სუნამო, მომაჯადოებელი და იდუმალი...

არომატების ისტორია ძველი ეგვიპტიდან იღებს სათავეს, ეგვიპტელები სუნამოებს ოქროზე მეტად აფასებდნენ და მხოლოდ შეძლებული ფენის პრივილეგიად მიიჩნევდნენ. კლეოპატრა სუნამოს აპკურებდა იალქნებს რათა ყველას ეგრძნო მისი ჩამობრძანება. თანდათანობით არომატებმა მოაჯადოვა მთელი მსოფლიო. მაგალითად, ძველ ბერძნებს სჯეროდათ რომ ღმერთები თავად ქმნიან არომატებს და რომ ღმერთის ან ქალღმერთის დედამიწაზე მოვლინება ტკბილი არომატით შეიგრძნება. აღმოსავლეთ კულტურაში რელიგიური კუთხით დიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა არომატებს. არაბები პატივისცემის ნიშნათ, სტუმრებს მისვლისას ვარდის წყალს, ხოლო წასვლისას ფიმიამს აპკურებდნენ. ინდოეთში არომატები კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენდა.

დაგენილია, რომ სუნამო ადამიანის მე-ს გამოხატავის საუკეთესო საშუალებაა. მცენარეებისაგან სურნელოვანი სითხის შექმნა, საუკუნეებმა ხელოვნების ერთ ერთ დარგადაც კი ჩამოაყალიბა, რომელსაც საფუძველი ჩაუყარეს ძველმა რომაელებმა, ეგვიპტელებმა, ბერძნებმა, თანამედროვე ქიმიკოსებმა კი მათი სახელები დაარქვეს და ადამიანთა შიანგან სამყაროს დაუკავშირეს.

თითოეული სუნამო ჰარმონიულად შექმნილი მთლიანობაა. სურნელი ადამიანში ვნებას და ლტოლვას აღვივებს, კარგად შერჩეული სუნამო ურთიერთობის ჰარმონიულობის საწინდარია. ჯონ გალიანოს თქმით ქალის ყველაზე მნიშვნელოვანი სამკაული მისი სურნელია. პოეტები, მწერლები, შემოქმედები და უბრალო ადამიანები აღფრთოვანებაში მოჰყავდა იმ სურნელს რომელიც ასე დუფარავად ამხელდა სუსტი სქესის საიდუმლოს.

ამგვარი საიდულმლოებებითა და იდუმალებით მოცულია სუნამო, ისევე, როგორც თვით ქალი. ქალის სურნელზე წერდნენ და დაწერენ მომავალშიც. უძღვნიდნენ ლექსებს, შედევრებს, რაც იქამდე გაგრძელდება სანამ ქალი იარსებებს…

სუნამოს მთავარი საიდუმლოება მის შემადგენლობაში იმალება. პარფიუმერული ნაწარმების შემადგენლობა ერთნაირია: სპირტი, წყალი და პარფიუმერული კომპოზიცია. განსხვავებას მხოლოდ პროპორციები ქმნის. უმაღლესი კატეგორიის პარფიუმერიას-სუნამოს (Parfum-ი ან Extrait-ი) წარმოადგენს 20-30% პარფიუმერული კომპოზიცია და 90%-იანი სპირტი. სუნამოს შემადგენლობაში შედის ძვირფასი ნატურალური კომპონენტები. პარფიუმერული წყლის (eau De parfum, Parfum De toilette) შემთხვევაში პროპორცია შემდეგია: პარფიუმერული კომპოზიციის 15-20% და 90%-იანი სპირტი. ტუალეტის წყალში (Eau De Toilette) 6-12% კონცენტანტი შეზავებულია 85%-იანი სპირტით. ოდეკოლონს (Eau De Cologne) ქმნის 3-5% სურნელოვანი ნივთიერება 70-80%-იან სპირტში.

იმისთვის, რომ სუნამომ თავისი სურნელი დიდხანს შეინარჩუნას მისი განსაკუთრებულად შენახვა არის საჭირო. გაუხსნელი სუანომოების შენახვის ვადა, საშუალოდ 3 წელია, ხოლო გახსნის შემდეგ ის 6-18 თვემდე მცირდება. თუმცა შენახვის წესების დაცვის გარეშე სუნამო შეიძლება ერთ კვირაში გაფუჭდეს. უპირველეს ყოვლის უნდა გვახსოვდეს, რომ პარფიუმერიას სამი დაუძინებელი მტერი ჰყავს: შუქი, სითბო და ნესტი. ისინი არღვევენ სუნამოს ფორმულას და აფუჭებენ მას. სუნამო უნდა შეინახოს თავისივე კოლოფში, სითბოსა და სინათლისგან რაც შეიძლება შორს. არავითარ შემთხვევაში არ შეინახოთ სუნამო აბაზანაში. ყველაზე საუკეთესო ადგილია კომოდის უჯრა, რომელსაც იშვიათად იყენებთ.

სუნამოსთვის შენახვის გარდა ასევე მნიშვნელოვანია მისი სწორად გამოყენებაც, რათა დიდხანს შევინარჩუნოთ მისი სურნელი. სუნამო უნდა დაიპკუროთ სუფთა, მშრალ კანზე, სადაც კანი უფრო ფაქიზია. ხანდახან შეიძლება დაიპკუროთ თმაზე თუკი მისი გამოშრობის არ გეშინიათ. ტანსაცმელზე სუნამოს დაპკურება რეკომენდირებულია მათთვის, ვინც მისი რომელიმე კომპონენტის მიმართ ალერგიულია. სუნამოს არომატი სრულად მხოლოდ კანთან კონტაქტისას იშლება, ასე, რომ ქსოვილზე დაპკურებით სულ სხვა ეფექტს მივიღებთ. თუმცა შესაძლებელია ტანსაცმელზე სუნამომ, სურნელთან ერთად ლაქაც დატოვოს. თუკი მზეზე ყოფნა გიწევთ, გირჩევთ გამოიყენოთ თქვენი სუნამოს უალკოჰოლო ვარიანტი.

სუფთა თმა, ნატურალური ქსოვილები და ბეწვი დიდხანს ინარჩუნებს არომატს. ეს უნდა გაითვალისწინოს მან, ვინც ხშირად იცვლის სუნამოს.

რეკლამას დიდი ადგილი უჭურავს სუნამოს (და არა მარტო სუნამოს) პოპულარიზაციაში. მაგალითად, სუნამო „Chanel №5“-ისთვის გაკეთებული რეკლამის საფასურად მსახიობმა ნიკოლ კიდმანმა 4 წუთიან ვიდეორგოლში ჰონორარი 3,71 მილიონი დოლარი აიღო და ამით გინესის რეკორდების წიგნში შევიდა. გინესის რეკორდების ბოლო მონაცემებით აქამდე არცერთ მსახიობს 4 წუთში ასეთი დიდი რაოდენობის თანხა არ გამოუმუშავებია. რეკორდსმენთა შორის არიან აგრეთვე: მადონა, ჯენეტ ჯექსონი, და სხვები.

კრიტიკოსები, სუნამო „Ja Dore“-ის წარმატებას სარეკლამო კლიპს მიაწერენ, რომელშიც Dior-მა ჰოლივუდის ვარსკვლავი შარლიზ ტერონი გამოიყენა.

საქართველოში პარფიუმერიისა და კოსმეტიკის სფეროში ყოველთვის არსებობდა ხარისხიან პროდუქციაზე მოთხოვნა, თუმცა არ არსებობდა ადგილობრივი წარმოება. ცნობილი ბრენდები საქართველოს ბაზარზე დაახლოებით 10-12 წლის წინ გამოჩნდნენ. 1995 წელს თბილისში თითქმის ერთდროულად გამოჩნდა ორი ახალი ქსელი -„ვულე-ვუ” და „ისი-პარი“. დროთა განმავლობაში ორივე ქსელი დაიხვეწა და გაფარდოვდა. დღესდღეობით საქართველოში „ისი-პარი“-ს 14 და „ვულე-ვუ“-ს 11 მაღაზიაა წარმოდეგნილი. ცოტა მოგვიანებით 1998 წელს პარფიუმერიების მაღაზიათა ქსელებს შეემატა კიდევ ერთი ახალი ქსელი „ლუტეცია“, რომელიც 6 სავაჭრო ობიექტს აერთიანებს. მის ქსელში შედის ასევე „ივ-როშეს“ ორი მაღაზია.

„ვულე-ვუ“-ში ფასები მაღალია და ფასდაკლებები მხოლოდ სადღესასწაულო დღეებში ხდება. მოთხოვნა „ვულევუ“-ს პროდუქციაზე სწრაფად იზრდება. სულ რაღაც ორ წელიწადში 4 მაღაზია გაიხსნა. „ვულე-ვუ“-ს ათვისებული აქვს ყველა სეგმენტი. ასორტიმენტი საკმაოდ ფართოა. „ვულე-ვუ“-ს მომხმარებლის 70-80 პროცენტი მაღალშემოსავლიანია, ხოლო მომხმარებლის 20 პროცენტი „ვულე-ვუ“-ში ხარისხიანი პროდუქციის გამო შედის.

„ისი-პარი“-ში წარმოდეგნილია ახალგაზრდული ბრენდები, მაგალითად „ნაომი ქემბელი“, „მექსი“, „ლა კოსტა“. მაღაზია გათვლილია საზოგადოების ყველა სეგმენტზე. აქვთ ექსკლუზიური ბრენდებიც. აქვთ შედარებით ძვირადღირებული ბრენდებიც მაგალითად “ლა პრირი” რომელიც არის შვეიცარული ფირმა და რომლის პროდუქციაც დამზადებულია თევზის უძვირფასეს ქვითირზე, რომლის ფასიც 1500-5000 ლარამდე ადის. ამასათან ისი-პარიმ 2007 წელს ქსელში ერთ ერთი ძვირადღირებული ბრენდი „ბუგატი“ შემოიტანა. სუნამო სამი ორიგინალური სახითაა გამოშვებული -„ბუგატი პრესტიჟი“ „ბუგატი მალტიპილი“ „ბუგატი ლუქსი“ ე.წ. „ოქროს ბუგატის“ ღირებულება 6600 ლარია. მას საქართვლოი თავისი მყიდველები ჰყავს.

პარფიუმერიის მაღაზიათა ქსელს მძაფრ კონკურენციას უწევს ბაზრობა, სადაც ფასები შედარებით დაბალია და წარმოდგენილი პროდუქციის ასორტიმენტი მრავალფეროვანი. თუმცა ბაზრობაზე წარმოდგენილი პროდუქცია დაბალხარისხიანია. ექსპერტების მოსაზრებით ბაზრის ამ სეგმენტში დიდია ფალსიფიკაციის რისკი.

უნდა აღვნიშნოთ, რომ დიდი სირთულეს ეავაწყდით მაღაზიების გამოკვლევისას, რადგან მენეჯერები არ გვაწვდიდინენ ინფორმაციას ბაზარზე არსებული კონკურენციის გამო.

ჩატარდა კვლევა, რომლის ფარგლებშიც გამოიკითხა სუნამოს მომხმარებლები სულ გამოკითხულ იქნა 81 სუნამოს მომხმარებელი, აქედან 59 ქალი და 22 მამაკაცი. რომელთა ასაკი განსხვავებული იყო ერთმანეთისაგან, თუმცა ძირითადად 16-25 წლამდე მერყეობდა.კვლევის ფარგლებში ასევე გამოიკითხენ სუნამოს მაღაზიები

მომხმარებლისთვის სასურველი მაღაზიებისთვის

როგორც დიაგრამიდან ჩანს, ჩვენს მიერ გამოკითხული მომხმარებლების 53.1%25 სუნამოს ყიდვას „ისი-პარ“-იში ამჯობინებს 16%25 უპირატესობას „ვულე-ვუ-ს ანიჭებს. „ლუტეცია“-ში კი სუანმოს გამოკითხულთა 9.9%25 იძენს, ხოლო ბაზრობაზე და სხვა მაღაზიებში შესაბამისად 8.6%25-12.3%25

ზოგიერთი ადამიანი სუნამოს დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს და ყოველდღიურად მოიხმარს, ზოგისთვის კი სუნამო უბრალოდ დამატებითი აქსესუარს წარმოადგენს და რომლითაც შეუძლია განსაკუთრებულ დღეებში თავი მოიწონოს.გამოკითხული სუნამოს მომხმარებლების 87%25 რეგულარულად მოიხმარს სუნამოს დაახლოებით 5%25 მხოლოდ განსაკუთრებულ დღეებში, ხოლო 8%25 კი ძალიან იშვიათად.

სუნამოს შეძენის სიხშირე

გამოკითხული სუნამოს მომხმარებელთა 47%25 - 3 თვეში ერთხელ ყიდულობს სუნამოს. 28%25 - 6 თვეში ერთხელ, 14%25 - წელიწადში ერთხელ გამოკითხულთა 11%25 კი უფრო იშვიათად ყიდულობს სუნამოს. დავადგინეთ აგრეთვე სუნამოს ყიდვის მიზანიც, კერძოდ კი 74,1%25 სუნამოს ყიდულობს პირადი მოხმარებისთვის 25, 5 %25 კი საჩუქრად, რომელიც ძირითადად მეგობრისთვისააა განკუთვნილი.

ჩატარებულმა კვლევამ გამოავლინა ის ძირითადი ფაქტორები რომლებიც მნიშვნელოვანია მომხმარებლითვის სუნამოს არჩევის პროცესში. გამოვყავით შემდეგი ძირითადი ფაქტორები: ბრენდი, სურნელი, მოდურობა, ფლაკონის დიზაინი, სიახლე და ფასი. მომხმარებელს თვითეული მათგანი უნდა შეეფასებინა ქულებით 1. ძალიან მნიშვნელოვანია. 2. მნიშვნელოვანია 3 ნაკლებად მნიშვნელოვანია. 4. უმნიშვნელოა. საბოლოო ჯამში მივიღეთ შემდეგი სახის მონაცემები; როგორც დიაგრამიდან ჩანს მომხმარებლისთვის ყველაზე ნიშვნელოვანი სურნელი აღმოჩნდა, შემდეგი ფაქტორი რომელიც გავლენას ახდენს მომხმარებლის გადაწყვეტილებაზე არის ბრენდი ყველაზე უმნიშვნელო სუნამოს შეძენისასა მომხმარებლისთვის აღმოჩნდა ფლაკონის დიზაინი.

მნიშვნელოვანი ფაქტორები სუნამოს შერჩევისას

კვლევის ფარგლებში მოხდა მომხმარებეთა სეგმენტაცია ორ ჯგუფად: ადამიანები რომლებიც საჩუქრად ყიდულობენ სუნამოს და ადამიანები, რომლებიც თავიანთი პირადი მოხამრებისთვის ყიდულობენ სუნამოს რა ფაქტორებს ანიჭებენ უპირატესობას სუნამოს არჩევის დროს.

შედეგად, გამოვლინდა, რომ მომხმარებლისთვის რომელიც პირადი მოხმარებისთვის ყიდულობს სუნამოს, ყველაზე მნიშვნელოვანია ფასი და სურნელი, ხოლო შედარებით უმნიშვნელოა ბრენდი და ფლაკონის დიზაინი. სუნამოს საჩუქრად ყიდვის დროს კი სურნელზე მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ბრენდი. გამოკითხულთა უმეტესობისთვის ფლაკონის დიზაინიც არანაკლებ მნიშვნელოვანი აღმოჩნადა.

ყოველ სუნამოს თავისი განსაკუთრებული სურნელი გააჩნია შესაბამისად განსხვავებულია მომხმარებელთას გემოვნებაც. გამოკითხულ მომხმარებელთა 76%25 უპირატესობას ანიჭებს გრილი სურნელის სუნამოს, ხოლო მძაფრ და ტკბილ სუნამოს შესაბამისად 14-10%25

კვლევის ფარგლებში ასევე დადგინდა ცვლიან თუ არა სუნამოს სახეს გამოკითხული მომხმარებლები. გაირკვა, რომ გამოკითხულების 56%25 ხშირად ცვლის სუნამოს სახეს, 29%25 მეტ-ნაკლებად ხშირად, რადგან სუნამოებს ძირითადად ჩუქნიან. თავისი სუნამოს ერთგულად კი მხოლოდ 16%25 რჩება.

ასევე მნიშვნელოვანია ფაქტორების შეფასება, მაღაზიის არჩევის დროს, გამოკითხული სუნამოს მომხმარებლებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ასორტიმენტის განახლება ახალი სუნამოებით. თუმცა ასევე მნიშვნელოვანია დაბალი ფასები და პერიოდული ფასდაკლებები. შედარებით ნაკლებ მნიშვნელობას ანიჭებენ იმას რომ მათ მიერ არჩეული მაღაზია იყოს ფართო ქსელი.

მნიშვნელოვანი ფაქტორები მაღაზიის არჩევისას

რაც შეეხება სუნამოს ფასებს, ძირითადად ყიდულობენ 50-100 ლარამდე ღირებულების სუნამოებს, რასაც ასევე ადასტურებენ ჩვენს მიერ გამოკითხული მაღაზიების მენეჯერები. შემდეგ მოდის 50 ლარზე ნაკლები ღირებულების სუნამოები, 100-150 ლარამდე ყიდულობს გამოკითხულების 13.6%25. 150 ლარის ზევით კი მხოლოდ 3.6%25.

შეძენილი სუნამოს ფასი

აღმოჩნდა, რომ ის ვინც სუნამოზე ხარჯავს 150 ლარს ზევით, სუნამოს ყიდულობს წლიწადში ერთხელ ან უფრო იშვიათად, ხოლო ის ვინც 3 თვეში ერთხელ ყიდულობს ძირითადად 50-100 ლარამდე ხარჯავს.

კვლვის ერთ-ერთი მიზანი იყო დადგენილიყო თუ რომელ ბრენდს ანიჭებენ უპირატესობას სუნამოს მომხმარებლები. გამოკითხულ მომხმარებელთა შორის ყველაზე პოპულარული ბრენდია Channel, შემდეგ მას მოსდევს Dior, Armani ასევე უპირატესობას ანიჭებენ Nina Ricci და Lancome. მაღაზიების მენეჯერთა გამოკითხვის შედეგადაც თითქმის იგივე ბრენდები დასახელდა ყველაზე პოპულარულად მოთხოვნად ბრენდებად. მათი თქმით ყველაზე პოპულარული ბრენდია Channel. შემდეგ მას მოსდევს Nina Ricci.

ქალბატნებისთვის ყველაზე სასურველი ბრენდები

მამაკაცებისთვის ყველაზე სასურველი ბრენდები

2008 წლის გაზაფხულზე Gres-ის სახლი აგრძელებს საკუთარი სუნამოების სერიების გამოშვებას მარლენ დიტრიხის სახელით. სამეული Hommage a'Marlene Dietich, კლასიკური ყვავილოვანი სურნელი My Dream, ყვავილოვანი შიპრი My Life და ნაზი არომატი My Passion, რომელიც გაძლევს საშუალებას შეეხო კინომატოგრაფიის კლასიკას.

წელს რუსეთში გამოჩნდება კიდევ ერთი სერია Annick Goutal-ისგან. Guerlain იძლევა დაპირებას, რომ გამოეშვებს მამკაცის სუნამოს, რომელიც შეესატყვესება ქალის სუნამოს Insolence. Hermes-ი კი 2008 წელს გააგრძელებს Un jardin... ის სერიას. მათი ახალი სუნამო აზიურ თემაზე ჟანა-კლოდა ელენისაგან მაისში გამოვა.

ლორენზო ვილლორესი კი არ ღალატობს თავის მანიას და ზღვის არომატით ახალ Mare Nostrum-ს ამზადებს. ეს კოლექცია ორი სურნელისაგან - მუსკუსის მგრძნობიარე და ქალური ფლერდორანჟისგან შედგება.

რაც შეეხება ახლად შექმნილ ბრენდს By Kilian-ს, იგი ოთხ ახალ სუნამოს გამოუშვებს. Davidoff-ის სახლი კი ეყრდნობა მამაკაცის სუნამოს Adventure-ს და დიდი იმედებს ამყარებს, რომელიც სულ მალე გამოჩნდება ბაზარზე.

მაისში გამოჩნდება მამაკაცთა სუნამოს კიდევ ერთი ვერსია The One for Men Dolce&Gabbana მეთიუ მაკკონახისაგან.

მარტის თვეში პარფიუმერი Aantuin li Comme des Garcons წარმოადგენს „888“, რომელსაც პირობითად „ოქროს“ სუნამოს უწოდებენ.

პარფიუმეულურმა პროექტი Etat Libre d'Orange, ახალის სუანმოების გამოშვებას გეგმავს. სუნამო შეიცავს სუფთა კანის და მუსკუსის სურნელს.

Givenchy-ის სახლმა 2008 წლის შემოდგომისათვის გადაწყვიტა მამაკაცის კიდევ ერთი სუნამო Pi Neo გამოუშვას, რომელიც სხვა არომატებთან ერთად მანდარინის სურნელსაც უნდა შეიცავდეს.

Juicy Countre-ის სახლმა გადაწყვიტა მარტის თვეში გამოუშვას მამაკაცის პირველი სუნამო Dirty English. სახელწოდების მიხედვით იგი ვინტეჯის ან გოთური მიმდინარეობის უნდა იყოს.

ცნობილი იტალიელი კუწურიე ჯორჯ არმანი ბოლო დროს აქცენტს აკეთებს თავის პარფიუმერულ ნაწარმზე. ადრე თუ პარფიუმერიას უშვებდა როგორც დამატებით აქსესუარს ტანსაცმელზე, ახლა პირიქით პარფიუმერიისთვის ქმნის დამატებით აქსესუარს. ახალ სუნამოს მან დაარქვა Diamonds. ახალი არომატი შეიქმნა სპეციალურად ელეგანტური ქალებისათვის და ამიტომ მისი სახე გახდა ბიონსე ნოულსი.

დღეს მსოფლიო და ადგილობრივ ბაზრებზე საქონლის გასაღება შეუძლებელია რეკლამისა და პრომოუშენის გარეშე. რეკლამას კი ძალზე გრძელი ისტორია აქვს. ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებში არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს ნივთმტკიცებები, რომლებიც მიანიშნებდა სხვადასხვა ღონისძიებებისა თუ შეთავაზების შესახებ. რომაელები ქმნიდნენ კედლის ნახატებს, რათა ეუწყებინათ გლადიატორთა ბრძოლებზე; ფინიკიელები კი, საზეიმო თავშეყრის ადგილებში, უზარმაზარ ქვებზე, ხატავდნენ სურათებს საკუთარი ნაწარმის სტიმულირების მიზნით. მიუხედავად ამისა, თანამედროვე რეკლამა სრულიად განსხვავდება თავისი წინამორბედისაგან. ამჟამად, რეკლამაზე აშშ-ში ყოველწლიურად 237 მილიარდ დოლარს ხარჯავენ. მსოფლიოში კი, რეკლამაზე, დაახლოებით 470 მილიარდი დოლარი იხარჯება. General Motors-მა აშშ-ში რეკლამირების უდიდესმა განმახორციელებელმა, 2005 წელს ქვეყნის მასშტაბით რეკლამირებას 3.6 მილიარდ დოლარზე მეტი მოახმარა.

მიუხედავად იმისა, რომ რეკლამა, ძირითადად, კომერციული ფირმების მიერ გამოიყენება, მას აქტიურად მიმართავენ არაკომერციული ორგანიზაციები, პროფესიონალური და სოციალური სააგენტოები, რომელნიც რეკლამას უწევენ თავიანთ საქმიანობას. რეკლამაზე ყველაზე დიდი ფულის მხარჯველთა შორის 24 ადგილი უკავია არაკომერციულ ორგანიზაციას -აშშ-ის მთავრობას. რეკლამა კარგი საშუალებაა ინფორმაციის მიწოდებისა და დარწმუნებისთვის.

ყოველ რეკლამაში არის სიმართლისა და ტყუილის ნაზავი. რეალურად რეკლამირებას ორი ფუნქცია აქვს: პირველი, მომხმარებლის ინფორმირება, მეორე, მომხმარებლის მოტყუება და გაბრუება, რათა მან სასწრაფოდ იყიდოს ესა თუ ის საქონელი. არის კიდევ რეკლამირების ერთი ფუნქცია - მიაჩვიოს ამ თუ იმ საქონელს და ხშირად მონოპოლიური მდგომარეობა დაიკავოს ბაზარზე. ამის თვალსაჩინო მაგალითია „კოკა-კოლას“ რეკლამა.

რაშია „კოკა-კოლას“ უნიკალურობა? არაფერში! მაშ რატომ იყიდება ყველაზე მეტად? იმიტომ, რომ ყველაზე დიდი რეკლამა აქვს და მოქმედებს ადამიანის, განსაკუთრებით კი მოზარდების ფსიქიკაზე.

რეკლამა ხორციელდება შემდეგი არხებით: ტელეეთერით - ბაზრის 60%25; ბილბორდებით ქუჩაში და სხვადასხვა სანახაობებზე - 8%25; ბეჭდვითი მედიის საშუალებით - 12%25; ინტერნეტის საშუალებით - 18%25; სხვა საშუალებებით - 2%25.

აქედან ყველაზე მზარდია რეკლამირება ინტერნეტის საშუალებით. მას სპეციალისტები მომავლის მონოპოლისტობას უწინასწარმეტყველებენ. დღეს ყველაზე რეიტინგული ტელე-რადიო რეკლამაა. მას უჭირავს ძირითადად ბაზარი და დღითიდღე დიდი ტემპებით იზრდება. მან ამ ბაზრიდან თითქმის გამოაძევა ბეჭდვითი მედია და ეს ბუნებრივია, რადგან ტყვეობაში ჰყავს უფრო ფართო მაყურებელი.

რეკლამის საჯარო ბუნებიდან გამომდინარე, მომხმარებლებში ჭარბობს ტენდენცია, რეკლამირებული პროდუქტები განიხილონ, როგორც უფრო სანდო. ამავდროულად, რეკლამა ძალზე შთამბეჭდავია - იგი კომპანიას საშუალებას აძლევს, ვიზუალური, ბეჭდური, ხმოვანი საშუალებებისა თუ ფერების გამოყენებით ხატოვნად აღწეროს თავისი პროდუქცია. ერთი მხრივ, რეკლამა შეიძლება გამოვიყენოთ პროდუქტისათვის გრძელვადიანი იმიჯის შესაქმნელად, მეორე მხრივ კი - სწრაფი ფასდაკლების საუწყებლად.

თუმცა რეკლამას აქვს უარყოფითი მხარეებიც. მიუხედავად იმისა, რომ სწრაფად აღწევს ბევრ ადამიანამდე, რეკლამა არაპერსონალურია და არ შეიძლება ისეთივე დამაჯერებელი იყოს, როგორიც კომპანიის გაყიდვის პერსონალთან უშუალო ურთიერთობა.

სარეკლამო კამპანიის წარმოება შეუძლებელია სარეკლამო კომპანიების გარეშე. სარეკლამო სააგენტოები შეიქმნა 1800-იანი წლების შუა პერიოდში, გამყიდველებისა და ბროკერების მიერ, რომელნიც მუშაობდნენ მედიისათვის და იღებდნენ საკომისიოს კომპანიებზე სარეკლამო სივრცის მიყიდვაში. გადიოდა დრო და რეალიზატორებიც უფრო მეტ დახმარებს უწევდნენ მყიდველებს რეკლამის დამზადებაში. საბოლოოდ, მათ შექმნეს სააგენტოები და ჩამოყალიბდნენ უფრო როგორც რეკლამის შემქმნელები, ვიდრე მედიის წარმომადგენლები. დღევანდელი სააგენტოები ქირაობენ სპეციალისტებს, რომელთაც შეუძლიათ სარეკლამო ამოცანათა განხორციელება უკეთ, ვიდრე თავად კომპანიის მომსახურე პერსონალს. დღეს ის კომპანიებიც კი, რომელთაც ძლიერი სარეკლამო განყოფილებები გააჩნიათ, იყენებენ სარეკლამო სააგენტოების მომსახურებას. ზოგიერთი სარეკლამო სააგენტო უზარმაზარია. მაგალითად, McCann-Erickson Worldwide-ის წლიური შემოსავალი 1.2 მილიარდ დოლარს აჭარბებს. ბოლო წლებში ბევრი სააგენტო სხვა სააგენტოების მიერთების ხარჯზე გაიზარდა. სწორედ ასე იქმნება უზარმაზარი სარეკლამო სააგენტოები მფლობელი კომპანიები. ერთ-ერთი უდიდესი ამ „მეგაჯგუფებს“ შორის არის Omnicom Group-ი, რომელიც მოიცავს რამდენიმე დიდ სარეკლამო, საზოგადოებასთან ურთიერთობისა და სტიმულირების სააგენტოს, რომელთა ჯამური შემოსავალი 7.5 მილიარდი დოლარია.

კომპანიების ბრენდად ფორმირება მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული სარეკლამო კამპანიის სწორად დაგეგმვასა და წარმართვაზე. მართლაც, თანამედროვე პირობებში, კონკურენტულ გარემოში კომერციული საქმიანობის ეფექტიანობის ამაღლება წარმოუდგენელია კარგად დაგეგმილი და ორგანიზებული სარეკლამო კამპანიის გარეშე. კამპანიის მთავარი ამოცანაა, რაც შეიძლება სწორად განისაზღვროს, როგორ მიიტანს ის რეკლამას მომხმარებლამდე: რა ფორმით, მასობრივი ინფორმაციის რომელი საშუალებით და ბიუჯეტის რა ფარგლებში. საზღვარგარეთ ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სარეკლამო საქმიანობაში მარკეტინგულ კვლევებს, რაც ამ საქმიანობასთან დაკავშირებული მაღალი რისკის ფაქტორითაა გამოწვეული. მეტად მნიშვნელოვანია მომხმარებელზე რეკლამის ზემოქმედების ფსიქოლოგიური ფაქტორიც. დასავლეთის ქვეყნებში სარეკლამო კამპანიის წარმართვა წარმოუდგენელია ფსიქოლოგის ჩარევის გარეშე. ამიტომაც სააგენტოებს აუცილებლად ჰყავთ საკუთარი ფსიქოლოგი, რომელიც უშუალოდ რეკლამაზეა დასპეციალიზებული.

თავისი მნიშვნელობიდან გამომდინარე, მსოფლიო ბაზარზე რეკლამის ბიზნესი სულ უფრო და უფრო იმყარებს პოზიციებს. 2006 წელს სარეკლამო ბაზარი 4,9%25-ით გაიზარდა, ხოლო წლიურმა ბრუნვამ 282 მილიარდი დოლარი შეადგინა. ფრანგული ინსტიტუტის BIPE-ის მონაცემების მიხედვით, 2007 წელს რეკლამაზე გაწეული ხარჯები მთელს მსოფლიოში 295 მილიარდ დოლარს მიაღწია.

მსოფლიო ბაზარზე მიმდინარე პროცესების კვალდაკვალ საინტერესოა თუ რა ტენდენციები იკვეთება ქართულ სარეკლამო ბაზარზე, ვინ არიან ძირითადი მოთამაშეები, აქვს თუ არა ადგილი ბაზრის ზრდას და რა პრობლემები იკვეთება მისი განვითარების პროცესში.

ისევე როგორც მთელს მსოფლიოში, საქართველოშიც სარეკლამო კამპანიას, როგორც წესი, სარეკლამო სააგენტოები აწარმოებენ. საქართველოში სააგენტოები 16-17 წელია რაც არსებობენ და თავიანთ სარეკლამო საქმიანობას ახორციელებენ. დღეისათვის მათი საერთო რაოდენობა 78-ს შეადგენს. უმრავლესობა მცირე ზომის და ბიუჯეტის მქონე კომპანიებია. უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ თუ საზღვარგარეთ სააგენტოები გარკვეული სფეროს სპეციფიკის მიხედვით იყოფიან, ჩვენთან საქმე სხვაგვარადაა. ჩვენს კომპანიებს მუშაობა საკმაოდ რთულ პირობებში უხდებათ. იქიდან გამომდინარე, რომ ბაზარი პატარაა, მათ ყველაფრის კეთება თავად უხდებათ - ეს იქნება სარეკლამო კამპანიის დაგეგმვა, განთავსება თუ შემოქმედებითი მხარე. თუმცა არიან ისეთი სააგენტოებიც, რომლებიც მხოლოდ დაგეგმვასა და მის განთავსებაზე სპეციალიზდებიან.

სარეკლამო სააგენტოები სარეკლამო კამპანიის განხორცილების დროს მასობრივი ინფორმაციის ისეთ საშუალებებს იყენებენ, როგორიცაა ტელევიზია, რადიო, პრესა, გარე რეკლამა და ინტერნეტი. თუ მსოფლიოს სარეკლამო ბაზარს გადავხედავთ, გამოყენების თვალსაზრისით, მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებს შორის ყველაზე დიდი პროცენტი ტელევიზიასა და პრესაზე მოდის. მაგალითად, ესპანეთში ტელევიზია სარეკლამო ბაზრის დაახლოებით 50%25-ს იკავებს, ისევე როგორც იტალიასა და რუსეთში, თუმცა ვერ აღწევს ისეთ სიმაღლეებს, როგორც ლათინური ამერიკის, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიისა და ცენტრალური ევროპის ქვეყნებში. აშშ-ში, იაპონიასა და ჩინეთში ტელევიზიაზე 50%25 -ზე ნაკლები მოდის. არიან ქვეყნები, სადაც ტელევიზიის როლი შეზღუდულია, მაგრამ საკმაოდ განვითარებული და დივერსიფიცირებულია პრესა (ჩრდ. ევროპა, გერმანია, ნაკლები ხარისხით დიდი ბრიტანეთი და საფრანგეთი).

როგორც უცხოელი ექსპერტები აღნიშნავენ, მართალია, ტელევიზია ჯერჯერობით კვლავ ინარჩუნებს ბაზარზე ლიდერის პოზიციებს, მაგრამ სატელევიზიო რეკლამის „ოქროს ხანა“ სრულდება, ყოველ შემთხვევაში, ასეთია სიტუაცია განვითარებულ ქვეყნებში. მართალია, ის შეინარჩუნებს მაღალ სატელევიზიო შემოსავლებს, თუმცა მისი როლი შესუსტდება კომუნიკაციის ინოვაციური, ინტერაქტიული საშუალებების ზეგავლენით. ტელევიზიის ჰეგემონია მალე წარსულში დარჩება, რასაც ინტერნეტის მნიშვნელობის ზრდის არნახული ტემპები განაპირობებს.

ტელევიზიის შემდეგ, მნიშვნელობის თვალსაზრისით, ბევრ ქვეყანაში მეორე ადგილს პრესა იკავებს. უნდა აღინიშნოს, რომ აშშ-ში, იაპონიასა და ჩინეთში ძირითადად ორიენტირებულნი არიან გაზეთებზე, ხოლო საფრანგეთსა და რუსეთში რეკლამის დიდი წილი ჟურნალებზე მოდის. იტალიაში, დიდ ბრიტანეთსა და გერმანიაში სარეკლამო ინვესტიციები ჟურნალ-გაზეთებზე თანაბრად ნაწილდება.

რაც შეეხება რადიოს, მას აქვს პოტენციალი მნიშვნელოვნად გაზარდოს საკუთარი აუდიტორია, თუმცა აქ სერიოზულ პრობლემებს ციფრული ტექნოლოგიის განვითარების მაღალი ტემპი ქმნის.

პერსპექტიულია გარე რეკლამის მომავალი, რასაც ორი მნიშვნელოვანი ფაქტორის ბალანსი განსაზღვრავს: ერთი მხრივ ის, რომ სახლს გარეთ მყოფ ადამიანთა მობილურობა ხელს უწყობს ამ სახის კომუნიკაციისადმი აუდიტორიის პოტენციალის ზრდას, მეორე მხრივ, იზრდება საერთაშორისო კომპანიების გარე რეკლამის ოპერატორთა შეთავაზებათა ხარისხი; თუმცა ამავე დროს, არსებობს რისკი, რომ რეკლამის კონსტრუქციათა ხარისხი და მოცულობა გარემოს დაცვის მიზნით შემცირდება.

უნდა აღინიშნოს, რომ გარე რეკლამა საქართველოშიც საკმაოდ დიდი პოპულარობით სარგებლობს, თუმცა სარეკლამო კამპანიათა ბიუჯეტების 75-80%25 ტელევიზიაზე მოდის. დღეისათვის საქართველოში რამდენიმე ტელე-არხი არსებობს, რომლებიც საზოგადოებაში საკმაოდ დიდი რეიტინგით სარგებლობენ. სარეკლამო ბიზნესის განვითარება პირდაპირ კავშირშია მედიის განვითარების მაჩვენებელთან. საინტერესოა, იკვლევენ თუ არა საქართველოში მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების რეიტინგულობის ხარისხს.

რეკლამის შექმნაში ფსიქოლოგიის როლი, მართლაც, დიდია. თუმცა ჩვენი სარეკლამო სააგენტოები იშვიათად თუ იყენებენ ფსიქოლოგის რჩევებს რეკლამის შექმნის დროს, ამას სარეკლამო რგოლებიც მოწმობს. რეკლამის შექმნის პროცესში გათვალისწინებული უნდა იყოს ადამიანის ფსიქიკის თავისებურებანი.

სარეკლამო ბაზრის განვითარება მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული მასობრივი ინფორმაციის საშუალებათა განვითარებაზე. ქართული სარეკლამო სააგენტოები სარეკლამო ობიექტის სპეციფიკიდან გამომდინარე, გეგმავენ სარეკლამო კამპანიას და რეკლამის განთავსებისთვის თითქმის ყველა არსებულ საშუალებას იყენებენ, კომბინირებულად. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ სარეკლამო ბიუჯეტების 58-65%25 ტელევიზიაზე მოდის. დაახლოებით 15%25 - გარე რეკლამაზე, 10%25 - რადიოზე, დანარჩენი - პრესაზე. აქ რეკლამა უფრო სტატიების სახითაა წარმოდგენილი. იქედან გამომდინარე, რომ ტელევიზია მოსახლეობის საკმაოდ ფართო მასებს მოიცავს, მას ყველაზე მაღალი პროცენტული მაჩვენებელი აქვს რეკლამის განთავსების თვალსაზრისით. თუმცა კი ჩვენი გამოკვლევის თანახმად, გარე რეკლამაზე მოთხოვნა უფრო მაღალია, ვიდრე სატელევიზიო რეკლამაზე მოთხოვნა.

2006 წლის სატელევიზიო ბაზარი 13,5 მილიონ დოლარადაა შეფასებული. დღესდღეობით ქართულ მედიასივრცეში დაახლოებით 8 ტელეკომპანია მოქმედებს. მათ შორის რამდენიმე საკმაოდ მაღალი ხარისხის სატელევიზიო გადაცემებს სთავაზობს მაყურებელს და დიდი რეიტინგითაც სარგებლობს. უკვე წამყვანი ტელეარხები ისეთ პროექტებს ყიდულობენ, რომელთა ბიჯეტები მილიონნახევარ ლარსაც აღწევს. 2006 წლის სარეკლამო ბიუჯეტების ძირითადი ნაწილი ტელეკომპანია „იმედსა“ და „რუსთავი 2“-ის არხებზე გადანაწილდა. ძალიან მცირე ნაწილი მოდის დანარჩენ არხებზე. აღსანიშნავია ისიც, რომ სატელევიზიო ეთერს მულტინაციონალური კომპანიები ავსებენ. რაოდენობის სიმცირის, მათში გარკვეული შიშის ფაქტორის არსებობის თუ სხვა მიზეზთა გამო ქართული კომპანიები სატელევიზიო ბაზარზე ნაკლებად არიან წარმოდგენილნი.

ბიზნესმენთა წრეებში სარეკლამო კამპანიის მნიშვნელობის ზრდისა და ტელეკომპანიების განვითარების პარალელურად, საქართველოში შეიქმნა სისტემა, რომლის მეშვეობით სარეკლამო და ტელეკომპანიებს შორის ურთიერთობა უფრო ცივილური ფორმით ხორციელდება. ჯერ კიდევ 2004 წელს კომპანია „მედიაჰაუსი“, ხოლო უკვე 2005 წლიდან „ვიდეოინტერნეიშენელი“ შემოვიდნენ ქართულ ბაზარზე და ისინი ექსკლუზიური უფლებით უზრუნველყოფენ ტელეკომპანიების სარეკლამო დროის მიყიდვას სარეკლამო სააგენტოებისთვის.

აღნიშნულ ფაქტორებთან ერთად სარეკლამო ბაზრის ზრდას ხელს უწყობს კონკურენციის განვითარება ბიზნესის სხვადასხვა სფეროში. ჩვენთან კონკურენცია განსაკუთრებით გაძლიერდა მობილური კავშირგაბმულობის, საფინანსო, მშენებლობის, ფარმაციის სფეროებში. მათ ძალიან კარგად იციან რეკლამის მნიშვნელობა. სატელევიზიო დროის ძირითად ნაწილს სწორედ აღნიშნულ სფეროებში მოთამაშე კომპანიები ავსებენ. ისინი, დღესდღეობით საკმაოდ ძლიერ, მსხვილბიუჯეტიან, სწორი სტრატეგიის მქონე ორგანიზაციებს წარმოადგენენ და წარმატებულებიც არიან. 2002-2003 წლებში ყოველივე ეს ჩანასახოვან მდგომარეობაში იყო. ბოლო წლებში კი საკმაოდ სწრაფად განვითარდა, განსაკუთრებით რეკლამის კუთხით. ტელევიზიის კვალდაკვალ ბაზარზე გამოყენების თვალსაზრისით სერიოზულ პოზიციებს იკავებს გარე რეკლამა. მას ქართული კომპანიები საკმაოდ აქტიურად იყენებენ. იზრდება რადიოს როლიც რეკლამის სფეროში. რაც შეეხება პრესას, დღეისათვის სარეკლამო ბიუჯეტების ყველაზე დაბალი პროცენტი მასზე მოდის. ჯერჯერობით ვერც ინტერნეტი სარგებლობს დიდი პოპულარობით საქართველოში.

მართალია, ბაზარი ნელი ტემპებით, მაგრამ ასე თუ ისე ვითარდება, თუმცა დღემდე სარეკლამო ბიზნესში ერთ -ერთი უმნიშვნელოვანესი პრობლემა გადაუწყვეტელი რჩება -არ მიმდინარეობს ინტენსიური მუშაობა კვალიფიციური კადრების მოსამზადებლად ამ სფეროში.

ძირითადი მედიაკატეგორიებისათვის დამახასიათებელი ნიშაძირითადი
ნიშან-თვისებები

დღეს მედიის ფრაგმენტაციამ, მედიახარჯების მკვეთრმა ზრდამ და მიზნობრივი მარკეტინგის უფრო ფოკუსირებულმა სტრატეგიებმა მნიშვნელოვნად გაზარდა მედიადაგეგმვის ფუნქცია. რეკლამის შემქმნელები სულ უფრო ჰარმონიულად უთავსებენ ერთამანეთს სარეკლამო შეტყობინებებსა და მედიასაშუალებებს.

ხშირად მედიის საშუალებებით ვისმენთ და ვუყურებთ ისეთ სარეკლამო რგოლებს, რომლებიც მხოლოდ ადამიანთა მოტყუებად შეიძლება ჩავთვალოთ. რეკლამის შემქმნელები ხშირად რეკლამის ფსიქოლოგიური ზეგავლენის უნარს ბოროტად იყენებენ უხარისხო პროდუქციის გასასაღებლად და გვაჩეჩებენ ყოვლად გამოუსადეგარ საქონელს, რომლებმაც შეიძლება უარყოფითი გავლენა იქონიონ ადამიანთა ჯანმრთელობაზე და მათ ბიუჯეტზეც. ალბათ, ყველას ძალიან კარგად ახსოვს, რა რეკლამა გაუკეთდა ზეიკიძის ძეხვეულს, მაგრამ შემდეგ აღმოჩნდა, რომ მისი წარმოება ყოვლად წარმოუდგენელ პირობებში ხდებოდა. მიუხედავად ამისა, თავის დროზე ის მომხმარებელში დიდი პოპულარობით სარგებლობდა და ეს მხოლოდ რეკლამის დამსახურებაა, რომლის მიზანიც ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ადამიანთა მოტყუება იყო. მართალია, მოგვიანებით გაირკვა, როგორი ხარისხის იყო ეს პროდუქცია და მისი პოზიციები ბაზარზე საგრძნობლად შესუსტდა, მაგრამ საჭიროა დამცავი მექანიზმების ამოქმედება, რათა შემდგომშიც არ მოხდეს მომხმარებელთა ინტერესებისა და უფლებების უხეში დარღვევა.

ისიც ყველამ კარგად იცის, რომ „კოკა-კოლა“ ჯანმრთელობისათვის საშიშ ინგრენდიენტებს შეიცავს, თუმცა გამაგრილებელ სასმელებს შორის ის მაინც ლიდერობს, ის ბრენდია. ამას კი მართლაც რომ ეფექტური რეკლამის საშუალებით

სარეკლამო ბაზრის მოცულობის მიხედვით, რუსეთი ევროპაში მეხუთეზე და მსოფლიოში მე-12 ადგილზეა. რუსეთის კომუნიკაციების სააგენტოების ექსპერტების აზრით, ქვეყნის სარეკლამო ბაზარი 2006 წლის I კვარტალში, 2005 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 28%25-ით გაიზარდა და 2.8 მლრდ დოლარს მიაღწია. ბაზრის მნიშვნელოვანი ზრდა აღინიშნა ასევე ინტერნეტ-სეგმენტში (+80%25), ამასთან წარმოჩინდა ვირტუალური რეკლამის პოტენციალი.

სარეკლამო ქაოსი აწუხებს როგორც მომხმარებლებეს, ასევე პრობლემებს უქმნის რეკლამის შემქმნელებსაც. მაგალითად, საკაბელო სატელევიზიო რეკლამის შემქმნელები პოპულარულ პროგრამებში რეკლამების განსათავსებლად ყოველ 30 წამში 200 000 დოლარს იხდიან ან კიდევ უფრო მეტს, განსაკუთრებით კი ისეთი გადაცემების და მეგამოვლენების დროს, როგორიცაა Friends (456.000 დოლარი 30 წამიან სარეკლამო დროში), ამერიკული ფეხბურთის სუპერთასი (2.4 მილიონი დოლარი).

რეკლამის უმსხვილესი მიმწოდებლების სამეულიდან ყველა სეგმენტში პირველ ადგილზეა „Procter&Gamble”, მეორე ადგილი დაიკავა კომპანია „კოკა-კოლა“-მ, სამეულში ბოლო ადგილზეა კომპანია „UNILEVER”-ი, ასევე ლიდერთა სიაშია კომპანია „General Motors“-ი.

ბოლო წლებში მასმედიის საშუალებით სარეკლამო კამპანიის წარმოება მეტად ძვირი და ნაკლებად ეფექტური გახდა. თუმცა დღემდე ტელევიზიის მაყურებელი რეკლამის შემქმნელთათვის ყველაზე ადვილად მისაზიდ აუდიტორიას წარმოადგენს. თუკი ადრე მაყურებელს მხოლოდ რამდენიმე არხის ყურება შეეძლო, დღეს უკვე საკაბელო თუ სატელიტური ტელევიზიების შექმნის შემდეგ მას გაცილებით მეტი არჩევანის შესაძლებლობა აქვს. ადამიანს შეუძლია თავი აარიდოს რეკლამებს არაკომერციული არხების ყურებით ან უბრალოდ, ტელევიზორის სხვა არხზე გადართვით. ბოლოდროინდელი გამოკითხვების თანახმად, ტელევიზიის დაახლოებით ნახევარზე მეტი მაყურებელი რთავს ამა თუ იმ არხს კომერციული ჭრის დაწყებისთანავე.

გაიზარდა მოთხოვნა ინტერნეტ რეკლამებზე. თუკი 2006 წელს მასზე მოთხოვნს იყო 11.19%25, 2007 წელს გახდა -15.22%25, ხოლო 2008 წლისთვის ნავარაუდევია -19.25%25.

ყველაზე ხშირად რეკლამას მიმართავენ საკვები პროდუქციის მწარმოებელი კომპანიები(34%25), ხოლო შემდეგ ადგილზეა shopping (25%25).

ბოლო პერიოდში საკმაო პოპულარობით სარგებლობს რეკლამა ელექტრონული ფოსტის მეშვეობით. სარეკლამო კომპანიები ბოლო დროს მიმართავენ სხვადასხვა ტიპის ახალ სარეკლამო მატარებლებს. უკვე ფართოდ გავრცელებულია რეკლამა ადამიანის სხეულზე.

რეკლამამ დიდი ადგილი დაიკავა თითოეული ადამიანის ცხოვრებაში. მას შეხვდებით ყველგან: სახლში - ტელევიზორის ყურებისას, მანქანაში -რადიოს მოსმენისას, ქუჩაში - ბილბორდებისა და ლაითბოქსების დანახვისას. ერთ-ერთი ექსპერტის შეფასებით, ერთი ადამიანი დღეში საშუალოდ 1600 სარეკლამო შეტყობინებას იღებას, მეორის მტკიცებით კი, ეს მაჩვენებელი თითქმის 5000-ს აღწევს.

საქართველოში ტარიფები სარეკლამო დროზე გაცილებით დაბალია, ვიდრე განვითარებულ ქვეყნებში. განსხვავებულია ფასები სხვადასხვა მედიასაშუალებშიც. მაგალითად შემდეგი ფასებია გაზეთებში:

„24 საათი“

გაზეთს აქვს დანართი ბიზნეს ეკონომიკის ბლოკი რომლის ნებისმიერ შიდა გვერდებზე 1 კვ.სმ. 50 ცენტი ჯდება ბოლო გვერდის ღირებულებაა 1 კვადრატულ სანტიმეტრზე არის 1 დოლარი. წინა გვერდზე დაახლოებით 3-5 დოლარამდე.

„კვირის პალიტრა“

რეკლამის განთავსება ბიზნესის და ეკონომიკის გვერდზე ანუ 27 გვერდზე: 1 კვ. სმ 80 ცენტი. პირველ გვერდზე დაანონსება 1 კვ. სმ -5 დოლარი.

200-500 დოლარამდე შეკვეთაზე 15%25 ფასდაკლება.
700-1000 დოლარამდე შეკვეთაზე 20%25 ფასდაკლება.
200-500 დოლარამდე შეკვეთაზე 15%25 ფასდაკლება.
700-1000 დოლარამდე შეკვეთაზე 20%25 ფასდაკლება.

„რეზონანსი“

სტატია ნახევარი გვერდი: შიდა გვერდები 330 დოლარი.
სტატია მთლიანი გვერდი: პირველი და ბოლო გვერდები 650 დოლარი.
მე-5 გვერდზე 2,40დ., მე-7 1,60 დოლარი.

„კაპიტალი“

გარე ყდის შიდა გვერდი 1200 დოლარი, შიდა გვერდებზე 800 დოლარი

„ბიზნეს ვიქი“

შიდა გვერდზე ნახევარი გვერდი რეკლამა ჯდება 50 დოლარი. (შავთეთრი)

„Georgia Today”

1 გვერდზე - 250 კვ.სმ. - 500$ (ფერადი)
შიდა გვერდები - 1100 კვ.სმ. - 550$ (შავთეთრი) - 1100$ (ფერადი)
ბოლო გვერდზე - 1100 კვ.სმ. - 1650$ (ფერადი)

„Georgian Business Today”

სარეკლამო სტატიის მომზადება (1 გვერდის ღირებულება) - 1500 ლარი

ქვეყანაში, განსაკუთრებით კი თბილისში, შესამჩნევად იზრდება მშენებლობათა მასშტაბები. აღსანიშნავია ისიც, რომ ქართული სამშენებლო ბაზარი უფრო და უფრო მიმზიდველი ხდება უცხოელი ინვესტორებისთვის.

საქართველოს სამშენებლო სექტორის განვითარებასთან ერთად მნიშვნელოვანი ყურადღება ენიჭება მშენებლობის ხარისხის ამაღლებას. დაკვირვება შეგვიძლია ვაწარმოოთ სამშენებლო ნაგებობების დანიშნულების თვალსაზრისით. ამ კუთხით ქართულ ბაზარზე ძირითადად სამი სახის სამშენებლო ტიპი შეიძლება გამოიყოფა - საცხოვრებელი, საოფისე და კომერციული ფართების მშენებლობა. აქ განსხვავებული მაჩვენებლებია. კერძოდ, კომერციულ ფართებზე უფრო მეტი მოთხოვნილებაა. IPM-ის შეფასებით, ვერ კმაყოფილდება მოთხოვნა ბიზნეს-ფართებზე. ვინაიდან და რადგანაც საქართველოს მოსახლეობაში საშუალო ფენა ყალიბდება, ქალაქის სამშენებლო სექტორი ქალაქის ცენტრიდან მისი გარეუბნებისკენ ინაცვლებს, მოთხოვნა კი საშუალოფასიან საცხოვრებელ ადგილებზე იზრდება. საშუალო ფასად ითვლება კვმ-ზე 800-1000 დოლარი. ამ ტენდენციის გამომწვევი კიდევ ერთი მიზეზია ქალაქის ცენტრალურ უბნებში მიწის ფასის მკვეთრი ზრდა, სადაც ფასები ერთ კვმ-ზე 1200-1500 დოლარიდან იწყება.

ყველაზე მაღალი მოთხოვნაა 50-60 კვმ ფართის საცხოვრებელი ბინებზე, რომლებიც ცენტრალურ უბნებში არ შენდება და რომელთა ფასი 40-50 ათასი დოლარის ფარგლებში მერყეობს.

მაღალი მოთხოვნაა დიდი დიღმის ტერიტორიაზე არსებულ საცხოვრებელ ბინებზე. ამას მოწმობს სამშენებლო კომპანიების მიერ არა მარტო კომპლექსების აშენება, არამედ საცხოვრებელი უბნების. ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ მომავალი წლისთვის მშენებლობისთვის განკუთვნილი მიწის მოცულობა 8 მლნ კვმ მიაღწევს.

დეფიციტურია კომერციული და საოფისე ფართებიც, რადგან მათ მიმართ ინტერესი მკვეთრად იზრდება, მაგრამ მათი შესყიდვა თითქმის შეუძლებელია. საოფისე ფართის ფასი ცენტრალურ უბნებში კვმ-ზე 2000 დოლარიდან იწყება და 2400 დოლარს აღწევს. ხოლო კომერციული ფართის ფასი კვმ-ზე 5 000 დოლარს აღწევს:

საქართველოს მოსახლეობის მოთხოვნა ახალ საცხოვრებელ ფართზე მნიშვნელოვნად გაიზარდა, რადგან ფულადი გზავნილების მაჩვენებელი მიმდინარე წელს 53%25-ით გაიზარდა, რომლის უმეტესი ნაწილიც სამშენებლო სექტორში მიდის.

ქალაქის განვითარების დეპარტამენტის მონაცემებით, საქართველოში ჯერჯერობით მშენებლობისთვის 4 მლნ კვმ მიწა დამტკიცდა, 2006 წელს ეს მაჩვენებელი 2 მლნ მ² იყო. დამტკიცებულ ფართებზე შენობები 2 წლის განმავლობაში უნდა აშენდეს.

რაც შეეხება გაქირავების ბიზნესს, ამ სფეროში მდგომარეობა საკმაოდ სტაბილურია, ანუ აქ ფასების მატება პრაქტიკულად ისეთი ტემპებით არ შეინიშნება, როგორც, მაგალითად, გაყიდვებზე. აქვე უნდა აღინიშნოს ის ფაქტი, რომ ბინების საკმაოდ დიდი პროცენტი იყიდება არა საკუთარი საჭიროების, არამედ კაპიტალდაბანდებების მიზნით. უცხოელი თუ ქვეყნიდან წასული უამრავი ადამიანი ხედავს დიდ აქტივობას ფასების ზრდაში და ბანკში კი არ ინახავს თავის დანაზოგს, არამედ მას უძრავ ქონებაში დებს. მართალია, უძრავი ქონება მთელს მსოფლიოში ასეთივე ფუნქციას ასრულებს, მაგრამ ჩვენთან მასში დაბანდებული თანხების პროცენტი საკმაოდ დიდია. ზოგიერთ კომპანიაში აცხადებენ, რომ უცხოეთიდან შემოსული ფული 20%25-ს შეადგენს, ზოგან კი - 40%25-ს. ამგვარად, მოსახლეობის დიდ ნაწილს ბიზნესინტერესების, გაყიდვის ან გაქირავების მიზნით აქვს ბინა შეძენილი.

დღეისათვის მშენებლობამ თბილისის ბევრი რაიონი მოიცვა. ცენტრალური უბნების გარდა, სამშენებლო კომპანიებისთვის პრიორიტეტს უკვე ქალაქის გარეუბნებიც წარმოადგენს. მაგალითად, კომპანია „ცენტრ-პოინტი“ დაინტერესებულია მშენებლობით ისეთ უბნებში, როგორიცაა დიდი დიღომი, მოსკოვის პროსპექტი. მშენებლობები კარგახანია გასცდა თბილისის საზღვრებსაც და მოიცვა განსაკუთრებით საკურორტო ტერიტორიები: შავი ზღვის სანაპირო ზოლი, ლიკანი, ზამთრის კურორტები - ბაკურიანი, გუდაური. გორი და ქუთაისი. თუ 2003 წლისთვის მშენებლობაში არსებული ჯამური ფართი 1&850000მ²-ს შეადგენდა, ახლანდელი მონაცემებით იგი 2 170410მ²-ს შეადგენს, მათ შორის საოფისე ფართია 131.694მ², ხოლო კომერციული ფართი 95.573მ². დარჩენილი 1 943143მ² ბინათმშენებლობაზე მოდის. ჯამური ბრუნვა 1 200 000000დოლარს შეადგენს.

სამშენებლო ბაზარზე მოთამაშე კომპანიების ათეული კი ასე გამოიყურება: „ცენტრ-პოინტი“, „არსი“, „აქსისი“, „მაგისტილი“, „კალასი“, „სასკო“, „კიდ-არქიტექტურა“, „არქსტუდია“, „მოდული“, „იბერია“, „მერიდიანი“, „7-SKY“, „ევორდი“, „ტექსი“. მათ მთლიანი ბაზრის 70 პროცენტი უჭირავთ.

სტატისტიკის დეპარტამენტის მონაცემებით, სამშენებლო საწარმოების ძირითადი კაპიტალი მთლიანად საქართველოს მასშტაბით 258.7 მლნ. ლარს შეადგენს. მშენებლობაში პროდუქციის მოცულობა კი 270.6 მლნ. ლარია. რაც შეეხება ამშენებლობაში ამ დარგში დასაქმებულთა რაოდენობას, 2006 წლის I კვარტალისთვის 26775 კაცს შეადგენდა, მათ შორის თბილისში - 16631კაცს.

სამშენებლო საქმიანობა მართლაც ფართოვდება, თუმცა არსებობს რიგი ფაქტორებისა, რომლებიც გარკვეულწილად პრობლემებს ქმნის ქართულ სამშენებლო ბიზნესში. სამშენებლო ფართებზე ფასების ზრდამ გარკვეული პრობლემები შექმნა ამ ბიზნესში. თუმცა ეს ზრდა ობიექტური მიზეზებით იყო გამოწვეული. პირველ რიგში, უნდა აღინიშნოს, ლეგალიზაციის თაობაზე საქართველოს პოლიტიკაში განხორციელებული ცვლილებები. ლეგალიზაციას სამშენებლო კომპანიების წარმომადგენლები დადებითად აფასებენ, რადგან უკვე კორექტულად და ცივილური ხერხებით მუშაობის საშუალება მიეცათ. თუმცა ფასების ზრდის ერთ-ერთი მიზეზი სწორედ ლეგალიზაცია გახდა. ამას დაემატა 2004 წელს მშენებლობაზე დროებით ნებართვის გაცემის შეჩერების ფაქტი, რამაც გაზარდა მოთხოვნა ბაზარზე და შესაბამისად - ფასები პროდუქციაზე. გასაყიდი ფასების ზრდის ტემპი შედარებით გამყარდა 2006 წლისთვის. ფასების ზრდის პერსპექტივა ისევ არსებობს, ქვეყანაში ეკონომიკური კლიმატიც ასე თუ ისე უმჯობესდება. მიუხედავად იმისა, რომ სტაბილური გახდა მიწოდება და ზოგ შემთხვევაში ის გადაჭარბებულიც არის, ამ მოვლენების გვერდით მოთხოვნის ზრდაც შეიმჩნევა. სამშენებლო ბაზარზე მოთხოვნის ზრდა კი, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, განაპირობა საშუალო ფენის გამოჩენის ნიშნებმა. მართალია, ის ჯერ როგორც კლასი არ ჩამოყალიბებულა, თუმცა ბაზარზე მყიდველთა რაოდენობა გაიზარდა. მათი ზრდის ობიექტურ ფაქტორად ის ახალი შესაძლებლობები სახელდება, რომლებსაც თავად მშენებლები სთავაზობენ მომხმარებელს. კომპანიები სამშენებლო პერიოდში (2 წლის განმავლობაში) მყიდველს სთავაზობენ განვადებას.

გარდა ამისა, გაჩნდა საბანკო იპოთეკური სესხი. ახლა უკვე რამდენიმე ბანკი ასე თუ ისე ორმხრივად აფინანსებს მშენებლობას. ერთის მხრივ, ისინი კრედიტს აძლევენ სამშენებლო კომპანიებს, რათა მათ არ ჰქონდეთ შეფერხება სამშენებლო პროცესში, მეორეს მხრივ კი აფინანსებენ მომხმარებელს, რომელსაც ლეგალური თვიური შემოსავლით (300-400 დოლარის ფარგლებში) შეუძლია აიღოს იპოთეკური სესხი. მისი დაფარვის პერიოდი კი გაცილებით უფრო ხანგრძლივია, ვიდრე სამშენებლო პერიოდი. როგორც წესი, ბანკები სტაბილური შემოსავლის ჩვენებასთან ერთად სხვა გარანტიებსაც ითხოვენ (მაგალითად, უძრავი ქონების ჩადებას).

თუმცა ზოგ სამშენებლო კომპანიას ბანკებთან აქვს ისეთი ურთიერთობა, რომ დამატებითი უზრუნველყოფა არ სჭირდებათ. მაგალითად, „კიდ-არქიტექტურის“ კლიენტებისთვის „თი-ბი-სი“ ბანკს შეუძლია მშენებარე ბინისათვის გასცეს სამომხმარებლო-იპოთეკური სესხი. ამგვარი სქემა აქვს „საქართველოს ბანკსაც“. ეს ნამდვილად ახალი პროდუქტია, რომელიც მიუხედავად ბაზარზე დაფიქსირებული გაზრდილი ფასებისა, ხელს უწყობს კლიენტთა იმ გარკვეული ბაზის შენარჩუნებას, რომელიც მიწოდების ტემპებს მისდევს.

საბინაო, საოფისე და კომერციული ტიპის მშენებლობების გარდა, ქართული სამშენებლო კომპანიები ჯერ-ჯერობით სხვა დანიშნულების შენობა-ნაგებობის მშენებლობაზე დასპეციალებულნი არ არიან. თუმცა უნდა აღინიშნოს სახელმწიფო დაკვეთით კომპანია „აქსისის“ მიერ მახინჯაურის რკინიგზის სადგურის დაპროექტების ფაქტი, რომელშიც „აქსისის“ არქიტექტურული ბიურო ჩაერთო. დაპროექტების ან მშენებლობის სხვა შემთხვევა საქართველოში ჯერ არ აღინიშნება.

რაც შეეხება ექსპორტს, ქართული სამშენებლო კომპანიები ექსპორტზე ორიენტირებულნი ჯერ არ არიან. თუმცა გარკვეული დაინტერესებები მათი მხრიდან არსებობს. არის ზოგიერთი კომპანია, რომელსაც ამ მხრივ გააჩნია ინტერესი, მაგალითად რუსეთში, მოსკოვში. ცნობილია, აგრეთვე, ქართველების სამშენებლო აქტივობის შესახებ ბარსელონაში. ამ ცოტა ხნის წინ განხილულ იქნა თავად კომპანია „კიდ-არქიტექტურის“ მიერ აზერბაიჯანის დედაქალაქ ბაქოში მშენებლობის წარმოების საკითხი. ანალოგიური წინადადება შემოვიდა ყაზახეთიდან, ალმა-ატადან. თუმცა საუბრების და განხილვების იქით საქმე ჯერ არ წასულა. სერიოზული შემოთავაზების შემთხვევაში, მათ გააჩნიათ თავიანთი გამოცდილების ინვესტირების შესაძლებლობა. თუმცა ჯერ-ჯერობით საქართველოშიც ბევრია სამუშაო და გასაკეთებელი.

სამუშაო და გასაკეთებელი მართლაც ბევრია. მაგრამ ფაქტია, რომ ქართული სამშენებლო ბიზნესი უფრო და უფრო მიმზიდველი ხდება უცხოელებისთვის როგორც ინვესტიციის აქ დაბანდების, ისე ქართული კომპანიების უცხოურ ბაზარზე მიზიდვის თვალსაზრისით. ჩვენი სამშენებლო ბაზარი თანდათან უახლოვდება საერთაშორისო სამშენებლო ბაზარს. საცხოვრებესაცხოვრებელ ბინათმშენებლობაში საქართველო უკვე საერთაშორისო სამშენებლო ბაზრის გარკვეულ ნაწილს წარმოადგენს. ჩვენში ჩამოყალიბებული წეს-ჩვეულებები, ანალიზის საფუძველზე საერთაშორისო ნორმებს შეესაბამება. გარკვეულწილად საოფისე და სავაჭრო ფართის ნაწილიც შედის იმ მოთხოვნებში, რომელსაც საერთაშორისო ბაზარი აყენებს. ეკონომიკურ განვითარებას და ახალი პროდუქტების გამოჩენასთან ერთად მოსალოდნელია ამ მოთხოვნებთან მეტი მიახლოება და გათანაბრებაც კი.

ქართული ბიზნესისთვის სერიოზულ საინვესტიციო და შრომის ბაზარს სპეციალისტი მშენებლებისთვის პოლონეთის ბაზარი წარმოადგენს. შეიძლება ითქვას, რომ ამ ქვეყანაში დღეს მშენებლობის ბუმია. თუმცა პოლონეთის სამშენებლო კომპანიებში საგანგაშო მდგომარეობაა შექმნილი, რადგან მათთვის სულ უფრო და უფრო ძნელი ხდება კვალიფიციური მშენებლის პოვნა. ამის ერთ-ერთ მიზეზად გაფართოებულ სამშენებლო სამუშაოებთან ერთად მშენებლების მიგრაცია სახელდება. პოლონეთი ევროკავშირის ახალ წევრ სახელმწიფოებს შორის სამუშაო ძალის ექსპორტით პირველ ადგილზეა.

პოლონეთის მშენებლობის მინისტრი ანტონ იაშჩაკი ინვესტორებს სარფიან კაპიტალდაბანდებებს პირდება, ქართველ მშენებლებს კი - მაღალ ანაზღაურებას. ასე რომ, მათი შრომითი ბაზარი ქართველი მშენებლებისთვის ღიაა. ახლა საჭიროა, ხელი მოეწეროს დოკუმენტს პოლონეთის და საქართველოს შესაბამის სამინისტროებს შორის.

ამგვარად, კვალიფიციური კადრის ნაკლებობას განიცდის პოლონეთი. საინტერესოა, რა მდგომარეობაა ამ მხრივ ჩვენთან. ხაზგასმითაა აღნსანიშნავი კომპანია „არსის“ არქიტექტურული ჯგუფის საქმიანობა. ის ფაქტობრივად პირველი ქართული სამშენებლო კომპანიაა და ჩვიდმეტი წელია ქართულ ბაზარზე მოღვაწეობს. ასევე დასაფასებელია „აქსისის“ არქიტექტორთა ჯგუფი და მათი არქიტექტურული ნაწარმი, აღსანიშნავია კომპანია „იბერიის“ არქიტექტორები, „ცენტრ-პოინტის“ დეველოპერები და ა.შ.

ქართული სამშენებლო ბიზნესის ასეთ გააქტიურებას, ალბათ, იმანაც შეუწყო ხელი, რომ მთავრობა მონდომებით თანამშრომლობს ქართულ კომპანიებთან. ისინი თანამშრომლობენ ეკონომიკური განვითარების სამინისტროსთან და კანონმდებლობაში, რომელიც დახვეწას მოითხოვს, მალე მნიშვნელოვანი ცვლილებებიც შევა.

მთელ მსოფლიოში ეკონომიკური განვითარების ფონზე დღითიდღე იზრდება მოთხოვნა უძრავ ქონებაზე, პარალელურად ფართოვდება მშენებლობის მასშტაბები, ინერგება ახალი ტექნოლოგიები, აქტიური კვლევითი სამუშაოები მიმდინარეობს მაღალი ხარისხის, უსაფრთხო და ეკოლოგიურად სუფთა სამშენებლო მასალების შესაქმნელად.

აღნიშნული პროცესები აისახა მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში. მაგალითად, თურქეთში მშენებლობა ინტენსიურად მიმდინარეობს სტამბულში და აქ წლის ბოლომდე 30-მდე ახალი საცხოვრებელი კომპლექსის აშენება იგეგმება. დღესდღეობით ქალაქის ცენტრში უკვე თავისუფალი ადგილები აღარ არის, ამიტომაც მშენებლები ძველ სახლებს ყიდულობენ და მათ ადგილას თანამედროვე საცხოვრებელ კომპლექსებს აგებენ. ფასები საშუალოდ აქ წელიწადში 25%25-ით იზრდება. თუ ორი წლის წინ 80მ2 ფართის ბინის შეძენა ქალაქის ცენტრში 100 ათას დოლარად შეიძლებოდა, ახლა მისი ფასი 350 ათას დოლარს შეადგენს. უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ თურქეთი უკვე ლიდერია ევროპის ქვეყნებს შორის გაყიდვათა რეიტინგში.

მსოფლიოს კონკურენტუნარიანი ეკონომიკის მქონე ქვეყნებს შორის წამყვან პოზიციებს სკანდინავიის ქვეყნები - შვეცია, ნორვეგია, დანია და ფინეთი იკავებს. ისინი ყველას აკვირვებენ თავიანთი განვითარების ტემპებით, რაც განპირობებულია მაღალი საოჯახო მოთხოვნებით, წარმოების, ექსპორტის ზრდით, ბიზნესის ეფექტურობითა და გამჭვირვალობით.

ინვესტორთა ყურადღებას ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ძირითადად შვეცია იპყრობდა. ბოლო დროს კი დიდი ინტერესი ფინეთმა გამოიწვია. გაიზარდა ყურადღება დანიის მიმართაც, სადაც ბაზარი უფრო ლიკვიდური გახდა. დღესდღეობით კოპენჰაგენი სკანდინავიის ქვეყნების ქალაქებს შორის მეორე ადგილზეა მოსახლეობის სიმჭიდროვის მიხედვით, შესაბამისად გამოცოცხლება შეინიშნება უძრავი ქონების სფეროშიც. ნორვეგია ჯერ კიდევ რთულ ბაზრად რჩება, თუმცა ცვლილებები უკეთესობისკენ აქაც მკაფიოდ აღინიშნება. საერთოდ, ამ ქვეყნებში სწრაფი ტემპით ვითარდება სამშენებლო ინდუსტრია.

მუდმივად იზრდება უძრავი ქონების ბაზარი. ეს ეხება როგორც კომერციულს, ასევე საცხოვრებელ სეგმენტს. გასულ წელს დანიაში ფასები საცხოვრებელ ბინებზე 23%25-ით გაიზარდა, ხოლო ნორვეგიაში - 14%25-ით. 12%25 და 18%25-ით გაძვირდა ბინები შვეციასა და ფინეთში. დღესდღეობით, GLOBAL PROPERTY GUIDE-ის მონაცემებით, ერთნაირი ხარისხისა და ზომის ბინების ღირებულება ოსლოში 3992 დოლარს შეადგენს, კოპენჰაგენში -2955 დოლარს, ჰელსინკში -2600 დოლარს, ხოლო სტოკჰოლმში -2470 დოლარს.

ყველაზე მსხვილი ბაზარი სკანდინავიის ქვეყნებიდან შვეციის უძრავი ქონების ბაზარია. განსაკუთრებული ზრდა ამ მხრივ შვეციაში 1997 წელს აღინიშნა. მხოლოდ 2002 წ. შეინიშნებოდა ზრდის ტემპის დაცემა. თუმცა შემდგომ კვლავ დაიწყო ეკონომიკის საგრძნობი განვითარება და 2004 წელს უკვე საცხოვრებელ ფართებზე ფასებმა 2004 წელს 9,6%25-ით მოიმატა, 2005 წელს -9,63%25-ით. ეკონომიკის ზრდამ ამ ქვეყანაში გასულ წელს 4,2%25 შეადგინა. მიმდინარე წელს კი ზრდის ტემპის უმნიშვნელო შენელებაა მოსალოდნელი. შტატისტიცს შწედენ -ის მონაცმებით, 1995-2000 წლებში ქვეყანაში ყოველწლიურად საშუალოდ 12 000 საცხოვრებელი ბინა შედიოდა ექსპლოატაციაში. 2004 წელს 25000 ბინა გაიყიდა, 2005 წელს კი - 27000.

შესაშური ეკონომიკური ზრდის ტემპებია ფინეთში. კერძოდ, ეკონომიკურმა ზრდამ 2006 წელს 4,8%25 შეადგინა. იგივე ტემპი ივარაუდება მიმდინარე წელსაც. მოსალოდნელია მოთხვონის საგრძნობი მატებაც. რაც შეეხება ფასებს, ისინი საცხოვრებელ ფართებზე 1995-2005 წლებში გაორმაგდა, ხოლო ჰელსინკში 135%25-ით გაიზარდა. დღესდღეობით ქვეყანაში ერთი მ² საცხოვრებელი ფართის ღირებულება საშუალოდ 1796 ევროს შეადგენს. მიუხედავად იმისა, რომ 1990-იან წლებში ფინეთის უძრავი ქონების ბაზარმა დაცემა განიცადა, დღეს სიტუაცია შეცვლილია, განვითარების ტემპები იზრდება, პარალელურად მატულობს ინვესტორთა ინტერესიც ამ ქვეყნისადმი. უნდა აღინიშნოს, რომ 2004-2006 წლებში გარიგებათა 49%25 უძრავ ქონებაზე მოდიოდა. შემოთავაზებებზე მაღალ მოთხოვნას თუ გავითვალისწინებთ, ქვეყანაში ინვესტიციათა მოცულობის ზრდაა მოსალოდნელი, განსაკუთრებით კი ეს ჰელსინკს შეეხება.

ნორვეგიაში წლიური შემოსავლის ნორმა მოსახლეობის ერთ სულზე ერთ-ერთი ყველაზე მაღალია მსოფლიოში, ლუქსემბურგისა და აშშ-ს შემდეგ. ის 65785 დოლარს შეადგენს. მიუხედავად იმისა, რომ 2002 წელს ქვეყნის ეკონომიკა დაეცა, კრიზისის ნეგატიური შედეგები უკვე გადალახულია. უნდა აღინიშნოს, რომ ეკონომიკა იზრდება სამშენებლო ინდუსტრიაში მიმდინარე ბუმის, უძრავი ქონების ღირებულების და ნავთობის ბიზნესში ინვესტიციათა ზრდის ხარჯზე. ადგილი აქვს ფასების ზრდას საცხოვრებელ ფართებზე. 2003-2004 წლებში ზრდამ 10,5%25 შეადგინა, 2005 წელს კი -8%25. ფასების ზრდა გრძელდებოდა გასულ წელსაც და ქალაქებში: სტავანგერი, ბერგენი, ტრონხაი მათ 14,6%25 შეადგინა, ოსლოში კი -9,19%25.

დანიის ეკონომიკა 1995-2000 წლებში ყოველწლიურად 3,27%25-ით იზრდებოდა. თუმცა 2001 -2004 წლებში მსოფლიოში მიმდინარე ნეგატიური პროცესების გავლენით ქვეყანაში ეკონომიკური ზრდის ტემპი 0,95%25-ით შემცირდა. 2005 წელს დანიის უძრავი ქონების ბაზარმა მკვეთრად დაიწყო ზრდა, რასაც 2004 წელს ეკონომიკის ზრდის სწრაფმა ტემპმა შეუწყო ხელი. შესაბამისად, გაიზარდა მოთხოვნა მოხმარებაზე. ზრდა გრძელდებოდა ბოლო ორი წლის განმავლობაშიც, გამოცოცხლდა უძრავი ქონების ბაზარი და ინვესტიციათა მოცულობა რეგიონში თვიდან თვემდე საგრძნობლად მატულობს. უძრავ ქონებაზე ფასების მატება 2005 წელს დაიწყო. ამ წელს ის 21,3%25-ით გაიზარდა. კოპენჰაგენში კერძო საცხოვრებელი სახლების ღირებულება 2000-2005 წლებში 47,28%25-ით გაიზარდა, ბინებზე კი -87,14%25-ით. ამავდროულად ამაღლდა ფასები იჯარაზეც 13,56%25-ით.

როგორც ექსპერტები აცხადებენ, მოთხოვნა უძრავ ქონებაზე საბერძნეთში შეიძლება გავუტოლოთ მოთხოვნას უძრავ ქონებაზე იტალიაში. აქ ჯერ არ შეინიშნება ფასების საგრძნობი ზრდა, თუმცა მოსალოდნელია მათი გათანაბრება ევროპულ დონესთან. ფასების ყოველწლიური მატება აქ საშუალოდ 10%25-ს შეადგენს.

რაც შეეხება უკრაინის დედაქალაქ კიევს, აქ მარტის დასასრულსა და აპრილის დასაწყისში უძრავი ქონების ბაზარი სტაგნაციასა და გამოცოცხლებას შორის მერყეობდა. სამწუხაროდ, სტაგნაციამ გადაწონა. ტრადიციულად, ბაზარზე საგაზაფხულო გამოცოცხლება შეინიშნებოდა, თუმცა ეს პროცესები შემდგომ არ გაგრძელებულა. მართალია, გარიგებათა რაოდენობა მარტის თვეში გაიზარდა, მაგრამ უმნიშვნელოდ. ბაზარს სტაგნაციისკენ პოლიტიკურმა კრიზისმა უბიძგა. უცხოელმა ინვესტორებმა, როგორც ჩანს, ტაიმ-აუტი აიღეს. ყველა ელოდება საზოგადოებაში დაპირისპირების დასრულებას, რადგან არავის სურს გარისკვა, როცა ყოველი მხრიდან პოპულისტური ლოზუნგები ესმით. არც პოლიტიკური კრიზისის გაზვიადება ღირს. გასული წლების გამოცდილება აჩვენებს, რომ კიევის უძრავი ქონების ბაზარი, როგორც წესი, საკმაოდ მშვიდად რეაგირებს შესაბამის კრიზისულ მოვლენებზე. ასე რომ, სიტუაცია რადიკალურად არ შეცვლილა, თუმცა ფასების ცვლილებას დროდადრო ჰქონდა ადგილი. აპრილის თვეში კიევის ბაზარზე ერთი მ² საცხოვრებელი ფართი 2478 დოლარი ღირდა. ყოველთვიურმა ზრდამ კი 1,3%25 შეადგინა. უკრაინაში წელს სპეციალისტთა პროგნოზით, ეკონომიკის ზრდაა მოსალოდნელი, რაც უეჭველად თავის გავლენას მოახდენს უძრავი ქონების ბაზარზეც.

ევროპაში ეკონომიკურმა ზრდამ საოფისე ფართებზე მოთხოვნა გაზარდა. კომპანია ჟონეს Lang LaSalle-ს მონაცემებით, 2007 წლის პირველი კვარტალის დასასრულისთვის მაქსიმალური საიჯარო განაკვეთი საოფისე ფართებზე, გასული წლის პირველ კვარტალთან შედარებით, 8,9%25-ით გაიზარდა. ბოლო კვარტალში კი ზრდამ 2,5%25 შეადგინა, ხოლო საერთო რაოდენობამ იჯარით გაცემულ და გაყიდულ ფართებზე 3,3 მილიონ მ² მიაღწია, რაც 2006 წლის ამ პერიოდთან შედარებით 6%25-ით მეტია.

აღსანიშნავია, რომ ყველაზე მეტი აქტიურობა ამ მიმართულებით პარიზმა გამოავლინა -იჯარით გაცემული და გაყიდული საოფისე ფართების საერთო რაოდენობამ 645000მ2 შეადგინა. საფრანგეთის დედაქალაქში ცხოვრება პრესტიჟულია, შესაბამისად მოთხოვნაც და ფასებიც უძრავ ქონებაზე საკმაოდ მაღალია. ამასთანავე ის ევროპის დანარჩენ დედაქალაქებს შორის უძრავი ქონების ბაზარზე მეტად მიმზიდველად რჩება ინვესტორებისთვის. რაც შეეხება საცხოვრებელი სახლების ბაზარს პარიზში, ის შეიძლება დავყოთ 3 ჯგუფად. პირველ ჯგუფში შედის კერძო სახლები და ვილები, რომელთა ფასები 300000 ევროდან 2-3 მილიონ ევრომდე მერყეობს. მეორე ჯგუფში შედის ელიტარული პარიზული ბინები. მათი ფასი 400000 ევროდან იწყება. მესამე ჯგუფში ჩვეულებრივი ბინები შედის. მათი საშუალო ფასი 80000-150000 ევროს შორის მერყეობს. ასეთი შეთავაზებები კი პარიზის უძრავი ქონების ბაზარზე ყველაზე მეტია. ფასების რეკოდული მაჩვენებელი პარიზში 2004 წელს აღინიშნა - 4400 ევრო ერთ კვმ-ზე. წლის ბოლოსთვის ეს მაჩვენებელი 5000 ევრომდე გაიზარდა. 2006 წელს ფასებმა კიდევ 1000 ევროთი მოიმატა და დღეს ერთი მ² საცხოვრებელი ფართის ღირებულება 6000-7000 ევროს უტოლდება. ფასების ასეთი ზრდის მიუხედავად, ფრანგ ანალიტიკოსებს სულაც არ სურთ ისაუბრონ მომავალი სტაგნაციის პროცესზე და ირწმუნებიან, რომ ისეთ ქალაქში, როგორიც პარიზია, ფასები არ შეიძლება იყოს დაბალი და უფრო მეტიც, მათ მოსალოდნელ ზრდაზე მიანიშნებნენ.

საოფისე ფართებზე ფასმა შთამბეჭდავ ციფრს მიაღწია მოსკოვშიც -2007 წლის პირველ კვარტალში აქ საიჯარო და გაყიდული საოფისე ფართების საერთო რაოდენობამ 541000მ² შეადგინა, რაც 136%25-ით მეტია წინა წლის პირველ კვარტალთან შედარებით.

სტაბილური ეკონომიკური განვითარების პარალელურად, საოფისე ფართებზე მოთხოვნის მუდმივმა ზრდამ ევროპის ბაზრებზე თავისუფალი საოფისე ფართების რაოდენობა შეამცირა

ბოლო ათი წლის განმავლობაში ესპანეთში 270%25-ით გაიზარდა ფასები უძრავ ქონებაზე. 2007 წლისთვის აქ 800000 ახალი სახლის მშენებლობა იგეგეგმება, რაც მესამედით მეტია წინა წლის მაჩვენებლებთან შედარებით. სახლების საშუალო ღირებულება 300000 ევროს შეადგენს. ახალდასახლებებთან შედარებით, ქვეყნის დანარჩენ ტერიტორიაზე ფასები უძრავ ქონებაზე ერთი-ორჯერ დაბალია.

უძრავი ქონების ბაზრის განვითარება პრიორიტეტულია ლუქსემბურგის მმართველი ძალებისთვის. ევროპის ცენტრში ქვეყნის ხელსაყრელი ადგილმდებარეობა, ჰერცოგთა კარგი ეკონომიკური და სოციალური მდგომარეობა, მშენებლობის განვითარების ტემპები უცხოელ ინვესტორებს იზიდავს. კერძოდ, დედაქალაქში მ² საშუალოდ 3,7-6 ათასი ევრო ღირს. ქალაქგარეთ კი - 3-4 ათასი ევრო. ქვეყნის სამხრეთში ფასები უძრავ ქონებაზე შედარებით დაბალია.

ლონდონში უძრავ ქონებაზე ფასები 27 თვის განმავლობაში მუდმივად იზრდება. 2007 წლის პირველ კვარტალში საცხოვრებელი სახლების ფასები 10%25-ით გიზარდა, ბინებზე - 7,5%25 -ით. მარტის თვის მონაცემებით, საშუალო ფასმა კერძო სახლებზე 5 მილიონი ფუნტი -სტერლინგი შეადგინა (9,9 მილიონი დოლარი), ხოლო ბინებზე - 2,5 მილიონი ფუნტი. ლონდონის უძრავ ქონებაზე ფასები სამჯერ სწრაფად გაიზარდა, ვიდრე სახლების საშუალო ფასი მთელს ინგლისში. ინგლისელი ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ბოლო 5 წლის განმავლობაში ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან მყიდველებად რუსები იქცნენ და ძვირადღირებული სახლების ნახევარზე მეტს ლონდონში სწორედ ისინი ფლობენ. რუსები არანაკლებ 8 მილიონის ღირებულების სახლების მყიდველთა 21%25 -ს შეადგენენ, 13%25-ს -არაბი შეიხები, ხოლო 7%25-ს - ამერიკელები. ბრიტანელი სპაციალისტების მონაცემებით, 1976 წლიდან მოყოლებული ფასები უძრავ ქონებაზე ლონდონში 40-ჯერ გაიზარდა. პარალელურად 21-ჯერ გაიზარდა საფონდო ინდექსი, ხოლო სამომხმარებლო ფასებმა 4-ჯერ მოიმატა.

ფასების ზრდაა მოსალოდნელი უძრავ ქონებაზე ბულგარეთში. რაც შეეხება ისრაელს, აქ საცხოვრებელი სახლების ბაზარზე ამინდს უცხოელები ქმნიან. მაღალი ფასების გამო უძრავი ქონების შეძენა აქ შეძლებულ ინვესტორებს შეუძლიათ. ყველაზე ხშირად კი მათ დიდ ნაწილს ამერიკელები, ფრანგები და რუსები შეადგენენ. ისრაელის ადგილობრივი მოსახლეობა არ ისწრაფვის უძრავი ქონებს შესყიდვას, რადგან ეს მათთვის გაცილებით ძვირია. ამიტომ აქ მიღებულია სახლების დაქირავება. ეს გაცილებით იაფი უჯდებათ მათ, ვიდრე ყოველთვიური გადასახადები იპოთეკაზე. იერუსალიმში საშუალო ფასი საცხოვრებელი ფართის მ²-ზე დაახლოებით 3000 დოლარს შეადგენს. ქალაქის ისტორიულ ნაწილში და ახალ მშენებლობებზე კიდევ უფრო მაღალი ფასებია.

საერთაშორისო ბაზარზე ერთი მ² საცხოვრებელი ფართის ღირებულება

მშენებლობის დასაწყებად საჭიროა სამშენებლო ნებართვა, რომლის აღებაც შესაძლებელია ურბანული დაგეგმარების სამსახურში. ვინაიდან და რადგანაც მშენებლობა დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული, ბაზრის უდიდესი წილი უკავიათ დიდი ზომის სამშენებლო კომპანიებს.

მშენებლობის პროდუქცია საწარმოთა ზომის მიხედვით

თბილისში გაქირავების ფასები

იმისათვის, რომ გავიგოთ როგორი ტენდენციაა ცენტრალურ უბნებში გაყიდვისა და გაქირავების ფასებს შორის, მაგალითისთვის ავიღოთ ერთოთახიანი ბინის საშუალო გასაყიდი ფასი. საბურთალოზე ერთოთახიანი ბინის საშუალო ფასია 44270$. რაც შეეხება გაქირავების ფასს, იმავე უბანში დაახლოებით არის 380ლ. რომ ვიყოდოთ საბურთალოზე საშუალო ფასად ბინა, გავარემონტოთ და კეთილმოვაწყოთ, დაახლოებით მისი ფასი გახდება 75000ლ. თუ ამ ბინას გავაქირავებთ საშუალო ფასად (380ლ), ჩადებულ თანხას ამოვიღებთ დაახლოებით 16 წელში.

თხილამურები უძველესი დროიდან გამოიყენებოდა ჩრდილოეთის ქვეყნების მოსახლეობის მიერ, თოვლში გადაადგილებისათვის. უძველესი თხილამური წარმოადგენდა ნაძვის, ფიჭვის, მუხის ან სხვა მასალისგან დამზადებულ ორ ფიცარს, რომელის წინა ნაწილი ყოველთვის ამოზნექილი იყო, ხოლო უკანა ნაწილი -ზოგჯერ. თხილამურის ქვედა ზედაპირის შუა ნაწილი ამოჭრილი იყო მთელ სიგრძეზე, და ამობურცული, რაც იძლეოდა თოვლზე, როგორც რელსზე გადაადგილების საშუალებას. თხილამური უნდა ყოფილიყო მსუბუქი და გლუვი, ასევე ძლიერი, ხისტი და სამართავად მოსახერხებელი. ყველაზე გავრცელებული, იაფი და ადვილად დასამზადებელი იყო, ე.წ. „შიშველი“ თხილამური. თუმცა, გაცილებით მოხერხებული იყო თხილამური, რომელსაც ქვედა ზედაპირზე გადაკრული ჰქონდა ლოსის, ხბოს ან თახვის ბალნიანი ტყავი. ტყავის ბალანი მიმართული იყო ზევიდან ქვევით. რაც ზრდიდა მოჭიდებას და აადვილებდა მთაში აღმართზე სიარულს.

თხილამურით სრიალისას თოვლზე დასაყრდნობად გამოიყენება სპეციალური ხის მოგრძო ჯოხები, რომელთაც გვირგვინის მაგვარი დაბოლოება აქვთ. სიმაღლიდან დაშვებისას ხელს უწყობს ბალანსის შენარჩუნებას და დამუხრუჭებას. ზოგიერთ ჯოხს ზედა ნაწილში აქვს რკინის კაუჭი, რომლითაც გაუკვალავ ტყეში სიარულისას ხეს ეჭიდებიან და ისე მიიწევენ ზევით.

ტაიგაში, სადაც გზები არ არსებობს, თხილამურის გარეშე ზამთარში წარმოუდგენელია გადაადგილება. ის ეხმარება მონადირეს უპრობლემოდ დაეწიოს ნადირს, რომელსაც უჭირს თოვლში გადაადგილება. თხილამურები ასევე გამოიყენება ჭაობიანი ადგილების გადასალახად.

ნორვეგიაში, ფინეთსა და რუსეთში თხილამურებით სირბილი თანდათანობით გადაიზარდა სპორტში. იმართებოდა შეჯიბრებები 30 კილომეტრიანი დისტანციით და ორ საათზე მეტ ხანს გრძელდებოდა. უკანასკნელ პერიოდში თხილამურებს იყენებენ საბრძოლო მიზნებისთვის. გერმანიის და ავსტრიის ქვეყნების ჯარში სპეციალურ ჯგუფს ასწავლიან თხილამურების გამოყენებას, მათი მეშვეობით უკეთ მანევრირებას და ა.შ. ამ ტიპის მეომრებს შეუძლიათ აწარმოონ პარტიზანული ბძროლა ზამთარში.

XIX საუკუნის მიწურულსა და XX საუკუნის დასაწყისში გაჩნდა სათხილამურო სპორტი, რომელიც გულისხმობდა თხილამურებით გადაადგილებას სისწრაფისთვის ან უბრალოდ სიამოვნების მისაღებად. შესაბამისად შეიცვალა თხილამურის პროპორციაც. თხილამური დაგრძელდა და დავიწროვდა (სიგრძე - 170-220 სმ. სიგანე - 5-8 სმ.), რამაც თხილამური უფრო სწრაფი გახადა. ამავე პერიოდში შექმნეს სათხილამურო ჯოხები, რაც ასევე ასწრაფებდა და აადვილებდა თხილამურებით გადაადგილებას. თანდათანობით თხილამური გადაიქცა სპორტულ ინვენტარად და მან მიიღო ჩვენთვის კარგად ცნობილი ფორმა.

თოვლზე საბიჯებელი თხილამურები გავრცელებული იყო საქართველოს მთისწინეთსა და მაღალმთიანეთში. ხევსურეთში უმთავრესად გირკალისებურ თხილამურს იყენებდნენ, სამეგრელოში, სვანეთში, აფხაზეთსა და მთიულეთში -მრგვალს, ხოლო ქართლში, რაჭასა და აჭარაში -ელიფსურს. საქართველოში სხვადასხვა მხარეში შემორჩენილი თხილამურების ძველი სახელები: სვანეთში „ლაჩირხალალი“, თუშეთში „ქოკი“, მთიულეთში „კაგდი“. სულხან საბა ორბელიანის მიხედვით: „თხილამურები გრკალი არს, ფერხთა დაიკურნენ დიდთა თოვლთა ზედა სასვლელად, რათა თოვლთა სიღრმეს არა ჩაიჭრენ“.

არსებობს თხილამურების რამოდენიმე ტიპი: ალპური, თავისუფალი, სამთო, სამთო გაკვალული გზისთვის, საზღვაო და ქარვერები. მსოფლიოში მრავალი კომპანია აწარმოებს თხილამურებს, მათგან ყველაზე ცნობილი ბრენდებია: Volkl, Volant, Zai, Hart , Blizard, Elan, Atomic, Dynamic, Fischer, Head, Rossignol, Salomon და სხვა.

მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული თხილამურის მწარმოებელი ბრენდები ხუთეული ასე გამოიყურება:

1. Atomic
2. Dynastar
3. Elan
4. K2
5. Rossignol

1. ატომიკი არის თხილამურების ინდუსტრიაში 1955 წლის შემდეგ. თავისი ორივე ბრენდით ალპინებით და ნორდიკებით. ატომიკს აქვს თხილამურები, როგორც დამწყებთათვის, ასევე მოყვარულთათვის.

2. 40 წელია რაც Dynastar აკეთებს თხილამურებს და მათი თხილამურები არის მხოლოდ სიახლეების მოყვარულთათვის, Dynastar-ი ცნობილია მაღალი ხარისხით და შესანიშნავი ტექნიკური მონაცემებით.

3. Elan-ს აწარმოებენ სლოვენიაში, რომელიც გვთავაზობს თხილამურებს დამწყებთათვის, მოყვარულთათვის და პროფესიონალთათვის. Elan-ის თხილამურები ცნობილია, თავის მაღალი ხარისხით.

4. K2-ის თხილამურების დიაზაინმა და ხარისხმა ექსპერტთა და სპორტსმენთა დიდი მოწონება დაიმსახურა. K2 არის ბრენდი რომელსაც შეგვიძლია ვენდოთ, რომელიც ყოველთვის მოწოდების სიმაღლეზეა, K2-ის თხილამურები არამარტო თვალს გჭრის, არამედ მისი შესანიშნავი ხარისხი კარგად გაგრძნობინებს თავს მთაში.

5. K2-ის თხილამურების დიაზაინმა და ხარისხმა ექსპერტთა და სპორტსმენთა დიდი მოწონება დაიმსახურა. K2 არის ბრენდი რომელსაც შეგვიძლია ვენდოთ, რომელიც ყოველთვის მოწოდების სიმაღლეზეა, K2-ის თხილამურები არამარტო თვალს გჭრის, არამედ მისი შესანიშნავი ხარისხი კარგად გაგრძნობინებს თავს მთაში.

სამთო სათხილამურო კურორტები

თხილამური განვითარებასთან ერთად ვითარდებოდა სამთო სათხილამური კურორტებიც, მსოფლიოში ყოველწლიურად უამრავი ტურისტი მოგზაურობს თხილამურით სიამოვნების მისაღებად.

მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული სამთო-სათხილამურო კურორტებია:

1. Aspen, Colorado
2. Bretton Woods, New Hampshire
3. Park City, Utah
4. Teton Village, Wyoming
5. CANADA,Whistler
6. CHILE,Portillo
7. ITALY,Cortina d'Ampezzo
8. NEW ZEALAND,Queenstown
9. SWEDEN,Åre
10. SWITZERLAND,St. Moritz

მსოფლიოს სამთო სათხილამურო კურორტებთან შედარებით საქართველოს კურორტები არც თუ ისე სწრაფად ვითარდება, თუმცა მაინც დიდი პოპულარობით სარგებლობს. საქართველოში განვითარებულია ბაკურიანის და გუდაურის სამთო-სათხილამურო კურორტები. უცხოელ დამსვენებლებს საქართველოში იზიდავს გაუკვალავი თოვლი, სხვა ქვეყნებში აკრძალულია გაუკვალავ თოვლში სრიალი, რადგან დიდია ზვავის წარმოქმნის საშიშროება.

ბაკურიანი

დაბა ბორჯომის რაიონში მდებარეობს თრიალეთის ქედის ჩრდილო კალთაზე, მდინარე ბაკურიანის წყლის ნაპირას (ზღვის დონიდან 1700მ, ბორჯომიდან 30კმ). საშუალო ტემპერატურე 4,3C⁰, იანვარში 7,2C⁰, აგვისტოში 15C⁰, ნალექები 734მმ წელიწადში.

გუდაური

სამთო-სათხილამურო კურორტი სტეფანწმინდის (ყოფილი ყაზბეგის) რაიონში, თბილისიდან 120 კმ-ში, ზღვის დონიდან 1196მ სიმაღლეზე. სათხილამურო სეზონი დეკემბრიდან აპრილამდე გრძელდება. ამჟამად ფუნქციონირებს 4 საწეველა. სათხილამურო ტრასების საერთო სიგრძე შეადგენს 16 კილომეტრს.

კვლევის ფარგლებში გამოკითხულ იქნა 33 თხილამურის მომხმარებელი და 5 თხილამურების მაღაზიის მენეჯერი.

თხილამურის იმპორტიორი ქვეყნები

თხილამურების ფასები

წინა წლებთან შედარებით თხილამურზე მოთხოვნა საქართველოში გაიზარდა. დამსვენებლები სასტუმროს ნომერში იხდიან 30 დან 100 ლარამდე.

სამთო-სათხილამური კურორტებზე დასვენების სიხშირე

გამოკითხული მოსახლეობის უმრავლესობა სამთო-სათხილამურო კურორტებზე დასასვენებლად დადის საქართველოში. ხოლო საზღვარგარეთ ისვენებენ საფრანგეთში, კერძოდ, Val Thorens-ში

საქართველოს კურორტები

არჩევანი სამთო-სათხილამურო კურორტებზე დასასვენებლად, გამოკითხულთა უმრავლესობის აზრი თითქმის თანაბრად გადანაწილდა გუდაურსა და ბაკურიანზე. მომხმარებლები კურორტების არჩევევისას მნიშვნელობას ანიჭებენ პრესტიჟულობას, ადგილმდებარეობას და ფასებს.

სასტუმროს ტიპები

გამოკითხული თხილამურების მომხმარებლებიდან უმეტესობა უპირატესობას ანიჭებს საოჯახო ტიპის სასტუმროებს. რაც შეეხება ფასებს, გამოკითხული პირების უმეტესობა სასტუმროს ნომერში დღეში 30-100 ლარს იხდიან

სასტუმროს ფასები

გამოკითხული თხილამურის მომხმარებლები ძირითადად სამთო-სათხილამრო კურორტებზე დადიან მეგობრებთან ერთად, მაჩვენებლით შემდეგი ოჯახის წევრებთან ერთად დასვენება. ასევე თხილამურების მომხმარებლების გარკვეული ნაწილი სამთო-სათხილამურო კურორტებზე თანამშრომლებთან ერთად დადის.

ვისთან ერთად დადიან დასასვენებლად თხილამურის მომხმარებლები

გამოკითხული პირების უმეტესობამ თხილამურის შეძენისას გადაიხადა 200 ლარზე მეტი, ყველაზე ხშირია შემთხვევება როდესაც თხილამურის მომხმარებელმა გადაიხადა 200-500 ლარი. თუმცა აღნიშნულ მაჩვენებელს მცირედ ჩამოუვარდება იმ პირების რიცხვი, რომლებმაც თხილამურებში 500-100 და ასევე 100-ზე მეტი ლარი გადაიხადეს.

შეძენილი თხილამურების ფასი

საქართველოში კარგად არის განვითარებული თხილამურების გაქირავების ბიზნესი, დაქირავება შესაძლებელია, როგორც თბილიში, ასევე კურორტზე. ფასები კი მერყეობს 18-40 ლარამდე.

კვლევის ფარგლებში გამოკითხულმა პირებმა დაასახელეს მათთვის სასურველი თხილამურის ბრენდები, რომელსაც სიამოვნებით შეიძენდნენ საკმარისი ფინანსური სახსრების არსებობის შემთხვევაში. გამოკითხულთა უმეტესობამ სასურველ ბრენდად დაასახელა Atomic-ის თხილამურები, რომელსაც მცირედი ცვლილებით მოსდევს Rossignol და Fisher ბრენდის თხილამურები.

საქართველოში თანდათან უფრო პოპულარული ხდება სამთო-სათხილამურო კურორტები, რასაც მთავრობა უწყობს ხელს. ახლო მომავალში დაგეგმილია ახალი სამთო-სათხილამურო კურორტების აგება ტყვარჩელის რაიონში, შოვში და შაორის წყალსაცავის მიმდებარე ტერიტორიაზე.

საწვავის ბიზნესი ერთ-ერთი ყველაზე უფრო მომგებიანი ბიზნესია მსოფლიოში. თხევადი საწვავი ამოწურვადი რესურსია, ასე რომ საწვავის სისტემატიური მოხმარება იწვევს მის მოცულობის თანდათნობით კლებას და ბოლოს ამოწურვას. ასევე არსებობს ვარაუდები ამ რესურსის ამოწურვის ვადებთან დაკავშირებით. ეს ძირითადი ფაქტორი განაპირობებს ამ პროდუქტზე ფასების ცვლილებას, შესაბამისად ადვილი მისახვედრია რომ ამ რესურსის ფასი ყოველ წლიურად უნდა იზრდებოდეს. ამ რესურსის გარეშე შეუძლებლად მიგვაჩნია ქვეყნის გამართული ფუნქციონირება და დიდი მნიშვნელობა აქვს საწვავის მფასებს მსოფლიო ბაზარზე.

ნავთობის იმპორტი დღესდღეობით საწვავის ბაზარზე მიმდინარე მოვლენები საკმაოდ აქტუალურია. მსუბუქი და სატვირთო ავტომობილების უმრავლესობა მოიხმარს ან ბენზინს, ან დიზელს ასევე ისინი წარმოადგენენ ამ საწვავის ძირითად მომხმარებელს, აქედან გამომდინარე ავტომობილების იმპორტის მოცულობის ცვალებადობა პირდაპირ ასახვას პოვებს ბენზინის იმპორტის მოცულობის ცვალებადობაზე.

იმისათვის რომ რეალური წარმოდგენა შეგვექმნას საწვავის ბაზარზე საჭიროა საწვავის მომხმარებლის მოთხოვნილებების გამოვლენა. ამისათვის ჩვენ ჩავატარეთ კვლევა, რომლის შედეგად გამოიკითხა 60 მომხმარებელი. გამოკითხულთა დიდი ნაწილის შერჩევა შემთხვევითი მეთოდით მოხდა. საბოლოო ჯამში რომელთა 25%25-ის ოჯახის შემოსავლები მაღალია (საშუალოდ

თითო ოჯახის წევრის შემოსავალი 400 ლარზე მეტი, სულ 1700 ლარზე მეტი). გამოკითხული მომხმარებლის 23%25-ის ოჯახის ყოველთვიური შემოსავალი საშუალოა (საშუალოდ თითო ოჯახის წევრის შემოსავალი 250-დან 400 ლარამდეა, სულ 800-დან 1700 ლარამდე), გამოკითხულთა 52%25 შემოსავალი კი დაბალია (საშუალოდ თითო ოჯახის წევრის შემოსავალი 250 ლარზე ნაკლებია, სულ კი 800 ლარამდე).

დაბალ შემოსავლიანი მომხმარებლის 40%25 იყენებს დაბალხარისხიან საწვავს (რეგულარს ან დიზელს), მიუხედავად იმისა რომ აქვთ სურვილი მაღალხარისხიანი საწვავის გამოყენებისა. 40%25 საშუალო ხარისხიან (ევრო რეგულარს), 20%25 მაღალ ხარისხიან საწვავს (პრემიუმს).

საშუალო შემოსავლიანი ოჯახიდან მომხმარებელთა 5%25 იყენებს დაბალი ხარისხის (რეგულარს) საწვავს, 55%25 საშუალო ხარისხის(ევრო რეგულარს) საწვავს, 40%25 მაღალი ხარისხის საწვავს (პრემიუმს).

მაღალ შემოსავლიანი მომხმარებლის 78%25 მოიხმარს მაღალ ხარისხიან საწვავს (პრემიუმს). 11%25-11%25 საშუალო ხარისხიან(ევრო რეგულარს) და უმაღლეს ხარისხიან საწვავს (სუპერს, მაქსპაუერს ან ევრო დიზელს). საბოლოო ჯამში საწვავის მომხმარებელთა 22%25 იყენებს რეგულარს, 40%25 ევრო რეგულარს, 33%25 პრემიუმს, 5%25 სუპერს, მაქსპაუერს.

გამოკითხულ დიზელის მომხმარებელთა მხოლოდ 10%25 მოიხმარდა ევრო დიზელს დარჩენი 90%25 კი „დიზელს“. ასეთი დიდი სხვაობა გამოწვეულია მათ შორის ფასის სხვაობით 1,65 და 1,85 ლარს შორის.

რაც შეეხება ფასს მომხმარებელთა 52%25 ფიქრობს რომ ის ძალიან მაღალია, 40%25 ფიქრობს რომ საშუალოა, ხოლო 8%25-თვის მისაღებია. მიუხედავად იმისა რომ მომხმარებელი ძვირს იხდის საწვავში რომელსაც ის იყენებს ისინი სულაც არ ფიქრობენ რომ ეს საწვავი ხარისხიანია. გამოკითხულთა მხოლოდ 8%25 ფიქრობს რომ საწვავი ხარისხიანია, 74%25 ფიქრობს რომ საწვავი საშუალო ხარისხის არის, ხოლო 16%25 უკმაყოფილოა საწვავის ხარისხით.

შევეცადეთ გამოგვევლინა თუ რა კრიტერიუმებით ხელმძღვანელობდა ბენზინის ტიპის არჩევის დროს მომხმარებელი. მომხმარებელს უნდა შეეფასებინა ოთხი კრიტერიუმი (ბრენდი, ფასი, ხარისხი და ეკოლოგიურობა) რომლის მიხედვითაც ირჩევდნენ ბენზინის ტიპს 1-4 ქულამდე საბოლოოდ კი მივიღეთ შემდეგი შედეგები:

1. ხარისხი -284 ქულა
2. ფასი -282 ქულა
3. ბრენდი -212 ქულა
4. ეკოლოგიურობა -210 ქულა

როგორც ხედავთ ხარისხი და ფასი ბევრად მნიშვნელოვანია ბრენდზე და ეკოლოგიურობაზე რაც ნორმალურია. იყვნენ რესპონდენტები რომლებიც უფრო გლობალურად უყურებდნენ საწვავის გამოყენებას და მათთვის მნიშვნელოვანი იყო ეკოლოგიურობა, თუმცა მათ რა თქმა უნდა ჭარბობდნენ რესპონდენტები რომლებიც მხოლოდ ლოკალურად უდგებოდნენ საკითხს და მხოლოდ თავიანთ ჯიბეზე ფიქრობდნენ.

ინტერესის ობიექტს წარმოადგენდა ისიც რომ თუ რის მიხედვით ირჩევდნენ მომხმარებლები ბენზინგასამართ სადგურს. მომხმარებელს უნდა შეეფასებინა შემდეგი კრიტერიუმები: ხარისხიანი პროდუქტი, ფასი ფასები, ფასდაკლებები, ფართო ქსელი, პოპულარული კომპანია, ტერიტორიული ნიშანი და სერვისების ფართო არჩევანი (თანამედროვე სადგური).

ბენზინგასამართი სადგურის არჩევის მიზეზი

გამოკითხვის შედეგად გამოირკვა რომ ხარისხიანი პროდუქტი და ფასები არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, შემდეგ მოდის ფართო ქსელი და ფასდაკლებები, შემდეგ ტერიტორიული ნიშანი, ხოლო ბოლო ადგილებზე არის თუ რამდენად პოპულარულია კომპანია და გასამართი სადგურის თანამედროვეობა სერვისების ფართო არჩევანით.

კვლევამ ასევე აჩვენა ფაქტორი რომელიც ჩვენ არ გვქონდა მითითებული და მომხმაებელს შეეძლო მიეთითებინა. მომხმარებელთა უმეტესობამ ეს პუნქტი შეუვსებელი დატოვა, მხოლოდ მათმა 7%25 შეავსო იგი და ერთსულოვნად დაასახელეს ფაქტორი -მომსახურება. რომლის მიზეზებიც იყო ნაკლები რაოდენობით ჩასხმული საწვავი ვიდრე ეკუთვნოდა, თავღია დატოვებული ავტომობილის ბენზინის ავზი.

კვლევის ფარგლებში ასევე გამოვლინდა მომხმარებლის ფავორიტი საწვავის რაელიზატორი კომპანია რომლის ქსელის გასამართი სადგურებითაც სარგებლობენ მომხმარებლები. შედეგები კი შემდეგია:

კვლევის მიხედვით საწვავის ბაზარი რამოდენიმე კომპანიას აქვს დაპყრობილი ბრენდებს შორის აშკარა უპირატესობით ლიდერობს მოულოდნელად ლუკოილი, რომლის ძირითAდი განმაპირობებელი არის ის რომ მას აქვს ფასდაკლებები და უფრო ფართო ქსელი ვიდრე მის ძირითად კონკურენტებს. ვისოლმა მოკლე ხანში ეფექტური მარკეტინგის საშუალებით მიაღწია წარმატებას, ხოლო ეკოს მომხმარებელთა დიდი ნაწილი იცნობს როგორც ხარისხიანი საწვავის რეალიზატორი.

რომპეტროლი კი ახალი მოთამაშეა ბაზარზე და დაბალი ფასებით გამოირჩევა. წვრილი კომპანიები რომლებიც რამოდენიმე წლის წინ მნიშვნელოვან წილს ფლობდნენ დღესდღეობით ისინი ძალიან უმნიშვნელო წილს ფლობენ და დღესდღეობით გასამართ სადგურს რომელსაც სახელი არ აწერია ან სათანადოდ არ არის მოწყობილი ცოტა კლიენტი ჰყავს ან საერთოდ არ ჰყავს.

საქართველოში ბენზინის და დიზელის იმპორტი 727 722 ტონას შეადგენს რაც წინა წელს იმპორტირებულ საწვავის რაოდენობასთან შედარებით 80 ტონით (12,5%25) მეტია.

2007 წელს საქართველოში იმპორტირებულ იქნა 386 246 ტონა ბენზინი, რაც რეკორდული მაჩვენებელია იმპორტირებული ბენზინის მხრივ. მიუხედავად ამისა რომ ბოლო წლებთან შედარებით მკვეთრად დაეცა აზერბაიჯანიდან იმპორტირებული ბენზინის მოცულობა აზერბაიჯანი წინა წლების მსგავსად 2007 წელს საქართველოში ბენზინის იმპორტიორ ქვეყნებში ლიდერობას ინარჩუნებს. მნიშვნელოვნად (2-ჯერ) გაიზარდა რუმინეთიდან შემოტანილი ბენზინის რაოდენობა, ასევე აღსანიშნავია საქართველოში ბენზინის იმპორტიორ ქვეყნებში ახალი ექსპორტიორის -იტალიის დამატებაც.

საიდანაც ხარისხიანი საწვავი შემოდის და განპირობებულია ხარისხიან საწვავზე მოთხოვნის ზრდით. ასევე შესამჩნევია ის ფაქტიც რომ 2007 წელს საქართველოში ევროპიდან იმპორტირებულმა საწვავის მოცულობამ პირველად საქართველოს დამოუკიდებლობის ისტორიაში გადააჭარბა აზიიდან (აზერბაიჯანიდან და თურქმენეთიდან) იმპორტირებულ საწვავის მოცულობას. რაც მომხმარებელის ცნობიერებაში ევროპული წარმომავლობის საწვავის ხარისხთან ასოციაციასთან არის დაკავშირებული, ვინაიდან მომხმარებლისთვის საწვავის ხარისხი მნიშვნელოვანია შესაბამისად გაიზარდა მასზე მოთხოვნაც.

ცოტა ხნის წინ საზოგადოებაში გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად საქართველოში იმპორტირებული ბენზინი ჯანმრთელობისთვის მავნე ნივთიერებებს შეიცავდა და აბინძურებდა გარემოს. ამის საპასუხოდ ნავთობიმპორტიორთა კავშირმა და გარემოს დაცვის სამონოსტრომ ერთობლივი მონიტორინგი განახორციელეს ბენზინის ეკოლოგიურობაზე და გამოდგა რომ საქართველოში იმპორტირებული ბენზინის დიდი ნაწილში ევროკავშირის ქვეყნების სტანდარტებს შეესაბამებოდა. რაც გასაკვირი ნამდვილად არ არის ვინაიდან საქართველოში ბენზინის ძირითად იმპორტიორებს წარმოადგენენ ქვეყნები(საბერძნეთი, რუმინეთი, აზერბაიჯანი, ბულგარეთი და იტალია) სადაც წარმოებულ ბენზინში ტყვიის (მთავარი დამჭუჭყიანებლის) შემცველობა მინიმუმამდე არის დაყვანილი.

ევროპევროპა VC სხვები (აზერბაიჯანი&თურქმენეთი)

2007 წელს საქართველოში იმპორტირებული დიზელის მოცულობა 341 476 ტონა შეადგინა. რაც წინა წლის მაჩვენებელთან შედარებით 13 180 ტონით მეტია. თუმცა წინა წლისგან განსხვავებით დიზელი ამ მაჩვენებლის მიხედვით ჩამოუვარდება ბენზინს. 2007 წელს აზერბაიჯანიდან საქართველოში ექსპორტირებული დიზელის მოცულობა ბენზინის მსგავსად შემცირდა და ლიდერობა თურქმენეთს(53%25) დაუთმო. 2007 წელს 8-ჯერ უფრო მეტი დიზელის იმპორტირება მოხდა საქართველოში ვიდრე 2000 წელს. განსაკუთრებით დიზელის იმპორტის ზრდა მოხდა 2004 -2006 წლებში, რაშიც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვის „ყვითელი ავტობუსების“ შემოსვლას, რომლებიც დიზელს მოიხმარენ.

2007 წელს საქართველოში ბენზინის იმპორტიორ კომპანიებში ლიდერობს მომხმარებლისთვის უცნობი კომპანია სოკარი 147 000 ტონით (38%25), რომელიც ბაზარზე 2007 წლის მაისში შემოვიდა და ძირითადად საწვავის ბითუმად რეალიზაციას ეწეოდა. 2008 წელს სოკარს დაგეგმილი აქვს 10 გასამართი სადგურის გახსნა. მეორე ადგილზე იმორტირებული ბენზინის მიხედვით ლუკოილია 81 111 ტონით (21%25), რომელსაც საქართველოში ყველაზე ფართო ქსელი აქვს - 63 გასამართი სადგური საქართველოში (33 თბილისში). მესამე ადგილზე ვისოლია 61 799 ტონით (16%25), რომელიც ბაზარზე ცნობადობით, ფართო ქსელით (50 სადგური საქართველოში, მათ შორის 26 თბილისში) და იტალიური საწვავით გამოირჩევა. 2008 წლისთვის ვისოლს დაგეგმილი აქვს ქსელის კიდევ უფრო გაფართოება 8 სადგურით. ბენზინის იმპორტის დანარჩენი - 96 561 ტონა (25%25) სხვა ახალ, თუ პატარა კომპანიებზე მოდის.

2007 წელს საქართველოში დიზელის იმპორტიორ კომპანიებში ვისოლი ლიდერობს 99 028 ტონით (29%25), მეორე ადგილს სოკარი იკავებს 30 732 ტონით (9%25), მესამე მეოთხე ადგილებს ლუკოილი და რომპეტროლი იკავებენ შესაბამისად 6%25 და 4%25.

კვლევის ერთ-ერთ ამოცანას წარმოადგენდა ავტომობილების იმპორტსა და საწვავის იმპორტს შორის კავშირი. 2001-დან 2002 წლამდე თხევადი საწვავის იმპორტის ზრდა თითქმის შეჩერებული იყო ქვეყანაში, რაზეც პირდაპირი გავლენა იქონია ამავე წელს იმპორტირებული ავტომობილების დაბალმა რიცხვმა და შემდეგ წელსაც საწვავიმპორტიორებიც ფრთხილობდნენ და შედეგად იმპორტირებული საწვავის მოცულობა მკვეთრი ცვლილება არ განუცდია. ეს ფაქტი მეტყველებს იმაზე რომ ავტომობილების და თხევადი საწვავის იმპორტი ერთმანეთთან პირდაპირდამოკიდებულებაშია.

იმპორტირებული საწვავის მოცულობა დამოკიდებულია წინა წელს იმპორტირებული ავტომობილების რაოდენობასთან. ასევე 2007 წელს ერთ ავტომობილზე საწვავის იმპორტმა შეადგინა 14,4 ტონა, 2006-14,6, 2005-17,6, 2004-15,8, 2003-22,8. დათვლილი იქნა წლების მიხედვით იმპორტირებული ავტომობილების და იმპორტირებული საწვავის(დინამიკებს შორის) შეჭიდულობა(კორელაცია) და დადასტურდა რომ მათ შორის არის ძლიერი დადებითი კავშირი Correlation-0,923. გამომდინარე აქედან შეგვიძლია ვივარაუდოთ რომ მომავალ წელს საწვავის იმპორტი კიდევ გაიზრდება. ასევე მოსალოდნელია უფრო მაღალი ხარისხის საწვავის(ბენზინის) იმპორტის ზრდაც, ვინაიდან საზღვარგარეთიდან ახალი ავტომობილების ნაკადი არ წყდება და ყოველ დღე ვხედავთ ახალი მანქანებით დატვირთულ ავტომატარებლებს რომლებიც ფოთიდან ან თურქეთიდან თბილისისკენ.

მსოფლიო მასშტაბით დღესდღეობით საკმაოდ აქტუალურ თემას წარმოადგენს ნავთობის ფასები, რომლებიც დღითი-დღე ახალ სიმაღლეებს აღწევს. დღესდღეობით იგი წამყვან საფონდო ბირჟებზე შეადგენს 108 ამერიკულ დოლარს ერთ ბარელზე. რაც 2 თვის წინანდელთან შედარებით 15 დოლარით მეტია. ხოლო ერთი წლის წინანდელთან შედარებით თითქმის ორმაგია. საერთაშორისო ენერგეტიკის სააგენტოს ინფორმაციით მასზე მოქმედებს შემდეგი ფაქტორები:

გეოპოლიტიკური ფაქტორი - იგულისხმება დიდი ნავთობის მარაგების მქონე ქვეყნების პოლიტიკური სტაბილურობა. მის მაგალითად შეგვიძლია მოვიყვანოთ ნიგერიაში მეამბოხეთ ლიდერის მკვლელობას მოყოლებული მოვლენები. რომლის შემდეგაც ნავთობის ტრანსპორტირება დიდ რისკთან იყო დაკავშირებული. მას ისიც ერთვოდა რომ არცერთი სადაზღვევო კომპანია არ რისკავდა ტვირთის დაზღვევას. შედეგად მიწოდება შემცირდა და ფასიც გაიზარდა. მეორე ამგვარი მოვლენა მოხდა ვენესუელაში როდესაც პრობლემები შეექმნა ქვეყნის წამყვან ნავთობკომპანიას შედეგად შემცირდა მ ფასების ზრდამაც არ დააყოვნა.

ნავთობკომპანიების ხარჯების ზრდა - გამოწვეულია ტექნოლოგიურ მიღწევებით და ახალი ძნელად მისადგომი საბადოებიდან ნავთობის ამოღების სირთულესთან.

პრობლემები საბადოების ხელმისაწვდომობასთან - ვიცით რომ ნავთობი ამოწურვადი ბუნებრივი რესურსია და გამომდინარე აქედან სულ უფრო რთული ხდება ახალი ნავთობ საბადოების აღმოჩენა.

აშშ დოლარის დასუსტება - რა თქმა ეს ფაქტორიც ახდენს გავლენას მის ცვლილებაზე ვინაიდან დოლარი გამოიყენება კონვერტირებისათვის. გარკვეულწილად ამიტომაც მიაღწია ასეთ სიმაღლეებს.

საწვავის ფასების ასეთმა ზრდამ მომავალში შეიძლება გამოიწვიოს მასზე მოთხოვნის შემცირება რაც მის ფასს შეამცირებს.

როგორც ზემოთ მოცემულ საერთაშორისო ნავთობის და საქართველოს საწვავის ფასების საშუალოვადიან დინამიკებზე ცვლილებები ერთდროულად აისახება. აღსანიშნავია ის ფაქტიც რომ უკანასკნელი ორი წლის განმავლობაში საქართველოში მიუხედავად იმისა რომ ბენზინის ფასმა მკვეთრი ზრდა განიცადა უფრო მკვეთრად გაიზარდა დიზელის ფასი და ბენზინის ფასს გაუტოლდა. ამით დაიმსხვრა ის „მითი“ რომ დიზელზე მომუშავე ავტომობილი ეკონომიური იყო.

ფასი საიდანაც ხორციელდება ბენზინის იმპორტი საქართველოში შეადგენს 884 დოლარს 1 ტონაზე, ხოლო ფასი საიდანაც ხორციელდება დიზელის იმპორტი საქართველოში შეადგენს 960 დოლარს 1 ტონაზე, რომლებიც საერთაშორისო ფასების მსგავსად იზრდება.

დღესდღეობით საქართველოში საწვავის ფასები სწრაფი ტემპით იზრდება. ქვემოდ მოყვანილია საწვავის ამჟამინდელი ფასები წამყვანი კომპანიების საცალო ქსელებში:

ეკო-ჯორჯია

სუპერი100 -1.92 ლარი
პრემიუმი -1.77
რეგულარი (ევრო) -1.69 ლარი
რეგულარი (სტანდარტი) -1.63 ლარი
დიზელი (ევრო) -1.87 ლარი

ლუკოილი

სუპერი1.90 ლარი
პრემიუმ ავანგარდი -1.80ლარი
პრემიუმი -1. 70 ლარი
რეგულარი (ევრო) -1.60 ლარი
ევროდიზელი -1.90 ლარი

ვისოლი

სუპერი 1.92 ლარი
პრემიუმი (ევრო) -1.75ლარი
რეგულარი (ევრო) -1.72 ლარი
დიზელი (ევრო) -1.87 ლარი
რეგულარი (სტანდარტი) -1.65 ლარი

რომპეტროლი

სუპერი (ევრო) -1,87 ლარი
პრემიუმი -1.82 ლარი
რეგულარი (ევრო) -1.65 ლარი
დიზელი (ევრო) -1.8 ლარი
დიზელი 62 -1.8 ლარი

საკანცელარიო საქონელი ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს როლს თამაშობს ორგანიზაციის საქმიანობაში. საქართველოში საბაზრო ეკონომიკა განვითარების საწყის ეტაპზეა, ანალოგიური სიტუაციაა საკანცელარიო საქონლის ბაზარზეც. საკანცელარიო საქონლის კვლევის პროცესში გამოვლინდა რამდენიმე მსხვილი მაღაზია, რომელიც საკმაოდ მაღალ დონეზეა განვითარებული და ფართო ასორტიმენტს თავაზობს თავის მომხმარებლებს.

მიუხედავად ამისა, აღსანიშნავია რომ მიღებული შედეგები არ არის საკმარისი იმის დასამტკიცებლად, რომ საკანცელარიო ბაზარი კარგადაა განვითარებუილი საქართველოში. თუმცა ეს ბაზარი ნამდვილად ადგას განვითარების გზას და დიდი პოტენციალიც გააჩნია. ამ კუთხით ძალიან ბევრი რამ საჭიროებს დახვეწასა და გაუმჯობესებას.

საკანცელარიო ბაზარზე მომსახურების თვალსაზრისითაც საჭიროა განვითარება. ჩვენი კვლევის შედეგებიდან გამომდინარე აღმოჩნდა, რომ საკანცელარიო მაღაზიები საქართველოში ძირითადად მომხმარებლებს პროდუქციას თავაზობენ მხოლოდ საცალო ქსელში გაყიდვების საშუალებით. ასევე შედარებით განვითარებულია და გავრცელებულია გაყიდვები კორპორატიულ კლიენტებთან ხელშეკრულებების გაფორმებით. მაღაზიების მფლობელები, რომლებსაც ურთიერთობა აქვთ ორგანიზაციებთან მათთან აფორმებენ ხელშეკრულებებს.

ეს ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორია, რადგან ამავე დროს მიუთითებს საქართველოში სავაჭრო ურთიერთობების გაუმჯობესებასა და დახვეწაზე. გარდა ამისა ზოგ მაღაზიას აქვს კატალოგები და ამ სახით თავაზობს თავის მომხმარებელს საკანცელარიო პროდუქციას. თუმცა ეს გაყიდვების უფრო ნაკლებად გავრცელებული ფორმაა დღეს საქართველოში.

ძალიან ყურადსაღები და მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რაც კვლევის შედეგად გამოვლინდა არის ის, რომ დღეისათვის საქართველოში ყველაზე ნაკლებად განვითარებულია საკანცელარიო ნივთების გაყიდვა ინტერნეტის საშუალებით. ჩვენს მიერ გამოკითხულ არც ერთ მაღაზიას არ აქვს ინტერნეტის საშუა პროდუქციის გაყიდვის მომსახურება განვითარებული.

შეიძლება ამჟამად ეს არ არის პოპულარული საქართველოში და თვით მომხმარებლებიდანაც არ მოდის ამ სახის მომსახურების არსებობის ინტერესი. მაგრამ არსებული განვითარების ტენდენვიები მიგვანიშნებს იმაზე, რომ ამ სახით გაყიდვების განხორციელება აუცილებლად გაიზრდება და განვითარდება საქართველოში. ჩვენი აზრით ძალიან მალე მოხდება ამ ნიშის ათვისება და ინტერნეტ გაყიდვები გახდება გაყიდვების ერთ-ერთი ძირითადი ფორმა, რადგან ცნობილი რომ ფრაზა „დრო ფულია“ უფრო და უფრო აქტუალური ხდება საქართველოში და განსაკუთრებით ბიზნესში. ვინც მხარს აუბამს თანამედროვე მოთხოვნებს სწორედ ის დაიმკვიდრებს ადგილს ბაზარზე.

ამიტომ საკანცელარიო ბაზარზე მოღვაწე მეწარმეებმა უნდა უპასუხონ არსებულ მოთხოვნებს და გააუმჯობესონ მომსახურება თუნდაც მომსახურების სახეობის კუთხით. გამოკითხულ მაღაზიებიდან ყველამ აღნიშნა რომ ზემოთაღნიშნული მომსახურების შემთხვევაში ისინი აუციებლად გამოიყენებდნენ მას, რაც მათ დაუზოგავდა 21-ე საუკუნეში ყველაზე ძვირფასს, დროს. ამიტომ სასურველია მეწარმეებმა აქტიურად იმუშავონ ამ კუთხით.

მომსახურების სახეების თვალსაზრისით ასევე მნიშვნელოვანია ორგანიზაციების გამიკითხვების შედეგად მიღებული შედეგები, თუ როგორ ახდენენ ისინი ძირითადად საკანცელარიო ნივთების შესყიდვას. გამოირკვა, რომ უმეტესად ორგანიზაციები საკანცელარიო საქონელს იძენენ საცალო ქსელში და ასევე ხელშეკრულებების გაფორმებით, როგორც კორპორატიული კლიენტები. ასეთი სახით შესყიდვები უფრო მარტივად წასამართია ორგანიზაციებისათვის. თუმცა მნიშვნელოვანია ის, რომ ძირითადად ისინი არ თანამშრომლობენ მხოლოდ ერთ კონკრეტულ მაღაზიასთან და უწევთ რამდენიმე მაღაზიასთან ურთიერთობა საკანცელარიო ნივთების შესაძენად. ეს კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემაა და მიუთითებს საკანცელარიო ბაზრის განუვითარებლობაზე.

თავად საკანცელარიო მაღაზიებისა და მათ მიერ შეთავაზებუილი გაყიდვების სახეების შემდეგ გამოვარკვიეთ ის პროდუქტები, რომლებიც უფრო მოთხოვნადია და უმეტესედ იყიდება. ქართულ ბაზარზე აქტუალური პროდუქტები ვცადეთ გამოგვერკვია, როგორც მაღაზიების მხრიდან, თუ რომელი პროდუქტები იყიდება უფრო მეტად. ასევე ორგანიზაციების თვალსაზრისითაც, თუ რომელ პროდუქტებს მოიხმარენ უფრო აქტიურად. გავაკეთეთ საკანცელარიო ნივთების სია აქტუალურობის მიხედვით.

მაღაზიების გამოკითხვის შედეგი:

1. ქაღალდი
2. მარკერი, კალამი, ფანქარი
3. ბაინდერი, ფაილი, საქაღალდე
4. ბლოკნოტი
5. წებო, წებოვანი მისაკრობი
6. cd, floppy, flesh memory sticker
7. ფლიფჩართი
8. დაფა
9. სტეპლერი, სტეპლერის ტყვია
10. ჭიკარტი, სკრეპი, სკოჩი
11. სამკერდე ბეიჯი

ორგანიზაციების გამოკითხვის შედეგი:

1. ქაღალდი
2. მარკერი, კალამი, ფანქარი
3. ბაინდერი, ფაილი, საქაღალდე
4. სტეპლერი, სტეპლერის ტყვია
5. წებო, წებოვანი მისაკრობი (სტიკერი)
6. ჭიკარტი, სკრეპი,
7. ბლოკნოტი
8. cd, floppy, flesh memory sticker
9. ფლიფჩარტი
10. დაფა
11. სამკერდე ბეიჯი

ჩვენი კვლევის მიხედვით გამოვიკვლიეთ ძირითადად რომელი ქვეყნებიდან ხდება საკანცელარიო საქონლის შემოტანა საქართველოში. მაღაზიები გ რომელ ქვეყნებში ნაწარმოები პროდუქციას თავაზობენ ძირითადად მომხმარებლებს. გამოირკვა, რომ საქართველოში საკანცელარიო საქონელი უმეტესად გერმანიიდან და თურქეთიდან შემოდის. გარდა ამისა, ძირითადად მაღაზიებში არის საკანცელარიო ნივთები, რომლებიც ნაწ რუსეთში.

როგორც ამ შედეგებიდან შეგვიძლია დავასკვნათ, იმპორტი საკანცელარიო ბაზარზე საკმაოდ განვითარებულია. ის პროდუქცია, რომელიც დღეს საქართველოს საკანცელარიო ბაზარზე იყიდება ნაწარმოებია და იმპორტირებულია საზღვარგარეთიდან რომლებიც ძირითადად მებითუმეებს შემოაქვთ. ეს საკანცელარიო ბაზრის სისუსტე შეიძლება ჩაითვალოს საქართველოში მოღვაწე ყველა საკანცელარიო მაღზიას აქვს ურთიერთობა ადგილობრივ მებითუმეებთან, რაც ნათალად ადასტურებს, რომ მათ კვლავ ბევრი უნდა იმუშავონ საერთაშორისო ასპარეზზე რათა თავად დაუკავშირდნენ ადგილობრივ მწარმოებლებს და „პირველი ხელიდან“ მიიღონ პროდუქტი, ეს მათ საშუალებას მისცემს უფრო იაფად და ორგნიზებულად შემოიტანონ საქონელი.

აღნიშნული ფაქტიდან გამომდინარე ამ ბაზარზე მოღვაწე მეწარმეები ცდილობენ აქტიურად ითანმშრომლონ მათთან და მოახდინონ როგორც ასორტიმენტის გაზრდა ასევე ფასების შემცირება რაც იურიდიულ თუ ფიზიკურ პირებს უბიძგებს მათთან თანამშრომლობისაკენ.

საკანცელარიო საქონლის ბაზარი განვითარების საწყის ეტაპზეა საქართვე;ლოში. თუმცა კონკურენცია ამ ბაზარზე მაინც არსებობს და თანდათან იზრდება. საქარველოს საკანცელარიო ბაზარზე უკვე არსებობს რამდენიმე მსხვილი საკანცელარიო მაღაზია, რომელთა პოპულარობა თანდათან იზრდება. ეს რა თქმა უნდა ზრდის კონკურენციას. მაგრამ საკანცელარიო ბაზარზე ჯერ კიდევ არ არსებობს საკმაო რაოდენობის მაღაზიები და არ არის ჯანსაღი კონკურენცია. დღეისათვის ამ ბაზარზე არსებობს რამდენიმე მსხვილი და ცნობილი ფირმა, რომლებსაც უკავიათ ძირითადი წილი ბაზარზე და დიდ კონკურენციას უწევენ სხვა წვრილ მაღაზიებს.

ამგვარი ზოგადი შეფასების მიუხედავად, ჩვენს მიერ გამოკითხული მაღაზიების უმეტესობა მიიჩნევს, რომ ბაზარზე არსებობენ კონკურენტები და ისინი ცდილობენ კონკურენცია გაუწიონ მათ. აღსანიშნავია ისიც, რომ მაღაზიების მფლობელები თავად აღნიშნავენ - თუ იქნება უფრო მეტი საკანცელარიო მაღაზია, ეს მართალია გაზრდის კონკურენციას, მაგრამ ამავე დროს ხელს შეიწყობს გაყიდვების გაზრდას და მეტი მომხმარებლის მოზიდვას.

გამოკითხულთა უმეტესობა მიიჩნევს, რომ კონკურენტებთან მიმართებაში მათი უპირატესობა გამოიხატება ძირითადად მათ მიერ მომხმარებლებისათვის გაწეულ მომსახურებაში. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი და საინტერესოა, იქიდან გამომდინარე, რომ საქართველოში მომსახურების კულტურა ზოგადად მაღალ დონეზე განვითარებული არ არის და შესწავლის პროცესშია. ამდენად საინტერესოა, რომ გამოკითხვის შედეგად უმეტესობამ თავის უპირატესობად სწორედ მომსახურება მიუთითა. ეს გვიჩვენებს, რომ მომსახურების კულტურა იხვეწება და ვითარდება საქართეველოში. ამავე სროს უპირატესობად მიიჩნევენ მაღალ ხარისხს, მისაღები ფასები და ადგილმდებარეობას.

უპირატესობები

კონკურენციის თვალსაზრისით ძალიან მნიშვნელოვანია ფართო ასორტიმენტი. საკანცელარიო ბაზრის არასრულყოფილება დღეისათვის საქართველოში იმაშიც გამოიხატება, რომ მაღაზიებში ასორტიმენტი არის შეზღუდული. ამის გამო, ძირითადად ორგანიზაციები მხოლოდ ერთ მაღაზიაში წასვლით ან ერთთან კონტრაქტის გაფორმებით ვერ ახერხებენ ყველა საჭირო პროდუქციის შესყიდვას და უწევთ რამდენიმე მაღაზიაში წასვლა. ჩვენი აზრით, ეს საკანცელარიო მაღაზიების ყველაზე მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს. ამიტომ კონკერენციის თვალსაზრისით ფართო ასორტიმენტი ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორია.

ორგანიზაციების გამოკითვიდანაც გამოირკვა, რომ ისინი საკანცელარიო მაღაზიის არჩევისას ყველაზე მეტად ყურადღებას ფართო ასორტიმენტს აქცევენ.

გარდა ამისა მომხმარებლებისათის როგორც მოსალოდნელი იყო დიდი მნიშვნელობა ენიჭება პროდუქციის ხარისხს.

ზოგადად საკანცელარიო ბაზარი საქართველოში განვითარებასა და ზრდას რომ განიცდის ეს ჩვენი კვლევის შედეგებიდანაც გამოჩნდა. საქართველოში საკანცელარიო საქონლის გაყიდველი იზრდება. გამოკითხვების შედეგად გამოვლინდა, რომ ბაზარზე ზრდა უმეტესად შეადგენს 15%25, თუმცა ზოგიერთი მაღაზიის გაყიდვების ზრდამ 50%25-ზე მეტსაც მიაღწია ბოლო ერთი წლის მანძილზე.

არსებული შედეგების ანალიზის შედეგად შეგვიძლია ჩავთვალოთ, რომ ამ ბაზრის ერთ-ერთი დიდი უპირატესობა და სიძლიერე არის ზრდადი მოთხოვნა. საქართველოში ეკონომიკა იზრდება და ვითარდება, ასევე ჩნდება ბევრი ახალი ბიზნესი, იხსნება ახალი კონპანიები და ორგანიზაციები. აქედან გამომდინარე საკანცელარიო ბაზარს დიდი შესაძლებლობები აქვს. მას ადასტურე ისიც, რომ დღეისათვის არსებული მაღაზიების უმრავლესობას ძირითადი მომხმარებელები არიან იურიდიული პირები. საკანცელარიო მაღაზიების გაყიდვების უმეტესობა მოდის ორგანიზაციებზე.

საკანცელარიო ბაზრის დახვეწისა და გაუმჯობესების ტენდენციები იკვეთება ასევე პროდუქციის შესყიდვის კუთხითაც. ჩვენი გამოკითხვის შედეგად გამოირკვა, რომ საკანცელარიო საქონლის შესყიდვის კულტურა დახვეწილია საქართველოში და ორგანიზაციები ძირითადად შესყიდვებს ახორციელებენ წინასწარ დაგეგმილი გეგმის მიხედვით.

საქართველოში საკანცელარიო საქონლის ბაზარის ზრდასთან დაკავშირებით ყველაზე მნიშვნელოვანი ფარქოტი, რაც ჩვენ დავინახეთ კვლევის შედეგად, არის ის რომ დღესდღეობით ქვეყანაში არ არსებობს ადგილობრივი წარმოება. არის მხოლოდ რამდენიმე საწარმო, რომლებიც ნაწილობრივ და არასრულყოფილად ახდენენ ზოგიერთი პროდუქტის წარმოებას, თუმცა ისინიც მუშაობენ ძალიან განუვითარებლად. ჩვენი აზრით, ადგილობრივი წარმოების დაწყება არის ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს საკანცელარიო საქონლის ბაზრის განვითარებასა და ზრდას საქართველოში.

კვლევის მიზანს წარმოადგენდა ავტომობილების ბაზარზე ფასების შესწავლა, მომხმარებელთა მოთხოვნილებები, ავტომობილების იმპორტის მოცულობა.

კვლევა განხორციელდა ქ.თბილისში. ავტომობილების ფასები დადგინდა ოფიციალური დილერების ახალ ავტომობილზე ფასებიდან და ასევე ინტერნეტში მოცემული ინფორმაციის საფუძველზე. გამოიკითხა 143 ავტომობილის მომხმარებელი ინფორმაცია ავტომობილების იმპორტის მოცულობა მოწოდებულ იქნა სტატისტიკის დეპარტამენტისა და ფინანსთა სამინისტროს მიერ.

ავტომობილი [ფრანგ.automobile] -ადამიანთა გადასაყვანი (მსუბუქი) ან ტვირთის გადასატანი (სატვირთო) მანქანა, რომელიც შიგაწვის ძრავით მოძრაობს ურელსო გზებზე. ავტომობილი (ავტო. ლათ mobilis -მოძრავი), ძრავიანი თვითმავალი ეტლი, რომელსაც აქვს ორზე მეტი თვალი (თვალებთან ერთად შეიძლება ჰქონდეს მუხლუხოები ან თხილამურები), გადაჰყავს მგზავრები და გადააქვს ტვირთი. პირველი თვითმავალი ეტლის იდეა ეკუთვნის ლეონარდო და ვინჩის. 1515 წელს მან მთავრობას წარუდგინა სამხედრო მიზნებისათვის განკუთვნილი თვითმავალი პროექტი, რომლის მიხედვითაც თვლები უნდა ამოძრავებინა წინასწარშეკუმშულ ზამბარას. 1689 წელს ი. ნიუტონმა დაამუშვა ორთქლის 1337 ქვაბიდან წნევით გამომავალი ორთქლის ჭავლის რეაქტიული პრინციპით მოქმედი თვითმავალი ეტლის პროექტი. ეს პროექტი თავის დროზე არ განხორციელებულა (მათში წამოყენებული პრინციპები გამოყენებულია ჩვენი დროის ბევრ სატრანსპორტო მანქანაში).

1885 წელს ააგეს პირველი ავტომობილი შიდაწვის ძრავით (გ.დაიმლერი და ა.ბენცი). შიდაწვის ძრავის შექმნამ გადატრიალება მოახდიანა ტრანსპორტირებაში, სამხედრო ტექნიკისა და სოფლის მეურნეობის მექანიზაცაში.

საქართველოში ავტომობილეის შეძენა შესაძლებელია ავტობაზრობებზე, ავტოსალონებში, ინტერნეტით, ჟურნალ-გაზეთებით ან ჩამოყავთ კერძო დილერების დახმარებით. ავტობაზრობაზე შესაძლებელია ყველა ტიპის ძირითადა მეორადი ტიპის ავტომობილების შეძენა, ხოლო ავტოსალონები გვთავაზობენ ახალ ავტომობილებს რომელთა ფასიც გაცილებით მაღალია მეორად ავტომობილებთან შედარებით და ეს ავტოსალონები სთავაზობენ მომხმარებელს განვადებით ავტომობილების შეძენას. ინტერნეტით ავტომობილების მოძებნა და მათი ფასების გაგება ყველაზე მარტივია, მაგრამ ძნელია შეგექმნას სრული წარმოდგენა შერჩეულ ავტომობილზე. ასევე ძნელია ავტომობილის შერჩევა ჟურნალ-გაზეთების მეშვეობით.

კომპანიები და ავტომობილის მარკებკომპანიები მარკები

საქართველოში ავტომობილების იმპორტმა 2007 წელს 50527 შეადგინა. ამ რაოდენობაში ყველაზე მეტი მოდის გერმანიაზე 18534 ცალი, მას მოსდევს ა.შ.შ 6543 ცალი, იაპონია -3336, ბელგია 2018 და ა.შ. ოფიციალურ დილერებს წარმოადგენენ შემდეგი ფირმები: A.P.S (NISSAN,INFINITI), აკა (MERSEDES), ალი ჯორჯიან მოტორსი (AUDI), აუტჰაუზი (OPEL),ვილიამა სერვისი (HYUNDAI), კრეს ავტოჰაუსი (VW, SKODA), ლაქშერი ქარს (NISSAN,INFINIT), მეგა მოტორსი (RENAULT), ომეგა მოტორსი (BMW), სანა ავტო სერვისი (suzuki), სილქროუდ მოტორსი (CHEVRYLER,VAZ,GAZ,JEEP,DODGE), ტოიოტა ცენტრი თბილისი (TOYOTA), შ.პ.ს „რიჩ კომპანი“ (SSASGYONG), ჯი-თი გრუფ (ford), შ.პ.ს „იბერია მოტორსი“, ჯი-თი-ეს ლადა ვაზი და სხვა უამრავი დილერი რომელთა სახელები ჯერჯერობით ნაკლებად ცნობილია.

მსუბუქი ავტომობილების მთლიანმა იმპორტმა 2007 წელს შეადგინა 44971, რაც წინა წლის მაჩვენებელზე 7008-ით ნაკლებია. 2000 წლიდან მოყოლებული 2006 წლამდე შეინიშნებოდა ავტომობილების იმპორტის ყოველწლიური რაოდენობრივი ზრდა.

მიუხდეავად იმისა, რომ 2007 წელს 2006 წელთან შედარებით ავტომობილების რაოდენობამ იკლო, თანხობრივმა მაჩვენებელმა მოიმატა 74438.7 ათასი აშშ დოლარით. რაც განპირობებულია აშშ დოლარის კურსის მკვეთრი დაცემით.

ავტომობილების იმპორტის მოცულობა

როგორც დიაგრამიდან ჩანს იმპორტის მოცულობით პირველ ადგილზე არიას ევროპული ქვეყნები, შემდეგ მას მოზდევს ა.შ.შ და იაპონია. შეინიმჩნევა ევროპიდან იმპორტის შემცირება და ა.შ.შ დან და იაპონიიდან ზრდა.

2006-2007 წლებში საქართველოში იმპორტირებული
ავტომობილები ქვეყნების მიხედვით

ავტომობილების იმპორტის მოცულობით ექსპლუატაციაში მყოფი ავტომობილებით პირველ ადგილზე არის ოპელ-ის მარკის ავტომობილები, შემდეგ მას მოსდევს მერცედეს და წვ. ხოლო რაც შეეხება ახალ ავტომობილებ პირველ ადგილზე არის ტოყოტა, მას მოსდევს hyunda-ი და nissan-ი.

2007 წელს ახალი და ექსპლუატაციაში მყოფი ავტომობილების იმპორტი

ახალი ავტომობილების იმპორტი
2006-007წ

ექსპლუატაციაში მყოფი ავტომობილების იმპორტი
2006-2007 (ათასი ცალი)

2007 წელს 2008 წელთავნ შედარებით გაიზარდა ახალი ავტომობილების იმპორტი და შემცირდა ექსპლუატაციაში მყოფი ავტომობილების იმპორტი.

ახალი და ექსპლუატირებული ავტომანქანები

ახალი და ექსპლუატაციაში მყოფი ავტომობილების იმპორტის მოცულობების ზრდამ და შესაბამისად კლებამ 9.1%25 და 22.1%25-I შეადგინა. რამაც საბოლოო ჯამში გავლენა მოახდინა იმპორტირებული ავტომობილების ფასების მოცულობის ზრდისაკენ და მათი რაოდენობის შემცირებაზე.

ავტომობილების მოხმარებელთა კვლევის შედეგად გამოიკითხა სულ 143 რესპოდენთი მათგან 117 მამაკაცი, ხოლო 26 ქალბატონი.ავტომობილების მოხმარების მხრივ ასაკობრივი გადანაწილება შემდეგნაირი იყო.

სქესობრივი სტრუქტურა

ასკობრივი გადანაწილება

გამოკითხულთა უმრავლესობას 57%25 სედანის კატეგორიის ავტომობილი ყავს, შემდეგ მოდის ჯიპი და ჰეჩბეკი 19-19%25 და ბოლოს 5%25 ით კუპე. სხვა კატეგორიის ავტომობილების მქონე რესპოდენტები არ დაფიქსირებულა, რაც მიუთითებს ამ 4 კატეგორიის გავრცელებულ სახეზე.

ავტომობილების მოხმარება კატეგორიების მიხედვით

გამოკითხულთა 18%25 ყავს ოპელ-ის მარკის ავტომობილი, 14 %25- მერცედეს-ის, 13%25-ბმწ-ის, 10%25-წვ-ის, ხოლო დანარჩენი 45%25 სხვადასხვა მარკის ავტომობილი.

განაწილება მარკის მიხედვით

ძალიან საინტერესოა თუ რომელი წლის ავტომობილი ყავდათ ჩენს რესპოდენტებს, რადგან ავტომობილის ფასი ერთერთი მთავარი გამსაზღვრელი ფაქტორია მისი წლოვანება.

ავტომობილების გადანაწილება წლოვანების მიხედვით

გამოკითხულთა 44%25 ავტომობილი ჩამოაყვანინა საზღვარგარეთიდა, ხოლო 39%25 თავისი ავტომობილი შეიძინა ავტო ბაზრობაზე, ავტო სერვის ცენტრში 7%25, 4%25 ინტერნეტით, სხავა 6%25-ში რესპოდენტთა უმრავლესობა განაცხადა რომ მან ავტომობილი შეიძინა ნაცნობისაგან.

ავტომობილების შეძენა განხორციელდა

კითხვაზე თუ, როგორ მოახდინეს ფინანსური ანგარიშწორება ავტომობილების შეძენისას 82%25 მოახდინა ნაღდი ანგარიშწორება, უნდა ვივადაუდოთ, რომ ეს 82 %25 წარმოადგენს იმ ავტომობილთა მფლობელებს რომლებმაც შეიძინეს ავტომობილი ავტობაზრობებზე და ჩამოაყვანინეს საზღვარგარეთიდან. 8%25-კი რომელიც არის განვადებით შეძენილი ალბათ ავტოსალონებში შეიძენდა მათ.

ანგარიშწორება

ავტომობილის მომხმარებლები თავიანთ ავტომობილებს შემდეგნაირად აფასებენ 1 დან 5 ქულამდე (1-მინიმუმი, 5-მაქსიმუმი).

საკუთარი ავტომობილების შეფასება

როგორც დიაგრამიდან ჩანს ავტომობილთა მეპატრონებს თავიანტ ავტომობიში მეტნაკლებად ყველაფერი აკმაყოფილებთ, ყველა ერთად თავიანთ ავტომობილს საშუალოდ აფასებს და მიაჩნიათ ერთერთ ყველაე დადებით მხარედ საჭის განლაგება.

კითვაზე თუ რომელ ავტომობილთ შეცვლიდნენ თავიანთ ავტომობილს 31%25-მა 47 რესპოდენტმა ერცედეს არჩია სხვა ავტომობილებს, შემდეგ მოდის b.m.w 19%25. სასურველი ავტომობილებ

სასურველი ავტომობილები

გამოკითხულთა 78%25 ავტომობილის არჩევისას I კრიტერიუმად მიიჩნევს ფასს და უსაფრთხოებას ერთად. II კრიტერიუმად სიჩქარის კოლოფს, ხოლო III და IV კრიტერიუმები განვადების შესაძლებლობას.

ფაქტორების მნიშვნელობა

გამოკითხულთა უმრავლესობას 57%25 ოჯახში 1 ავტომობილი ყავს, 30%25 -2 ავტომობილი, 10%25 -3 ავტომობილი, ხოლო დანარჩენ 3%25 4-ზე მეტი ავტომობილი ყავს.

ავტომობილთა რაოდენობა ოჯახებში

გამოკითხულთა უმრავლესობის - 29%25-ის ოჯახის ყოველთვიური შემოსავლები აღმოჩნდა რომ შეადგენდა 800-1500 ლარამდე. თითქმის იგივე პროცენტი -28%25-ისა შეადგინა 400-800 ლარამდე. მინიმალური შემოსავლების მქონე რესპონდენტები კი საკმაოდ მცირე რაოდენობა შეადგინა - 5%25.

გამოკითხულთა ოჯახების ყოველთვიური შემოსავლები

რაც შეეხება რესპონდენტთა ოჯახების ყოველთვიურ დანაზოგებს, ამ შეკითხვაზე პასუხის გაცემისგან რესპონდეტთა საკმაოდ მაღალმა რაოდენობამ(23%25) თავი შეიკავა. ხოლო მათი უმრავლესობის -45%25-ის ყოველთვიურმა დანაზოგმა შეადგინა მინიმალური მაჩვენებელი -400 ლარზე ნაკლები.

გამოკითხულთა ოჯახების ყოველთვიური დანაზოგი

გამოკითხულ მამაკაცთა უმეტესობა უპირატესობას ანიჭბს მერცედეს-ბენზ, ხოლო მეორე ადგილზეა ამ მონაცემებით bmw-ს.

მამაკაცების არჩევანი

გამოკითხულ ქალბატონთა უმეტესობა ასევე უპირატესობას ანიჭებს mercedes-benz-ს , მაემეორე ადგილზე მოდის toyota და bmv

ქალების არჩევანი

ჯარიმები

1. ალკოჰოკური სიმთვრალის მდგომარეობაში მანქანის მართვა
2. ტექდათვალიერების გარეშე სატრანსპორტო საშუალების მართვა
3. უსაფრთხოების ღვედის გამოყენება
4. მართვის მოწმობის კატეგორია. სადაზღვევო პოლისი სატრანსპორტო საშუალების კონსტრუქციის შეცვლა, ჰაერის გამაჭუჭყიანებელი გამონაფრქვევი
5. სატრანსპორტო საშუალებებზე სპეციალური ხმამაღლა მოლაპარაკე სანათი ან ხმოვანი ხელსაწყო შსს-ს სპეციალური ნებართვის გარეშე დაყენება
6. ესკორტის შეფერხება
7. მართვა მართვის მოწმობის გარეშე
8. მართვის მოწმობის დაკარგვისათვის გათვალისწინებულია ჯარიმა
9. სატრანსპორტო საშუალების მართვა მისი რეგისტრაციის გარეშე, სანომრე ნიშნის გარეშე, სენიღბული სანომრე ნიშნით

10. პოლიციელის მოთხოვნა სატრანსპორტო საშუალების გაჩერების შესახებ
11. სიჩქარის გადაჭარბება, ამკრძალავი ნიშნები „დგომა-გაჩერება აკრძალულია“
12. მგზავრთა გადაყვანისა და ტვირთის გადაზიდვის წესების დარღვევა სატრანსპორტო-საგზაო ბარათის წარმოება და გამოყენება.
13. ჯარიმისა და საურავის დადგენილ ვადებში გადაუხდელობა, მისი იძულებითი აღსრულება
14. ადმინისტრაციული დაკავების ვადა.
15. წვრილმანი ხულიგნობა.

1. ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში მანქანის მართვა: ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობაში მანქანის მართვა ისჯება 150 ლარით. იმ შემთხვევაში, როდესაც მძღოლს არ აქვს მართვის მოწმობა და არის ნასვამი, იგი ისჯება 250 ლარით; პირი, რომელმაც მანქანა სამართავად გადასცა ნასვამ მდგომარეობაში მყოფ პირს ჯარიმდება 170 ლარით; იმ შემთხვევაში, როცა ნასვამი პირის, მიერ ავტომანქანის მართვას მოჰყვა სატრანსპორტო საშუალებების, ტვირთის, გზის, საგზაო თუ სხვა ნაგებობების, სხვა ქონების ან ადამიანის სხეულის მსუბუქი დაზიანება, მძღოლს ჩამოერთმევა მართვის უფლება 3 წლის ვადით, ხოლო საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფი უცხოელი მოქალაქე და მოქალაქეობის არმქონე პირი (გარდა პირისა რომელიც საქართველოს კანონებისა და საერთაშორისო შეთანხმებებისა იმუნიტეტით) დაჯარიმდება 500 ლარითს ოდენობით. პოლიციის თანამშრომელი ვალდებულია, მანქანის მართვას ჩაოაშოროს ნასვამ მდგომარეობაში მყოფი პირი. თუ დამრღვევი სადაოდ არ ხდის ალკოჰოლის მიღების ფაქტს და ამას ადასტურებს ოქმზე ხელმოწერით, ადგილზე შეუფარდოს ადმინისტრაციული სახდელი. იმ შწემთხვევაში თუ მძღოლი სადავოდ ხდის ალკოჰოლური სიმთვრალის ფაქტს ალკოტესტის აპარატით ადგილზევე შეამოწმოს იგ; თუ შემოწმების შემდეგ დადასტურდა ალკოჰოლური სიმთვრალის ფაქტი პოლიციის თანამშრომელი შეადგენს საჯარიმო ქვითარს. ამასთან, მძღოლი უფლებამოსილია სამართალდარღვევის გამოვლენიდან 2 საათის განმავლობაში მიმართოს შესაბამის სამედიცინო/საექსპერტო დაწესებულებას ალკოჰოლურ სიმთვრალეზე შემოწმების მიზნით. ამ შემთხვევასი შემოწმების ხარჯებს დაიღებს მძღოლი (10 ლარი).

2. ტექდათვალიერების გარეშე სატრანსპორტო საშუალებების (გარდა მსუბუქი მანქანებისა), მართვ ისჯება 10 ლარით;

3. უსაფრთხოების ღვედის გამოუყენებლობა იმ საავტომობილო გზაზე, სადაც დაშვებულია 80 კმ/სთ-ზე მეტი სიჩქარით მოძრაობა, გამოიწვევს დაჯარიმებას 20 ლარის ოდენობით.

4. მართვის მოწმობის კატეგორია, სადაზღვევო პოლისი, სატრანსპორტო საშუალებების კონსტრუქციის შეცვლა, პაერის გამაჭუჭყიანებელი გამონაფრქვევი:

თუ მძღოლს არა აქვს იმ სატრანსპორტო საშულებების კატეგორიის მართვის მოწმობა, რომელსაც მართავს, იგი ჯარიმდება 50 ლარით; სადაზღვევო პოლისის არქონისათვის მძღოლი ჯარიმდება 10 ლარით; ეს მოთხოვნა ვრცელდება მხოლოდ იმ მანქანების მფლობელებზე, რომლებიც ახორციელებენ მგზავრთა მრავალჯერად გადაყვანას (გარდა ადგილობრივი სატაქსო გადაყვანისა), საერთაშორისო გადაყვანა-გადაზიდვას (ტრანზიტი) და რომლებიც ფლობენ 3 ტონა და მეტი ტვირთამწეობის მქონე სატვირტო ავტომობილებს.

ისეთი სატრანსპორტო საშულების მართვა, რომელსაც გამონაფრქვევში არენიშნება გამაჭუჭყიანებელ ნივთიერებათა ისეთი რაოდენობა, რომელიც დადგენილ ნორმას აჭარბებს, ჯარიმდება 30 ლარით; ისეთი სატრანსპორტო სასუალებების მართვა, რომლებსაც თვითნებურად გადაკეტებული აქვს საწვავის ავზი, ძარა, დაყენებული აქვს ბუნებრივი აირის სისტემა, ან რაიმე სახით შეცვლილი აქვს კონსტრუქციის სისტემა და არ შეესაბამება საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების მოთხოვნებს ან/და ქარხანა-დამამზადებლის სტანდარტებს ისჯება 50 ლარით; ტექდათვალიერების, უსაფრტხოების ღვედის არქონის, ავტომანქანის კონსტრუქციის გადაკეთების, გამონაფრქვევში გამაჭუჭყიანებელი ნივთიერების ნორმების ზევით არსებობის მიზეზით სატრანსპორტო საშუალების, ტვირთის, გზის, საგზაო თუ სხვა ნაგებობების, სხვა ქონების ან ადამიანის სხეულის მსუბუქი დაზიანების შემთხვევაში გათვალისწინებულია ჯარიმა 200 ლარის ოდენობით.

5. სატრანსპორტო სასულაბებზე სპეციალური ხმამაღლა მოლაპარაკე, სანათი ან ხმოვანი ხელსაწყოს შსს-ს სპეციალური ნებართვის გარეშე დაყენება: შს სამინისტროს ნებართვის გარეშე სატრანსპორტო საშუალბებზე სპეციალური ხმამაღლამოლაპარაკე, სანათი და ხმოვანი ხელსაწყოს დაყენება, ანდა ოპერაციული ან სპეციალური სამსახურის ავტომობილისათვის განკუთვნილი შეფერილობის გამოყენება ჯარიმდება 100 ლარით და აღნიშნული ხელსაწყოს ჩამორთმევით;

6. ექსკორტის შეფერხება: იმ სატრანსპორტო საშუალებების შეფეხება, რომლებიც მოძრაობენ სპეციალური სიგნალებით, ან ახორციელებენ ესკორტს, ისჯება 6 თვის ვადით მართვის უფლების ჩამორთმევით;

7. 200 ლარით ჯარიმდება პირი, რომელსაც არა აქვს მართვის უფლება, ან ეს უფლება ჩამორთმეული აქვს რომელიმე დარღვევისათვის იგივე ტანხით ჯარიმდება მსგავსი სტატუსის მქონე პირისათვის სამართავად მანქანის გადამცემი პირიც;

8. მართვის მოწმობის დაკარგვისათვის გათვალისწინებულია ჯარიმა 20 ლარის ოდენობით;

9. სატრანსპორტო საშულაბის მართვა მისი რეგისტრაციის გარეშე, სანომრე ნიშნის გარეშე, შენიღბული სანომრე ნიშნით: წინასწარი შეცნობით სატრანსპორტო საშუალების სანომრე ნიშნის გარეშე, ან შეცვლილი სანომრე ნიშნით, ან საქარე მინაზე მიმაგრებული სანომრე ნიშნით მართვა ისჯება 60 ლარით; 300 ლარით ისჯება სატრანსპორტო საშუალების რეგისტრაციის დადგენილი წესების გარეშე მართვა; წინასწარი შეცნობით სატრანსპორტო საშუალების სხვისი ან შენიღბული სანომრე ნიშნით ტარება ისჯება 500 ლარით;

10. პოლიციის მოთხოვნა სატრანსპორტო საშუალების გაჩერების შესახებ: მძღოლის მიერ პოლიციის თანამშრომლის სატრანსპორტო საშუალების გაჩერების მოთხოვნის შეუსრულებლობა ჯარიმდება 100 ლარით. ამ მიზეზით საავარიო ვითარების შექმნა, ან მოძრაობის შეფერხება ისჯება 200 ლარით, ან ადმინისტრაციული პატიმრობით 5 დრის ვადით;

11. სიჩქარის გადაჭარბება, ამკრძალავი ნიშანი „დგომა-გაჩერება აკრძალულია“: მძღოლი, რომელიც ახორციელებს მგზავრთა ადგილობრივ გადაყვანას, გადააჭარბა სიჩქარის დადგენილი ნორიმას, დაჯარიმდება მართვის მოწმობის ჩამორთმევით ერთი თვის ვადით, ხოლო თუ მძღოლი ახორციელებს მგზავრთა საერთაშორისო რეგულარულ გადაყვანას, დაჯარიმდება 300 ლარით; სიჩქარის გადაჭარბებას თუ მოჰყვა სატრანსპორტო საშუალებების, ტვირთის, გზის, საგზაო თუ სხვა ნაგებობების, სხვა ქონების, ან ადამიანის სხეულის მსუბუქი დაზიანება, გამოიწვევს მართვის უფლების ჩამორთმევას 1 წლის ვადით ხოლო საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფი უცხოელი მოქალაქე და მოქალაქეობის არმქონე პირი (გარდა პირისა რომელიც საქართველოს კანონებისა და დაერთაშორისო შეთანხმებებისა და ზელშეკრულებების ტანახმად სარგებლობს იმუნიტეტით) ჯარიმდება 300 ლარის ოდენობით. ამკრძალავი ნიშნის „დგომა აკრძალულია“ მოთხოვნის დაუცველობისათვის მძღოლი დაჯარიმდება 40 ლარით; თუ მძღოლის მიერ სიჩქარის გადაჭარბებას და „დგომა აკრძალულია“ ნიშნის უგულვებელყოფას მოჰყვა სატრანსპორტო საშუალების, ტვირტის გზის, საგზაო თუ სხვა ნაგებობის, აგრეთვე სხვა ქონების ან ადამიანის სხეულის მსუბუქი დაზიანება მოჰყვა, იგი დაჯარიმდება 200 ლარით;

12. მგზავრთა გადაყვანისა და ტვირთის გადაზიდვის წესების დარღვევა, სატრანსპორტო საგზაო ბარათის წარმოება და გამოყენება: საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მგზავრთა გადაყვანისა და ტვირთის გადაზიდვის წესების დარღვევა, ისჯება 30 ლარით; ხოლო საქართველოს საერაშორისო შეთანხმებებით, ხრ4ლშეკრულებებით და კონვენციებით დადგენილი საავტომობილო ტრანსპორტით მგზავრთა გადაყვანისა და ტვირტის გადაზიდვის წესების დარღვევა გამოიწვევს დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით საავტომობილო ტრანსპორტზე სატრანსპორტო საგზაო ბარათის წარმოებისა და მისი გამოყენების წესის დარღვევა ისჯება 100 ლარით;

13. ჯარიმის და საურავის დადგენილ ვადაში გადაუხდელობა, მისი იძულებითი აღსრულება: ჯარიმის დადგენილ ვადაში გადაუხდელობის შემთხვევაში, პირს ჯარიმასთან ერთად დაეკისრება საურავი, ამასთან ჯარიმა შეიცვლება მართვის უფლების ჩამორთმევით. ჯარიმის იძულებით აღსრულება, ან მართვის მოწმობის ჩამორთმევა პირს არ ათავისუფლებს საურავისაგან, პირები, რომლებსაც არა აქვთ მართვის მოწმობა, არ დაიშვებიან მართვის უფლების მისაღებ გამოცდებზე მანამ, სანამ არ გადაიხდიან დაკისრებულ ჯარიმას.

14. ადმინისტრაციული დაკავების ვადები: პირი, რომლის დაკავების ვადა ემთხვევა არასამუშაო დროს, შეიძლება დაკავებულ იქნეს საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე.

15. წვრილმანი ხულიგნობა: წვრილმანი ხულიგნობისათვის პირი დაჯარიმდება 100 ლარით. თუ საქმის გარემოებათა და დარღვევის პირობების გათვალისწინებით ამ ზომის გამოყენება ჩაითვლება არასაკმარისად, მას შეეფარდება ადმინისტრაციული პატიმრობა 30 დრის ვადით

1. „საჯარო სამართლის იურიდიული პირი - საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს მიერ გაწეული მომსახურებისათვის დაწესებული საფასურის ა და ვადების“ შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად სახელმწიფო ნიშნებზე დადგენილია შემდეგი საფასურები:

1. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა 2-14 პუნქტებით განსაზღვრული შემთხვევაბის გარდა, აგრეთვე დაკავებული ან დაზიანებული სახელმწიფო სანომრე ნიშნის აღდგენა -28 ლარი;

2. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო იდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაცია იცვლება 001დან 009-ის ჩათვლით -600 ლარი;

3. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერტი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო იდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა:111, 222,333, 444, 555, 666, 777, 888, 999-800 ლარი

4. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერტი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო იდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა: 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900-400 ლარი;

5. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამი ასოდან ორი იდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაცია იცვლება 001 დან 009-ის ჩათვლით -500 ლარი;

6. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამი ასოდან ორი იდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა: 111, 222, 333, 444, 555, 666, 777, 888, 999 -700 ლარი;

7. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამი ასოდან ორი იდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა: 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900 -300 ლარი

8. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო არაიდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა: 001, 002, 003, 004, 005, 006, 007, 008, 009 -200 ლარი;

9. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო არაიდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა: 111, 222, 333, 444, 555, 666, 777, 888, 999 -250 ლარი;

10. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო არაიდენტურია, ხოლო ციფრების კომბინაციაა: 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900 - 150 ლარი;

11. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, რომლის ლათინური შრიფტი შედგება პირისათვის სასურველი ასოთა კომბინაციისაგან - 10 000 ლარი;

12. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერტი წყვილის გაცემა, გარდა 1-10 პუნქტებით განსაზღვრული შემთხვევებისა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო იდენტურია, ხოლო ციფრები შედგება პირისათვის სასურველი კომბინაციისაგან - 350 ლარი;

13. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, გარდა 1-10 პუნქტებით განსაზღვრული შემთხვევბისა, რომლის ლათინური შრიფტის სამი ასოდან ორი იდენტურია, ხოლო ციფრები შედგება პირისათვის სასურველი კომბინაციისაგან - 300 ლარი;

14. სახელმწიფო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა, გარდა 1-10 პუნქტებით განსაზღვრული შემთხვევბისა, რომლის ლათინური შრიფტის სამივე ასო არაიდენტურია, ხოლო ციფრები შედგება პირისათვის სასურველი კიმბინაციისაგან -250 ლარი;

15. სატრანზიტო სანომრე ნიშნის ერთი წყვილის გაცემა - 18 ლარი;

16. მოტოციკლის, მისაბმელისა და სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის სანომრე ნიშნის გაცემა - 14 ლარი;

მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებათა გასხვისების შემთხვევაში კანონმდებლობით გათვალისწინებული გამონაკლისის გარდა, პირი სანომრე ნიშანს აბარებს სარეგისტრაციო სამსახურს.

სარეგისტრაციო სამსახური ვალდებულია ჩაბარებული სანომრე ნიშანი, რომელსაც „საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - შსს-ს მომსახურების სააგენტოს მიერ გაწეული მომსახურებისათვის დაწესებული საფასურისა და ვადების შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად დაწესებულია საფასური არანალკებ 100 ლარისა ოდენობით, შეინახოს არა უმეტეს 6 თვის ვადით ად ამ ვადაში დადგენილი უზრუნველყოს იავე პირზე უსასყიდლოდ გადაცემა.

მე-11 პუნქით გათვალისწინებული სახელმწიფო სანომრე ნიშანი გადაეცემა სამუდამოდ

მოგეხსენებათ, რომ საბანკო სექტორი ქვეყნის ეკონომიკური განვიტარების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი წინაპირობაა. და რადგანაც საბანკო სექტორი სახელმწიფოს განვითარებაში დიდ როლს ასრულებს, მეტად მნიშვნელოვანი და საჭიროა მისი განვითარება და ხელშეწყობა. საბედნიეროდ, საქართველოში საკმაოდ განვითარებულია საბანკო სექტორი და თანდათანობით კიდევ უფრო მეტად ვითარდება.

საქართველოს ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაციის რესურს ცენტრში ჩატარდა ბანკებისა და საკრედიტო სისტემის ბაზრის კვლევა. კვლევის მიზანია აღნიშნული ბაზრის შესწავლა და არსებული მდგომარეობის შეფასება. იგი ასახავს საბანკო სფეროში არსებულ პრობლემებსა და გამოწვევებს. კვლევა ეფუძნება ბიზნესმარეგულირებელი კანონმდებლობის ანალიზსა, საერთაშორისო მონაცემებსა და რაოდენობრივ კვლევას, რომლის ფარგლებშიც გამოიკითხა 13 საბანკო დაწესებულება.

კვლევის შედეგად დადგინდა, თუ რომელი ბანკი რა მომსახურებას სთავაზობს მომხმარებელს და რითი ცდილობს იყოს სხვისგან განსხვავებული, რომელ მომსახურებაზეა უფრო მაღალი მოთხოვნა და როგორია ბაზრის განვითარების ტენდენცია ბოლო 5 წლის განმავლობაში.

მსოფლიო ბანკის ისტორია

პირველი საბანკო ურთიერთობები პრიმიტიული ფორმით XII საუკუნიდან იღებს სათავეს იტალიელთა მიერ. თავდაპირველად მათ ვაჭრობით დაიწყეს და შემდგომმა განვითარებამ ისეთი რთული მექანიზმი წარმოშვა, როგორიც არის ბანკი, ამასთან, ცალკეულ ბანკთა ფილიალების დაფუძნება უცხო ქვეყნის ტერიტორიებზეც მოხდა. იტალიიდან მომდინარეობს საბანკო ურთიერთობები და მიუხედავად იმისა, რომ მეტ-ნაკლებად სრულყოფილი სააქციო საზოგადოებების ჩამოყალიბება მხოლოდ XVIIს-ში მოხდა ჰოლანდიასა და ინგლისში, იტალია მაინც მთავარ წყაროდ ითვლება აღნიშნული სამართლებრივი ურთიერთობებისა. თუმცა, პოლიტიკური და ეკონომიკური აზროვნების შეწყმა და უმნიშვნელოვანესი ფინანსური ინსტიტუტის შექმნა, რომელიც ძლიერ, ცენტრალიზებულ ელემენტს წარმოადგენდა, უკავშირდება ინგლისს, როცა 1694 წელს შეიქმნა ინგლისის ბანკი. ძლიერ ბანკად ითვლებოდა ასევე შვედეთის ბანკი. ხოლო რაც შეეხება თანამედროვე, საერთაშორისო დონის ბანკებს, უკვე XIXს-ში ჩამოყალიბდა.

საქართველოში ძველად კრედიტის გავრცელებული ფორმა იყო მევახშეობა. საინტერესოა, რომ საკრედიტო ურთიერთობების კულტურა მონღოლთა „ოქროს ურდოს“ უკავშირდება, რადგან შუა საუკუნეებში გაჩნდა ვაჭართა საკრედიტო ასოციაცია, რომელსაც 1259 წლის სიგელით „ორთაღი“ (მონღოლური ამხანაგობა) ეწოდებოდა. „ორთაღი“ ასრულებდა უცხოური ფულის ადგილობრივზე გადახურდავებას, ზარაფობას (ფულის მოჭრა) და ქონების გირავნობით სესხად გასცემდა ნაღდ ფულს ან სხვადასხვა საქონელს.

კაპიტალიზმის გენეზისის პერიოდში პირველი სახელმწიფო საკრედიტო ორგანიზაცია თბილისში 1810 წელს დაარსდა, რასაც საზოგადოებრივი მზრუნველობის საგანგიო „პრიკაზი“ იწოდებოდა. ხოლო მის მოხელეებს “პრიკაზჩიკები”. იგი უძრავი ქონების, ქვის შენობის უზრუნველყოფით, სესხად გაცემული ფულისათვის ღებულობდა წლიურ 6%25-ს სარგებელს, სესხის სიდიდე დაგირავებული ქონების 50%25-ს არ აღემატებოდა. თუ აღებული ვალი დროზე არ დაიფარებოდა, გირაო „პრიკაზის“ საკუთრებაში პირდაპირი წესით გადადიოდა.

XIX საუკუნის 50-იანი წლებიდან ქვეყნის შემდგომი განვითარება მოითხოვდა უფრო მოქნილ საკრედიტო ორგანიზაციას. 1849 წლიდან საქართველოს (თბილისი) „პრიკაზი“ ამიერკავკასიის „პრიკაზად“ გარდაიქმნა, რაც შემნახველი სალაროებისა და ბანკების ყველა ფუნქციას ასრულებდა. „პრიკაზი“ მეანაბრეებს სარგებელს წლიურ 4%25-ს უხდიდა. გარდა იმისა, რომ „პრიკაზი“ ვაჭრობისა და მრეწველობის განვითარებას ემსახურებოდა, იგი თბილისისა და ქუთაისის გუბერნიებში იპოთეკური დაკრედიტების უმნიშვნელოვანესი ორგანიზაციაც იყო. 1890-იან წლებში თავადაზნაურობის მთელი ადგილ-მამულების მეოთხედზე მეტი „პრიკაზში“ იყო დაგირავებული.

რეფორმის შემდგომ პერიოდში აუცილებელი გახდა ფეოდალური „პრიკაზის“ ნაცვლად კაპიტალური საკრედიტო დაწესებულების შექმნა. 1866 წელს თბილისში გაიხსნა რუსეთის სახელმწიფო ბანკის თბილისის კანტორა.

თბილისში კომერციული კრედიტის მოწესრიგების საკითხი XIX საუკუნის 30-იან წლებში წამოიჭრა, მაგრამ თბილისის კომერციული ბანკი (თკბ) მხოლოდ 1871 წელს შეიქმნა. იგი აწარმოებდა რუსული და უცხოური თამასუქების დისკონტს და რედისკონტს, გასცემდა ვადიან სესხებს, ასრულებდა რუსეთისა და უცხოეთის ბაზრებზე სახელმწიფო ქაღალდების, აქციების, ობლიგაციების, კუპონების მიხედვით ფულის მიღების დავალებას, ყიდდა და ყიდულობდა ძვირფასს ლითონებს ზოდებისა და მონეტების სახით, ღებულობდა ვადიან და უვადო ანაბრებს, პროცენტიან ქაღალდებს და სხვა ფასეულობებს. თბილისის კომერციულ ბანკს განყოფილებები ჰქონდა ბათუმში (გაიხსნა 1810 წელს), ბაქოში (გაიხსნა 1886 წელს) და ერევანში (გაიხსნა 1895 წელს). იგი აქტიურად მონაწილეობდა მრეწველობაში (პრიორიტეტულად ნავთობის), ყიდულობდა მიწებსა და ქონებას. ამ ბანკის აქციები იყიდებოდა თბილისში, მოსკოვსა და პეტერბურგში.

ამავე დროს სახელმწიფოს ინიციატივით დაარსებული საადგილმამულო ბანკებიც მოქმედებდა თბილისსა და ქუთაისში.

თბილისის საადგილმამულო ბანკი დაარსდა 1875 წელს, რომლის დამფუძნებლადაც მიიჩნევა ილია ჭავჭავაძე. საადგილმამულო ბანკში მიწები იდებოდა გირაოდ, ამავე დროს თავადებს გაეცემოდათ გარკვეული თანხა, ხოლო ნაყმევ გლეხებს კი სესხად ეძლეოდა მიწის გამოსყიდვის საფასური, რაც თავიდან აცილებდა გლეხობას მიწისაგან გამოწყვეტას, განაპირობებდა სასოფლო-სამეურნეო ეკონომიკური დარგის შენარჩუნებას და ხელს უშლიდა გლეხების მიგრაციას.

საყურადღებოა ის ფაქტი, რომ ილია ჭავჭავაძემ საოცარი სიზუსტით შექმნა საბანკო მომსახურების ისეთი სისტემა, რომელიც მაშინდელი სამოქალაქო საზოგადოების ყველა ფენისათვის მისაღები აღმოჩნდა, ხოლო შემდგომში საფუძველი ჩაუყარა საქართველოს ეროვნულ ბანკს.

საადგილმამულო ბანკმა იარსება 1909 წლამდე. დაარსებისთანავე ბანკმა საზოგადოებრივი საჭიროებისა და საქველმოქმედო მიზნით გასცა 2 მილიონი მანეთი, რომელთაგან მეტი წილი დაიხარჯა თბილისის სათავადაზნაურო გიმნაზიის (ახლანდელი უნივერსიტეტის) მშენებლობაზე. საერთო ჯამში ეს ფული მოხმარდა სოციალურ, კულტურულ, ეკონომიკურ, ეთნოგრაფიულ, საგანმანათლებო სფეროებს. აღსანიშნავია, რომ ქუთაისის საადგილმამულო ბანკსაც, თავის მხრივ, საქველმოქმედო დანიშნულებით გაუცია ერთ მილიონ მანეთზე მეტი, რაც იმ დროისათვის კოლოსალური რაოდენობისა იყო.

თბილისის საადგილმამულო ბანკს მისი დაარსების წელს ძირის ფულად 240 ათასი მანეთი ჰქონდა, ხოლო 25 წელიწადში მარტო წლიური შემოსავალი 232 ათას მანეთს შეადგენდა. დაარსების დღიდან 30 წლის განმავლობაში ბანკის თავმჯდომარე გახლდათ ილია ჭავჭავაძე და იგი პროტესტის ნიშნად გადადგა ამ პოსტიდან 1905 წელს. მხოლოდ იმიტომ, რომ თავადაზნაურობის რეაქციული მთავრობა აიძულებდა მას ბანკის სახსრებით ჩაეხშო გლეხთა მასობრივი მოძრაობა.

იმ დროისათვის დანიშნულების მიხედვით განასხვავებდნენ კრედიტის სახეებს. ის კრედიტები, რომლებიც უშუალოდ მიწათმოქმედებისათვის გაიცემოდა, მიწისსამოქმედო კრედიტად იწოდებოდა, რაც თავის მხრივ იყოფოდა ორ სახედ, გრძელვადიან და მოკლევადიან კრედიტებად.

საადგილმამულო ბანკის წლიურ ანგარიშს ამოწმებდა სარევიზიო კომიტეტი, რომელიც განსახილველად გადასცემდა საერთო კრებას, სადაც მოდიოდა დებატები ბანკის საქმიანობის შესახებ. 1882 წლის 16 ოქტომბერს მინისტრთა კომიტეტს უფლება მიენიჭა ფინანსთა მინისტრისათვის, შეეჩერებინა ბანკის ობლიგაციების გაცემა მაშინ, როცა ამას საჭიროდ ჩათვლიდა.

1874 წელს დამტკიცდა საადგილმამულო ბანკის წესდება, რომელიც შემდეგ მთავარ საფუძვლებს ემყარებოდა: „ბანკი მოქმედებს თბილისის გუბერნიის ფარგლებში და სასესხო ოპერაციებს აწარმოებს როგორც ნაღდი ფულით, ისე საკრედიტო ნიშნებით ანუ გირავნობის ფარგლებით; სესხი გაიცემა გრძელვადიანი 43 წლითა და 6 თვით სოფლის მამულებისათვის, ხოლო 27 წლითა და 6 თვით ქალაქის უძრავი ქონებისათვის.

მოკლევადიანი სესხი გაიცემა 1 წლიდან 3 წლამდე ნაღდი ფულით უძრავი ქონების გირავნობით. წლიური მოგებისაგან, რომელიც ყველა ხარჯისა და ზარალის შემდეგ დარჩება, 45 პროცენტი უნდა გადაიდვას იმ თავნის შესადგენადმ რომელთაც უნდა დაკმაყოფილდეს ქართველი ხალხის ზოგადსასარგებლო საჭიროებანი. ბანკის საქმეებს განაგებს თავადაზნაურთა კრება, ზედამხედველი კომიტეტი და ბანკის გამგეობა, რომელიც შედგება 3 წევრისაგან: თავმჯდომარისა და ორი დირექტორისაგან რომელთაც საზოგადო კრება ირჩევს“.

თანამედროვე საქართველოს ეროვნული ბანკი შეიქმნა 1991 წელს, საბჭოთა კავშირის (სსრკ) დაშლის შემდეგ, როდესაც საქართველოს უზენაესი საბჭოს გადაწყვეტილებით საქართველოს რესპუბლიკის საკუთრებად გამოცხადდა მის ტერიტორიაზე არსებული საბჭოთა საკრედიტო სისტემის შემადგენელი ყველა სტრუქტურა, მათ შორის სახელმწიფო ბანკი, რომლის ბაზაზეც დაფუძნდა საქართველოს რესპუბლიკის ეროვნული ბანკი. თუმცა პირველი ცენტრალური ბანკი საქართველოში 1919-1921 წლებში ფუნქციონირებდა.

საქართველოს ეროვნული ბანკი წარმოადგენს საქართველოს ცენტრალურ ბანკს და მისი სტატუსი ქვეყნის კონსტიტუციით არის განსაზღვრული. მისი საქმიანობის უმთავრესი მიზანი ფასების სტაბილურობის უზრუნველყოფაა. პირველი ცენტრალური ბანკი საქართველოში 1919 წელს შეიქმნა. დღევანდელი სახით ბანკი 1991 წლიდან არსებობს.

საქართველოს ეროვნული ბანკი, საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით, დამოუკიდებელია თავის საქმიანობაში და არც საკანონმდებლო და არც აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლებს არ აქვთ უფლება ჩაერიონ მის საქმიანობაში. საქართველოს ეროვნული ბანკის, როგორც ქვეყნის ცენტრალური ბანკის უფლებამოვალეობები, საქმიანობის წესი და დამოუკიდებლობის გარანტია განისაზღვრება საქართველოს ორგანული კანონით „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“.

საქართველოს ეროვნული ბანკი ახორციელებს საქართველოს პარლამენტის მიერ განსაზღვრულ მონეტარულ და სავალუტო პოლიტიკას. იგი ფლობს, განკარგავს და მართავს ქვეყნის საერთაშორისო სავალუტო რეზერვებს. საქართველოს ეროვნული ბანკი პასუხისმგებელია მის ხელთ არსებული მარეგულირებელი და მონეტარული ინსტრუმენტებით უზრუნველყოს კანონმდებლობით მასზე დაკისრებული ძირითადი ფუნქციებისა და მიზნების შესრულება.

ბანკს ექსკლუზიური უფლება აქვს განახორციელოს საქართველოს ტერიტორიაზე ფულის ნიშნების, როგორც გადახდის კანონიერი საშუალებების ემისია, ასევე მიმოქცევისათვის ან ნუმიზმატიკური მიზნებისათვის სამახსოვრო მონეტების მოჭრა

საქართველოს ეროვნული ბანკი უფლებამოსილია საბანკო მომსახურება გაუწიოს სხვა ქვეყნების მთავრობებს, ცენტრალურ ბანკებსა და ფულად-საკრედიტო ორგანოებს, აგრეთვე საერთაშორისო ორგანიზაციებს, რომელთა წევრიც არის თვითონ ან საქართველო. ეროვნულ ბანკი მონაწილეობს იმ საერთაშორისო ორგანიზაციების მუშაობაში, რომელთა მიზანია საერთაშორისო თანამშრომლობის გზით ფულად-საკრედიტო სფეროში ეკონომიკური სტაბილურობის ხელშეწყობა.

საუკეთესო ჩინური ბანკების ათეული შემდეგნაირად გამოიყურება:

მსოფლიოს ყველაზე პრესტიჟულ ბანკთა ათეულში შედის შემდეგი ბანკები:

1. Goldman Sachs
2. Morgan Stanley
3. The Blackstone Group
4. Lehman Brothers
5. JPMorgan
6. Citigroup Corporate & Investment Banking
7. Merrill Lynch
8. Lazard
9. Credit Suisse Investment Banking Divizion
10. JPMorgan Chase

2005 წლის მონაცემებით, ამერიკის ყველაზე მსხვილი ბანკებია:

1. Bank of America $ 683 მილიარდი
2. Citicorp $ 628 მილიარდი
3. JP Morgan Chase $584 miliardi
4. Wachovia $330 მილიარდი
5. Wells Fargo $308 მილიარდი
6. Washington Mutual $204 მილიარდი
7. HSBC Holding $127 მილიარდი
8. SunTrust Bank $122 მილიარდი
9. U.S. Bancorp $122 მილიარდი
10. Royal Bank of Scotland $99 მილიარდი

საუკეთესო საინვესტიციო ბანკების ხუთეული შემდეგნაირად გამოიყურება:

1. Goldman Sachs
2. JPMorgan
3. Morgan Stanley
4. Citigroup
5. UBS

2007 წლის მონაცემებით, მსოფლიოს ყველაზე დაცული ბანკების ათეული გამოიყურება შემდეგნაირად:

1. Caisse des Depots et Consignations - საფრანგეთი
2. Bank Nederlandse Gemeenten - ჰოლანდია
3. Landwirtschaftliche Rentbank - გერმანია
4. Rabobank - holandia
5. Landeskreditbank Baden-Wuerttemberg - Foerderbank - გერმანია
6. UBS - შვეიცარია
7. Lloyds TSB - გაერთიანებული სამეფო
8. Wells Fargo - აშშ
9. Barclays Bank - გაერთიანებული სამეფო
10. BNP Paribas - საფრანგეთი

2007 წლის მონაცემებით, მსოფლიოს საუკეთესო ბანკების რეიტინგში შევხვდებით შემდეგი ქვეყნების საუკეთესო ბანკებს:

1. Bank of America - აშშ
2. Citicorp - აშშ
3. HSBC - აშშ
4. Credit Agricole Group - საფრანგეთი
5. JP Morgan Bank - აშშ
6. Mitsubishi UFJ Financial Group - იაპონია
7. ICBC - CineTi
8. Royal Bank of Scotland - გაერთიანებული სამეფო
9. Bank of China - ჩინეთი
10. Santander Central Hispano - ესპანეთი

2008 წლის 1 აპრილის მდგომარეობით, საქართველოს საბანკო სექტორში ფიზიკური პირების ანაბრების ჯამურმა მოცულობამ 1 163 682 000 ლარი შეადგინა.

საქართველოს ეროვნული ბანკის ცნობით, მთლიან სექტორში ფიზიკური პირების ლარში დენომინირებული ვადიანი დეპოზიტები წლის დასაწყისთან შედარებით 49.7%25-ით, ხოლო

უცხოურ ვალუტაში განთავსებული -11.1%25-ით გაიზარდა. კომერციული ბანკების მთლიან პასივებში ფიზიკური პირების ვადიანი დეპოზიტების წილმა 14.4%25 შეადგინა.

2007 წლის მდგომარეობით, ლიდერი ბანკების ათეული ფიზიკური პირების ანაბრების მიხედვით შემდგენაირად გამოიყურება :

1. TBC ბანკი - 385 491 000 ლარი
2. საქართველოს ბანკი - 256 592 000 ლარი
3. პროკრედიტ ბანკი - 201 332 000 ლარი
4. ბანკი რესპუბლიკა - 116 384 000 ლარი
5. ვითიბი ბანკი ჯორჯია - 72 313 000 ლარი
6. სახალხო ბანკი - 60 986 000 ლარი
7. სტანდარტ ბანკი - 25 625 000 ლარი
8. ბაზის ბანკი - 12 965 000 ლარი
9. ბანკი ქართუ - 11 080 000 ლარი
10. ტაოპრივატ ბანკი - 10 672 000 ლარი

2008 წლის 1 მაისის მდგომარეობით საქართველოში 22 კომერციული ბანკია და მათი საერთო აქტივების მოცულობა 8.3 მილიარდ ლარს აღწევს.

აქედან საქართველოს ბანკზე მთლიანი საბანკო აქტივების 33.4%25 მოდის - 2.76 მილიარდი ლარი, თიბისი ბანკს მთლიანი საბანკო სისტემის აქტივების 25.2%25 უკავია - 2.084 მილიარდი ლარი. მესამე ადგილზე ბანკი რესპუბლიკაა 632 მილიონი ლარით, მეოთხე ადგილს პროკრედიტი იკავებს 593 მილიონი ლარით, ხოლო მეხუთეზე ვითიბი ბანკი ჯორჯიაა 459 მილიონით.

აქტივების მიხედვით ყველაზე მსხვილი ბანკების რეიტინგი ასე გამოიყურება:

1. საქართველოს ბანკი - 2.76 მლრდ ლარი
2. TBC ბანკი - 2.084 მლრდ ლარი
3. ბანკი რესპუბლიკა - 632 მლნ ლარი
4. პროკრედიტბანკი - 593 მლნ ლარი
5. ვითიბი ბანკი ჯორჯია - 459 მლნ ლარი

კომერციული ბანკების აქტივების მოცულობამ შეადგინა შემდეგი მონაცემები:

2007 წლის აგვისტო - 5.867 მლრდ ლარი
2007 წლის სექტემბერი - 6.482 მლრდ ლარი

საქართველოს კანონის „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ მიხედვით:

კომერციული ბანკი შეიძლება შეიქმნას სააქცო საზოგადოების ორგანიზაციულ - სამართლებრივი ფორმით. კომერციული ბანკების საქმიანობა რეგლამენტირდება ამ კანონით, „ეროვნული ბანკის შესახებ“, „მეწარმეთა შესახებ“, კანონებითა და სხვა საკანონმდებლო და ნორმატიული აქტებით. არავის არ აქვს უფლება მოიზიდოს დეპოზიტები და მათი გამოყენებით თავისი სახელით გასცეს კრედიტები ეროვნული ბანკის ლიცენზიის გარეშე.

საბანკო საქმიანობის ლიცენზიის მისაღებად საქართველოს ეროვნულ ბანკს მიმართავენ წერილობით, ამ უკანასკნელის მიერ განსაზღვრული წესებისა და ფორმის მიხედვით.

შუამდგომლობას უნდა დაერთოს:

ა) დამფუძნებელი დოკუმენტების დედნები ან მათი ნოტარიულად დამოწმებული ასლები;

ბ) ინფორმაცია კომერციული ბანკის დირექტორების კვალიფიკაციისა და საბანკო სფეროში მუშაობის გამოცდილების შესახებ;

გ) ბანკის ცნობა განცხადებული საწესდებო კაპიტალისა და მისი განაღდებული ნაწილის შესახებ, აგრეთვე ინფორმაცია, რომელიც შეიცავს მონაცემებს შესაბამისი კომერციული ბანკის განცხადებული საწესდებო კაპიტალის და საზედამხედველო კაპიტალის საკუთრებისა და მათი წარმოშობის შესახებ;

დ) ბანკის ბიზნესგეგმა, რომელშიც სხვა ასპექტებთან ერთად უნდა აღინიშნოს მისი საქმიანობის სახეობა და ორგანიზაციული სტრუქტურა;

ე) ბანკის იმ თითოეული პარტნიორის (აქციონერის) სახელი, გვარი, საცხოვრებელი ადგილის მისამართი (იურიდიული პირის ადგილსამყოფელი) და საქმიანობა ან პროფესია, რომელიც ფლობს აქციების (წილის) 5 და 5-ზე მეტ პროცენტს (მისი ოდენობის მითითებით);

ვ) საქართველოს ეროვნული ბანკის წესებით გათვალისწინებული დამატებითი ინფორმაცია, რომელიც უნდა შეიცავდეს ინფორმაციას საწესდებო კაპიტალისა და სხვა ფინანსური რესურსების, ბანკის სათავო დაწესებულებისა და ფილიალების ადგილსამყოფლის შესახებ, აგრეთვე ნებისმიერი სხვა ინფორმაცია, რომელსაც ეროვნული ბანკი დასაბუთებულად მოითხოვს თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში;

ზ) დოკუმენტაცია, რომელიც ადასტურებს იმ უძრავ ქონებაზე სარგებლობის ან საკუთრების უფლებას, სადაც მომავალში განთავსდება კომერციული ბანკი ან მისი ფილიალი;

თ) ინფორმაცია საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილ კომერციული ბანკის ადმინისტრატორებისა და მნიშვნელოვანი წილის მფლობელი აქციონერების შესაფერისობის კრიტერიუმებთან კომერციული ბანკის ადმინისტრატორებისა და მნიშვნელოვანი წილის მფლობელი აქციონერების შესაბამისობის შესახებ.

კომერციულ ბანკებს საბანკო საქმიანობის ლიცენზიები მიეცემათ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:

ა) საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი საწესდებო კაპიტალის მინიმალური ოდენობა შევსებულია სრულად, ფულადი შენატანის სახით;

ბ) კომერციული ბანკის ადმინისტრატორები და მნიშვნელოვანი წილის მფლობელი აქციონერები შეესაბამებიან საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილ კომერციული ბანკის ადმინისტრატორებისა და მნიშვნელოვანი წილის მფლობელი აქციონერების შესაფერისობის კრიტერიუმებს და აკმაყოფილებენ საქართველოს კანონმდებლობით მათთვის დადგენილ სხვა მოთხოვნებს. კომერციული ბანკის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრებისა და მნიშვნელოვანი წილის მფლობელი აქციონერების შესაფერისობის კრიტერიუმები განისაზღვრება მხოლოდ ამ კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად, ხოლო დირექტორებისა და სხვა ადმინისტრატორების შესაფერისობის კრიტერიუმები დგინდება აგრეთვე საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ მიღებული ნორმატიული აქტებით;

გ) საბანკო საქმიანობის ლიცენზიის მიღების მიზნით წარდგენილი დოკუმენტები და ინფორმაცია სრულყოფილი და სანდოა და წარმოადგენს კომერციული ბანკის მომგებიანობისა და ფინანსური მდგომარეობის სტაბილურობის რეალურ წინაპირობებს.

კომერციული ბანკი უფლებამოსილია

ა) ფლობდეს იურიდიული პირის საწესდებო კაპიტალის წილის არა უმეტეს 20 პროცენტს, თუ ბანკის წილი არ აღემატება თვით ამ ბანკის სააქციო კაპიტალის 15 პროცენტს;

ბ) შეუზღუდავი ოდენობით ფლობდეს წილს გარკვეულ საქმიანობაში, რომელიც დაკავშირებულია მხოლოდ საბანკო საქმიანობასთან. საქართველოს ეროვნული ბანკის წერილობითი ნებართვის გარეშე ეს წილი არ უნდა აღემატებოდეს ბანკის სააქციო კაპიტალის 15 პროცენტს;

გ) საქართველოს ეროვნული ბანკის წერილობითი ნებართვით შექმნას და შეიძინოს შვილობილი საწარმოები, რომლებიც ეწევიან სხვა სახის საქმიანობას. ნებართვაში თითოეული შვილობილი საწარმოს მიხედვით დათქმული უნდა იყოს საქმიანობის სახეობა, რომლის შესრულებაც მას შეუძლია. ამ შემთხვევაში შვილობილი საწარმოების საქმიანობა შეზღუდულია ნებართვაში დათქმული საქმიანობის სახეობით;

დ) მიიღოს წილი მის მიერ გაცემული კრედიტის თანხის ასანაზღაურებლად. ასეთ შემთხვევაში, თუ დარღვეულ იქნა ამ მუხლის მე-2 ან მე-3 პუნქტის მოთხოვნები, იგი ვალდებულია გაასხვისოს ნამეტი წილი ამ უფლების შეძენიდან არა უგვიანეს 6 თვისა. განსაკუთრებულ შემთხვევაში ეროვნულ ბანკს შეუძლია გააგრძელოს აღნიშნული ვადა;

ე) შექმნას ან შეიძინოს შვილობილი საწარმოები - საბროკერო კომპანიები, რომლებიც მონაწილეობენ მხოლოდ „ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრულ საბროკერო კომპანიის საქმიანობაში და ფლობდეს მასში წილს შეუზღუდავი ოდენობით, თუ საქართველოს ეროვნული ბანკის ნებართვის გარეშე ეს წილი არ აღემატება მისი სააქციო კაპიტალის 15 პროცენტს.

კომერციული ბანკებისათვის ნებადართულია საქმიანობის მხოლოდ ქვემოთ ჩამოთვლილი სახეობანი:

ა) პროცენტიანი და უპროცენტო დეპოზიტების (მოთხოვნამდე, ვადიანი და სხვა სახის) და სხვა დაბრუნებადი გადახდის საშუალებების მოზიდვა;

ბ) სესხების გაცემა სამომხმარებლო, საიპოთეკო, არაუზრუნველყოფილი და სხვა კრედიტების ჩათვლით, ფაქტორინგული ოპერაციები რეგრესის უფლებით და ამ უფლების გარეშე, კომერციულ გარიგებათა დაფინანსება, გარანტიების, აკრედიტივებისა და აქცეპტების გამოცემა ფორფეტირების ჩათვლით;

გ) საკუთარი და კლიენტთა სახსრებით ფულადი საბუთების (ჩეკების, თამასუქებისა და სადეპოზიტო სერტიფიკატების ჩათვლით, ფასიანი ქაღალდების, ფიუჩერსებისა და ოფციონების სავალო ინსტრუმენტებით ან საპროცენტო განაკვეთებით, სავალუტო და საპროცენტო ინსტრუმენტების, სავალო საბუთების, უცხოური ვალუტის, ძვირფასი ლითონების და ძვირფასი ქვების ყიდვა-გაყიდვა;

დ) ნაღდი და უნაღდო ანგარიშსწორების ოპერაციების და საკასო-საინკასაციო მომსახურების განხორციელება;

ე) გადახდის საშუალებების გამოშვება და მათი მიმოქცევის ორგანიზება (საგადახდო ბარათების, ჩეკებისა და საბანკო ტრატების ჩათვლით);

ვ) საშუამავლო მომსახურება საფინანსო ბაზარზე;

ზ) კლიენტების დავალებით ნდობით (სატრასტო) ოპერაციების განხორციელება, სახსრების მოზიდვა და განთავსება;

თ) ფასეულობათა შენახვა და აღრიცხვა ფასიანი ქაღალდების ჩათვლით;

ი) საკრედიტო-საცნობარო მომსახურება;

კ) ზემოთ ჩამოთვლილ თითოეულ საქმიანობასთან დაკავშირებული მომსახურება.

საბანკო სექტორში განთავსებული დეპოზიტების (მიმდინარე ანგარიშების და ვადიანი დეპოზიტების) მოცულობამ 2008 წლის პირველი მაისისათვის 3.1 მლრდ ლარი შეადგინა, რაც 47.1 პროცენტით აღემატება გასული წლის შესაბამისი თარიღისათვის არსებულ მონაცემებს. საგულისხმოა, რომ უკანასკნელი ერთი წლის მანძილზე ეროვნული ვალუტით

განთავსებული დეპოზიტების მოცულობა გაცილებით სწრაფად იზრდებოდა, ვიდრე უცხოური ვალუტით დენომინირებული დეპოზიტებისა. კერძოდ, აღნიშნულ პერიოდში ლარით განთავსებული დეპოზიტები 69.6 პროცენტით გაიზარდა, ხოლო უცხოური ვალუტით განთავსებული დეპოზიტები - 36.5 პროცენტით.

დეპოზიტების დოლარიზაციის კოეფიციენტი გასული წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, 4.9 პროცენტული პუნქტით შემცირდა და 2008 წლის პირველი მაისისათვის 63.0 პროცენტი შეადგინა. ამ პროცესის მნიშვნელოვანი ხელშემწყობი ფაქტორია ისიც, რომ კომერციული ბანკები უკანასკნელი ერთი წლის მანძილზე ეროვნული ვალუტით განთავსებულ დეპოზიტებზე უფრო მაღალ სარგებელს იხდიდნენ, ვიდრე დეპოზიტებზე - უცხოური ვალუტით. ამავე პერიოდში განთავსებულ დეპოზიტებზე საშუალო წლიური საპროცენტო განაკვეთი 8.7 პროცენტს შეადგენდა, მათ შორის, დეპოზიტებზე ეროვნული ვალუტით - 10.1 პროცენტს, ხოლო უცხოური ვალუტით დეპოზიტებზე - 8.5 პროცენტს

2007 წელს უცხოური ვალუტით განთავსებული დეპოზიტების საერთო მოცულობაში აშშ დოლარის წილი 88.7 პროცენტს უტოლდებოდა, ხოლო ევროსი - 10.7 პროცენტს, მიმდინარე წლის პირველი მაისისათვის აშშ დოლარის წილი 71.8 პროცენტამდე შემცირდა, ხოლო ევროს წილი 27.4 პროცენტამდე გაიზარდა.

აღსანიშნავია, რომ, მიუხედავად ეროვნული ვალუტისადმი საზოგადოების პოზიტიური დამოკიდებულების ზრდისა, მოსახლეობის ანაბრების სტრუქტურაში კვლავ მაღალი რჩება უცხოურ ვალუტაში დენომინირებული დეპოზიტების ხვედრითი წილი, რაც 2008 წლის პირველი მაისისათვის 78.6 პროცენტს შეადგენდა, თუმცა, ეს მაჩვენებელი, გასული წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, 9.9 პროცენტული პუნქტითაა შემცირებული. უკანასკნელი ერთი წლის მანძილზე ფიზიკური პირების ანაბრები, აბსოლუტურ მაჩვენებლებში, 437.9 მლნ ლარით (43.5 პროცენტი) გაიზარდა და 1.4 მლრდ ლარს მიღწია, რაც მოსახლეობის ერთ სულზე გადაანგარიშებით, დაახლოებით, 330 ლარს შეადგენს.

2008 წლის იანვარ-აპრილში საქართველოში მოქმედი ბანკების შემოსავლები 2.1-ჯერ გაიზარდა წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით და 498.8 მლნ ლარი შეადგინა.

მიმდინარე წლის 4 თვის განმავლობაში კომერციული ბანკების წმინდა მოგების საერთო თანხამ 29.4 მლნ ლარი შეადგინა, რაც 3.9 მლნ ლარით, ანუ 11.6 პროცენტით ნაკლებია წინა წლის ანალოგიური პერიოდის მაჩვენებელზე.

როგორც საქართველოს ეროვნულ ბანკში აცხადებენ, ეკონომიკის რეალური სექტორის დაკრედიტების მოცულობის ზრდამ ხელი შეუწყო საპროცენტო შემოსავლების ზრდას.წინა წელთან შედარებით, ამ მაჩვენებელმა 67.7 პროცენტით მოიმატა და მთლიანი შემოსავლების 61.1 პროცენტს გაუტოლდა

კომერციული ბანკების ხარჯების მთლიანმა მოცულობამ იანვარ-აპრილში 454.8 მლნ ლარი შეადგინა, რაც 2.3-ჯერ აღემატება გასული წლის შესაბამისი პერიოდის მაჩვენებელს. ხარჯების ზრდის უდიდესი ნაწილი როგორც არარეზიდენტი ბანკებიდან და საერთაშორისო საფინანსო ორგანიზაციებიდან მიღებულ სესხებზე გადახდილ პროცენტებზე, ასევე რეკლამის, კომუნალურ და საფოსტო ხარჯებზე მოდის.

უმსხვილესი აქტივების მქონე ხუთი ბანკის წილი საბანკო სექტორის მთლიან აქტივებში წლის დასაწყისიდან 80.4-დან 78.9 პროცენტამდე შემცირდა.

2008 წლის იანვან-აპრილში კომერციული ბანკების მიერ დაკრედიტების მოცულობის მნიშვნელოვან ზრდას ჰქონდა ადგილი სოფლის მეურნეობის, მეტყევეობისა და თევზჭერის სექტორში, სადაც ეს მაჩვენებელი 2.0-ჯერ გაიზარდა და 51.1 მლნ ლარი შეადგინა;

განათლების სექტორში დაკრედიტების მოცულობამ 1.6-ჯერ მოიმატა და 9.3 მლნ ლარს გაუტოლდა. თუმცა, ამ დარგების წილი სესხების საერთო მოცულობაში კვლავ მცირეა და, შესაბამისად, 1.6 და 0.3 პროცენტის დონეზე რჩება.

იურიდიული პირების დაკრედიტების მთლიან მოცულობაში ყველაზე დიდი ხვედრითი წილი ვაჭრობის სფეროს უკავია - 47.4 პროცენტის ოდენობით. უკანასკნელ ერთ წელიწადში ამ სექტორში სესხების მოცულობა 44.8 პროცენტით გაიზარდა და 1.5 მლრდ ლარს მიაღწია.

მრეწველობისათვის გაცემულმა სესხებმა იურიდიული პირების დაკრედიტების მოცულობაში 19.2 პროცენტი შეადგინა, რაც 2008 წლის პირველი მაისისათვის 599.6 მლნ ლარით განისაზღვრებოდა (39.6 პროცენტით მეტი 2007 წლის ანალოგიურ თარიღთან შედარებით);

მშენებლობის სექტორისათვის 13.4 პროცენტი გაიცა, რაც 417.3 მლნ ლარს უტოლდება (შესაბამისად, 61.0 პროცენტით მეტი). ამდენად, იურიდიული პირების დაკრედიტების საერთო მოცულობის 80.0 პროცენტი მხოლოდ სამ დარგზე - მრეწველობაზე, მშენებლობასა და ვაჭრობაზე მოდის.

2008 წლის პირველი მაისის მდგომარეობით, წლის დასაწყისთან შედარებით, საქართველოს კომერციული ბანკების მთლიანი წმინდა აქტივები 1068.5 მლნ ლარით, ანუ 14.8 პროცენტით გაიზარდა და 8276.6 მლნ ლარი შეადგინა.

წლის დასაწყისიდან საბანკო სექტორის საკუთარი სახსრები (სააქციო კაპიტალი) 283.5 მლნ ლარით (19.3 პროცენტი) გაიზარდა და 1754.6 მლნ ლარს გაუტოლდა, რაც კომერციული ბანკების მთლიანი წმინდა აქტივების 21.2 პროცენტს (ნაცვლად 20.4 პროცენტისა წლის დასაწყისისათვის) შეადგენს.

განაღდებული საწესდებო კაპიტალის ზრდამ 102.7 მლნ ლარი, ანუ 22.6 პროცენტი შეადგინა. ბანკების რაოდენობა უცხოური კაპიტალის მონაწილეობით საწესდებო კაპიტალში, წლის დასაწყისთან შედარებით, 12-დან 14 ერთეულამდე გაიზარდა, ხოლო მათმა წილმა ბანკების საერთო საწესდებო კაპიტალში 4.3 პროცენტული პუნქტით მოიმატა და 68.5 პროცენტი შეადგინა.

საბანკო სექტორის აქტივების რენტაბელობამ აპრილის ბოლოს 1.5 პროცენტი, ხოლო კაპიტალის რენტაბელობამ 7.0 პროცენტი შეადგინა (ნაცვლად 2.8 და 13.9 პროცენტისა, შესაბამისად, გასული წლის ანალოგიური პერიოდისათვის).

2008 წლის აპრილის ბოლოს, გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, კომერციული ბანკების მიერ ეროვნული ეკონომიკის დაკრედიტება 2.0 მლრდ ლარით (63.7 პროცენტი) გაიზარდა და 5.1 მლრდ ლარს გადააჭარბა.

საქართველოს ეროვნული ბანკის ინფორმაციით, ეროვნული ვალუტით გაცემული სესხების მოცულობა 2.2-ჯერ გაიზარდა და 1.7 მლრდ ლარს აღემატება, ხოლო უცხოური ვალუტით დენომინირებული სესხების ზრდა 44.0 პროცენტით განისაზღვრა და 3.4 მლრდ ლარს გაუტოლდა. ამასთან, იმავე პერიოდში, სესხების სტრუქტურა, ეროვნული და უცხოური ვალუტების მიხედვით, მნიშვნელოვნად შეიცვალა და, შესაბამისად, 34 და 66 პროცენტი შეადგინა (ნაცვლად 25 და 75 პროცენტისა).

უკანასკნელ ერთ წელიწადში სწრაფი ტემპით იზრდებოდა გრძელვადიანი სესხების მოცულობა (64.6 პროცენტით, 61.8 პროცენტთან შედარებით მოკლევადიანი სესხების მიხედვით) და ამ მაჩვენებელმა ეროვნული ეკონომიკის დაკრედიტების საერთო ოდენობაში 68.9 პროცენტი შეადგინა, გასული წლის აპრილის ბოლოს დაფიქსირებული 68.5 პროცენტის ნაცვლად.

უკანასკნელი ერთი წლის მანძილზე ფიზიკური პირების ანაბრები, აბსოლუტური მაჩვენებლების მიხედვით, 412. მლნ ლარით (41.9 პროცენტით) გაიზარდა და 1.4 მლრდ ლარს მიაღწია, რაც მოსახლეობის ერთ სულზე გადაანგარიშებით, დაახლოებით, 320 ლარს შეადგენს.

გარდა ამისა, იზრდება კომერციულ ბანკებში ევროში განთავსებული დეპოზიტების მოცულობაც. როგორც ეროვნულ ბანკში აცხადებენ, უცხოური ვალუტით განთავსებული დეპოზიტების სტრუქტურა უკანასკნელი ერთი წლის განმავლობაში ევროს სასარგებლოდ მნიშვნელოვნად შეიცვალა.

კერძოდ, თუ ერთი წლის წინათ უცხოური ვალუტით განთავსებული დეპოზიტების საერთო მოცულობაში აშშ დოლარის წილი 89.1 პროცენტს შეადგენდა, ხოლო ევროს წილი - 10.3 პროცენტს, მიმდინარე წლის 1-ლი აპრილისათვის აშშ დოლარის წილი 69.9 პროცენტამდე შემცირდა, ხოლო ევროსი 29.4 პროცენტამდე გაიზარდა.

მიუხედავად ეროვნული ვალუტის მიმართ მოსახლეობის პოზიტიური დამოკიდებულების ზრდისა, კვლავ მაღალი რჩება უცხოური ვალუტით დენომინირებული დეპოზიტების ხვედრითი წილი მოსახლეობის ანაბრების სტრუქტურაში. მან 2008 წლის 1-ლი აპრილისათვის 79.2 პროცენტი შეადგინა, თუმცა, გასული წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, ეს მაჩვენებელი 10.3 პროცენტული პუნქტითაა შემცირებული.

ეროვნული ბანკის მონაცემებით, საქართველოში ლიცენზირებულია 22 ბანკი: თიბისი ბანკი, საქართველოს ბანკი, ბანკი რესპუბლიკა, საქართველოს სახალხო ბანკი, პროკრედიტ ბანკი, ხალიკ ბანკი, ტაოპრივატბანკი, აგროინვესტბანკი, პირველი ბრიტანული ბანკი, ბაზისბანკი, ვითიბი ბანკი ჯორჯია, ბანკი ქართუ, გალტ ენდ თაგგარტ ბანკი, სტანდარტ ბანკი, ბტა სილქ როუდ ბანკი, ინვესტბანკი, აზერბაიჯანის საერთაშორისო ბანკი -საქართველო, ზირაათ ბანკის თბილისის ფილიალი, ღია სააქციო საზოგადოების „კავკასიის განვითარების ბანკის“ თბილისის ფილიალი, ეიჩ ეს ბი სი ბანკი საქართველო, პროგრეს ბანკი, კორ ბანკი საქართველო.

სს „პროკრედიტ ბანკს“ საქართველოში ფუნქციონირების 9 წელი შეუსრულდა და დღესდღეობით, ბანკის მომსახურებით, დაახლოებით, 200 000 კლიენტი სარგებლობს. ბანკმა საქართველოში ფუნქციონირება 1999 წელს დაიწყო და ამჟამად, ქვეყნის მასშტაბით, 46 ფილიალი აქვს გახსნილი. „პროკრედიტ ბანკი“ ორიენტირებულია ძალიან მცირე, მცირე და საშუალო ზომის საწარმოების დაფინანსებაზე საქართველოში და სრულ საბანკო მომსახურებას სთავაზობს იურიდიულ და ფიზიკურ პირებს.

ბანკი პროკრედიტ ბანკების საერთაშორისო საბანკო ჯგუფის წევრია, რომელიც წარმატებით ფუნქციონირებს აღმოსავლეთ ევროპის 11, ლათინური ამერიკის 7 და აფრიკის 4 ქვეყანაში. „პროკრედიტ ბანკს“ საერთაშორისო სარეიტინგო კომპანია Fitch-სგან მინიჭებული აქვს „BB“ რეიტინგი.

2008 წლის პირველი კვარტლის მდგომარეობით, „პროკრედიტ ბანკის“ აქტივებმა 380 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა.

პროკრედიტ ბანკი მომხმარებელს სთავაზობს შემდეგი სახის მომსახურებას:

სესხები

ექსპრეს-მიკრო კრედიტი

ექსპრეს-მიკრო სესხის მეშვეობით შეგიძლიათ გაზარდოთ ბიზნესის საბრუნავი საშუალებები, შეიძინოთ ბიზნესისათვის საჭირო ძირითადი საშუალებები, გაარემონტოთ საწარმოო ფართი, წამოიწყოთ დამატებითი ბიზნესი.

ექსპრეს-მიკრო სესხის პირობები აშშ დოლარში:

ექსპრეს-მიკრო სესხის პირობები ლარში:

მიკრო სესხი

მიკრო სესხის პირობებია:

აგრო სესხი

აგრო სესხით შეგიძლიათ შეიძინოთ სათესლე მასალა, შხამქიმიკატები, სასუქები, ცხოველთა საკვები, სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკა, ფერმის შენობა და ა.შ.

აგრო სესხის პირობებია:

სამომხმარებლო სესხი

სამომხმარებლო სესხის მეშვეობით შეგიძლიათ სამოგზაუროდ წასვლა, ქორწილის მოწყობა, აუდიო/ვიდეო ტექნიკის და სხვა საყოფაცხოვრებო ნივთების შეძენა.

სამომხმარებლო სესხის პირობებია:

შეღავათიანი სამომხმარებლო სესხი

თუ პროკრედიტ ბანკში გერიცხებათ ხელფასი, თქვენ გაქვთ საშუალება მიიღოთ სამომხმარებლო სესხი შეღავათიანი პირობით. შეღავათიანი სამომხმარებლო სესხი გაძლევთ შესაძლებლობას იმოგზაუროთ, გაისტუმროთ ვალები, დაფაროთ სწავლის საფასური, შეიძინოთ საყოფაცხოვრებო ნივთები და სხვ.

სესხის პირობები:

იპოთეკური სესხი

იპეთეკური სესხის პირობები:

შეღავათიანი იპოთეკური სესხი

თუ ხელფასი გერიცხებათ პროკრედიტ ბანკში გახსნილ ანგარიშზე, თქვენ გაქვთ საშუალება მიიღოთ იპოთეკური სესხი შეღავათიანი პირობით. შეღავათიანი იპოთეკური სესხი საშუალებას გაძლევთ შეიძინოთ ან ააშენოთ საცხოვრებელი სახლი ან აგარაკი ყოველგვარი დანაზოგის გარეშე.

სესხის პირობები:

საცხოვრებელი ფართის კეთილმოწყობის სესხი

პროკრედიტ ბანკის კეთილმოწყობის სესხი საშუალებას გაძლევთ გაარემონტოთ ბინა, შეიძინოთ ავეჯი და საყოფაცხოვრებო ნივთები თქვენი ოჯახისთვის.

სესხის პირობები:

შეღავათიანი საცხოვრებელი ფართის კეთილმოწყობის სესხი

თუ ხელფასი გერიცხებათ პროკრედიტ ბანკში გახსნილ ანგარიშზე, თქვენ გაქვთ საშუალება მიიღოთ იპოთეკური სესხი შეღავათიანი პირობით

პროკრედიტ ბანკის კეთილმოწყობის სესხი საშუალებას გაძლევთ გაარემონტოთ ბინა, შეიძინოთ ავეჯი და საყოფაცხოვრებო ნივთები თქვენი ოჯახისთვის.

სესხის პირობები:

პლასტიკური ბარათები

ვიზა ელექტრონი

ვიზა ელექტრონის ტარიფები:

ვიზა კლასიკი

ვიზა კლასიკის ტარიფები