კვლევის მიზანი: პილოტირების მოსალოდნელი შედეგების განსაზღვრა

საკვლევი ფაქტორები: პილოტირების შესაძლო 3 დადებითი და 3 უარყოფითი შედეგი.

დადებითი მოლოდინები:

√ იცვლება მთლიანად სისტემა: სახელმწიფო პროგრამა, სწავლების მეთოდიკა, სახელმძღვანელო, ამასთან ერთად ხდება მასწავლებლების გადამზადება - შედეგი ნამდვილად იქნება, სკოლა მოსწავლეებს რაღაცას მისცემს.

√ ეს საცდელი პროგრამა საშუალებას აძლევს სკოლას, დააკვირდეს სასწავლო პროცესს, აღმოაჩინოს ხარვეზები ახალ პროგრამასთან დაკავშირებით და მათ გამოსასწორებლად რეკომენდაციები მისცეს სამინისტროს.

√ პილოტირების პროცესი უპირატესობას ანიჭებს სკოლას სხვა სკოლებთან შედარებით, რადგან ახალ პროგრამებზე გადასვლის სირთულეები მას უკვე დაძლეული ექნება. ამიტომ სკოლის ავტორიტეტი მშობლების თვალში აიწევს, სკოლის კონტინგენტი გაიზრდება, მშობლები უარს იტყვიან რეპეტიტორის მომსახურებაზე.

უარყოფითი მოლოდინები:

√ თანამედროვე მეთოდები ყველა საგნის თავისებურებას და გაკვეთილის მიზანს არ ითვალისწინებს. ამიტომ ყოველთვის მათი გამოყენება არ გაამართლებს.

√ საცდელი პროგრამით გათვალისწინებულია დამკვირვებლების ხშირი დასწრება გაკვეთილებზე, ეს ხელს შეუშლის სასწავლო პროცესს.

√ ქვეყანაში არსებული მძიმე მატერიალური პირობები შეაფერხებს შედეგების მიღწევას.

ჩატარების დრო: 2005 წლის სექტემბერი

კვლევის მეთოდი: კითხვარი-სკალა მოცემული იყო პილოტირების ექვსი შესაძლო შედეგი და 5 ბალიან სკალაზე უნდა შეეფასებინათ, რამდენად არის მოსალოდნელი, რომ პილოტირების პროცესში ამ შედეგებს (3 დადებითი და 3 უარყოფითი) ექნებოდა ადგილი.

კვლევის შედეგები:
პილოტირების დადებითი შედეგები:

გამოკითხულ მასწავლებელთა დიდი უმრავლესობა (94.4%25) და მოსწავლეების 74.2%25-ი შესაძლებელად მიიჩნევს სასკოლო რეფორმის წარმატებით განხორციელებას, რაც საბოლოოდ გამოიხატება მასწავლებლის და მოსწავლეების სასწავლო მოტივაციის გაზრდაში და სახელმძღვანელოების გაუმჯობესებაში (იხ. დიაგრამა №1 და დიაგრამა №2).

მასწავლებლების და მოსწავლეების მოლოდინები სკოლის რეფორმის მიმართ

დიაგრამა №1 სასკოლო რეფორმისადმი მასწავლებელთა მოლოდინები

დიაგრამა №2: სასკოლო რეფორმისადმი მოსწავლეთა მოლოდინები

დიაგრამებზე ნათლად ჩანს, რომ მოსწავლეთა შეფასება გაცილებით მოზომილია. მოსწავლეთა მხოლოდ 15.1%25 თვლის რომ შედეგი ნამდვილად დადგება, როდესაც მასწავლებლებელთა 40.6%25 ამ შედეგს აძლევს უკიდურესად ოპტიმისტურ შეფასებას. სტატისტიკურად განსხვავება მოსწავლეთა და მასწავლებელთა ჯგუფებს შორის მნიშვნელოვანია და არ არის შემთხვევითი⁷.

გამოკითხულ მასწავლებელთა დიდ უმრავლესობა (95.4%25) და მოსწავლეთა 74.4%25-ი შესაძლებლად მიიჩნევს, რომ საცდელი პროგრამა საშუალებას მისცემს სკოლას, დააკვირდეს სასწავლო პროცესს, აღმოაჩინოს ხარვეზები ახალ პროგრამასთან დაკავშირებით და მათ გამოსასწორებლად რეკომენდაციები მისცეს სამინისტროს. ისევე, როგორც I შესაძლო შედეგის დადგომის შეფასებისას ამ მონაცემის მიხედვითაც მასწავლებლები უფრო ოპტიმისტურად აფასებენ პილოტირების პროცესს და უფრო მაღალი აქვთ დადებითი შედეგის დადგომის მოლოდინი. განსხვავება ამ შემთხვევაშიც მნიშვნელოვანია⁸. გამოკითხულ მასწავლებელთა 50,1%25 და გამოკითხულ მოსწავლეთა 37,5%25 ფიქრობს, რომ პილოტირების პროცესი უპირატესობას ანიჭებს სკოლას სხვა სკოლებთან შედარებით, რადგან ახალ პროგრამებზე გადასვლის სირთულეები მას უკვე დაძლეული ექნება. ამიტომ სკოლის ავტორიტეტი მშობლების თვალში აიწევს, სკოლის კონტიგენტი გაიზრდება, მშობლები უარს იტყვიან რეპეტიტორის მომსახურებაზე. მასწავლებელთა და მოსწავლეთა მოლოდინები ასეთი შედეგის დადგომის მიმართ განსხვავებულია, მოსწავლეთა 27.20%25 არ არის დარწმუნებული ასეთი შედეგის დადგომაში, როცა მასწავლებელთა მხოლოდ 8.4%25-ს შეაქვს ეჭვი ასეთ შესაძლო შედეგის შესაძლებლობაში⁹.

პილოტირების უარყოფითი შედეგები:

რეფორმის სირთულედ მიჩნეულია თანამედროვე მეთოდიკის ეფექტური გამოყენების შესაძლებლობა. კერძოდ, მასწავლებელთა 47,6%25-ს და მოსწავლეების 35,8%25-ს მიაჩნია, რომ თანამედროვე მეთოდები ყველა საგნის თავისებურებას და გაკვეთილის მიზანს არ ითვალისწინებს. ამიტომ, მათმა გამოყენებამ შესაძლებელია ყოველთვის არ გაამართლოს. ზემოთაღნიშნული შესაძლო შედეგის დადგომა მოსწავლეებისა და მასწავლებლების ჯგუფებისათვის დაახლოებით ერთნაირად არის შესაძლებელი, ამ ორ ჯგუფს შორის სტატისტიკური განსხვავება არ დადასტურდა.

მასწავლებელთა 72,2%25-ის და მოსწავლეთა 75.1%25-ის აზრით შესაძლებელია საცდელი პროგრამით გათვალისწინებული დამკვირვებლების ხშირმა დასწრებამ გაკვეთილებზე, სიახლის შეტანამ, მასწავლებლების მოუმზადებლობამ, არასრულად დაბეჭდილმა, ქსეროქსზე გამრავლებულმა სახელმძღვანელოებმა და ა.შ. ხელი შეუშლოს სასწავლო პროცესს. პილოტირების ამ შესაძლო შედეგის მიმართ მასწავლებლებსა და მოსწავლეებს თითქმის მსგავსი მოსაზრებები აქვთ.

მასწავლებელთა 61,6%25 და მოსწავლეების 66,8%25 შესაძლებლად მიიჩნევს, რომ ქვეყანაში არსებული მძიმე მატერიალური პირობები შეაფერხებს შედეგების მიღწევას, რადგანაც იგივე ანაზღაურების ფასად მასწავლებლებს მეტი ფუნქციების შესრულება მოუწევთ (ტრენინგებზე დასწრება, გაკვეთილისთვის განსაკუთრებულად მომზადება, საცდელი პროგრამის შედეგების აღნუსხვა) და მათი ენთუზიაზმი საბოლოო ჯამში დაეცემა. სახელმძღვანელოები შედგენილია ნაჩქარევად, ძალიან მცირე დროში და არ არის ბოლომდე გააზრებული. პროგრამების გამარტივების გამო მოსწავლეები შეიძენენ ზერელე ცოდნას. გამოკითხულ მასწავლებელთა მხოლოდ 25,7%25 და მოსწავლეთა 21,3%25 არ არის დარწმუნებული ზემეოთაღნიშნული შედეგის დადგომაში. ამ შესაძლო შედეგის მიმართ მასწავლებლებსა და მოსწავლეებს თითქმის მსგავსი მოსაზრებები აქვთ.

როგორც კვლევის შედეგებმა აჩვენა, პილოტირების პროცესის მიმართ მასწავლებლებს უფრო ოპტიმისტური დამოკიდებულებები აქვთ, ვიდრე მოსწავლეებს. ამ გარემოების მიზეზი შესაძლებელია იყოს პილოტირების პროცესის შესახებ მოსწავლეთა ინფორმირებულობის დაბალი ხარისხი, რადგან კვლევა არ ითვალისწინებდა მოლოდინების მიზეზების კვლევას, ამიტომ ზემოთაღნიშნული მოსაზრება მხოლოდ ჰიპოთეტურია. ზოგადად შეიძლება ითქვას, რომ მოსწავლეებსაც და მასწავლებლებსაც ჯერ არ აქვთ ჩამოყალიბებული მყარი მოლოდინები პილოტირების პროგრამის მიმართ.

დასკვნა: გამოკითხული მასწავლებლების და მოსწავლეების დიდ უმრავლესობას დადებითი მოლოდინები აქვთ სკოლის რეფორმის მიმართ (დარწმუნებულები არიან რომ ახალი რეფორმით ბევრი სასიკეთო ცვლილებები მოხდება, მაგ. გაუმჯობესდება სახელმძღვანელო, გაიზრდება მოსწავლეების სასწავლო მოტივაცია, გაიზრდება სკოლის ავტორიტეტი, და ა.შ.). თუმცა, გამოიკვეთა, რომ მასწავლებლების შეფასება უფრო ოპტიმისტურია, ვიდრე მოსწავლეების. ამ გარემოების მიზეზი შესაძლებელია იყოს პილოტირების პროცესის შესახებ მოსწავლეთა ინფორმირებულობის დაბალი ხარისხი. ასევე, აშკარაა, რომ როგორც მასწავლებლებს, ისე მოსწავლეებს ჯერ არ აქვთ ჩამოყალიბებული მყარი მოლოდინები პილოტირების პროგრამის მიმართ, ანუ მათ ჯერ არ აქვთ კარგად გაცნობიერებული, თუ რა შესაძლო შედეგები შეიძლება დადგეს რეალურად პილოტირების განხორციელების შემდეგ.

_______________________

1. Sig. (2-tailed)<0.005

2. Sig. (2-tailed)<0.005

3. Sig. (2-tailed)<0.00

კვლევის მიზანი: სასწავლო პროცესზე მოქმედი სხვადასხვა ფაქტორების შესწავლა

საკვლევი ფაქტორები:

√ მასწავლებელთა პედაგოგიური გამოცდილება, განათლება და პროფესიული განვითარება;
√ მასწავლებელთა მატერიალური და სოციალური სტატუსის დადგენა;
√ საპილოტე კლასებში მოსწავლეთა რაოდენობა, შესვლა-გადინების საშუალო მაჩვენებელი;
√ მოსწავლეთა მატერიალური და სოციალური სტატუსის დადგენა;
√ მასწავლებლის გამოცდილება მოცემულ კლასებში და მასწავლებლის გამოცვლის მიზეზები;
√ საგნის მიმართ მოსწავლეთა წინასწარი დამოკიდებულების შეფასება;
√ მოსწავლეთა მომზადების დონის შეფასება;
√ სკოლის მატერიალურ-ტექნიკური რესურსები;
√ სკოლის ადამიანური რესურსები;
√ სწავლების მეთოდები;
√ სკოლის მართვის სტილი (სასკოლო საკითხებთან დაკავშირებული გადაწყვეტილების მიღების მანერა);
√ მასწავლებელთა თანამშრომლობა;
√ მოსწავლეთა შეფასების მეთოდები;
√ მშობლის ჩართვა სასწავლო პროცესში;
√ მასწავლებლის მოლოდინები მოსწავლეთა მოსწრების მიმართ.

ჩატარების დრო: 2005 წლის ოქტომბერი.

კვლევის მეთოდი: მასწავლებელთა გამოკითხვა მისი საწყისი მდგომარეობის დასადგენად.

კვლევის ობიექტი:

მასწავლებელთა გამოკითხვა ჩატარდა 7 სხვადასხვა ტრენინგ-ცენტრში, VII-X და I კლასის მასწავლებლებში.

ცხრილი 1: მასწავლებელთა განაწილება საპილოტე ცენტრების მიხედვით

გამოკითხვაში მონაწილეობა მიიღო VII-X კლასის 131 მასწავლებელმა და I კლასის 37 მასწავლებელმა. მათ შორის VII - X კლასის ქართულის 66-მა მასწავლებელმა და მათემატიკის 63-მა მასწავლებელმა, 1-ფიზიკის და 1 ისტორია/გეოგრაფიის მასწავლებელმა, ხოლო დაწყებითის 37-მა მასწავლებელმა (იხ. ცხრილი №1). მასწავლებელთა ასაკობრივი განაწილება მოცემულია დიაგრამებზე №1 და №2.

ცხრილი 2: მასწავლებელთა განაწილება კლასების მიხედვით

დიაგრამა 1: VII-X კლასის მასწავლებლთა ასაკი

დიაგრამა 2: I კლასის მასწავლებლთა ასაკი

კვლევის შედეგები:

√ მასწავლებელთა პედაგოგიური გამოცდილება, განათლება და პროფესიული განვითარება.

VII-X კლასის მასწავლებელთა პედაგოგიური გამოცდილება ზოგადად მერყეობს 2- დან 64 წლამდე, ხოლო I კლასის მასწავლებელთა 3-დან 43 წლამდე. VII-X კლასების მასწავლებელთა საგანში გამოცდილება მერყეობს ასევე 2-დან 64-მდე, ხოლო I კლასების მასწავლებელთა 2-დან 38-მდე. ქვემოთ დიაგრამებზე (№3,4,5,6) მოცემულია მასწავლებელთა საერთო სამუშაო გამოცდილებისა და საგანში გამოცდილების განაწილებები. საშუალოებს შორის განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია¹⁰.

სამუშაო გამოცდილება
VII-X კლასი

დიაგრამა № 3: VII-X კლასის მასწავლებელთა სამუშაო გამოცდილება

I, VII და X კლასის მასწავლებელთა საწყისი მდგომარეობის შესწავლა

საგნის სწავლების გამოცდილება
VII-X კლასი

დიაგრამა №4: VII-X კლასის მასწავლებელთა საგნის სწავლების გამოცდილება

სამუშაო გამოცდილება
I კლასი

დიაგრამა №5: I კლასის მასწავლებელთა სამუშაო გამოცდილება

დაწყებითი კლასის
სწავლების გამოცდილება

დიაგრამა № 6: I კლასის მასწავლებელთა საგნის სწავლების გამოცდილება

მასწავლებელთა ყოველკვირეული დატვირთვა VII-X კლასებში მერყეობს 5-დან 25 საათამდე. საშუალო დატვირთვა არის 16.4სთ. I კლასის მასწავლებელთა დატვირთვა 15-დან 25 საათამდე მერყეობს და საშუალო დატვირთვა 20.6 სთ-ია. VII-X კლასის ქართულისა და მათემატიკის მასწავლებელთა დატვირთვები კვირაში არ განსხვავდება საშუალო დატვირთვის მიხედვით ერთმანეთისაგან. სამუშაო გამოცდილებასა და კვირაში მასწავლებლის დატვირთვას შორის შეჭიდულობა არ დადასტურდა.

VII-X კლასის მასწავლებელთაგან 0.8%25 (1) არის საშუალო განათლებით, 4.8%25 (6) მასწავლებელი უმაღლესი არაპედაგოგიური განათლებით, 90.1%25 (118) უმაღლესი პედაგოგიური განათლებით, ხოლო 4.6%25 (6) სხვა განათლებით. I კლასის მასწავლებლებში საშუალო-პროფესიული განათლებით არის 1 პედაგოგი, 94.6%25 (35) უმაღლესი პედაგოგიური განათლებით და ასევე 1 არის სხვა განათლებით.

VII-X კლასის მასწავლებლებელთა 30.2%25-მა ბოლო ორი წლის მანძილზე მასწავლებელთა გადამზადების კურსებზე დახარჯა 5 დღეზე ნაკლები, 11-20-მდე დღე დახარჯა მასწავლებელთა მეოთხედმა 25,6%25. ხოლო მასწავლებელთა 16.3%25-ს არც ერთი დღე არ დაუხარჯავს გადამზადებაზე. I კლასის მასწავლებელთა 19%25-ს 30 დღეზე მეტი აქვს დახარჯული გადამზადების კურსებზე ბოლო ორი წლის განმავლობაში. იხ. დიაგრამა №7.

მასწავლებელთა მიერ ტრენინგებზე დახარჯული დრო

დიაგრამა №7: ბოლო ორი წლის მანძილზე მასწავლებლის მიერ ტრენინგებზე დახარჯული დრო

√ მასწავლებელთა მატერიალური და სოციალური სტატუსის დადგენა

გამოკითხულ მასწავლებელთა უმრავლესობა სკოლაში დადის ფეხით რადგან სკოლამდე მანძილი უმრავლეს შემთხვევში 500მ-დან 2 კმ.-მდეა (იხ. ცხრილი №3).

ცხრილი №3: სკოლაში ტრანსპორტირების საშუალება

მასწავლებელთა საერთო რაოდენობიდან¹¹ 34.2%25 მიუთითებს, რომ მას ხელფასის გარდა აქვს შემოსავალი ოჯახური მეურნეობიდან, 13.2%25 იღებს დამატებით ანაზღაურებას მოსწავლეთა მომზადებიდან, 41.4%25 დამატებით შემოსავალს იღებს ოჯახის წევრთა ხელფასის სახით, 5.9%25 - ნათესავების დახმარების სახით, ხოლო სხვა სამსახური აქვს გამოკითხულთა 3.3%25 (5 მასწავლებელი მხოლოდ VII-X კლასის). ქვემოთ მოცემულ დიაგრამაზე წარმოდგენილია VII-X და I კლასის მასწავლებელთა შემოსავლების განსხვავებები.

მასწავლებელთა შემოსავლები

დიაგრამა №8: I კლასის და VII-X კლასების მასწავლებელთა შემოსავლებს შორის განსხვავება

√ საპილოტე კლასებში მოსწავლეთა რაოდენობა, შესვლა-გადინების საშუალო მაჩვენებელი.

გამოკითხვა ითვალისწინებდა დაგვედგინა, რამდენი მოსწავლე სწავლობს კლასში. როგორც კვლევის შედეგებმა აჩვენა, მოსწავლეთა რაოდენობა მერყეობს 3-დან 34-მდე.

VII-X კლასებში მათი მინიმალური და მაქსიმალური რაოდენობა შესაბამისად არის 5 და 34, ხოლო I კლასის მოსწავლეთა მინიმალური რაოდენობა არის 3, მაქსიმალური - 32. საერთო ჯამში გამოკითხულ მოსწავლეთა რაოდენობა VII-X კლასში არის 2781, ხოლო I კლასში - 642. ხოლო მთლიანად 3423. კლასში 11 VII-X და I კლასები ერთად I, VII და X კლასის მასწავლებელთა საწყისი მდგომარეობის შესწავლა მოსწავლეთა საშუალო რაოდენობა არის 20 მოსწავლე. VII-X კლასში მოსწავლეთა საშუალო რაოდენობა არის 21, ხოლო I კლასში 17. სქესის მიხედვით განაწილება როგორც I, ასევე VII-X კლასებში არ განსხვავდება ერთმანეთისგან.

კვლევა ასევე ითვალისწინებდა მიმდინარე წელს კლასში გადმოსულ მოსწავლეთა რაოდენობის გარკვევას. შედეგებიდან გამომდინარე, VII-X კლასში გადმოსულთა მინიმალური რაოდენობაა 0, ხოლო მაქსიმალური 12¹². ქვემოთ მოცემულ დიაგრამაზე №9 ნაჩვენებია კლასში გადმოსულთა განაწილება. გადმოსულთა საშუალო რაოდენობაა 2 მოსწავლე. ხოლო ყველაზე გავრცელებული რაოდენობა 1 მოსწავლე (მედიანა).

მიმდინარე წელს გადმოსულ მოსწავლეთა რაოდენობა

დიაგრამა №9: საპილოტე კლასებში გადმოსულ მოსწავლეთა რაოდენობა

ქვემოთ მოცემულ დიაგრამაზე №10 წარმოდგენილია მიმდინარე წელს კლასიდან გადასულ მოსწავლეთა რაოდენობების განაწილება.

დიაგრამა №10: საპილოტე კლასებიდან გადასული მოსწავლეების რაოდენობა

დიაგრამების შედარებისას ნათლად ჩანს, რომ გამოკითხულ სკოლებში უფრო მეტი რაოდენობა მოსწავლეების გადასულია (185), ვიდრე გადმოსული (174). მოსწავლეთა დენადობაში განსხვავება რეგიონისა და თბილისის სკოლებს შორის არ დადასტურდა [Sig. (2-tailed)>0.005].

√ მოსწავლეთა მატერიალური და სოციალური სტატუსის დადგენა

დიაგრამაზე №11 მოცემულია, მასწავლებელთა შეფასებით როგორია სოციალური სტატუსების მიხედვით განაწილება მოსწავლეთა შორის. როგორც მონაცემებიდან ჩანს, საშუალოები განსხვავდება VII-X და I კლასებს შორის და განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია (Sig. (2-tailed)<0.005); კერძოდ, I კლასის მოსწავლეებში ნაკლებია მრავალშვილიანი ოჯახის წევრი მოსწავლე, ეკონომიურად გაჭირვებული, შეძლებული და არასრული ოჯახის წევრი მოსწავლე. ამ პარამეტრების განმსაზღვრელი ფაქტორები სხვადასხვაა, კერძოდ, I კლასის მასწავლებლებისათვის, მით უფრო წლის დასაწყისში, როდესაც კვლევა იქნა ჩატარებული, რთულია ეკონომიურად გაჭირვებულისა და უზრუნველყოფილი მოსწავლეების იდენტიფიკაცია. ხოლო რაც შეეხება მრავალშვილიან ოჯახებს, აქ შეიძლება გამოითქვას ორგვარი ვარაუდი, ზოგადი დემოგრაფიული ფონის ზეგავლენა და მოსწავლეთა ასაკი. თუმცა, შესაძლოა, რომ VII-X კლასამდე ნებისმიერი I კლასელი იქცეს მრავალშვილიანი ოჯახის წარმომადგენლად.

რეგიონისა და თბილისის სკოლებში სოციალურ სტატუსებში განსხვავება არ დადასტურდა გარდა ერთი პარამეტრისა. ეს არის არაქართველი მოსწავლეები. რეგიონებში არაქართველ მოსწავლეთა საშუალო რაოდენობა უფრო ნაკლებია (1), ვიდრე თბილისის სკოლებში (2).13 ასევე, შედარებული იქნა საგნის მასწავლებლები, თუ რამდენად ერთნაირად აფასებენ და იცნობენ საკუთარი მოსწავლეების სოციალურ მდგომარეობას. განსხვავება მოსწავლეთა სოციალური მდგომარეობის შესახებ ინფორმირებულობაში არ დადასტურდა14 ანუ სხვადასხვა საგნის მასწავლებლებს მოსწავლეთა სოციალური მდგომარეობის შესახებ ერთნაირი ინფორმაცია აქვთ.

მოსწავლეთა სოციალური ფენები
საშუალო რაოდენობები

დიაგრამა №11: მოსწავლეთა სოციალურ-ეკონომიური მდგომარეობა

√ მასწავლებლის სამუშაო გამოცდილება მოცემულ კლასებში და მასწავლებლის გამოცვლის მიზეზები

დიაგრამაზე №12 მოცემულია VII - X კლასის მასწავლებელთა სამუშაო გამოცდილების განაწილება მოცემულ კლასთან. ხოლო ცხრილებში მოცემულია საგნისა და კლასში მუშაობის გამოცდილებების განაწილება ცალ-ცალკე VII და X კლასებისათვის.

დიაგრამა №12: კლასის სწავლების გამოცდილება

როგორც ზემოთ მოცემული ცხრილებიდან ნათლად ჩანს, მოცემულ კლასში სამუშაო გამოცდილება უფრო მეტი აქვთ ქართულისა და მათემატიკის მასწავლებლებს. თუმცა, სტატისტიკურად ეს განსხვავება შემთხვევითია და კანონზომიერი არ არის. ასეთი შედეგი სავარაუდოდ განსაზღვრა შერჩევამ ან იმ გარემოებამ, რომ ქართულსა და მათემატიკას სკოლებში ყველა კლასში სწავლობენ.

დიაგრამაზე №13 მოცემულია შედეგების განაწილება იმის მიხედვით, შეიცვალა თუ არა კლასმა მასწავლებელი IV კლასის შემდეგ, როგორც დიაგრამაზე ჩანს, უმეტეს შემთხვევაში (60%25) მასწავლებელი არ შეცვლილა.

შეიცვალა თუ არა თქვენს საგანში კლასმა
მასწავლებელი IV კლასის შემდეგ

დიაგრამა №13: მეოთხე კლასის შემდეგ მასწავლებლის შეცვლა

საგნების მიხედვით მასწავლებელთა ცვლილება ზოგად შედეგებთან მიმართებაში არ არის განსხვავებული. როგორც ცხრილებში №6 და №7 ჩანს, X კლასის მონაცემების მიხედვით 7 კლასში 1-ჯერ შეიცვალა ქართულის მასწავლებელი, 10 კლასში 1-ჯერ მათემატიკის მასწავლებელი, 1 კლასში 1-ჯერ ფიზიკის მასწავლებელი. 2-ჯერ ქართულის მასწავლებელი შეიცვალა 5 კლასში, ხოლო 3-ჯერ სამ კლასში. ანალოგიურად მათემატიკის მასწავლებელი 2-ჯერ შეიცვალა 7 კლასში და სამჯერ ერთ კლასში.

VII კლასის შემთხვევაში - ქართულის მასწავლებელი მე-4 კლასის შემდეგ შეიცვალა 1-ჯერ 7კლასში, 2-ჯერ 3 კლასში, ხოლო 3-ჯერ 2 კლასში.მათემატიკის - 1-ჯერ 8 კლასში, 2-ჯერ 4 კლასში და 3-ჯერ 1 კლასში. ისტორიის მასწავლებელი კი 1-ჯერ 1 კლასში.

მასწავლებელთა გამოცვლის მიზეზები კი მოცემულია დიაგრამაზე №14 და ცხრილში №8 მოცემულია მიზეზების რიცხვითი მნიშვნელობები.

მასწავლებელთა ცვლილების მიზეზები

დიაგრამა №14: მასწავლებელთა გამოცვლის მიზეზები

სტატისტიკურად არანაირი განსხვავება მიზეზებში სხვადასახვა საგნის მასწავლებელთა შორის არ დადასტურდა.

√ საგნის მიმართ მოსწავლეთა წინასწარი დამოკიდებულების შეფასება

დიაგრამაზე №15 მოცემულია VII-X კლასის მასწავლებელთა შეფასებების განაწილება მათ საგანში მოსწავლეთა დაინტერესების ხარისხის მიმართ.

დიაგრამა №15: VII-X კლასის მასწავლებელთა შეფასებების განაწილება მათ საგანში მოსწავლეთა დაინტერესების ხარისხის მიმართ

საგნის მიმართ მოსწავლეთა დამოკიდებულებების შეფასებაში ოდნავ განსხვავებულია VII კლასის ქართულისა და მათემატიკის მასწავლებელთა შეფასება, ქართულის მასწავლებლების 80.6%25 თვლის, რომ მისი საგნის მიმართ დაინტერესება მაღალია, ხოლო მათემატიკის მასწავლებლების მხოლოდ 57.6%25 იძლევა ასეთ შეფასებას. X კლასის მასწავლებელთა შორისაც ანალოგიური განსხვავებაა (60%25 და 40%25).

როგორც ცხრილიდან №9 ჩანს, ქართულის მასწავლებლები უფრო ოპტიმისტები არიან საკუთარი საგნის მიმართ მოსწავლეთა დამოკიდებულების შეფასებაში.

√ მოსწავლეთა მომზადების დონე

დიაგრამაზე №16 მოცემულია მოსწავლეთა მომზადების დონე VII-X კლასებში მასწავლებელთა შეფასებით.

დიაგრამა №16: მოსწავლეთა მომზადების დონე VII-X კლასებში მასწავლებელთა შეფასების მიხედვით

ამ პარამეტრის მიხედვითაც დათვლილ იქნა სხვადასახვა საგნის მასწავლებელთა შეფასებებს შორის განსხვავებები. როგორც შედეგებმა აჩვენა მოსწავლეთა მომზადების დონის შეფასებისას საგნის მასწავლებლების შეხედულებები არ განსხვავდება.¹⁵ ანუ შესაძლებელია გაკეთდეს დასკვნა, რომ მასწავლებელთა შეხედულება მოსწავლეთა ინტერესის მიმართ სუბიექტური ფაქტორებით არის განსაზღვრული და არ განსაზღვრავს მოსწავლეთა მომზადების ხარისხს.

ქვემოთ მოცემულ დიაგრამაზე (№ 17) ნაჩვენებია I კლასის მოსწავლეების მომზადების დონე მასწავლებლების მიერ შეფასებული.

დიაგრამა №17: I კლასის მოსწავლეების მომზადების დონე მასწავლებელთა შეფასებების მიხედვით

აშკარაა, რომ სასწავლო წლის დასაწყისში, I კლასის მასწავლებლები ადეკვატურად ვერ აფასებენ მოსწავლის შესაძლებლობებს, რადგანაც ჯერ კიდევ მათი გაცნობის პროცესში არიან.

√ სკოლის მატერიალურ-ტექნიკური რესურსები

გამოკითხვის შედეგების მიხედვით, კომპიუტერით სარგებლობის საშუალება აქვს მასწავლებლების 20%25-ს, ხოლო არა აქვს 80%25-ს. მათ შორის ვისაც აქვს კომპიუტერით სარგებლობის საშუალება თანაბრად მიეკუთვნებიან თბილისისა და რეგიონის სკოლებს.

დიაგრამა №18: მასწავლებლების მიერ კომპიუტერით სარგებლობის საშუალება

სახელმძღვანელოს გარდა ყველაზე გავრცელებული საგანმანათლებლო რესურსი, რომელსაც იყენებენ მასწავლებლები, არის ვიზუალური თვალსაჩინოება. ამ რესურსს მასწავლებელთა 58.1%25 იყენებს, დამატებითი ლიტერატურას 47.3%25, უფრო ნაკლებად იყენებენ საგნობრივ თვალსაჩინოებას (29.1%25) და სხვადასახვა სახის აქტივობებს - 3.4%25.

VII-X კლასის მასწავლებელთა 54.8%25 იყენებს ვიზუალურ თვალსაჩინოებას, 20.%25- საგნობრივ თვალსაჩინოებას, 53.9%25 დამატებით ლიტერატურას, ხოლო 3.5%25 სხვადასხვა ტიპის აქტივობებს. განსხვავებული შედეგები გვაქვს I კლასის შემთხვევაში ვიზუალურ თვალსაჩინოებას იყენებს მასწავლებელთა 69.7%25, საგნობრივ თვალსაჩინოებას 60.6%25, დამატებით ლიტერატურას 20.2%25, ხოლო სხვადასხვა ტიპის აქტივობებს მხოლოდ 3%25.

დიაგრამაზე №19 მოცემულია პასუხების განაწილება კითხვაზე აქვთ თუ არა საკლასო ბიბლიოთეკა.

დიაგრამა №19: საკლასო ბიბლიოთეკის ქონა

VII-X კლასის მასწავლებლები სკოლის ბიბლიოთეკაში მოსწავლეებს აგზავნიან უმეტესად კვირაში ერთხელ ან 2-ჯერ- (33.3%25); თვეში ერთხელ ან 2-ჯერ - მასწავლებელთა 29.6%25-ი აგზავნის, ხოლო უმეტესობამ აღნიშნა, რომ მოსწავლეებს სკოლის ბიბლიოთეკაში არასოდეს (22.2%25) ან თითქმის არასოდეს აგზავნის (30,50%25).

საგნის ლაბორატორიები არა აქვს გამოკითხულთა 68%25, ხოლო 38%25 აქვს.

√ სკოლის ადამიანური რესურსები

VII-X კლასის მასწავლებელთა 36.7%25-ის პასუხის მიხედვით სკოლაში ჰყავთ ფსიქოლოგი, 33.3%25-ის პასუხების მიხედვით ლოგოპედი, 37.8%25-ის პასუხების მიხედვით ლაბორანტი და 21.1%25-ის მიხედვით ექიმი. I, VII და X კლასის მასწავლებელთა საწყისი მდგომარეობის შესწავლა აღსანიშნავია, რომ I კლასის მასწავლებლების პასუხების მიხედვით მათ სკოლაში არის ფსიქოლოგი - 50%25 მასწავლებლების პასუხის მიხედვით, ლაბორანტი 45.8%25 მასწავლებლების პასუხის მიხედვით ლოგოპედი 45.8%25 მასწავლებლების პასუხის მიხედვით და ექიმი 37.5%25 მასწავლებლების პასუხის მიხედვით.

√ სწავლების მეთოდები

კვლევის ერთ-ერთი ამოცანა იყო დაგვედგინა, რამდენად იყენებენ სწავლების ინდივიდუალურ მეთოდებს სხვადასხვა დონის მოსწავლეების მიმართ. კერძოდ, რამდენ მოსწავლეს აქვს სირთულეები ახალი მასალის ათვისების დროს, რამდენ სუსტ მოსწავლეს სჭირდება დამატებითი ახსნა განმარტება, რამდენ წარჩინებულს ეძლევა დამატებითი დავალება. კვლევის შედეგებიდან გამომდინარე VII-X კლასებში 736 მოსწავლეს აქვს სირთულეები ახალი მასალის ათვისებისას, რაც VII-X კლასის საერთო რაოდენობის 26.5%25-ია. ასევე 788 სუსტ მოსწავლეს სჭირდება დამატებითი ახსნა-განმარტება, რაც საერთო რაოდენობის 28.3%25-ია და 565 ძლიერ მოსწავლეს ეძლევა დამატებითი დავალება, რაც საერთო რაოდენობის 20.3%25-ია.

I კლასის შემთხვევაში პასუხები ასე განაწილდა: 85 მოსწავლეს აქვს სირთულეები ახალი მასალის ათვისებისას, რაც I კლასის საერთო რაოდენობის 13.6%25-ია. ასევე 124 სუსტ მოსწავლეს სჭირდება დამატებითი ახსნა-განმარტება რაც საერთო რაოდენობის 19.3%25-ია და 138 ძლიერ მოსწავლეს ეძლევა დამატებითი დავალება, რაც საერთო რაოდენობის 21.4%25-ია.

დადგინდა საშუალოზე მაღალი დადებითი კავშირი მოსწავლეთა რაოდენობას კლასში და იმ მოსწავლეთა რაოდენობას შორის, ვისაც აქვს სირთულეები ახალი მასალის ათვისებისას. Pearson Correlation=0.404**¹⁶, ასევე მოსწავლეთა რაოდენობასა და სუსტ მოსწავლეთა რაოდენობას შორის, Pearson Correlation=0.400**¹⁷.

როგორც სტატისტიკურმა შედეგებმა აჩვენა, მოსწავლეთა რაოდენობები ზემოთაღნიშნული პარამეტრების მიხედვით, საგნის ჭრილში განსხვავდება. განსხვავებაა VII კლასის ქართულის და მათემატიკის მასწავლებელთა მიერ ძლიერი მოსწავლეებისათვის დამატებითი დავალების მიცემაში. კერძოდ, ქართულის მასწავლებლებმა მთლიანობაში უპასუხეს, რომ 173 ძლიერ მოსწავლეს აძლევენ დამატებით დავალებას, ხოლო მათემატიკის მასწავლებლებმა მთლიანობაში დაასახელეს 136 ძლიერი მოსწავლე, რომელსაც აძლევენ დამატებით დავალებას. X კლასის მათემატიკის მასწავლებლებს უფრო მეტი სუსტი მოსწავლისათვის უხდებათ ზედმეტი ახსნა-განმარტების მიცემა, ვიდრე ქართულის მასწავლებლებს (შესაბამისად 167 და 127). ასევე, მათემატიკის მასწავლებლების პასუხების მიხედვით, უფრო მეტ მოსწავლეს აქვს სირთულეები ახალი მასალის ათვისებაში, ვიდრე ქართულის მასწავლებლების პასუხების მიხედვით.

VII-X კლასის მასწავლებელთა მუშაობის ყველაზე გავრცელებული ხერხი არის ერთიდაიგივე მასალის გამოყენება სხვადასხვა დონის მოსწავლეებთან, მაგრამ სხვადასხვა სისწრაფით დავალების შესრულების მოთხოვნა. ამ ხერხს მასწავლებელთა 62.6%25 იყენებს, სხვადასხვა მასალას სხვადასხვა დონის მოსწავლეებთან იყენებს მასწავლებელთა 27.5%25. განაწილება სწავლების ხერხების მიხედვით მოცემულია ქვემოთ, დიაგრამაზე №20:

დიაგრამა №20: VII-X კლასის მასწავლებელთა მიერ გამოყენებული

სწავლების ხერხები

მათემატიკის მასწავლებლები უფრო იყენებენ განსხვავებულ მასალას განსხვავებული მოსწავლეებისათვის, ვიდრე VII კლასის ქართულის მასწავლებლები. ამ მეთოდს VII კლასის მათემატიკის მასწავლებლების 30.6%25 იყენებს, როცა ქართულის მხოლოდ 8.3%25, ასევე X კლასის მათემატიკის მასწავლებლების 41.7%25 იყენებს აღნიშნულ მეთოდს, როცა ქართულის მხოლოდ 19.4%25. განსხვავება სტატისტუკურად მნიშვნელოვანია.¹⁸ სტატისტიკურად დათვლილი იქნა რამდენად აისახება სწავლების მეთოდი მოსწავლეთა მომზადების დონეზე. განსხვავება მეთოდის მიხედვით არ არსებობს, რაც ერთი მიზეზით შეიძლება აიხსნას: მოსწავლეთა მომზადების დონის შეფასება სუბიექტურია და არ ასახავს რეალურ მდგომარეობას.

√ სკოლის მართვის სტილი (სასკოლო საკითხებთან დაკავშირებული გადაწყვეტილების მიღების მანერა)

კვლევის ინტერესს შეადგენდა, რა ხერხით ხდებოდა წინა სასწავლო წელს სახელმძღვანელოს შერჩევა. დიაგრამაზე №21 მოცემულია VII-X კლასის მასწავლებელთა პასუხების განაწილება ამ კითხვაზე.

დიაგრამა №21: სასკოლო სახელმძღვანელოების შერჩევის პრინციპი

როგორც დიაგრამიდან №21 ჩანს, სახელმძღვანელოს არჩევა ხდებოდა საგნის მასწავლებელთა საერთო გადაწყვეტილებით (75.6%25). ხოლო I კლასის მასწავლებელთა შემთხვევაში 100%25 მასწავლებლების მიუთითებს, რომ წიგნის არჩევა წინა წელს ხდებოდა სკოლის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილებით. სახელმძღვანელოს ძლიერ მხარედ ძირითადად სახელდება, თუ მასში არის სავარჯიშოები, ამოცანები, კროსვორდები, პრაქტიკული სამუშაოები. ეს პარამეტრი მეტად მნიშვნელოვანია I კლასის მასწავლებლებისათვის. VII-X კლასის მასწავლებლებისათვის, ასევე მნიშვნელოვანია სახელმძღვანელოს მეთოდურობა (19.1%25) და მასალის სიიოლე და კონკრეტულობა (25.2%25).

√ მასწავლებელთა თანამშრომლობა

დიგრამაზე №22 მოცემულია შედეგების განაწილება კითხვაზე - რამდენად ხშირად ხვდებოდნენ წინა წელს საგნის სხვა მასწავლებლებს VII-X კლასის მასწავლებლები, რათა განეხილათ საგნის სწავლებასთან დაკავშირებული საკითხები.

დიაგრამა №22: მასწავლებელთა თანამშრომლობა

დიაგრამებზე №23 და №24 მოცემულია პასუხების განაწილება მათემატიკისა და ქართულის მასწავლებლებს შორის რამდენად ხშირად ხვდებოდნენ წინა წელს საგნის სხვა მასწავლებლებს.

დიაგრამა №23: ქართულის მასწავლებლების თანამშრომლობა

დიაგრამა №24: მათემატიკის მასწავლებლების თანამშრომლობა როგორცდიაგრამებიდან ჩანს,მათემატიკის მასწავლებლებს კოლეგებთან უფრო ხშირი შეხვედრები აქვთ, რაც საგნის სპეციფიკიდან გამომდინარეობს.

დიაგრამა №25-ზე მოცემულია შედეგების განაწილება კითხვაზე - რამდენად ხშირად ხვდებოდნენ I კლასის მასწავლებლები თავიანთ კოლეგებს წინა წელს.

დიაგრამა №25: დაწყებითის მასწავლებლების თანამშრომლობა

როგორც დიაგრამიდან №26 დან ჩანს, მოსწავლეების პრობლემებს VII-X კლასის მასწავლებლები განიხილავენ კოლეგებთან ერთად უფრო მეტად კვირაში ერთხელ (28.7%25).

დიაგრამა №26: მოსწავლეთა პრობლემების განხილვის სიხშირე VII-X კლასის მასწავლებლების მიერ

√ მოსწავლეთა შეფასების მეთოდები

კვლევის ინტერესს წარმოადგენდა, გამოგვევლინა ყველა ის შესაძლო მეთოდი, რომელსაც იყენებდნენ წინა წელს მასწავლებლები მოსაწავლეთა შეფასებისას. ყველაზე ხშირად გამოყენებული შეფასების მეთოდებია საკონტროლო დავალება, ზეპირი გამოკითხვა და წერითი საშინაო დავალება. გამოკითხულ მასწავლებელთა მხოლოდ მესამედი (33.6%25) იყენებს შეფასების ისეთ მეთოდს, როგორიცაა ტესტირება.

√ მშობლის ჩართვა სასწავლო პროცესში

წინა წელს მოსწავლეთა მშობელს ან მეურვეს VII-X კლასის მასწავლებლები თვეში ერთხელ ხვდებოდა (63.4%25) - იხ. დიაგრამა №27

დიაგრამა №27: VII-X კლასის მასწავლებლთა მშობელთან/მეურვესთან შეხვედრის სიხშირე

I კლასის მასწავლებელთა პასუხების განაწილება კი ანალოგიურ კითხვაზე, მათი აზრით რა სიხშირით უნდა ხვდებოდნენ I კლასის მასწავლებლები მშობლებს სასკოლო ცხოვრების განსახილველად, მოცემულია დიაგრამაზე №28-ზე:

რა სიხშირით უნდა ხვდებოდეს მასწავლებელი პირველი კლასის მშობელს

დიაგრამა №28: დაწყებითის მასწავლებლების აზრი მშობელთან შეხვედრის სიხშირის შესახებ

√ მასწავლებლის მოლოდინები მოსწავლეთა მოსწრების მიმართ

კვლევა ითვალისწინებდა, შეგვესწავლა მასწავლებელთა მოლოდინები მოსწავლეთა მოსწრების მიმართ მათ საგანში. როგორც შედეგებმა აჩვენა, VII-X კლასის მასწავლებელთა უმრავლესობა 51.9%25 ფიქრობს, რომ წარჩინებული მის საგანში კლასში იქნება ნახევარზე ნაკლები, ხოლო 29%25 მიიჩნევს, რომ თითქმის ნახევარი. (დიაგრამა №29), ქართულისა და მათემატიკის მასწავლებლების მოლოდინებს შორის განსხვავება არ დადასტურდა.

დიაგრამა №29: VII-X კლასის მასწავლებელთა მოლოდინები მოცემულ საგანში მოსწავლეთა წარმატების შესახებ

I კლასის მასწავლებელთა 54.1 %25-ის აზრით კი მოსწავლეთა ნახევარზე მეტი იქნება წარჩინებული. I კლასის მასწავლებლებს გაცილებით ოპტიმისტური მოლოდინები აქვთ საკუთარი მოსწავლეების სამომავლო მოსწრების მიმართ, ვიდრე VII-X კლასის მასწავლებლებს. (დიაგრამა № 30).

დიაგრამა №30: დაწყებითის მასწავლებლების მოლოდინები მოსწავლეთა წარმატების შესახებ

დასკვნა: კვლევამ გამოავლინა, რომ მასწავლებლების უმრავლესობას არა აქვს გავლილი შემდგომი პროფესიული გადამზადება. მასწავლებლების ხელფასი არაა მათთვის შემოსავლის ძირითადი წყარო, არამედ მათ აქვთ დამატებითი შემოსავლები, ეს არის ძირითადად მათი ოჯახის წევრის ხელფასი. გამოკითხულ საპილოტე სკოლებში მოსწავლეთა გადინება-შედინების ოდენობა თითქმის თანაბარია.

გამოკითხული ქართულის მასწავლებლები უფრო ხშირად ფიქრობენ, რომ მოსწავლეები დაინტერესებულები არიან მათი საგნით, ვიდრე მათემატიკის მასწავლებლები. მასწავლებლები უფრო მეტად სუბიექტურად აფასებენ მოსწავლეთა მომზადების დონეს თავიანთ საგნებში. მხოლოდ მასწავლებელთა მცირე რაოდენობას აქვს თანამედროვე ტექნიკური საშუალებების (კომპიუტერი, ლაბორატორია) გამოყენების საშუალება. სკოლებში არასაკმარისია ადამიანური რესურსებიც: ფსიქოლოგები, ლოგოპედები და სხვა დამხმარე სპეციალისტები. დადგინდა, რომ კლასში მოსწავლეთა რაოდენობის ზრდა იწვევს დამატებით პრობლემებს ახალი მასალის ათვისების მხრივ.

მოცემული კვლევის მიხედვით, მათემატიკის მასწავლებლებს უფრო მეტი სუსტი მოსწავლისათვის უხდებათ ზედმეტი ახსნა-განმარტების მიცემა, ვიდრე ქართულის მასწავლებლებს და შესაბამისად, შეიძლება ვიგულისხმოთ, რომ მოსწავლეებს უფრო უჭირთ მათემატიკა, ვიდრე ქართული. VII-X კლასის მასწავლებელთა მუშაობის ყველაზე გავრცელებული ხერხი არის ერთიდაიგივე მასალის გამოყენება სხვადასხვა დონის მოსწავლეებთან, მაგრამ სხვადასხვა სისწრაფით დავალების შესრულების მოთხოვნა.

სახელმძღვანელოს არჩევაში თავისუფლების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, სკოლებში დემოკრატიული მართვის ჩანასახებია (სკოლებში VII-X სახელმძღვანელოს არჩევა ხდებოდა საგნის მასწავლებელთა საერთო გადაწყვეტილებით), თუმცა I კლასის სახელმძღვანელოს არჩევა ადმინისტრაციის ერთპიროვნული გადაწყვეტილებით ხდებოდა 100 %25-ის შემთხვევაში. მათემატიკის მასწავლებლებს კოლეგებთან უფრო ხშირი შეხვედრები აქვთ საგნის სწავლებასთან დაკავშირებული საკითხების განსახილველად, ვიდრე სხვა საგნების მასწავლებლებს, რაც შესაძლოა საგნის სპეციფიკიდან გამომდინარეობდეს. საინტერესოა, რომ VII-X კლასის მოსწავლეები უფრო ხშირად (კვირაში ერთხელ) ხვდებიან ერთმანეთს მოსწავლეების პრობლემების განსახილველად, ვიდრე I კლასის მასწავლებლები (თვეში ერთხელ). ეს შესაძლოა განპირობებულია იმით, რომ I კლასს ძირითადად ერთი მასწავლებელი ასწავლის, ხოლო VII-X კლასში კი სხვადასხვა საგნის მასწავლებლები შედიან.

ყველაზე ხშირად გამოყენებული შეფასების მეთოდებია საკონტროლო დავალება, ზეპირი გამოკითხვა და წერითი საშინაო დავალება. წინა წელს მოსწავლეთა მშობელს ან მეურვეს VII-X კლასის მასწავლებლები თვეში ერთხელ ხვდებოდნენ.

I კლასის მასწავლებლებს გაცილებით ოპტიმისტური მოლოდინები აქვთ საკუთარი მოსწავლეების სამომავლო წარმატებების მიმართ, ვიდრე VII-X კლასის მასწავლებლებს.

______________________

1. Sig. (2-tailed)<0.005

2. VII-X და I კლასები ერთად

3. ეს შეკითხვა დაესმოდა მხოლოდ VII-X კლასის პედაგოგებს.

4. Sig. (2-tailed)<0.005

5. Sig. (2-tailed)>0.005

6. Sig. (2-tailed)>0.005

7. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed)

8. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed)

9. Sig. (2-tailed)<0.005

კვლევის მიზანი: სახელმძღვანელოების ასაკთან შესაბამისობა და პედაგოგიური გამართულობა

საკვლევი ფაქტორები:

√ პარაგრაფის შინაარსის, ენის და სავარჯიშოების სირთულე (ასაკთან შესაბამისობა);
√ თანმიმდევრულობა;
√ მოსწავლეთა მოტივაცია;
√ სავარჯიშოები, როგორც მეთოდური სახელმძღვანელოები;
√ თვალსაჩინოება, როგორც მეთოდიკის ნაწილი.

ჩატარების დრო: 2005 ოქტომბერი-ნოემბერი

კვლევის მეთოდი: მასწავლებელთა გამოკითხვა. სპეციალურად შედგენილი კითხვარი ზომავდა „სასკოლო სახელმძღვანელოების შეფასების ზოგად მოთხოვნებში“ მოცემული 4 კრიტერიუმიდან 2-ს: სახელმძღვანელოების ასაკთან შესაბამისობა და პედაგოგიური გამართულობა

კვლევის ობიექტი:

VII-X კლასის 79 სახელმძღვანელო - 4000 ანკეტა

ცენტრები: ზუგდიდი, ბათუმი, ქუთაისი, თბილისი, ახალციხე, გორი, გურჯაანი.

კვლევის შედეგები:

შედეგები დამუშავდა მონაცემთა სტატისტიკური ანალიზის კომპიუტერული პაკეტით. გამოყენებული იქნა აღწერითი და დასკვნითი სტატისტიკის მეთოდები, კერძოდ, Pearson -ის კორელაცია (r) და სიხშირეთა პროცენტული განაწილება.

მონაცემების სანდობაზე მიუთითებდა:

1. ურთიერთსაწინააღმდეგო დებულებებს შორის უარყოფითი კორელაცია;
2. თითოეულ ბლოკში მსგავს შეკითხვებზე დადებითი კორელაცია.

სანდო პასუხების პროცენტული განაწილების ანალიზის საფუძველზე გაკეთდა დასკვნები და რეკომენდაციები, როგორც ავტორებისთვის ასევე შემფასებელთათვის (კერძოდ, დაიწერა 25 ინდივიდუალური რეკომენდაცია VII-X კლასის სახელმძღვანელოების ავტორებისათვის).

რეკომენდაციები არ დაიწერა (1) I კლასის სახელმძღვანელოებისათვის, რადგანაც რაოდენობრივი მონაცემების სიმცირის გამო იყო თვისებრივი ინფორმაციის დამატების საჭიროება. ამ მიზნით დეკემბერის დასაწყისში დაიგეგმა I კლასელების კვლევა (იხ. I კლასელი მოსწავლეების კვლევა); (2) იმ 7-10 კლასის სახელმძღვანელოებისათვის, რომლის შეფასება 20 რესპოდენტზე ნაკლებმა გააკეთა და რომელზედაც სანდო ანკეტების რაოდენობა 20-ზე ნაკლები იყო.

დასკვნა: კვლევის ამ რაოდენობრივმა მეთოდმა არ გაამართლა ამ ეტაპზე, რამდენადაც სახელმძღვანელოების შეფასება დაიწყო წლის დასაწყისში, როდესაც მასწავლებლები არ იყვნენ სათანადოდ კომპეტენტურები და არ ფლობდნენ კვალიფიკაციის შესაბამის დონეს, იმისათვის, რომ ადეკვატურად შეეფასებინათ სახელმძღვანელოები და ეროვნული სტანდარტის მოთხოვნები გაეშინაგნებინათ. ამ მიზნით დაიგეგმა თვისებრივი კვლევები (კერძოდ, I კლასელი მოსწავლეების კვლევა და მასწავლებლის დღიური: სახელმძღვანელოების თვისებრივი ანალიზი).

კვლევის მიზანი: მასწავლებლის მიერ თანამედროვე სწავლების მეთოდების გამოყენების შეფასება.

საკვლევი ფაქტორები:

√ სწავლების თანამედროვე მეთოდიკის გამოყენების შეფასება;
√ სწავლის სწავლის ხელშეწყობის შეფასება;
√ გაკვეთილის მართვის სტილის და ხარისხის შეფასება;
√ სასწავლო გარემოს/ატმოსფეროს შეფასება;
√ მასწავლებლების ოპტიმიზმის (ბედნიერების დონის) შეფასება.

ჩატარების დრო: 2005 ნოემბერი- 2006 იანვარი, თებერვალი, აპრილი.

კვლევის მეთოდი: ერთდროულად გამოყენებულ იქნა სამი სხვადასხვა მეთოდი: გაკვეთილზე დაკვირვება, მოსწავლეთა გამოკითხვა, მასწავლებლის ინტერვიუ. კვლევის პროცედურა მოიცავდა ექსპერტის მიერ VII-X კლასის გაკვეთილის დაკვირვებას, ამის შემდეგ ხდებოდა მასწავლებლისგან ინტერვიუს მეთოდით ინფორმაციის შეგროვება, იმის შესახებ თუ იგი პირადად როგორ აფასებდა თავის მიერ ჩატარებულ გაკვეთილს და მოსწავლეების გამოკითხვა, იმის შესახებ, თუ ისინი როგორ აფასებდნენ ჩატარებულ გაკვეთილს.

კვლევის ობიექტი: VII-X კლასის 1114 მოსწავლის გამოკითხვა, 158 გაკვეთილის დაკვირვება (VII-X კლასი), 53 (I კლასის დაკვირვება) და 63მ მასწავლებლის (VII-X კლასი) ინტერვიუ.

კვლევის შედეგები:

2005 წლის ნოემბერ-აპრილში ჩატარებული კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ გაკვეთილის ძირითადი მიზანი არის ახალი მასალის ახსნა მოსწავლეებისთვის, თუმცა გამონაკლისია იანვრის თვე, როდესაც ახალი გაკვეთილის ახსნა და ასევე გამოკითხვა ერთნაირი მაჩვენებლებით ხასიათდება (იხ. დიაგრამა №1). გაკვეთილის შემადგენელ ნაწილს ასევე წარმოადგენს განმტკიცება, რომელსაც ექსპერტების დაკვირვების მონაცემებით, 30-35%25 უკავია ანუ დაკვირვების დროს გაკვეთილების 1/3 შემთხვევაში დამკვირვებელი გაკვეთილის მიზნად განმტკიცებას მიიჩნევს. განმტკიცებასა და ახალი მასალის ახსნასთან შედარებით ნაკლები ადგილი უკავია გამოკითხვას. სტატისტიკური შედეგების მიხედვით შესაძლებელია ითქვას, რომ აქცენტი კეთდება ახალი მასალის მიწოდებაზე და მის განმტკიცებაზე, ხოლო ამ მასალის ათვისების ხარისხის შეფასება ნაკლებად ხდება. თუმცა ასეთი შედეგის მიზეზი შესაძლებელია იყოს მასწავლებელთა მხრიდან დამკვირვებლისათვის საკუთარი შესაძლებლობების დემონსტრირება (საგნის ცოდნა) ან დამკვირვებლის სუბიექტური ინტერპრეტაცია გაკვეთილის მიზანთან მიმართებაში.

დიაგრამა №1: დამკვირვებლის შეფასებები: გაკვეთილის მიზნის განსხვავება თვეების მიხედვით

ანალოგიური შედეგებია I კლასის დაკვირვების მონაცემებშიც, თუმცა ახალი მასალის ახსნას I კლასის შემთხვევაში კიდევ უფრო მაღალი მაჩვენებელი აქვს, დამკვირვებელთა 56.1%25 მიიჩნევს რომ გაკვეთილის მიზანი ახალი მასალის ახსნაა, 36.6%25 ფიქრობს, რომ განმტკიცება, ხოლო 12.2%25-ის აზრით კი გაკვეთილის მიზანი გამოკითხვაა.

აქვე მიზანშეწონილია მოვიყვანოთ მასწავლებელთა ინტერვიუს შედეგები: კითხვაზე, თუ რას მიიჩნევენ მასწავლებლები გაკვეთილის მიზნად, გამოკითხულთა 49.2%25-მა აღნიშნა, რომ მათ გაკვეთილზე პრიორიტეტული იყო ახალი მასალის ახსნა, 17.5%25 აღნიშნა, რომ პრიორიტეტული იყო წინა გაკვეთილზე განვლილი მასალის დამუშავება, ხოლო 33.3%25-მა აღნიშნა, რომ პრიორიტეტული იყო განვლილი მასალის შემოწმება. როგორც ჩანს, მასწავლებელთა და დამკვირვებელთა შეფასებაში გაკვეთილის მიზანთან მიმართებაში არის განსხვავება. კერძოდ, მაწავლებლები მიიჩნევენ, რომ მათ ახალი მასალის ახსნასა და განვლილი გაკვეთილზე დაკვირვება მასალის გამოკითხვაზე გააკეთეს აქცენტი (იხ. დიაგრამა №2), ხოლო დამკვირვებლები ფიქრობენ, რომ აქცენტი გაკვეთილის განმავლობაში გაკეთდა ახალი მასალის ახსნასა და მასალის განმტკიცებაზე.

დიაგრამა №2: მასწავლებლების მიერ შეფასებული გაკვეთილის ძირითადი მიზანი

თუ ზემოთ მოცემული მონაცემების შედარებას მოვახდენთ მოსწავლეთა გამოკითხვის შედეგებთან (იხილეთ დიაგრამა №3), აღმოჩნდება, რომ მოსწავლეთა გამოკითხვის შედეგები უახლოვდება დამკვირვებლების პასუხებს ახალი მასალის ახსნის პარამეტრით, ხოლო განმტკიცების პარამეტრი კი მასწავლებლებისა და დამკვირვებლების პასუხების შუალედურია. რაც შეეხება გამოკითხვას, მოსწავლეების აზრით, ამას უფრო ხშირად ჰქონდა ადგილი (39%25), ვიდრე ამას მასწავლებლები და დამკვირვებლები ფიქრობენ.

მასწავლებლებისა და მოსწავლეების პასუხების მიხედვით, შეიძლება ითქვას, რომ ორსავე შემთხვევაში მასში ჩართულობის ხარისხი განსაზღვრავს პასუხებს. გაკვეთილის ახსნის შემთხვევაში მასწავლებელია მთავარი სუბიექტი, ხოლო გამოკითხვის შემთხვევაში კი მოსწავლე.

დიაგრამა №3: მოსწავლეების მიერ შეფასებული გაკვეთილის ძირითადი მიზანი

დიაგრამაზე №4 მოცემულია გაკვეთილის ეტაპები თვეების მიხედვით. მონაცემების მიხედვით, აპრილის თვეში შეინიშნება განმტკიცების ეტაპის სტატისტიკური მაჩვენებლების შესუსტება და მონიტორინგის ეტაპის გაძლიერება, რასაც თავის მხრივ შესაძლებელია სხვადასხვა მიზეზი ჰქონდეს. კერძოდ, განმტკიცების ეტაპის შესუსტება უკავშირდებოდეს ტრიმესტრის დასრულებას, ხოლო მონიტორინგის კომპონენტის გაზრდა მასწავლებლის მიერ გაკვეთილის ამ კომპონენტზე სპეციალური მომზადების (ტრენინგის) გავლას.

დიაგრამა №4: გაკვეთილზე სხვადასხვა ეტაპების მონაცვლეობა თვეების მიხედვით

დიაგრამაზე №5-ზე ნაჩვენებია დამკვირვებელთა, მოსწავლეთა და მასწავლებელთა მიერ დასახელებული მეთოდები, რომელთაც იყენებენ მასწავლებლები სხვადასხვა ეტაპზე, დიაგრამაზე მონაცემები ნაჩვენებია მთლიანობაში და არა სხვადასახვა თვეების მიხედვით. როგორც დიაგრამიდან №5 ჩანს, ყველაზე გავრცელებული მეთოდი, რომელსაც იყენებენ მასწავლებლები არის დიდაქტიკური მეთოდი. რესპონდენტთა სამივე ჯგუფი გამოყენებული მეთოდების დასახელებისას დაახლოებით ერთნაირ პასუხებს იძლევა.

დიაგრამა №5: გაკვეთილზე გამოყენებული სწავლების მეთოდები

დიაგრამაზე №6 მოცემულია გამოყენებული მეთოდების განაწილება თვეების მიხედვით. როგორც დიაგრამიდან ჩანს განსხვავება თვეების მიხედვით არ არის თვალსაჩინო; განსხვავება შეინიშნება მხოლოდ მონოლოგის მეთოდის გამოყენებაში თვეების მიხედვით და ეს განსხვავება სტატისტიკურად სანდოა.¹⁹ ამ გარემოების ახსნა შესაძლებელია მხოლოდ ერთი ფაქტორით, როგორიცაა მასწავლებლის მიერ სპეციალური მომზადების (ტრენინგის) გავლენა. აპრილის თვეში მასწავლებლები უკვე აცნობიერებენ, რომ მონოლოგი არ არის სწავლების ეფექტური მეთოდი და შესაბამისად ამცირებენ მის გამოყენებას.

დიაგრამა №6: განსხვავება სწავლების მეთოდების გამოყენებაში თვეების მიხედვით

მოცემულ შემთხვევებში მასწავლებლის მიერ დიდაქტიკური მეთოდის გამოყენება დამკვირვებლის მიერ შეფასებულია, როგორც საშუალოდ ეფექტური. (44.4%25 ფიქრობს, რომ მეთოდი საშუალოდ ეფექტურია, ეფექტური - 26.3%25 და ძალიან ეფექტური - 4.2%25, ხოლო 16.9%25 მეთოდს ოდნავ ეფექტურად აფასებს და 8.2%25 ფიქრობს, რომ ეს მეთოდი არაეფექტურად იქნა გამოყენებული). დეტალური მონაცემები გამოყენებული მეთოდებისა და მათი ეფექტურობის შესახებ მოცემულია ცხრილში №1

ცხრილი №1: გამოყენებული სწავლების მეთოდების ეფექტურობა

როგორც ცხრილიდან ჩანს, დამკვირვებელთა 42.7%25 მიუთითებს მოცემულ შემთხვევაში მასწავლებლის მიერ გამოყენებული სოკრატული მეთოდის ეფექტურობაზე, თუმცა მისი გამოყენება დიაგრამის №6-ის მიხედვით მხოლოდ 11.6%25 შემთხვევაში სახელდება. ანალოგიურად, პრაქტიკული და სოციალური მეთოდებიც გამოიყენება, დამკვირვებელთა აზრით, შესაბამისად, 13.1%25 და 15.8%25 შემთხვევაში სახელდება, ხოლო მათი ეფექტურობა უფრო მაღალია, ვიდრე ყველაზე ხშირად გამოყენებული დიდაქტიკური მეთოდისა (26.3%25). ყველაზე არაეფექტურად მიჩნეულია დამოუკიდებელი მუშაობა და მონოლოგი (13.3%25 და 10.9%25)

დიაგრამაზე №7 მოცემულია მასალის კავშირები, რომელიც დაფიქსირებულია დამკვირვებელთა მიერ გაკვეთილის მსვლელობისას. ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი 52.4%25 აქვს შიდასაგნობრივ კავშირებს. ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი აქვს გამოყენებით სფეროსა და საგანთაშორის კავშირებს.

დიაგრამა №7: მასწავლებლის მიერ სხვადასხვა კავშირების გამოყენება

აღსანიშნავია, რომ მასალის კავშირების შეფასებები განსხვავდება თვეების მიხედვით. დიაგრამა №8 ზე და ცხრილში №2 მოცემულია დაწვრილებითი მონაცემები. წინა თვეებისგან განსხვავებით თებერვალსა და მარტში უფრო იშვიათად გვხვდება საგანთაშორისი კავშირების დაფიქსირება, ხოლო შიდასაგნობრივი კავშირების დაფიქსირება ხდება აპრილში უფრო მეტად, ვიდრე ნოემბრიდან თებერვლის ჩათვლით. თუმცა სტატისტიკურად განსხვავება არ არის მნიშვნელოვანი.

ცხრილი №2: მასწავლებლის მიერ სხვადასხვა კავშირების გამოყენება პროცენტებში: განსხვავებები თვეების მიხედვით

დიაგრამა №8: მასწავლებლის მიერ სხვადასხვა კავშირების გამოყენება

პროცენტებში: განსხვავებები თვეების მიხედვით

დაკვირვების დროს ხდებოდა აგრეთვე მოსწავლეთა აზროვნების აქტივაციის შეფასება, რომელსაც ადგილი ჰქონდა გაკვეთილის განმავლობაში. უნდა აღინიშნოს, რომ დაკვირვების დასაწყისში ანუ ნოემბრის დაკვირვების შედეგების მიხედვით აზროვნების აქტივაცია უფრო ნაკლებ შემთხვევში ხდებოდა, ვიდრე შემდგომი დაკვირვების ეტაპებზე - იხ. დიაგრამა №9; ნოემბრის დაკვირვების მიხედვით, დამკვრვებელთა 25.8%25 ფიქრობს, რომ გამოყენებული მეთოდების საშუალებით აზროვნების აქტივაცია ძალიან დაბალია, როცა იანვარ-აპრილის დაკვირვების მიხედვით მოსწავლეების აზროვნების აქტივაცია უფრო იზრდება. ეს შესაძლოა გამოწვეულია იმით, რომ თანდათანობით მცირდება მასწავლებლის მიერ მონოლოგის მეთოდის გამოყენება, რაც მიუთითებს ტრენინგის ზეგავლენით მისი პროფესიონალიზმის გაზრდაზე. ასევე, შესაძლოა, დამკვირვებლის მიერ დაკვირვების მეთოდის გამოყენება უფრო იხვეწება.

აზროვნების აქტივაცია თვეების მიხედვით

დიაგრამა №9: განსხვავებები მოსწავლეთა აზროვნების აქტივაციაში თვეების მიხედვით

ცხრილში №3 მოყვანილია მოსწავლეთა გამოკითხვის შედეგები, რომლებიც ეხება აზროვნების აქტივაციას გაკვეთილის პროცესში. თითოეული შეფასება მოსწავლეთათვის ახსნილი იყო წინადადებით, რომელიც მას უნდა აერჩია. შედეგებიდან გამომდინარე, მოსწავლეთა 31,5 %25-თან აზროვნების ძალიან მაღალი აქტივაცია აღმოაჩნდა, ხოლო 20.3 %25-ს ძალიან დაბალი.

იმისთვის, რომ მიგეღოთ მაღალი ნიშანი საკმარისი იყო:

ცხრილი №3: მოსწავლეების მიერ შეფასებული აზროვნების აქტივაცია

ცხრილი №4-ში მოცემულია კავშირი გამოყნებულ მეთოდსა და ამ მეთოდის შედეგად მოსწავლეთა აზროვნების აქტვაციას შორის. როგორც ცხრილიდან ჩანს, დამკვირვებელთა უმრავლესობა მიიჩნევს, რომ გაკვეთილზე გამოყენებული მეთოდებიდან აზროვნების აქტივაციის მაღალ დონეს განაპირობებს სოკრატული მეთოდისა (33%25) და დამოუკიდებელი სამუშაოს გამოყენება გაკვეთილზე (45.5%25).

გამოყენებულ მეთოდსა და აზროვნების აქტივაციას შორის კავშირი

ცხრილი №4: VII-X კლასი: გამოყენებულ მეთოდსა და აზროვნების აქტივაციას შორის კავშირი

ცხრილის №5 ის მიხედვით, ანალოგიური შედეგებია I კლასის დაკვირვების მონაცემების მიხედვითაც. აზროვნების აქტივაციის მაღალ დონეს, დამკვირვებელთა გაკვეთილზე დაკვირვება აზრით, უზრუნველყოფს სოკრატული 66.7%25, დამოუკიდებელი სამუშაოს 33.3%25 მეთოდები, რასაც ემატება ასევე თამაშის მეთოდი 30.1%25.

ცხრილი №5: I კლასი: გამოყენებულ მეთოდსა და აზროვნების აქტივაციას შორის

კავშირი

ცხრილში №6 მოცემულია VII-X კლასის მოსწავლეთა პასუხების მიხედვით შედგენილი მაჩვენებლები, რომლებიც კითხვარის მიხედვით შეესაბამება ცხრილის პარამეტრებს²⁰. აქედანაც ირკვევა, რომ აზროვნების მაღალ აქტივაციას იწვევს სოკრატული მეთოდის გამოყენება (66.7%25) და დამოუკიდებელი სამუშაო (33.3%25);

ცხრილი №6: VII-X კლასის მოსწავლეების მიერ შეფასებული: გამოყენებულ მეთოდსა და აზროვნების აქტივაციას შორის კავშირი

კვლევა ითვალისწინებდა იმის დადგენას, თუ რამდენადაა ჩართული მოსწავლე გაკვეთილის პროცესში. ამ კითხვაზე სხვადასხვა ფორმულირებებით პასუხობდნენ როგორც დამკვირვებლები, ასევე მასწავლებლები და მოსწავლეები. აღმოჩნდა, რომ დამკვირვებელთა პასუხები ამ კითხვაზე განსხვავდება მასწავლებელთა პასუხებისგან. დამკვირვებელთა 33.5%25 აფიქსირებს, რომ კლასის ნახევარია ჩართული გაკვეთილის პროცესში, 35.2%25 აღნიშნავს, რომ კლასის ნახევარზე მეტია ჩართული, ხოლო მასწავლებლების შემთხვევაში 42.9%25 მიუთითებს, რომ კლასის ნახევარზე მეტია ჩართული, ხოლო 46.0%25 აღნიშნავს, რომ მთელი კლასია ჩართული. დიაგრამაზე №10 განსხვავებები ნათლად ჩანს²¹

დიაგრამა №10: დამკვირვებლების და მასწავლებლების შეფასებები მოსწავლეთა

ჩართულობაზე

მასწავლებლებს დაესმოდათ შეკითხვა, ხელს ხომ არ უშლიდა გაკვეთილის პროცესში ვინმე. ამ კითხვაზე პასუხები ასე განაწილდა: კი 9.5%25, არა 90.5%25. ასევე მასწავლებლებს დაესმოდათ შეკითხვა, თუ რამდენი მოსწავლე იყო პასიური. პასიურობის მაჩვენებელი არის 25.2%25, ხოლო ჩართულობის კი 76.3%25.

კავშირი არსებობს გამოყენებულ მეთოდსა და მოსწავლის ჩართულობას შორის. კერძოდ, გამოყენებული მეთოდებიდან სოკრატული მეთოდის შემთხვევაში ჩართულობის ყველაზე მაღალი ხარისხი დაფიქსირდა. გამოკითხულთა 15.8%25 აღნიშნავს, რომ ამ მეთოდის გამოყენების შემთხვევაში კლასის ჩართულობა მაქსიმალურია (თითქმის მთელი კლასი). სხვა მეთოდების შემთხვევაში კი ჩართულობის მაქსიმალური ხარისხი 8%25-ზე ნაკლებმა დამკვირვებელმა დააფიქსირა.

განსხვავებები თვეების მიხედვით დამკვირვებელთა პასუხებში მოსწავლეთა ჩართულობასთან დაკავშირებით არ გამოვლინდა.

დიაგრამაზე №11 მოცემულია მოსწავლეთა სხვა რეაქციები, რომლებსაც ისინი ავლენდნენ გაკვეთილის პროცესში. დიაგრამაზე ნათლად ჩანს, რომ მოსწავლეების დესტრუქციული რეაქცია ნაკლებად შეიმჩნევა, თუმცა ამ გარემოების განმსაზღვრელ ფაქტორს შესაძლებელია დამკვირვებელთა არსებობა წარმოადგენდეს.

მოსწავლეთა სხვა რეაქციები

დიაგრამა №11: მოსწავლეთა რეაქციები გაკვეთილზე

მოსწავლეებსაც ეძლეოდათ შეკითხვა, რომელიც ასახავს მოსწავლის რეაქციებს გაკვეთილის პროცესში. მოსწავლეთა პასუხები მოცემულია დიაგრამაზე №12.

დიაგრამა №12: VII-X კლასის მოსწავლეების მიერ შეფასებული რეაქციები

გააკვეთილზე

თუ შევადარებთ ამ ორ დიაგრამაზე არსებულ მონაცემებს, აღმოვაჩენთ, რომ მოსწავლეთა თვითშეფასება უფრო მაღალია, ვიდრე დამკვირვებლების შეფასება. მაგ: მოსწავლის პასუხი - ჩართული ვიყავი, ვასრულებდი მასწავლებლის დავალებას და წარმატებით შევასრულე - 51.0%25-ი შეესაბამება დამკვირვებელთა პასუხს ჩართული წარმატებული 34.1%25.

დამკვირვებელთა შეფასებით მასწავლებელთა გამოხმაურების განაწილება მოცემულია დიაგრამაზე №13, სადაც ნათლად ჩანს, რომ მასწავლებლებს ძირითადად პოზიტიური გამოხმაურება აქვთ მოსწავლეთა რეაქციებზე.

დიაგრამა №13: მასწავლებელთა გამოხმაურება მოსწავლეთა რეაქციებზე

დიაგრამაზე №14 მოცემულია მასწავლებელთა და დამკვირვებელთა პასუხების განაწილება მასწავლებლის გამოხმაურებაზე. როგორც დიაგრამაზე ჩანს, მასწავლებელთა უფრო მცირე ნაწილი ამბობს, რომ მოსწავლეთა რეაქციებზე დადებითი გამოხმაურება აქვს (42.6%25), ვიდრე დამკვირვებლები (55.6%25), ხოლო მასწავლებელთა უფრო დიდი ნაწილი ამბობს, რომ მას მოსწავლეთა რეაქციებზე უარყოფითი გამოხმაურება აქვს (20.6%25,) რასაც დამკვირვებელთა მხოლოდ 10.6%25 აღნიშნავს. ეს შესაძლოა მიუთითებდეს, რომ მასწავლებლები უფრო თვითკრიტიკულები არიან.

დიაგრამა №14: განსხვავებები მასწავლებელთა და დამკვირვებელთა პასუხებში

მასწავლებლის გამოხმაურებასთან დაკავშირებით

იგივე კითხვა დაესმოდათ მოსწავლეებსაც, მათ ეკითხებოდნენ გაკვეთილის მსვლელობისას მასწავლებელი თუ რა სახით გამოეხმაურა მათ.

დიაგრამაზე №15 მოცემულია მოსწავლეთა პასუხების განაწილება. მოსწავლეთა პასუხები რადიკალურად განსხვავდება მასწავლებელთა და დამკვირვებელთა პასუხებისაგან, მოსწავლეები ძირითადად პასუხობენ, რომ მასწავლებელს კონსტრუქციული გამოხმაურება ჰქონდა მათ რეაქციაზე (მაგ. კითხვების საშუალებით მიმახვედრა, თუ როგორ უნდა მოვქცეულიყავი - 54.9%25);

მოსწავლეების მიერ მასწავლებლის გამოხმაურების შეფასება

დიაგრამა №15: მოსწავლეების მიერ მასწავლებლის გამოხმაურების შეფასება

დიაგრამაზე №16 ნაჩვენებია დამკვირვებელთა პასუხების განაწილება კითხვაზე თუ როგორ ხდება გაკვეთილის ეტაპიდან ეტაპზე გადასვლა. როგორც დიაგრამიდან ჩანს, მასწავლებლები ძირითადად გეგმის მიხედვით გადადიან სხვა ეტაპზე 82.9%25 და იშვიათ შემთხვევაში სიტუაციურად 11%25. გამოკითხული მასწავლებლების 88.2%25 ამბობს, რომ მას გაკვეთილის ჩატარებისას ჰქონდა წინასწარი გეგმა, რომლითაც ხელმძღვანელობდა.

ცხრილიში №6-ში მოცემულია მასწავლებელთაა პასუხების განაწლება კითხვაზე თუ რამდენად ადვილად გასაგები, საინტერესო და პრაქტიკული იყო მიცემული მასალა მოსწავლეთათვის. როგორც ცხრილიდან ჩანს, მასწავლებლები მიცემულ მასალას ადვილად გასაგებად, საინტერესოდ და პრაქტიკული გამოყენების მქონედ აღიქვამენ.

როგორ ხდება გაკვეთილის შემდგომ ეტაპზე გადასვლა

დიაგრამა №16: გაკვეთილის გეგმის მიხედვით წარმართვა