გაეროს ქალთა ორგანიზაცია (UN Women) არის გაერთიანებული ერების სააგენტო, რომელიც გენდერული თანასწორობის ხელშეწყობისა და ქალთა შესაძლებლობების გაზრდის საკითხებზე მუშაობს. ორგანიზაციის დაარსების მიზანს, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, ქალთა და გოგონათა ინტერესების დაცვა და მათი პრიორიტეტების დაკმაყოფილება წარმოადგენს.

გაეროს ქალთა ორგანიზაცია მხარს უჭერს გაერთიანებული ერების წევრ სახელმწიფოებს გენდერული თანასწორობის მიღწევის საყოველთაო სტანდარტების შემუშავებაში; თანამშრომლობს მთავრობებსა და სამოქალაქო საზოგადოებასთან ამ სტანდარტების შესაბამისი კანონმდებლობის, პოლიტიკის, პროგრამებისა და მომსახურების შექმნის პროცესში. გაეროს ქალთა ორგანიზაცია ხელს უწყობს ცხოვრების ყველა სფეროში ქალთა თანაბარ მონაწილეობას და განსაკუთრებულ აქცენტს ხუთ ძირითად მიმართულებაზე აკეთებს: ქალთა ლიდერობისა და მონაწილეობის გაზრდა საზოგადოებრივ ცხოვრებაში; ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრა; სამშვიდობო და უსაფრთხოების პროცესების ყველა ასპექტში ქალთა მონაწილეობის უზრუნველყოფა; ქალთა ეკონომიკური გაძლიერება და გენდერული თანასწორობის პრინციპების, როგორც მნიშვნელოვანი პრიორიტეტის, ინტეგრირება ქვეყნის განვითარების დაგეგმვისა და ბიუჯეტის განსაზღვრის პროცესებში. ამასთან, გაეროს ქალთა ორგანიზაცია ახორციელებს გაეროს სისტემაში გენდერულ თანასწორობასთან დაკავშირებული საქმიანობის კოორდინაციასა და წახალისებას.

ამ პუბლიკაციაში გამოთქმული მოსაზრებები ავტორისეულია და შესაძლოა არ გამოხატავდეს გაეროს ქალთა ორგანიზაციის (UN Women), გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის (United Nations) ან რომელიმე მისი წევრი ორგანიზაციის მოსაზრებებს.

პუბლიკაცია დაიბეჭდა გაეროს ქალთა ორგანიზაციის (UN Women) პროექტის „ქალები თანასწორობის, მშვიდობისა და განვითარებისათვის“ ფარგლებში, ნორვეგიის მთავრობის ფინანსური მხარდაჭერით. კვლევა ჩაატარა „სოციალური კვლევისა და ანალიზის ინსტიტუტმა“.

განსაკუთრებული მადლობა „სოციალური კვლევისა და ანალიზის ინსტიტუტის“ ხელმძღვანელს იაგო კაჭკაჭიშვილს და მკვლევარს ხატია ნადარაიას. აგრეთვე გაეროს ქალთა ორგანიზაციის საქართველოს ოფისის გუნდს თამარ თავართქილაძეს, თამარ საბედაშვილს, ანა ფაშალიშვილს მათ მიერ გაწეული ხელმძღვანელობისა და დახმარებისთვის.

გლობალური გამოცდილება გვაჩვენებს, რომ ეთნიკური, რასობრივი ან რელიგიური უმცირესობის წარმომადგენელ ქალებს და გოგონებს, ზოგადად, ნაკლებად მიუწვდებათ ხელი განათლებაზე, რესურსებზე, დასაქმებასა და ჯანდაცვის მომსახურებებზე. ამას გარდა, მამაკაცების მხრიდან მათი დისკრიმინაცია ხდება თავიანთ საზოგადოებაში, განსაკუთრებით კი მაშინ, როცა ჯერ კიდევ არსებობს გენდერული სტერეოტიპები და ღრმადფესვგადგმული პრაქტიკები, რაც ქალთა წინა პლანზე წამოწევას აბრკოლებს. უმცირესობის წარმომადგენელი ქალები, რომელთა მიმართ სხვადასხვა სახის დისკრიმინაციას აქვს ადგილი (მაგალითად, შეზღუდული ხელმისაწვდომობა განათლებაზე, ანაზღაურებად სამუშაოებსა და ჯანდაცვის მომსახურებაზე), უფრო დიდი ალბათობით შეიძლება გახდნენ ძალადობის, მათ შორის ოჯახში ძალადობის მსხვერპლები.

2013 წელს გაეროს ქალთა ორგანიზაციის წარმომადგენლობამ საქართველოში, „სოციალური კვლევისა და ანალიზის ინსტიტუტთან“ (ISSA) თანამშრომლობით, „ქვემო ქართლის რეგიონში ეთნიკური უმცირესობის ქალების საჭიროებების და პრიორიტეტების“ კვლევა განახორციელა. აღნიშნული კვლევა იმ გამოწვევებს და ბარიერებს მიმოიხილავს, რაც ეთნიკური უმცირესობის ქალებს ხელს უშლის, რომ საზოგადოებრივ ცხოვრებასა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მონაწილეობა მიიღონ. კვლევის შედეგები ადასტურებს, რომ ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელ ქალებს გლობალურად ბევრი მსგავსი პრობლემა აქვთ (მაგალითად, მათ არ იციან უმრავლესობის ენა, არ მიუწვდებათ ხელი საბაზისო სოციალურ და იურიდიულ მომსახურებებზე, ასევე დიდია იმ გონების რაოდენობა, რომლებიც სკოლას ვერამთავრებენ ადრეულ ასაკში ქორწინების გამო), თუმცა, ასევე მიუთითებს, იმ სპეციფიკურ მახასიათებლებზე ,როგორიცაა სკოლამდელი დაწესებულებების არარსებობა, რის გამოც ქალებს შემოსავლიანი სამსახურის მოძიება არ შეუძლიათ, ან ქალთა ჯგუფებსა და ადგილობრივ თვითმმართველობისა და მმართველობის ორგანოებს შორის შეზღუდულ თანამშრომლობაზე.

კვლევის მთავარი მიზანი იყო ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელი ქალების საჭიროებების და გამოწვევების დოკუმენტურად წარმოდგენა და ანალიზი, ასევე პოლიტიკის თაობაზე რეკომენდაციების მიწოდება შესაბამისი ინსტიტუტებისა და გადაწყვეტილების მიმღები პირებისთვის, რომელთა მოვალეობაშიც შედის ეთნიკური უმცირესობების უფლებების დაცვა, ტოლერანტობის და თანაბარი შესაძლებლობების ხელშეწყობა. ჩვენ ასევე ვიმედოვნებთ, რომ აღნიშნული მიგნებები სასარგებლო წყარო გახდება მტკიცებულებაზე დაფუძნებული ადვოკატირების განსახორციელებლად სამოქალაქო საზოგადოების აქტივისტებისთვის, რომლებიც უმცირესობების უფლებებზე, ასევე გენდერული თანასწორობის საკითხებზე მუშაობენ საქართველოში. და ბოლოს, კვლევის შედეგები უზრუნველყოფს გაეროს ქალთა ორგანიზაციის შემდგომ ინფორმირებულობას საქართველოში თავისი პარტნიორებისთვის მოთხოვნაზე დაფუძნებული ტექნიკური დახმარების გაწევისას.

ერიკა კვაპილოვა

გაეროს ქალთა ორგანიზაციის წარმომადგენელი საქართველოში

კვლევის მიზანია ქვემო ქართლში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ქალთა საჭიროებებისა და პრიორიტეტების გამოვლენა (იგულისხმება სოციალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური საჭიროებები). გარდა ამისა, კვლევა ითვალისწინებდა სხვადასხვა სოციალური და სამართლებრივი სერვისებისადმი ხელმისაწვდომობის, საჯარო ცხოვრებაში ეთნიკური უმცირესობების ქალთა მონაწილეობის ბარიერების, საოჯახო საქმეების განაწილების არსებული პრაქტიკების და გენდერული თანასწორობის მიმართ დამოკიდებულებების შესწავლას.

კვლევა მოიცავს როგორც თვისებრივ, ისე რაოდენობრივ კომპონენტებს. თვისებრივი კვლევა განხორციელდა ფოკუს-ჯგუფის (ჯგუფური დისკუსიის) მეთოდის გამოყენებით. თვისებრივ კვლევას ჰქონდა რაოდენობრიი კვლევის დამხმარე ფუნქცია, კერძოდ, რაოდენობრივი კვლევისათვის ემპირიული ინდიკატორების დადგენა.

რაოდენობრივი კვლევა ჩატარდა გამოკითხვის, კერძოდ, პირისპირ ინტერვიუს მეთოდის გამოყენებით. კვლევის ინსტრუმენტს წარმოადგენდა კითხვარი. გამოიკითხნენ ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრები (18 წლის და მეტი) ქალები ქ. რუსთავში, ბოლნისის, გარდაბნის, დმანისის, მარნეულის, თეთრიწყაროსა და წალკის რაიონებში. შერჩევითი ერთობლიობის მოცულობაა 500 რესპონდენტი. გამოყენებულ იქნა მრავალსაფეხურიანი სტრატიფიცირებული (კლასტერული) შერჩევა, რომლის მთავარი იდეაა კვლევაში გეოგრაფიული და დემოგრაფიული მახასიათებლების რეპრეზენტატულობა.

გამოკითხვა ჩატარდა 2013 წლის სექტემბერში.

გამოკითხვის ძირითადი მიგნებებია:

სოციალურ-დემოგრაფიული პროფილი

გენდერული თანასწორობის მიმართ დამოკიდებულება

ოჯახში ძალადობა

სხვადასხვა ინსტიტუტების და სერვისების/პროგრამების შესახებ ინფორმირებულობა და ხელმისაწვდომობა

მოსახლეობისათვის მნიშვნელოვანი პრობლემები

კვლევის მიზანი იყო ქვემო ქართლში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ქალთა საჭიროებებისა და პრიორიტეტების გამოვლენა.

კვლევის ძირითადი ამოცანებია:

კვლევა მოიცავს რაოდენობრივ და თვისებრივ კომპონენტებს.

გამოკითხულ ქალთა ასაკობრივი კატეგორიების მიხედვით გადანაწილების შემდეგი სურათი იკვეთება: 18-24 წლის ასაკობრივ კატეგორიას ეთნიკური უმცირესობების სრულწლოვან ქალთა 14.2%25 მიეკუთვნება, 25-34 წლის ასაკობრივ კატეგორიას - 18.9%25, 35-44 წლის კატეგორიას - 20.3%25, 45-54 წლისას - 16.7%25, 55-64-სას - 12.6%25, ხოლო 65 და მეტი წლის ასაკობრივ კატეგორიას კი - 17.2%25.

გამოკითხულ ქალთა 86%25 ეთნიკურად აზერბაიჯანელია, 12%25 - ეთნიკურად სომეხი, 2.3%25 კი - ეთნიკურად რუსი. ქალთა 86%25 მუსლიმია, 13%25 გრიგორიანელი, ხოლო 1.3%25 - მართლმადიდებელი ქრისტიანი. ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ქალთა დაახლოებით ორი მესამედი (71%25) დაქორწინებულია. სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიების ქალთა ოჯახური მდგომარეობის მიხედვით დახასიათებისას იკვეთება, რომ ახალგაზრდა გოგონებს შორის გავრცელებულია ადრეულ ასაკში ქორწინების ტენდენცია. აღნიშნულ ტენდენციას ადასტურებს ის ფაქტი, რომ 18-24 წლის ასაკობრივი კატეგორიის გოგონათა 72%25 დაქორწინებულია. იხ. დიაგრამა №1

დიაგრამა №1:

ასაკობივი კატეგორიების მიხედვით ქალთა ოჯახური მდგომარეობა

ოჯახის შემოსავლის ძირითად წყაროდ სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის რეალიზაცია და პენსია სახელდება. ქალთა 37%25 აცხადებს, რომ მათი ოჯახის შემოსავლის წყარო მათ მიერ მოწეული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციაა, 30%25 კი ამბობს, რომ შემოსავლის ძირითად წყაროს პენსია წარმოადგენს. უნდა აღინიშნოს, რომ ოჯახის შემოსავლის ძირითადი წყარო კორელაციაში არ არის არცერთ დემოგრაფიულ ცვლადთან. 2011 წლის მონაცემებთან¹ შედარების საუფძველზე იკვეთება, რომ გაზრდილია იმ ქალთა რაოდენობა, რომლებიც აცხადებენ, რომ მათი ოჯახის შემოსავლის ძირითად წყაროს ოჯახის წევრების ხელფასები/გამომუშავებული ანაზღაურება წარმოადგენს. 2011 წელს, ქალთა 21%25 აცხადებდა, რომ მათი ოჯახის შემოსავლის ძირითადი წყარო ოჯახის წევრების ხელფასები/გამომუშავებული ანაზღაურება იყო, ხოლო 2013 წელს ქალთა 24%25 ამბობს, რომ მათი ოჯახის შემოსავლის ძირითადი წყარო ოჯახის წევრების ხელფასები/გამომუშავებული ანაზღაურებაა (იხ.დიაგრამა №5):

დიაგრამა №5:

ოჯახის შემოსავლის ძირითადი წყარო

ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების ქალთა ოჯახის ყოველთვიური საშუალო შემოსავალი 290 ლარია. ოჯახების 5%25-ს 100 ლარზე დაბალი საშუალო შემოსავალი აქვს. ხოლო 40%25-ის საშუალო ყოველთვიური შემოსავალი 100-200 ლარს შეადგენს (იხ.დიაგრამა №6):

იმ ადამიანთა საშუალო ყოველთვიური შემოსავალი, რომლებიც აცხადებენ, რომ მათი ოჯახის შემოსავლის წყარო სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის მოწევაა, ძირითადად 100-200 ლარია (47%25). სოფლად მცხოვრებ მოსახლეობას უფრო დაბალი საშუალო ყოველთვიური შემოსავალი აქვს, ვიდრე ქალაქის მაცხოვრებლებს.

დიაგრამა №6:

ოჯახის ყოველთვიური საშუალო შემოსავალი

ოჯახის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი, უმეტეს შემთხვევებში, საკვებზე, გადასახადებსა და მედიკამენტებზე იხარჯება. რესპონდენტების 39%25 ამბობს, რომ მათი შემოსავლის ძირითადი ნაწილი საკვებზე იხარჯება, 31%25 აცხადებს, რომ - გადასახადებზე, ხოლო 17%25 - მედიკამენტებზე. 2011 წლის მონაცემებთან შედარების საფუძველზე იკვეთება, რომ ოჯახის შემოსავლების ძირითადი დანახარჯების საერთო სურათი არ შეცვლილა, თუმცა, შემცირდა იმ ადამიანთა რაოდენობა, რომლებიც აღნიშნავენ, რომ შემოსავლის ძირითადი ნაწილი მედიკამენტებზე იხარჯება. 2011 წელს რესპონდენტების 21%25 აღნიშნავდა, რომ მათი ოჯახის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი მედიკამენტებზე იხარჯება.

ქალაქად მცხოვრები მოსახლეობის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი გადასახადებზე იხარჯება. (41%25), ხოლო სოფლად მცხოვრები მოსახლეობის შემოსავლის ძირითადი ნაწილი - მედიკამენტებზე (49%25).

რაც შეეხება უშუალოდ ქალების ყოველთვიურ საშუალო შემოსავალს, უმრავლესობას (59%25) ყოველთვიური პირადი შემოსავალი არ აქვს. 27%25-ის საშუალო ყოველთვიური პირადი შემოსავალი 100-200 ლარია. 201-300 ლარი შემოსავალი ქალების მცირე რაოდენობას, 3.3%25-ს აქვს. სამს ლარზე მაღალი შემოსავალი კი ქალების მხოლოდ 1.4%25-ს აქვს (იხ. დიაგრამა №7):

დიაგრამა №7:

პირადი ყოველთვიური საშუალო შემოსავალი

გამოკითხვა აჩვენებს, რომ ოჯახში ძირითადი შემომტანები შემთხვევათა 40%25-ში მამაკაცები არიან, ხოლო შემთხვევათა 22%25-ში - ქალები. რესპონდენტთა 19%25-ისათვის ძირითადი შემოსავალი პენსიაა. 12.4%25 აღნიშნავს, რომ ოთახში მთავარი შემომტანები საკუთარი ან მეუღლის მშობლები არიან (იხ. დიაგრამა №8):

დიაგრამა №8:

ოჯახში მთავარი შემომტანი

საკუთარი ოჯახის ეკონომიკურ მდგომარეობას ქალთა უმრავლესობა (56%25) აფასებს როგორც „ცუდს“, „მძიმეს“ ან „ძალიან მძიმეს“. საშუალოზე მაღალ ეკონომიკურ მდგომარეობას ოჯახების 10%25-იც კი არ მიაკუთვნებს საკუთარ თავს (იხ. დიაგრამა 9). აქ საუბარია ეკონომიკური მდგომრეობის სუბიექტურ შეფასებაზე რესპონდენტთა მხრიდან და არა ობიექტურ პარამეტრებზე.

დიაგრამა №9:

ოჯახის ეკონომიკური მდგომარეობის სუბიექტური შეაფსება

_____________

1 2011 წელს, შვეიცარიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სააგენტოს (SDC) ფინანსური მხარდაჭერით, „სოციალური კვლევისა და ანალიზის ინსტიტუტმა“ ქვემო ქართლის რეგიონში ჩაატარა ქვემო ქართლის მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობისა და განწყობების კვლევა, რომლის მიზანი იყო ქვემო ქართლის რეგიონის სოციალური და ეკონომიკური პროფილის შესწავლა.

ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების ქალთა შორის გენდერული სტერეოტიპები მყარად არის გავრცელებული. ქალთა გამოკვეთილი უმრავლესობა (74%25) ეთანხმება დებულებას, რომ ქალისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია შექმნას ოჯახი და გააჩინოს შვილები, მამაკაცისთვის კი - გაიკეთოს კარიერა და იშოვოს ფული. თუმცა, დებულებას, რომ სამსახურში მამაკაცის აყვანა სჯობს, ვიდრე ქალის, რადგან მამაკაცს უფრო ხარისხიანად შეუძლია საქმის კეთება ქალთან შედარებით, რესპონდენტთა მხოლოდ 18%25 ეთანხმება. ჩანს, რომ ქალების დამოკიდებულება გენდერული თანასწორობისადმი გარემოს მიერაა ნაკარნახევი, საკუთრივ მათ კი დაბალი თვითშეფასება არ აქვთ. ქვემო ქართლში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების ქალთა შორის გენდერული სტერეოტიპების სიმყარეზე მიუთითებს ის ფაქტიც, რომ ქალთა 47%25-ის მოსაზრებით ოჯახი უნდა შეინარჩუნო ნებისმიერ შემთხვევაში, მაშინაც კი, როდესაც ქმარი ძალადობს ცოლზე (იხ. დიაგრამა №10):

დიაგრამა №10:

გენდერული თანასწორობის მიმართ დამოკიდებულება

რესპონდენტთა 42%25 აცხადებს, რომ საერთოდ არ აქვს მნიშვნელობა პარლამენტში ამჟამინდელზე მეტი რაოდენობის ქალი იქნება თუ არა. ასევე 42%25 მიიჩნევს, რომ არ აქვს მნიშვნელობა მინისტრები, სკოლის დირექტორები და ადგილობრივი მთავრობის წარმომადგენლები ქალები უფრო მეტად იქნებიან თუ არა (იხ. დიაგრამა №11). შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ქალები მხარს უჭერენ ამა თუ იმ თანამდებობაზე ვინმეს დანიშვნას უნარ-ჩვევების (და არა სქესობრივი კუთვნილების) გათვალისწინებით, ან ამ საკითხისადმი ინდიფერენტულად არიან განწყობილები.

დიაგრამა №11:

ქალების პოლიტიკაში ჩართულობის მიმართ დამოკიდებულება

სამსახურეობრივ საკითხებში გენდერის ნიშნით სხვადასხვა სახის დისკრიმინაცია ქალების უმრავლესობას (78-95%25) არ გამოუცდია. ქალთა 2%25 აცხადებს, რომ ზოგჯერ აღმოჩენილა ისეთ სიტუაციაში, როდესაც მის წინადადებებსა და რეკომენდაციებს ნაკლებად ითვალისწინებენ, ვიდრე საწინააღმდეგო სქესისას; ხოლო 2.3%25 აღნიშნავს, რომ მსგავს სიტუაციაში ხშირად აღმოჩენილა.

ეთნიკურ უმცირესობათა ქალებში გავრცელებულია ადრეულ ასაკში ქორწინების პრაქტიკა. ქორწინებაში მყოფ ქალთა 32%25 აცხადებს, რომ 18 წლამდე ასაკში დაქორწინდა. 13-14 წლის ასაკში დაქორწინებულთა ხვედრითი წილი 5%25-ია, ხოლო 15-16 წლის ასაკში დაქორწინებულთა ხვედრითი წილი 16%25-ს აღწევს (იხ. დიაგრამა №12):

დიაგრამა №12:

ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ქალთა ქორწინების ასაკი

პირველი შვილი სრულწლოვანების ასაკამდე (18 წლამდე) ეთნიკური უმცირესობების ქალთა 17%25-მა გააჩინა. ქორწინებაში მყოფ ქალთა 9%25 აცხადებს, რომ პირველი შვილი 15-16 წლის ასაკში გააჩინა (იხ. დიაგრამა №13). ქალთა 10%25-ს 4-5 შვილი ჰყავს, ხოლო 6 და მეტი შვილი ‒ მხოლოდ 2%25-ს. გამოკვეთილ უმრავლესობას, 74%25-ს 2-3 შვილი ჰყავს, ხოლო ერთი შვილი ქალთა 14%25-ს ჰყავს.

დიაგრამა №13:

პირველი შვილის გაჩენის ასაკი

ქალთა 99%25 აცხადებს, რომ მათი ცხოვრების მანძილზე ქორწინებაში ერთხელ იყვნენ. მხოლოდ 1%25 (4 ქალი) აცხადებს, რომ ორჯერ დაქორწინდა. ამჟამინდელ მეუღლესთან/სტაბილურ პარტნიორთან ურთიერთობას ქალები ზოგადად უფრო პოზიტიურად აფასებენ, ვიდრე ნეგატიურად. მეუღლესთან/სტაბილურ პარტნიორთან ურთიერთობას ქალების მხოლოდ 1%25 აფასებს უარყოფითად. უმრავლესობა (52%25) მუეღლესთან/პარტნიორთან ურთიერთობას აფასებს, როგორც უფრო დადებითს, ვიდრე უარყოფითს, ხოლო, 29%25 - როგორც დადებითს. ოჯახში ძირითადი შემომტანები მამაკაცები არიან. ქალთა 43%25 აცხადებს, რომ ფულს მხოლოდ მათი მეუღლე გამოიმუშავებს; გამოკითხული ქალების მხოლოდ 6%25 ამბობს, რომ ფულს მხოლოდ თავად გამოიმუშავებენ (იხ. დიაგრამა №14). ეთნიკურ უმცირესობათა ქალების გამოკვეთილი უმრავლესობა (72%25) მატერიალურად მეუღლეზეა დამოკიდებული. იმ ქალთა ხვედრითი წილი, რომლებიც აცხადებენ, რომ მატერიალურად მეუღლისგან მეტ-ნაკლებად ან სრულიად დამოუკიდებლები არიან, 12%25-ს შეადგენს.

დიაგრამა №14:

მეუღლეებს შორის ვინ უფრო მეტ თანხას გამოიმუშავებს

იმ ფონზე როცა, ქალების 81%25 ამჟამინდელ მეუღლესთან/სტაბილურ პარტნიორთან ურთიერთობას დადებითად ან უფრო დადებითად აფასებს, ხოლო ფინანსური შემომტანები კი ძირითადად მამაკაცები არიან, საინტერესოა საოჯახო საქმეების განაწილების მოდელები და ოჯახში სხვადასხვა საკითხების შესახებ გადაწყვეტილების მიმღებ პირთა ვინაობა.

იკვეთება სფეროები, რომლებშიც გადაწყვეტილებებს ძირითადად მამაკაცები იღებენ ესენია:

მიუხედავად იმისა, რომ შემთხვევათა 49%25-ში ოჯახის მამაკაცი და ქალი წევრები ერთობლივად წყვეტენ ყოველდღიური საჭიროებებისათვის ფინანსების განკარგვის საკითხებს, ამ საკითხში მამაკაცების (ქალების გარეშე) ჩართულობა (29%25) აჭარბებს ქალების ჩართულობას (15%25). იგივე შეიძლება ითქვას ჯანდაცვისა და მკურნალობის ხარჯებზე, შემთხვევათა 26%25-ში გადაწყვეტილებას მამაკაცები დამოუკიდებლად იღებენ, ხოლო ქალები გადაწყვეტილებას დამოუკიდებლად შემთხვევათა 9%25-ში იღებენ.

რესპონდენტთა განცხადებით, შემთხვევათა უმრავლესობაში ოჯახის მამაკაცი და ქალი წევრები ერთობლივად იღებენ გადაწყვეტილებას შემდეგი საკითხების შესახებ:

ქალები დამოუკიდებლად გადაწყვეტილებას ყველაზე ხშირად ოჯახისათვის მნიშვნელოვანი ნივთების შეძენის შესახებ იღებენ (იხ. დიაგრამა №15):

დიაგრამა №15:

ოჯახში სხვადასხვა საკითხების შესახებ გადაწყვეტილებების მიმღები პირები

აშკარაა, რომ საოჯახო საქმეების შესრულებაში მამაკაცები ნაკლებად მონაწილეობენ, მათი ძირითადი ვალდებულება ოჯახის ფინანსური უზრუნველყოფა და ოჯახისთვის ფინანსებთან დაკავშირებული საკითხების შესახებ გადაწყვეტილებების მიღებაა.

საოჯახო საქმეების გადანაწილების მოდელის განხილვისას იკვეთება ე.წ. „ქალის და კაცის საქმეები“. ქალებს მთავარი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ შემდეგი საქმეების შესრულებაზე:

მამაკაცები (საჭიროების შემთხვევაში) მთავარი პასუხისმგებლობას იღებენ შემდეგი საქმეების შესრულებაზე:

დეტლურად მონაცემები იხ. დიაგრამაზე №16:

დიაგრამა №16:

ქალებსა და მამაკაცებს შორის საოჯახო საქმეების გადანაწილების მოდელი

გადაწყვეტილებების მიღებისა და საოჯახო საქმეების გადანაწილების არსებული მოდელის პირობებში საინტერესოა, რა სახის ურთიერთობები არსებობს ოჯახის წევრებს შორის. კითხვაზე, როგორი ურთიერთობები ჩამოყალიბდა თქვენს ოჯახში, ოჯახის წევრებს შორის? ‒ რესპონდენტთა 72%25 პასუხობს, რომ მათი ოჯახის წევრებს შორის ძირითადად კარგი ან უფრო კარგი ურთიერთობებია. რესპონდენტთა მხოლოდ 4%25 აღნიშნავს, რომ მათ ოჯახში ძირითადად კონფლიქტური ან უფრო კონფლიქტური ურთიერთობები ჩამოყალიბდა.

მეუღლეებთან/პარტნიორებთან კონფლიქტი თითქმის ყოველ კვირა ქალთა 3%25-ს აქვს (მათივე აღიარებით), ხოლო თვეში რამდენჯერმე ‒ ქალთა 6%25-ს (იხ. დიაგრამა №17):

ოჯახში ძალადობის აღმწერ კითხვებზე პასუხებიდან გამომდინარე, ქალების უმრავლესობას ბოლო 12 თვის განმავლობაში ოჯახში ფიზიკური ძალადობის სხვადასხვა შემთხვევები არ გამოუცდია. რესპონდენტთა 10%25 ღიად აცხადებს, რომ ბოლო 12 თვის განმავლობაში მისთვის მეუღლეს ერთხელ მაინც უკრავს ხელი (6%25 ‒ უარი პასუხზე); ქალების 6%25 აღნიშნავს, რომ ბოლო 12 თვის განმავლობაში მათ მეუღლეს მათ მიმართ მოუმოქმედებია ისეთი რამ (ხელის გარტყმა, ნივთის სროლა და სხვ.), რამაც ფიზიკური ტკივილი მიაყენა მათ (5%25 - უარი პასუხზე); ‒ ქალების 3%25 ამბობს, ცეცხლსასროლი იარაღით ან დანით დამუქრების პრაქტიკა ბოლო 12 თვის განმავლობაში ერთხელ მაინც ჰქონია (4%25 ‒ უარი პასუხზე); ოჯახში ძალადობის პრაქტიკებს შორის ყველაზე გავრცელებული ტიპია ფსიქოლოგიური ძალადობა, ხოლო ამგვარი ძალადობის ფორმებს შორის ‒ ყვირილი. რესპონდენტთა 62%25 აცხადებს, რომ მის მეუღლეს მისთვის ბოლო 12 თვის განმავლობაში ერთხელ მაინც უყვირია (3%25 ‒ უარი პასუხზე); ასევე, გავრცელებულია სიტყვიერი შეურაცხყოფის პრაქტიკა: ქალების 27%25 აღნიშნავს, რომ ბოლო 12 თვის განმავლობაში მეუღლემ სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა (5%25-უარი პასუხზე); რესპონდენტების მხოლოდ 1.4%25 ამბობს, რომ მეუღლეს ჩაუკეტავს ოთახში ან სხვა დახურულ სივრცეში (4%25-უარი პასუხზე); 6%25 აღნიშნავს, რომ მეუღლეს სხვების თანდასწრებით დაუმცირებია; 20%25 კი აღნიშნავს, რომ მეუღლეს მათთვის რაიმე ნივთის შესაძენად ფულის დახარჯვა აუკრძალავს (იხ. დიაგრამა №18):

დიაგრამა №17:

მეუღლეებთან კონფლიქტის ქონის სიხშირეთა განაწილება

დიაგრამა №18:

ოჯახში ძალადობის სხვადასხვა პრაქტიკების სიხშირული განაწილება

საბავშვო ბაღი ხელმიუწვდომელია იმ ქალთა 80%25-ისთვის, რომლებსაც სკოლამდელი განათლების საჭიროების ასაკის ბავშვები ჰყავთ. იმ ქალთა 83%25, რომელთათვისაც საბავშვო ბაღი ხელმიუწვდომელია, აცხადებს, რომ მათ დასახლებაში საბავშვო ბაღი არ არის, ხოლო 9%25 აღნიშნავს, რომ საბავშვო ბაღი შორსაა და ტრანსპორტირების რესურსები არ აქვთ (იხ. დიაგრამა №19):

დიაგრამა №19:

საბავშვო ბაღისადმი ხელმისაწვდომობა

იმ ქალთა 99%25, რომლებსაც სასკოლო ასაკის შვილები ჰყავთ, აცხადებს, რომ მათი შვილებისთვის სასკოლო განათლების მიღება ხელმისაწვდომია. 1%25, რომელთა შვილებისთვისაც სასკოლო განათლება ხელმისაწვდომი არ არის, ამის ძირითად მიზეზად იმას ასახელებს, რომ ბავშვ(ებ)ისთვის ვერ ყიდულობენ ტანსაცმელს/ფეხსაცმელს და სკოლისთვის საჭირო ნივთებს (იხ. დიაგრამა №20):

დიაგრამა №20:

სასკოლო განათლების ხელმისაწვდომობა

რესპონდენტთა დიდი უმრავლესობა (89%25) აღნიშნავს, რომ ის ან მისი ოჯახის წევრი არ სწავლობს/სწავლობდა უმაღლეს სასწავლებელში. ძირითადი მიზეზი, რის გამოც რესპონდენტები, ან მათი ოჯახის წევრები უმაღლეს განათლებას არ იღებენ, ქალების 49%25-ის განცხადებით, სწავლის სურვილის არქონაა; 14%25 უმაღლესი განათლების არმიღების მიზეზად დროის არქონას ასახელებს (იხ. დიაგრამა №21):

დიაგრამა №21:

უმაღლესი განათლების მიღების მაჩვენებლები და უმაღლესი განათლების არმიღების მიზეზები

ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრები ეთნიკურ უმცირესობათა ქალები უმაღლეს განათლებას ძირითადად აზერბაიჯანსა (47%25) და თბილისში (28%25) იღებენ. სომხეთში განათლების მიმღებთა ხვედრითი წილი 15%25-ია.

რესპონდენტთა 15%25 აცხადებს, რომ უმაღლეს სასწავლებელში სწავლასთან დაკავშირებით პრობლემა შექმნია მას ან მისი ოჯახის წევრს. უმაღლეს სასწავლებელში სწავლასთან დაკავშირებით რესპონდენტები ორ ძირითად პრობლემას გამოყოფენ, ესენია:

შემთხვევათა 41%25-ში პრობლემა, რომელიც უმაღლეს სასწავლებელში სწავლასთან დაკავშირებით შექმნიათ, სასწავლებლის სიძვირე/გადასახადია; ხოლო შემთხვევათა 28%25-ში ‒ საცხოვრებლისა და ტრანსპორტირების ხარჯები (იხ. დიაგრამა №22):

დიაგრამა №22:

უმაღლეს სასწავლებელში სწავლასთან დაკავშირებით პრობლემათა სიხშირული განაწილება

ქალების გამოკვეთილ უმრავლესობას (69%25) ბოლო 12 თვის განმავლობაში ჯანმრთელობის პრობლემა ჰქონდა. მათ შორის 38%25-ს ‒ ქრონიკულ დაავადებასთან დაკავშირებული პრობლემა, რომელიც საჭიროებდა ხანგრძლივ/რეგულარულ მკურნალობას. ხოლო 31%25-ს ‒ ჯანმრთლეობის მცირე პრობლემა. პრაქტიკულად ჯანმრთელი, ქალთა სუბიექტური თვითშეფასებით, 25%25-ია (იხ. დიაგრამა №27):

დიაგრამა №27:

ქალთა ჯანმრთელობის მდგომარეობა ბოლო 12 თვის განმავლობაში

ჯანდაცვის სფეროში არსებული სხვადასხვა სახელმწიფო პროგრამის შესახებ რესპონდენტთა გამოკვეთილ უმრავლესობას არ სმენია. სხვა პროგრამებთან შედარებით, მეტად არიან ინფორმირებული „სასწრაფო გადაუდებელი დახმარებისა და სამედიცინო მკურნალობის სახელმწიფო პროგრამის“ შესახებ. რესპონდენტთა 37%25 აღნიშნავს, რომ ამ უკანასკნელის შესახებ სმენია. რესპონდენტთა 20-21%25-ია ინფორმირებული ნარკომანიის სახელმწიფო პროგრამის, სოფლის ექიმის პროგრამისა და სამხედრო ძალებში გასაწვევ მოქალაქეთა სახელმწიფო პროგრამის შესახებ (იხ. დიაგრამა №28):

დიაგრამა №28:

ჯანდაცვის სახელმწიფო პროგრამების შესახებ ინფორმირებულობა

რესპონდენტთა პასუხებიდან იკვეთება, რომ ისინი და მათი ოჯახის წევრები ჯანდაცვის მხოლოდ რამდენიმე პროგრამით სარგებლობენ, ესენია: სასწრაფო გადაუდებელი დახმარებისა და სამედიცინო მკურნალობის სახელმწიფო პროგრამა, სოფლის ექიმის პროგრამა და სამხედრო ძალებში გასაწვევ მოქალაქეთა სახელმწიფო პროგრამა (იხ. დიაგრამა №29):

დიაგრამა №29:

ჯანმრთელობის სახელმწიფო პროგრამებით სარგებლობის სიხშირული განაწილება

სხვადასხვა სამედიცინო მომსახურებების მიღების თვალსაზრისით, როგორებიცაა: ამბულატორიული მკურნალობა დიაგნოსტიკური გამოკვლევები, ჰოსპიტალური მკურნალობა და მედიკამენტებით მკურნალობა, ძირითადი დამაბრკოლებელი ფაქტორი მომსახურების ღირებულებაა (იხ. დიაგრამა №30):

დიაგრამა №30:

ბოლო 12 თვის განმავლობაში რამდენად შეგიშალათ ხელი თითოეულმა ჩამოთვლილმა ფაქტორმა იმაში, რომ თქვენ მიგეღოთ საჭირო სამედიცინო მომსახურება:

ქალთა 91%25-თვის ინფორმაციის მიღების ძირითადი წყარო ტელევიზიაა. 4,5%25 აცხადებს, რომ ინფორმაციას მეზობლებისა და მეგობრებისგან იღებს, 1.8%25 ‒ ოჯახის წევრებისგან. ინტერნეტი ინფორმაციის მიღების წყარო ქალთა მხოლოდ 1.7%25-თვისაა (იხ. დიაგრამა №31):

დიაგრამა №31:

ინფორმაციის მიღების ძირითადი წყარო

ტელევიზიით ინფორმაციის მიღების ძირითადი ენა ქალების 54%25-ისთვის აზერბაიჯანულია. ქართული ენა ტელევიზიით ინფორმაციის მიღების ძირითადი ენა ქალთა მხოლო 6%25-ისთვისაა. რესპონდენტთა 22%25-ისთვის ტეელვიზიით ინფორმაციის მიღების ძირითადი ენა თურქულია. 2011 წლის მონაცემების მიხედვით, ტელევიზიით ინფორმაციის მიღების ძირითადი ენა ქალთა 61%25-ისთვის აზერბაიჯანული იყო, 11%25-თვის ქართული, 7%25-თვის სომხური, ხოლო 6%25-თვის ‒ თურქული. როგორც ჩანს, ბოლო წლებში გაიზარდა თურქულ ენაზე ინფორმაციის მიმღებთა ხვედრითი წილი (იხ. დიაგრამა №32):

დიაგრამა №32:

ინფორმაციის მიღების ენა სხვადასხვა საინფორმაციო საშუალებების მიხედვით

საქართველოს მთავრობის მიერ განხორციელებული სოფლის მეურნეობის პროგრამებიდან სოფლის მოსახლეობისთვის უფრო ნაცნობია „მცირემიწიან ფერმერთა საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობისა“ და „შეღავათიანი აგროკრედიტების“ პროგრამები, ვიდრე პროგრამა „საინფორმაციო-საკონსულტაციო სამსახურები ფერმერებისთვის“. როგორც აღმოჩნდა, ყველაზე მეტად ინფორმირებული ქვემო ქართლის მოსახლეობა შეღავათიანი აგროკრედიტის პროგრამის შესახებაა, ხოლო ყველაზე ნაკლებად ინფორმირებული - „საინფორმაციო-საკონსულტაციო სამსახურები ფერმერებისთვის“ პროგრამის შესახებ (იხ. დიაგრამები №33, №34). უფრო კონკრეტულად, გამოკითხვის შედეგების თანახმად:

დიაგრამა №33

დიაგრამა №34

სოციალური დახმარების პროგრამა 2006 წლიდან დაინერგა2. მისამართული სოციალური დახმარების ფარგლებში გამოვლენილ უმწეო ოჯახებს ენიშნებათ ფულადი დახმარება და ეძლევათ სამედიცინო დაზღვევის პოლისი. სოციალურად დაუცველი ოჯახების დახმარების სახელმწიფო პროგრამის შესახებ გამოკითხულთა 73.7%25-ია ინფორმირებული (იხ. დიაგრამა №35):

აღსანიშნავია ისიც, რომ სოციალურად დაუცველი ოჯახების დახმარების სახელმწიფო პროგრამის შესახებ ქალაქში უფრო მეტად არიან ინფორმირებულნი (82.3%25), ვიდრე სოფლად (70.7%25). შესაბამისად, მათი ხვედრითი წილი, ვისაც არ სმენია ამ პროგრამის შესახებ, სოფელში უფრო დიდია, ვიდრე ქალაქში (იხ. დიაგრამა №36):

დიაგრამა №35

დიაგრამა №36

სოციალურად დაუცველი ოჯახების დახმარების შესახებ ინფორმირებულობა გაიზომა 2011 წელს ჩატარებული კვლევის ფარგლებშიც („ქვემო ქართლის მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის და განწყობების შესწავლა“). ამ კვლევის შედეგად ინფორმირებულთა ხვედრითი წილი 62.2%25 იყო, რაც ცხადყოფს, რომ ინფორმირებულთა რიცხვი გაიზარდა (იხ. დიაგრამა №37):

დიაგრამა №37

კვლევით გამოვლინდა ისიც, თუ რამდენად ადეკვატური ინფორმაცია ჰქონდათ ქვემო ქართლში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ ქალებს სოციალური დახმარების შესახებ. აღმოჩნდა, რომ იმ რესპონდენტთა შორისაც კი, რომლებიც ამბობენ, რომ აქვთ ინფორმაცია სოციალური დახმარების შესახებ, ნაწილი არ ფლობს ადეკვატურ ინფორმაციას. მაგალითად, ისინი დახმარების ფორმებად ასახელებენ პენსიას, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების დამხმარე საშუალებებს და ა.შ (იხ. დიაგრამა №38):

დიაგრამა №38

სოციალური დახმარების მისაღებად განაცხადი გამოკითხულთა ოჯახების თითქმის მეოთხედს ჰქონდა შეტანილი. გამოკითხულთა საერთო რაოდენობიდან ამჟამად ფულად სოციალურ დახმარებას 5.6%25, ხოლო სამედიცინო დაზღვევას სოციალურად დაუცველებისთვის 0.9%25 იღებს. ეს უკანასკნელი ნიშნავს, რომ სოციალურად დაუცველი გამოკითხულთა დაახლოებით 6.5%25-ია. ხოლო მათგან, ვისაც სმენია სოციალური დახმარების შესახებ და ვისაც შეუტანია განაცხადი აღნიშნული დახმარების მისაღებად, 30.8%25 იღებს ფულად სოციალურ დახმარებას.

დიაგრამა №39

გაქვთ/გქონდათ თუ არა შეტანილი განაცხადი სოციალურად დაუცველი (უმწეო) ოჯახების სახელმწიფო დახმარების მისაღებად?

დიაგრამა №40

აპირებთ თუ არა შეიტანოთ განაცხადი სოციალურად დაუცველთა (უმწეოთა) დახმარების მისაღებად?

დიაგრამა №41

იმ რესპონდენტთა მესამედი, რომელთაც სოციალურად დაუცველი ოჯახების დახმარების მისაღებად განაცხადი არ შეუტანიათ, წამყვან მიზეზად ასახელებს საჭიროების არარსებობას (31%25). მნიშვნელოვან ფაქტორად სახელდება ინფორმაციის ნაკლებობაც („არ ვიცოდით, სად უნდა შეგვეტანა განაცხადი“) (იხ. დიაგრამა №43):

დიაგრამა №42

დიაგრამა №43

______________________

2 იხ. საქართველოს მთავრობის 2008 წლის 28 ივლისის დადგენილება (№145) სოციალური დახმარების შესახებ.

ადგილობრივი თვითთმართველობისა და მმართველობის ორგანოების საქმიანობისა და მათი მოვალეობების შესახებ არ არის ინფორმირებული გამოკითხულთა 77.6%25. სოფლად მცხოვრებ რესპონდენტებს შორის ინფორმირებულობა უფრო ნაკლებია (81.4%25), ვიდრე ქალაქად მცხოვრებ რესპონდენტებში (66.4%25) (იხ. დიაგრამა №44):

ადგილობრივი თვითმმართველობისა და მმართველობის ორგანოების საქმიანობის და მათი მოვალეობების შესახებ ინფორმირებულობა გაიზომა სოციალური კვლევისა და ანალიზის ისნტიტუტის მიერ 2011 წელს ჩატარებული კვლევის ფარგლებშიც. აღნიშნული კვლევის შედეგებიდან ჩანს, რომ იმ რესპონდენტთა რიცხვი, რომლებიც საკუთარ თავს აღნიშნული საკითხის მიმართ ნაწილობრივ ინფორმირებულებად მიიჩნევენ, 5.7%25-ია, ხოლო მათი ხვედრითი წილი, ვინც არ არის ინფორმირებული, 90.9%25-ია. 2011 წელს და 2013 წელს ჩატარებული კვლევების შედარების საფუძველზე აშკარაა, რომ ნაწილობრივ ინფორმირებულთა რიცხვი გაიზარდა (გახდა 18.2%25), ხოლო მათი პროცენტული მაჩვენებელი, ვისაც არ აქვს ინფორმაცია ადგილობრივი თვითმმართველობისა და მმართველობის ორგანოების საქმიანობის და მათი მოვალეობების შესახებ, შემცირდა (გახდა 77.6%25) (იხ. დიაგრამა №45). აღნიშნული მონაცემები ცხადყოფს, რომ ინფორმირებულობის ხარისხი გაიზარდა. ადგილობრივ პოლიტიკაში ჩართულობა რამდენიმე შეკითხვით შემოწმდა და აღმოჩნდა, რომ სრულ უმრავლესობას მონაწილეობა არ მიუღია როგორც ადგილობრივი ბიუჯეტის ფორმირებასა და რაიონის/ქალაქის განვითარების პრიორიტეტების განსაზღვრაში, ასევე მუნიციპალური პროგრამების დაგეგმვასა და განხორციელებული მუნიციპალური პროგრამების შეფასებაში/მოსახლეობის კმაყოფილების დონის შესწავლაში (იხ. დიაგრამა №46):

დიაგრამა №44, №45

რამდენად ინფორმირებული ხართ ადგილობრივი თვითმმართველობისა და მმართველობის ორგანოების საქმიანობის და მათი მოვალეობების შესახებ?

დიაგრამა №46

გამოვლინდა ის ძირითადი საკითხებიც, რომლებიც პრობლემატურია ქვემო ქართლის მოსახლეობისთვის. ყველაზე პრობლემატური, როგორც აღმოჩნდა, დასაქმებაა (93.6%25). მოუგვარებელ პრობლემებს შორის რესპონდენტებმა დაასახელეს გართობის საშუალებების (კინო, თეატრი და ა.შ.) ნაკლებობა (84.5%25); საგანმანათლებლო-შემეცნებითი დაწესებულებების (ბიბლიოთეკა, მუზეუმი და ა.შ.) არარსებობა (81.8%25); კანალიზაციის მუშაობის ხარისხი (75.3%25); სკოლამდელი დაწესებულებების (ბაგა-ბაღი) გაუმართავი მუშაობა/არარსებობა(66.1%25); გზების მოწესრიგება (57.8%25); გარე განათება (56.8%25) და ნაგვის გატანა (54.9%25). ის საკითხები კი, რომლებსაც რესპონდენტები მიიჩნევენ მოგვარებულად, მოიცავს ელექტროენერგიით მომარაგებას, პენსიების/დახმარების დროულად გაცემას, სასმელი წყლით მომარაგებას, ტრანსპორტის მუშაობას, უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფას, სასმელი წყლის ხარისხს, საცხოვრებელ სახლთან დაკავშირებულ პრობლემებს, სახნავ-სათესი მიწით უზრუნველყოფას და გაზით მომარაგებას (იხ. დიაგრამა №47):

დიაგრამა №47

მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ქალაქის მოსახლეობას ნაკლები პრობლემა აწუხებს, ვიდრე სოფლის მოსახლეობას, კერძოდ, იმ პრობლემების რაოდენობა, რომელსაც ქალაქის მოსახლეობის ნახევარზე მეტი ასახელებს გაცილებით ნაკლებია იმ პრობლემების რაოდენობაზე, რომელსაც სოფლის მოსახლეობის ნახევარზე მეტი ჩამოთვლის. ქალაქში ყველაზე მეტად დასაქმების, გართობის საშუალებების, საგანმანათლებლო-შემეცნებითი დაწესებულებების და შეკრებების/დემონსტრაციების ორგანიზების პრობლემებია მოუგვარებელი (იხ. ცხრილი №3).

ცხრილი №3

რაც შეეხება სოფლის მოსახლეობას, მათთვის მოუგვარებელ პრობლემებია: დასაქმება (95.2%25), გართობის საშუალებები (91.4%25), საგანმანათლებლო-შემეცნებითი დაწესებულებები (90.4%25), კანალიზაცია მუშაობას (87.3%25), სკოლამდელი დაწესებულებების მუშაობა/არსებობა (80.7%25), გზების მოუწესრიგებლობა (68.6%25), გარე განათება (63.8%25), ნაგვის გატანა (61.2%25) და გაზით მომარაგება (56%25) (იხ. ცხრილი №4):

ცხრილი №4

კვლევის შედეგებიდან ჩანს, რომ დასაქმების, გართობის საშუალებების, საგანმანათლებლო-შემეცნებითი დაწესებულებების პრობლემები ქალაქშიც და სოფელშიც მწვავედ დგას.

მოგვარებულად კი ქვემო ქართლში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ ქალებს, ძირითადად, ინფრასტრუქტურასთან დაკავშირებული საკითხები მიაჩნიათ. ქალაქში მცხოვრები ქალები კმაყოფილები არიან ელექტროენერგიით და გაზით მომარაგებით, ტრანსპორტის მუშაობით და ა.შ. მსგავსი სურათია სოფლის მაცხოვრებლებთანაც (იხ. ცხრილები №5, №6):

ცხრილი №5

ცხრილი №6

ელექტროენერგიით მომარაგება, პენსიების/დახმარებების გაცემა, ტრანსპორტის მუშაობა, უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფა მოგვარებულ საკითხთა შორისაა როგორც ქალაქის, ისე სოფლის მაცხოვრებლებს შორის.

როგორც აღმოჩნდა, სამართლებრივი პრობლემები ქვემო ქართლის მოსახლეობას იშვიათად ექმნება. ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელი ქალები ყველაზე ხშირად შემდეგ სამართლებრივ პრობლემებზე საუბრობენ: სოციალური დახმარების მიცემაზე უარის თქმა, არასწორად დარიცხული კომუნალური გადასახადები, სოციალური დახმარების უკანონო შეწყვეტა ან არგაცემა, შინაური ცხოველების ქურდობა, მაღაზიაში ვაჭრობისას მოტყუება/უხარისხო საქონლის მიყიდვა და ა.შ (იხ. დიაგრამა №48):

დიაგრამა №48

რასაკვირველია, სამართლებრივი პრობლემები ვარირებს იმის მიხედვით, თუ სად გამოიკითხნენ რესპონდენტები - სოფელში თუ ქალაქში. მაგალითად, ქალაქში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ ქალებს უფრო ხშირად სოციალური დახმარების უკანონოდ შეწყვეტა, მაღაზიაში ვაჭრობისას მოტყუება/უხარისხო საქონლის მიყიდვა და არასწორად დარიცხული კომუნალური გადასახარები აწუხებთ (იხ. ცხრილი №7):

ცხრილი №7

რაც შეეხება სოფელში მცხოვრებ ქალებს, აქაც ყველაზე ხშირი სოციალური დახმარების მიცემაზე უსამართლოდ უარის თქმა და არასწორად დარიცხული კომუნალური გადასახადებია (იხ. ცხრილი №8):

ცხრილი №8

როგორც მონაცემებიდან ჩანს, სოციალური დახმარების, კომუნალური გადასახადების, მაღაზიაში ვაჭრობისას მოტყუების და სამედიცინო მომსახურებაში ხარვეზების პრობლემები როგორც ქალაქის, ისე სოფლის მოსახლეობას ერთნაირად აწუხებს. თუმცა ქვემო ქართლის მოსახლეობა სამართლებრივი პრობლემების მოსაგვარებლად პოლიციასა და სასამართლოს იშვიათად მიმართავს. მაგალითად, პოლიციისთვის მხოლოდ 3.6%25-ს, ხოლო სასამართლოსთვის - 2.3%25-ს მიუმართავს (იხ. დიაგრამები №49, №50):

დიაგრამა №49

მიგიმართავთ თუ არა ოდესმე პოლიციისთვის თქვენ ან თქვენი ოჯახის წევრს სამართლებრივი პრობლემების მოსაგვარებლად?

დიაგრამა №50

თქვენ ან თქვენი ოჯახის წევრს მიგიმართავთ თუ არა ოდესმე სასამართლოსთვის?

რესპონდენტები მიუთითებენ, რომ პოლიციას არ მიმართავენ მის მიმართ უნდობლობის გამო (43.6%25) ან ფიქრობენ, რომ სხვადასხვა სახის დავები/პრობლემები ადამიანებმა პოლიციის ჩარევის გარეშე უნდა გადაწყვიტონ (38.3%25). ხოლო სასამართლოს არ მიმართავენ, რადგან არ აქვთ ინფორმაცია მიმართვისთვის აუცილებელი სხვადახვა სახის პროცედურების შესახებ (60.7%25) ან ფინანსური პრობლემების გამო (19.1%25) (იხ. დიაგრამები №51, №52):

დიაგრამა №51

რა მიზეზით არ მიგიმართავთ პოლიციისთვის?

დიაგრამა №52

რა მიზეზით არ მიგიმართავთ სასამართლოსთვის?

პრობაციისა და იურიდიული დახმარების სამინისტროს უფასო იურიდიული მომსახურების შესახებ მოსახლეობის 91.5%25-ს არ სმენია, ხოლო მათგან, ვისაც ინფორმაცია აქვს, ამ პროგრამით მხოლოდ რამდენიმე რესპონდენტს უსარგებლია. მნიშნელოვანია ისიც, რომ ქალაქის მაცხოვრებლებს უფრო სმენიათ აღნიშნული პროგრამის შესახებ, ვიდრე სოფლის მაცხოვრებლებს (იხ. დიაგრამები №53, №54):

დიაგრამა №53, №54

გსმენიათ თუ არა უფასო იურიდიული მომსახურების შესახებ, რომელსაც მოსახლეობას თავაზობს პრობაციისა და იურიდიული დახმარების სამინისტრო?

ქვემო ქართლში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ ქალთა უმრავლესობას ძველი პირადობის მოწმობა აქვს. ახალი პირადობის მოწმობა მოსახლეობის მხოლოდ 16.2%25-ს აქვს (იხ. დიაგრამა №55). აღსანიშნავია ისიც, რომ პირადობის მოწმობის ფლობა კორელაციაშია ასაკთან, კერძოდ, ახალი პირადობის მოწმობის მქონეთაგან 28%25 18-24 წლის, ხოლო 24.4%25 25-34 წლისაა

დიაგრამა №55

გაქვთ თუ არა პირადობის დამადასტურებელი მოწმობა?

ინფორმირებულობის გაზრდა ეთნიკური უმცირესობებისათვის უმაღლეს სასწავლებლებში შეღავათიანი პირობებით ჩარიცხვის პროგრამის შესახებ 85%25 გამოკითხულ ეთნიკური უმცირესობების ქალთა შორის უმაღლესი განათლების მქონეთა ხვედრითი წილი დაბალია, 5%25-ს შეადგენს. ეთნიკური უმცირესობებისათვის უმაღლეს სასწავლებლებში შეღავათიანი პირობებით ჩარიცხვის სახელმწიფო პროგრამის შესახებ ქალთა გამოკვეთილი უმრავლესობა, 69%25 ინფორმირებული არ არის. აღნიშნული პროგრამის შესახებ ქალთა ინფორმირებულობის დონის ამაღლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წინაპირობა იქნება უმაღლეს სასწავლებლებში ეთნიკური უმცირესობების ქალების რაოდენობის ზრდისთვის.

ქართული ენის ცოდნის პროგრამის გაუმჯობესება - ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ქალებისათვის ქართული ენის ცოდნა ერთ-ერთ მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს. გამოკითხულ ქალთა გამოკვეთილმა უმრავლესობამ, 63%25-მა ქართული ენა არ იცის. ენის არცოდნის გამო ქალები სხვადასხვა სახელმწიფო პროგრამების, სერვისების შესახებ საჭირო ინფორმაციას ადეკვატურად ვერ იღებენ; შესაბამისად, დაბალია ამ პროგრამებით სარგებლობის მაჩვენებლებიც. როგორც ჩანს, ქართული ენის შესწავლის თვალსაზრისით ქვემო ქართლის რეგიონში ამჟამად არსებული სახელმწიფო პროგრამები არასაკამრისია ან არსებული პროგრამები არაეფექტურად ფუნქციონირებს. ქართული ენის ცოდნის დონის გაუმჯობესებისათვის საჭიროა გარკვეული სახის სისტემური მიდგომის შემუშავება. ეთნიკური უმცირესობების ქალებს შორის ქართული ენის შესწავლის მიმართ დაინტერესება იმ შემთხვევაში გაიზრდება, თუკი გრძელვადიან პერსპექტივაში ენის ცოდნა მათთვის დამატებითი სარგებლის მომტანი იქნება. შესაძლოა შემუშავდეს ენის შესწავლის სპეციალური პროგრამა, რომლის წარმატებით გავლის შემთხვევაში მონაწილეები თავად გახდებიან ქართული ენის ცოდნის გადამცემები (ე.წ. „ისწავლე ასწავლეს პრინციპით“).

ადგილობრივი სოფლების/თემების სკოლამდელი დაწესებულებებით უზრუნველყოფა სოფელში/დასახლებაში საბავშვო ბაღის არარსებობა ქალების გამოკვეთილი უმრავლესობისთვის ერთ-ერთ მწვავე პრობლემას წარმოადგენს. საბავშვო ბაღი ხელმიუწვდომელია იმ ქალთა 80%25-თვის, რომლებსაც სკოლამდელი განათლების საჭიროების ასაკის ბავშვები ჰყავთ. მეორე მხრივ, იმ ქალთა 83%25, რომელთათვისაც საბავშვო ბაღი ხელმიუწვდომელია, აცხადებს, რომ მათ დასახლებაში საბავშვო ბაღი არ არის; ხოლო 9%25 აღნიშნავს, რომ საბავშვო ბაღი შორსაა და ტრანსპორტირების რესურსები არ აქვთ. აქედან გამომდინარე, სასურველია საბავშვო ბაღების უზრუნველყოფა ახლო დისტანციებზე და არსებული რესურსების გამოყენება და ინფრასტრუქტურის უზრუნველყოფა ბაღებისადმი ხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით.

ადრეულ ასაკში ქორწინების პრევენციის კამპანიის დაგეგმვა - ეთნიკური უმცირესობების ქალთა შორის გავრცელებულია ადრეულ ასაკში ქორწინების პრაქტიკა. ქორწინებაში მყოფ ქალთა 32%25 18 წლამდე ასაკში დაქორწინდა; 13-14 წლის ასაკში დაქორწინებულთა ხვედრითი წილი 5%25-ია,ხოლო 15-16 წლის ასაკში დაქორწინებულთა ხვედრითი წილი - 16%25-ს აღწევს. ადრეულ ასაკში ქორწინების პრაქტიკა გრძელვადიან პერსპექტივაში უარყოფითად აისახება ქალთა ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე, ასევე მათ სრულფასოვანი განათლების მიღებაზე და საზოგადოებაში რეალიზაციაზე. გამოკითხვის შედეგები აჩვენებს, რომ ქვემო ქართლის რეგიონში მცხოვრებ ეთნიკური უმცირესობების ქალთა გამოკვეთილ უმრავლესობას, 69%25-ს ბოლო 12 თვის განმავლობაში ჯანმრთელობის პრობლემა ჰქონდა; მათ შორის 38%25-ს - ქრონიკულ დაავადებასთან დაკავშირებული პრობლემა, რომელიც საჭიროებდა ხანგრძლივ/რეგულარულ მკურნალობას. ადრეულ ასაკში ქორწინების პრევენციის კამპანიის დაგეგმვისას აქცენტი უნდა გაკეთდეს აღნიშნული პრაქტიკის იმ გვერდით ეფექტებზე, რომლებიც უარყოფით გავლენას ახდენს ქალთა ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე და მათ შემდგომ წინსვლაზე საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.

პრევენციული მკურნალობის „კულტურის“ დანერგვა და ჯანდაცვის პროგრამების შესახებ ინფორმირებულობის გაზრდა - ეთნიკური უმცირესობების ქალთა შორის მნიშვნელოვნად მაღალია იმ ქალთა რაოდენობა, რომლებსაც ჯანმრთელობის სხვადასხვა სახის პრობლემები აწუხებთ. 38%25-ს აღწევს იმ ქალთა რაოდენობა, რომლებსაც რაიმე სახის ქრონიკული დაავადება აქვთ. ქალებს შორის ქრონიკული დაავადებების პრევალენტობის შესამცირებლად საჭიროა წინასწარი ე.წ. პრევენციული სამედიცინო შემოწმებების წახალისება. ამ უკანასკნელის მიღწევა ნაწილობრივ შესაძლებელია ჯანდაცვის სხვადასხვა პროგრამების შესახებ ქალთა ინფორმირებულობის გაზრდით მათთვის გასაგებ ენაზე. უნდა აღინიშოს, რომ დღესდღეობით ქალთა გამოკვეთილი უმრავლესობა ჯანდაცვის სფეროში არსებული სხვადასხვა სახელმწიფო პროგრამების შესახებ ინფორმაციას არ ფლობს. მოსახლეობის საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის შესახებაც კი მხოლოდ ქალთა 37%25-ია ინფორმირებული.

სახელმწიფო ინსტიტუტებისადმი ნდობის და მათი საქმიანობის შესახებ ინფორმირებულობის დონის გაზრდა - ეთნიკური უმცირესობების ქალები სხვადასხვა სახელმწიფო ინსტიტუტების საქმიანობისა და მოვალეობების შესახებ, რომლებიც პირდაპირ უკავშირდება მათ ყოველდღიურ ცხოვრებას, ინფორმირებულები არ არიან. ადგილობრივი თვითმმართველობის საქმიანობისა და მოვალეობების შესახებ რესპონდენტთა 78%25 არ არის ინფორმირებული. ინფორმაციის ნაკლებობა, სხვა ფაქტორებთან ერთად, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ბარიერია ადგილობრივ დონეზე ქალთა პოლიტიკაში ჩართულობის ზრდისთვის. ინფორმაციის ნაკლებობა გავლენას ახდენს სასამართლოსადმი ქალთა მიმართვიანობაზეც. ქალების 61%25-ისთვის ძირითადი მიზეზი, რის გამოც სასამართლოს არ მიმართავს, მიმართვისათვის აუცილებელი სხვადასხვა სახის პროცედურების შესახებ ინფორმაციის არქონაა. ეთნიკური უმცირესობის ქალებს შორის ნდობის დაბალი მაჩვენებელი აქვს ისეთ სახელმწიფო ინსტიტუტს, როგორიცაა პოლიცია. იმ რესპონდენტთა 44%25, ვისაც სამართლებრივი პრობლემა შეექმნა, აღნიშნავს, რომ პოლიციას მის მიმართ უნდობლობის გამო არ მიმართავს, ხოლო 38%25 კი მიიჩნევს, რომ სხვადასხვა სახის დავები/პრობლემები ადამიანებმა პოლიციის ჩარევის გარეშე უნდა გადაწყვიტონ. საჭიროა სხვადასხვა სახელმწიფო ინსტიტუტების საქმიანობისა და მოვალეობების შესახებ ინფორმირებულობის დონის გაზრდა მათთვის გასაგებ და ხელმისაწვდომ ენაზე. კერძოდ, ქალებს უნდა მიეწოდოთ ინფორმაცია ადგილობრივი თვითმმართველობის უფლება-მოვალეობებისა და გადაწყვეტილების ფორმირების/მიღების პროცესში მათი (ქალების) ჩართულობის შესაძლო მექანიზმების შესახებ. ასევე, საჭიროა სასამართლოსადმი მიმართვისათვის აუცილებელი სხვადასხვა სახის პროცედურების შესახებ ქალებისათვის ინფორმაციის მიწოდება. ამ უკანასკნელის მიღწევა შესაძლებელია პრობაციისა და იურიდიული დახმარების სამინისტროს უფასო იურიდიული მომსახურების გაქტიურებით მათი ცნობადობის გაზრდის მიზნით. დღესდღეობით, ქალების 92%25 არ ფლობს ინფორმაციას პრობაციისა და იურიდიული დახმარების სამინისტროს უფასო იურიდიული მომსახურების შესახებ.

BMT-nin Qadınlar Təşkilatı (UN Women), Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Agentliyidir. Qurum gender bərabərliyinə yardım və qadınların imkanlarının artırılması üzrə işləyir. Təşkilatın yaradılmasının məqsədi bütün dünya miqyasında qadın və qızların maraqlarını müdafiə etmək və onların prioritetlərinin təmin olunmasından ibarətdir.

BMT-nin Qadınlar Təşkilatı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvü olan dövlətlərdə gender bərabərliyinin təmin olunmasının ümumən tanınmış standartlarının işlənib-hazırlnmasına dəstək olur; Bu standartların müvafiq qanunvericilik, siyasət, proqramlar və xidmətin yaranması zamanı hökumət və vətəndaş cəmiyyəti ilə əməkdaşlıq edir. BMT-nin Qadınlar Təşkilatı həyatın hər bir sahəsində qadınların bərabərhüquqlu iştirakına yardımçı olur və xüsüsi diqqəti əsas beş yönəmə ayırır: ictimai həyatda qadınların liderliyinin və iştirakının artırılması; qadınlara qarşı zorakılığın aradan qaldırılması; qadınların iqtisadi cəhətdən güclənməsi və vacib prioritet kimi gender bərabərliyi prinsiplərinin ölkənin inkişafının planlaşdırılması və büdcənin müəyyən edilməsi prosesinə inteqrasiyası. Bununla yanaşı, BMT-nin Qadınlar Təşkilatı, BMT sistemində gender bərabərliyi ilə əlaqədar işin koordinasiyasını və həvəsləndirilməsini həyata keçirir.

Bu nəşrdə göstərilən fikirlər müəllifə aiddir və mümkündür ki, BMT-nin Qadınlar Təşkilatının (UN Women), Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (United Nations) və ya hər hansı ona üzv olan təşkilatın fikirini ifadə etməsin.

Nəşr, BMT-nin Qadınlar Təşkilatının „Qadınlar ‒ bərabərlik, sülh və inkişaf naminə“ layihəsi çərçivəsində, Norveç Hökumətinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır. Tədqiqatı „Sosial Tədqiqatlar və Analiz İnstitutu“ aparıb.

Sosial Tədqiqatlar və Analiz İnstitutunun rəhbəri İako Kackacişviliyə və tədqiqatçı Xatia Nadariyaya xüsusi təşəkkür edirik. Həmçinin BMT-nin Qadınlar Təşkilatının Gürcüstan Ofisi komandasına: Tamar Tavartkiladzeyə, Tamar Sabedaşviliyə, Ana Paşalişviliyə onlar tərəfindən edilən rəhbərlik və yardım üçün minnətdarlığımızı bildiririk.

Redaktor: Ana Gegeçkori

Dizayner: Nata Kubaneişvili

Foto: Maka Qoqoladze

Azərbaycan diliə tərcümə: Ramilya Əliyeva Tədqiqatda 2011-ci il, İsveçrənin İnkişaf və Əməkdaşlıq Agentliyinin (SDC) dəstəyi ilə keçirilən „Kvemo Kartli əhalisinin sosial-iqtisadi vəziyyəti və əhval-ruhiyyə“ tədqiqatından istifadə edilmişdir. Qeyd edilən tədqiqatı „Sosial Tədqiqatlar və Analiz İnstitutu” tərəfindən aparılıb.

© UN Women 2014

© Sosial Tədqiqatlar İnstitutu (www.issa-georgia.com) 2014

Tədqiqat MMC „funtian gorgia“ tərəfindən çap edilib

ISBN 978-9941-0-6489-0

Qlobal təcrübə göstərir ki, etnik, irqi və ya dini azlıqların nümayəndələri olan qadınlar və qızlar üçün təhsil, resurslar, işlə təmin olunma və tibbi xidmətlərdən yararlanma az əlçatandır. Bundan əlavə kişilər tərəfindən onlara qarşı ayrıseçkilik olması, xüsusən də gender stereotiplərinin və möhkəm gender təcrübəsi qadınların ön plana çıxmasına maneçilik törədir. Fərqli ayrıseçkiliyə məruz qalan milli azlıqdan olan qadınlar (məsələn təhsil almaqda, maaşlı işlə təmin olunmaqda və tibbi xidmətdən yararlanmaqda məhdudiyyətlər) böyük ehtimalla zorakılığın, həmçinin ailə zorakılığının qurbanı olurlar.

2013-cü ildə BMT-nin qadınlar təşkilatının Gürcüstan nümayəndəliyi „sosiyal araşdırma və analiz institutu“ (ISSA) ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Kvemo Kartli regiyonunda yaşayan milli azlıqdan olan qadınların ehtiyacları və prioritetləri adlı sorğu keçirdi. Qeyd olunan sorğunun məqsədi milli azlıqdan olan qadınların ictimai həyata qoşulmasına və qərarların qəbul edilməsi prosesində iştirak etmələrinə maneçilik törədən problemlərin və barierlərin aşkar edilməsi idi. Sorğunun nəticəsi göstərir ki, milli azlıqdan olan qadınların qlobal olaraq oxşar problemləri var (məsələn onlar çoxluğun dillini yəni dövlət dilini blmirlər, onlar üçün orta sosiyal və hüquqi xidmət əlçatmazdır. Həmçinin erkən yaşda evlənməsinə görə məktəbi bitirə bilməyən qızların sayı çoxdur), bundan əlavə məktəbə qədər təhsil müəssisələrinin olmaması qadınların maaşlı işlə təmin olunmasına maneçilik törədir, qadınlar və yerli özünü idarə və idarə etmə oarqanları arasında məhdudiyyətli əməkdaşlıq var.

Sorğunun əsas məqsədi milli azlıqdan olan qadınların ehtiyaclarının və problemlərinin sənəd formasında təqdim olunması və analizidir. Həmçinin siyasi baxımdan müvafiq institutlara və qərar qəbul edən şəxslərə tövsiyyə verməkdir, hansıların ki, öhtəliyinə milli azlıqların hüquqularının müdafiəsi, tolerantlıq və bərabər imkanlılığın əlçatan olması daxildir. Biz həmçinin ümid edirik ki, qeyd olunan nəticələr, sübutlara əsaslanan vəkillik üçün milli azlıqların hüquqları və gender bərabərliyi məsələləri üzrə Gürcüstanda işləyən aktiv vətəndaş cəmiyyəti üzvüləri üçün xeyirli olacaq. Və son olaraq sorğunun nəticəsi BMT-nin qadınlar təşkilatının Gürcüstanda öz sonrakı prioritetləri üzrə tələbata əsaslanan texniki yardım göstərildiyi zaman məlumatlı olmasını təmin edəcək.

Erika Kvapilova

BMT-nin qadınlar təkilatının nümayəndəsi Gürcüstanda

Tədqiqatın məqsədi Kvemo Kartlidə yaşayan, milli azlıq olan qadınların ehtiyacları və prioritetlərinin (sosial-iqtisadi və siyasi ehtiyaclar nəzərdə tutulur) aşkar edilməsidir. Bundan başqa, tədqiqat müxtəlif sosial və hüquqi xidmətlərin əlçatan olması, ictimai həyatda milli azlıqdan olan qadınların iştirakına dair olan baryerlər, ailə işlərinin bölüşdürülməsinin mövcud təcrübəsi və gender bərabərliyinə dair münasibətin öyrənilməsi idi.

Tədqiqat həm xüsusiyyət, həm də miqdar komponentindən ibarətdir. Xüsusiyyət tədqiqatı fokusqrup (qrup diskusiyası) metodunun istifadəsi ilə aparıldı. Xüsusiyyət tədqiqatı miqdar tədqiqatına yardımçı, məhz miqdar tədqiqatı üçün epmirial indikatorların təyin edilməsi funksiyasını daşıyırdı.

Miqdar tədqiqatı sorğu, daha dəqiq isə birbaşa müsahibə metodunun istifadəsi ilə həyata keçirilirdi. Tədqiqat aləti sorğu vərəqi idi. Kvemo Kartli regionunda - Rustavi şəhərində, Bolnisi, Qardabani, Dmanisi, Marnuli, Tetritsğaro və Tsalka rayonlarında yaşayan (18 yaş və daha çox) qadınlar sorğu edildilər. Seçimli vahidin ümumi sayi 500 nəfər respodenti təşkil edirdi. Çoxpilləli stratifikasiyalı (klasterik) seçim vasitəsindən istifadə edildi. Bu vasitənin əsas ideyası tədqiqatda coğrafi və demoqrafik xüsusiyyətlərin təqdimatıdır.

Tədqiqat 2013-cü ilin sentyabr ayında aparıldı.

Tədqiqat „Qadınlar ‒ bərabərlik, sülh və inkişaf naminə layihəsi“ çərçivəsində, BMT-nin Qadınlar Təşkilatının sifarişi ilə hayata keçirildi.

Sorğunun əsas aşkar etdikləri:

Sosial-demoqrafik profil

Gender bərabərliyinə münasibət

Ailədə zorakılıq

Müxtəlif institutlar və xidmətlər, poqramlar haqqında məlumatlılıq
və əl çatanlılıq

Əhalinin vacib problemləri

Respodentlər qeyd edirlər ki, polisə etibar etmədiklərindən müraciət etmirlər (43.6%25), yaxud düşünürlər ki, müxtəlif mübahisəli məsələ və problemləri insanlar polisi müdaxilə etmədən həll etməlidirlər (38.3%25). Məhkəməyə müraciət üçün gərək olan prosedurlara dair məlumatları olmadığından (60.7%25) və ya maddi problemlərdən dolayı (19.1%25) müraciət etmirlər.