარგი მეხსიერება;
- ფანტაზიის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს ჯანმრთელი და გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 10%25-ის აზრით - 1 თვე; 30%25-ის აზრით - 3 თვე; 20%25-ის აზრით - 6-7 თვე; 10%25-ის აზრით -1 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 41,7%25-ის აზრით - 20/80;
25%25-ის აზრით - 30/70; 16,7%25-ის აზრით - 40/60; 8,3%25-ის აზრით - 50/50.
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 62,5%25 მომხრეა, რომ პრაქტიკის ორგანიზება მოხდეს შესაბამისი პროფილის საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა; სასწავლო პროცესში გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა; საჭირო ინვენტარის არსებობა; შემოქმედებითი უნარის განვითარება.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 75%25 გამოხატავს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზებაში დახმარების ფორმით. მათი ნაწილი მზადაა ასევე მონაწილეობა მიიღოს სასწავლო გეგმების შემუშავებასა და კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასების პროცესში.
მიმტანი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- კლიენტთან ურთიერთობა (მასპინძლობა, როგორც საკუთარ სახლში: მაქსიმალური ყურადღება, ღიმილი, თავაზიანობა, სისწრაფე);
- კერძებისა და სასმელების სახეების, შემცველობის, გემოს ცოდნა;
- კერძებისა და სასმელების მირთმევის (მიტანის) წესების ცოდნა;
- კერძების მირთმევის თანმიმდევრობა;
- თითოეულ კერძთან სასმელების შესაბამისობა;
- შეთავაზებისა და მომსახურების ხელოვნება (ტექნიკა);
- მიტანის ხელოვნება;
- მენიუს დეტალური ცოდნა;
- რჩევები მენიუს შეთავაზებისას;
- ლანგრის დაჭერისა და ხმარების წესები;
- მაგიდის გაწყობის ხელოვნება;
- მაგიდის მომსახურების ტექნიკა (სწრაფად, ლამაზად, სუფთად);
- სასტუმროს ნომერში სტუმრისათვის საუზმის მირთმევა;
- ანგარიშსწორება კლიენტთან და ადმინისტრატორთან;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნა-ჩვევები (სამომხმარებლო დონეზე).
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- კომპიუტერი;
- სალარო აპარატი;
3. ძირითადი საგნები
- არითმეტიკა;
- ქართული ენა;
- ისტორია;
- გეოგრაფია;
- უცხო (რუსული, ინგლისური და ა.შ.) ენები;
- გასტრონომიის საფუძვლები;
- კლიენტის მომსახურების ტექნიკა და მომსახურების სტანდარტები;
- მაგიდის სერვირება;
- სასმელების სახეები;
- კერძების კულინარული შემადგენლობა;
- სხვადასხვა ქვეყნების (ევროპული და სხვ.) სამზარეულო;
- კურსი სიგარეტებისა და სიგარების შესახებ;
- ესთეტიკა;
- ეტიკეტი;
- მეტყველების კულტურა;
- ადამიანებთან ურთიერთობა;
- ფსიქოლოგიის საფუძვლები;
- მასპინძლობის მენეჯმენტი;
- სალარო-აპარატის მოხმარების წესები;
- კომპიუტერი (სამომხმარებლო დონეზე);
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია (უმნიშვნელოდ მიაჩნია გამოკითხულთა მხოლოდ 12,5%25-ს);
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- თავაზიანობა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- ადამიანებთან ურთიერთობის უნარი;
- უცხო ენის ცოდნა;
- პირადი ჰიგიენა;
- ყურადღება;
- რთულ პირობებში მუსაობის უნარი.
განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- აკურატულობა;
- სასიამოვნო გარეგნობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- ნებისყოფა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კარგი მეხსიერება;
- ფანტაზიის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს ჯანმრთელი და გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 20%25-ის აზრით - 1 თვე; 30%25-ის აზრით - 3 თვე; 20%25-ის აზრით - 6 თვე.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 40%25-ს აზრით - 50/50; 20%25-ის აზრით - 10/90; 20%25-ის აზრით - 10/80;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 80%25 მომხრეა სამუშაო გარემოში - საწარმოში, ორგანიზაციაში პრაქტიკის ორგანიზების.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: სათანადო თეორიული სწავლება, მეტი პრაქტიკა, რესტორნის ბიზნესის საფუძვლების სწავლება, შემოქმედებითი უნარის განვითარება; საჭირო ინვენტარის არსებობა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 72,7%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს
ბარმენი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- სასმელების სახეების ცოდნა;
- სასმელების შემადგენლობისა და ხარისხის ცოდნა;
- სასმელების შეზავების ტექნოლოგია;
- სასმელების (კოკტეილის) მომზადების ტექნიკა;
- ცივი სასმელების მომზადება;
- ცხელი სასმელების მომზადება;
- სასმელების მირთმევა;
- სტუმართან ურთიერთობა;
- ანგარიშწორება კლიენტთან;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- წვენის საწური აპარატი;
- წყლის ასადუღებელი აპარატი;
- ყავის აპარატი;
- ნალექიანი ყავის მადუღარა „ჯეზვე“;
- ,,ესპრესოს” დანადგარი;
- მიქსერი;
- ყინულის აპარატი;
- ,,ფრეშის” აპარატი;
- ,,ბლენდერი”;
- ,,შეიქერი”;
- ყინულის დასამტვრევი აპარატი;
- ,,ჯიგერი”;
- დანების ნაკრები;
- ბარის კოვზი;
- ლუდის აპარატ-მაცივარი;
- ლუდის ჩამოსასხმელი აპარატი;
- ჟანგბადის ბალონი (წნევის აპარატი);
- მაცივარი;
- დანადგარი ,,მინუსავოი” (დაბალ ტემპერატურაზე მომუშავე);
- კოკტეილის მოსამზადებელი მოწყობილობა;
- კაპუჩინოს შესარევი ჭურჭელი;
3. ძირითადი საგნები
- ქართული ენა;
- უცხო ენა;
- არითმეტიკა;
- ქიმია (საფუძვლები);
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- კვების ტექნოლოგია;
- ალკოჰოლიანი და უალკოჰოლო სასმელების ტექნოლოგია;
- სხვადასხვა კოკტეილის მომზადება;
- ცხელი სასმელების მომზადება;
- ფსიქოლოგია;
- ესთეტიკა;
- ეტიკეტი;
- ადამიანებთან ურთიერთობა;
- მეტყველების კულტურა;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- თავაზიანობა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- ადამიანებთან ურთიერთობის უნარი;
- რთულ პირობებში მუსაობის უნარი;
- მოთმინების უნარი.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- აკურატულობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- ფანტაზიის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- კომერციული აზროვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- ნებისყოფა;
- სასიამოვნო გარეგნობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- კარგი მეხსიერება;
- გუნდური მუშაობის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი, თუმცა შესაძლებელია შეზღუდული სესაძლებლობის მქონე გარკვეული კატეგორიის დასაქმებაც.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 66,7%25-ის აზრით - 1 წელი; 33,3%25-ის აზრით - 2 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 66,7%25-ს აზრით - 50/50; 33,3%25-ის აზრით - 60/40;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: სასწავლო სახელოსნოში (გამოკითხულთა 100%25).
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: რესტორნის ბიზნესის საფუძვლების სწავლება, ადამიანებთან ურთიერთობის სწავლება.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
ტურ-ოპერატორი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ტურისტული ბაზრის კვლევა;
- ტურისტული მარშრუტების შედგენა (უმოკლესი, საინტერესო და ა.შ.);
- ტურისტების მოზიდვა;
- ტურისტების მიღება;
- ტურისტებისათვის რეკომენდაციების გაწევა სამოგზაურო მარშრუტებისა და საშუალებების შესახებ;
- ინფორმაციის ფლობა საკურორტო სეზონის, კურორტების, დასვენების პირობებისა და ფასების შესახებ;
- სავიზო რეჟიმების ცოდნა;
- სატრანსპორტო საშუალებების რეისებზე დეტალური ინფორმაცია;
- ტურისტებისათვის ბილეთების დაჯავშნა;
- მოგზაურობის ორგანიზაცია;
- ტურისტების დასვენებისა და გართობის ორგანიზაცია;
- უცხო ენების ცოდნა;
- ფინანსური საკითხების ცოდნა (სალარო, ბუღალტრული ანგარიშები და სხვ.);
- კომპიუტერული პროგრამების ფლობა;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- კომპიუტერი;
3. ძირითადი საგნები
- საქართველოს ისტორია;
- მსოფლიო ისტორია;
- საქართველოს კულტურა;
- საქართველოს გეოგრაფია;
- კავკასიის გეოგრაფია;
- მსოფლიოს გეოგრაფია;
- ხელოვნებათმცოდნეობა;
- პოლიტიკის მიმოხილვითი კურსი;
- ეთნოგრაფია;
- ფლორა და ფაუნა;
- კულტუროლოგია;
- ფსიქოლოგია;
- ესთეტიკა;
- ეთიკა;
- ეტიკეტი;
- ადამიანებთან ურთიერთობის უნარი;
- უცხო ენა (ინგლისური, თურქული, რუსული და სხვ.);
- კომპიუტერული პროგრამები;
- ტურიზმის მენეჯმენტი;
- ეკონომიკის საფუძვლები;
- ბიზნესის საფუძვლები;
- ბუღალტერიის საფუძვლები;
- მარკეტინგის საფუძვლები;
- შრომის ორგანიზაცია;
- საბანკო საქმე (საფუძვლები);
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- უცხო ენის ცოდნა;
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- ნებისყოფა;
- პუნქტუალურობა;
- კარგი მეხსიერება;
- კომერციული აზროვნება;
- გუნდური მუშაობის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი, თუმცა შესაძლებელია შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე გარკვეული კატეგორიის დასაქმებაც.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 33,3%25-ის აზრით - 3 თვე; 33,3%25-ის აზრით - 5 თვე, 33,3%25-ის აზრით - 3 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 33,3%25-ს აზრით - 30/70; 33,3%25-ს აზრით - 40/60; 33,3%25-ის აზრით - 50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: შესაბამისი პროფილის საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 66,7%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
სასტუმროს ადმინისტრატორი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- სტუმართან, კლიენტთან ურთიერთობა;
- ნომრების დაჯავშნა-გაქირავება;
- სტუმრის მიღება-დაბინავება;
- კლიენტის მითხოვნების დაკმაყოფილება;
- სამზარეულოსთან ურთიერთობა;
- სისუფთავის, წესრიგის კონტროლი;
- სტუმართან ანგარიშწორება.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- კომპიუტერი;
- სალაროს აპარატი.
3. ძირითადი საგნები
- კომპიუტერი;
- უცხო ენა;
- სასტუმროს მენეჯმენტი;
- არითმეტიკა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- თავაზიანობა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- რთულ პირობებში მუშაობის უნარი;
- შრომისმოყვარეობა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- კომუნიკაბელურობა;
- ნებისყოფა;
- თავაზიანობა;
- დისციპლინა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- კარგი მეხსიერება;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- კომერციული აზროვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- აკურატულობა;
- სასიამოვნო გარეგნობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 50%25-ის აზრით - 1 წელი; 50%25-ის აზრით - 3 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 50%25-ს აზრით - 50/50; 50%25-ის აზრით - 70/30;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: საწარმოში (66,7%25) და სასწავლო სახელოსნოში (33,3%25).
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების ფორმით.
სასტუმროს დიასახლისი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- საჭიროებების განსაზღვრა სასტუმროს დალაგებისათვის;
- დალაგება-დასუფთავების სამუშაოების განაწილება;
- დალაგება-დასუფთავების თანამედროვე საშუალებების ცოდნა;
- დალაგება-დასუფთავების ხარისხის კონტროლი;
|- თეთრეულის დარიგება-განაწილება;
- სტუმრის ტანსაცმლის რეცხვა-დაუთოების ორგანიზება;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- მტვერსასრუტი;
- გამწმენდი ტექნიკა;
- ურიკა;
- გამწმენდი და სარეცხი საშუალებები;
- სპეც. ტანსაცმელი;
- სარეცხი მანქანა;
- საშრობი.
3. ძირითადი საგნები
- საშუალო ზოგადი განათლება;
- ქართული;
- უცხო ენა;
- ეთიკა;
- სხვადასხვა ქვეყნების კულტურის/ტრადიციების ზოგადი ცოდნა;
- ეტიკეტი;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- შრომის კულტურა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- აკურატულობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- ფანტაზიის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- ნებისყოფა;
- სასიამოვნო გარეგნობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 1 თვე;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 90/10;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: შესაბამისი პროფილის ორგანიზაციაში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: -------
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოთქვამენ მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღონ სწავლების პროცესში ძირითადად პრაქტიკის ორგანიზებისა და კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასების ფორმით.
ტურ-აგენტი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ტურისტული ბაზრის კვლევა;
- ტურისტული ობიექტების რეკლამირება;
- ტურების სარეალიზაციო ბაზრის კვლევა;
- ტურისტული ინფრასტრუქტურის კვლევა და ანალიზი;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- კომპიუტერი;
3. ძირითადი საგნები
- ზოგადი განათლება;
- რამდენიმე უცხო ენა;
- მარკეტინგი;
- ტურიზმის მენეჯმენტი;
- საქართველოს ისტორია;
- საქართველოს გეოგრაფია;
- საზღვარგარეთის ქეყნების გეოგრაფია;
- ეთიკა;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანია;
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- ადამიანებთან ურთიერთობის უნარი;
- შრომის კულტურა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- აკურატულობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- ფანტაზიის უნარი;
- კომერციული აზროვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- ნებისყოფა;
- სასიამოვნო გარეგნობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- კარგი მეხსიერება;
- გუნდური მუშაობის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 3 წელი და მეტი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 70/30;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: სასწავლო სახელოსნოში (გამოკითხულთა 100%25).
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა და
დასქმების სეზონური ხასიათი.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზებისა და კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასების ფორმით.
|
|
4.3 მშენებლობა |
▲back to top |
1. მლესავი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- მასალის სახეებისა (სილა, თაბაშირი, ცემენტი) და თავისებურებების ცოდნა;
- მასალის შერჩევა და ხარისხის შემოწმება;
- „ლიულკაზე” დგომა;
- ხარაჩოს გაკეთება;
- ბათქაშის გაკეთება;
- ნარევის მომზადება დროულად;
- ლესვის ტექნიკური ნორმების ცოდნა;
- კედლის, ჭერის და ა.შ. გალესვის პრაქტიკული ცოდნა;
- კუთხეებისა და ფანჯრის თაღების გამოყვანა;
- კედლის ლესვით მოპირკეთების ცოდნა;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ამწე;
- „ლულკა“;
- ხარაჩო;
- „ტიორკა“;
- „ქაფჩა“;
- კედლის ხორკლიანი ზედაპირის შესაქმნელი დანადგარი;
- „მაიაკი“;
- „ბოტიორკა“;
- ნარევის მოსამზადებელი საშუალებები (ავზი, ქაფჩა, ცხრილი და ა.შ.);
- თარაზო;
- შვეული;
- „შპატელი“.
3. ძირითადი საგნები
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- სპეციალობა (კითხვა 2-ში აღნიშნული უნარების ასათვისებლად)
- მასალათმცოდნეობა;
- ხაზვა;
- ხატვა;
- გეომეტრია (საფუძვლები);
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- ქიმია(საფუძვლები);
- ესთეტიკა;
- პატენტთმცოდნეობა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- მაღალი შრომისუნარიანობა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- მაღალი შრომისუნარიანობა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 33,3%25-ის აზრით - 3 თვე; 33,3%25-ის აზრით - 6 თვე; 33,3%25-ის აზრით - 2 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 33,3%25-ის აზრით - 30/70; 66,7%25-ს აზრით - 50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 33,3%25-ის აზრით - სასწავლო სახელოსნოში; 66,7%25-ს აზრით - საწარმოში;
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 66,7%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
2. კალატოზი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- საშენი მასალების ცოდნა;
- აგურის წყობა;
- ქვის წყობა;
- კედლების აშენება;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ქაფჩა;
- შვეული;
- თარაზო;
- ,,კუთხე“;
- ხარაჩო;
ძირითადი საგნები
- სამშენებლო მასალები;
- მასალათმცოდნეობა;
- ტექნიკური ექსპლოატაციისა და უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
- არითმეტიკა;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- მაღალი შრომისუნარიანობა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულურობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 50%25-ის აზრით - 2 თვე; 50%25-ის აზრით - 6-7 თვე.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 50%25-ს აზრით - 20/80; 50%25-ის აზრით - 40/60;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 33,3%25-ის აზრით - სასწავლო სახელოსნოში; 66,7%25-ს აზრით - საწარმოში;
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
3. მღებავი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- შესაღები საგნებისა და ნაგებობების ზედაპირის წინასწარი დამუშავება (გაწმენდა და მომზადება, ,,შპაკლით” დამუშავება) შესაღებად ან შპალერის გასაკრავად;
- საღებავის შერჩევა, შეზავება, ფერის დასმა;
- შენობების ფასადებზე, ჩარჩოებსა და სხვა ზედაპირებზე საღებავის, ლაქის, შელაქის ან მსგავსი მასალების წასმა ან შესხურება;
- შენობების შიდა კედლებსა და ჭერზე შპალერის, აბრეშუმის ან სხვა მასალის მონიშვნა და მიკვრა;
- შენობების, ხიდებისა და ლითონების კონსტრუქციების კარკასებზე საღებავის, სურინჯის, ბიტუმის ემულსიის და მსგავსი სახის მასალების წასმა ან შესხურება;
- ქვის, აგურის, ლითონის და მსგავსი მასალების გარე ზედაპირების გაწმენდა დიდი წნევით ქიმიური საშუალებების, ორთქლის ან ქვიშის მეშვეობით.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- კომპრესორი;
- პულველიზატორი;
- საღებავი ფერის ეტალონი;
- „შპატელი“
- ფუნჯი;
- „გორგოლაჭი“
- ,,ზუმფარის” ქაღალდი
3. ძირითადი საგნები
- საღებავის სახეები და ქიმიური თვისებები;
- გამხსნელის სახეები და ქიმიური თვისებები;
- ღებვის ტექნოლოგია;
- ხატვა;
- ხაზვა;
- ქიმია (საფუძვლები);
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- ესთეტიკა;
- ხელოვნების ისტორიის ელემენტარულ დონეზე ცონდა;
- გარემოს დაცვა;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- თავაზიანობა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანია;
- ღიმილი - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- თავაზიანობა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
მოთხოვნები:
- შინაგანი პატიოსნება;
- კონცენტრაცია;
- მოთმინების უნარი.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებებია:
- აკურატულობა;
- მხატვრული გემოვნება;
- დისციპლინიანობა;
- პუნქტუალობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- ნებისყოფა;
- ფანტაზიის უნარი;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- კარგი მეხსიერება;
- პასუხისმგებლობა მოთხოვნები;
- შინაგანი პატიოსნება;
- კონცენტრაცია;
- მოთმინების უნარი.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებებია:
- აკურატულობა;
- მხატვრული გემოვნება;
- დისციპლინიანობა;
- პუნქტუალობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- ნებისყოფა;
- ფანტაზიის უნარი;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- კარგი მეხსიერება;
- პასუხისმგებლობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 50%25-ის აზრით - 6 თვე; 50%25-ის აზრით - 1-2 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 20%25-ის აზრით 30/70; 20%25-ია აზრით 40/60; 60%25-ს აზრით - 50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 16,7%25-ის აზრით სასწავლო სახელოსნოში; 83,3%25 ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა; შემოქმედებითი მიდგომა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 60%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, სასწავლო პროგრამების სრულყოფის, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
4. ელექტრიკოსი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ელექტრო სისტემებისა და გაყვანილობის თეორიული ცოდნა;
- ელექტროხელსაწყოების სახეების ცოდნა;
- ელექტროხელსაწყოების დანიშნულებისა და მუშაობის პრინციპების ცოდნა;
- ელექტროხელსაწყოების გამოყენება;
- ელექტროგადამცემი სისტემებისა და სხვა მსგავსი სისტემების დამონტაჟება, ტექნიკური მომსახურება და რემონტი;
- ელქტროაპარატურის მონტაჟი და შემოწმება;
- მიწისქვეშა და მიწისზედა ელექტროგადამცემი ხაზების დამონტაჟება და რემონტი;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა; - ელექტროგადამცემი სისტემებისა და სხვა მსგავსი სისტემების დამონტაჟება, ტექნიკური მომსახურება და რემონტი;
- ელქტროაპარატურის მონტაჟი და შემოწმება;
- მიწისქვეშა და მიწისზედა ელექტროგადამცემი ხაზების დამონტაჟება და რემონტი;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ტესტერი;
- ინდიკატორი;
- ოსცილოგრაფი;
- ამპერმეტრი;
- ვოლტმეტრი;
- მეგერი;
- რელე.
3. ძირითადი საგნები
- სპეციალობა (კითხვა 2-ში აღნიშნული უნარების ასათვისებლად);
- ფიზიკა;
- მათემატიკა;
- მასალათმცოდნეობა;
- ტექნოლოგიური თერმოდინამიკა;
- მაღალტემპერატურული დანადგარები;
- წარმოების ორგანიზაცია;
- შრომის ორგანიზაცია;
- უსაფრთხოების წესებს ცოდნა;
- უცხო ენა (ინსტრუქციების გასაცნობად);
- კომპიუტერი.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- დეტალებისადმი ყურადღება;
- სიფრთხილე;
- სიზუსტე;
- სისწრაფე.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- დისციპლინა;
- კარგი მეხსიერება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- პუნქტუალურობა;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- აკურატულობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- პასუხისმგებლობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 25%25-ის აზრით - 6-7 თვე; 50%25-ის აზრით - 2 წელი; 25%25-ის აზრით - 3 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 50%25-ის აზრით 30/70; 25%25-ის აზრით 50/50; 60%25-ს 25%25-ს აზრით - 60/40;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 40%25-ის აზრით სასწავლო სახელოსნოში; 60%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა; საჭირო ინვენტარი.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოთქვამენ მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღონ სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, სასწავლო პროგრამების სრულყოფის, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასების, ოსტატ-შეგირდობისა და სასწავლო გეგმების ფორმით.
5. მეარმატურე
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- არმატურის სახეების (კლასის, დიამეტრების) ცოდნა;
- არმატურის სქემების ცოდნა;
- ნახაზის კითხვა;
- არმატურის დაწვნა სხვადასხვა კონსტრუქციებისათვის (კოჭი, რიგული, კოლონა, სრთულშუა გადახურვა და ა. შ.);
- არმატურის დარეგულირება და რემონტი დასამონტაჟებელ დანადგარებში;
- შედუღების ტექნოლოგიის ცოდნა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
- ბეტონის მიმწოდებელ მანქანასთან მუშაობის წესები.
5. მეარმატურე
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- არმატურის სახეების (კლასის, დიამეტრების) ცოდნა;
- არმატურის სქემების ცოდნა;
- ნახაზის კითხვა;
- არმატურის დაწვნა სხვადასხვა კონსტრუქციებისათვის (კოჭი, რიგული, კოლონა, სრთულშუა გადახურვა და ა. შ.);
- არმატურის დარეგულირება და რემონტი დასამონტაჟებელ დანადგარებში;
- შედუღების ტექნოლოგიის ცოდნა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
- ბეტონის მიმწოდებელ მანქანასთან მუშაობის წესები.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- არმატურის დამამზადებელი მოწყობილობა - 1977 წ.;
- არმატურის (გლინულა არმატურა, ლითონის ნაკეთობების) საჭრელი დანადგარი;
- არმატურის საღუნი;
- არმატურის გამჭიმი;
- „დანკრატი“;
- ელექტრომრჩილავი;
- მკვნეტარა;
- შემკვრელი ბრტყელტუჩა;
- „ვოლტმეტრი“;
- „ვიბრატორი“;
- ექსკავატორი;
- ჟანგბადით ლითონის ჭრის მოწყობილობა;
- ელექტრო შედუღების აპარატი;
- „ხამუტის“ დამამზადებელი ხელსაწყო;
- ბეტონის მიმწოდებელი მანქანა;
- უსაფრთოების სათვალე, შლემი, ხელთათმანები;
- „გელიოტინა“;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- არმატურის დამამზადებელი მოწყობილობა - 1977 წ.;
- არმატურის (გლინულა არმატურა, ლითონის ნაკეთობების) საჭრელი დანადგარი;
- არმატურის საღუნი;
- არმატურის გამჭიმი;
- „დანკრატი“;
- ელექტრომრჩილავი;
- მკვნეტარა;
- შემკვრელი ბრტყელტუჩა;
- „ვოლტმეტრი“;
- „ვიბრატორი“;
- ექსკავატორი;
- ჟანგბადით ლითონის ჭრის მოწყობილობა;
- ელექტრო შედუღების აპარატი;
- „ხამუტის“ დამამზადებელი ხელსაწყო;
- ბეტონის მიმწოდებელი მანქანა;
- უსაფრთოების სათვალე, შლემი, ხელთათმანები;
- „გელიოტინა“.
3. ძირითადი საგნები
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- არითმეტიკა;
- გეომეტრია (საფუძვლები);
- ქიმია (საფუძვლები);
- პროექტირება და მონტაჟი;
- მასალათმცოდნეობა (საშენი მასალები);
- მასალათგამძლეობა;
- ლითონმცოდნეობის საფუძვლები;
- ხაზვა (ნახაზის წაკითხვა);
- შედუღების ტექნოლოგია;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- სიზუსტე, სიფრთხილე
- ყურადღება
- შრომის კულტურა
- რთულ პირობებში მუშაობის უნარი
- მაღალი შრომისუნარიანობა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- კარგი მეხსიერება;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 12,5%25-ის აზრით - 2 თვე; 25%25-ის აზრით - 3 თვე; 12,5 %25-ის აზრით -5 თვე; 12,5%25 აზრით - 6-7 თვე, 12,5 %25 - 1 წელი, 25 %25 აზრით- 3 წელი
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 25%25-ის აზრით 20/80; 37,5%25-ია აზრით 30/70; 12,5%25-ს აზრით - 40/60; 25%25-ს აზრით - 50/50
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 12,5%25-ის აზრით სასწავლო სახელოსნოში; 75%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა, სწავლის პროცესში გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა, ახალგაზრდების შრომითი აღზრდა, უსაფრთხოების დაცვა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, სასწავლო პროგრამების სრულყოფის, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
6. მემონტაჟე
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- არმატურის სახეების (კლასის, დიამეტრების) ცოდნა;
- არმატურის სქემების ცოდნა;
- ნახაზის კითხვა;
- არმატურის დამონტაჟება შენობებზე, ხიდებზე და სხვა სახის კონსტრუქციებზე;
- არმატურის დარეგულირება და რემონტი დასამონტაჟებელ დანადგარებში;
- შედუღების ტექნოლოგიის ცოდნა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ელექტრომრჩილავი;
- მკვნეტარა;
- შემკვრელი ბრტყელტუჩა;
- ჟანგბადით ლითონის ჭრის მოწყობილობა;
- ელექტრო შედუღების აპარატი;
- „ხამუტის“ დამამზადებელი ხელსაწყო;
- უსაფრთოების სათვალე, შლემი, ხელთათმანები.
3. ძირითადი საგნები
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- არითმეტიკა;
- გეომეტრია (საფუძვლები);
- ქიმია (საფუძვლები);
- პროექტირება და მონტაჟი;
- მასალათმცოდნეობა (საშენი მასალები);
- მასალათგამძლეობა;
- ლითონმცოდნეობის საფუძვლები;
- ხაზვა (ნახაზის წაკითხვა);
- შედუღების ტექნოლოგია;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა -არ არის მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა -ნაკლებად მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- საქმის პრაქტიკული ცოდნა
- გამოცდილება
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 2 წელი;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 30/70;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოხატავენ მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებაში მონაწილეობის ფორმით.
7. მებეტონე
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ბეტონის შემადგენლობა;
- ბეტონის დამზადების ტექნოლოგია;
- ბეტონის სახეები (სერტიფიკაცია);
- რკინა-ბეტონის კონსტრუქციები;
- ბეტონის ჩამოსასხმელი ყალიბების გამზადება;
- ბეტონის ნაგებობების აშენება;
- ბეტონში ხვრელების გაკეთება;
- მილების ჩაცემენტება;
- ბეტონის ნაგებობის ზედაპირის მოსწორება და მოპირკეთება;
- ,,ტერაცოს” ტიპის ბეტონის ფილების დამზადება;
- ვიბრატორების გამოყენება;
- შრომის უსაფრთხების წესების ცოდნა.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ბეტონშემრევი;
- „პომპა“;
- „ტორკა“;
- „ვიბრატორი“;
- „სიღრმეული ვიბრატორი“.
3. ძირითადი საგნები
- სამშენებლო მასალები;
- მასალათმცოდნეობა;
- კონსტრუქციის საფუძვლები;
- ბეტონის დამზადების ტექნოლოგია;
- ტექნიკური ექსპლოატაციისა და უსაფრთხოების წესები;
- არითმეტიკა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- კარგი თეორიული ცოდნა;
- რთულ პირობებში მუშაობის უნარი.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- აკურატულობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 33,3%25-ის აზრით - 1 თვე; 33,3%25-ის აზრით - 2 წელი; 33,3 %25 ის აზრით -3 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 25%25-ის აზრით 20/80; 25%25-ის აზრით
30/70; 25%25-ს აზრით - 40/60; 25%25-ს აზრით - 50/50
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 28,6%25-ის აზრით სასწავლო სახელოსნოში; 57,1%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა, ახალგაზრდების შრომითი აღზრდა,
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, სასწავლო პროგრამების სრულყოფის, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
8. ზეინკალ-სანტექნიკოსი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- სადრენაჟო, გასათბობი, წყალმომარაგებისა და საკანალიზაციო სისტემის მილების, მოწყობილობებისა და სხვა მსგავსი ნაწილების დაჭრა, აწყობა, მოღუნვა, მიერთება, დამონტაჟება;
- სადრენაჟო, გასათბობი, წყალმომარაგებისა და საკანალიზაციო სისტემის ტექნიკური მომსახურება და რემონტი;
- პლასტმასის მილების შედუღება;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ტესტერი;
- ოსცილოგრაფი;
- ამპერმეტრი;
- მეგერი;
- პლასტმასის შესადუღებელი უთო.
3. ძირითადი საგნები
- სპეციალობა (კითხვა 2-ში აღნიშნული უნარების ასათვისებლად)
- მასალათმცოდნეობა;
- ტექნოლოგიური თერმოდინამიკა;
- მაღალტემპერატურული დანადგარები;
- წარმოების ორგანიზაცია;
- შრომის ორგანიზაცია;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- არითმეტიკა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- კარგი თეორიული ცოდნა;
- უცხო ენის ცოდნა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- აკურატულობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- დისციპლინა;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- პუნქტუალობა;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 1 წელი;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 50%25-ის აზრით 20/80; 50%25-ის აზრით 30/70;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით 57,1%25-ის აზრით - საწარმოში.
დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: საჭირო ინვენტარის არსებობა.
კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 100%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, სასწავლო პროგრამების სრულყოფის, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
9 დურგალი, ხურო
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ხის სახეობების ცოდნა;
- ხის გაშრობის ტექნოლოგია;
- ხის დასამუშავებელი დანადგარები;
- ხის დამუშავების ტექნოლოგია;
- სადურგლო დაზგაზე მუშაობა;
- სამშენებლო ადგილებზე მასიური ხის კონსტრუქციების აშენება, აწყობა, მონტაჟი;
- შენობებზე ხის ელემენტების დაყენება, აწყობა, გადაკეთება;
- ხის ნაკეთობების დამზადება;
- მზა პროდუქციის დადგმა-დამონტაჟება;
- ტექნიკური ექსპლოატაციის წესები;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- სარადავი ჩარხი;
- „რეისმუსი“;
- შალაშინი;
- ელექტრო შალაშინი;
- ხის საჭრელი („სტამეტკა“);
- ბურღი;
- „ბარგალკა“;
- სახარატო დაზგა ხის დასამუშავებლად;
- ხელის ხერხი;
- ხელის ელექტრო ხერხი;
- სახერხი აპარატი;
- ელექტრო სახერხი „დრუჟბა“;
- გასაპრიალებელი საშუალებები;
- სამონტაჟო მოწყობილობები;
- „ფრეზი“;
- ხის ჩაქუჩი;
- „გონიო;”
- ზუმფარა („შკურკა“);
- სალესი.
3. ძირითადი საგნები
- სპეციალობა (კითხვა 2-ში აღნიშნული უნარების ასათვისებლად)
- არითმეტიკა;
- ხატვა;
- ხაზვა (ნახაზის წაკითხვა);
- გეომეტრია;
- მასალათმცოდნეობა;
- ესთეტიკა;
- ხელოვნების ისტორია;
- ხის კონსტრუქციები;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
- გარემოს დაცვა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- სიზუსტე, სიფრთხილე;
- კონცენტრაცია, ყურადღება;
- მოთმინების უნარი.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- პუნქტუალურობა;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- ფანტაზიის უნარი;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 11,1%25-ის აზრით - 2 თვე; 22,2%25-ის აზრით - 3 თვე, 11,1 %25 - 6 თვე, 33,3 %25 - 1 წელი, 11,1 %25- 2 წელი, 11,1 %25 აზრით - 3წელი
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 22,2%25-ის აზრით 20/80; 33,3%25-ის აზრით 30/70; 44,4%25-ის აზრით - 50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 25%25-ის აზრით სასწავლო სახელოსნოში; 50%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა, გამოცდილი
სპეციალისტების ჩართვა; ახალგაზრდების შრომითი აღზრდა, საჭირო ინვენტარის არსებობა, უსაფრთხოების
დაცვა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 44,4%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, სასწავლო პროგრამების სრულყოფის, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
10. მებათქაშე
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- საბათქაშე ბადის დამონტაჟება;
- ბათქაშის ერთი ან რამდენიმე ფენის დატანა შენობის კედლებსა და ჭერზე;
- დეკორატიული თაბაშირის დეტალების ჩამოსხმა და დამონტაჟება;
- შენობების შიდა კდლების დეკორატიული და დამცავი ზედაპირების გაკეთება ცემენით, ბათქაშით და სხვა მსგავსი სახის მასალებით;
- ბოჭკოვანი დეკორატიული თაბაშირის დეტალების დამზადება და დამონტაჟება.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ბრტყელტუჩა;
- ქაფჩა;
- ყალიბები თაბაშირის დეტალების დასამზადებლად;
- გასალესი იარაღები.
3. ძირითადი საგნები
- გეომეტრია (საფუძვლები);
- ხაზვა;
- სამშენებლო მასალები;
- ესთეტიკა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა .
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა -არ არის მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ძალიან მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- პრაქტიკული ცოდნა და გამოცდილება
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- მხატვრული გემოვნება;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- გუნდური მუშაობის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 50%25-ის აზრით - 5 თვე; 50%25-ის აზრით - 10 თვე.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 50%25-ის აზრით 20/80; 50%25-ია აზრით 30/70;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: სწავლის პროცესში გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა;
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 100%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
11. შემდუღებელი (აირი, გაზი, ელექტრო)
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- შემდუღებელი მოწყობილობების ტექნიკური ცოდნა;
- შემდუღებელი მოწყობილობების გამოყენება;
- შესადუღებელი ელექტროდების სახეების ცოდნა;
- ლითონის სახეებისა და მდგრადობის ცოდნა;
- ლითონის ნაწილების შედუღება ან დაჭრა აირის სანთურის, ელექტრორკალის ან სხვა მეთოდების გამოყენებით;
- სარჩილავი ნათურის გამოყენება ტყვიის შემონაფენის, მილების ან სხვა საშუალებების გასაკეთებლად, შესაერთებლად ან გასარემონტებლად;
- ლითონის ნაწილების შეერთება ხელის სარჩილავით;
- ვერტიკალური ბურღვის უნარ-ჩვევები;
- ელექტროობა;
- ტექნიკური უსაფრთხოების ნორმები.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ელექტრო შემდუღებელი აპარატი;
- ელქტროშედუღების მოწყობილობა;
- გაზო ან აირ შემდუღებელი;
- ლაზერით შედუღების აპარატი;
- უსაფრთხოების ნიღაბი;
- სპეციალური დამცავი ტანსაცმელი
- „კოფკა“;
- ლითონის საჭრელი მოწყობილობა;
- სარჩილავი;
- ვერტიკალური საბურღი;
- ელექტროდი.
3. ძირითადი საგნები
- სპეციალობა (კითხვა 2-ში აღნიშნული უნარების ასათვისებლად)
- ლითონების ჭრისა და შედუღების თეორია;
- არითმეტიკა;
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- ქიმია (საფუძვლები);
- ელექტრობა;
- შედუღების ტექნოლოგია;
- შესადუღებელი მოწყობილობები;
- მასალათმცოდნეობა;
- ლითონმცოდნეობა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა:
- ხაზვა (ნახაზის წაკითხვა)
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- უცხო ენის ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ანაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- განსაკუთრებული ყურადღება და სიზუსტე;
- საქმის პრაქტიკული ცოდნა;
- გამოცდილება.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- კარგი მეხსიერება;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- მხატვრული გემოვნება;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- თავაზიანობა;
- კომუნიკაბელურობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 25%25-ის აზრით - 5 თვე; 50%25-ის აზრით - 6-7 თვე. 25%25-ის აზრით - 1 წელი და მეტიტი
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 33,3%25-ის აზრით 40/60; 66,7%25-ია აზრით 50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 50%25-ის აზრით სასწავლო სახელოსნოში; 50%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: გამოცდილი სპეციალისტების ჩართვა; მეტი პრაქტიკა, უსასფრთხოების დაცვა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების ფორმით, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებაში მონაწილეობის და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
12. ფილების დამგები
- სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები;
- მასალის სახეების ცოდნა;
- იატაკის ან კედლის ზედაპირის მომზადება ფილების დასაგებად;
- ფილების დაჭრა-მომზადება;
- ფილების დალაგება ესკიზების მიხედვით;
- ფილების დაგება;
- ბორდიურების, ქვაფენილებისა და ტროტუარების დაგება;
- მოსაპირკეთებელი სამუშაოები.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ფილების საჭრელი დანადგარი;
- ქლიბი;
- ქაფჩა.
3. ძირითადი საგნები
- სამშენებლო მასალები;
- გეომეტრია;
- ხაზვა;
- დიზაინი;
- ესთეტიკა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- მეტი პრაქტიკა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- ფანტაზიის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 6-7 თვე;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 30/70;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: ახალგაზრდების შრომითი აღზრდა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოთქვამენ მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
13. პარკეტის დამგები
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- მასალის სახეების ცოდნა;
- იატაკის ზედაპირის მომზადება პარკეტის დასაგებად;
- პარკეტის დაჭრა-მომზადება ესკიზების მიხედვით;
- პარკეტის დალაგება ესკიზების მიხედვით;
- პარკეტის დაგება;
- მოსაპირკეთებელი სამუშაოები.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- პარკეტის საჭრელი დანადგარი;
- რანდი;
- ჩაქუჩი;
- ხერხი;
- თარაზო;
3. ძირითადი საგნები
- სამშენებლო მასალები;
- გეომეტრია;
- ხაზვა;
- დიზაინი;
- ესთეტიკა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- მეტი პრაქტიკა.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- ფანტაზიის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 5-6 თვე;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 30/70;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: ახალგაზრდების შრომითი აღზრდა და პასუხისმგებლობის გამომუშავება.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოთქვამენ მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
14. მინის ოსტატი (მეშუშე)
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- მინის სახეების ცოდნა;
- მინის შერჩევა, მათი ზომაზე დაჭრა და ფანჯრებზე, კარებსა და შენობის სხვა ნაწილებში ჩასმა;
- მინის ჩასმა სახურავებზე მინის ზედაპირით;
- ბრტყელი ან მრუდე მინების დაყენება ფასადებზე, მბრუნავ კარებზე, ვიტრინებზე და ა.შ.
- ტყვიის ან სპილენძის ჩარჩოში მინის ნაჭრების ჩასმა, აწყობა და დამონტაჟება;
- დეკორატიულ ფანჯრებსა და პანელებზე მინის ნაჭრების ჩასმა, აწყობა და დამონტაჟება;
- მინის ჭრის ტექნიკური საშუალებების გამოყენება;
- მინის სამაგრი საშუალებების ცოდნა;
- მინის დაჭრის, ჩასმისა და დამაგრების ტექნიკის ცოდნა.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები:
- ელექტრო ბურღი;
- ელექტრო სანგრევი „პერფორატორი“;
- შვეული;
- გამჭვირვალე რეზინის მილი;
- ჩაქუჩი;
- სახრახნისი.
3. ძირითადი საგნები
- გეომეტრია;
- ხაზვა;
- ხატვა;
- დიზაინი;
- ესთეტიკა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;|
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - ნაკლებად მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანი;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- სიზუსტე, სიფრთხილე;
- ყურადღება;
- წონასწორობის უნარი.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- ფანტაზიის უნარი;
- მხატვრული გემოვნება;
- პუნქტუალურობა;
- დისციპლინა;
- კარგი მეხსიერება;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- გუნდური მუშაობის უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს აბსოლუტურად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 2თვე;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრქაქტიკა.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
15. ექსკავატორის ოპერატორი (მემანქანე)
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ექსკავატორის ტექნიკური ცოდნა;
- ექსკავატორის მართვა და გაკონტროლება;
- ციცხვით ნიადაგის ამოთხრისა და ამოღების წესების ცოდნა;
- აღებული ნაიდაგის დაყრა სატრანსპორტო საშუალებაზე.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ექსკავატორი
3. ძირითადი საგნები
- ხაზვა;
- ექსკავატორის კონსტრუქცია;
- ექსკავატორის ექსპლოატაცია.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა -არ არის მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - არ არის მნიშვნელოვანი;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები: არ მიუთითეს
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- კარგი მეხსიერება;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 1 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 20/80;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითეს;
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 100%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების ფორმით.
16. ასფალტის დამგები მანქანის ოპერატორი (მემანქანე)
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ასფალტის დამგები მანქანის ტექნიკური ცოდნა;
- ასფალტის თვისებები;
- ასფალტის დამგებ მანქანაზე მუშაობის წესები;
- დაზიანების შემთხვევაში მანქანის შეკეთების უნარი.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ასფალტის დამგები მანქანა;
3. ძირითადი საგნები
- ასფალტის დამგები მანქანის კონსტრუქცია;
- ასფალტის დამგები მანქანის ექსპლოატაცია.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - არ არის მნიშვნელოვანი;
- ინიციატივა -არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- მოთმინების უნარი;
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს აბსოლუტურად ჯანმრთელი.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 2 თვე;.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 30/70;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითებიათ
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 100%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების ფორმით
17. გზის მტკეპნი მანქანის ოპერატორი (მემანქანე)
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- გზის მტკეპნი მანქანის ტექნიკური ცოდნა;
- ბეტონის ან ასფალტის თვისებების ცოდნა;
- გზის მტკეპნ მანქანაზე მუშაობის წესები;
- დაზიანების შემთხვევაში მანქანის შეკეთების უნარი;
- გრუნტისა და ასფალტის დატკრპნის ოპერაციების შესრულება.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ასფალტის მტკეპნი (,,კატოკი”)
3. ძირითადი საგნები
- ხაზვა;
- ასფალტის მტკეპნი მანქანის კონსტრუქცია;
- ასფალტის მტკეპნი მანქანის ექსპლოატაცია და შეკეთება.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა - არ არის მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - არ არის მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები: არ მიუთითეს
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 10 თვე.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით - 20/80;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითეს
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 100%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის შეფასებისა და ოსტატ-შეგირდობის ფორმით.
18. ამწის ოპერატორი (მემანქანე)
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- მოძრავი ან სტაციონალური ამწეების ტექნიკური ცოდნა;
- ამწის მართვა და გაკონტროლება;
- საშენი მასალის ან სხვა ტვირთის დატვირთვა-გადმოტვირთვა;
- საშენი მასალის ან სხვა ტვირთის მიწოდება.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ამწე
3. ძირითადი საგნები:
- ფიზიკა (მექანიკის საფუძვლები);
- მძიმეწონიანი მანქანები;
- უცხო ენა (ელემენტარულ დონეზე მაინც);
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა;
- მოძრავი ან სტაციონალური ამწეების კონსტრუქცია;
- მოძრავი ან სტაციონალური ამწეების ექსპლოატაცია.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები:
- საქმის პრაქტიკული ცოდნა და გამოცდილება
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- დისციპლინიანობა;
- პუნქტუალობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კარგი მეხსიერება;
- გუნდური მუშაობის უნარი;
- აკურატულობა;
- კომუნიკაბელურობა;
- თავაზიანობა;
- გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების უნარი;
- პასუხისმგებლობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 3თვე;
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 1000%25-ის აზრით -50/50;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით - საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: მეტი პრაქტიკა და საჭირო ინვენტარი.
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 50%25 გამოთქვამს მზადყოფნას
მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზებაში.
19. გრეიდერის, ბულდოზერის ოპერატორი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ტერიტორიის (მიწის, ქანების და ა.შ.) დათვალიერება და მომზადება ტექნიკის სამუშაოდ;
- ტექნიკის მომზადება - გამართვა;
- ნიადაგის, ასფალტის მოსწორება შენობების, გზების, გზატკეცილების და სხვ. მშენებლობისათვის.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- გრეიდერი;
- ბულდოზერი;
- კომპაქტორი.
3. ძირითადი საგნები
- ფიზიკა (მექანიკის საფუძვლები);
- მძიმეწონიანი მანქანები;
- უცხო ენა (ელემენტარულ დონეზე მაინც);
- უსაფრთხოების ტექნიკა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა -არ არის მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - არ არის მნიშვნელოვანი;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები: არ მიუთითეს
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 1 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 40/60;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით, საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითეს;
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: 100%25 გამოთქვამს მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღოს სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების ფორმით.
20. მძიმეწონიანი მანქანების შემკეთებელი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- შესაკეთებელი ტექნიკის ცოდნა (ტექნიკური პასპორტი);
- შესაკეთებელი ტექნიკის დეტალური დათვალიერება და ინფორმაციის მიღება მექნიზატორიდან (მძღოლიდან);
- პირველი რიგი სამუშაოების განსაზღვრა;
- სათადარიგო დეტალებისა და ნაწილების დადგენა, რომლებიც არ ექვემდებარებიან შეკეთებას;
- ტექნიკის შეკეთება;
- შეკეთებული ტექნიკის შემოწმება ექსპლუატაციის რეჟიმში.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- შეკეთების სამუშაოების შესასრულებლად საჭირო ანაკრები;
- ელექტრო ხელსაწყოები;
- მექანიკური აპარატურა.
3. ძირითადი საგნები:
- ფიზიკა (მექანიკის საფუძვლები);
- მძიმეწონიანი მანქანები;
- მასალათგამძლეობა;
- ელექტრობა;
- ახალი ტექნოლოგიები;
- უსაფრთხოების ტექნიკა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა -არ არის მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - არ არის მნიშვნელოვანი;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები: არ მიუთითეს
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- კარგი მეხსიერება.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 1 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 40/60;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით, საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითეს;
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: გამოთქვამენ მზადყოფნას მონაწილეობა მიიღონ სწავლების პროცესში პრაქტიკის ორგანიზების ფორმით.
21. მშენებელი მუშა
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- სამშენებლო მოედნის მოსწორება-მომზადება;
- აუცილებელი სამშენებლო მასალების შეგროვება;
- სამშენებლო ადგილებზე ლითონის ან ხის ხარაჩოების აგება;
- სახურავის გასამაგრებელი საყრდენების დადგმა;
- შენობებისა და სხვა სახის კონსტრუქციების დანგრევა;
- სხვა მსგავსი სამუშაოები.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- ნიჩაბი;
- ჩაქუჩი.
3. ძირითადი საგნები
- გეომეტრია;
- სამშენებლო მასალები;
- მასალათმცოდნეობა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - ნაკლებად მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა -არ არის მნიშვნელოვანი;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - არ არის მნიშვნელოვანი;
- ინიციატივა - არ არის მნიშვნელოვანი.
5. დამატებითი მოთხოვნები: არ მიუთითეს.
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- აკურატულობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- პასუხისმგებლობა.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 1 თვე.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 10/90;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: 100%25-ის აზრით, საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითეს;
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: არ მიუთითეს.
22. გვირაბგამყვანი
1. სამუშაოს (ფუნქციების) აღწერილობა და ძირითადი უნარ-ჩვევები
- ქანების ბურღვა;
- ქანების მონგრევა;
- ბიგების დაყენება;
- ბეტონით მოსახვა;
- ცემენტაცია;
- ნახაზების კითხვა;
- ტექნიკური ექსპლუატაციისა და უსაფრთხოების ტექნიკა.
2. ძირითადი მოწყობილობები და ტექნიკური საშუალებები
- კომბაინი;
- საბურღი მოწყობილობა;
- „ტორკრესტორი“;
- კომპრესორი.
3. ძირითადი საგნები:
- არითმეტიკა;
- ფიზიკა (საფუძვლები);
- ქიმია (საფუძვლები);
- ბუნებისმეტყველება;
- მასალათა გამძლეობა;
- ელექტროობა;
- უსაფრთხოების წესების ცოდნა.
4. ზოგადი მოთხოვნები:
- ზოგადი თეორიული ცოდნა - მნიშვნელოვანია;
- კონკრეტული პროფესიული ცოდნა - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- პრაქტიკული უნარ-ჩვევები - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- მენეჯმენტის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- უცხო ენის ცოდნა - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომპიუტერთან მუშაობის უნარი - არ არის მნიშვნელოვანი;
- კომუნიკაბელურობა - მნიშვნელოვანია;
- საქმისადმი შემოქმედებითი დამოკიდებულება - ძალიან მნიშვნელოვანია;
- ინიციატივა - მნიშვნელოვანია.
5. დამატებითი მოთხოვნები: არ მიუთითეს;
6. განსაკუთრებული პირადი თვისებები:
- ნებისყოფა;
- პასუხისმგებლობა;
- დისციპლინა;
- პუნქტუალურობა;
- ახალი ცოდნის სწრაფად ათვისების უნარი;
- დამოუკიდებლად გადაწყვეტილების მიღების უნარი.
7. ჯანმრთელობა: უნდა იყოს აბსოლუტურად ჯანმრთელი და უნდა გააჩნდეს დიდი ფიზიკური ამტანობა.
8. სწავლების ხანგრძლივობა: 100%25-ის აზრით - 1 წელი.
9. თანაფარდობა თეორიულ და პრაქტიკულ სწავლებას შორის: 100%25-ის აზრით 40/60;
10. საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზება: საწარმოში.
11. დამატებითი ფაქტორები სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას: არ მიუთითეს;
12. კადრების მომზადების პროცესში მონაწილეობა: არ მიუთითეს.
დასკვნები და რეკომენდაციები
საქართველოში შრომის ბაზრის ეფექტიან ფუნქციონირებას, დასაქმების შესაძლებლობების (სამუშაო ადგილების რაოდენობის) შეზღუდულობის გარდა, სერიოზულად აფერხებს ის გარემოება, რომ სამუშაო ძალაზე მოთხოვნამიწოდებას შორის არსებობს რაოდენობრივი და ხარისხობრივი დისბალანსი.
მთელი რიგი პროფესიების მიხედვით ჭარბწარმოების პარალელურად არსებობს დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნა გარკვეული პროფესიისა და სათანადო კვალიფიკაციის მომუშავეებზე. მასობრივი უმუშევრობის პირობებშიც დამსაქმებლებს ვერ მოუძებნიათ საჭირო პროფესიისა და კვალიფიკაციის მომუშავე, ვინაიდან რიგი პროფესიის კადრები საქართველოში არ მზადდება, რიგი კადრების კვალიფიკაციის ფაქტობრივი დონე კი დამსაქმებლებს არ აკმაყოფილებთ.
პროფესიული კადრების მომზადების სისტემის სრულყოფისა და ამ გზით ადამიანურ რესურსებზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად აუცილებელია სამუშაო ძალაზე მათი მოთხოვნის სისტემატური შესწავლა და გათვალისწინება.
მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციისა (IOM) და აშშ-ის განვითარების საერთაშორისო სააგენტოს (USAID) ერთობლივი ძალისხმევით 2007 წლის ივლისში ჩატარებული სპეციალური გამოკვლევის შედეგებზე დაყრდნობით შესაძლებელია შემდეგი დასკვნების გაკეთება:
- საქართველოში გადამამუშავებელი მრეწველობის, მშენებლობის, ნავსადგურების, სასტუმროსა და რესტორნის ბიზნესის, მოსახლეობის მომსახურების სფეროს საწარმოებისა და ორგანიზაციების 51%25-მა ბოლო 2 წლის განმავლობაში გააფართოვა საქმიანობა, რაც გამოიხატა ბიზნესის გაზრდით, მომუშავეთა რიცხოვნობის მატებით, კადრების სტრუქტურის გაუმჯობესებითა და ახალი ტექნიკა-ტექნოლოგიის დანერგვით. უახლოესი 2-3 წლის განმავლობაში ბიზნესის გაფართოებასა და მომუშავეთა რიცხოვნობის ზრდას ვარაუდობს გამოკითხული დამსაქმებლების თითქმის 60%25. ეს ნიშნავს, რომ უახლოეს პერსპექტივაში ამ სფეროებში კადრებზე მოთხოვნა მნიშვნელოვნად გაიზრდება.
- ბიზნესის განვითარების ხელშემშლელ ფაქტორებად მაღალი გადასახადებისა და ფინანსური რესურსების ნაკლებობის გარდა, დამსაქმებლები ასახელებენ მომუშავეთა დაბალ კვალიფიკაციას (გამოკითხული ორგანიზაციების 17%25).
- საჭირო პროფესიისა და კვალიფიკაციის კადრების მოზიდვის პრობლემები აქვს გამოკითხული დამსაქმებლების 40%25-ს. სასურველი კადრების მოძიების პრობლემა ძირითადად კვალიფიციურ მუშახელს უკავშირდება (66%25), თუმცა გარკვეული პრობლემებია უმაღლესი განათლების მქონე კვალიფიციური კადრების მოზიდვის სფეროშიც (გამოკითხული ორგანიზაციების 27%25). დამსაქმებლებს შედარებით არ უჭირთ არაკვალიფიციური სამუშაო ძალის მოძიება და მოზიდვა.
- საქართველოში საჭირო კადრების მოძიების სირთულეს მნიშვნელოვანწილად განაპირობებს შრომის ბაზრის ინფრასტრუქტურის (დასაქმების სახელმწიფო და კერძო სააგენტოების, ზრდასრულთა პროფესიული მომზადება-გადამზადების, პროფესიული ორიენტაციისა და კონსულტაციის სისტემების) განუვითარებლობა.
- სასურველი პროფესიისა და კვალიფიკაციის კადრების მოძიების პრობლემას დამსაქმებლები უკავშირებენ იმას, რომ: ა) შესაბამისი პროფესიის კადრები საქართველოში არ მზადდება (გამოკითხულ მეწარმეთა 39%25); ბ) მოცემული პროფესიის კადრები კი არსებობს, მაგრამ მათი კვალიფიკაცია არ შეესაბამება დამსაქმებლების მოთხოვნებს (52%25). ეს გარემოება მიანიშნებს პროფესიული განათლების სისტემაში მოსამზადებელი კადრების სტრუქტურის ცვლილებისა და მომზადების ხარისხის გაუმჯობესების აუცილებლობაზე.
- მიუხედავად იმისა, რომ გამოკითხულ დამსაქმებელთა მხოლოდ 47%25-ია კმაყოფილი თავისი მომუშავეების კვალიფიკაციით, მათგან მხოლოდ 23%25 ახორციელებს სისტემატურად საკუთარი მომუშავეების კვალიფიკაციის ამაღლების ღონისძიებებს, 43%25 - პერიოდულად, 13%25 კი იშვიათად მიმართავს ამ ღონისძიებებს. 21%25 საერთოდ არ ზრუნავს საკუთარი მომუშავეების კვალიფიციურ ზრდაზე.
- მომუშავეების კვალიფიკაციის ამაღლების ძირითად ფორმად დამსაქმებლები იყენებენ უშუალოდ სამუშაო ადგილზე სწავლებას (70%25) და მხოლოდ 13%25 მიმართავს კვალიფიკაციის ამაღლებისათვის სპეციალურ სასწავლო დაწესებულებებს. მომუშავეთა კვალიფიკაციის ამაღლებას 100-დან 87 შემთხვევაში მთლიანად აფინანსებს ორგანიზაცია, 8 შემთხვევაში - ორგანიზაცია და თანამშრომელი ერთობლივად და მხოლოდ 2 შემთხვევაში - მომუშავე. დაფინანსების წყაროების ასეთი თანაფარდობა გარკვეულწილად მისაღებია მოსახლეობის დაბალი შემოსავლების პირობებში, რაც საქართველოსათვის დამახასიათებელი რეალური სიტუაციაა.
- საკუთარი კადრების მომზადება-გადამზადებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების მთავარ ხელშემშლელ ფაქტორად დამსაქმებლები ძირითადად ასახელებენ ფინანსების არარსებობას (გამოკითხულთა 32%25), მაგრამ არც თუ მცირე ნაწილი (22%25) ასახელებს შესაბამისი ინსტრუქტორების (ტრენერების) მოძიების სირთულესა და სწავლების დაბალ ხარისხს; 3%25 ასახელებს ტრენინგის ანალიზის სირთულეს, ანუ იმის დადგენის სირთულეს, თუ ვინ და რაში უნდა გადამზადდეს. აღნიშნული კიდევ ერთხელ ადასტურებს კვალიფიკაციის ამაღლების სისტემისადმი ყურადღების გაზრდის აუცილებლობას.
- აქტუალურია ასევე მომუშავეებში შესაბამისი მოტივაციის ფორმირების პრობლემაც, ვინაიდან გამოკითხული დამსაქმებლების 14%25-მა მომუშავეთა კვალიფიკაციის ამაღლებაში მთავარ ხელშემშლელ ფაქტორად პერსონალის მხრიდან სურვილის არარსებობა დაასახელა.
- გამოკითხული დამსაქმებლების მხოლოდ 26%25-ს აქვს რეგულარული კავშირი სხვადასხვა ტიპის (უმაღლესი, საშუალო-სპეციალური, დაწყებითი პროფესიული) შესაბამისი პროფილის პროფესიულ სასწავლებლებთან. თანამშრომლობის ძირითადი ფორმაა მათი სტუდენტებისათვის პრაქტიკის გავლის შესაძლებლობის მიცემა.
- გამოკითხული ორგანიზაციების მხოლოდ 7%25-მა მიიღო სამუშაოზე ამა თუ იმ სასწავლებლის ახალკურსდამთავრებული. პროფესიული სასწავლებლების კურსდამთავრებულების სამუშაოზე მიღებისაგან თავ- შეკავების ძირითად მიზეზად დამსაქმებლები ასახელებენ მათი კვალიფიკაციის დაბალ დონეს.
- მომავალში დამსაქმებლებსა და პროფესიულ სასწავლებლებს შორის მჭიდრო თანამშრომლობის გაფართოების იმედს ბადებს ის ფაქტი, რომ გამოკითხულ დამსაქმებელთა 57%25 გამოთქვამს შესაბამისი პროფილის პროფესიულ სასწავლებლებთან თანამშრომლობის სურვილს, თუმცა აფიქსირებენ, რომ მათ არა აქვთ დეტალური ინფორმაცია ასეთი სასწავლებლების შესახებ.
- სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნის სტრუქტურაში (როგორც მიმდინარე პერიოდში, ისე პერსპექტივაში) ჭარბობს მოთხოვნა მოცემული სფეროს კვალიფიციურ მუშახელზე, თუმცა დაფიქსირდა უმაღლესი კვალიფიკაციის მთელი რიგი პროფესიის კადრების დეფიციტიც.
- გადამამუშავებელ მრეწველობაში უახლოესი 1-3 წლის განმავლობაში შედარებით მეტი მოთხოვნა იქნება ინჟინერ-ტექნოლოგებზე, ინჟინერ-მექანიკოსებზე, ზეინკლებზე, მკერავებზე, მექანიკოსებზე, ელექტროშემდუღებლებზე, ელექტრიკოსებზე, ხარატებზე, მცხობელებზე, პოლიგრაფიული წარმოებისა და კვების მრეწველობის ოპერატორებზე, პლასტმასისა და პოლიეთილენის წარმოების ოპერატორებზე, მარკეტინგის სპეციალისტებზე, დისტრიბუტორებზე, ბუღალტრებსა და ფინანსისტებზე, ადამიანური რესურსების მენეჯერებზე და ა.შ.
- მშენებლობაში უახლოეს პერსპექტივაში დიდი იქნება მოთხოვნა მშენებელ ინჟინრებზე და სამშენებლო პროფილის ყველა ძირითადი პროფესიის კადრებზე: დურგლებზე, მშენებელ მუშებზე, ელექტრო შემდუღებლებზე, მლესავებზე, მეარმატურეებზე, კალატოზებზე, მებეტონეებზე, ელექტრიკოსებზე, სანტექნიკოსებზე, მომპირკეთებლებზე, მემონტაჟეებზე, საგზაო სამშენებლო ტექნიკის ოპერატორებზე, ასფალტის დამგებ მუშებზე და ა.შ. ძირითად სამშენებლო პროფესიებთან ერთად, სამშენბლო ფირმები აფიქსირებენ მოთხოვნას ბუღალტრებზე, ფინანსისტებზე, ეკონომისტებზე, ტექნიკურ მენეჯერებზე.
- ტურიზმის სფეროს განვითარების კვალობაზე დამსაქმებლები ვარაუდობენ, რომ გაიზრდება მოთხოვნა მიმტანებზე, მზარეულებზე, სასტუმროს ადმინისტრატორებსა და დიასახლისებზე, მენეჯერებზე, მრეცხავებზე, მასაჟისტებზე და ა.შ.
- ნავსადგურებსა და მათი ინფრასტუქტურის ობიექტებში (ტვირთის დამუშავება გადაზიდვა) უახლოეს 1-3 წელიწადში დასჭირდებათ საზღვაო ინჟინრები, ინჟინერ-ექსპედიტორები, გემის მექანიკოსები, გემის ლითონკონსტრუქციების ამწყობები, დოკერ-მექანიზატორები, ქისა-ბადის ოსტატები და ა.შ.
- მოსახლეობის მომსახურების სფეროში 1-3 წლის პერსპექტივაში მოთხოვნა გაიზრდება ავტოზეინკლებზე, ზეინკლებზე, მღებავებზე, ელექტრო შემდუღებლებზე, ელექტრო-მექანიკოსებზე, ავტო-ელექტრიკოსებზე, სათამაშო ბიზნესის ოპერატორებზე, გამყიდველებზე, მობილური ტელეფონრბის შემკეთებლებზე და სხვ.
- უახლოესი ერთი წლისა და მომდევნო პერიოდის განმავლობაში შენარჩუნდება საკმაოდ დიდი მოთხოვნა საინფორმაციო ტექნოლოგიების (IT) სპეციალისტებზე. მოთხოვნა იქნება არა მარტო მომხმარებელ90 ოპერატორებზე, არამედ ტექნიკოს ოპერატორებზე, ვებ-დიზაინერებზე, კომპიუტერული ქსელების/სისტემების ადმინისტრატორებსა და პროგრამისტებზე. გამოკითხული დამსაქმებლების 31%25-ს სურს ასევე საკუთარი თანამშრომლების გადამზადება საინფორმაციო ტექნოლოგიების (IT) სფეროში.
- აღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოში მოსახლეობის დასაქმების ხელშეწყობისა და სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნების დაკმაყოფილების მიზნით მიზანშეწონილია შემდეგი ღონისძიებების გატარება:
- ბიზნეს-გარემოს გაუმჯობესების მიზნით საგადასახადო სისტემის გამარტივება, გადასახადების განაკვეთების ოპტიმიზაცია, კრედიტების ხელმისაწვდომობა, ახალი სამუშაო ადგილების შექმნის სტიმულირების ეკონომიკური ბერკეტების გამოყენება;
- სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნების შესწავლის მწყობრი სისტემის ფორმირება, შენარჩუნება და განვითარება;
- შრომის ბაზრის ინფრასტრუქტურის (დასაქმების სახელმწიფო და კერძო სააგენტოების, ზრდასრულთა პროფესიული მომზადება-გადამზადების, პროფესიული ორიენტაციისა და კონსულტაციის სისტემების) ჩამოყალიბება და განვითარება;
- პროფესიული კადრების მომზადების სისტემის მიახლოება შრომის ბაზრის მოთხოვნებთან და მისი გათვალისწინება მოსამზადებელი კადრების სტრუქტურისა და რაოდენობის დაგეგმვისას;
- პროფესიული კადრების მომზადების ხარისხის გაუმჯობესება საერთაშორისო სტანდარტებისა და დამსაქმებელთა მოთხოვნების შესაბამისად;
- პროფესიების აღწერისა და პროფესიული სტანდარტების შემუშავებისას დამსაქმებელთა მოთხოვნების გათვალისწინება;
- პროფესიული კვალიფიკაციების ეროვნული სისტემის ფორმირების პროცესში შესაბამისი სფეროს დამსაქმებლებისა და კვალიფიციური მომუშავეების ფართო მონაწილეობა (ჩართულობა);
- პროფესიული განათლების როლისა და კვალიფიციური ზრდის მნიშვნელობის შესახებ მოსახლეობის ფართო ფენების ინფორმირება მათში სათანადო მოტივაციის ფორმირებისა და მხარდაჭერის მიზნით;
- ზრდასრულთა პროფესიული მომზადება-გადამზადების სისტემის განვითარება და მოსახლეობის ფართო ფენებისათვის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა;
- პროფესიული მომზადების პროგრამების შემუშავებისას და სასწავლო პროცესის ორგანიზებისას გამოცდილი პროფესიული კადრების ფართო მონაწილეობა;
- სასწავლო და საწარმოო პრაქტიკის ორგანიზების, კურსდამთავრებულთა კვალიფიკაციის დონის შეფასების, პროფესიული სასწავლებელების მართვის პროცესში დამსაქმებლების მონაწილეობის სტიმულირება;
- პროფესიული სასწავლებლების ტიპის განსაზღვრისას და ტერიტორიული განლაგებისას შრომის ბაზრის რეგიონული და ადგილობრივი საჭიროებების გათვალისწინება.
გარდა ამისა, სამუშაო ძალაზე დამსაქმებელთა მოთხოვნების შესასწავლად 2007 წლის ივლისში ჩატარებული კვლევის კონკრეტული შედეგებიდან გამომდინარე, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიმართ შეიძლება შეთავაზებული იქნეს შემდეგი რეკომენდაციები:
1. გადამამუშავებელი მრეწველობის საწარმოების საჭიროებების გათვალისწინებით უახლოეს პერსპექტივაში განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმოს კვების მრეწველობის ინჟინერ-ტექნოლოგების, ინჟინერ-მექანიკოსების, ზეინკლების, მკერავების, მექანიკოსების, ელექტრო-შემდუღებლების, ელექტრიკოსების, ხარატების, მცხობელების, პოლიგრაფიული წარმოებისა და კვების მრეწველობის ოპერატორების, პლასტმასისა და პოლიეთილენის წარმოების ოპერატორების მომზადებას.
2. სამშენებლო პროფილის კადრების მომზადების დაგეგმვისას პრიორიტეტად იქნეს მიჩნეული მშენებელი ინჟინრების, ინჟინერ-ელექტრიკოსების, ჰიდრო-ინჟინრების, დურგლების, ელექტრო შემდუღებლების, მლესავების, მეარმატურეების, კალატოზების, მებეტონეების, ელექტრიკოსების, სანტექნიკოსების, მომპირკეთებლების, მემონტაჟეების, საგზაო სამშენებლო ტექნიკის ოპერატორების მომზადება;
3. ბათუმისა და ფოთის ნავსადგურებისა და მათი ინფრასტრუქტურის განვითარების მხარდასაჭერად უზრუნველყოს საზღვაო ინჟინრების, ინჟინერ-ექსპედიტორების, გემის მექანიკოსების, გემის ლითონკონსტრუქციების ამწყობების, დოკერ-მექანიზატორების, ქისა-ბადის ოსტატების და სხვ. მომზადება (მიზანშეწონილად მიგვაჩნია შესაბამისი პროფილის სასწავლებლის გახსნა ქ. ფოთში, ვინაიდან ეს ხელს შეუწყობს ამ რეგიონის განვითარებასაც);
4. ტურიზმის სფეროს განვითარების მხარდასაჭერად აუცილებელია მიმტანების, მზარეულების, სასტუმროს ადმინისტრატორებისა და დიასახლისების, მენეჯერების, მრეცხავების, მასაჟისტების, ტურ-ოპერატორების, ტურ-აგენტების, გიდების მომზადება მაღალკვალიფიციურ დონეზე;
5. მოსახლეობის მომსახურების სფეროში მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით სათანადო ყურადღება უნდა დაეთმოს ავტოზეინკლების, ზეინკლების, მღებავების, ელექტრო-მექანიკოსების, ავტო-ელექტრიკოსების, სათამაშო ბიზნესის ოპერატორების, ქიმწმენდის ოპერატორების, მობილური ტელეფონების შემკეთებლების, საყოფაცხოვრებო ტექნიკის შემკეთებლების მომზადებას.
6. საქმიანობის ყველა სფეროს ფუნქციონირებისათვის საჭიროა მაღალკვალიფიციური ბიზნეს-ადმინისტრატორების, ეკონომისტების, ფინანსისტების, ბუღალტრების, მარკეტინგის სპეციალისტების, ადამიანური რესურსების (HR) მენეჯერების, იურისტების მომზადება.
ბოლოს უნდა აღინიშნოს, რომ შემოთავაზებული რეკომენდაციები ეფუძნება და ასახავს წინამდებარე კვლევის სფეროების თავისებურებებს. საქმიანობის სხვა სფეროებში არსებული პრობლემების შესასწავლად და სამუშაო ძალაზე პერსპექტიული მოთხოვნის პროგნოზირებისათვის აუცილებელია სპეციალური კვლევების ჩატარება ამ სფეროებში. ამასთან, მსგავსი კვლევები უნდა ატარებდეს სისტემატურ (წელიწადში ერთხელ) ხასიათს და უნდა მოიცვას საქმიანობის ყველა ძირითადი სფერო, რაც გაზრდის კვლევის შედეგების საიმედობასა და პრაქტიკული გამოყენების შესაძლებლობებს