1. კ. ანთაძე, ლ. ფირცხალავა „შუა საუკუნეების ისტორია“, მეშვიდე კლასის სასკოლო სახელმძღვანელო. თბილისი 1998 წ.

2. ი. ანთელავა, ს. ვარდოსანიძე, რ. მეტრეველი, „საქართველოს ისტორია“, მეშვიდე კლასის სახელმძღვანელო, თბილისი 1998 წ.

3. ნ. ბერძენიშვილი, ივ. ჯავახიშვილი, ს. ჯანაშია. „საქართველოს ისტორია“ ნაწ. 1. თბ. 1946 წ.

4. შ. მესხია, დ. გვრიტიშვილი, მ. დუმბაძე, ა. სურგულაძე „თბილისის ისტორია“, თბ. 1958 წ.

5. საქართველო რუსთაველის ხანაში. მათე ურჰაელის ცნობები დავით აღმაშენებლის შესახებ, ლიანა დავლიანიძის თარგმანი. 1966 წ.

6. ივ. ჯავახიშვილი, ქართველი ერის ისტორია, წიგნი მეორე, თსუ 1948წ.

7. „Женевские конвенции от 12 августа 1949 года и дополнительные протоколы к ним МККК 1994

8. Ж. Пикте, Развитие и принципы международного гуманитарного права, МККК 1994.г.

9. Энциклопедический словарь, т. XXIV А, издатели Ф. А. Брокгауз И. А. Ефрон, С.-Петербург. 1898

10. The Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden London E.J. Brill, 1960 Luzac&Co.

11. The origins of MUHAMMADAN JURISPRUDENCE by Joseph Schacht, OXFORD AT THE CLARENDON PRESS 1950.

პატივცემულო კოლეგებო!

სიამოვნებით წარმოგიდგენთ წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის (წჯსკ) მიერ მომზადებულ პედაგოგიურ მასალას. უპირველეს ყოვლისა, შევეცდებით ვუპასუხოთ ზოგიერთ კითხვას, რომელიც, ბუნებრივია, დაებადება ყოველ თქვენგანს.

1. რას ისახავს მიზნად წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის საგანმანათლებლო პროგრამა?

პროგრამის მიზანია დააფიქროს მოსწავლეები დამოკიდებულებაზე ომის მსხვერპლისადმი, ქცევის წესებზე ომის პირობებში, გააცნოს მათ საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის (სჰს) ნორმები; მიაწოდოს მათ ინფორმაცია წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობის შესახებ.

2. რა არის საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართალი?

ეს არის საერთაშორისო სამართლის დარგი, რომელიც მოქმედებს შეიარაღებული კონფლიქტის დროს, მიზნად ისახავს მშვიდობიანი მოსახლეობისა და ომის მსხვერპლთა (დაჭრილი მეომრების, ტყვეების) დაცვას.

3. რა დოკუმენტებს ეყრდნობა საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართალი?

საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის ძირითადი დოკუმენტებია ჟენევის 1949 წლის ოთხი კონვენცია და 1977 წლის ორი დამატებითი ოქმი.

4. რას წარმოადგენს წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობა?

ეს მოძრაობა მიმართულია გაჭირვებულთა დასახმარებლად. მოძრაობა შედგება 3 კომპონენტისაგან:

ა) წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი - ემბლემა

ეს არის საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც მოქმედებს შეიარაღებული კონფლიქტების ზონაში კონფლიქტის დროს და უშუალოდ მის შემდეგ. ეხმარება შეიარაღებული კონფლიქტების მსხვერპლთ.

ბ) ეროვნული საზოგადოებები - ემბლემა

შენიშვნა: ზოგიერთ მუსლიმურ ქვეყანაში ემბლემად გამოიყენება წითელი ჯვარი.

ეროვნული საზოგადოება მოქმედებს ქვეყნის შიგნით. მშვიდობიან დროს ეხმარება მარტოხელებს, მოხუცებს, ავადმყოფებს. კონფლიქტების დროს წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტთან ერთად ეხმარება კონფლიქტისაგან დაზარალებულებს.

გ) წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საზოგადოებათა საერთაშორისო ფედერაცია - ემბლემა

ეს საერთაშორისო ორგანიზაცია აერთიანებს ეროვნულ საზოგადოებებს, ეხმარება მოსახლეობას სტიქიური უბედურებისა და შიმშილის დროს სხვადასხვა ქვეყანაში.

5. რატომ უნდა გავრცელდეს ცოდნა სჰს-ის შესახებ?

ნორმის დაცვა შეიძლება მოითხოვო მათგან, ვინც იცის ეს ნორმა. როცა სახელმწიფო უერთდება ჟენევის კონვენციებსა და დამატებით ოქმებს, ის იღებს ვალდებულებას დაიცვას მათში მოცემული ნორმები და გაავრცელოს ცოდნა მათ შესახებ მოსახლეობის სხვადასხვა ფენაში. საქართველო მიუერთდა ჟენევის კონვენციებსა და დამატებით ოქმებს 1993 წელს. ნაკისრი ვალდებულების შესრულებაში მას დახმარებას უწევს წჯსკ.

6. რატომ მუშაობს წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი საგანმანათლებლო პროგრამაზე?

ცოდნის გავრცელება საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის შესახებ წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის მუშაობის ერთ-ერთი ძირითადი მიმართულებაა. წჯკს-სა და საქართველოს განათლების სამინისტროს შორის დაიდო ხელშეკრულება თანამშრომლობის შესახებ, რომლის საფუძველზე წჯსკ დახმარებას უწევს განათლების სამინისტროს მოსწავლეთა შორის სჰს-ის შესახებ ცოდნის გავრცელებაში.

7. რომელ კლასებში ხორციელდება წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის საგანმანათლებლო პროგრამა?

VI კლასისათვის შექმნილია დამხმარე სახელმძღვანელო ქართულ ლიტერატურაში „შეიცან თავი შენი“.

VII კლასელთათვის მომზადდა სახელმძღვანელო „რაც მტრობას დაუნგრევია...“. მასალა გაფანტულია შემდეგ საგნებში: მშობლიური ლიტერატურა, რუსული ენა, ერთ-ერთი უცხოური ენა (ფრანგული, ინგლისური, გერმანული), გეოგრაფია და ისტორია. ეს, ერთი მხრივ, დაეხმარება მოზარდებს პრობლემის მრავალმხრივობის დანახვაში, ხოლო, მეორე მხრივ, საშუალებას მოგვცემს გამოვიყენოთ სხვადასხვა საგნის შინაარსობრივი მრავალფეროვნება.

8. რატომ შევიტანეთ მასალა ისტორიის სწავლების პროგრამაში?

ისტორიის კურსში სჰს-ის საკითხების შეტანა განაპირობა ომების მაგალითებმა, რომლებიც მოსწავლეებს შეუქმნიან წარმოდგენას ომის მსხვერპლთა სხვადასხვა კატეგორიაზე. გარდა ამისა, მიგვაჩნია, რომ ეს დაეხმარება მათ სჰს-ის ნორმები და მათი დაცვის აუცილებლობა მსოფლიო პრობლემად აღიქვან.

მასალა გათვალისწინებულია საქართველოს ისტორიის და მსოფლიო ისტორიის (შუა საუკუნეების) კურსის ბოლოს გამოსაყენებლად, რაც მთელი წლის მასალის საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის კუთხით გადახედვის საშუალებას იძლევა.

9. რას უნდა მივაქციოთ განსაკუთრებული ყურადღება ამ მასალის სწავლებისას?

პროგრამა არ ისახავს მიზნად ამა თუ იმ საგნის სწავლებას. მისი მიზანია აღნიშნული საგნების გამოყენება საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის (ომის სამართლის) შესაბამისი ქცევის წესების სწავლებისათვის, შეიარაღებული კონფლიქტის სიტუაციაში ქცევის ნორმების სწავლებისათვის, წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობის გაცნობისათვის. ამის გამო, აუცილებელია მასწავლებელმა დაკვირვებით წაიკითხოს მეთოდური მითითებები და მისდიოს მათ.

10. რას წარმოადგენს მეთოდური სახელმძღვანელო?

მეთოდური მითითებები მასწავლებელთათვის ცალ-ცალკეა გამოცემული ყველა საგანში. მათში მოცემულია, აგრეთვე, მასალა შესაბამის საგანში მოსწავლის სახელმძღვანელოდან (დაბეჭდილია მუქ ფონზე).

11. რა მეთოდიკური თავისებურებით ხასიათდება მასალა?

სწავლების მეთოდიკა გულისხმობს მოსწავლეთა აქტივობას. მასწავლებელი მხოლოდ წარმართავს მეცადინეობას და ქმნის ხელსაყრელ პირობებს მოსწავლეთა დამოუკიდებელი აზროვნებისა და მსჯელობისათვის. ამ მეთოდიკით მუშაობა არ გულისხმობს მოსწავლეთა ცოდნის შეფასებას.

ვიმედოვნებთ, რომ მასწავლებლები გულისყურით მოეკიდებიან საქმეს, რომელიც ყველა ჩვენგანის საკეთებელია.

წარმატებას გისურვებთ!

გაკვეთილები საქართველოს ისტორიის კურსისათვის

მასალას ეთმობა 3 საათი.

მიზანი

- საუბარი მშვიდობიანი მოსახლეობის მდგომარეობაზე ომის დროს. მოსწავლეთა მიყვანა იმის შეგნებამდე, რომ გამარჯვების მიღწევა შეიძლება მშვიდობიანი მოსახლეობის განადგურების, ზედმეტი მსხვერპლისა და კულტურულ ფასეულობათა გაჩანაგების გარეშე.

- საუბარი სამხედრო ტყვეების მდგომარეობაზე, მათდამი დამოკიდებულების საკითხზე. მოსწავლეთათვის ზოგიერთი სამართლებრივი ნორმის გაცნობა.

შენიშვნა

მოცემულ თემაზე მუშაობა ითვალისწინებს 3 ძირითად მომენტს:

- მოსწავლეთა დამოკიდებულების გამოვლენას აღნიშნული პრობლემის მიმართ;
- მოსწავლეთათვის მაგალითის მოყვანას;
- მოსწავლეთათვის ზოგიერთი სამართლებრივი ნორმის გაცნობას.

გაკვეთილის სტრუქტურა

შემოქმედებითი ხასიათის სამუშაოს შესრულება ჯგუფებში
ჯგუფური სამუშაოს ანალიზი
სახელმძღვანელოში მოცემული ტექსტის ანალიზი
საშინაო დავალება

ზემოთ გაცხადებული მოსაზრებების მოსწავლეთა ცნობიერებამდე დასაყვანად, საჭიროა მასწავლებელმა მათ შესთავაზოს შემოქმედებითი ხასიათის სამუშაო, რომლის შესრულებისას მოზარდები უკეთ წარმოიდგენენ სიტუაციას და დამოუკიდებლად მივლენ გარკვეულ დასკვნებამდე.

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს დაიყონ 4 ჯგუფად და აძლევს შესასრულებლად დავალება 1-ს.

ჯგუფებად დაყოფამდე მასწავლებელი ახსენებს მოსწავლეებს ჯგუფებში მუშაობის შემდეგ წესებს:

- მოსწავლეები ერთიანდებიან ჯგუფებში სურვილის მიხედვით (ვისაც ვისთან უნდა).

- ჯგუფში წინასწარ ირჩევენ მოსწავლეს, რომელიც წარუდგენს კლასს ჯგუფის ნამუშევარს.

- ჯგუფში თითოეული მოსწავლე გამოთქვამს აზრს და მოლაპარაკების შემდეგ ყალიბდება ჯგუფის აზრი, რომელიც იწერება ფურცელზე ან რვეულში ერთი მოსწავლის მიერ.

- აზრის გამოთქმა ჯგუფში ხდება ხმადაბლა, რათა ხელი არ შეეშალოთ მუშაობაში დანარჩენ ჯგუფებს.

- მოსწავლეები უნდა ჩაეტიონ მოცემულ ვადაში.

დავალებისათვის მოსწავლეებს ეძლევათ 10 წუთი.

დავალება 1

ისტორიაში არაერთი ომის შესახებ წაგიკითხავთ. ყველა მათგანს უბედურება მოაქვს. მაგრამ ომები მეტ-ნაკლებად მაინც განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან სისასტიკითა და შედეგებით.

წარმოიდგინეთ, რომ ფეოდალური ქვეყნის ქალაქს ალყა აქვს შემორტყმული. მიუხედავად დიდი წინააღმდეგობისა, დამპყრობელმა მოახერხა ქალაქის აღება. შეეცადეთ წარმოიდგინოთ და აღწეროთ ქალაქის აღება დამპყრობლის მიერ, მსხვერპლი, მისი მდგომარეობა და დამპყრობლის ქცევა ქალაქის ხელში ჩაგდების შემდეგ.

დროის გასვლის შემდეგ ჯგუფიდან თითო წარმომადგენელი წაუკითხავს კლასს შესრულებულ დავალებას.

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს, ნამუშევრის წარმოდგენისას მიაქციონ ყურადღება იმას, თუ მსხვერპლის რა და რა კატეგორია გამოიკვეთა ნამუშევრებში და რა სახის ზიანი მიაყენეს მას.

მაგალითად:

ჯარისკაცები (დახოცეს, დაჭრეს),
ტყვეები (აწამეს, შეურაცხყვეს ...),

მშვიდობიანი მოსახლეობა (დახოცეს, გაძარცვეს, მოუშალეს საცხოვრებელი,მეურნეობა, უდიერად მოექცნენ მათ სარწმუნოებას, შეულახეს ღირსება....)

მოსწავლეთა ნამუშევრებში შეიძლება აისახოს მხოლოდ ნაწილი ჩამოთვლილთაგან. დაფაზე მასწავლებლის მიერ იწერება მსხვერპლთა კატეგორიების ჩამონათვალი, მათთვის მიყენებული ზიანის აღნიშვნით.

გთავაზობთ 6 კითხვას, რომლებიც მასწავლებელმა უნდა დაუსვას თითოეულ ჯგუფს იმ შემთხვევაში, თუ კითხვებში მოცემული საკითხები არ აისახა მოსწავლეთა ნამუშევრებში.

1) როგორ წარმოგიდგენიათ, განსხვავდებიან თუ არა დამპყრობელი და დაპყრობილი კულტურული დონით?

2) რა შედეგი შეიძლება მოჰყვეს განსხვავებას?

3) რა შედეგი შეიძლება მოჰყვეს მსგავსებას?

4) როგორ წარმოგიდგენიათ, დამპყრობელი და დაპყრობილი ერთი და იგივე სარწმუნოების არიან თუ არა?

5) რა შედეგი შეიძლება მოჰყვეს ერთმორწმუნეობას?

6) რა შედეგი შეიძლება მოჰყვეს სარწმუნოებრივ განსხვავებას?

მოსწავლეთა ნამუშევრები შეიძლება ასახავდნენ მხოლოდ ულმობელსა და სასტიკ დამპყრობს. შესაძლებელია, ზოგიერთ ნამუშევარში გამოიკვეთოს დაპყრობილთა დანდობის ელემენტიც. ქვემოთ მოყვანილი მე-8 კითხვა სწორედ ამ განსხვავებას გულისხმობს და მოითხოვს მოსწავლეთა თითოეული აზრის დასაბუთებას.

თუ პასუხები ერთფეროვანია და მხოლოდ სისასტიკეს ასახავს, მაშინ ადამიანურ დამოკიდებულებაზე საუბარი შედგება მეორე დავალების შესრულების შემდეგ. მასწავლებელმა უნდა მოისმინოს ყველა შესაძლო პასუხი.

კითხვები:

7. რა არის საერთო თქვენს მიერ წარმოდგენილ ნამუშევრებში?

8. არის თუ არა რაიმე განსხვავება თქვენს მიერ წარმოდგენილ ნამუშევრებში?

პასუხების მიღების შემდეგ მასწავლებელი კლასში შესასრულებლად აძლევს დავალება 2-ს. მუშაობა ისევ ჯგუფებში მიმდინარეობს. დავალების შესასრულებლად ეძლევათ 10 წუთი.

დავალება 2

წაიკითხეთ ტექსტი „თბილისის აღება დავით აღმაშენებლის მიერ“. უპასუხეთ შემდეგ კითხვებზე:

- რა მიგაჩნიათ დადებითად დავით აღმაშენებლის საქციელში?

- რა მიგაჩნიათ უარყოფითად დავით აღმაშენებლის საქციელში?

- როგორ მოიქცეოდით თქვენ დავითის ადგილზე? თუ ჯგუფში განსხვავებული აზრი წარმოიშვა, თითოეული მათგანი გააცანით კლასს.

- თქვენი აზრით, რა წესებს უნდა იცავდეს მეომარი დაპყრობილ ტერიტორიაზე მშვიდობიანი მოსახლეობის მიმართ?

„თბილისის აღება დავით აღმაშენებლის მიერ“

თბილისი ოთხასი წლის მანძილზე მტრის ხელში იყო. 1122 წელს შეძლო დავით აღმაშენებელმა თბილისის აღება. ვინაიდან ქალაქი უბრძოლველად არ ჩააბარეს, მეფემ იგი იერიშით აიღო და სასტიკად გაუსწორდა ქალაქის მფლობელებსა თუ მაჰმადიან მოსახლეობას, სასტიკი ხოცვა-ჟლეტა მოაწყო, მაგრამ მალე დაუცხრა მეფეს გულისწყრომა და თბილისელებს მრავალგვარი შეღავათი უწყალობა: გაათავისუფლა ისინი იმ წლის გადასახადისაგან და მაჰმადიანთა თხოვნისამებრ, ბრძანა, მათ უბანში არავის დაეკლა ღორი. მას (მეფეს) მიუნიჭებია მაჰმადიანთათვის თავისუფლად ლოცვისა და ლოცვისთვის მოწოდების უფლება. დავითმა აუკრძალა ქართველებს, სომხებსა და ებრაელებს მაჰმადიანთათვის განკუთვნილ აბანოში შესვლა. მეფემ მაჰმადიანებს საგადასახადო შეღავათებიც მიანიჭა: ქართველები იხდიდნენ წელიწადში ხუთ დინარს, ებრაელები - ოთხს, ხოლო მაჰმადიანები - სამ დინარს.

მეფემ თბილისელ მაჰმადიანებს, ებრაელებს, სომხებს ქალაქში უვნებლად ცხოვრებისა და მათი სარწმუნოების ხელშეუხებლობის პირობა მისცა, რათა მათ თავისუფლად განეგრძოთ ქალაქში მშვიდობიანი სავაჭრო საქმიანობა.

დროის გასვლის შემდეგ ოთხივე ჯგუფის წარმომადგენელი წარუდგენს კლასს პასუხებს. ყველას უნდა მიეცეს კითხვის დასმის ან შეკამათების საშუალება.

მოსწავლეთა მიერ შემოთავაზებულ წესებს მასწავლებელი წერს დაფაზე და სთხოვს მოწავლეებს ჩაინიშნონ რვეულში ეს წესები.

შემდეგ მასწავლებელი უხსნის მოსწავლეებს, რომ მშვიდობიანი მოსახლეობის მიერ ომების შედეგად გადატანილმა დიდმა განსაცდელმა და მსხვერპლმა დააფიქრა ადამიანები, რასაც მოჰყვა საერთაშორისო შეთანხმება ჟენევის 1949 წლის IV კონვენციისა და 1977 წლის ორი დამატებითი ოქმის სახით.

შინ შესასრულებლად მოსწავლეებს ეძლევათ დავალება 3

დავალება 3

გადაიწერეთ ქვემოთ მოცემული ტექსტი. შეადარეთ ის დავით აღმაშენებლის საქციელსა და თქვენს მიერ შემუშავებულ წესებს. თუ ნახეთ საერთო რომელიმე მათგანთან, ქვეშ ხაზი გაუსვით.

ჟენევის 1949 წლის IV კონვენცია იცავს მშვიდობიან მოსახლეობას ომის დროს. ის კრძალავს მშვიდობიანი მოსახლეობის ხოცვას, მძევლად აყვანას, შეურაცხყოფას, ძარცვას. მოსახლეობას სრული უფლება აქვს შეასრულოს ოჯახური წეს-ჩვეულებები თუ რელიგიური რიტუალები.

1977 წლის I და II დამატებითი ოქმების თანახმად აკრძალულია თავდასხმა მოსახლეობისათვის სასიცოცხლო აუცილებლობის მქონე ობიექტებზე, როგორიცაა სურსათის მარაგი, სასმელი წყლით მომარაგების სისტემა და სხვა.

გაკვეთილის სტრუქტურა

საშინაო დავალების შემოწმება
საუბარი კულტურულ ფასეულობათა განადგურების შესახებ
საუბარი ტყვეებზე
ინფორმაცია საერთაშორისო სამართლებრივი ნორმების შესახებ
საშინაო დავალება

საშინაო დავალების შემოწმებისას მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს გააცნონ კლასს ხაზგასმული წესები. შემდეგ კი ყურადღებას ამახვილებს იმ წესებზე, რომლებიც ასახულია კონვენციებში და არ აისახა მოსწავლეთა მიერ შემუშავებულ წესებში.

მასწავლებელი ახსენებს კლასს, რომ წინა გაკვეთილზე საუბარი იყო ომის დროს მშვიდობიანი მოსახლეობის ფიზიკურ განადგურებაზე, მატერიალური ზარალის მიყენებაზე, აღმსარებლობის შენარჩუნება-არშენარჩუნების საკითხებზე.

კითხვები:

1. კიდევ რა სახის ზარალი შეიძლება მიაყენო დაპყრობილი ქვეყნის მოსახლეობას? (სულიერი ტრავმა, რაც ყოველთვის თან სდევს ომს, გაუნადგურო კულტურული ფასეულობები...).

2. რა მიგაჩნიათ კულტურულ ფასეულობებად? (ისტორიული ძეგლები, მწერლობისა და ხელოვნების ნიმუშები....)

3. როგორ წარმოგიდგენიათ კულტურული ფასეულობების განადგურება? (დაზიანება ან გატანა ქვეყნიდან).

4. როგორ შეიძლება კულტურულ ფასეულობათა დაცვა შეიარაღებული კონფლიქტის დროს?

მასწავლებელი კლასში შესასრულებლად აძლევს მოსწავლეებს დავალება 4-ს. დავალებისათვის ეძლევათ 3-5 წუთი.

დავალება 4

მოძებნე ტექსტში „ხაზარებისა და ჰერაკლე კეისრის ლაშქრობანი“ ადგილები, სადაც ლაპარაკია კულტურულ ფასეულობათა განადგურებაზე.

ხაზარებისა და ჰერაკლე კეისრის ლაშქრობანი

ხაზარები გარს შემოერტყნენ თბილისს და დაიწყეს ბრძოლა. ორი თვის გარემოცვისა და ომის შემდგომ ქალაქი აიღეს, ხოლო მცხოვრებნი დაუნდობლივ ამოწყვიტეს. იქვე შეიპყრეს ორი მთავარი, ერთი იყო სპარსთა მთავრობის წარმომადგენელი, ხოლო მეორე ადგილობრივი მკვიდრი ქართველი, ალბათ დიდებულ აზნაურთა მმართველი წრის წევრთაგანი. ორივე ტყვეს ჯერ თვალები დასთხარეს და შემდეგ ჩამოახრჩეს. მთელი ქალაქი გაძარცვეს და უთვალავი განძეულობა ჩაიგდეს ხელში, ურიცხვი ოქროსი და ვერცხლის ქანქარი და მრავალი საეკლესიო სამკაული მოთვალულ-მომარგალიტული სიწმინდის სამსახურებელი ....

ხაზარები ჰერაკლე კეისრის მოკავშირენი იყვნენ სპარსეთის წინააღმდეგ. კეისარი ცდილობდა დაეპყრო სპარსეთის გავლენის ქვეშ მყოფი ტერიტორიები. ...

... ქართლის უდიდესი ქალაქების, თბილისის, მცხეთისა და უჯარმის ეკლესიებში ჰერაკლე კეისარს დიდი სისხლი დაუდენია. ცხადია, ეკლესიებში იმდენად ცეცხლისმსახურნი არ იყვნენ შეფარებულნი, რამდენადაც ქრისტიანები, მხოლოდ სხვა (მონოფიზიტები) აღსარებისა. იმდროინდელი ქართველი ისტორიკოსი ამტკიცებს, რომ ჰერაკლემ „განწმინდა შჯული ქრისტესი და წარვიდა“-ო. ადამიანების მოსპობის გარდა შეუდგნენ მათი კულტურული ნამოღვაწარის, კერძოდ - მწერლობის განადგურებასაც და აქაც ბევრი რამე „განწმინდეს“.

დავალების შემოწმების შემდეგ მოსწავლეები ასრულებენ დავალება 5-ს.

დავალება 5

წაიკითხე ქვემოთ მოყვანილი ტექსტი:

1977 წლის I და II დამატებითი ოქმების თანახმად აკრძალულია ისტორიული ძეგლების, ხელოვნების ნიმუშებისა და რელიგიური დანიშნულების ობიექტების დაზიანება, ხელყოფა ხალხთა კულტურული და სულიერი საგანძურისა.

ხომ არ გახსენდება ომის შედეგად კულტურულ ფასეულობათა დაზიანების, განადგურების ან დაცვის რომელიმე მაგალითი?

კითხვები:

4. გარდა მშვიდობიანი მოსახლეობისა, კიდევ რა სახის მსხვერპლზეა ლაპარაკი პირველ ტექსტში „ხაზარებისა და ჰერაკლე კეისრის ლაშქრობანი“? (ტყვეებზე)

5. გსმენიათ ან წაგიკითხავთ თუ არა რაიმე ტყვეებზე, მათ მიმართ დამოკიდებულების შესახებ?

კლასში სრულდება დავალება 6.

დავალება 6

მოიფიქრე

ა) რა საქციელი მიგაჩნიათ დაუშვებლად ტყვის მიმართ? დაასახელე 3 მათგანი.

ბ) რა საქციელი მიგაჩნია დასაშვებად ტყვის მიმართ? დაასახელე 3 მათგანი.

5 წუთის გასვლის შემდეგ ყველა პასუხი იწერება დაფაზე.

დასასრულს, მასწავლებელი ახსენებს მოსწავლეებს, რომ არსებობს ჟენევის 1949 წლის III კონვენცია, რომელიც ეხება ტყვეებთან დამოკიდებულების საკითხს.

შინ შესასრულებლად მოსწავლეებს ეძლევათ დავალება 7.

დავალება 7

ყურადღებით წაიკითხე ქვემოთ მოყვანილი ტექსტი. შეადარე შენს მიერ შესრულებული მე-6 დავალების პასუხებს.

ჟენევის 1949 წლის III კონვენცია კრძალავს ტყვეთა მოკვლას, წამებას, შეურაცხყოფას, იძულებით გამოყენებას ჯანმრთელობისათვის მავნე სამუშაოებზე. ტყვე უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სამედიცინო დახმარებით, საკვებითა და ტანსაცმლით. მას უნდა მიეცეს საშუალება, შეავსოს შეტყობინების ბარათი, თუ აუცილებელია, წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის შუამავლობით, რომლის მეშვეობით ოჯახის წევრები შეიტყობენ მის ადგილსამყოფელს. საომარი მოქმედებების დამთავრებისთანავე ყველა სამხედრო ტყვე დაუყოვნებლივ უნდა გათავისუფლდეს ან გაიცვალოს.