ცხოვრება ურთიერთობაა. სიკვდილი კი - ამ ურთიერთობის არ არსებობა. ნებისმიერი ურთიერთობა, ურთიერთდამოკიდებულება ნიშნებში ვლინდება. მოსიყვარულე, მაგალითად, სიყვარულის გამჟღავნებას მრავალი ნიშნით ახერხებს, ის კი, ვისაც მთელი გულით სურს ამ გრძნობას უპასუხოს, სიყვარულის გამხელას ელის. სიყვარულით ვხდებით გულისხმიერნი სხვის მიმართ, ის ხომ ერთმანეთისთვის მიძღვნილი ალერსი, გულთა ურთიერთჭვრეტაა.

ცხოვრება დიდი თამაშია. ღმრთის, საკუთარი თავისა და სხვათა ძიების გზაზე „დახუჭობანასა“ და „დამალობანას“ თამაშია. სიყვარული, რომელიც ადამიანს ღმერთთან აკავშირებს, ამ თამაშის წესიდან გამონაკლისი როდია.

საიდუმლონი

„ყოველივე სიყვარულის თამაშია,“ — ამბობდა მამა პიო.

შვიდი საეკლესიო საიდუმლო, ამ „თამაშის“ შვიდი ელემენტი - გზამკვლევებია, ნიშნები, რომლებიც გვეხმარებიან ვიაროთ ღმრთის მიერ ჩვენთვის გაკაფულ ბილიკზე და არ ავცდეთ მას. კატექიზმო მათ უხილავი მადლის ხილულ ნიშნებს უწოდებს. ის, რაც ნიშნების სახით გვეძლევა ამ სამყაროში, სულიერ სამყაროში ხორციელდება. საიდუმლოებებში თვით ქრისტე მოქმედებს და რეალობას სიყვარულითა და მადლით აღავსებს. იმისათვის, რომ გავაცნობიეროთ სიყვარულის რა გზავნილს შეიცავს და რას „ემსახურება“ ეს შვიდი საიდუმლო, თითოეული მათგანის ძირეულ საზრისს უნდა ჩავწვდეთ.

რატომ ნათლავენ ადამიანს წყალში შთაფლვით? რა საიდუმლოთია მოცული წმიდა მირონი, სურნელოვანი ზეთი, მირონცხებისას რომ იყენებენ? რატომ ეზიარებიან პურით და ღვინით, და არა ბრინჯით, ლუდით, ხორცით ან მანგოს წვენით? რა დატვირთვა აქვს მღვდელთან საუბარს აღსარების საიდუმლოში? მექორწინეთა დიალოგი, სნეულთა ზეთისცხება, ხელდასხმა - ყოველივე ეს ნიშნებია უხილავი მადლისა, რომელიც ღმრთის მიერ სასწაულებში, საიდუმლოებებში გვეძლევა.

შევეცადოთ ბიბლიის შუქზე განვიხილოთ. ყოველივე ის, რაც ყოვლადმომცველი სიყვარულის მრავალმხრივი მოქმედების ნიშნებად გვევლინება¹

ქრისტიანული ცხოვრება თეორია როდია: ღმერთი განკაცდა, ხორცი შეისხა, რათა ადამიანისთვის უფრო ახლო და მისაწვდომი გამხდარიყო.

სწორედ ამიტომ ღმრთის ენა კონკრეტულია. საიდუმლოებები გამოხატულებაა სამყაროში მოქმედი ღმრთის სიყვარულისა, რომლის სახელიც სულიწმიდაა.

_______________

1. საიდუმლოს ძირითად ნიშანს ხშირად თან ახლავს სულიწმიდის მოქმედების სხვა ასპექტების გამომხატველი მრავალი ნიშანი. მაგალითად, სააღდგომო სანთლის ნათება, ან ნათლობის თეთრი სამოსი, ხელთა ზეთისცხება ხელდასხმის დროს

აღდგომა ქრისტიანული ცხოვრების დასაბამი და მიზანია. ღმერთი მთელი ძლევამოსილებით ჩაერია ჩვენს ისტორიაში, რათა სიკვდილი დაეთრგუნა. შვიდივე საიდუმლო ამ ერთი წყაროდან იღებს ძალას და ახალ, ღმრთისაგან მომადლებულ სიცოცხლეს ასაზრდოებს.

რა არის პასექი? ამ სიტყვას ფრანგულ ენაში მრავლობითი რიცხვის დაბოლოება აქვს, რადგან ბიბლია ოთხი პასექის (ებრ. „გადასვლა“) შესახებ მოგვითხრობს. ღმერთმა ამ „გადასვლების“ გზით წაიყვანა ადამიანი, რათა სიკვდილი დაეთრგუნა და საუკუნო სიცოცხლეს ეზიარებინა იგი. ყოველი პასექი ნათლობის საიდუმლოების გარკვეულ ასპექტს გვიხსნის.

პირველი პასექი - სამყაროს შექმნაა, არყოფნიდან ყოფნაში „გადასვლა“. ყოველ გაზაფხულზე ამ „გადასვლის“ განახლება ხდება. ეს შემომქმედი სიყვარულის ზეიმია. გაზაფხულის დღესასწაულს ებრაელები ჯერ კიდევ მეწამული ზღვის გადალახვამდე აღნიშნავდნენ. ისინი პირველმოწეულ ნაყოფთა და პირველი ნამატისათვის სამადლობელს აღავლენდნენ. პირველი დღის საღამოს მომთაბარენი ხმიადს მიირთმევდნენ და მსხვერპლად კრავს წირავდნენ. აღმოსავლეთის მრავალი ტომი დღემდე იცავს ამ ტრადიციას. კრავის სისხლს სახლებს ასხურებენ. ამ მოქმედებაში სიცოცხლის საიდუმლოსადმი თაყვანისცემა აისახება. პასექის პირველი მნიშვნელობაა მონიჭებული სიცოცხლისათვის მადლიერების გამოხატვა. სიცოცხლე კი სასწაულია და ამას გაზაფხულის ყოველწლიური მოსვლა გვახსენებს. სწორედ ეს დღე აირჩია უფალმა თავისი ერის ეგვიპტის ტყვეობიდან დასახსნელად.

დღესასწაულის თარიღი სიმბოლურია და ყოველ წელს სხვადასხვა კალენდარულ დღეს ემთხვევა. ეს თარიღი შეესაბამება დროის იმ მონაკვეთს, როდესაც მზე გაზაფხულის ბუნიობის შემდეგ ზამთრის წყვდიადზე იმარჯვებს, სავსე მთვარე კი მთელი თავისი ბრწყინვალებით ჩნდება ცის კაბადონზე. პასექი ნათელსა და სიცოცხლეს, შესაქმის სასწაულს განადიდებს.

„ყოველივე მის მიერ შეიქმნა და უიმისოდ არაფერი შექმნილა, რაც კი შექმნილა. მასში იყო სიცოცხლე და სიცოცხლე იყო ადამიანთა ნათელი“ (იოან 1, 3-4).

მეორე პასექი - მეწამულ ზღვაზე გადასვლის დღესასწაული - ისრაელიანთა დიდი გამოსვლაა. ღმერთმა ადამიანი უსასრულოდ შეიყვარა და მის დასახსნელად კაცობრიობის ისტორიაში ჩაერია. ეს მხსნელი სიყვარულის დღესასწაულია. ამიტომაც პასექის საღამოს ებრაელები კითხულობენ სიყვარულის საგალობელს - „ქებათა ქებას“, რომელიც, გადმოცემის თანახმად, სოლომონ მეფეს ეკუთვნის. სწორედ გამოსვლის პერიოდიდან ტრადიციულმა წეს-ჩვეულებებმა და რიტუალებმა ისტორიული მნიშვნელობა შეიძინეს: უდაბნოში სინას მთის მისადგომებთან ღმერთთან აღთქმის განსამტკიცებლად მოსემ ებრაელებს სისხლი ასხურა. შესაწირი კრავის სისხლი იმ დროიდან არა მარტო სიცოცხლეს, არამედ აღთქმას, ღმერთსა და ხალხს შორის სასიყვარულო ქორწინებას აღნიშნავს. ხმიადი ებრაელთა ნაჩქარევ გაქცევას გვახსენებს: ისინი ცომის გაფუებასაც ვერ დაელოდნენ. კრავის მსხვერპლად შეწირვა კი უფლის მიერ ისრაელის გადარჩენილ პირმშოთა გახსენებაა.

ქრისტეშობამდე დაახლოებით მეშვიდე საუკუნეში გატარებული რელიგიური რეფორმის შედეგად იერუსალიმის ტაძარი საპასექო მსხვერპლშეწირვის ერთადერთი ადგილი ხდება. ამრიგად, ეს დღესასწაული ტაძრის ეროვნული მომლოცველობის დღესასწაულად იქცა და ერის ერთიანობას გამოხატავს. ოჯახებში კი პასექს ძველებურად, განსაკუთრებული ტრაპეზით აღნიშნავენ: ყველანი სუფრასთან იკრიბებიან და წინაპართა გათავისუფლების მოსაგონებლად შეწირული კრავის ხორცს მიირთმევენ. ამგვარად, მეორე პასექი - ღმერთსა და ადამიანს შორის დადებული აღთქმის ზეიმია. ასე დაიბადა „ღმრთის რჩეული“ ახალი ერი.

მესამე პასექი იესოს აღდგომაა, რომელიც პირველი ორი პასექის მნიშვნელობას მოიცავს და ორივეს განუზომლად აღემატება. ეს გამარჯვებული სიყვარულის დღესასწაულია: ამიერიდან სიკვდილი დათრგუნულია, კაცობრიობისთვის იხსნება გზა, რომლის ბოლოშიც იმედის ნათელი ბრწყინავს. ქრისტემ - ახალმა მოსემ - სიკვდილის ნიაღვრები გააპო, თავისი ერი იხსნა და სამოთხის აღთქმული მიწისკენ წარუძღვა. იესოს ჯვრის მსხვერპლით დაიდო „ახალი და მარადიული აღთქმა“ ღმერთსა და ყოველ ადამიანს შორის. შენ არ მოკვდები: ქრისტემ, ღმრთის კრავმა, თავისი სისხლი დაღვარა, რათა შენ მარად იცოცხლო.

მეოთხე პასექი - მეოთხე გადასვლა - ჟამთა აღსრულებისას მოხდება. ჩვენ სასოებით ველით მას. ეს იქნება გამარჯვებული სიყვარულის ზეიმი, რომელიც იესომ გვაუწყა.

„...რადგან გეუბნებით თქვენ, რომ აღარ ვჭამ მას (პასექს), ვიდრე არ აღსრულდება ღვთის სასუფეველში“ (ლუკ 22, 16).

ნათლობა - მარადიულ პასექზე მოწვევა, წინა სამ პასექში ჩვენი პირადი მონაწილეობა, სიცოცხლის ზეიმი - სიკვდილისა და აღდგომის წყალთა გადალახვის საწინდარია. ნათლობისას კრავის სისხლში განვიბანებით და ვუერთდებით ეკლესიას - სადიდებლის გალობით ზეციური იერუსალიმისკენ აღმავალ მომლოცველ ერს.

სააღდგომო სანთელიც, რომელსაც ჯერ აკურთხებენ, შემდეგ კი ემბაზში სამგზის ჩაუშვებენ, ამ ოთხივე პასექის კიდევ ერთ მნიშვნელობას გვახსენებს - ნათლისა და წყლის შეერთებას. თქვა ღმერთმა: „იყოს ნათელი!“ და, როგორც ნიშანი ნათლის ბნელზე გამარჯვებისა, პირველი აისი გაბრწყინდა. მეწამულ ზღვაზე გადასვლისას ცეცხლის სვეტი ხალხს გზას უნათებდა წყვდიადში. ცეცხლმა „განაპო წყალნი და კედლად აღმართა მათ მარჯვნივ და მარცხნივ.“ სიკვდილის ბნელი უფსკრულის დასაძლევად მკვდრეთით აღმდგარი ქრისტე - სოფლის ნათელი - ბრწყინდება წყვდიადში და სულთმოფენობისას უხვად ანიჭებს ადამიანს სულიწმიდას, რომელიც ერთდროულად სამარიელი დედაკაცისთვის დაპირებული ცოცხალი წყალიცაა და მოციქულებზე გარდმოსული ცეცხლის ალებიც. როგორც გამოცხადების წიგნი გვაუწყებს, უკანასკნელი, ზეციური პასექის დადგომის შემდეგ არც ზღვა იარსებებს და არც წყვდიადი, რადგან კრავი იქნება ჩვენი ნათელი, ხოლო ცოცხალი წყლის მდინარე სამუდამოდ დაგვარწყულებს... პატარა სანთელი, სააღდგომო სანთლიდან რომ ანთებენ და ნათელღებულს აწვდიან, სიმბოლოა იმისა, რომ იგი ღმრთის ნათლის, სიცოცხლის ცეცხლის, ჭეშმარიტებისა და სიყვარულის თანაზიარი გახდა.

I - ნათლისღების საიდუმლო

I.1. ნათლობის წყალი როგორც სიკვდილისა და სიცოცხლის სიმბოლო

I.1.1. წყალი დაუოკებელი ძალაა

ნათლობისას ადამიანს წყალში შთაფლავენ... მაგრამ როგორია ეს წყალი? ბიბლიაში წყალს ძალზე დიდი მნიშვნელობა ენიჭება: ის შეიძლება ნიშნავდეს როგორც სიცოცხლეს, ასევე სიკვდილსაც. შესაქმის შესახებ პირველ თხრობაში² ნათქვამია: „დასაწყისში... სული ღვთისა იძვროდა წყლის პირზე“ (დაბ 1, 1-2). შემდეგ ღმერთმა „გაყო მყარს ქვემო წყალი მყარს ზემო წყლისგან“ (დაბ 1,7). ამ თხრობაში დედამიწა პატარა კუნძულად გვესახება, რომელიც „მთელი ცისქვეშეთის“ წყლებითაა გარშემორტყმული და ამ წყლებს ნებისმიერ დროს ძალუძს მისი შთანთქვა, როგორც „ქვემოდან“, ასევე „ზემოდან“³ . შესაქმის მეორე თხრობა (იხ. დაბ 2, 4ბ-25) პირიქით, სამყაროს უკიდეგანო უდაბნოდ წარმოგვიდგენს. უდაბნოს შუაგულში კი აყვავებული ოაზისია: უსიცოცხლო სივრცეში ცხოველმყოფელმა წყარომ ამოჩქეფა, რათა მშვენიერი ბაღი ასაზრდოოს⁴ .

პირველი ტექსტი დაწერილია ბაბილონში მცხოვრებ ადამიანთა მიერ (ეს ქალაქი ჭაობიან ნიადაგზე იყო აშენებული), მეორე კი უდაბნოს ბინადართ ეკუთვნის. აქ ნათლად გამოჩნდა წყლის სიმბოლოს ამბივალენტობა: პირველთათვის წყალი სიკვდილი, მეორეთათვის კი სოცოცხლეა. წყარო, მდინარე, წვიმა - ეს წყალი სიცოცხლის მომცემია, მაგრამ მას სიკვდილი მოაქვს, თუკი ეს ჭაობის მდგარი წყალია, ან ოკეანეს აბობოქრებული სტიქია - გიგანტური დაუოკებელი წყლის მასაა

ძველი ხალხებისთვის ზღვა ამოუცნობი, შიშისმომგვრელი სამყაროა, რომელსაც შეუძლია შთანთქოს, დაღუპოს ყოველივე. ისინი დიდი სიფრთხილით გადიოდნენ ზღვაში და სავაჭრო ტვირთი ისე გადაჰქონდათ, რომ ნაპირს არ შორდებოდნენ. ღია ზღვაში გასვლა მათთვის საფრთხეში თავის ჩაგდებას ნიშნავდა, სიკვდილის ბრძოლაში გამოწვევასა და გააფთრებულ სტიქიასთან თავგანწირულ შერკინებას.

სტიქია მხოლოდ ღმერთს ემორჩილება, ადამიანი კი უძლურია მის წინაშე. ეს ნათლად ჩანს წარღვნის ეპიზოდში. მხოლოდ ღმრთის ხელთაა ამ ძალის ნებაზე მიშვება თუ დამორჩილება, ადამიანის დასჯა თუ გადარჩენა.

„მის გამო წარღვნით წალეკილი მიწა კვლავ სიბრძნემ იხსნა, ხის ნაპობით რომ გადაარჩინა მართალი“ (სიბრძ 10, 4).

„...წინასწარ გამოსახე ნათლისღება წარღვნაში, რამეთუ აწ, როგორც მაშინ, წყალს აღენიშნა დასასრული ცოდვისა და დასაწყისი ახალი ცხოვრებისა...“ (წყლის საპასექო კურთხევა).

მეწამული ზღვის გადალახვაც პარადოქსს შეიცავს, რაც დამახასიათებელია ღმრთის ნებისმიერი მოქმედებისათვის. ებრაელთათვის გამოსვლა გათავისუფლებად იქცა, ხოლო ეგვიპტელებისთვის - სიკვდილად...

„...შენ დაიხსენი მონობიდან აბრაამის ძენი და უვნებლად გა- დაიყვანე მეწამულ ზღვაზე, რათა ყოფილიყო ხატი მომავალი ნათელღებულ ხალხისა“ (წყლის საპასექო კურთხევა).

წყალი, როგორც უარყოფითი სიმბოლო, სამყაროში სიკვდილის ძალთა არსებობას გამოხატავს, რასაც ძველები მოვლენათა მიწყივ ბრუნვას უწოდებდნენ, ანუ მოვლენათა გარდაუვალ გამეორებას, ულმობლად რომ მიაქანებს ყოველივეს აღსასრულისკენ. ზღვის აბობოქრებული შეუჩერებელი ტალღების მსგავსად სიკვდილის ძალა მთელ ქმნილებას იმორჩილებს: ყველაფერი ჩაივლის და უკვალოდ გაქრება. ეკლესიასტეს წიგნში ჩინებულადაა აღწერილი ადამიანი, რომელიც ცხოვრების უკუღმართობითაა დაქანცული და თავისი ჩვევების - ხშირად რელიგიური ჩვევებისაც - მონა ხდება. დღე დღეს ენაცვლება, ერთი ჩვევა - მეორეს, ცხოვრება იწურება და არანაირი ცვლილება არ მოაქვს. ჩვენი შეგრძნებები და შთაბეჭდილებები წყლის ზედაპირის რხევას დაემსგავსება და ეს ჭავლი საკუთარ თავში ჩაკეტილ არსებათა მოწყენილობას, დარდსა და გაუტეხავ სიჯიუტეს დაფარავს.

„ამაოებათა ამაოება,“ თქვა ეკლესიასტემ.
„ამაოებათა ამაოება! ყოველივე ამაოებაა!“
რა უპირატესობა აქვს ადამიანს
მთელი თავისი შრომისაგან,
მზის ქვეშ რომ შრომობს?
თაობა მიდის და თაობა მოდის,
ქვეყანა კი საუკუნოდ დგას.
...ყველა მდინარე ზღვისკენ მიედინება,
მაგრამ ზღვა არ ივსება.
საიდანაც მდინარეები მოედინებიან,
ისევ იქ ბრუნდებიან სადინებლად.
ყველა საგანი დამქანცავია... .
..რაც იყო, ისევ იქნება,
და რაც ხდებოდა, ისევ მოხდება:
არაფერი არ არის ახალი მზის ქვეშ.“ (ეკლ 1, 2-4.7-9).

ჭეშმარიტ მორწმუნეთათვის გზა წყლის მღვრიე მორევის შუაგულშიც იხსნება და ამ აბსურდულ სამყაროში იმედი სიკვდილზე იმარჯვებს:

[სიბრძნემ] მათი ღვაწლის საზღაური მიაგო ღვთისმოსავთ,
საკვირველი გზით ატარა ისინი,
საფარველად ექცათ დღისით,
ღამით კი - ვარსკვლავთა ნათებად.
მეწამული ზღვა გაატარა
და დიდ წყლებს შორის გასვლა შეაძლებინა.
მათი მტრები კი წარღვნა
და უფსკრულის სიღრმიდან ამოანთხია.
ამიტომაც იყო, რომ მართლებმა
საჭურველი აჰყარეს უღვთოთ,
შენს წმიდა სახელს უგალობეს, უფალო,
და ერთხმად აქეს შენი მსახვრალი ხელი“ (სიბრძ 10,17-20).

„...სადაც მანმადე წყალი იდგა, ხმელი გამოჩნდა,
მეწამული ზღვა - დაუბრკოლებელ სავალ გზად,
ბობოქარი ტალღები კი მწვანე ველად იქცა,
რომლითაც გააღწია მთელმა ხალხმა,
შენი ხელით დაცულმა
და გამაოგნებელ სასწაულთა მხილველმა;
ცხენებივით დაბალახობდნენ, კრავებივით დახტოდნენ
და განადიდებდნენ თავიანთ მხსნელსა და უფალს“ (სიბრძ 19,7-9).

სახარებისეული თხრობა ზღვაზე ქარიშხლის ამოვარდნის შესახებ, ქრისტეს ერთ სიტყვას რომ დაემორჩილა, ისევ და ისევ წარღვნასა და მეწამულ ზღვაზე გადასვლას გვახსენებს. მხოლოდ ღმერთია „ზედა და ქვედა წყალთა“ მძლეველი. ქრისტეს ზებუნებრივმა ძალამ განაცვიფრა მოციქულები: „ვინ არის ეს, ქარიცა და ზღვაც რომ მას ემორჩილება“ (მარკ 4,41). იესომ აბობოქრებული ზღვა დააცხრო და წყალზეც გაიარა, რაც იმას ნიშნავს, რომ სიკვდილის ძალები სრულად დაიმორჩილა. იესოს ყოველი მოქმედება მიმართულია იმისკენ, რომ გვიჩვენოს გზა და ამ გზაზე მასთან ერთად ვიაროთ. აღდგომით მან ახალი პასექი განახორციელა და თავისი მორწმუნენი ცოდვის მონობიდან ღმრთის შვილთა თავისუფლებაში, წარმავალი მიწიერი არსებობიდან საუკუნო სიცოცხლეში გადაიყვანა. მან გაარღვია დაბერების, დაცემისა და კვდომის მანკიერი წრე. ამიერიდან ღმერთი ჩვენთანაა მარად ცოცხალ იესოში, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. საბოლოო სიტყვა სიკვდილსა და ხრწნას აღარ ეკუთვნის. ემანუელმა განგმირა გველეშაპი და თავისი სიკვდილით სიკვდილი დათრგუნა.

წყალი ნათლობის ემბაზში სიკვდილს განასახიერებს. ნათელღებულის წყალში შთაფვლა (თავდაპირველად ადამიანს მთლიანად ძირავდნენ წყალში) - ქრისტეს სიკვდილთან თანაზიარებაა. წყალში შთაფლვით იესოს სიკვდილს ვუერთდებით, ანუ თანხმობას ვაცხადებთ „მოვკვდეთ ცოდვისთვის“ და ამგვარად დავამოწმოთ ჩვენი სურვილი: „ვიცხოვროთ არა საკუთარი თავისთვის, არამედ ქრისტესთვის, რომელიც მოკვდა და აღდგა ჩვენთვის.“

დააღწევს რა თავს ამ წყალს, ნათელღებული ქრისტეს გამარჯვებას ეზიარება, მის პასექს („გადასვლას“), რომლის წინასახეც ებრაელთა პასექი იყო:

„და შენი ნესტოების სუნთქვაზე
დაგროვდნენ წყლები...
შენ შეუბერე შენი სულით
და ისინი ზღვამ დაფარა...
ვინაა შენი სადარი ღმერთთა შორის, უფალო?..
შენ წარმართავ შენი წყალობით ამ ხალხს,
შენ რომ იხსენი.
წინ გაუძეხი შენი ძალით
შენი წმიდა სამყოფელისკენ...
სანამ გაივლიდეს შენი ხალხი, უფალო,
სანამ გაივლიდეს ეს ხალხი,
რომელიც შენ გამოისყიდე.“ (გამ 15, 8-16)

ამგვარად უგალობეს ებრაელებმა საგალობელი თავისუფლებას...

პავლე მოციქული ამბობს:

„არ მინდა, ძმებო, არ იცოდეთ, რომ ჩვენი მამები ყველანი ღრუბელ ქვეშ იყვნენ და ყველამ გაიარა ზღვაში. და ყველანი მოინათლნენ მოსეს მიერ ღრუბელში და ზღვაში... ეს კი ჩვენთვის მაგალითი იყო... ყოველივე ეს მათ დაემართათ სამაგალითოდ და აღწერილია ჩვენს დასარიგებლად, რომლებმაც მივაღწიეთ სოფლის აღსასრულს“ (1 კორ 10,1-11).…

ხსნისა და გათავისუფლების საიდუმლო ყოველ მონათლულ ადამიანში აღსრულდება. მხოლოდ ღმრთის სულს, სულს სიყვარულისა ძალუძს ცოდვისა და სიკვდილის წყლების გარღვევა. სახარება უკვალავს გზას მორწმუნეს და ეს გზა წუთისოფლის ცვალებადობასა და მერყეობაზე არ არის დამოკიდებული. ჭეშმარიტად განიცადო ნათლობა ნიშნავს მიჰყვე იესოს ამ სიყვარულის ნაკადში!

„...რადგან ძლიერია სიკვდილივით სიყვარული... არმური მისი ცეცხლის არმურია, უფლის ალი. ვერ დაშრეტს სიყვარულს წყალი მრავალი და მდინარე ვერ წარხოცავს მას.“ (ქებ 8, 6-7).

I.1.2. განახლების წყალი

„კურთხეულ ხარ, უფალო, ჩვენი და-წყლისთვის,
ასე მარგებელი და ძვირფასისათვის,
მორჩილისა და უბიწოსათვის.“ (წმ. ფრანცისკე ასიზელი)

„იჩქარე წყაროებისკენ, მიემართე შადრევნებისკენ,
ღმერთში ჩქეფს სიცოცხლის ყველა წყარო,
დაუშრეტელი წყარო.
მათში ნათელი ბრწყინავს
და მას ვერაფერი დაჩრდილავს.
მთელი გულით ისწრაფე ამ ნათელისაკენ,
რომელიც უხილავია თვალისთვის,
გულის სიღრმიდან განჭვრიტე ნათელი
შინაგანმა წყურვილმა ეძიოს
ეს წყარო დასარწყულებლად“ ⁵ . (ნეტარი ავგუსტინე)

ნათელღებულს წყალში შთაფლავენ, შემდეგ კი მღვდელი მას თავზე ასხამს წყალს, რომელიც შუბლზე ნაკადებად ჩამოიღვრება. ამგვარად, წყალი შთანთქავს „ძველ ადამიანს“ და სიცოცხლის ნიაღვრად, ცხოველმყოფელ სულად იქცევა. ის ღმრთაებრივი ენერგიით, სუნთქვითა და სულით ცოცხლდება. სწორედ ეს სული „იძვროდა წყლის პირზე“ შესაქმის დასაწყისში, სწორედ ამ სულმა გაუხსნა გზა რჩეულ ერს (იხ. დაბ 1; გამ 15,8-10). იგივე მნიშვნელობა აქვს ნიკოდემოსის მიმართ პასექის საღამოს წარმოთქმულ იესოს იდუმალ სიტყვებს: „ვინც წყლისა და სულისგან არ იშვება, ვერ შევა ღვთის სასუფეველში“ (იოან 3,5).

მოჩქრიალე ანკარა წყალი აცოცხლებს და განაახლებს ადამიანს, მდგარი წყალი კი მწარდება და სპობს ყოველივეს. ამგვარია სისხლად ქცეული ნილოსის წყლები. „და აღმართა კვერთხი, და დასცა მდინარის წყალს... და გადაიქცა მთელი მდინარის წყალი სისხლად“ (გამ 7,20). სასმელად უვარგისი მარას წყლები კი მოსემ ხის ძელით განწმინდა (იხ. გამ 22,27). შემდეგ კი, როდესაც ხალხი უდაბნოში წყურვილით იტანჯებოდა, მოსემ უფლის ბრძანებით „დაჰკრა კლდეს კვერთხი“ და უხვად წამოვიდა წყალი (იხ. გამ 17,1-7; რიცხ 20,1-13). ამ ეპიზოდებში ხე იყო ის საშუალება, რითაც წყალმა ცხოველმყოფელი ძალა მიიღო. ეკლესიის მამები სწორედ ამაში ხედავდნენ ხისგან გამოთლილი უფლის ჯვრის წინასახეს.

ვითარცა ანკარა წყალს, ისე ელიან წინასწარმეტყველები ხსნას. წინასწარმეტყველებიდან წინასწარმეტყველებამდე ცხადდება ცხოველმყოფელი წყლის ამა სოფლად მოვლინება. უდაბნოში მყოფ მწყურვალე ელიას, პირველს წინასწარმეტყვწელთა შორის, ღმერთი მოწყალების ხელს უწვდის. უკანასკნელი მათგანის, იოანე ნათლისმცემლის მისია კი წყლით ნათლობა იყო:

„და თქვენ სიხარულით ამოხაპავთ წყალს ხსნის წყაროებიდან,“ - აცხადებს ესაია წინასწარმეტყველი (ეს 12,3). „მე, ცოცხალი წყლის წყარო, დამტოვეს, რათა თავიანთთვის ამოეკვეთათ ჭები, დაბზარული ჭები, რომლებიც ვერ დააკავებენ წყალს,“ - ეუბნება უფალი იერემიას (იერ 2, 3) და ჰპირდება: „წავუძღვები მათ, მივიყვან სწორი გზით წყლის ნაკადულებთან. არ წაიბორძიკებენ იქ, რადგან მამად ვეყოლები მე ისრაელს“ (იერ 31,9). ეზეკიელი მომავალში ჭვრეტს ტაძრიდან მჩქეფარე სიცოცხლის წყაროს: „... და წყალი ჩამოდიოდა სახლის მარჯვენა მხარის ქვევიდან, სამსხვერპლოს სამხრეთით... მივლენ იქ ეს წყლები, და განკურნავენ, და ცოცხალი იქნება ყველაფერი, სადაც მივა ეს ხევი. და დადგებიან მასზე მეთევზენი: ყენ-გადიდან ყენ-ეგლაიმამდე ბადეთა გასაშლელი იქნება... და ხევზე, მისი სანაპიროს ორივე მხარეს, ამოვა ყველანაირი ხე საჭმელის მომცემი...“ (ეზეკ 47,1-12)

პავლე მოციქული გვიხსნის ძველი აღთქმის სასწაულთა ძირეულ საზრისს:

„და ყველანი სვამდნენ ერთსა და იმავე სულიერ სასმელს, ვინაიდან სვამდნენ სულიერი კლდიდან, რომელიც თან დაჰყვებოდა მათ. ხოლო ეს კლდე იყო ქრისტე“ (1 კორ 10,4).

იაკობის ჭასთან იესო სამარიელ დედაკაცს სთავაზობს წინასწარმეტყველთა მიერ ქებულ წყალს - სულს, რომელიც ცხოველყოფს მათ, ვისაც ღმერთი სწყურია:

შენ რომ იცოდე რას იძლევა ღმერთი და ვინ არის ის, ვინც გეუბნება, წყალი დამალევინეო, მაშინ შენ თვითონ სთხოვდი მას და ისიც მოგცემდა ცოცხალ წყალს... ხოლო ვინც შესვამს წყლიდან, რომელსაც მე მივცემ მას, საუკუნოდ არ მოსწყურდება. რადგან წყალი, მე რომ მივცემ, მასში გადაიქცევა წყლის წყაროდ, რომელიც საუკუნო სიცოცხლედ იდინებს“ (იოან 4,10-14).

ნებისმიერი ადამიანის გულში სიცოცხლის წყურვილი ცოცხლობს. ქრისტე განკაცდა, ამა სოფლად მოვიდა და მას, ცხოველმყოფელ წყაროს, მწყურვალენი ეწაფებიან. ეზეკიელის ხილვათა ტაძარი - ჯვარცმული ქრისტეს სხეულია. ამ სხეულიდან მოედინება მაცოცხლებელი წყარო, რომელიც სამყაროს გარდაქმნის.

„დაანგრიეთ ეს ტაძარი და სამ დღეში აღვადგენ მას... ის კი თავისი სხეულის ტაძარზე ლაპარაკობდა“, - ამბობს იოანე (იოან 2,19-21) და ჯვართან მდგომი მოწმობს: „ერთმა ჯარისკაცმა შუბით გაუგმირა ფერდი და მყისვე გადმოსკდა სისხლი და წყალი“ (იოან 19,34). ჯარისკაცის მიერ შუბით განგმირულ ფერდიდან, მკვდარი სხეულიდან, გადმოდინდება ცოცხალი წყალი - ქრისტიანული ნათლობის სახე. როგორც გაიხსნა კლდე, მოსემ კვერთხი რომ დაჰკრა, ასევე გადაიხსნა შუბით განგმირული იესოს გული და სიცოცხლის დაუშრეტელ წყაროდ იქცა:

„მე იმისთვის მოვედი, რომ სიცოცხლე ჰქონდეთ მათ და უხვად ჰქონდეთ“ (იოან 10,10).

„თუ ვინმეს სწყურია, ჩემთან მოვიდეს და შესვას. ვისაც ჩემი სწამს, როგორც წერილი ამბობს, მისი წიაღიდან იდინებენ ცოცხალი წყლის მდინარეები.“ ეს მან იმ სულზე თქვა, მის მორწმუნეებს რომ უნდა მიეღოთ, რადგან ჯერ კიდევ არ იყო მოცემული სული, რაკი იესო ჯერ განდიდებული არ იყო“ (იოან 7,37-39).

ჩვენს სულთა დასარწყულებლად ქრისტეს თავად უნდა განეცადა სასტიკი წყურვილი. ჯვარზე გაკრულმა, მან მთელი თავისი არსების სიღრმიდან შეჰღაღადა მამას: „მწყურია“ (იოან 19, 28; შდრ. ფსალმ 68, 22). ეს მისი უკანასკნელი სიტყვა იყო. წყურვილით დატანჯული იესო ჩვენთვის სოცოცხლის მარადიულ წყაროდ იქცა. რა საოცარი გარდაქმნაა!

ქრისტეს გულიდან გადმონთხეული წყლით - სულიწმიდით - ღმერთის შვილებად გარდავიქცევით. ნათლობის საიდუმლოებით ღმრთის სიყვარულს, მარადიული მამისა და ძის უსასრულო სიყვარულს ვეზიარებით, სამების საიდუმლოს ვუახლოვდებით და ქრისტეს სიცოცხლეს ვეწაფებით.

ნათლობის წყალმა ჯერ უნდა განწმიდოს ადამიანი, რათა განაახლოს იგი. ასე განიწმიდა კეთროვანი ნაყამანი. ელისემ უბრძანა მას შვიდჯერ შესულიყო იორდანეს წყლებში. და ირწმუნა მან ერთი მაღალი ღმერთი! (იხ. 4 მეფ 5,9-15). ნათლობით სული განიწმიდება და იხსნება გული, რათა აღივსოს სულიწმიდის ანკარა წყლით. ეს ცოდვისაგან განწმედის საიდუმლოებაა, უფლის სიტყვით სიყვარულის უნარის განახლება.

„და გასხურებს წმიდა წყალს, და განიწმიდებით მთელი თქვენი სიბილწისაგან და ყველა თქვენი კერპისაგან განგწმედთ თქვენ. და მოგცემთ თქვენ ახალ გულს და ახალ სულს ჩავდებ თქვენში, ამოგარიდებთ ქვის გულს თქვენი ხორციდან და მოგცემთ ხორცის გულს. ჩემს სულს ჩავდებ თქვენში... და დასახლდებით ქვეყანაში...“ (ეზეკ 36,25-28)

პავლე მოციქული კი ასკვნის:

„მან გვიხსნა... თავისი წყალობით, ხელახლა შობის განბანითა და სულიწმიდის მიერ განახლებით, რომელიც უხვად მოგვეფინა ჩვენი მაცხოვრის იესო ქრისტეს მიერ, რათა, მისი მადლით გამართლებულები, გავხდეთ საუკუნო სიცოცხლის მემკვიდრენი, რისი იმედიც გვაქვს. სარწმუნოა სიტყვა“ (ტიტ 3,5-8).

I.1.3. სინდისით ცხოვრების დაპირება

„...ნოეს დღეებში, სანამ შენდებოდა კიდობანი... ცოტა, ესე იგი, რვა სული გადაურჩა წყალს; რაც იყო ხატება ნათლისღებისა, რომელიც ამჟამად თქვენ გიხსნით (იგი ხორციელი ჭუჭყის ჩამორეცხვა კი არ არის, არამედ კეთილი სინდისის ღვთისთვის შეპირება) იესო ქრისტეს აღდგომით“ (1 პეტრ 3,20-21).

ნათლობა მხოლოდ ქმედება როდია, ეს ცხოვრების გარკვეული წესის გაზიარებაა; ეს არის ადამიანის განწყობა, შინაგანი მდგომარეობა, ყოფიერების წესი და ცხოვრების სტილი, ღმრთისმეტყველთა ენაზე - სულიერი ბეჭედი (character), ხასიათია. ამგვარად საჭიროა თქვა: „მონათლული ვარ“ და არა „მოვინათლე.“ ნათლობის საიდუმლოება მაგიურ რიტუალს არ წარმოადგენს, ის მოგვიხმობს განვიცადოთ, მოვიძიოთ საკუთარ თავში ღრმა შინაგანი იდენტობა და ღმრთის შვილებად შევიცნოთ თავი. ჩვენ გვმართებს „ვიქცეთ იმად, რანიც ვართ“ (ნეტ. ავგუსტინე). ნათლობის დღიდან ჩვენს გულში ჩქეფს ცოცხალი ანკარა წყარო. „იქეც კოკად და გადმოვიღვრები შენში ნიაღვრად,“ - ხილვაში ეუბნება ქრისტე ფოლინიონელ ანჯელას.

ნათლობით ხელახლა ვიბადებით - წყლით და სულით (ბავშვიც ხომ წყლის წიაღიდან იბადება). ნათელღებული აგრძელებს თავის მიწიერ ცხოვრებას, მაგრამ მხოლოდ ამ წუთისოფელს აღარ ეკუთვნის. ნათლობის წყალმა თანდათან უნდა დაფაროს და შთანთქოს ყოველივე, რაც კვდება და წარმავალია, უნდა გააღვიძოს და გადაარჩინოს ის, რაც მარადიულია - ღმრთის ძეობა, რომელიც თვლემს ყოველ ჩვენთაგანში და მოწოდებულია გვიბოძოს მარადიული მემკვიდრეობა:

„...ვინც მოვინათლეთ ქრისტე იესოში, მის სიკვდილში მოვინათლეთ. ამიტომ დავიმარხეთ მასთან ერთად სიკვდილში ნათლისღებით, რათა, როგორც მამის დიდებით მკვდრეთით აღდგა ქრისტე, ჩვენც ვიაროთ სიცოცხლის განახლებით... შერაცხეთ თქვენი თავი ცოდვისათვის მკვდრებად და ღვთისათვის ცოცხლებად ქრისტე იესოში“ (რომ 6,3-11).

ნათლობა ჩვენი „საშვია“ ცათა სასუფეველში... ისღა დაგვრჩენია, გზას დავადგეთ. ჩვენ ვიძენთ სხვა „ეროვნებას“, ვიძენთ ზეციურ სამშობლოს და ეს სამშობლო - იერუსალიმია, რომელსაც ასაზრდოებს სულიწმიდა - „სიცოცხლის წყლის მდინარე, ბროლივით კრიალა, რომელიც ღვთისა და კრავის ტახტიდან მოედინებოდა“ (გამ 22,1). ბნელით მოცულ სიკვდილის წყლის მიღმა ჩვენ ჭეშმარიტი სამშობლო გველის. მაგრამ ჩვენ უკვე აქ, ამა სოფლად, სულიწმიდით ძალგვიძს ვიგემოთ ცხოველმყოფელი საზრდო - ცის ნამი...

პირველი ქრისტიანები ნათლობის საიდუმლოების დინამიზმს დინების საპირისპიროდ მცურავი თევზის სახით გამოხატავდნენ. „მხოლოდ მკვდარი თევზი მიაქვს წყლის დინებას,“ - გვეუბნება ფრანგული ანდაზა. ასეთია უაზრო, უფერული ცხოვრება. ხშირად საზოგადოებაში გავრცელებული „საღი“ აზრის მონები ვხდებით და ცოდვათა დაღმართზე სიკვდილის მორევისკენ მივექანებით. ჭეშმარიტი, სიღრმისეული განცდა ნათლობისა ნიშნავს დაემსგავსო ცოცხალ თევზს, წუთისოფლის დინება დაძლიო, რათა მარადიული სიცოცხლისა და სიყვარულის წყაროს მიაღწიო.

დიახ, ნათლობა - „შთაფლვაა“. გაბედულად გადავეშვათ წყალში, ვიცხოვროთ დინების საპირისპიროდ და ნათლობით დათესილი მარცვალი გავაღვივოთ!

„მოწაფე, რომელიც უყვარდა იესოს, ეუბნება პეტრეს: „ეს უფალია.“ სიმონ-პეტრემ რომ გაიგონა, უფალიაო... ზღვაში გადაეშვა“ (იოან 21,7).

I.2. იოანეს ნათლობიდან იესოს ნათლობამდე

ისრაელის ჩრდილოეთით მდებარე ჰერმონის ფერდობები, მთის წყაროების მჩქეფარე წყლები, იორდანეს ჩანჩქერები სიუხვისა და სიცოცხლის ამაღელვებელ სურათს წარმგვიდგენს. ოდნავ ქვემოთ, დინების მიმართულებით თევზის სიუხვით ცნობილი ტიბერიის ტბაა. უფრო ქვემოთ კი ეს ძლიერი ნაკადი მდინარის მშვიდ, მდორე დინებად იქცევა და წმიდა მიწას ასაზრდოებს. სწორედ ამ მდინარის წყლებში ისურვა იესომ ნათლისღება. რატომ?

კაცობრიობის ისტორიის მანძილზე თითქმის ყველა რელიგიაში გამოიყენება რიტუალური განბანვის წესი - მაგალითად, ყველასათვის ცნობილი, ინდოეთში გავრცელებული განგის წმიდა წყლებში განბანვის რიტუალი. იესოს დროსაც ბერძნული წარმოშობის სხვადასხვა კულტში არსებობდა იორდანეს წყლებში განბანვის ტრადიცია.

ამ რიტუალის ძირითადი მიზანი განწმედა იყო, თუმცა სხვა მნიშნელობაც ჰქონდა: იგი განახლების სურვილსა და კვდომიდან მარადიულ სიცოცხლეში გადასვლას აღნიშნავდა. ეგვიპტეში ნილოსი სიცოცხლის ერთადერთი წყარო იყო. მის წყლებში ჩაფლობით ძველი ეგვიპტელი თითქოს და ოზირისის ძალას იძენდა. ნეტარი იყო ის, ვინც ნილოსის წყლებში იღუპებოდა. ეგვიპტელთა წარმოდგენების თანახმად ის სამუდამოდ უერთებოდა ღვთაებას და თვოთონაც ღვთაებად იქცეოდა.

ისრაელში განბანვის წესი ქრისტეს ხანამდეც არსებობდა. მღვდლები და ლევიანები წმიდა რიტუალის აღსრულებამდე წყალში შედიოდნენ, რათა უწმიდურებისაგან განბანილიყვნენ. მას, ვინც ისრაელიანთა მოდგმისა არ იყო, მხოლოდ განბანვის რიტუალის ჩატარების შემდეგ შეეძლო იუდეველთა რწმენის მიღება. პირველი საუკუნეების ებრაულ დოკუმენტებში ამ წესის შესახებ მრავალი მოწმობა მოიპოვება. პირველ ეპისტოლეში კორინთელთა მიმართ პავლე მოციქული მოგვითხრობს განბანვის წესზე, რომელიც ჯერ კიდევ სინას მთის აღთქმამდე არსებობდა. რით განსხვავდება ამ წესისაგან ქრისტიანული ნათლობა?

ქრისტიანობამდე „ნათლობა“ განახლებისა და „ხელახლა შობის“ მნიშვნელობას არ ატარებდა: ეს იყო რწმენის ერთგულთა განწმენდა და არა ცოდვათა მიტევება, ვინაიდან უსუფთაობა ცოდვა არ არის, ისევე, როგორც სისუფთავე სიწმიდეს არ ნიშნავს. სისუფთავე - დაწესებულის შესრულება - გულისხმობს ისეთ მდგომარეობას, რომელიც შესაძლებელს ხდის მოვალეობისა და ვალდებულებათა შესრულებას. მაგალითად, იუდეველთა სჯულის თანახმად მშობიარობის შემდეგ დედაკაცი ორმოცი დღის განმავლობაში უწმიდურია, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ იგი ცოდვილია. პირიქით, შეიძლება დაუდევრობით მრავალი ცოდვა ჩაიდინო, სხვა ადამიანს ტკივილი მიაყენო და იმავდროულად, სჯულის თანახმად, „სუფთა“ დარჩე. სწორედ ასეთნი არიან ლევიანი და მღვდელი იგავიდან გულმოწყალე სამარიელის შესახებ (იხ. ლუკ 10,29-37). მათ ცოცხალმკვდარ ადამიანს დახმარების ხელი არ გაუწოდეს და ბედის ანაბარა მიატოვეს მხოლოდ იმის გამო, რომ მკვდარ სხეულთან შეხება წაბილწვად ითვლებოდა. სიწმიდეს კი სულ სხვა ბუნება აქვს: ღმრთის სიყვარულით წმიდანის გულში მოყვასისადმი სათუთი გრძნობა და გულისხმიერება იბადება.

პირველი საუკუნის დასაწყისში იოანე, შემდგომში „ნათლისმცემლად“ წოდებული, თავის მისიას აღასრულებდა და იორდანეს ნაპირებზე მრავალ ადამიანს ნათლავდა. ოიანეს ნათლობამ მძლავრ მესიანურ მოძრაობას მისცა ბიძგი. ეს ნათლობა გვახსენებს უცხო ტომის ადამიანთა მოქცევას იუდეველთა რწმენაში. იოანე ამჯერად იუდეველებს მიმართავს და მესიის მოსვლისათვის ამზადებს, რაც მათი რელიგიის მწვერვალს წარმოადგენს. ამგვარად, აქ საუბარი არ არის ჩვეულებრივ სისუფთავეზე. იოანე იუდეველებს სრული მოქცევისკენ მოუწოდებს. უდაბნოში იგი აყალიბებს საკრებულოს, რომელიც მზად იქნება მიიღის „ის, ვინც მოდის“. იესოს პირველი მოწაფეები, იოანე და ანდრია, იოანე ნათლისმცემლის მოწაფეებიც იყვნენ.

იოანეს ნათლობა - მონანიების ნიშანი და იმავდროულად ახალი ცხოვრების დასაბამიცაა. მას ხალხი იორდანეს წყლებში შეჰყავს. ისინი მდინარის გაღმა გადიან, რათა შემდეგ ხელახლა შევიდნენ პალესტინის აღთქმულ მიწაზე და ეს იესო ნავეს ძის ხანას გვახსენებს.

ჯერ კიდევ იესოს მიწიერი ცხოვრებისას მისმა მოწაფეებმა იოანეს მსგავსად იწყეს მონათვლა. მათი ნათლობაც შემზადება იყო „ცეცხლითა და სულიწმიდით“ ნათლობისა, რომლითაც ადამიანი სიკვდილზე გამარჯვების თანაზიარი ხდება და სულიწმიდას მიიღებს. ქრისტეს სიკვდილსა და აღდგომამდე ნათლობა მხოლოდ „მომასწავებელი“ იყო მომავალი განწმედისა და ცოდვათა მიტევებას არ იძლეოდა, რადგან მორჩილი თავგანწირვის გარე- შე ვერ მიიღება პატიება, გული ვერ შეიგრძნობს მოწყალების სისავსეს. პატიების თხოვნა ადვილი როდია! ეს ხომ ჭეშმარიტ მორჩილებას მოითხოვს. ახალი სიცოცხლის ნიჭი რომ მიიღო, „ძველი“ მსხვერპლად უნდა გაიღო⁶ . მხოლოდ იესოს შესწევდა ძალა იმისა, რომ კაცობრიობის გადასარჩენად ჯვარზე მომკვდარიყო.

„სასმისს, რომელსაც მე ვსვამ, შესვამთ, და ნათლობით, რომლითაც მე ვინათლები, მოინათლებით... რადგან ძე კაცისა არ მოსულა იმისათვის, რომ მას ემსახურონ, არამედ იმისათვის, რომ თავად ემსახუროს და მისცეს თავისი სული მრავალთა გამოსასყიდად“ (მარკ 10,39-45).

ნათლობა სრული და ქმედითია მხოლოდ ქრისტეს აღდგომისა და სულიწმიდის გარდამოსვლის შემდეგ: ამიერიდან ქრისტეში, „მარად უმანკო გულის“ სიყვარულის მსხვერპლშეწირვას ვეზიარებით. ამიერიდან ყოველ მონათლულ ადამიანს შეუძლია თქვას: „ღმერთის ძე, რომელმაც შემიყვარა მე და თავისი თავი მისცა ჩემთვის“ (გალ 2,20). ნათლობით ქრისტეს ვუერთდები და მისი სიკვდილის თანაზიარი ვხდები. მე მომეცა ცოდვების მიტევება და მებოძა იმის სიცოცხლე, ვინც სიკვდილი სამუდამოდ დათრგუნა. დაინახა რა მოახლოებული იესო, იოანე ნათლისცემელმა შესძახა: „აჰა, ღვთის კრავი, რომელმაც აიღო სოფლის ცოდვა“ (იოან 1, 29), „მე წყლით გნათლავთ, მაგრამ... ის მოგნათლავთ თქვენ სულიწმიდით და ცეცხლით“ (ლუკ 3, 16). იოანემ იცო- და: მისი გულის წადილი მხოლოდ ქრისტეს შეეძლო აღესრულებინა. მან მიმართა იესოს: „მე უნდა მოვინათლო შენგან, შენ კი ჩემთან მოდიხარ?“ (მათ 3, 14). რატომ სურდა იესოს, რომ იოანეს მიერ ყოფილიყო მონათლული?

იესო გვიჩვენებს სიღრმისეულ საზრისს იმისა, რაც თავისი მიწიერი ცხოვრებით აღასრულა და რასაც მარად გადმოგვცემს ნათლობის საიდუმლოებაში. თავისი ნათლობით მან ჩვენი ნათლობის არსი დაგვანახა.

იესო წყალში ჩავიდა: ღმერთი ადამიანისკენ გადმოიხარა. მარადიულმა ძემ სრული მორჩილებით თავი დაიმდაბლა და სიკვდილის ნიაღვარში ჩაეფლო, რათა სულიწმიდის ძალით აღვსილი აღმდგარიყო. სწორედ ამაშია განკაცების საიდუმლო: ძე ღმრთისა ამა სოფლად მოვიდა, სრული კაცი გახდა, სიკვდილი მიიღო, აღდგა და ზეცად ამაღლდა, „მჯდომარე არს მარჯვენით მამისა,“ რათა თავისი სული, სულიწმიდა, და საკუთარი სიცოცხლე გვიძღვნას.

იესო იორდანეს გაღმა გადის, ნათლობას მარადიულ სიცოცხლეში შევყავართ. საჯარო მსახურების დაწყებამდე იესომ სიმბოლურად კვლავ განვლო ებრაელთა გზა - ქანაანის მიწაზე შევიდა. ნათლობა - ახალი გამოსვლა, დიდი „გადასვლა“, გათავისუფლება და აღთქმული მიწის მოპოვებაა. ეს აღთქმული მიწა კი - საუკუნო სიცოცხლის „სამოთხეა“.

ლუკას მოწმობით იესო ლოცულობდა და „გადმოვიდა მასზე სულიწმიდა ხორციელი სახით, როგორც მტრედი“ (ლუკ 3, 22). ნათლობით იესოს ლოცვას ვუერთდებით, მამისა და ძის სიახლოვეს - სამების საიდუმლოს - ვეზიარებით. ნუ დაგვავიწყდება, რომ ქრისტე - ღმერთია. ამგვარად მამისა და ძის სიახლოვე იდუმალი ურთიერთობაა ღმერთის წიაღში. ამიტომ სწორედ ლოცვის დროს სულიწმიდა გადმოდის მასზე და მამა ძეს ესაუბრება. სულიწმიდა ხომ მარადიული კავშირი, მამისა და ძის მარადიული ურთიერთობაა სიყვარულში. სწორედ ქრისტეს ნათლობისას სრულად მჟღავნდება სამების საიდუმლო.

ნათლობით გვეძლევა საშუალება ქრისტეთი ვეზიაროთ თვით ღმერთის - მამის, ძის და სულიწმიდის - საიდუმლოებას. ამის გაცნობიერება ეკლესიის მიერ თანდათანობით ხდებოდა. პირველივე საუკუნეებიდან ნათლობის საიდუმლოს აღსრულება ხდება „მამის, ძისა და სულიწმიდის სახელით“ (მათ 28, 19). ასე გვიანდერძა ქრისტემ აღდგომის შემდეგ. ნებისმიერი სხვა ფორმულა, მაგალითად ნათლობა „იესოს სახელით“ ან სხვა სიტყვების წარმოთქმით საკმარისი არ არის, რადგანაც რწმენის ორ ძირითად საიდუმლოს არ შეიცავს - ღმერთის განკაცების და სამსახოვნების საიდუმლოს.

მამა ეუბნება იესოს: „შენ ხარ ჩემი საყვარელი ძე... დღეს მე გშობე შენ“ (ლუკ 3, 22; შდრ. ფსალმ 2,7; ებრ 1,5; 5,5 ). ნათლობით ღმრთის შვილებად ვიქცევით. ღმრთის ძე - მარადიულია, მაშინ რატომ ამბობს მამა „დღეს“ გშობე?

მარადიულობა უსასრულო სიბერე კი არა, პირიქით, მჩქეფარე ახალგაზრდობაა, რომელიც დროის ზღუდეებს არღვევს.

მარადიულობა არის უსასრულო „დღეს“. ღმერთისთვის არ არსებობს ცნებები „გუშინ“ ან „ხვალ.“ მისთვის ყველაფერი არის „დღეს“ - „ის, ვინც არის, ვინც იყო და ვინც მოდის“ (გამოცხ 1, 8). „იესო ქრისტე იგივეა გუშინ და დღეს და უკუნისამდეც“ (ებრ 13, 8). ღმერთი გვიხმობს ნათლობით ვეზიაროთ თავისი ძის მარადიულ ახალგაზრდობას. სრულად შევუერთდეთ ღმერთს, მარადიულ „დღეს“ - ამისთვის ვემზადებით მთელი ჩვენი ამქვეყნიური ისტორიის მანძილზე. აღსრულება ამისა შესაძლებელია ძით, როელმაც ხორცი შეისხა, რათა ღმრთის შვილებად ვიქცეთ.

ნათლობისას ჩვენ ქრისტეს ვუერთდებით მამის მარადიულ სიყვარულში, ქრისტე შემოდის ჩვენში და თავად ღმერთი გვიცხადებს: „შენ ხარ ჩემი საყვარელი ძე... დღეს მე გშობე შენ.“

ჯვარზე სიკვდილით ქრისტემ მამასთან შეგვარიგა. ამქვეყნიური ცხოვრების ბოლო წუთებში იესო ეუბნება ავაზაკს: „ჭეშმარიტად გეუბნები შენ: დღესვე ჩემთან ერთად იქნები სამოთხეში“ (ლუკ 23, 43). „დღეს“ ავაზაკი ხელახლად იშვა ქრისტესთან ერთად საუკუნო ცხოვრებისთვის და მასთან ერთად ჯვარზე სიკვდილის კარიბჭით შევა სამოთხეში. ყოველი ჩვენთაგანი ისეთივე მიტევებული ავაზაკია, თუკი შეგვწევს ძალა ვაღიაროთ საკუთარი დანაშაული

მე წარმოვიდგენ საოცარ სურათს: სიკვდილის შემდეგ ქრისტე მამასთან სამოთხეში ბრუნდება. ძის მოლოდინში მამა ადამიანის დაცემის შემდეგ დახურულ სამოთხის კარებს აღებს. იგი ძეს ეგებება. მოულოდნელად იესო ეუბნება: „მამა, მე მარტო არ მოვსულვარ, მეგობარი მოვიყვანე“. მოწყალე მამის თვალწინ ძე ხელს ჩაჰკიდებს კეთილ ავაზაკს, რომელიც, თავის მხრივ, გაუწვდის ხელს ყველა დროის ცოდვილთა მთელ მწკრივს.

დახსნილთა ახალი ერი ავსებს უფლის სახლს და იწყება საყოველთაო ზეიმი. მონათლულ ადამიანს სიკვდილის აღარ ეშინია: მისთვის, ვინც ქრისტეს სიკვდილშია შთაფლული, სამოთხის კარი მუდამ ღიაა - მისთვის მარადიული ცხოვრება უკვე დაიწყო.

____________________

2. დაბადების წიგნში ვხვდებით ორ თხრობას სამყაროს შექმნის შესახებ. პირველი (დაბ 1,1 - 2,4ა) უძველეს სამღვდელო ტრადიციას ეფუძნება და ქრისტეშობამდე VI საუკუნეშია შედგენილი; მეორე (დაბ 2, 4ბ - 25) უფრო ადრეული წარმოშობისაა (დაახ. მე-IX ს. ქრისტეშობამდე). ეს ორი ტექსტი ავსებს ერთმანეთს

3. ებრაული სიტყვა „maim“ („წყლები“) შეიძლება აღნიშნავდეს „ქვემო“ - მიწიერ და „ზემო“ - ზეციურ წყლებს. ეს დუალიზმი ასახავს წარმავალ სამყაროში არსებულ წინააღმდეგობებს: კეთილსა და ბოროტს, სიმართლესა და სიცრუეს, დღესა და ღამეს

4. სამოთხე - სპარს. „paradeizam“ - ბაღს ნიშნავს

5. კომენტარი ფსალმ 41,2-ზე

6. რწმენის აღიარებამდე კათაკმეველი უარყოფს ცოდვასა და სატანას.

II-III.1 წმ. მირონი - სინათლე და სულიწმიდის ძალაა

სიტყვა „ქრისტიანი“ „პატარა ქრისტეს“ ნიშნავს, „ქრისტე“ კი - „ცხებულს.“ ლუკას სახარება გვაუწყებს, რომ ნაზარეთში დაბრუნებისას იესო შევიდა სინაგოგაში და „მიაწოდეს მას ესაია წინასწარმეტყველის წიგნი, და გაშალა წიგნი და იპოვა ადგილი, სადაც დაწერილი იყო: „უფლის სულია ჩემზე, ვინაიდან მან მცხო გლახაკთა გასახარებლად...“ (ლუკ 4, 18; ეს 61,1). იესო განმარტავს ესაიას სიტყვებს და ყველას ამცნობს, რომ ცხება სულიწმიდით მიიღო, რადგანაც „დღეს აღსრულდა ეს წერილი, თქვენ რომ მოისმინეთ“ (ლუკ 4, 21).

ძველ აღთქმაში მოთხრობილია ღმრთის სამსახურში განწესებული ადამიანის ზეთით ცხების წესის შესახებ. ამ წესს იუდეველები ყოველთვის იცავდნენ, შემდგომში კი ქრისტიანებიც და ზეთს ღმრთის სულის ნივთიერ გამოხატულებად, ნიშნად მიიჩნევდნენ. ეპისკოპოსის მიერ ვნების ხუთშაბათს ნაკურთხ ქრისტიანთა წმიდა ზეთს „მირონი“ ეწოდება, ბერძნულად კი - „ქრიზმა“. ამ სიტყვას და სახელს „ქრისტე“ ერთი ფუძე აქვთ. მირონი გამოიყენება ნათლობის, მირონცხებისა და ხელდასხმის საიდუმლოებებში. ევქარისტიის საიდუმლოების აღსრულებისათვის წმიდა ზეთის ცხებით ხდება საკურთხევლისა და ყველა საჭირო ნივთის (პატენა, ბარძიმი) კურთხევა. პირველი ქრისტიანები წმიდა ზეთის ორ სახეობას იყენებდნენ: მომაკვდავთა და სნეულთა ზეთისცხებისათვის და კათაკმეველთათვის.

რატომ დაწესდა ოდიდგანვე ცხების საშუალებად არა რაიმე სხვა ნივთიერების, არამედ სწორედ ზეთის გამოყენება?

უძველესი დროიდან ზეთს ღმრთის კურთხევის ნიშნად მიიჩნევდნენ. აღთქმული ქვეყანა - რძით, თაფლითა და ზეთით მდინარე ქვეყანაა. ეს მიწები ზეთისხილის სიუხვით გამოირჩევა და ზეითუნის ზეთი მთავარ სიმდიდრეს წარმოადგენს. ძველი აღთქმის ტექსტებში ნახსენებია მხიარულების ზეთი, რომელიც ადამიანის გულს ლმობიერებითა და სიხარულით აღავსებს და ნაყოფიერების სიმბოლოდ მიიჩნეოდა. ზეთისხილის ხე თითქოს და თვით მზის სხივებს ოქროსფერ ზეთოვან სითხედ აქცევს. მინის ჭურჭელში ჩასხმული ზეთი შუქზე ათასფრად ელვარებს, თითქოს მზე ბინადრობდეს ამ ჭურჭლის ფსკერზე. გასაკვირი როდია, რომ ზეთისხილის ხე წმიდა ხედ ითვლებოდა. ეს ხე ხანგრძლივი სიცოცხლით გამოირჩევა, მაღალი ხარისხის მერქანი აქვს, მაგრამ ამასთან ერთად ადამიანისგან დაუღალავ შრომას, ზრუნვასა და მოვლას ითხოვს.

ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროს მკვიდრთათვის ზეითუნის ზეთს, როგორც საკვებ პროდუქტს, ბადალი არ გააჩნია. ის შეიცავს ორგანიზმისთვის აუცილებელ ყველა მკვებავ ნივთიერებას, ადვილი შესანახია და სხვა პროდუქტებსაც კარგად ინახავს. მაგრამ კარგადაა ცნობილი, რომ ამ ხის მოსავლიანობა წლიდან წლამდე იცვლება - ზოგი წელიწადი უნაყოფოა, ზოგი კი ნაყოფის სიუხვით გამოირჩევა. სიხარულის ჟამს დარდისა და სევდის ჟამი ცვლის.

სიღატაკისა და გაჭირვების წლებში წინასწარმეტყველებმა - ელიამ, შემდგომ კი, ელისემ - ზეთი ულევი გახადეს: პირველ შემთხვევაში - შიმშილისგან გადასარჩენად, მეორეში კი - ოჯახის მონობიდან გამოსყიდვის მიზნით. უხვად ბოძებული ზეთი ერთ ქვრივს იმედს უბრუნებს (იხ. 3მეფ 17, 8 - 16), მეორეს კი - თავისუფლებას, ღირსებასა და დოვლათს (იხ. 4მეფ 4, 1 - 7).

იერუსალიმის ტაძრის დიდ შვიდტოტიან შანდალს ზეთის შვიდი ლამპარი ჰქონდა. ზეთს, აგრეთვე, შესაწირსაც ასხურებდნენ. ტაძრის საკულტო ნივთებს და თავად მღვდლებსაც ზეთის ცხებით აკურთხებდნენ (იხ. ლევ 8, 11 - 12).

ზეთი ენერგიის, სინათლისა და სიცოცხლის ძალის სიმბოლოა. ებრაულ ენაში ზეთის აღმნიშვნელ ერთ-ერთ სიტყვას იგივე ფუძე აქვს, რაც ზმნებს „ანათებს“, „ბრწყინავს“. ძველ დროში ზეთი განათების ერთადერთი საშუალება იყო, რომლის გადაადგილება-გადატანა შესაძლებელი იყო და ყოველთვის ხელთ ჰქონდათ. საღამო ხანს სახლებში ზეთის ლამპრებს ანთებდნენ.

ზეთის უმნიშვნელოვანესი თვისება გააჩნია. ნებისმიერი ნივთი ზეთით ბოლომდე იჟღინთება, თავად ქვაც კი (იხ. ფსალმ 109, 18), რაც ძველ დროში კარგად იყო ცნობილი. სინოტივეს ქვაში რომ ვერ შეეღწია და არ გაეპო, ქვის სამკაულს ზეთს უსვამდნენ.

ყოველივე ამის გარდა ზეთი სამკურნალო საშუალებაცაა. კაცობრიობის ისტორიის დასაწყისიდან ადამიანისთვის ცნობილი იყო ზეთის შემარბილებელი და დამამშვიდებელი თვისებები. კანის სხვადასხვა დაზიანებისა და კუნთების ტკივილის დროს ზეთი გაღიზიანებას, ქავილსა და ტკივილს ხსნის (იხ. ეზეკ 16, 9). საინტერესოა, რომ ეს არა მარტო ზედაპირულ, არამედ ღრმა დაზიანებასაც ეხება: მასაჟისა და შეზელვის დროს ზეთი ქსოვილთა სიღრმეში აღწევს. ზეითუნის ზეთი მრავალ ვიტამინს შეიცავს, ქოლესტერინის მაჩვენებლის დონეს ადაბლებს და კუჭ-ნაწლავის დაავადებებს შველის. ამ თვისებების გამო ზეთს, როგორც შინაგან საშუალებას იყენებდნენ. ყველა დროში ოლეოთერაპია მედიცინის მნიშვნელოვან დარგად ითვლებოდა.

დაბოლოს, ზეთს ორთაბძოლებშიც იყენებდნენ. ანტიკური ხანის ათლეტები შებრძოლების წინ მთელ ტანს ზეთით იზელდნენ. ამრიგად, მათთვის მეტოქისგან თავის დაღწევა უფრო იოლი ხდებოდა, თან კანის ქსოვილი დაზღვეული იყო სხვადასხვა დაზიანებისაგან. ზეთი კვებავს კანს და კუნთებს ადუნებს. დღესაც სპორტსმენებისთვის განკუთვნილი ნელსაცხებლები მზადდება ნატურალური ზეთების გამოყენებით.

ზემოთ ჩამოთვლილი ზეთის თვისებებიდან გამომდინარე გასაგები ხდება, თუ რატომ მიიჩნევა ზეთი ღმრთის მადლის ნიშნად. ეს მადლი სულიწმიდითაა ბოძებული და ძალას მატებს სნეულ ადამიანს ავადმყოფობის დასაძლევად, გაქვავებულ და სასტიკ გულს სიკეთითა და მადლით ავსებს. როგორც ჩვეულებრივი ზეთი სხეულს, ასევე ნაკურთხი წმიდა ზეთი სასოწარკვეთილ ადამიანს კურნავს. სიტყვა „აგონია“ უკანასკნელ ბრძოლას ნიშნავს. ნებისმიერი ავადმყოფობა, სასიკვდილოც რომ არ იყოს, სიცოცხლისათვის ბრძოლაა. თავად იესო ქრისტე აგზავნის მოციქულებს სნეულთათვის ზეთის საცხებად (იხ. მარკ 6, 13). იაკობ მოციქულმა კი ეს წესი თავის მემკვიდრეებს გადასცა (იხ. იაკ 5, 14).

რაც ეხება კათაკმეველთა ზეთს, მას შესწევს ძალა იხსნას ნათელღებული ბოროტის ძალაუფლებისაგან, განკურნოს მომავალი ქრისტიანის იარები, რომლებიც გარდაუვალია ცოდვასთან და ბოროტთან ბრძოლის გზაზე.

წმიდა მირონი - იშვიათი და ძვირფასი ნივთიერებებისგან დამზადებული სურნელოვანი ზეთი - თვით სულიწმიდის ძღვენია. სულიწმიდა კი - ღმრთეებრივი ენერგია, ნათელია, რომელიც ცხოველჰყოფს, განწმედს და მსჭვალავს თავისი სხივებით ყოველივეს. მას ძალუძს ნებისმიერი სულიერი სენის განკურნება და გაქვავებული გულის სიღრმეში შეღწევა.

ზეთის მნიშვნელობის სიღრმისეული საზრისი გახსნილია იგავში გონიერ და უგუნურ ქალწულთა შესახებ (იხ. მათ 25, 1-13). „გულთა ნეფესთან“, ქრისტესთან შესახვედრად გასულ ქალწულებს ზეთის მარაგი ესაჭიროებათ. „უგუნურებმა თავიანთი ლამპრები რომ აიღეს, ზეთი არ გაიყოლეს თან. ხოლო გონიერებმა თავიანთ ლამპრებთან ერთად ზეთიც გაიყოლეს ჭურჭლებით“ (მათ 25, 3-4). ზეთი - ენერგია, ძალა, სიცოცხლის სუნთქვაა, რაც სულიწმიდით გვეძლევა. ზოგიერთი მას თავისი სურვილისამებრ ამაოდ ხარჯავს, ზოგი კი დღითიდღე აგროვებს, ინახავს, როგორც ინახავენ განძს, ლოცვაში მთელი თავისი არსებით სულიწმიდის იდუმალ ხმას მიეცემა და საკუთარ სიცოცხლეს წვეთი-წვეთ გაიღებს. ყველაფერი, რაც გადამალე და ღმერთისთვის არ გაიღე - დაკარგულია და მასთან შესახვედრად არაფერი გაგაჩნია. ის კი, რაც ღმერთს უძღვენი და „დაკარგე“ - მარადიული სიცოცხლისთვის განკუთვნილი სინათლის მარაგია. ყველა ქალწული იძინებს - კვდება - და ყოველი მათგანი რჩება იმით, რაც მან დღის სინათლეზე დააგროვა. ღმერთის წინაშე თითოეული წარსდგება ისეთი, როგორიც თავისი ცხოვრების მანძილზე გახდა, სანამ ჯერ კიდევ შეეძლო სინათლის სულით - სულიწმიდით - გარდამქმნელი ძალა მიეღო. როდესაც შუაღამისას გაისმის ძახილი: „აჰა, ნეფე მოდის!“ (მათ 25,6) - ყველა იღვიძებს და ნათლად ხედავს ზეთის რა მარაგი აქვს თავის ლამპარში, ანუ მარაგი სიქველეებისა. ამიერიდან თითოეული მათგანი იხილავს, თუ როგორ მოეპყრო თავის სიცოცხლეს. ეს აღდგომის ჟამია და უკვე ვერავინ შეძლებს სხვას დაეხმაროს - ყოველი მათგანი ისეთია, როგორიც არის. წარმავალ სიამოვნებაზე დახარჯულს ვერავინ დაიბრუნებს: სიცოცხლეს ფასი არ გააჩნია. ამიტომაც ნეფე მხოლოდ სინათლის მატარებელ, სულიწმიდით გაბრწყინებულ სულებს ხედავს, რომლებმაც მიიღეს სულიწმიდა და გულის სიღრმეში შემოინახეს. დანარჩენები კი სიბნელეში იმყოფებიან, მათ ამაოდ დახარჯეს თავისი ცხოვრება, არ შესწევთ უნარი გაბრწყინდნენ სიყვარულით და ეს სიყვარული გადმოაფრქვიონ, რადგანაც თვით მისი გემოც კი დაკარგეს და მთელი თავისი ცხოვრების მანძილზე სხვა ვერაფერი შეიცნეს, საკუთარი თავისადმი სიყვარულის გარდა. სწორედ ამიტომ ნეფე მათ არ იცნობს, რადგანაც არასდროს შეხვედრია მათ. საიდუმლოებებით ეკლესია მუდამ გვაძლევს სუ- ლიერ საკვებს - სიცოცხლის ზეთს, სულიწმიდას, რომელიც ქრისტემ უხვად გადმოღვარა. ქრისტე შეპყრობის წინ ზეთისხილის მთის ძირში - გეთსიმანიის ბაღში ლოცულობს. ეს სახელწოდება ებრაულ ენაში ზეთის დამზადებისთვის განკუთვნილ საწნახელს ნიშნავს. იესო საუკუნო სიყვარულის ნაყოფია. მან თავისი ნებით გაიარა ტანჯვის ულმობელ საწნახელში და მაშინ გადმოიღვარა „სიხარულის ზეთის“, სიყვარულის სულის ნაკადები. და სანამ ჟამი ჟამობს, მორწმუნეს შეუძლია ზეთის ჭურჭელი აივსოს, სულიწმიდის მოწაფე გახდეს და სიყვარული ისწავლოს. მის გულში ძალისა და სინათლის უშრეტი წყარო ცოცხლობს, რომელიც ნათლობითა და მირონცხებით მიიღი.

წმიდა მირონი ქრისტიანული მოწოდების მშვენიერების სიმბოლოა: მუდმივ ბრძოლაში მყოფი მორწმუნე უნდა გაეხსნას სულიწმიდას, რომელიც გარდაქმნის მას, სიყვარულისა და სიცოცხლის კაშკაშა წყაროდ აქცევს. სინათლის ძედ იქცე, გულის სიღრმეში დავანებული ღრმთის მყოფობა აფრქვიო - ეს არის ცხოვრების მიზანი

„ჩვენი ქრისტიანული ცხოვრების ჭეშმარიტი მიზანია ღმრთის სულის, სულიწმიდის მოპოვება“ (წმ. სერაფიმე საროველი).

II-III.2 კეთილსურნელება - სულიწმიდის ძღვენთა სიმბოლო

წმიდა მირონი - სურნელოვანი ნივთიერებაა. ვნების ხუთშაბათს მირონისა და ზეთის კურთხევის საზეიმო წირვის აღვლენისას ეპისკოპოსი ზეითუნის ზეთს სპეციალურ სურნელოვან ნივთიერებებთან აზავებს და შემდეგ სულის შებერვით აკურთხებს მას. ძველად მირონი ორმოცზე მეტი სხვადასხვა ნივთიერებისგან მზადდებოდა, დღესდღეობით კი მხოლოდ ორი ნივთიერება გამოიყენება.

ამგვარი ნაზავის დამზადება ძალზე გავრცელებული იყო აღმოსავლურ ტრადიციებში: დაწყებული ანტიკური ხანიდან ზეთი ფართოდ გამოიყენებოდა პარფიუმერიაში. ჩვენს დროშიც, როდესაც საუბარია მცენარეულ საფუძველზე დამზადებულ სუნამოებზე, იყენებენ ტერმინს „ეთერული ზეთები“. ეთერის ალკო-ოლთან შერევა მოგვიანებით შემოიღეს.

ყოფით ცხოვრებაში ყნოსვას უფრო დიდი როლი აკისრია, ვიდრე ჩვენ ეს მიგვაჩნია, განსაკუთრებით გრძნობათა სფეროში. ხშირად სწორედ სუნი განაპირობებს ამა თუ იმ ადამიანისადმი დამოკიდებულებას: ზოგი გვიზიდავს, ზოგი კი გვძულს. ხშირ შემთხვევაში ამგვარი გარჩევა არაცნობიერ ხასიათს ატარებს, მაგრამ ყველასათვის კარგადაა ცნობილი რაოდენ დიდია სუ- ნის ზემოქმედება ადამიანის გრძნობებზე. უკვე ანტიკურ ხანაში მამაკაცები და ქალბატონები ძალას არ იშურებდნენ, რათა სურნელთა მრავალფეროვნებით ერთმანეთის გული მოეგოთ. სუნი შეიძლება იყოს მადის აღმძვრელი, სურვილისა და ნეტარების წყარო, შესაძლოა დაათროს კიდეც ადამიანი. ან პირიქით, ზიზღი და სიძულვილი დაბადოს მასში. სუნის ზემოქმედების თვისებებს კარგად იყენებენ კომერციულ საქმიანობაში. ყნოსვა - გრძნობათა შორის უძლიერესია, რადგანაც ადამიანში არაცნობიერზე მოქმედებს. შეიგრძნო, „იყნოსო“ რამ - ხშირად ნიშნავს მიიღო ირაციონალური დამოწმება იმისა, რასაც ხვდები, მაგრამ ვერ აცნობიერებ და რისი დამტკიცებაც არ შეგიძლია.

ყოველივე ამის გარდა, სუნი - სიცოცხლის თანმდებია, კვალი, რომელსაც ყოველი ცოცხალი არსება ტოვებს. მიგნება იმისა, რაც თვალისთვისაა დაფარული, კვალის აღება - ყოველივე ეს მძაფრ ყნოსვას მოითხოვს.

ძველ აღთქმაში მსხვერპშეწირვის კვამლი ღმერთისთვის საამო სურნელადაა მოხსენიებული. ძველები დარწმუნებულნი იყვნენ იმაში, რომ არა მსხვერპლის ხორცს, არამედ მის სურნელს, არომატს შეუძლია ღმერთის კეთილგანწყობა გამოიწვიოს. დაბადების წიგნი მოგვითხრიბს: „და იყნოსა უფალმა კეთილსურნელება, და თქვა უფალმა თავის გულში: აღარ დავწყევლი კვლავ მიწას ადამიანის გამო...“ (დაბ 8,21). ისრაელის რჯულის მიხედვით განსაკუთრებულ სამსხვერპლოზე მოჰქონდათ კეთილსურნელოვანი ძღვენი ყოველ საღამოს. წმიდა ზეთი წარმოადგენდა საუკეთესო სურნელოვან ნივთიერებათა ნაზავს „მენელსაცხებლის ხელოვნებით შეზავებულს“ (გამ 30,25; იხ. გამ 30, 23-38). ზეთის ცხების რიტუალის ჩატარების უფლება მხოლოდ მღვდლებს ჰქონდათ მინიჭებული, გარეშე პირთათვის წმიდა ზეთის გამოყენება იკრძალებოდა, უფრო მეტიც, მიიჩნევდნენ, რომ პირუკუ მოქმედება ჰქონდა: „წინ გადაუდგნენ მეფე ყუზიაჰუს და უთხრეს: `შენ არ გეკუთვნის, ყუზიაჰუ, უფლისათვის კმევა, არამედ მღვდლებს, აარონის ძეთ, რომელნიც მკვმევლებათ არიან ნაკურთხნი. გამოდი საწმიდრიდან, რადგან შესცოდე და პატივად არ ჩაგეთვლება უფლისგან, შენი ღმერთისაგან'. და განრისხდა ყუზიაჰუ, ხელში კი საცეცხლური ეჭირა საკმევად. და როცა განურისხდა მღვდლებს, კეთრი გამოაჩნდა შუბლზე მღვდლების წინაშე, უფლის სახლში, საკმევლის სამსხვერპლოსთან“ (2 ნეშტ 26,18-19).

ბიბლიაში სურნელს განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება, ეს არის სიყვარულის კეთილსურნელება. ქებათა ქება განადიდებს სიყვარულს ადამიანსა და ღმერთს შორის, რაც შედარებულია შეყვარებულთა ურთიერთდამოკიდებულებასთან. ამ ტექსტში კეთილსურნელება, არომატები ერთმანეთის შეცნობის, დიალოგის ნიშანია და ენა:

„სურნელოვანია შენი ნელსაცხებელი,
და თავად სახელი შენი დაღვრილი ნელსაცხებელია.
ამის გამო უყვარხარ ქალწულებს“ (ქებ 1,3)

რა საამურია შენი ალერსი, სასძლოვ, დაო ჩემო!
რა ტკბილია შენი ალერსი, ღვინის უმჯობესი!
გოლი მოსწვეთავს შენს ბაგეებს, სასძლოვ!
თაფლი და რძეა შენი ენის ქვეშ;
შენი სამოსელის სურნელი
ლიბანის სურნელია“ (ქებ 4, 10-11).

ახალი აღთქმა ქრისტეს, სიყვარულის კეთილსურნელებითაა გაჟღენთილი. გავიხსენოთ ქრისტეს შობის ეპიზოდი. როდესაც იესო იშვა, მოვიდნენ მოგვები აღმოსავლეთიდან, „...სახლში შევიდნენ, დაინახეს ყრმა მარიამთან, თავის დედასთან, დაემხნენ და თაყვანი სცეს მას. გახსნეს თავიანთი საუნჯენი და მიართვეს მას ძღვენი: ოქრო, გუნდრუკი და მური“ (მათ 2, 11). ყოველ ამ ნივთიერებას სიმბოლური დატვირთვა აქვს: ოქრო - სამეფო ღირსების ნიშანია, გუნდრუკი - ღმრთაებრივი ხელმწიფების, ხოლო მური - უკვდავების. საკმეველი ნახსენებია ლუკას სახარების პირველ თავში ზაქარიას ხარების ეპიზოდში: „ერთხელ, როცა თავისი ყოველდღიური რიგისამებრ, მსახურებდა ღვთის წინაშე, მღვდელთა სამსახურის წესით, მას წილად ხვდა კმევა...“ (ლუკ 1, 8-9). ნელსაცხებელი სახარებებში, ასევე, იესოს სიკვდილს უკავშირდება (იხ. მათ 26, 13; მარკ 14, 3-9 და 16, 1-8; ლუკ 24, 1-12; იოან 12, 1-8 და 19, 39-40). იუდეველები კეთილ საქმეთაგან „სიყვარულის საქმეს“ უფრო მაღლა აყენებდნენ, „სიყვარულის საქმეებს“ მიეკუთვნებოდა მიცვალებულთა დაკრძალვაც. დაკრძალვის რიტუალის ერთ-ერთი წესი ნელსაცხებლის გამოყენებას უკავშირდება. იოანეს სახარების მიხედვით, პასექამდე, ანუ იესოს სიკვდილამდე ექვსი დღით ადრე „მარიამმა აიღო ერთი ლიტრა სუფთა, ძვირფასი ნარდის ნელსაცხებელი, ფეხებზე სცხო იესოს და თავისი თმებით შეუმშრალა ფეხები. სახლი ნელსაცხებლის სურნელებით აივსო“ (იოან 12,3). არამეული სიტყვა „qushta“ - ნარდის ნელსაცხებელი - სხვა მნიშვნელობასაც ატარებს და რწმენასაც ნიშნავს. ნარდის, რწმენის კეთილსურნელებით ივსება მთელი სახლი, ანუ ეკლესია. იუდას საყვედურს იესო პასუხობს: „დაანებე თავი, მან ჩემი დამარხვის დღისთვის გადაინახა იგი. რადგან ღარიბები ყოველთვის თქვენთან გყავთ, მე კი ყოველთვის არ გეყოლებით“ (იოან 12, 7-8). მკვლევართაგან ბევრი აიგივებს მართასა და ლაზარეს დას მარიამს ჯვართან მდგომ მარიამ მაგდალელთან. იოანეს მოწმობით აღმდგარ ქრისტეს პირველი სწორედ მარიამი შეხვდა, რომლის სიცოცხლეც უფლისადმი სიყვარულის კეთილსურნელებად იქცა.

იესოს დაკრძალვისას „მოვიდა ნიკოდემოსიც, უწინ ღამით რომ ეწვია იესოს, და მოუტანა ასიოდე ლიტრა სმირნისა და ალოეს ნაზავი. აიღეს და შეახვიეს იესოს ცხედარი ტილოში სურნელებასთან ერთად, როგორც მიღებულია იუდეველებში დამარხვისას“ (იოან 19, 39-40). „ასიოდე ლიტრა“ - იმდენად ძვირად ფასობდა, რომ მისი გამოყენება მხოლოდ მეფეთა დასაკრძალავად იყო შესაძლებელი. იუდასგან განსხვავებით, ნიკოდემოსს არ დაენანა ესოდენ დიდი თანხის გაღება. მან იესო თავის მეფედ აღიარა. იოანე შეგვახსენებს, რომ ნიკოდემოსი „უწინ ღამით ეწვია იესოს“ და მიიღო დიდი მოძღვრება სულიწმიდის შესახებ (იხ. იოან 3, 2-21). ის ერთადერთი იყო იუდეველ წარჩინებულთა შორის, ვინც იესო დაიცვა (იხ. იოან 7,50-51).

„...ვინც ძუნწად თესავს, ის ძუნწად მოიმკის, ხოლო ვინც კურთხევით თესავს, ის კურთხევით მოიმკის... სიხარულით გამცემი უყვარს ღმერთს. ხოლო ღმერთს ძალუძს გაგამდიდროთ ყოველგვარი მადლით, რათა თქვენ, ყველაფერში მუდამ ყოველივეს საკმარისად მქონენი, მდიდარნი იყოთ ყოველ კეთილ საქმეში“ (2 კორ 9, 6-8).

მარიამ მაგდალელისა და ნიკოდემოსის მსგავსად ყოველი ქრისტიანი მოწოდებულია მთელი სიცოცხლის მანძილზე ატაროს თავის გულში და გაავრცელოს სულიწმიდით რწმენაში ბოძებული ქრისტეს შეცნობის მადლი, რომელსაც წმ. პავლე კეთილსურ- ნელების ფრქვევას ადარებს:

„მაგრამ მადლობა ღმერთს, რომელიც ყოველთვის ძლევას გვანიჭებს ქრისტეში და ჩვენი ხელით ავრცელებს თავისი ცოდნის კეთილსურნელებას ყოველ ადგილას, ვინაიდან ქრისტეს კეთილსურნელება ვართ ღვთისათვის დახსნილთა შორისაც და დაღუპულთა შორისაც. ზოგისთვის სიკვდილის სურნელია სასიკვდილოდ და ზოგისთვის სიცოცხლის სურნელია სასიცოცხლოდ...“ (2 კორ 2, 14-16).

გამოცხადების წიგნში ნათქვამია, რომ საკმეველი, კეთულსურნელება წმინდანთა ლოცვების სიმბოლოა: „...ყოველ მათგანს ხელთ ეპყრა ქნარი და საკმევლებით სავსე ოქროს თასები, რომლებიც წმიდათა ლოცვებია“ (გამოცხ 5,8). დაუღალავ ლოცვაში შეუქმნელი ნათლის ხილვის ვერდასაოკებელი სურვილი მწიფდება. ლოცვის ღვაწლს ღმრთის სიყვარულით და მისი წმიდა ნებისადმი მორჩილებით უნდა შევუდგეთ, რათა ავიდეს „საკმევლის კვამლი წმიდათა ლოცვებთან ერთად ანგელოზის ხელით ღვთის წინაშე“ (გამოცხ 8, 4).

II-III.3 მირონცხება: მღვდლები, მეფეები და წინასწარმეტყველნი

რას ნიშნავს იყო ქრისტიანი? ეს ნიშნავს ქრისტეს მიბაძო. ჩვენში ქრისტე უნდა დაიბადოს, ეს კი მამის ნებით და სულიწმიდის მოქმედებით მიიღწევა. ჩვენ ვაღიარებთ, რომ ღმერთკაცის პიროვნებაში უცვალებლად, განუყოფლად, განუშორებლად შეერთდა სრული ღმერთი და სრული კაცი, ჭეშმარიტი ღმერთი და ჭეშმარიტი კაცი. ასეთი ორმაგი ბუნება ჩვენ განღმრთობის შესაძლებლობას და იმედს გვაძლევს.

თითოეულ ქრისტიანს ეძლევა საშუალება გახდეს „ღმრთის ცხებული“, პატარა ქრისტე, რადგანაც სიტყვა „ქრისტე“ „ცხებულს“ ნიშნავს. ნათლისღების შემდეგ ახალმონათლულს შუბლზე მირონს სცხებენ. მირონცხების საიდუმლოებაში ეპისკოპოსი იგივე ქმედებას აღასრულებს, რათა უკვე „ზრდასრულმა“ მორწმუნემ სრულად, მთელი სისავსით მიიღოს ნათლობა. გახდე ქრისტე... მაგრამ როგორ უნდა მიაღწიო ამას? პირველ ნაბიჯს უკვე ნათლობისას ვდგამთ: ზეთისცხების აღსრულებას თან ახლავს სიტყვები, რომელთა მიხედვით ნათელღებული, ქრისტეს მსგავსად, ხდება „მღვდელი, მეფე და წინასწარმეტყველი“.

ებრაული „მეშიაჰ“, ბერძნული „ქრისტე“ - ეს სიტყვა თავის თავში მოიცავს მთელ ბიბლიურ ტრადიციას. ისრაელში მეფედ კურთხევა ცხებით ხდებოდა. დასაწყისში ამ რიტუალს წინასწარმეტყველნი აღასრულებდნენ: სამუელმა ზეთი სცხო საულსა და დავითს (იხ. 1მეფ 10,16; 1ნეშტ 11, 3), შემდეგ ელისე წინასწარმეტყველის სიტყვისამებრ მეფედ ცხეს იეჰუ (იხ. 4მეფ 9, 1-13). დაშვებული იყო თავად წინასწარმეტყველნი სხვა წინასწარმეტყველთა მიერ ყოფილიყვნენ ცხებულნი, როგორც, მაგალითად, ელისე ელიას მიერ (იხ. 4 მეფ 19, 16). აარონის შთამომავალნი მღვდლად კურთხევის წესს ზეთის ცხებით აღასრულებდნენ (იხ. გამ 30, 25-33).

ისრაელის სამეფოს დაცემის შემდეგ, როდესაც აღარ მოღვაწეობდნენ წინასწარმეტყველნი, მღვდელმთავრები კი სიძვის სენით იყვნენ შეპყრობილნი, ებრაელი ხალხი მესიის მოლოდინს სრულად მიეცა, მესიის, რომელსაც უნდა აღედგინა სამეფო, წინასწარმეტყველება და მღვდლობა. ვინც იესო ნაზარეველში მესია დაინახა, პირველ ქრისტიანებად მოიქცნენ, მოციქულთ კი იესოში მარადიული ძე უნდა ამოეცნოთ, რომელიც ღმერთის რჩეული მარადიული მღვდელი, მეფე და წინასწარმეტყველია მთელი სამყაროსთვის. იესოს ცხებისთვის არ იყო საჭირო ზეთი: თავად სულიწმიდა გარდმოვიდა მასზე იორდანეში ნათლობისას.

ჩვენც სულიწმიდით ვართ მონათლულნი. რაში მდგომარეობს ჩვენი „მღვდლობა, მეფობა და წინასწარმეტყველობა“?

ქრისტიანი - მეფეა, თავისი ცხოვრების მეფე, მოწოდებულია იმეფოს თავის ცხოვრებაზე, მართოს საკუთარი თავი და არ გახდეს ხორციელ ვნებათა, ინსტიქტებისა და ახირებების მონა. ყოველი ადამიანი თავისუფალია - აირჩიოს კეთილი ან ბოროტს ემსახუროს და მონობის უღელი დაიდგას. თავისუფლება ჩვენშია და სიცოცხლის ბოლომდე ჩვენში რჩება, არავის ძალუძს მისი წართმევა. ბორკილდადებულ, უძლურ და ავადმყოფ ადამიანსაც შესწევს უნარი შინაგანი თავისუფლება შეინარჩუნოს. ვერავინ შეზღუდავს მას თავისუფალი არჩევანის გაკეთებაში - სინდისის სირღმეში სიკეთის ერთგული დარჩეს.

სიკეთე ჩვენშია დავანებული, გამოძახილია იმისა, ვინც წმ. ფრანცისკეს სიტყვებით „თავად სიკეთე, ყოვლისმომცველი სიკეთე და უდიდესი სიკეთეა“. ეს სრული სიკეთე პიროვნებაა, ცოცხალი და ჭეშმარიტი ღმერთი. ვერაფერი შეზღუდავს, იქნება ეს ცოდვა თუ მავნე ჩვევები, მკაცრი პირობები თუ შეცდომები, ადამიანის მისწრაფებას უყვარდეს ღმერთი, მიმართოს მას და მიტევება სთხოვოს, რათა ისევ და ისევ მის ღმრთაებრივ ძალაუფლებას სრულად მიენდოს. თავისუფლება, რომელიც ადამიანს მეფედ აქცევს, მხოლოდ ღმერთის ხელმწიფებისადმი სრული მორჩილებით მიიღწევა, „...ვინაიდან ის არის უფალთა უფალი და მეფეთა მეფე“ (გამოცხ 17,14).

დიახ, შენ მეფე ხარ, შენი თავის ბატონი - შენი მფლობელობა შენი შეგნებისა და თავისუფლების ხარისხით განისაზღვრება. შენ მეფე ხარ და შენს სამეფოზე - ცხოვრებაზე - პასუხისმგებელი, თავისუფლებითა და ღირსებით ქმნი შენს მომავალს მარადისობაში. ადამიანი ერთადერთი არსებაა, რომელსაც ღმერთმა თავისუფალი ნება უბოძა, და მისი გადასაწყვეტია ნათელს ეზიაროს, სიკეთის გზით იაროს თუ ბოროტს დაემონოს.

ნებისმიერი ქრისტიანი წინასწარმეტყველია, რადგანაც მისი ცხოვრება, სურს მას თუ არა, სხვებისკენ მიმართული სიტყვაა. ადამიანის ნებისმიერი ქმედება, სწორი თუ მცდარი, ძალზე მეტყველია. როგორც ემერსონი ამბობდა „ის, რაც თქვენ ხართ, ისე ხმამაღლა ყვირის, რომ მე არ მესმის თქვენი სიტყვები“. იუდეველებმა ჰკითხეს იესოს: „როგორ მოვიქცეთ, რომ ღვთის საქმენი ვაკეთოთ?“, ქრისტემ უპასუხა მათ: „ღვთის საქმე ის არის, რომ ირწმუნოთ იგი, რომელიც მან მოავლინა“ (იოან 6, 28-29), რადგანაც ღმრთის საქმენი ჩვენში ხორციელდება, ეს ჩვენი სულიერი გარჯის ნაყოფია. იყო წინასწარმეტყველი არ ნიშნავს მხოლოდ იღვწოდე ღმერთისთვის, საჭიროა სრულად მიენდო მას.

ჩვენ გვმართებს მთელი არსებით ვიწამოთ ღმერთი, საკუთარი თავი ბოლომდე მივუძღვნათ მას. იყო წინასწარმეტყველი ნიშნავს გაეხსნა ღმერთის მოქმედებას და გარდაიქმნა, რათა სხვებსაც რწმენის გზა გაუკვალო. ამ გზაზე სიცრუისა და თვალთმაქცობისთვის ადგილი აღარ რჩება. „ცრუწინასწარმეტყველი“ კი, როგორც ბიბლიიდან ვხედავთ, ის არის, ვინც ჭეშმარიტებას კი ქადაგებს, მაგრამ თავად ამ ჭეშმარიტების ავლით ცხოვრობს.

ოჯახში, სამსახურში, ქუჩაში, ტრანსპორტში - ქრისტიანი მქადაგებელია, ეს მისი შინაგანი მდგომარეობაა. მაგრამ რას ქადაგებს? ქრისტეს? თუ სიცრუისა და სიცარიელისკენ იხრება? ჩვენი დუმილიც სიტყვაა და ეს სიტყვა ქრისტიანის მდუმარებაა. ადამიანი თავისით არ ხდება წინასწარმეტყველი, ეს არის ნიჭი და უდიდესი მისია. ამ ნიჭს ჩვენ ნათლობით ვიღებთ, ეს ნიჭი იზრდება, ფესვს იდგამს მირონცხებით, რომელსაც იოანე-პავლე „ჩვენი ცხოვრების სულთმოფენობას“ უწოდებს.

„უთხრა ამაციამ ამოსს: „მისანო, გაიქეცი იუდას ქვეყანაში, იქ ჭამე პური და იქ იწინასწარმეტყველე. ბეთელში ნუღარ იწინასწარმეტყველებ, რადგან ის სამეფო საწმიდარია და სამეფო სახლი.“ მიუგო ამოსმა ამაციას და უთხრა: „მე არც წინასწარმეტყველი ვარ და არც წინასწარმეტყველის შვილი; მწყემსი ვარ და ლეღვის მომკრეფი. წამომიყვანა უფალმა ფარიდან და მითხრა უფალმა: წადი, უწინასწარმეტყველე ჩემს ერს, ისრაელსო. ახლა ისმინე უფლის სიტყვა...“ (ამოს 12,16).

„აბა, თუ ბრდღვინავს ლომი ტყეში,
როცა ნადავლი არ ეგულება?
...უფალი ღმერთი ლაპარაკობს - ვინ არ გაქადაგდება!“ (ამოს 4,4.8).

„და ვთქვი: `აღარ ვახსენებ მას
და აღარ ვილაპარაკებ მისი სახელით',
მაგრამ ჩემს გულში იყო
აგიზგიზებული ცეცხლივით
დამწყვდეული;
დავიღალე მისი დაოკებით, მაგრამ ვერ შევძელი“ (იერ 20, 9).

მონათლულ ადამიანს შეიძლება მღვდელიც ვუწოდოთ. რას ნიშნავს იყო მღვდელი? ეს ნიშნავს ღმერთს მსხვერპლი შესწირო, მისთვის მისაღები და სასურველი, მადლიერებით აღავსო ცხოვრება და სხვის მეოხედ იქცე, და სულაც არ ნიშნავს მხოლოდ იტანჯო და სასოწარკვეთას მიეცე. საჭიროა სოცოცხლის ყოველი წამი სიყვარულის ალმა მოიცვას და სიყვარულით ალმოდებული ცხოვრება სრულადდასაწველ მსხვერპლად გაიღო, ეს შეუქმნელი ალი კი სულიწმიდაა

„უსიყვარულოდ ვერცერთ წამს მე ვერ ვიცოცხლებ,
ის, ვისაც უყვარს,
ყოველივეს ტანჯვისა და განცდის გარეშე აკეთებს,
ან თავისივე ტანჯვას სიყვარულით იღებს“ (წმ. ავგუსტინე)^7''

ნათლობის სანთელი იმის ნიშანია, რომ ქრისტიანს ძალუძს თ ვად დაიწვას და სხვებს გზა გაუნათოს. სიცოცხლე უხვად გვეძლევა, ჩვენი ცხოვრება ამ ქვეყნად დანთებულ სანთელს ჰგავს, ცეცხლი კი თავად ღმერთმა გვიბოძა. დიდი საპასექო სანთელი - ქრისტეს სიმბოლოა (გავიხსენოთ იესოს სიტყვები: „მე ვარ ნათელი სოფლისა“ - იოან 8, 12) და სწორედ ამ სანთლიდან ანთებენ ნათლობის სანთელს, რომელიც, თავის მხრივ, სამეფო (ცეცხლი), საწინასწარმეტყველო (ნათელი) და სამღვდელო (სიმხურვალე) მოწოდებათა სიმბოლოდ გვესახება.

„ამქვეყნად ცეცხლის მოსატანად მოვედი და როგორ მინდა, რომ ენთოს. ნათლობით უნდა მოვინათლო, და როგორ ვარ შეჭირვებული, ვიდრე ეს აღსრულდება“ (ლუკ 49-50).

„...მე ვარ ნათელი სოფლისა. ვინც წამომყვება, ბნელში აღარ ივლის, არამედ სიცოცხლის ნათელი ექნება მას“ (იოან 8, 12).

მირონცხება აღვივებს ღმრთაებრივ ცეცხლს მორწმუნეთა გულებში. ეს ცეცხლია, მოციქულებზე რომ გარდმოვიდა სულთმოფენობისას. ეს იგივე ცეცხლია, რომელიც აიღო ხელში აბრაამმა და მთაზე აღმავალ ბილიკს დაადგა, რათა თავისი ერთადერთი ძე შეეწირა (იხ. დაბ 22,6), ეს წმიდათა წმიდის სამსხვერპლოზე ჩაუქრობელი ცეცხლია.

ამ ცეცხლმა მოიცვა იერემიას გული და აიძულა ეწინასწარმეტყველა. ამ ცეცხლმა აღაგზნო ელია და აიტაცა ზეცად. ეს ცეცხლი ღმრთის ჭეშმარიტ შვილთა გულებში გაღვივებული ცეცხლია.

„სანამ ნათელი გაქვთ, იწამეთ ნათელი, რათა იყოთ ძენი ნათლისა“ (იოან 12, 36).

„თქვენ სოფლის ნათელი ხართ... სანთელს რომ აანთებენ, ჭურჭელქვეშ კი არ დგამენ, არამედ სასანთლეზე, რომ ყველას გაუნათოს სახლში“ (მათ 5, 14).

მირონცხებით ღვივდება ნათლობის ნაპერწკალი, გული მთლიანად ნათდება და მადლით ივსება. მორწმუნე უკვე ზრდასრული ადამიანია, მოწმეა და არა მხოლოდ მოწაფე. მირონცხების საიდუმლოება სრულად ავლენს ადამიანის ჭეშმარიტ ბუნებას: ის წინასწარმეტყველი და მეფის ძეა როგორც თავად ქრისტე, ის მღვდელია ქრისტეში, რადგანაც მოწოდებულია სხვას ემსახუროს.

„...ყოველივე თქვენია. ...გინდ სოფელი, გინდ სიცოცხლე, გინდ სიკვდილი, გინდ აწმყო და გინდ მყოფადი - ყოველივე თქვენია. თქვენ ხომ ქრისტესი ხართ, ქრისტე კი ღვთისაა“ (1 კორ 3, 21-23)

_______________________

7 წმ. ავგუსტინეს ეს გამონათქვამი პროგრამად იქცა ლურდის წმ. ბერნარდეტასათვის, რომლის ცხოვრება ჭეშმარიტი მსხვერპლი იყო.

IV-1 იერარქიული მღვდლობა და მორწმუნეთა საერთო მღვდლობა

„...მორწმუნეთა საერთო მღვდლობა ვითარდება ნათლისღების შედეგად მიღებული მადლის მეშვეობით - სარწმუნოებით, სასოებითა და სიყვარულით ცხოვრებაში, სულის მიხედვით ცხოვრებაში - იერარქიული მღვდლობა ერთობლივი მღვდლობის სამსახურში დგას, ყველა ქრისტიანთა ნათლისღების მადლის განვითარებას შეესაბამება. იგი ერთ-ერთი საშუალებაა, რომლითაც ქრისტე განაგრძობს თავისი ეკლესიის განვითარებასა და წინამძღოლობას“ (კეკ 1547)8 . ნათლობის დღიდან ყოველ ქრისტიანს მღვდელი შეიძლება ეწოდოს. წმიდა სამღვდელოების სამეფო კი ეკლესიის წიაღია (იხ. გამოცხ 1, 2; 5, 10; 20, 6) ნათლობით ჩვენ ცხება მივიღეთ და მღვდლობის მადლს ვეზიარეთ

არსებობს ორი სახის მღვდლობა. ღმრთის სამსახურში მყოფთაგან ზოგი ეპისკიპოსის ხელდასხმით წირვის აღსავლენად და საიდუმლოებათა აღსრულებისთვისაა დადგენილი. რას ნიშნავს იყო მღვდელმსახური? ეს ნიშნავს ემსახურო ღმერთს, სიყვარულს და მისთვის თავი გაწირო, ღრმთისათვის იცხოვრო და ეცადო დაეხმარო ადამიანებს, რათა მათაც ღრმთისთვის იცხოვრონ.

ყველა რელიგიის მიხედვით მხოლოდ მღვდელია უფლებამოსილი აღასრულოს მსხვერპლშეწირვა ღმერთთან შერიგების, ურთიერთობის აღდგენისა და მასთან დაახლოების მიზნით. „ყოველი მღვდელმთავარი, ადამიანთაგან ამორჩეული, ადამიანთათვის არის დაყენებული ღვთის სამსახურში, რათა შესწიროს ძღვენი და მსხვერპლი ცოდვებისათვის“ (ებრ 5,5).

თუ ყოველი მორწმუნე ადამიანი ნათლობით მღვდელი ხდება, იგი მზად უნდა იყოს ღმრთისადმი სიყვარული თავის სიცოცხლეზე მაღლა დააყენოს და ყოველივეში ღმრთის სიდიადე დაინახოს. ქრისტიანული ცხოვრების მიზანი იმაში მდგომარეობს, რომ ყოველი დღე და წამი ადამიანმა ღმრთის ნებას დაუმორჩილოს, შეჰღაღადოს მას: „...დე, იყოს ნება შენი...“, სიკეთეში განმტკიცდეს და ხორციელი, დაუოკებელი სურვილების ბორკილებისგან გათავისუფლდეს, თავისი შინაგანი სამყარო, სულიწმიდის ალით მოცული, გარეგნულთან გააერთიანოს და ღმრთის სასურველი საქმენი აკეთოს. მაშინ მისი ცხოვრების გზა ღმერთისკენ მიმავალ სათნოების, მაცხოვნებელ გზად იქცევა.

იესომ, თავად სიყვარულმა, თავისი ნება სრულად დაუმორჩილა მამის ნებას, მისი ბოლო სიტყვები ჯვარზე - „მწყურია“, „აღსრულდა“ - გულის ამოძახილი იყო. ყველაფერი აღსრულდა, განწმედილ იქნა სამსხვერპლო ალით, სრულყოფილებამდე მივიდა. თუმცა აარონის შთამომავალი არ იყო, იესო აღთქმის ერთადერთი, მარადიული მღვდელმთავარია: „მთავარი, რაზედაც ლაპარაკია, ეს არის: გვყავს ისეთი მღვდელმთავარი, რომელიც დიდების ტახტის მარჯვნივ დაჯდა ზეცაში. ის არის წმიდათა მსახური და ჭეშმარიტი კარვისა, რომელიც უფალმა ააშენა და არა ადამიანმა. ვინაიდან ყოველი მღვდელმთავარი დაყენებულია ძღვენისა და მსხვერპლის შესაწირავად. ამიტომ მასაც უნდა ჰქონდეს რაიმე მისატანი. და თუ დარჩებოდა მიწაზე, აღარ იქნებოდა მღვდელი...“ (ებრ 8,1-4), „მან თავის ხორცში ყოფნის დღეებში ძლიერი ღაღადით და ცრემლებით შესწირა ლოცვა და ვედრება მას... და თუმცა ძე იყო, მან ტანჯვის მეოხებით ისწავლა მორჩილება. და იგი სრულქმნილი, საუკუნო ხსნის მიზეზი შეიქმნა ყველა მისი მორჩილისათვის, და ღვთის მიერ ეწოდა მას მღვდელმთავარი მელქიცედეკის წესით“ (ებრ 5, 7-10), „სისხლი ქრისტესი, რომელმაც საუკუნო სულით შესწირა ღმერთს თავისი უბიწო თავი, განწმედს ჩვენს სინდისს მკვდარი საქმეებისაგან ცოცხალი ღვთის სამსახურისათვის“ (ებრ 9,14).

ნათელღებული მორწმუნე საკუთარი თავისთვის აღარ ცოცხლობს, არამედ მისთვის, ვინც ჩვენთვის მოკვდა და აღდგა, ნათლობით ყოველი მორწმუნე მღვდელი ხდება ქრისტეში.

ბუნებრივად იბადება კითხვა: მაშინ რა ფუნქცია აქვთ ტაძრებში მომსახურე მღვდლებს?

მღვდელმსახური, უპირველეს ყოვლისა, მონათლული ადამიანია, რომელიც ყოველდღიურად ღმერთისთვის იღწვის. ამავე დროს მას განსაკუთრებული მისია აკისრია მორწმუნეთა საკრებულოს წინაშე. იგი საკრებულოსთვის, ეკლესიისთვის, რომელიც არის ქრისტეს სხეული, დღენიადაგ აღასრულებს იმას, რაც ყოველმა მორწმუნემ თავის თავში უნდა აღასრულოს. წმიდა წირვის დროს მღვდლის მიერ აღესრულება ევქარისტიის საიდუმლო, უსისხლოდ შეიწირება იგივე ქრისტე, რომელიც სისხლიანად შეიწირა ერთხელ და სამუდამოდ ჯვრის საკურთხეველზე (იხ. კეკ 303). მორწმუნე ადამიანი იმისკენ უნდა იყოს მიმართული, რომ ყველაფერი, რაც გააჩნია, რაც ღმერთმა მიანიჭა მისივე სამსახურში ჩააყენოს.

მღვდელმსახურს დიდი პასუხისმგებლობაც ენიჭება, რადგანაც ღმერთმა ის ღირს-ჰყო იესოს სიტყვები წირვის დროს მასთან ერთად გაიმეოროს: „...ეს ჩემი სხეულია, რომელიც თქვენთვის მიეცემა. ეს გააკეთეთ ჩემს მოსაგონებლად“, „...ეს სასმისი არის ახალი აღთქმა ჩემს სისხლში, თქვენთვის რომ იღვრება“ (ლუკ 22,19-20).

მღვდელმსახური მთელი საკრებულოსთვის, ხილული საკრებულოსთვის იღწვის, აგრეთვე ემსახურება საყოველთაო საკრებულოს, რომელიც მთელ მსოფლიოშია გაფანტული. მარტომაც რომ აღასრულოს წირვა, იგი არა თავისთვის, არამედ ყველასათვის, საყოველთაო ეკლესიისთვის აღასრულებს მას, ხოლო აღ სარებისთვის სხვა სამღვდელო პირს მიმართავს, ვისაც თავის სატკივარს ანდობს.

ყველა მორწმუნე ქრისტეს მღვდლობას ეზიარება, რასაც „მორწმუნეთა საერთო მღვდლობა“ ეწოდება, მაგრამ ზოგი მათგანი ხელდასხმულია საიდუმლოთა აღსასრულებლად, რაც გულისხმობს საკრალურ ძალაუფლებას მორწმუნეთა მსახურებისთვის. მღვდელთა მსახურებით ეკლესია დღენიადაგ იმეორებს ძის მიერ მამისადმი მიძღვნილ მსხვერპლშეწირვას. ნათლობის ძალით ყოველი ქრისტიანი ამ მსხერპლშეწირვაში უერთდება ქრისტე - მღველმთავარს. სწორედ ამ საზრისის მატარებელია წყლის წვეთი, რომელსაც ღვინოს ამატებენ. ეს არის წრისტეს მსხვერპლში ჩვენი მწირი მონაწილეობა.

„ქრისტეს მიერ, ქრისტესთან და ქრისტეში... ერთობაში სულისა წმიდისა...„ ყოველი მორწმუნე სწირავს თავის სიცოცხლეს ყოვლისამპყრობელ მამას საყოველთაო გადარჩენისთვის.

IV-2 ხელდასხმა

ხელდასხმა სულიწმიდის მოხმობის ნიშანია. წირვის აღსრულებისას ეპიკლეზის დროს მღვდელი ორივე ხელს „ძღვენთა ზედა“ მიმართავს, ეს ჟესტი სულიწმიდის მოხმობის გამომხატველია. ნათლობისას მღვდელმსახური კათაკმეველს ხელს ადებს თავზე, რათა მისი გული სულიწმიდით აღივსოს. იგივე ხდება აღსარებისა და სნეულთა ზეთისცხების საიდუმლოებათა აღსრულებისას. მხოლოდ ეპისკოპოსი, ან მის მიერ დადგენილი მღვდელია უფლებამოსილი აღასრულონ ეს აქტი მირონცხების საიდუმლოში. განსაკუთრებულად საზეიმო სახე აქვს ხელდასხმას მღვდელთა კურთხევისას. სულიწმიდის ძალით ხელდასხმა მისიისა და ხელმწიფების გადაცემას ნიშნავს. ცხოველმყოფელი სული გულის სიღრმეებამდე აღწევს და ძირეულად გარდაქმნის მომავალი მღვდელმსახურის მთელ არსებას, სულიწმიდის მადლი მოიცავს მას, ახალი სამოსით შემოსავს და განაახლებს, რათა გადასცეს ხელმწიფება და ძალა იმის კეთებისა, რისი გაკეთებაც ადამიანს თავისი ძალით არ შეუძლია. სულიწმიდით აღვსილს, მას ძალუძს განახორციელოს ქრისტეს რეალური მყოფობა ეკლესიაში - როდესაც ცოდვებს მიუტევებს და როდესაც წირვას აღავლენს: „მოგეტევება ცოდვები შენი“, „ეს არის ხორცი ჩემი...“. ხელდასხმის ძალით თავად ქრისტე მოქმედებს თავის მსახურებში. მღვდელთა ხელდასხმა საეკლესიო საიდუმლოა, რომლის წყალობითაც ქრისტეს მიერ მოწაფეთათვის მინდობილი მისია გრძელდება ეკლესიაში ჟამთასვლის დასასრულამდე.

ხელდასხმას დიდი სიმბოლური დატვირთვაც აქვს. ხელის მოძრაობით, ჟესტებით ადამიანს შეუძლია გამოხატოს თავისი შინაგანი მდგომარეობა, ხელითვე მას შეუძლია შექმნას ხელოვნების დიდი ნიმუში... როდესაც ადამიანის მოღვაწეობის ნებისმიერ სფეროში მოქმედებს უხილავი ძალა, შთაგონება, იბადება ხელოვნება, ანუ ადამიანისა და ღმერთის თანამშრომლობა შემოქმედების აქტში. მუსიკასა თუ ფერწერაში, ქანდაკებასა თუ არქიტექტურაში - შთაგონებული შემოქმედნი ცდილობენ აღბეჭდონ და გადასცენ სულის გზავნილი მათ, ვინც მზადაა მის მისაღებად. ხელდასხმით ხდება ღმრთის სულის გადაცემა ხელთქმნილის გარეშე. ორმოცდაათობის დღეს მოციქულებზე გარდმოსული სული სწორედ ხელდასხმით გადაიცემა თაობიდან თაობაში და აგრძელებს თავის გარდამქმნელ მოქმედებას ადამიანთა გულებში. ყოველ მონათლულ მორწმუნეს ხელდასხმით ძალუძს სულიწმიდის ნიჭთა გადაცემა, მაგრამ საიდუმლოების აღმსრულებელი მღვდელი აკეთებს ამას მთელი ეკლესიის სახელით. მხოლოდ ეპისკოპოსს აკისრია თავად სულიწმიდის - ყოველი ნიჭის წყაროს - გადაცემის მისია.

ხელდასხმის ჟესტი - ხელების დადების აქტი - უძველესი დროიდანაა ცნობილი. უკვე პატრიარქების ეპოქაში ეს ჟესტი კურთხევის ნიშანი და ღმრთის კეთილგანწყობის გამომხატველი იყო. თავის დროზე იაკობმა ისაკისგან მიიღო კურთხევა (იხ. დაბ 27, 27-29), შემდგომში კი, სიკვდილის სარეცელზე მყოფმა იაკობმა ხელის დადებით გადასცა კურთხევა შთამომავალთ (იხ. დაბ 48,3-20). ეს კურთხევა მათთვის უდიდეს პასუხისმგებლობად და მისიად იქცა. ეგვიპტიდან გამოსვლის შემდეგ ხელის დადებით გადასცა მოსემ ხელმწიფება და მისია თავის მემკვიდრეს, იესო ნა- ვეს ძეს: „და უთხრა მოსემ უფალს: „დანიშნოს უფალმა, ყოველი ხორციელის სულთა ღმერთმა, კაცი ამ თემზე, რომელიც გამოვა მათ წინაშე და რომელიც შევა მათ წინაშე. რომელიც გაიყვანს და რომელიც მოიყვანს, რათა არ იყოს თემი უფლისა, როგორც ცხვარი, რომელსაც არა ჰყავს მწყემსი. „და უთხრა უფალმა მოსეს: „მოიყვანე იესო, ძე ნავესი, კაცი, რომელშიც არის სული, და დაადე ხელი, და დააყენე იგი ელეაზარ მღვდლის წინაშე და მთელი თემის წინაშე, და დანიშნე იგი მათ თვალწინ. და უწილადე შენი დიდება, რათა უსმინოს მას ისრაელის ძეთა მთელმა თემმა“ (რიცხვ 27, 15-20)

ამაზე საუბრობს მეორე რჯულის წიგნიც: „და იესო, ნავეს ძე, აღივსო სიბრძნის სულით, რადგან დაასხა მოსემ ხელები მას. და ემორჩილებოდნენ მას ისრაელის ძენი და ისე იქცეოდნენ, როგორც უბრძანა უფალმა მოსეს“ (რჯლ 34, 9).

სახარებათა მიხედვით უფალი ხელთა დადებით აკურთხებდა ბავშვებს, კურნავდა სნეულთ, მკვდრეთითაც აღადგენდა. სინაგოგის მთავარი თხოვნით მიმართავს იესოს: „ჩემი გოგონა სიკვდილის პირასაა. მოდი და დაასხი ხელები, რომ გამოჯანმრთელდეს და იცოცხლოს“ (მარკ 5, 23). იესო მოუწოდებს თავის მიმდევრებს აღასრულონ ეს ქმედება: „მოედეთ მთელს სოფელს და უქადაგეთ სახარება ყოველ ქმნილებას. ვინც ირწმუნებს და მოინათლება, გადარჩება... ეს სასწაულები იქნება მორწმუნეთა თანმხლები... ავადმყოფებს ხელებს დაასხამენ და განიკურნებიან ისინი“ (მარკ 16, 15-18).

ქრისტიანებს ხელდასხმით ეძლევათ მთელი საკრებულოსთვის განსაკუთრებული მისიის შესრულების ხელმწიფება. უკვე პირველ ეკლესიაში ჩამოყალიბდა ხელდასხმისას გარკვეული ლოცვების წარმოთქმის ტრადიციაც. განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა მოციქულთა მიერ აღსრულებულ ხელდასხმას. ამის შესახებ საქმეების წიგნი მოგვითხრობს. ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს დიაკონთა ხელდასხმის წესის წარმოშობა (იხ. საქმე 6, 6).

ტიმოთესა და ტიტეს მიმართ წერილებში წმ. პავლე განმარტავს ამ ჟესტის საზრისს:

„თავს ნუ დაამცირებინებ შენი სიჭაბუკის გამო, არამედ მორწმუნეთათვის მაგალითი იყავი სიტყვაში, საქმეში, სიყვარულში, სულში, რწმენაში, სიწმიდეში. ვიდრე მოვიდოდე, მიჰყევი კითხვას, შეგონებასა და სწავლებას. ნუ უგულებელყოფ შენში არსებულ ნიჭს, რომელიც მოგეცა წინასწარმეტყველებით და უხუცესთა ხელდასხმით. ამაზე იზრუნე და ამაზე იდექი, რათა ყველასათვის ცხადი იყოს შენი წარმატება“ (1 ტიმ 4, 12-15).

„ამ მიზეზით შეგახსენებ გააღვივო ღვთის ნიჭი, რომელიც ჩემი ხელდასხმით არის შენში. ვინაიდან ღმერთმა ჩვენ მოგვცა არა სიმხდალის სული, არამედ ძალის, სიყვარულისა და თავშეკავების. მაშ, ნუ შეგრცხვება ჩვენი უფლის დამოწმებისა...“ (2 ტიმ 1, 6-8).

ეს ადამიანები, რომლებიც პირველ ეპისკოპოსებად შეიძლება მივიჩნიოთ, თავიანთი მემკვიდრეებისთვის მისიის გადაცემის ვალდებულებას იღებდნენ:

„ამისათვის დაგტოვე შენ კრეტაში, რომ დაასრულო დაუსრულებელი და დააყენო ყველა ქალაქში ხუცესები, როგორც მე დაგავალე“ (ტიტ 1, 5).

ამავდროულად პავლე გააზრებული ქმედებისკენ მოუწოდებს

„არავის დაასხა ხელი აჩქარებით...“ (1 ტიმ 5, 22).

მოციქულთა დროიდან სულიწმიდა ხელდასხმით გადაიცემა თაობიდან თაობაში. სწორედ ამას ეწოდება სამოციქულო მემკვიდრეობა, რომელმაც დღემდე მოაღწია და იარსებებს ჟამთა აღსასრულამდე.

V.1 მიტევევის ეტაპები: ღმერთთან დიალოგის განახლება

„...ღმერთი არის ნათელი და არავითარი სიბნელე არ არის მასში. თუ ვამბობთ, რომ თანაზიარება გვაქვს მასთან, ბნელში კი დავდივართ, მაშინ ვტყუით და არ ვიქცევით ჭეშმარიტებით. ხოლო თუ ნათელში დავდივართ, როგორც ის არის ნათელში, მაშინ მოზიარეობა გვაქვს ერთმანეთთან და მისი ძის, იესო ქრისტეს, სისხლი გვწმედს ყოველგვარი ცოდვისაგან. თუ ვამბობთ, რომ არა გვაქვს ცოდვა, საკუთარ თავს ვატყუებთ და ჭეშმარიტება არ არის ჩვენში... შვილნო ჩემნო, ამას გწერთ იმისათვის, რომ არ შესცოდოთ. ხოლო თუ ვინმე შესცოდავს, გვყავს შუამდგომელი მამის წინაშე მართალი იესო ქრისტე. ის არის ჩვენი და არა მარტო ჩვენი, არამედ მთელი სოფლის ცოდვების მიმტევებელი“ (1იოან 1,5-2,2).

სახელი „იესო„ ნიშნავს - ღმერთი გვიხსნის:

„რადგან იქამდე შეიყვარა ღმერთმა სოფელი, რომ მისცა თავისი ერთადერთი ძე, რათა არავინ, ვინც მას ირწმუნებს, არ დაიღუპოს, არამედ ჰქონდეს საუკუნო სიცოცხლე. რადგან იმისთვის კი არ მოავლინა ღმერთმა თავისი ძე სოფლად, რომ განეკითხა სოფელი, არამედ გადარჩენილიყო სოფელი მის მიერ“ (იოან 3, 16-17).

იესოს ჯვარცმის დღიდან ნათელი გადაეფინა მთელ კაცობ­რიობას, მთელ სამყაროს: ღმერთს ჩვენი მიტევება სურს, რათა ყველამ იგემოს საუკუნო სიცოცხლის ნეტარება და სიხარული. როგორ უნდა დავიმსახუროთ მისი პატიება? მიტევება არ ნიშნავს ცხოვრების „სუფთა ფურცლიდან“ დაწყებას, არამედ ნიშნავს განახლებას, სიფხიზლეს. უფლის მიერ მონიჭებული მადლი და მშვიდობა მოეფინა სამყაროს, მთელი კაცობრიობის ისტორია თავის თავში მოიქცია და განაახლა: „კვლავ უთხრა მათ იესომ: `მშვიდობა თქვენდა! როგორც მე მომავლინა მამამ, მეც მიგავლენთ თქვენ'. ეს რომ თქვა, სული შეუბერა და ეუბნება: `მიიღეთ სულიწმიდა. ვისაც მიუტევებთ ცოდვებს, მიეტევებათ, ვისაც დაუკავებთ, დაეკავებათ'“ (იოან 20, 21-22).

ქრისტეს უსაზღვრო სიყვარულის წყალობით მივიღეთ ჩვენ მიტევება. ეს სულიწმიდის მიერ ნაბოძი ყველაზე დიდი საჩუქარია. მიტევება ცოდვების მივიწყებას, „წაშლას“ როდი ნიშნავს, არამედ შინაგან ძალთა განმტკიცებას, განახლებისკენ სწრაფვას. ჩვენ გვმართებს ამ მიტევების მიღება, ღმერთთან, საკუთარ თავთან და სხვებთან შერიგება. და მთავარია გვახსოვდეს: დიდ ფასად ვართ გამოსყიდულნი, იესომ თავის თავზე იტვირთა ადამიანის ცოდვის ყველა შედეგი და საშინელი განსაცდელისგან გვიხსნა. ყოველ ადამიანს თავისი ცოდვათა სიმძიმის გაცნობიერება, შეგნება მართებს, და აგრეთვე მიღება, შეგრძნობა იმ „ზღვარგადასული“ სიყვარულისა, რომელმაც მარადიული სიხარული მოგვანიჭა. „ყოველივე ღვთისაგან არის, რომელმაც შეგვირიგა იესო ქრისტეს მეშვეობით და მოგვცა შერიგების მსახურება. იმიტომ, რომ ღმერთმა ქრისტეში შეირიგა სოფელი და არ ჩაუთვალა მათ მათი დანაშაულებანი და გვიბოძა შერიგების სიტყვა. ამგვარად, ჩვენ ელჩები ვართ ქრისტესთვის, და ვითომც თავად ღმერთი შეგაგონებდეთ ჩვენი მეშვეობით, ქრისტეს სახელით გთხოვთ: შეურიგდით ღმერთს“ (2კორ 5,18-20). აღსარების საიდუმლოს, მღვდელმსახურთან საუბრის საზრისი სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ ვიყოთ გახსნილნი მიტევებისთვის, ღმერთთან შერიგებისთვის. დაბრკოლება არა ღმერთშია, არამედ ჩვენში. არის კი ჩვენში მწველი სურვილი იმისა, რომ შევიცნოთ და ვაღიაროთ საკუთარი შეცდომები?

ტრადიციის მიხედვით სიყვარულის დიალოგში მღვდელსა და მორწმუნეს შორის იკვეთება ოთხი მნიშვნელოვანი ეტაპი:

V.1.1 მონანიება

ღმერთთან შერიგებისთვის საჭიროა საკუთარ ცოდვათა მხილება და გააზრება, ანუ უნდა იყოს ჩვენში აღიარების სურვილი. გავიხსენოთ უძღები შვილი ლუკას სახარებიდან: „როცა გონს მოეგო, თქვა: `მამაჩემთან რამდენ მოჯამაგირეს პური თავსაყრელი აქვს, მე კი შიმშილით ვკვდები. ავდგები, წავალ მამაჩემთან და ვეტყვი: მამა, შევცოდე ზეცის მიმართ და შენს წინაშე, ღირსი აღარა ვარ, რომ შენს ძედ ვიწოდებოდე. მიმიღე როგორც ერთი შენი მოჯამაგირეთაგანი!' ადგა და წავიდა თავის მამასთან. როცა ჯერ კიდევ შორს იყო, მამამ დაინახა და შეებრალა. გაიქცა, ყელზე მოეხვია და აკოცა“ (ლუკ 15, 17-20).

თავისუფლად აღიარო შეცდომები, მიხვდე, რომ არა ხარ ყოვლისშემძლე, სინანულის თვალით შეხედო უნაყოფოდ გატარებულ დღეებს, ფუჭად დახარჯულ დროსა და ყოველივეს, რაც გაშორებს სიკეთეს, სათნოებას და დაუბრუნდე მამას, ღმერთს, როგორც მისი ერთგული მსახური, - ამაშია უდიდესი ღირსება ადამიანისა.

მადლობას გიძღვნი, ღმერთო, რომ მიბოძე ძალა, რათა დაგიბრუნდე და პატიება გთხოვო. ყოველი ცოდვა, მით უმეტეს, ფარული ცოდვა დანაშაულია შენს წინაშე და იმაზე მეტყველებს, რომ მარადიული წამიერზე გავცვალე, მოჩვენებითი სამყარო ჭეშმარიტებაზე მაღლა დავაყენე, შიშით მოცული აზრთა საერთო მდინარებაში ჩავები, უსახობასა და მივიწყებაში ჩავეფლე, რაც უარესია, საკუთარ თავს გავექეცი და ტყუილში ჩავიძირე. „თუ ვამბობთ, რომ არა გვაქვს ცოდვა, საკუთარ თავს ვატყუებთ და ჭეშმარიტება არ არის ჩვენში, თუ ვაღიარებთ ჩვენს ცოდვებს, მაშინ ის, სარწმუნო და მართალი, მოგვიტევებს ცოდვებს და განგვწმედს ყოველგვარი უკეთურებისაგან. თუ ვამბობთ, რომ არ შეგვიცოდავს, ცრუდ ვსახავთ მას და მისი სიტყვა არ არის ჩვენში“ (1 იოან 1,10).

ადამიანს ჩვევია უკეთური საქციელის მიჩქმალვა და თავის მართლება. ეს კარგადაა ნაჩვენები დაბადების წიგნში: „და აეხილათ თვალები ორივეს, და დაინახეს, რომ შიშვლები იყვნენ. და გადააბეს ლეღვის ფოთლები და გაიკეთეს გარშემოსარტყელები. და მოესმათ ხმა უფალი ღმერთისა, რომელიც საღამოხანს მიმოდიოდა ბაღში; და დაემალნენ ადამი და მისი დედაკაცი უფალ ღმერთს ბაღის ხეთა შორის. და დაუძახა უფალმა ღმერთმა ადამს და უთხრა მას: `სადა ხარ?' და თქვა ადამმა: `შენი ხმა მომესმა ბაღში და შემეშინდა, რადგან შიშველი ვარ, და დავიმალე'“ (დაბ 3, 7-10).

ცოდვის ჩამდენს შიში იპყრობს, ცრუობს, ღმერთს თითქოსდა ემალება, ამით კი საკუთარ თავს კარგავს. მაგრამ მოწყალე ღმერთს სურს დიალოგის განახლება ჩვენთან, ყოველ ადამიანს თავისკენ იხმობს და მთელი ცხოვრების მანძილზე მუდამ ეკითხება: სადა ხარ, სადაა შენი ღირსება და სილამაზე? ჩვენ კი მისი ხმის გაგონება გვმართებს. ადამი დაემალა ღმერთს, მას შეეშინდა. ჩვენც ასე ვიქცევით: აღსარებას, ანუ სიყვარულის დიალოგს გავურბივართ. თავის გასამართლებლად ადამი მზადაა ღმერთიც კი დაადანაშაულოს, ღმერთი, რომელსაც ადამი უზომოდ უყვარს: „და უთხრა ადამმა: `დედაკაცმა, რომელიც შენ მომეცი, მომცა ხიდან და შევჭამე'“ (დაბ 3,12).

მონანიება ცოდვის გულწრფელ აღიარებას ნიშნავს, ეს არის ჩვენი პასუხი ღმერთის ძახილზე, ეს მასთან საუბარია, დაკარგუ­ლი სამოთხის მოპოვება, როგორც იესოსთან ერთად ჯვარცმულმა ავაზაკმა მოიპოვა: „`ჩვენ სამართლიანად დავიმსახურედ, ვინაიდან ჩვენ რაც გავაკეთეთ, იმისი საკადრისი მივიღეთ, მაგას კი არაფერი უჯერო არ ჩაუდენია'. და თქვა: `იესო გამიხსენე, როცა შენს სასუფეველში მიხვალ'. და უთხრა მას: 'ჭეშმარიტად გეუბ­ნები შენ: დღესვე ჩემთან ერთად იქნები სამოთხეში'“ (ლუკ 23, 41-43). სწორედ იმ ავაზაკზე შეიძლება დაბეჯითებით ითქვას, რომ სამოთხეშია. თავისი ბრალის აღიარებით მან ქრისტე აღიარა. წმ. ავგუსტინე ამბობს, რომ ცოდვის აღიარება რწმენის აღიარებას ნიშნავს.

სინანული შინაგანი ტანჯვის ნაყოფია, ანუ ადამიანში იბადება განცდა, რომ არ არის ისეთი, როგორიც სურს იყოს, და ეს სურვილი გარდაქმნისკენ უბიძგებს მას, ხოლო ჭეშმარიტი სულიერი გარდაქმნა და განახლება მიიღწევა არა საკუთარი ძალით, არამედ ყოვლისშემძლე ღმერთის მეშვეობით, სულიწმიდის მოქმედებით:

„შემიწყალე, ღმერთო, შენი წყალობისამებრ,
შენი მრავალი შემბრალებლობისამებრ
წაშალე ჩემი დანაშაული.
მრავლად განმბანე ჩემი ბრალისაგან
და ჩემი ცოდვისაგან განმწმიდე;
რადგან ვიცი ჩემი დანაშაული,
და ჩემი ცოდვა მუდამ თვალწინ მიდგას.
შენ, მხოლოდ შენ შემოგცოდე

და ბოროტება ჩავიდინე შენს თვალში,

ამიტომ მართალი ხარ შენს სიტყვებში

და სწორი - შენს სამართალში...
...აჰა, შენ შეიყვარე ჭეშმარიტება გულით
და გამაგებინე სიბრძნე ფარული...
დამიბრუნე სიხარული შენი ხსნით,
და დიდებული სულით გამამაგრე...
...შესაწირავი ღმერთისა - სული მოდრეკილი.
მოდრეკილისა და მორჩილის გული
არ დაამცირო, ღმერთო...“ (ფსალმ 50)

V.1.2 აღსარება

ბევრს ებადება კითხვა: რა საჭიროა ჩადენილი ცოდვის ხმამაღლა აღიარება? ღმერთი ხომ ისედაც ყველაფერს ხედავს და ყველაფერს უწყის. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ უკეთური საქციელის ხმამაღლა აღიარება, ანუ სიტყვიერი ფორმით გადმოცემა, უწინარეს ყოვლისა, ჩვენთვისაა სასარგებლო და საჭირო და არა ღმერთისთვის. თუ ცოდვამ გულში დაიბუდა და ფესვი გაიდგა, მძიმე, დამთრგუნველ ტვირთად იქცევა ადამიანისთვის. როდესაც ჩვენს წუხილს ღრმა სინანულით სხვა ადამიანს ვუზიარებთ, ფარული ზედაპირზე ამოდის და შუქი ეფინება. ამრიგად, შესაძლებელი ხდება ცოდვას თვალი გავუსწოროთ და გულიდან ამოვძირკვოთ.

მიტევება დიალოგია მღვდელსა და მონანულს შორის, სადაც ერთი ცდილობს მომაკვდინებელი ტვირთისგან გათავისუფლდეს, მეორე კი ამის დაძლევაში ეხმარება სიტყვებით: მოგეტევება...

ძველი აუღიარებელი ცოდვების ტვირთი კიდევ უფრო ამძი­მებს ადამიანის სულიერ მდგომარეობას, თითქოსდა უკვე მივიწყებული ქვეცნობიერში გადადის, გონებასა და გულს უწამლავს. ამის შედეგად ადამიანს შიშის გრძნობა იპყრობს და აგრესიული ხდება, რაც დიდი დაბრკოლებაა სულიერი განვითარების გზაზე. „რადგანაც თავისივე მოწმობით განსჯილი ბოროტება მხდალია და სინიდისით ქენჯნილს ყოველ წამს საშინელება ელანდება. ვინაიდან შიში სხვა არა არის რა, გარდა იმისა, რომ გონება აღარ შეეწევა მოშიშს“ (სიბრძ 17,10-11).

ბრალის აღიარება ათავისუფლებს გულს. ძველ აღთქმაში მრავლად გვხვდება ცოდვების „საჯარო აღიარების“ ეპიზოდები. ძნელბედითობის ჟამს ადამიანები ერთად იკრიბებოდნენ, ბრალს აღიარებდნენ და ღმერთს შეწყალებას სთხოვდნენ. ბევრ ფსალმუნს აღსარება შეიძლება ვუწოდოთ (მაგალითად 50-ე ფსალმუნი). წელიწადში ერთხელ ისრაელის თემი აღასრულებს საყოველთაო ცოდვის მიტევების ცერემონიალს. ეს დღესასწაული „მიტევების დღედ“ იწოდება (იხ. ლევ 16).

გულის განკურნებისთვის საჭიროა ვიგრძნოთ, რომ ჩვენი ხმა გაგებულ იქნა. დღევანდელ სამყაროში ადამიანთა შორის სრული გაუცხოება, განყოფა ხდება, ღმრთის დამკარგავი თავის თავსაც კარგავს და ვნებათა მონად იქცევა. აღორძინება და ერთობა მხოლოდ ქრისტეში ხდება. იგი მუდამ ჩვენს მოლოდინშია, რათა გული გადავუშალოთ, წუხილი გავუზიაროთ და მისი მადლით სიმშვიდე მოვიპოვოთ. აღსარების საიდუმლოებაში მღვდლის სახით თავად იესო გვისმენს, მას ვესაუბრებით, მის წინაშე ვაღიარებთ ჩვენს ცოდვებს.

V.1.3 მიტევება

ბრალის აღიარებით თავისუფლდება გული, მაგრამ არ ხდება სრული განკურნება. განკურნებისთვის, ჯანმრთელობის აღსადგენად მკურნალის ჩარევაა საჭირო: „და მიუგო იესომ და უთხრა მათ: `მკურნალი ჯანმრთელებს კი არა, სნეულებს სჭირდებათ. მოვედი არა მართალთა მოსაწოდებლად, არამედ ცოდვილთა, რადგან მოინანიონ'“ (ლუკ 5, 31-32).

სიბრძნის წიგნში ნათქვამია: „ვერც ბალახმა არგო მათ და ვერც სალბუნმა, არამედ შენმა ყოვლისმკურნალმა სიტყვამ, უფალო. რადგანაც შენს ხელთაა სიცოცხლეც და სიკვდილიც“ (სიბრძ 15, 12).

იესო ... ესაა გულთა მკურნალი სიტყვა. ზოგიერთი ამბობს: ვაღიარებ ღმერთის წინაშე ცოდვებს და დაჯერებულად ვიცი, რომ შემინდობსო. ნუთუ ეს სურდა იესოს? მაშინ რატომ გადასცა მოციქულთ ცოდვათა მიტევების ხელმწიფება? „მოგეტევება ცოდვები შენი“ - ამ სიტყვებს თავად იესო გვეუბნება, გვეუბნება ის, ვინც სიცოცხლე და კაცობრივი ბუნების განკურნების შესაძლებლობა მოგვანიჭა. ჩვენ კი ამ სიტყვების შესმენა, მათ საზრისში ჩარღმავება გვმართებს. ხშირად ეს სიტყვები ჩვენს ყურადღებას ნაკლებად იპყრობს და გვავიწყდება, რომ ყოველი აღსარება სასწაულია, რადგანაც ხდება ისეთი რამ, რაც ადამიანის შესაძლებლობას აღემატება - წარსულის განკურნება და განახლება. ეს მეტია, ვიდრე კეთროვნისა და უძლურის მყისიერი განკურნება. „კაცებმა საწოლით მოიყვანეს ადამიანი, რომელიც დავრდომილი იყო, და ცდილობდნენ, შიგნით შეეყვანათ და იესოს წინ დაეწვინათ. და რომ ვერ მოახერხეს მისი შეყვანა ხალხმრავლობის გამო, ერდოზე ავიდნენ და კრამიტებს შორის საწოლიანად ჩაუშვეს შუაგულ ოთახში იესოს წინ. რომ დაინახა მათი რწმენა, უთხრა: `ადამიანო, მოგეტევა შენი ცოდვები'. და დაიწყეს მწიგნობრებმა და ფარისევლებმა მსჯელობა ურთიერთშორის და ამბობდნენ: `ვინ არის ეს, ღმერთს რომ გმობს? ვის ძალუძს ცოდვების მიტევება ერთი ღვთის გარდა?' იესო მიხვდა მათ ზრახვებს, და მიუგო და უთხრა: `რას კითხულობთ თქვენს გულში? რა უფრო ადვილია, თქმა: შენი ცოდვები მოგეტევა, თუ თქმა: ადექ და გაიარე? რათა იცოდეთ, რომ კაცის ძეს მიწაზე აქვს ცოდვების მიტევების ხელმ­წიფება, - ეუბნება დავრდომილს: შენ გეუბნები, ადექ, აიღე შენი საწოლი და შინ წადი'. და მყისვე წამოდგა მათ წინაშე, აიღო, რაზეც იწვა, და წავიდა თავის სახლში და ადიდებდა ღმერთს“ (ლუკ 5, 18-25).

V.1.4 წამოდგომა

„ნუ ხარობ ჩემზე, ჩემო მტერო! თუმც დაცემული ვარ, აღვდგები; თუმც ბნელში ვზივარ, უფალია ჩემი ნათელი! დავითმენ უფლის რისხვას, (რადგან ცოდვილი ვარ მის წინაშე), ვიდრე ჩემს საქმეს არ გაიკითხავს და არ გადამიწყვეტს თავის სამართალს. ნათელში გამიყვანს და მეც ვიხილავ მის სიკეთეს“ (მიქ 7, 8-9).

მოგვიტევებს რა ცოდვებს, ღმერთი ჩვენს ღირსებაზეც ზრუნავს. ვინც სიყვარულსა და განახლებას ეშურება, ღმერთი ღირსად ჰყოფს თავისივე გარდაქმნის მონაწილე გახდეს. სწორედ ამაშია ეპიტიმიის საზრისი, მღვდელმსახური რომ უწესებს მორწმუნეს აღსარების ბოლოს. უფალი მეხმარება ფეხზე წამოვდგე ... და მე ვდგები, თანავირჯები და ვცდილობ მისი სიახლოვე შე­ვიგრძნო. ის არ ძალადობს ჩემს ნებაზე, არამედ თავისუფლებას, სასოებასა და ძალას მანიჭებს დაბრკოლებათა დასაძლევად.

„...შეგიყვარებ, უფალო, სიმტკიცევ ჩემო.
უფალო, კლდევ და სიმაგრევ ჩემო, და მხსნელო ჩემო...
გამიყვანა გაშლილ სივრცეზე,
მიშველა, რადგან ვუყვარვარ მე...
ამიტომ ანთებს ჩემს ლამპარს უფალი;
ჩემი ღმერთი სინათლედ მიქცევს სიბნელეს.
შენით ვამარცხებ ლაშქარს
და ჩემი ღმერთის შეწევნით გადავევლები გალავანს...“

(ფსალმ 17, 2-3.20.29-30)

შენდობის სიტყვები ბევრად აღემატება ცოდვებისგან განბანვის ძველ რიტუალს. ეს სიტყვები - მადლის სისავსეა, წმიდანებთან შერიგება, გზის გაგრძელებისკენ მოწოდება და ამ გზაზე დადგომის მზაობაა. ღმერთის მეოხებითა და ჩემი ძმების შეწევნით მე კიდევ ერთ ნაბიჯს ვდგამ სინათლისკენ მიმავალ გზაზე.

დასაწყისში მღვდელს შეუძლია თქვას ეს ან მსგავსი სიტყვები: „დაე, უფალი იყოს შენს გულში და შენს ბაგეებზე, რათა გულწრფელად აღიარო შეცოდებანი შენნი“.

დასასრულის ლოცვა კი ჟღერს:

„ღმერთმა, მამამ გულმოწყალებისამ, რომელმაც თავისი ძის იესო ქრისტეს სიკვდილითა და მკვდრეთით აღდგომით სოფელი შეირიგა და მოუვლინა მას სულიწმიდა ცოდვათა მისატევებლად, დაე, მოგანიჭოს ეკლესიის შუამდგომლობით მოტევება და მშვი­დობა. და მე გათავისუფლებ შენს ცოდვათაგან სახელითა მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა. ამენ.“

VI. ქორწინება

ქორწინების საიდუმლოში მამაკაცისა და ქალის მიერ თანხმობის გაცხადება შეესაბამება კავშირის უძველეს მოდელს, რომელიც ჯერ კიდევ ისტორიის დასაბამს წარმოიშვა. შექმნა რა ადამიანი, ღმერთმა თავისი ქმნილების მიმართ გარკვეული ვალდებულებაც აიღო. ნებისმიერი კავშირი ორმხრივობასა და ურთიერთმიმართებას გულისხმობს, ანუ ადამიანს არჩევანის შესაძლებლობა ეძლევა: განაცხადოს თანხმობა, ან უარი თქვას. მხოლოდ თავისუფალ პიროვნებებს ძალუძთ ურთიერთკავშირის დამყარება, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს კავშირი კი არა - მონობაა. ამის თაობაზე ბიბლია მოგვითხრობს...

ადამიანის თავისუფლება მაშინ იწყება, როდესაც ღმერთი მას მცნებათა შესრულებას სთავაზობს: „და უთხრა ღმერთმა ადამს: `ბაღის ყოველი ხისაგან შეგიძლია ჭამო, მაგრამ კეთილისა და ბოროტის შეცნობის ხიდან არ ჭამო, რადგან რა დღესაც შეჭამ ამ ხის ნაყოფს, სიკვდილით მოკვდები'“ (დაბ 2,16). იმ დროიდან მომდინარე ადამიანის ნებაა: ღმრთის სიტყვას დაემორჩილოს, თუ სხვა გზა აირჩიოს და მზად იყოს ამ არჩევანის ნაყოფი მოიმკას.

ღმერთი ქმნის ყოველივეს, რაც ადამიანის ბედნიერებისთვისაა საჭირო, და ყოველივე შექმნილი, მის მიერ შეთავაზებული კავშირის საწინდარია. შექმნა ღმერთმა თავისი უკანასკნელი ქმნილება - დედაკაცი, ადამის „შესაფერისი შემწე“ - როგორც გვირგვინი ყოველივე შექმნილისა. დაინახა რა ადამმა დედაკაცი, აღტაცებულმა შესძახა: „ეს ძვალი ჩემს ძვალთაგანია, ეს ხორცი ჩემს ხორცთაგანია. და ეწოდოს მას დედაკაცი, რადგან კაცისგანაა გამოღებული იგი“ (დაბ 2, 23).

ადამი აღრფთოვანებას ვეღარ მალავს. მის სიტყვებში სამგზის მეორდება ნაცვალსახელი „ეს, ასეთი!“ (ებრაულად - „dzot“), (თარგმანებში, სამწუხაროდ, ეს სიტყვა დაიკარგა). უწოდა ადამ­მა სახელი ყოველივე შექმნილს და გაუჩნდა მას სურვილი ახალი ქმნილებისთვისაც სახელი დაერქვა, მაგრამ სხვა ვერაფერი მო­იფიქრა და თავისივე სახელი უწოდა, ანუ - დედაკაცი (ებრაულად „ish“ - მამაკაცს, ხოლო „isha“ - დედაკაცს ნიშნავს). ისრაელში სახელი იდენტურობას, შესატყვისობას აღნიშნავს და საგნის, თუ ცოცხალი არსების ბუნებას გამოხატავს. ადამიანი, რომელსაც განსაკუთრებული მისია აკისრია, ღმერთისგან ახალ სახელს ღებულობს. ასე მოხდა აბრამთან (აბრაამი), იაკობთან (ისრაელი), იოანესთან (ნათლისმცემელი), სიმონთან (პეტრე) დაკავშირებით. დედაკაცისთვის თავისი სახელის დარქმევა მანიშნებელია იმისა, რომ ადამი მასში საკუთარი ბუნების იდენტურობას ხედავს. ბიბლიაში ეს სრულ თანასწორობას აღნიშნავს. დღემდე ცოცხალია ის ტრადიცია, რომლის მიხედვითაც გათხოვებისას ქალი, კავშირის დაურღვევლობის ნიშნად, მეუღლის გვარს იღებს: „და ამიტომ მიატოვებს კაცი თავის მამას და თავის დედას და მიეკრობა თავის დედაკაცს. და იქნებიან ისინი ერთ ხორცად“ (დაბ 2,24).

ღმერთმა შექმნა ადამიანი (კაცი) „თავის ხატად“ (დაბ 1,27), ხოლო დედაკაცი - კაცის მსგავსად. „და აუშენა უფალმა ღმერთმა ადამისაგან ამოღებული ნეკნი დედაკაცად“ (დაბ 2, 22) - ანუ, ამოიღო ნეკნი ადამის გულის სიახლოვედან.

ამგვარად, მამაკაცსა და დედაკაცს შორის კავშირი სახეა იმ კავშირისა, რომელიც ღმერთმა ადამიანთან - ერთადერთ თავისუფალ არსებასთან - დაამყარა. ეს კავშირი სიცოცხლის გაგრ­ძელების წყაროა:

„ინაყოფიერეთ და გამრავლდით, და აღავსეთ ქვეყანა და დაეუფლეთ მას“ (დაბ 1,28).

მიუხედავად ადამიანის ცოდვებისა, ღმერთმა არაერთგზის აღადგინა მასთან კავშირი: ამბავი ნოეს შესახებ - კაცობრიობისათვის ახალი საწყისის მაჩვენებელია; აბრაამთან კავშირი - წმიდა ერის ისტორიის დასაბამია; მოსესთან კავშირით ძველი აღთქმა და კანონი იბადება; დაბოლოს, დავითთან და მის შთამომავლებთან კავშირი - მესიის მოსვლის აღთქმაა. ყოველი კავშირი შეიცავს:

- ურთიერთმიმართულ წარუვალ ვალდებულებებს, რომლებსაც თავად ღმერთი და ადამიანიც საკუთარ თავზე იღებენ. ამ შემთხვევაში ინიციატივა ღმერთს ეკუთვნის;

- მცნებათა შესრულების აუცილებლობას. მაგრამ ადამიანს ეძლევა თავისუფლება არჩევანის გაკეთებაში: განაცხადოს თანხმობა თუ უარი თქვას ამ კავშირზე;

- ნიშანს, რომელიც კავშირზე ან აღთქმაზე მიგვითითებს: დედაკაცი, ცისარტყელა, წინადაცვეთა, კანონი, ტაძარი და სხვა;

- გამრავლებისა და ურიცხვი შთამომავლობის დაპირება;

ქორწინება ყველა ამ კავშირის მსგავსია: ნიშნავს სიცოცხლის ბოლომდე ურთიერთვალდებულების აღებას, მოითხოვს ერთგულებასა და მეუღლის ერთადერთობის მცნების შესრულებას. კავშირის დამყარების გამომხატველი ნიშნები მრავალია, მათ შორის ჩვენს ტრადიციაში ბეჭედი ყველაზე თვალსაჩინოა.

სხვის მიმართ ვალდებულების აღება ნიშნავს გქონდეს დათმობის უნარი: სხვას თანხმობა განუცხადო და „დიახ“ უთხრა, ხშირად საკუთარი თავისთვის „არა“-ს თქმას გულისხმობს. ამგვარი თანხმობა, ერთი მხრივ, საკუთარი ეგოცენტრიზმის დაძლევაა, ხოლო მეორე მხრივ, იმ ადამიანისადმი გახსნილობაა, ვისთანაც ერთიანი საოჯახო კერის შექმნა გსურს.

ადიდებენ რა ადამიანისადმი ღმერთის მარადიულ სიყვარულს, ისრაელის წინასწარმეტყველნი და პოეტები ხშირად მიმართავენ ცოლქმრული სიყვარულის სახე-ხატებას. ესაიასა და ოსიას ალერსით სავსე სიტყვები დღესაც ამაღელვებლად ჟღერს:

„ამიტომაც, აჰა, შევიტყუებ და უდაბნოში წავიყვან,
რომ გულითადად ველაპარაკო...
იქ იმღერებს, როგორც ყმაწვილქალობისას მღეროდა...
იმ დღეს... დამიძახებ: ჩემო ქმარო!..
დავდებ იმ დღეს მათთვის აღთქმას...
და მე საუკუნოდ დაგწინდავ ჩემთვის,
დაგწინდავ სიმართლით და სამართლით,
წყალობითა და სიყვარულით;
დაგწინდავ რწმენით
და შეიცნობ უფალს“ (ოს 2, 16-22).

„...და გიწოდებენ შენ ახალ სახელს,
რომელსაც წარმოთქვამს უფლის პირი...
აღარ ითქმის შენზე „მიტოვებული,“
და შენს ქვეყანაზე აღარ ითქმის „უკაცრიელი,“
რადგან გერქმევა შენ „მასშია ჩემი ნება“
და შენს ქვეყანას - „დაპატრონებული“...
როგორც ჭაბუკი ქორწინდება ქალწულზე,
ისე დაქორწინდებიან შენზე შენი ძენი.
და როგორც ნეფე ხარობს პატარძალზე,
ისე შენი ღმერთი იხარებს შენზე“ (ეს 62, 2-5).

ღმერთმა შეიყვარა თავისი ერი და თითოეული ადამიანი, ცოლქმრული სიყვარული კი ამ უსასრულო, ამაღლებული სიყვარულის ხატებაა. სწორედ ამ სიყვარულს უმღერის და განადიდებს „ქებათა ქება“. სატრფო სამგზის იმეორებს ურთიერთკავშირის ფორმულას. დასაწყისში იგი უმღერის მოტრფიალეთა ურთიერთკუთვნილებას:

„ჩემი საყვარელი ჩემია და მე მისი ვარ,
ის მწყემსავს შროშანთა შორის!“ (ქებ 2, 16).67

სიყვარული სულ უფრო და უფრო წმიდა ხდება და სიტყვებიც სხვა ელფერს იძენს. სატრფოს სურს უძღვნას თავი საყვარელს, ფლობის სურვილი კი თანდათან უქრება.

„მე ჩემი საყვარლის ვარ და ჩემია საყვარელი ჩემი,

რომელიც მწყემსავს შროშანთა შორის“ (ქებ 6, 3).

იგი იმეორებს:

„მე ჩემი საყვარლის ვარ
და ჩემსკენ მოილტვის ისიც“ (ქებ 7, 11).

სიხარულითა და სილაღით მიუძღვნა თავი სხვას - სწორედ ესაა ჭეშმარიტი სიყვარული. სიყვარული თავისუფლების უმაღლესი გამოვლინებაა, ის ძალაა, რომელსაც წინ ვერაფერი აღუდ­გება:

„...ძლიერია სიკვდილივით სიყვარული...
ვერ დაშრეტს სიყვარულს წყალი მრავალი
და მდინარე ვერ წარხოცავს მას.
კიდეც რომ გასცეს კაცმა

სახლის მთელი დოვლათი სიყვარულის წილ,
მაინც არ ასცდება სიძულვილი“ (ქებ 8, 6-7).

ქრისტესა და ეკლესიას შორის სიყვარული უდიდესია კავშირთაგან, ურთიერთმიძღვნის სრულყოფილი მაგალითია. ეკლესია ხომ სასძლოა ქრისტესი, ანუ კაცობრიობის ის ნაწილია, უფლის სიყვარულს სიყვარულით რომ პასუხობს.

შევიყვაროთ ქრისტე, „რომელმაც შემიყვარა და თავი გადასცა ჩემთვის“ (გალ 2, 20); ვაქციოთ ჩვენი გულები ქრისტესადმი სიყვარულის სამკვიდრებლად და რაც უფრო ძლიერი იქნება ეს სიყვარული, მით უფრო შევერწყმებით მის ეკლესიას.

პავლე მოციქული გვეუბნება:

„დაემორჩილეთ ერთმანეთს ღვთის მოშიშებით. ცოლებო, დაემორჩილეთ თქვენს ქმრებს, როგორც უფალს. ვინაიდან ქმარი არის ცოლის თავი, ისევე როგორც ქრისტე არის ეკლესიის თავი და ის არის სხეულის მაცხოვარი. მაგრამ, როგორც ეკლესია ემორჩილება ქრისტეს, ასევე ცოლებიც - თავიანთ ქმრებს ყველაფერში. მამაკაცებო, გიყვარდეთ თქვენი ცოლები, ისევე როგორც ქრისტემ შეიყვარა ეკლესია და თავი გასწირა მისთვის, რათა წმიდაეყო იგი და განეწმიდა წყალში განბანით სიტყვის მეშვეობით... ისე უნდა უყვარდეთ მამაკაცებს თავიანთი ცოლები, როგორც საკუთარი სხეულები. ვისაც თავისი ცოლი უყვარს, მას საკუთარი თავი უყვარს. ვინაიდან არავის არასოდეს მოსძულებია თავისი ხორცი, არამედ კვებავს და უვლის მას, ისევე როგორც უფალი ეკლესიას. იმიტომ, რომ მისი სხეულის ასოები ვართ, მისი ხორცთაგანნი და მისი ძვალთაგანნი. ამიტომ მიატოვებს კაცი თავის მამას და თავის დედას და მიეკრობა თავის ცოლს, და ორივენი ერთ ხორცად იქნებიან. დიდია ეს საიდუმლო. მე ვამბობ ქრისტეზე და ეკლესიაზე“ (ეფეს 5, 21-32).