ინტერნეტმა და ახალმა ტექნოლოგიებმა რიგით ადამიანებს, თითოეულჩვენგანს, მოგვცა საშუალება, შევქმნათ ინტერნეტში საკუთარი მედია არხი და ტრადიციული მედიის დახმარების გარეშე ვისაუბროთ იმაზე, რაც, ჩვენი აზრით, საზოგადოების ყურადღების ღირსია.

ადრე ამის შესაძლებლობა მხოლოდ მაშინ გვეძლეოდა, თუ ადამიანის უფლებათა დამცველი ან სოციალური პრობლემების გადაჭრის მიზნით გაერთიანებული ორგანიზაციები ტელევიზიით ან პრესით გაავრცელებდნენ გზავნილს და ასე შეეცდებოდნენ საზოგადოების მობილიზებას; ან, თუ ტრადიციული მედიასაშუალებები დაინტერესდებოდნენ ჩვენთვის ცნობილი საინტერესო ამბით, გააშუქებდნენ და ასე მიაწვდიდნენ საზოგადოებას ინფორმაციას. ამ შემთხვევაშიც კი ძნელი იყო ფართო საზოგადოების ფორმირება და ჩართულობა. არასამთავრობო თუ ადამიანის უფლებების დამცველ ორგანიზაციებს საადვოკატო ფილმების დამზადება და ეთერში განთავსება ძვირი უჯდებოდათ, რის გამოც ხშირად მესიჯები სატელევიზიო ეთერში ვერ ხვდებოდა და ვერც ფართო აუდიტორიას სწვდებოდა. ტელევიზიით და პრესით გავრცელებული ინფორმაციაც ყოველთვის არ აღწევდა მაყურებლამდე.

ბუნებრივია, ამ მხრივ გამოსავალი არც ახალი ტექნოლოგიებია - არც ინტერნეტზე წვდომა აქვს მთელ მსოფლიოს და ხშირად, წვდომის მიუხედავად, ამ ტექნოლოგიების გამოყენებაც ყველას არ შეუძლია. თუმცა შესაძლებლობები, როგორც აუდიტორია, მნიშვნელოვნად გაიზარდა ინტერნეტ-ტექნოლოგიებისა და სმარტფონების გავრცელებასთან ერთად. გაიხსენეთ, რამდენი მეგობარი გყავთ, ვისაც ტელეფონით ფოტოს ან ვიდეოს გადაღება არ შეუძლია. ალბათ, არცთუ ისე ბევრი.

სმარტფონები, ანუ ისეთი მობილური ტელეფონები, რომელთაც კომპიუტერის მსგავსი არაერთი ფუნქციის შესრულება შეუძლია, და კამერიანი მობილური ტელეფონები, განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს. მათმა პოპულარობამ, კადრის აღბეჭდვისა და გავრცელების საშუალების გამარტივებამ, მნიშვნელოვნად გაზარდა ადვოკატირების კამპანიების მესიჯების გავრცელების შესაძლებლობა.

ამ საშუალებებს იყენებენ არა მხოლოდ არასამთავრობო ორგანიზაციები, არამედ, რაც მთავარია, რიგითი მოქალაქეები. წინა წლებისგან განსხვავებით, როდესაც კამპანიის მესიჯის გასავრცელებლად მისი ორგანიზატორები ტელევიზიასა და პრესას მიმართავდნენ დასახმარებლად და ხშირად ამაში გარკვეულ თანხასაც იხდიდნენ, ახლა, ზოგჯერ სოციალური ქსელით გავრცელებულ ვიდეოს ტელევიზიები და ტრადიციული მედია საკუთარი ინიციატივით აიტაცებს ხოლმე და აშუქებს საინფორმაციო გადაცემებში. ზოგ შემთხვევაში კამპანია წარმატებას მისი განხორციელების პროცესში ტრადიციული მედიის მონაწილეობის გარეშეც ახერხებს. კამპანია სოციალური ქსელებით და სხვა საშუალებებით ახდენს საზოგადოების მობილიზებას, ხოლო კამპანიის შედეგებს უკვე ბოლოს აშუქებს ტრადიციული მედია. ადვოკატირების კამპანია მოქალაქეთა ინტერესების დაცვისაკენ მიმართული აქციებისა და ქმედითი კამპანიების დაგეგმვას და განხორციელებას ნიშნავს.

ადვოკატირება რთული და ხანგრძლივი პროცესია, რომელსაც ბევრი სხვადასხვა კომპონენტი შეიძლება ჰქონდეს. კარგ კამპანიას ყოველთვის აქვს კონკრეტული მიზანი, რომლის მისაღწევად გადაწყვეტილების მიმღებ ადამიანთა სხვადასხვა ჯგუფებზე უწევს გავლენის მოხდენა. კამპანიის ორგანიზატორებმა იციან, რომ მათი მესიჯის იმ ფორმამ, რომლითაც, ვთქვათ, ბევრ ახალგაზრდას მოიზიდავენ, შეიძლება სულაც არ იმოქმედოს პარლამენტარზე, რომელმაც ადვოკატირების საკითხთან დაკავშირებული გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს. მართალია, ვიზუალური მასალა - იქნება პროფესიონალური კამერით თუ უბრალო მობილურით გადაღებული, უმეტესად უფრო ეფექტურია ადვოკატირების მესიჯის მისაწოდებლად, ვიდრე მხოლოდ ტექსტი, მას ყოველთვის სჭირდება უფრო ფართო კონტექსტი და კამპანიის გეგმა, რომელიც კონკრეტული მიზნის მიღწევას ემსახურება.

ვიდეო ადვოკატირების კამპანია ხშირად ადვოკატირების კამპანიის მხოლოდ ერთ-ერთი ნაწილია და გულისხმობს ფილმის გამოყენებას ცვლილებების მისაღწევად. ცვლილება შეიძლება გულისხმობდეს ხალხის მობილიზებას კონკრეტული საქმიანობის განსახორციელებლად, ადამიანის უფლებების დაცვას, შერიგების ან დიალოგის ხელშეწყობას, თანხის მობილიზებას, ან ცვლილებების მოსახდენად ადამიანების უფრო დიდ საზოგადოებად გაერთიანებას. (გადადით თავის ბოლოში მოცემულ სავარჯიშო 1-ზე)

ვიდრე უშუალოდ საადვოკატო ვიდეოს როლის განხილვაზე გადავიდოდეთ, ცოტა დრო დავუთმოთ ზოგადად ადვოკატირების კამპანიის სტრატეგიას. კამპანია შეიძლება იყოს ორგანიზებული, მიზანმიმართული ცვლილების მიღწევის მცდელობა, რომელიც წინასწარ გააზრებულ გეგმას უნდა მისდევდეს. კამპანიის დაწყებამდე მისი ორგანიზატორები ცდილობენ, სრულად მოაგროვონ ინფორმაცია იმ საკითხის გარშემო, რომლის ცვლილების კამპანიასაც გეგმავენ. აი, რისი ცოდნა სჭირდებათ კამპანიის წამოწყებამდე:

რა რესურსები, ტაქტიკა და ინსტრუმენტები არის ხელმისაწვდომი ცვლილების მისაღწევად - რა უფრო ეფექტიანი იქნება, კონკრეტულ კანონმდებლებთან პირადი შეხვედრები და საკითხის ლობირება თუ დემონსტრაცია ქუჩაში, ან სკოლებში ახალგაზრდების მობილიზება, თუ სოციალურ ქსელებში კამპანია და რა რესურსი არის ამისთვის საჭირო. არც ერთი კამპანიის გეგმაში არ შედის შუა პროცესში შეჩერება იმის გამო, რომ თავიდანვე არასწორად იქნა გადანაწილებული და განსაზღვრული რესურსები. ამის ცოდნა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, თუ გავითვალისწინებთ, რომ ადვოკატირების პროცესი ხშირად ხანგრძლივია და მისი ეფექტიანობა პრობლემის აქტუალურობის შენარჩუნებაზეა დამოკიდებული.

თავის ბოლოს მოცემული სავარჯიშო 2 დაგეხმარებათ აქამდე მიღებული ინფორმაციის უკეთ გააზრებაში.

კამპანიის წამოწყებამდე დაგროვილ ამ ინფორმაციას კამპანიის ორგანიზატორები იყენებენ კამპანიის სტრატეგიის ჩამოსაყალიბებლად. კამპანიის სტრატეგია მათ ეხმარება შემდგომი ნაბიჯების დაგეგმვაში, მათ განხორციელებაში, კამპანიის მარკეტინგში, პროცესის მონიტორინგში და, შესაბამისად, გამოყენებული მეთოდების გაუმჯობესებაში. რა იგულისხმება ამ ყველაფერში, ქვემოთ დავაჯგუფებთ და დეტალურად განვიხილავთ იმ კითხვებს, რასაც კამპანიის სტრატეგიამ უნდა უპასუხოს.

კითხვების პირველი ჯგუფი პრობლემას, ცვლილებას ეხება და მათზე პასუხის გაცემა კამპანიას კონკრეტულ საკითხზე ფოკუსირებაში ეხმარება:

კამპანიის მიზნის იდენტიფიცირების შემდეგ აუცილებელია იმ ადამიანებისა თუ ორგანიზაციების, ან გაერთიანებების იდენტიფიცირება, რომლებიც ამა თუ იმ ფორმით არიან დაკავშირებული ამ მიზანთან. იქნება ეს ადამიანთა ჯგუფი, რომლის უფლებების დაცვას ემსახურება ჩვენი კამპანია, კრიმინალი,რომელიც მათ უფლებებს არღვევს, თუ არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც იმავე მიზანს ემსახურება, რომლისკენაც თქვენ მიდიხართ. ასეთ ადამიანებს, ორგანიზაციებსა და გაერთიანებებს კამპანიის სტრატეგიაში დაინტერესებულ მხარეებად მოიხსენიებენ და ცდილობენ პასუხი გასცენ შემდეგ კითხვებს:

მნიშვნელოვანია იმის დამახსოვრებაც, რომ კამპანიის სტრატეგია არ არის უცვლელი და როგორც კი გარემოებები იცვლება, შესაბამისად კამპანიის სტრატეგიის განახლებაც აუცილებელი ხდება. ამიტომ კამპანიის მიმდინარეობისას, მის ყოველ ახალ ეტაპზე გადასვლისას ორგანიზატორები ისევ ზემოთ მოცემულ ძირითად კითხვებს უბრუნდებიან, რომ სტრატეგია განაახლონ და ყოველდღიური ქმედებები უკეთ დაგეგმონ.

ზემოთ მოცემული კითხვების ორი ჯგუფი ადვოკატირების კამპანიის იმდენად დიდი და მნიშვნელოვანი ნაწილია, რომ დაგეგმვის ეს ეტაპი ყველაზე შრომატევადია ორგანიზატორებისთვის. იმისათვის, რომ კამპანია წარმატებით ჩაატარონ, ისინი პირველ რიგში ერთად განიხილავენ და პასუხობენ პირველი ჯგუფის კითხვებს, რომ შეთანხმდნენ მიღწეული ცვლილების შედეგად მიღებული გარემოს ხედვაზე. რაც უფრო დიდია ჯგუფი, მით უფრო რთულია შეთანხმება. ამიტომ, მიუხედავად ინდივიდუალური განსხვავებებისა, აუცილებელია, არსებობდეს საერთო ხედვა. ეს კამპანიის ფოკუსირებისა და დაკონკრეტებისთვის აუცილებელია.

ასევე, აუცილებელია შეთანხმება იმ გზებზე, რომლებიც ცვლილებას მოიტანს და ერთობლივად შეთანხმებულ, წარმოსახულ იდეალურ სამყაროსთან მიგაახლოვებთ. რა კონკრეტული ცვლილებები უნდა იქნეს მიღწეული? - ეს კამპანიის მთავარი სამოქმედო გეგმის საფუძველი ხდება. მოქმედების დაწყებამდე ორგანიზატორები ასევე იღებენ გადაწყვეტილებას, რა გზა აირჩიონ - ჩაატარონ ერთი კამპანია, თუ ერთ დიდ კამპანიასთან ერთად ქვეკამპანიების სტრატეგია და გეგმაც უნდა შეიმუშაონ.

კამპანიის სტრატეგია - ორგანიზატორებს ეხმარება შემდგომი ნაბიჯების დაგეგმვაში, მათ განხორციელებაში, კამპანიის მარკეტინგში, პროცესის მონიტორინგში და, გამოყენებული მეთოდების გაუმჯობესებაში. გადადით სავარჯიშო 3-ზე და დაუთმეთ საკმარისი დრო მის შესრულებას.

გადალახეთ ეს ყველაზე რთული ეტაპი? გილოცავთ, თქვენ უკვე ნამდვილი კამპანიის დაგეგმვაში ხართ ჩართული და ერთი დიდი ნაბიჯით მიუახლოვდით წარმოდგენილ იდეალურ გარემოს!

შემდეგი ნაბიჯი კამპანიის სტრატეგიაზე მუშაობისას პოტენციურ მოკავშირეთა და მოწინააღმდეგეთა იდენტიფიცირებაა. ამის დადგენას ზემოთ

მოცემული მეორე ჯგუფის კითხვები ემსახურება. სტრატეგიის შემუშავების მომდევნო ეტაპი სწორედ ამ მოკავშირეებისა და მოწინააღმდეგეების, ასევე იმ ადამიანებისა თუ ჯგუფების იდენტიფიცირებაა, რომელთაც რაიმე კავშირი აქვთ იმ პრობლემასთან, რომლის გადაჭრასაც ემსახურება ამპანია. დენტიფიცირება მხოლოდ საკონტაქტო ინფორმაციის მოგროვებას არ ნიშნავს, არამედ კამპანიის ორგანიზატორებმა წინასწარ უნდაიცოდნენ შემდეგი:

და ბოლოს, რომელ მხარეებზე კონცენტრირება მოიტანს სასურველ ცვლილებას?

თითოეული მხარის იდენტიფიცირებისა და პრობლემასთან და ერთმანეთთან მათი კავშირებისა და დამოკიდებულებების გამორკვევის შემდეგ, კამპანიის ორგანიზატორები ხშირად ამ კავშირებს ვიზუალურად, გრაფიკულად გამოსახავენ და „მხარეების რუკას“ აკეთებენ. ამით დაგროვილი ინფორმაცია უფრო ადვილად აღსაქმელი და დასამახსოვრებელია.

უკვე მიხვდით დავალებას? იხილეთ პირობა სავარჯიშო 4-ში.

კამპანიის სტრატეგიის ჩამოყალიბებაში შემდეგი ეტაპი თითოეული მხარის ჩართულობის განსაზღვრაა. რამდენად ძლიერი მოკავშირე ან მოწინააღმდეგე შეიძლება იყოს ესა თუ ის მხარე კამპანიისთვის? რამდენად დიდია ამ მხარის გავლენა? კამპანიის ორგანიზატორები ხშირად აქაც ვიზუალიზაციას მიმართავენ: ხაზავენ ორ გადამკვეთ ისარს, სადაც ვერტიკალურ ხაზზე ქვემოდან ზემოთ განალაგებენ მხარეებს მათი გავლენის დონის მიხედვით, ყველაზე ნაკლებიდან ყველაზე გავლენიანამდე; ჰორიზონტალურ ისარზე კი ალაგებენ მხარეებს ყველაზე ძლიერი მოწინააღმდეგედან ყველაზე ძლიერ მხარდამჭერამდე.

„მხარეების რუკა“ - ვიზუალურად ასახავს პრობლემასთან დაკავშირებული თითოეული მხარის ჩართულობას: რამდენად ძლიერი მოკავშირე ან მოწინააღმდეგე შეიძლება იყოს ესა თუ ის მხარე კამპანიისთვის? რამდენად დიდია მისი გავლენა?

როდესაც ყველა დაინტერესებული მხარე ამ გრაფიკზეა განლაგებული, უკვე ნათლად ჩანს, ვინ შეიძლება იყოს კამპანიის მთავარი სამიზნე ჯგუფი - ის, ვისაც ყველაზე მეტი გავლენა აქვს კამპანიის პრობლემაზე. მეორე, რასაც კამპანიის ორგანიზატორები აკეთებენ, არის ის, რომ არკვევენ მეორე სამიზნე აუდიტორიას - ისინი, ვინც ჰორიზონტალურ ისარზე უკიდურეს მარჯვენა მხარეს აღმოჩნდნენ, რადგან ყველაზე მეტად უჭერენ მხარს კამპანიას, სწორედ მეორე სამიზნე ჯგუფი უნდა იყოს, რადგან სწორედ ისინი დაეხმარებიან კამპანიას მიზნების მიღწევაში. მას შემდეგ, რაც ორგანიზატორები მხარდამჭერთა რამდენიმე ასეთ ჯგუფს აირჩევენ, ნახულობენ, რა კავშირი აქვთ მათ ყველაზე მეტი გავლენის მქონე მხარეებთან და სწორედ ამის შემდეგ იღებენ გადაწყვეტილებას, მიმართონ თუ არა კამპანია მათზე.

კამპანიის მთავარი სამიზნე ჯგუფია - ის, ვისაც ყველაზე მეტი გავლენა აქვს კამპანიის პრობლემაზე.

იმისათვის, რომ მიიღონ გადაწყვეტილება, რომელი ტაქტიკა აირჩიონ თითოეული მხარის ჯგუფის მიმართ, კამპანიის ორგანიზატორები სამიზნე აუდიტორიებს სამ კატეგორიად აჯგუფებენ:

დაუბრუნდით სავარჯიშოებს, რომლებიც დაგეხმარებათ კამპანიის დაგეგმვისპროცესის გააზრებაში.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს სახელმძღვანელო ძირითადად ვიდეო ადვოკატირებაზე საუბრობს, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ვიდეო უფრო დიდიკამპანიის მხოლოდ ერთი ნაწილია და მისი გამოყენება თუ არგამოყენება კამპანიაში მოითხოვს წინასწარ ანალიზს, თუ რამდენად მიზანშეწონილია საერთოდ ვიდეოს გამოყენება. მიუხედავად იმისა, რომ ვიდეოს შეუძლია ადამიანებზე ღრმა ემოციური გავლენა მოახდინოს, ზოგჯერ ეს შეიძლება ყველაზე უკეთ არ ემსახურებოდეს კამპანიის მიზნებს, ან არ იყვნენ ხელმისაწვდომი გმირები, რომელთა ისტორიაც თანაგრძნობას ან უფრო ძლიერ ემოციებს გამოიწვევსმაყურებელში და მას მოქმედებისკენ უბიძგებს. ამიტომ ის, რაზეც ქვემოთ ვისაუბრებთ, პირველ რიგში ემსახურება კამპანიის დაგეგმვის პროცესში სწორი გადაწყვეტილების მიღებას - იქნეს თუ არა ვიდეო გამოყენებული ადვოკატირების კამპანიაში.

ვიდეო ადვოკატირება გულისხმობს ადვოკატირების კამპანიაში ვიდეოს ინტეგრირებას კამპანიის გავლენის გაძლიერების ან მისდამი ყურადღების მოზიდვის მიზნით.

ჩვეულებრივი მეინსტრიმ და საადვოკატო ფილმის კეთებას შორის, მსგავსებაც არის და განსხვავებაც. ორივე, როგორც წესი, გასაგებ და საინტერესო ამბავს გადმოსცემს აუდიტორიის მოსაზიდად. თუმცა, მათ შორის ძირითადი განსხვავებები იკვეთება პირველად მიზანს, ფილმის შექმნის პროცესსა და სასურველ შედეგებთან დაკავშირებით. მიზანთან ერთად, ასევე, მნიშვნელოვანი და განსხვავებულია გავრცელების ფორმაც. საადვოკატო ვიდეოები ხშირად სოციალურ ქსელებში, ინფორმაციის ონლაინ სააგენტოებსა და დეცენტრალიზებულ (P2P) ქსელებში ვირუსული გავრცელებისათვის არის შექმნილი. P2P ქსელი არის დეცენტრალიზებული ქსელი, და მასში ჩართული თითოეული კომპიუტერი ან მომხმარებელი (peer) არის როგორც ინფორმაციის მიმღები, ასევე გამავრცელებელი.

განსხვავება ასევე ვიდეოს ქრონომეტრაჟშია. საადვოკატო ვიდეოები, ჩვეულებრივ, ხუთიდან თხუთმეტ წუთამდე გრძელდება, მაშინ, როდესაც სოციალური რეკლამა - წუთზე ნაკლებს, ტრადიციული ფილმი კი ერთ საათს მაინც გასტანს. მოკლე ქრონომეტრაჟი საადვოკატო ვიდეოსათვის კრიტიკული მნიშვნელობისაა; ჩვეულებრივ, თხუთმეტი წუთი საკმარისზე მეტია შეტყობინების მოკლედ გადმოსაცემად, აუდიტორიის დასაინტერესებლად და მაყურებლის ქმედებისაკენ მოწოდებისათვის.

რა შეიძლება ითქვას საადვოკატო ვიდეოებზე? მართლაც აღწევენ თუ არა ისინი სასურველ შედეგს, დამაჯერებელ ცვლილებებს? პასუხი ამ შეკითხვებზე ასეთია - მათ აქვთ პოტენციალი გამოიწვიონ ცვლილებები.

ყველაზე სწრაფად გავრცელებული ადამიანის უფლებების საადვოკატო ვიდეო, „კონი 2012“, ამერიკულ საქველმოქმედო ორგანიზაციას „უხილავი ბავშვები“ (Invisible Children, IC) ეკუთვნის. მან მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ამერიკის საგარეო პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღებაში. ფილმის ავტორები და ორგანიზაცია 2005 წლიდან ეწევა კამპანიას უგანდას „წინააღმდეგობის ღვთიური არმიის“ (Lord's Resistance Army, LRA) და მისი საერთაშორისო კრიმინალური სასამართლოს მიერ ძებნილად გამოცხადებული ლიდერის, კონის წინააღმდეგ. კონის ბრალი ედება ოჯახებიდან ბავშვების გატაცებასა და არმიაში მათ ძალით ჩართვაში. ბავშვები, რომლებსაც კონის ბრძანებით იტაცებდნენ, ხედავდნენ, როგორ ხოცავდნენ მათ მშობლებს, რომლებიც შვილის დაცვას ცდილობდნენ, იძულებული იყვნენ ენახათ ან საკუთარი ხელით ზიანი მიეყენებინათ თავისი ძმებისა და დებისთვის; მოტაცებულ გოგონებს შეურაცხყოფდნენ და ტყვეობაში ამყოფებდნენ წლების განმავლობაში. ეს ოც წელზე მეტ ხანს გრძელდებოდა და კონის დაკავება ვერა და ვერ მოხერხდა.

P2P ქსელი არის დეცენტრალიზებული ქსელი, რომელში ჩართული თითოეული კომპიუტერი ან მომხმარებელი (peer) არის როგორც ინფორმაციის მიმღები, ასევე გამავრცელებელი.

ვიდეო ადვოკატირება გულისხმობს ადვოკატირების კამპანიაში ვიდეოს ინტეგრირებას კამპანიის გავლენის გაძლიერების ან მისდამი ყურადღების მოზიდვის მიზნით.

დავუბრუნდეთ ფილმს და ვისაუბროთ მის ფუნქციაზე ამ კამპანიაში. ნახევარსაათიანი დოკუმენტური ფილმი (მისი ნახვა შესაძლებელია მისამართზე: www. youtube.com/watch?v=Y4MnpzG5Sqc), რომელიც 2011 წლის ოქტომბერში გავრცელდა ინტერნეტში, ორგანიზაციის შვიდწლიანი კამპანიის ერთ-ერთი ნაწილი იყო. „უხილავი ბავშვები“ შვიდი წლის განმავლობაში, ყოველ წელს ამზადებდა ფილმებს უგანდელი ბავშვების შესახებ და აწყობდა ჩვენებებს უნივერსიტეტებისა და სკოლის მოსწავლეებისათვის მთელი ამერიკის მასშტაბით. ახალგაზრდული გაერთიანებები სხვადასხვა შტატებსა თუ ქალაქებში სტუდენტების მობილიზებაში იყვნენ ჩართული, მასობრივ საჯარო ღონისძიებებში მონაწილეობდნენ და მომდევნო წელს საკუთარ თავს ხედავდნენ ფილმში, რომელსაც ორგანიზაცია კიდევ უფრო მეტ ქალაქში და უფრო ფართო აუდიტორიას უჩვენებდა. მიუხედავად იმისა, რომ ასეთმა ტაქტიკამ კრიტიკაც გამოიწვია, კამპანიის ეფექტურობა სწორედ ფილმების ჩვენებებმა და მასობრივ ღონისძიებებზე კონის არმიიდან გამოქცეული ახალგაზრდების გამოსვლებმა განაპირობა. ამას შედეგად მოჰყვა ამერიკის მთავრობის ჩართულობა და სამხედროების ჯგუფის გაგზავნა, რომელიც უგანდელებს დაეხმარებოდა კონის მოძებნასა და დაპატიმრებაში.

მაგრამ, ფილმის ავტორები, რომელთაც ფილმის გავრცელებიდან რამდენიმე თვის თავზე, 20 აპრილისთვის დაგეგმილი ღონისძიებისთვის ფილმის სულ რაღაც 500 ათასი ნახვა სჭირდებოდათ, არ მოელოდნენ იმ შედეგს, რაც დადგა - 100 მილიონი ნახვა ათ დღეში. ეს ის შემთხვევა იყო, როდესაც ვიდეოს წარმატებამ ხელი შეუშალა კამპანიის ეფექტურად წარმართვას, რადგან ორგანიზატორებს მოუწიათ სტრატეგიისა და გეგმის უცბად შეცვლა. გეგმა, რომლის მიხედვითაც საზოგადოების ინფორმირებულობას, ანუ 500 ათასი ადამიანის მიერ ვიდეოს ნახვას, 20 აპრილამდე მათი მოქმედება უნდა მოჰყოლოდა, ახლა უკვე ათი დღის შემდეგ გახდა განსახორციელებელი და კამპანია ინფორმაციის გავრცელების ეტაპზე დარჩა, და ვეღარ გადაიზარდა უფრო ეფექტურ ქმედებაში, როგორც ეს ორგანიზატორებს ჰქონდათ ჩაფიქრებული.

ვიდეო უფრო ფართო კამპანიის ნაწილი უნდა იყოს და არა ერთადერთი ფორმა, ამიტომ წარმატებული კამპანიისთვის არ არის საკმარისი კამერის ხელში აღება და გადაწყვეტილება ფილმის გადაღების შესახებ. მანამდე არის რამდენიმე საკითხი, რომელიც უნდა გაითვალისწინოთ საადვოკატო ვიდეოს შექმნისას.

პირველ რიგში, განსაზღვრეთ მიზანი. რისი მიღწევა გსურთ? ბევრ გაერთიანებასა და არაკომერციულ ორგანიზაციას სურს, რომ მათ მიერ შექმნილმა ვიდეომ პრობლემათა მთელ სპექტრზე გაამახვილოს ყურადღება, რაც უბრალოდ არარეალურია და შესაძლოა მაყურებელი მხოლოდ გადაღალოს. საადვოკატო ვიდეო უფრო მეტად ეფექტურია, თუ იგი მხოლოდ ერთ ან ორ პრობლემას აშუქებს და კონკრეტულ, განსაკუთრებულ მესიჯს შეიცავს.

მეორე, რაც ვიდეოს წარმოებამდე უნდა გაითვალისწინოთ, თქვენი აუდიტორიაა. რადგან ვიდეოს მიზნების ჩამოყალიბებასთან ერთად, ვიდეოს აუდიტორიაც უნდა განსაზღვროთ. დარწმუნდით, რომ ვიდეო შექმნილია, ეხება და გასაგებია თქვენ მიერ შერჩეული მაყურებლისათვის. სამიზნე აუდიტორიის გამოყენება შესანიშნავი გზაა ამ მიმართულებით წარმატების უზრუნველსაყოფად.

ბოლოს, ყურადღებით შეიმუშავეთ თქვენი „თხოვნა“. რა უნდა გააკეთოს მნახველმა ამ ფილმის ნახვის შემდეგ? 10 ლარი შემოგწიროთ? ადგილობრივ დეპუტატს მისწეროს? დამატებითი ინფორმაციისათვის ვებგვერდს ეწვიოს? ღონისძიებას დაესწროს? გასაგებად და პირდაპირ სთხოვეთ მნახველს ჩაერთოს.

კადრები საადვოკატო
ფილმიდან „კონი 2012“

მაყურებლის სპეციფიკური მოთხოვნის გათვალისწინებამ შეიძლება აგვარიდოს სლაქტივიზმის საფრთხე, რომელიც საადვოკატო ვიდეოს კრიტიკის რთ-ერთი მთავარი მიზეზია. სლაქტივიზმი ნიშნავს დადებით თვითშეფასებას სოციალური ან სხვა საკითხის მხარდაჭერისას, რასაც მცირე, ან პრაქტიკულად არანაირი გავლენა აქვს, გარდა იმისა, რომ მონაწილეს კარგი განწყობა უჩნდება საკუთარი თავის მიმართ. გაეროს პროგრამა HIV/AIDS ასე აღწერს ამ მოვლენას: სლაქტივისტები არიან ადამიანები, რომლებიც მხარს უჭერენ საქმეს უმნიშვნელო ზომების მიღებით და არ არიან ნამდვილად ჩართულნი ცვლილების მოსახდენად. თქვენი ვიდეოს ბევრი მნახველი ჩათვლის, რომ თავად ვიდეოს ნახვის ფაქტი იყო ქმედების ფორმა. ამის ნაცვლად, სთხოვეთ მათ გამოავლინონ საქმეში თავიანთი ჩართულობა რაიმე ქმედებით. აქ ისევ სავარჯიშოებს უნდა დავუბრუნდეთ, რომლებიც თავის ბოლოსაა მოცემული და სავარჯიშო 6 გავაკეთოთ.

ვიდეოზე მუშაობის პროცესი სხვადასხვა ეტაპებისგან შეიძლება შედგებოდეს. თუმცა პირველი, რაც მნიშვნელოვნად აადვილებს მომავალში მუშაობას, არის ვიდეო ადვოკატირების დეტალური გეგმის შემუშავება. დეტალური გეგმა კამერის ხელში აღებამდე წარმატებული საადვოკატო ფილმის წინაპირობაა.

თუმცა, რაც მთავარია, ვიდრე გეგმას დააწყობდეთ, დარწმუნდით, რომ ვიდეო სწორედ ის ფორმაა, რომლითაც თქვენს სათქმელს ყველაზე უკეთ გამოხატავთ და მიზანსაც მიაღწევთ. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, იმიტომ, რომ როდესაც ვიდეოს იღებთ, თქვენ შეიძლება რისკის ქვეშ აყენებდეთ საკუთარ თავს, ადამიანებს, რომლებიც ფილმში ჩანან, ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია დარწმუნებული იყოთ, რომ თქვენი კონკრეტული მიზნის მისაღწევად ვიდეო ყველაზე ეფექტური საშუალებაა. გახსოვდეთ რისკები და საფრთხე, რომელიც შეიძლება თქვენ თავს ან სხვა ადამიანებს შეუქმნათ, როდესაც იღებთ, ამონტაჟებთ და ავრცელებთ ვიდეოს. თუმცა ამაზე მოგვიანებით გვექნება წიგნში საუბარი.

თუ საბოლოოდ დარწმუნდებით, რომ ვიდეო უნდა იყოს თქვენი კამპანიის ნაწილი, ვიდრე გადაღებას დაიწყებთ, რამდენიმე კითხვას უნდა გასცეთ პასუხი, რომელიც ძალიან ახლოს არის იმ კითხვებთან, რაც კამპანიის დაგეგმვისას გჭირდებოდათ. ამ კითხვებზე პასუხის ანალიზი თითოეული კონკრეტული ტექნიკის გამოყენებისასაც იქნება საჭირო. ქვემოთ მოცემული კითხვები დაგეხმარებათ დაგეგმოთ მომავალი საადვოკატო ვიდეო:

იყავით მაქსიმალურად კონკრეტული, როდესაც ფიქრობთ სამიზნე აუდიტორიაზე. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება ერთზე მეტი ჯგუფი გყავდეთ, პირველ რიგში ვიდეო მთავარ, ცვლილების განხორციელების ძალაუფლების მქონე აუდიტორიაზე უნდა იყოს მიმართული. ეს ის ჯგუფია, რომელიც ზემოთ ვერტიკალური ისრის ზედა ნაწილში მოხვდა.

გახსოვდეთ,რომ ყველა აუდიტორიას, რომლის მოზიდვაც გინდათ, ფილმში კონკრეტული მესენჯერი (ანუ მთავარი სათქმელის მიმტანი) უნდა ჰყავდეს. ზოგ შემთხვევაში ვიდეოადვოკატები რამდენიმე აუდიტორიას ერთდროულად მიმართავენ ფილმში და შეიძლება პირველ ეტაპზე მოქალაქეთა ჯგუფებს და მათ ლიდერებს მიმართონ, ხოლო მათი აქტიურობისა და ჩართულობის შედეგად მიაწვდინონ ხმა მთავარ სამიზნე აუდიტორიას, რომელსაც აქვს ცვლილების განხორციელების ძალაუფლება.

სავარჯიშო 7 ეხმიანება ზემოთ მოცემულ კითხვებს, რომელიც ფილმის გეგმის შემუშავებისას უნდა გაითვალისწინოთ. ვიდრე კითხვას განაგრძობდეთ, სჯობს ეს ეტაპიც გადალახოთ.

სოციალურ მედიას საქართველოში თითქმის ყველა იყენებს: სახელმწიფო სტრუქტურები, სამოქალაქო სექტორი, ბიზნესი და ისიც, ვის კონკურენტადაც მოიაზრებენ ხოლმე ახალ მედიას ანუ - ტრადიციული მედია.

სლაქტივიზმი ნიშნავს - დადებით თვითშეფასებას სოციალური ან სხვა საკითხის მხარდაჭერისას, რასაც მცირე, ან პრაქტიკულად არანაირი გავლენა აქვს, გარდა იმისა, რომ მონაწილეს კარგი განწყობა უჩნდება საკუთარი თავის მიმართ.

საქართველოში ვიდეოს საკუთარ კამპანიებში შედარებით ხშირად იყენებს ორგანიზაცია „ხელმისაწვდომი გარემო - ყველასათვის“. მან 2012 წლის ზაფხულში ადვოკატირების კამპანია წამოიწყო, რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთათვის საზოგადოებრივი ტრანსპორტის ადაპტირებისაკენ არის

კადრები ორგანიზაცია „ხელმისაწვდომი გარემო -
ყველასათვის“ საადვოკატო ვიდეოდან

მიმართული.პირველ რიგში, თავისი მიზნის მისაღწევად ორგანიზაციამ სტრატეგია შეიმუშავა და საინფორმაციო ვიდეო რგოლი დაამზადა. ვიდეორგოლი ასახავს იმ სირთულეებს, რომლებსაც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანები საქართველოს ქალაქებში გადაადგილებისას აწყდებიან. კერძოდ, ამ ადამიანებისათვის არ არის ადაპტირებული ქუჩები, მაღაზიები და დაწესებულებები, საზოგადოებრივი მოხმარების ტრანსპორტი, რაც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებისათვის დამხმარების გარეშე, დამოუკიდებლად გადაადგილებას შეუძლებელს ხდის. ვიდეორგოლი ახალი მედიის არხების საშუალებით ვრცელდება და მისი ნახვა შემდეგ მისამართზეა შესაძლებელი: http://youtu.be/vuEMMAEd71I

ორგანიზაციის „ხელმისაწვდომი გარემო - ყველასათვის“ ვებგვერდზე (www.

ertad.org/) უნარშეზღუდულ პირთა გადაადგილების პრობლემებისადმი მიძღვნილი სხვა ვიდეორგოლებიც არის განთავსებული, რომლებიც ვიდეო ადვოკატირების კამპანიის ნაწილს წარმოადგენს.

ამ ვიდეორგოლებში ნაჩვენებია, რამდენად მოუხერხებელია ეტლით მოსარგებლე პირებისათვის სხვადასხვა მაღაზიებსა თუ სახელმწიფო დაწესებულებებში დამოუკიდებლად, დახმარების გარეშე მოხვედრა.

მიუხედავად იმისა, რომ კამპანიას შეიძლება ერთზე მეტი სამიზნე ჯგუფი ჰყავდეს, ვიდეო მთავარ, ცვლილების განხორციელების ძალაუფლების მქონე აუდიტორიაზე გავლენის მოხდენისკენ უნდა იყოს მიმართული.

თუ ამ დროისათვის ყველა სავარჯიშო გაკეთებული გაქვთ და მზად ხართ მომდევნო საფეხურზე გადასასვლელად, ესე იგი თქვენ უკვე ადვოკატირების კამპანიის დაგეგმვა შეგიძლიათ, იცით როდის და როგორ გამოიყენოთ ვიდეო. მაშინ ბოლო სავარჯიშოზე გადადით.

პირველ თავში ჩვენ ვისაუბრეთ ადვოკატირების კამპანიაზე, სტრატეგიასა და დაგეგმვაზე, ასევე ვიდეოადვოკატირებაზე, როგორც უფრო დიდი კამპანიის შემადგენელ ნაწილზე.

1. გაიხსენეთ ვიდეო, რომელიც რაიმე პრობლემას ეხებოდა და განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა თქვენზე; ვიდეო, რომელმაც ჩართულობის ან თანამონაწილეობის სურვილი გაგიჩინათ ან, სულ ცოტა, მოგინდათ, რომ ყველა მეგობრისთვის გაგეზიარებინათ. განიხილეთ მეგობრების ჯგუფში, იყო თუ არა ეს ვიდეო კამპანიის ნაწილი, ან რა კამპანიის ნაწილი შეიძლებოდა გამხდარიყო.

2. მოიფიქრეთ, რა პრობლემას აწყდებით ყოველდღიურად თქვენ გარშემო, რაც გაწუხებთ და განწყობას გიფუჭებთ, რაც უსამართლოდ მიგაჩნიათ და რასაც შეცვლიდით. რა იცით ამ პრობლემის შესახებ? რა ცვლილების მიღწევაა საჭირო? რა რესურსი გაქვთ? ჯგუფში განხილვა დაგეხმარებათ მეტი ინფორმაციის მოძიებასა და რესურსების მობილიზებაში, დაფიქრდით, ვინ შეიძლება დაგეხმაროთ თუ ამ პრობლემის გადაჭრას მოისურვებთ.

3. გაიხსენეთ პრობლემა, რომელიც წინა დავალებაში მოიფიქრეთ, შეკრიბეთ თანამოაზრეთა ჯგუფი, გაუზიარეთ ერთმანეთს თქვენი ინდივიდუალური წარმოდგენა იდეალურ გარემოზე ამ პრობლემის გარეშე და შეთანხმდით საერთო ხედვაზე. შეათანხმეთ ერთმანეთთან და ჩამოწერეთ ის ცვლილებები, რომელთა მიღწევაც აუცილებელია თქვენ მიერ წარმოდგენილი იდეალური გარემოს შექმნისთვის.

4. ჯგუფთან ერთად გაეცით თქვენი კამპანიის პრობლემით დაინტერესებულ მხარეებთან დაკავშირებულ კითხვებს პასუხი და გააკეთეთ მათი რუკა.

5. მორიგი დავალება ანალოგიური გრაფიკის აგებაა. გახსოვდეთ, მიუხედავად იმისა, რომ ერთი შეხედვით ადვილი დავალებაა, თითოეული მხარის ადგილის სწორად განსაზღვრა გრაფიკზე შემდეგ კამპანიის სწორად წარმართვისთვის გადამწყვეტია, ამიტომ ეცადეთ, სრულად გქონდეთ წარმოდგენა საკითხის გარშემო ამა თუ იმ მხარის ჩართულობასა და როლზე, ვიდრე გრაფიკის აგებას დაიწყებდეთ. წარმატებას გისურვებთ! შემდეგ ეტაპზე ჩვენ უკვე კამპანიაში ვიდეოს ჩართვაზე გადავალთ.

6. გაიხსენეთ თქვენი კამპანიის აუდიტორიები. რომელი ჯგუფის მოსაზიდად იქნება ვიდეოს გამოყენება ყველაზე ეფექტური? დააკონკრეტეთ მიზანი, რომელსაც გინდათ მიაღწიოთ ამ ფილმით და ამ კონკრეტული აუდიტორიის კონტექსტში. ჩამოაყალიბეთ მესიჯები, რომელსაც თქვენი ფილმით მიაწვდით მათ.

7. ტექსტში მოყვანილ შესაბამის კითხვებზე დაყრდნობით დაიწყეთ ჯგუფში ფილმის გეგმაზე მუშაობა. განსაზღვრეთ მთავარი აუდიტორია. რამდენი სამიზნე ჯგუფი გეყოლებათ? რა ტიპის ინფორმაცია მოახდენს მათზე გავლენას ყველაზე მეტად? ვის მოუსმენენ ისინი, ვინ იქნება თქვენი მესენჯერი? სად და როგორ აჩვენებთ და გაავრცელებთ ვიდეოს?

8. შემდეგი ეტაპი ასეთი იქნება: ნახეთ ვიდეორგოლები ორგანიზაციის „ხელმისაწვდომი გარემო - ყველასათვის“ ვებგვერდზე და გააანალიზეთ ჯგუფში. იხელმძღვანელეთ ორი ძირითადი კითხვით: რა არის ეფექტური და რა არა? როგორ შეიძლებოდა უკეთ გაკეთება?

ვიდრე კამერას აიღებთ ხელში, ფილმის მონახაზის გაკეთება დაგჭირდებათ და ამ პროცესში პირველი საფეხური ფილმის აღწერაა. დაწერეთ ერთაბზაციანი აღწერა, თუ რას ნახავენ მაყურებლები თქვენს ფილმში. გაითვალისწინეთ, რომ ეს აბზაცი უნდა იყოს არა ფილმის მესიჯის აღწერა, ან პრობლემის ანალიზი, არამედ აღწერა იმისა, თუ როგორ აჩვენებთ მაყურებელს ამბავს; რას მოუყვებით; რა კადრებს გამოიყენებთ; რა ისტორიას უამბობთ და როგორ. აქვე შეგიძლიათ აღწეროთ ვიდეოს სტილი და ტიპი, მაგალითად, იქნება MTV-ისთვის მისაღები და ჩვეული სწრაფტემპიანი ვიდეო, თუ გექნებათ უფრო ხანგრძლივი კადრები, თუ სულაც ტექსტისა და გამოსახულებების მონაცვლეობას გამოიყენებთ. მთავარია, რომ ამ აბზაცის თითოეული სიტყვა ძალიან კონკრეტულად აღწერდეს ყველაფერს,რასაც ვიდეოში ვნახავთ.

შემდეგი ნაბიჯი მესიჯებთან მუშაობას გულისხმობს. ჩამოაყალიბეთ მესიჯები და დაალაგეთ ისინი თანმიმდევრულად, პრიორიტეტების მიხედვით. ეს ის მესიჯებია, რომელსაც თქვენს აუდიტორიას მიაწვდით ფილმში გამოყენებული ინტერვიუების, კადრების, ისტორიების მეშვეობით. პრიორიტეტები კი, რასაკვირველია, თქვენი ამოცანებისა და სამიზნე აუდიტორიის გათვალისწინებით უნდა განსაზღვროთ.

მას შემდეგ, რაც მესიჯები ჩამოყალიბებული და განლაგებულია, დაგჭირდებათ გადაწყვიტოთ, როგორ ან ვინ უნდა მიიტანოს ისინი აუდიტორიამდე. ვისი მონათხრობი იქნება ყველაზე მიმზიდველი კონკრეტული სამიზნე ჯგუფისთვის? პირადი ისტორიები ხშირად ვიდეოს ყველაზე შთამბეჭდავი და ძლიერი ნაწილია, თუმცა, „ექსპერტთან“ ინტერვიუები ეფექტურად გადმოსცემს, მაგალითად, კანონმდებლობასთან დაკავშირებულ დეტალებს და ასეთ ინფორმაციას აუდიტორია, როგორც წესი, მეტად ენდობა. შეგიძლიათ, ასევე არჩიოთ „ორივე მხარის“ ამბის მოყოლა, ან ხაზი გაუსვათ, რომ ამის გაკეთება შეუძლებელი ან არაადეკვატური იქნებოდა და განმარტოთ - რატომ. მაგალითად, თუ პოლიციის მიერ ჩადენილი ძალადობის მსხვერპლის უფლებების დაცვას ცდილობთ თქვენი ფილმით, პოლიციის, ანუ მეორე მხარის, ისტორიის მოთხრობა არაადეკვატური იქნებოდა ფილმის მიზნებისთვის. ზოგ შემთხვევაში მესიჯის აუდიტორიამდე მიმტანი შეიძლება სულაც არ იყოს რომელიმე გმირი, არამედ ამისთვის კადრსმიღმა ხმა გამოიყენოთ.

ფილმის აღწერა:

თუ უკვე გადაწყვიტეთ მესიჯების თანმიმდევრობაც და მათი მიმწოდებლებიც, დროა იმ აუდიო-ვიდეო მასალაზეც დაფიქრდეთ, რომელსაც ფილმში გამოიყენებთ. რა დაეხმარება ფილმს ყველაზე მეტად იმაში, რომ იმოქმედოს და გავლენა მოახდინოს სამიზნე აუდიტორიაზე? გააკეთეთ სასურველი აუდიო და ვიდეო კონტენტის ჩამონათვალი და დაალაგეთ პრიორიტეტების მიხედვით. იქნებ უკვე გაქვთ მასალა, ან ადვილად მიგიწვდებათ ხელი? პირველ რიგში ასეთი მასალის გამოყენებაზე იფიქრეთ. ამის შემდეგ განსაზღვრეთ, რა გექნებათ გადასაღები, ან რა მასალა დაგჭირდებათ არქივიდან და როგორ შეიძლება მისი მოპოვება.

ვიდრე ფილმზე მუშაობას დაიწყებდეთ, არ დაგავიწყდეთ ნებისმიერი ამბის ძირითადი კითხვები: რა, სად, როდის, ვინ, რატომ, როგორ? ამ ექვს კითხვაზე პასუხის გარეშე ფილმი არასრულყოფილი იქნება, ამიტომ მონახაზის კეთებისას იფიქრეთ:

შეიძლება თითოეულ ამ კითხვაზე ერთი პასუხის გაცემა გაგიჭირდეთ, მაგრამ ეს მოსალოდნელიც არის.

საადვოკატო ვიდეოს მომზადებისას ზუსტად უნდა იცოდეთ, თუ რატომ ყვებით ამბავს. ასევე ზუსტად უნდა განსაზღვროთ, ვინ არის თქვენი სამიზნე აუდიტორია და რამ შეიძლება ისინი დაარწმუნოს - სწორედ ამის მიხედვით უნდა გადაწყვიტოთ, რა ისტორია და ვის მიერ მოთხრობილი ამბავი იქნება ყველაზე შესაფერისი.

როგორ მოყვებით ამბავს ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც ის, თუ რა ამბის მოყოლას გადაწყვეტთ.ქრონოლოგიურად გადმოსცემთ მოვლენებს თუ გმირზე, საკითხზე ან ადგილზე კონცენტრირდებით? განსაზღვრეთ ისტორიის გადმოცემის ყველაზე ეფექტური ფორმა იმის მიხედვით, თუ რა უფრობ საინტერესოს და ეფექტურს გახდის მას.

მონახაზის კეთების პროცესში არ დაგავიწყდეთ, მოიძიოთ მაქსიმალური ინფორმაცია კამპანიის თემის შესახებ. შესაძლოა, მანამდე შექმნილმა ფილმებმა, წიგნმა, ვებგვერდმა თუ სხვა ფორმით ასახულმა თემამ ახალი მიმართულებაც მოგცეთ და პროექტის გაუმჯობესებასა და დახვეწაში დაგეხმაროთ.

მნიშვნელოვანია გახსოვდეთ, რომ ვიდეოს მონახაზის მომზადებისას, კონკრეტულ მიზანს ისახავთ, კონკრეტულ აუდიტორიაზე მუშაობთ და მისთვის ყველაზე ეფექტურ მესიჯებსა და მესიჯის მიწოდების გზას ეძებთ. ეს ის ეტაპია, როდესაც ფილმის სცენარზე უნდა დაიწყოთ მუშაობა. მონახაზი, რომელზეც ახლა ვსაუბრობთ, სწორედ თქვენი ფილმის ჩარჩოა. მასში თანმიმდევრულად არის განაწილებული აუდიო და ვიდეო ელემენტები, რომელთა მეშვეობით ცხადად ჩანს, როგორ მოყვებით ისტორიას. ამ ჩარჩოდან გამომდინარე, უკვე მუშაობთ იმაზე, თუ რა კადრები დაგჭირდებათ, სად უნდა გადაიღოთ, ვისთან ჩაწეროთ ინტერვიუ და ა.შ.

ზოგჯერ ვიდეოს თქვენთვის ნაცნობ, ახლომდებარე გარემოში იღებთ და ინტერვიუსთვის თუ კადრებისთვის იქ მისვლა არაერთხელ შეგიძლიათ, მაგრამ ყოველთვის ასე არ ხდება. კარგად დამუშავებული მონახაზი და ჩარჩო კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ისეთი საადვოკატო ფილმის შემთხვევაში რომლის ხელახლა გადასაღებად კონკრეტულ ადგილებში თუ მოვლენებთან უკან დაბრუნება შეუძლებელია. რასაკვირველია, ეს მონახაზი უფრო ადვილად ხელმისაწვდომ ადგილას გადაღებებშიც ძალიან გეხმარებათ, გარდა ამისა, მნიშვნელოვნად ამცირებს გადაღებასა და მონტაჟზე გათვალისწინებულ დროს.

მონახაზის მომზადება დაგეხმარებათ კარგად მოიფიქროთ, რა დაგჭირდებათ ამბის შთამბეჭდავად მოსათხრობად. მიუხედავად იმისა, რომ არ არის სავალდებულო გადაღებისა და მონტაჟის დროს ზუსტად მისდიოთ მას, მონახაზი გეხმარებათ ფილმზე მუშაობისას ამბის მოყოლის კრეატიულ გზებზე იფიქროთ.მანამდე კი, გადავიდეთ სავარჯიშო 1-ზე და შევაჯამოთ, როგორ ვგეგმავთ ფილმს.

ვიდრე მუშაობას დაიწყებთ, ნახეთ რა მასალა და ინფორმაცია არსებობს თქვენი საადვოკატო თემის შესახებ. ისევე, როგორც კამპანიის დაგეგმვას, ფილმის გადაღებამდე მოსამზადებელ სამუშაოებსაც დიდი დრო სჭირდება. მართალია, ვიდეოსა და ფილმის გადაღება ძალიან სახალისო პროცესია, მაგრამ უკვე გაკეთებულის თავიდან კეთებას კამპანიისთვის აზრი არ აქვს, ამიტომ, დაწყებამდე, ისევ და ისევ მოიძიეთ მაქსიმალურად მეტი ინფორმაცია თქვენთვის საინტერესო თემაზე. ქვემოთ მოცემული რამდენიმე რჩევა ვიდეო ადვოკატებისგან დაგეხმარებათ, გაიმარტოვოთ ინფორმაციის შეგროვების პროცესი:

1. გაითვალისწინეთ სხვისი გამოცდილება - ესაუბრეთ იმ ადამიანებს, ვისაც უმუშავია თქვენთვის საინტერესო თემაზე, განსაკუთრებით კი მათ, ვისაც იგივე სამიზნე აუდიტორია ჰყავდა, რომელიც თქვენ გყავთ. ჰკითხეთ, რამ იმუშავა ამ აუდიტორიაზე ზემოქმედების თვალსაზრისით და რამ - არა.

2. განსაზღვრეთ, ვისთან შეიძლება თანამშრომლობა - ვინ შეიძლება იყოს თქვენს გუნდში, როგორც უშუალოდ თქვენი გარემოდან ან ორგანიზაციიდან, ასევე გარეშე ჯგუფებიდან. სხვებისგან იზოლირებული საადვოკატოკამპანიები იშვიათადაა წარმატებული, ამიტომ დროულად განსაზღვრეთ, ვისთან პარტნიორობა დაგეხმარებათ მიზნის მისაღწევად.

3. მოკავშირეები, რომელთაც შეარჩევთ, დროულად ჩართეთ კამპანიის პროცესში, რომ მათ თქვენი ვიდეო გამოიყენონ და დაგეხმარონ მის დისტრიბუციაში და კამპანიის მიზნების მიღწევაში.გამოიყენეთ ასევე სოციალური მედია, Facebook და Twitter, რომ მოიძიოთ ის ადამიანები, ვისაც აინტერესებს თქვენი კამპანიის თემა და გამოხატავს მხარდაჭერას.

4. შეაფასეთ არსებული საადვოკატო ვიდეოები და ფილმები: მას შემდეგ, რაც კვლევას ჩაატარებთ, ინფორმაციას შეაგროვებთ და საბოლოოდ დარწმუნდებით, რომ ვიდეო სწორედ ის გზაა, რომელიც თქვენი მიზნის მისაღწევად უნდა გამოიყენოთ, ნახეთ რა ვიდეომასალაა უკვე ხელმისაწვდომი, რომელიც შეიძლება გამოიყენოთ. შეხვდით მათ ავტორებს და ჰკითხეთ მიაღწიეს თუ არა დასახულ მიზანს თავიანთი ვიდეოთი, რამ იმუშავა, რამ არ გაამართლა და, რაც მთავარია, ფილმის მომზადებაზე.

5. მოიძიეთ ვიდეო, რომელიც შეიძლება გამოგადგეთ. კარგად დაძებნეთ საძიებო სისტემებში თქვენთვის საინტერესო ვიდეოები, დაუთმეთ დრო სხვადასხვა საძიებო სიტყვებით ძებნას, შეიძლება ბევრი საინტერესო მასალა აღმოაჩინოთ, რომელიც თქვენი ფილმისთვის გამოგადგებათ.

სავარჯიშო 2 დაგეხმარებათ ინფორმაციისორგანიზებასა და საბოლოოდ ჩამოყალიბებაში, ვიდრე შემდეგ ეტაპებზე გადახვალთ.

SMART მიზნები:

სიტყვა SMART გარდა იმისა,რომ „ჭკვიანს“ ნიშნავს, ასევე ჭკვიანური აბრევიატურაა და ხშირად რაღაც მიზნებისკონტექსტში გამოიყენება ხოლმე და ნიშნავს:კონკრეტულს (Specific), გაზომვადს (Measurable),მიღწევადს (Achievable), რეალისტურს (Realistic) და დროში გაწერილს (Time-bound).

არ გაგიკვირდებათ, თუ კიდევ ერთხელ გავიმეორებთ, რომ სწორედ ასეთი მიზნები დაგჭირდებათ საადვოკატო კამპანიის და ვიდეოს დაგეგმვისას. არაერთხელ აღვნიშნეთ უკვე, რამდენად მნიშვნელოვანია კონკრეტული ფოკუსის ქონა ვიდეოს დაგეგმვისას და კონკრეტული აუდიტორიის გათვალისწინება. SMART მიზნები სწორედ ამ პროცესში დაგეხმარებათ.

აი რამდენიმე მაგალითი, რას გულისხმობს და არ გულისხმობს SMART მიზნები:

S: კონკრეტული:

არ არის კონკრეტული მიზანი, მაგალითად, საქართველოში გარემოსდაცვის პრობლემების შესწავლაში ახალგაზრდების ჩართვა.

კონკრეტული იქნებოდა: აჭარის რეგიონის სკოლის მოსწავლეებისთვის ტექნიკური დახმარება გარემოს დაცვის კანონდარღვევის ფაქტების დოკუმენტირებაში, რაც გამოყენებული იქნება, როგორც სამხილი საერთაშორისო გარემოსდაცვითი ორგანიზაციების ჩასართავად.

M: გაზომვადი:

არ არის გაზომვადი მიზანი, რომ ვიდეოს ჩვენება გამოიწვევს საზოგადოების ჩართულობას.

გაზომვადია: კონკრეტულ რეგიონში ვიდეოს ჩვენება შემდეგი ექვსი თვის განმავლობაში ადგილობრივი მოსახლეობის დისკუსიებში მონაწილეთა რაოდენობას 15%25-ით გაზრდის.

A: მიღწევადი:

ფილმის მიზანი არ იქნება მიღწევადი, თუ ამბობთ, რომ ფილმის ჩვენების შედეგად, ვთქვათ, შეწყდება უკანონო ხის ჭრა.

მიღწევადი მიზანი იქნებოდა, უფრო კონკრეტულად ვიდეოსამხილების მოგროვება და რეკომენდაციებთან ერთად წარდგენა აღმასრულებელი და კანონმდებელი ორგანოებისთვის, რომლებიც განიხილავენ კანონმდებლობას ამ საკითხთან დაკავშირებით.

R: რეალისტური:

არ არის რეალისტური, მიზნად დაისახოთ ის, რომ ვიდეოს ჩვენებისას წელს ოთხჯერ უფრო დიდი აუდიტორია გეყოლებათ.

რეალისტური მიზანი იქნებოდა, ვთქვათ, წლევანდელ ჩვენებაზე 10%25-ით მეტი ადამიანის დასწრება.

T დროში გაწერილი

რაც შეიძლება მალე უნდა შევიდეს ცვლილება ინფორმაციის თავისუფლების კანონში.

დროში გაწერილი გეგმა მიზნად დაისახავდა, მაგალითად, იანვრის ბოლოს კანონში ცვლილებას.

გააკეთეთ პირველი სამი სავარჯიშო და ყველაფერი დაგეგმეთ უკვე? ვიდრე გადაღებისას გასათვალისწინებელ უსაფრთხოებისა და ეთიკის ნორმებზე და ამასთან დაკავშირებულ საერთაშორისო ვიდეოადვოკატების რჩევებზე გადავიდოდეთ, სახელმძღვანელოს შემდეგ ნაწილში ცოტა ხანს შევჩერდებით იმ ადამიანებზე, რომლებიც ფილმში მთავარი ამბის მთხრობელნი არიან ხოლმე - ფილმის გმირებზე.

გმირის არსებობა ფილმში ძალიან მნიშვნელოვანია. თუმცა, როგორც მთავარი გმირის გარეშე გადაღებული ვიდეოა მშრალი, ასევე არ არის რეკომენდებული ფილმის გადატვირთვა გმირებით.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ერთი და იგივე ამბავი შესაძლოა სხვადასხვაგვარად მოვუყვეთ მაყურებელს. შეიძლება მხოლოდ ფაქტებისა და სტატისტიკური მონაცემების საშუალებით და ექსპერტებთან ინტერვიუებით აჩვენოთ, თუ რამდენად მწვავეა პრობლემა. ან ციფრებს თავი აარიდოთ და დოკუმენტური კადრები გამოიყენოთ (მაგ. როგორ უსწორდებიან ფიზიკურად საპროტესტო აქციის მონაწილეებს). არსებობს კიდევ ერთი გზა: მაყურებელს გააცნოთ ადამიანები, ვისაც უშუალოდ შეეხო ის საკითხი, რომელზეც ფილმში მოუთხრობთ.

როგორც წესი, ფილმზე მუშაობისას ყველა ეს მიდგომა და მეთოდი გამოიყენება. ყველა ელემენტი საჭიროა, მაგრამ ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი, მაინც მთავარი გმირი ან გმირებია.

ერთია, როდესაც მაყურებელს ამბავს (სტატისტიკური მონაცემების, ფაქტებისა და დოკუმენტური კადრების გამოყენებით) თქვენ, ფილმის ავტორი უყვებით და მეორეა, როდესაც იგი ეკრანზე ამბის უშუალო მონაწილეს ხედავს და მისგან ისმენს დეტალებს. ამ შემთხვევაში მაყურებელი საკუთარი თავის იდენტიფიცირებას ახდენს გმირთან და ფილმი და საკითხიც მისთვის უფრო საინტერესო, ახლობელი ხდება. მას დეტალები აინტერესებს: რა გადახდა თავს ამ ადამიანს, რა მოხდება შემდეგ, როგორ წარიმართება მოვლენები. შესაბამისად, მაყურებლის ჩართულობა ფილმში და პრობლემით დაინტერესებაც იზრდება.

გმირი შესაძლოა სხვადასხვა ფორმით შემოვიდეს ფილმში: შეიძლება ტრადიციული ინტერვიუ ჩაიწეროს, ან/და გმირი თვითონ იყოს ამბის მთხრობელი (მისი ხმა კომენტარად გადაედოს მთელ ვიდეოს).

ჯეიკობ აკაიე - გატაცებული ბავშვი საკუთარ ისტორიას
ყვება ფილმში „კონი 2012“

მაგალითად, საადვოკატო ფილმში „კონი 2012“ მოთხრობილი ამბავი ავტორს შეიძლებოდა სხვადასხვანაირად ეჩვენებინა. შეეძლო მხოლოდ ფაქტები და სტატისტიკური მონაცემები გამოეყენებინა. მაგრამ, მან ფილმის დასაწყისშივე კონის არმიის ერთ-ერთი წევრი ჯეიკობი გააცნო მაყურებელს. ჯეიკობი ყვება როგორ ოცნებობდა იურისტობაზე, მაგრამამის ნაცვლად, როგორ მოხვდა კონის არმიაში და როგორ დაკარგა ყველაფრის და ყველას იმედი. მაყურებელი თანაუგრძნობს ჯეიკობს. მყარდება ემოციური კავშირი გმირსა და მაყურებელს შორის, რომელსაც უნდა, უფრო მეტი გაიგოს კონის არმიის და ჯეიკობის მსგავსად დატყვევებული 30000 არასრულწლოვნის შესახებ.

გმირის არსებობა ფილმში ძალიან მნიშვნელოვანია. თუმცა, ისიც უნდა გაითვალისწინოთ, რომ როგორც მთავარი გმირის გარეშე გადაღებული ვიდეოა მშრალი, ასევე არ არის რეკომენდებული ფილმის გადატვირთვა გმირებით. ამ შემთხვევაში მაყურებელი იბნევა. უმჯობესია, ერთი მთავარი გმირი გყავდეთ და მისი ისტორიის გარშემო ააწყოთ ამბავი, ვიდრე სამი ან მეტი.

მნიშვნელოვანია გმირების შერჩევაც. სანამ უშუალოდ ფილმის გადაღებას შეუდგებოდეთ, საწყის ეტაპზე, როდესაც საჭირო ინფორმაციას აგროვებთ და საკითხს სწავლობთ, იფიქრეთ იმაზეც, ვინ იქნება ყველაზე შესაფერისი გმირი თქვენი ფილმისთვის. ერთი მხრივ, ეს უნდა იყოს ადამიანი, რომელიც ფილმში ასახული მოვლენის უშუალო მონაწილეა (დაზარალებული, მოწმე, თვითმხილველი). ასევე მნიშვნელოვანია, ამბის როგორი მთხრობელია იგი. ზოგიერთ ადამიანს ამბის თხრობის ნიჭი აქვს, ზოგიერთი კი კამერის დანახვისთანავე იბნევა.

კადრი ფილმიდან „კონი 2012“; გევინი, ფილმის
ავტორის, ჯეისონ რასელის, შვილი

შემდგომ ეტაპზე კი, როდესაც გადაღებას დაასრულებთ და მონტაჟს შეუდგებით, შეარჩიეთ არა ის ეპიზოდები, სადაც თქვენი გმირი მშრალად ყვება ისტორიას, არამედ სადაც ყველაზე გულახდილი და ემოციურია. რადგან, სწორედ ეს ნაწილი მოახდენს ყველაზე დიდ ზემოქმედებას მაყურებელზე და დაამახსოვრდება მას.

„კონი 2012“-ის ავტორმა ადამიანის უფლებათა დამცველების კრიტიკაც დაიმსახურა იმის გამო, რომ მან გადაწყვიტა კონის არმიაში მოხვედრილი ბავშვებისა და უგანდაში მეგობართან ერთად მოგზაურობის შესახებ მოეთხრო საკუთარი შვილისთვის. ფილმი სწორედ ავტორისა და მისი ხუთი წლის შვილის საუბრით იწყება, და ჯეიკობი, მეორე მთავარი გმირი, მხოლოდ ასეთი შესავლის შემდეგ შემოდის ფილმში. კრიტიკოსები ამბობდნენ, რომ ფილმი ზედმეტად „ამერიკანიზებულია“ და მთავარი პრობლემიდან ყურადღება გადააქვს დასავლეთზე და მის რეაქციაზე. თუმცა, სწორედ ეს იყო ფილმის ავტორის მიზანი, რომლის მთავარი აუდიტორია ამ ფილმზე მუშაობისას იყვნენ ამერიკელი ახალგაზრდები, რომლებზეც ყველაზე მეტად სწორედ იმან იმოქმედა, რომ ორი ამერიკელი ახალგაზრდა, რომელიც უგანდაში ხვდება, კამპანიას იწყებს და უგანდელი ბავშვების ცხოვრებაში რაღაც ცვლილებების შეტანას ახერხებს. ამერიკელ სტუდენტებთან გზავნილის მისატანად ყველაზე ეფექტური სწორედ ამერიკელების ამ თემაში ჩართულობა აღმოჩნდა.

ეს ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტია, რომელიც კარგად უნდა მოიფიქროთ, ვიდრე ფილმის დაგეგმვას დაიწყებთ - რა უფრო იმუშავებს თქვენს სამიზნე აუდიტორიაზე, რა იქონიებს მათზე ყველაზე მეტ გავლენას. მაგრამ ასევე კადრი ფილმიდან „კონი მზად იყავით, რომ შეიძლება თქვენი მიდგომა ყველამ არ მოიწონოს, განსაკუთრებით მათ, ვინც იმავე თემატიკაზე მუშაობს.

სავარჯიშო 4, სწორედ ფილმის გმირების შერჩევაში დაგეხმარებათ, გააკეთეთ, ვიდრე კითხვას განაგრძობდეთ.

ვიდეოადვოკატები ძალიან ფრთხილობენ თავიანთ გმირებთან ურთიერთობის დროს. ეს ბუნებრივიცაა, რადგან გმირები, რომელთა უფლებების შესახებაც მოგვითხრობს ფილმი, როგორც წესი, უკვე არასამართლიანი ქცევის ან ძალადობის მსხვერპლნი არიან და დაცვას საჭიროებენ. როდესაც მათ თავიანთი თავგადასავლის მოყოლას თხოვთ, ამით შეიძლება ხელახლა მიადგეთ ტრავმა. შეიძლება თქვენ დატოვოთ ის ადგილი და იმის გამო, რომ მან თქვენ ინტერვიუ მოგცათ, კიდევ მეტი საფრთხე დაემუქროთ სხვადასხვა ჯგუფების მხრიდან, რომელთაგანაც თავის დაცვას ცდილობდნენ. ასეთი შეცდომები ხშირად მედიის, განსაკუთრებით კი, ტელევიზიების წარმომადგენლებს მოსდით - აჩვენებენ ბავშვს, რომელიც სოფელში გაიტაცეს, მასზე ძალადობის მიზნით, და არ ფიქრობენ იმაზე, რომ ამ ბავშვს სკოლაში მოუწევს დაბრუნება და იმავე გარემოში ცხოვრება, სადაც მსხვერპლის სტატუსი მუდმივად გაჰყვება.

ზოგჯერ მედიაც იჩენს არაპროფესიონალიზმს, მაგრამ უნდა გახსოვდეთ, რომ თქვენი ამოცანა პრობლემის მიმართ ყურადღების მიპყრობაა, ოღონდ - არა მსხვეპრლის ხარჯზე.

ადამიანები, რომელთა უფლებებიც ირღვევა, თავის დასაცავად მზად არიან მოგითხრონ თავიანთი ამბავი და გაახმაურონ საკუთარი სახელიც კი, მაგრამ უნდა გესმოდეთ, რომ შეიძლება ამ კონკრეტული ადამიანის სახელის, ადგილმდებარეობის ხსენებას იმხელა მნიშვნელობა არ ჰქონდეს თქვენი ვიდეოსთვის, რამდენადაც საფრთხე შეუქმნას მის სიცოცხლეს.

ხშირად მოწყვეტილ, შორეულ ადგილებში მცხოვრებ ადამიანებს არ ესმით ტელევიზიისა და ვიდეოგადაღების ეფექტი და გავლენა. ამიტომ, კარგად აუხსენით, რომ მათი სახე შეიძლება ათასობით ადამიანმა იხილოს, მათ შორის, მათმა მეზობლებმა, ახლობლებმა. კონკრეტულად აუხსენით ვისთვის არის თქვენი ფილმი გამიზნული, რომელი აუდიტორიისთვის იღებთ, შეუთანხმეთ და არავითარ შემთხვევაში არ დაარღვიოთ მიცემული პირობა - იქნება ეს კონკრეტული კადრების ამოღება, გადაკეთება თუ შესწორება.ზოგჯერ ფილმის ავტორებს უწევთ ვიდეოს მთლიანად გადაკეთება, რადგან მთავარმა ადამიანები, რომელთა უფლებებიც ირღვევა, თავის დასაცავად მზად არიან მოგითხრონ თავიანთი ამბავი და გაახმაურონ საკუთარი სახელიც კი, თუმცა გახსოვდეთ, რომ ზოგჯერ სახელის და ადგილმდებარეობის ხსენებას თქვენი ვიდეოსთვის შეიძლება მნიშვნელობა არ ჰქონდეს, მათ სიცოცხლეს კი საფრთხე შეუქმნას გმირმა, რომელიც თავიდან თანახმა იყო ფილმში მონაწილეობაზე, გადაღების პროცესში გადაწყვეტილება შეცვალა.

გმირის ვინაობის დაფარვის არაერთი ხერხი არსებობს - თუ ფიქრობთ, რომ მოსალოდნელია საფრთხე შეუქმნათ ადამიანს, შეგიძლიათ გამოიყენოთ ეს გზები როგორც გადაღების, ისე მონტაჟის პროცესში. გადაღებისას შეგიძლიათ:

„ჩვენ ვნახეთ ეს ბავშვები“ იყო უამრავი ამერიკელი
მოსწავლის მიერ ერთხმად შეძახილი მესიჯის ნაწილი,
რომელიც ფილმში „კონი 2012“ გაისმა

მონტაჟის დროს:

გადაღების პროცესში ეცადეთ ფრთხილად დაუსვათ კითხვები, რომ არ მიაყენოთ ტრავმა და უთხარით, რომ გამორთავთ კამერას და შეაჩერებთ გადაღებას, თუ ამის სურვილი ექნებათ. ხოლო მას შემდეგ, რაც ფილმს დაასრულებთ, შესთავაზეთ, რომ ერთად ნახოთ მასალა და ის კადრები, რომელსაც ფილმში იყენებთ. ფილმის გმირის ნდობა თქვენი მიზნების მიღწევაში კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ნდობის მოპოვება კი ყოველთვის ადვილი არ არის.

„ჩვენ გავიგონეთ მათი ტირილი“, „ეს ომი უნდა შეწყდეს“,
„ჩვენ არაფრის შეგვეშინდება“ - ამბობენ ამერიკელი
ბავშვები ერთხმად ფილმში „კონი 2012“

ვიდეოადვოკატები გვირჩევენ, რომ ვიზრუნოთ გმირის უსაფრთხოებაზე და არც საკუთარი და გადამღები ჯგუფის წევრების უსაფრთხოება გამოგვრჩეს მხედველობიდან. უსაფრთხოებაზე ფიქრი სულ გვჭირდება - ფილმის დაგეგმვისას, გადაღებისას, დისტრიბუციისას, გმირებთან კომუნიკაციისას მობილურით, ელ.ფოსტით თუ სოციალური ქსელებით

იზრუნეთ უსაფთხოებაზე ფილმის დაგეგმვისას, გადაღებისას, დისტრიბუციისას, გმირებთან კომუნიკაციისას მობილურით, ელექტრონული ფოსტით თუ სოციალური ქსელებით. იზრუნეთ საკუთარ, გადამღები ჯგუფის წევრების, ფილმის გმირებისა და წყაროების უსაფრთხოებაზე.

მაგალითად, ფილმისთვის ინტერვიუს ჩაწერა შეიძლება არაკეთილგანწყობილ წყაროებთანაც მოგიწიოთ - კანონდამრღვევები, მოძალადეები, და ა.შ. ეცადეთ, მათი ინტერვიუ ბოლოსთვის გადადოთ და მანამდე ფილმის დანარჩენი მასალა მოაგროვოთ, რომ მათ გადაღებებსა და ინფორმაციის მოპოვებაში ხელი არ შეგიშალონ. არ არსებობს ასეთ წყაროებთან ურთიერთობის ერთი უნივერსალური გზა, მაგრამ გახსოვდეთ, რომ ეს ის ადამიანები არიან, ვინც თქვენი ფილმის გმირებს ზიანი მიაყენეს და არ არის გამორიცხული, რომ თქვენც მათი მსხვერპლი გახდეთ, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა. მოფიქრებული გქონდეთ სახიფათო სიტუაციიდან გამოსვლის გზები.

ვიდეოადვოკატები გვირჩევენ, რომ შეძლებისდაგვარად ვეცადოთ, ვიმუშაოთ პარტნიორთან ერთად, განსაკუთრებით, როდესაც საპროტესტო აქციას ვიღებთ, სადაც საფრთხე როგორც დემონსტრანტების, ისე წესრიგის დამცველების მხრიდან შეიძლება შეგექმნათ. ასეთ დროს ერთ-ერთი ჯგუფის წევრი იღებს მოვლენებს, მისი პარტნიორი კი მიმართულებას აძლევს და გარემოს ადევნებს თვალს, რომ საფრთხე აგარიდოთ.

ვიდეოადვოკატებს მხოლოდ ფიზიკური უსაფრთხოებისთვის ზრუნვა როდი სჭირდებათ - არანაკლები სიფრთხილეა საჭირო ინტერნეტსივრცეში მუშაობისას. ახალი ტექნოლოგიები ადვოკატირების კამპანიის წარმოებისთვის ბევრ მოსახერხებელ საშუალებას გვთავაზობს, მაგრამ ასევე მოაქვს სხვადასხვა ტიპის საფრთხეც. იცოდეთ, რომ თქვენი ტექნოლოგიური საშუალებები თქვენს წინააღმდეგ მუშაობენ, თუ აღმოაჩენთ, რომ მაგალითად, თქვენი პაროლები უცნაურად იწყებს შეცვლას, ან პირადი მესიჯები ვიღაც მესამე პირის მიერ იქნა წაკითხული, კონკრეტულ ვებგვერდებზე არ გაქვთ წვდომა, მობილური ტელეფონები ხშირად ითიშება და ეჭვი გიჩნდებათ, რომ ისმინება, და ა.შ. ეცადეთ, ყოველთვის იფიქროთ, რა ინფორმაციას ავრცელებთ ინტერნეტით, მითუმეტეს, თუ მსხვერპლთა უფლებებზე მუშაობთ.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს ინფორმაციის სენსიტიურობა, როდესაც მეტისმეტად კომფორტულ ვებ-ტექნოლოგიებს (Blogger, Facebook ან Twitter) ვიყენებთ ჩვენს საქმიანობაში. ხშირად ასეთი ვებ-სერვისები თქვენს მონაცემებს დიდხანს ინახავენ, მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება თქვენი პროფილი საერთოდაც გააუქმოთ. თქვენს მიერ მანამდე გაზიარებული ინფორმაცია მაინც შეინახება. ამიტომ, ვიდრე ინფორმაციის გაზირებას დაიწყებდეთ, გაეცანით, რას გთავაზობენ ეს სერვისები პირადი ნფორმაციის დაცვის და გამოყენების ვალსაზრისით, ომ საფრთხეში არ ჩაიგდოთ საკუთარი თავი, ან თქვენს საქმიანობასთან დაკავშირებული სხვა ადამიანები. დაფიქრდით, რამდენად გჭირდებათ ანონიმურობის შენარჩუნება და გამოიყენეთ შესაბამისი პროგრამები, რომ დაიცვათ თავი და ინფორმაცია. სასარგებლო ინფორმაცია სხვადასხვა ასეთი ინსტრუმენტების შესახებ შეგიძლიათ მოიძიოთ www.securityinabox.org მისამართზე. გადახედეთ არსებულ რესურსებს და ჯგუფთან ერთად გააკეთეთ ამ თავის ბოლოს მოცემული სავარჯიშო 5.

მეორე თავში ჩვენ ვნახეთ, თუ როგორ უნდა დაიგეგმოს ფილმი; როგორ გადავწყვიტოთ, რა ფორმით გადმოვცეთ სათქმელი; ვინ იქნებიან ფილმის გმირები და როგორ უნდა დავიცვათ ისინი ზიანისაგან.

1. მიუხედავად იმისა, რომ წინამდებარე თავის ტექსტი უმეტესად პრაქტიკულ რჩევებს ითვალისწინებს და თუ მათ მიყვებოდით, თქვენი ვიდეოს მონახაზი უკვე მზად უნდა გქონდეთ, მოდით, მაინც გავიმეოროთ და გადავამოწმოთ, გვაქვს თუ არა ყველაფერი მზად, ან თუ რამის შესწორება გვინდა, ამისთვის სწორედ კარგი დროა:

ა. ფილმის აღწერა - არ დაგავიწყდეთ, აქ მაქსიმალურად დეტალურად უნდა აღწეროთ თქვენი მესიჯი, და არა ზოგადად პრობლემა.

ბ. დაწერეთ კონკრეტული მესიჯები, რომლებიც თქვენი ფილმით უნდა მიაწოდოთ სასურველ სხვადასხვა აუდიტორიას და დაალაგეთ ისინი პრიორიტეტების მიხედვით.

გ. სამიზნე აუდიტორიის ინტერესებისა და თქვენი მიზნების შესაბამისად გაწერეთ ვინ მიაწვდის მესიჯს, ან რა ფორმით მიაწვდით მესიჯს მაყურებელს.

დ. ჩამოწერეთ ის აუდიო და ვიდეო კონტენტი, რომელსაც ფილმში გამოიყენებთ - წინასწარ უნდა იცოდეთ, რა მასალა გაქვთ და რისი გადაღება დაგჭირდებათ.

ე. გადაამოწმეთ, არის თუ არა ფილმის გეგმით გათვალისწინებული პასუხი ყველა ძირითად კითხვაზე: ვინ, რა, სად, როდის, როგორ და რატომ? - ჩამოწერეთ.

2. მას შემდეგ, რაც ფილმის მონახაზი მზად გექნებათ, განაგრძეთ ინფორმაციის მოძიება, ნახეთ, ვის უმუშავია თქვენს თემაზე, რა გამოცდილება აქვს; მოაგროვეთ საკონტაქტო ინფორმაცია და აუცილებლად გაესაუბრეთ მათ. განსაზღვრეთ მოკავშირეები, ჩამოწერეთ ვინ შეიძლება გახდეს თქვენი პარტნიორი ვიდეოადვოკატირების კამპანიაში; შეთანხმდით და გაანაწილეთ როლები პარტნიორებს შორის. და ბოლოს, არ დაგავიწყდეთ ინფორმაციის საძიებო სისტემებში მოძიება თემატური სიტყვებით - არასდროს იცი, რა შეიძლება აღმოაჩინო ინტერნეტში, რაც შეიძლება გამოგადგეს კამპანიის დროს.

3. კიდევ ცოტა დრო დავუთმოთ დაგეგმვას და შემდეგ უკვე გადასაღებად წასვლაც შეიძლება. ამჯერად, უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ჩვენი ვიდეოს მიზნები არის SMART. ჩამოწერეთ რამდენად არის თქვენი მიზნები: კონკრეტული (Specific), გაზომვადი (Measurable), მიღწევადი (Achievable), რეალისტური (Realistic) და დროში გაწერილი (Time-bound).

4. შეარჩიეთ ფილმის გმირი, გადაწყვიტეთ, რამდენი გმირი გეყოლებათ, როგორ აჩვენებთ და რას მოაყოლებთ.

5. დროა, ჯგუფში შეთანხმდეთ ეთიკისა და უსაფრთხოების ნორმებსა და გეგმაზე, რაც ფილმის მზადების, გადაღებისა თუ მონტაჟის პროცესში შეიძლება დაგჭირდეთ. გაითვალისწინეთ რჩევები, რომლებიც სახელმძღვანელოშია მოცემული და შეადგინეთ თქვენივე წესები, რომ არ ავნოთ ან საფრთხე არ შეუქმნათ გმირს, საკუთარ თავს ან გადამღებ ჯგუფს.

ხარისხიანი ვიდეოს გადასაღებად რამდენიმე საშუალება არსებობს. გაქვთ ციფრული ფოტოაპარატი? სავარაუდოდ მას ვიდეოს გადაღების ფუნქციაც აქვს! მაგრამ, თუ ვიდეოკამერა გაქვთ, კიდევ უკეთესი! არ არის აუცილებელი იგი პროფესიონალური იყოს. მთავარია, ამბავი გადაიღოთ! ნაკლებად მნიშვნელოვანია, ტექნიკურად რა გზას აირჩევთ ამისათვის. გამოსავალი მაშინაც არსებობს, როცა არც ვიდეოკამერა გაქვთ და არც ციფრული ფოტოაპარატი. ამ შემთხვევაში შეგიძლიათ მობილური ტელეფონი გამოიყენოთ. თითქმის ყველა თანამედროვე მობილურ აპარატს აქვს ვიდეოსა და ფოტოს გადაღების ფუნქცია. მოდით, დეტალურად განვიხილოთ რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს თითოეულს.

ვიდეოგრაფი - ადამიანი, რომელიც იღებს მოძრავ გამოსახულებას - ვიდეოს.

ციფრული ფოტოაპარატი

ციფრულ ფოტოაპარატს ის უპირატესობა აქვს, რომ ის მცირე ზომისაა და ადვილია ყოველთვის თან იქონიოთ (ვინ იცის, რისი მოწმე გახდებით და რის გადაღებას გადაწყვეტთ!) თანაც ძვირი არ ღირს! (თუ ძალიან ძვირადღირებული აპარატის შეძენას არ მოინდომებთ. შედარებისათვის, მარტივი ციფრული აპარატის ფასი 100-150 ლარის ფარგლებშია. მაშინ, როდესაც პროფესიონალური შესაძლოა 6.500 ლარი ღირდეს). მაგრამ ციფრული ფოტოაპარატის უარყოფითი მხარეა დაბალი ხარისხის გამოსახულება. ასევე ის, რომ მას არ აქვს გარე მიკროფონის მიერთების შესაძლებლობა, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია ხმის მაღალი ხარისხით ჩასაწერად. თუმცა, თუ დამწყები ვიდეოგრაფი ხართ, ციფრული ფოტოაპარატი თქვენთვის სრულიად საკმარისი იქნება!

ციფრული ვიდეოკამერა

ციფრული ვიდეოკამერა ფოტოაპარატთან შედარებით ძვირია, სამაგიეროდ გარანტირებულია გამოსახულების ხარისხი და ხმის სისუფთავე. (ვიდეოკამერებს, ხშირ შემთხვევაში, გარე მიკროფონიც უერთდება). რადგანაც ვიდეოკამერა ფოტოაპარატზე უფრო დიდია, თანაც აქვს დიდი აკუმულატორი, შტატივი და მიკროფონი, მისი ტარება გაცილებით რთულია! გარდა ამისა, თუ ძველი მოდელის კასეტებიანი ვიდეოკამერით სარგებლობთ, გადაღების დასრულების შემდეგ ჯერ ამ მასალის „შეგორება“ ანუ გაციფრულება დაგჭირდებათ. მაგრამ თუ გაგიმართლათ და მასალა ვიდეოკამერის მეხსიერების ბარათზე ინახება, ეს პრობლემა მოხსნილია: შეგიძლიათ გადაღებული კადრები პირდაპირ გადაიტანოთ კომპიუტერში და შეუდგეთ მონტაჟს.

ფლიპ-კამერა

ფლიპ-კამერა ციფრული ვიდეოკამერის სახეობაა, რომელიც ძალიან მოსახერხებელი ხელსაწყოა. იგი USB პორტით კომპიუტერს უკავშირდება და ძალიან სწრაფი მოქმედების საშუალებას გაძლევთ. შეგიძლიათ გადაღებისთანავე მასალა კომპიუტერში გადაიტანოთ, დაამონტაჟოთ და Youtube-ზე ან სხვა მსგავსს ვებგვერდზე ატვირთოთ. და ეს ყველაფერი - რამდენიმე წუთში!

სამოქალაქო ჟურნალისტიკაში სულ უფრო და უფრო ხშირად გამოიყენება ამ ტიპის კამერები. ფლიპ-კამერას გარე მიკროფონს ვერ დაუკავშირებთ - ეს მისი უარყოფითი მხარეა.

მობილური ტელეფონი

მობილური ტელეფონი მცირე ზომისაა და საშუალებას მოგცემთ მიმდინარე მოვლენები ისე გადაიღოთ, რომ არ მიიქციოთ არასასურველი ყურადღება. მაგალითად, საპროტესტო აქციების დროს ის გაცილებით ნაკლებად თვალშისაცემია, ვიდრე რომელიმე ტელკომპანიის პროფესიონალური ვიდეოკამერა. საბედნიეროდ, ახალი მოდელები გამოსახულებისა და ხმის ჩანაწერის მაღალ ხარისხსაც იძლევა (ზოგიერთ მათგანს გარე მიკროფონიც კი უერთდება). მობილური ტელეფონის უარყოფითი მხარეა, რომ ბევრ მათგანს შეზღუდული აქვს ვიდეოს ხანგრძლივობა და შეიძლება გადაღება ყველაზე მნიშვნელოვან მომენტში შეაჩეროს.

დამხმარე ხელსაწყოები
შტატივი

ყოველთვის გამოიყენეთ შტატივი, როცა ამის საშუალება გექნებათ. ის დაგეხმარებათ დაბალფასიანი ფოტოაპარატით ან ვიდეოკამერით გადაღებული მასალა პროფესიონალურს დაამსგავსოთ. უმჯობესია გამოიყენოთ შტატივი, რომელსაც მოძრავი თავი აქვს. ეს კამერის მოძრაობას გააადვილებს!

რომელი მიკროფონი გამოვიყენოთ:
ფოტო ან ვიდეოკამერაში ჩამონტაჟებული თუ გარე?

სუფთა ხმა ძალიან მნიშვნელოვანია! ხმის უხარისხო ჩანაწერმა შეიძლება კარგი გამოსახულება გაგიფუჭოთ. იმ შემთხვევაში, თუ ვიდეოკამერას გარე მიკროფონი უერთდება, შეგიძლიათ შედარებით იაფფასიანი მიკროფონიც კი შეარჩიოთ. ხშირ შემთხვევაში იგი ჩამონტაჟებულ მიკროფონზე გაცილებით მაღალი ხარისხით იწერს ხმას.

ვიდეო არის ვიზუალური (კადრი) და აუდიო (ხმა) კომპონენტების ერთობლიობა. სანამ ვიდეოს გადაღებას შეუდგებით, უნდა იფიქროთ, რა იქნება ის ვიზუალური და აუდიო ელემენტები, რომლებისგანაც მას ააგებთ.

რა სახის ვიზუალური მასალა შეიძლება იყოს გამოყენებული ვიდეოში?

აუდიო ელემენტები

ინტერვიუ - შეგიძლიათ ინტერვიუს დროს ჩაწერილი ხმა გამოსახულებასთან ერთად ან სულაც მის გარეშე გამოიყენოთ და რესპონდენტის გამოსახულება მისი საუბრის შინაარსიდან გამომდინარე შერჩეული კადრებით „გადაფაროთ“.

კომენტარი - ცალკე ჩაწერილი ხმა, რომელიც მონტაჟის დროს დაედება ვიდეოს (გაიხსენეთ ტელესიუჟეტი და მასზე „გადადებული“ ჟურნალისტის ხმა). თქვენ თავად შეგიძლიათ იყოთ ამბის მთხრობელი ან შესაძლოა, ამ მიზნით რომელიმე გმირი შეარჩიოთ.

ბუნებრივი ხმა - სხვადასხვა სახის აუდიო (მაგ. ქუჩის ხმაური, ზღვის ალღების ხმა და ა.შ.), რომელიც სხვადასხვა ობიექტის გადაღებისას ჩაიწერეთ.

მუსიკა - რომელმაც შესაძლოა ვიდეოს შემატოს ემოცია და გაამძაფროს აქცენტები.

გადაღების დაწყებამდე მოფიქრებული უნდა გქონდეთ, რა ვიზუალური და აუდიო კომპონენტებით გეგმავთ საბოლოო ვიდეოს აგებას.

სანამ გადასაღებად წახვალთ, გადაამოწმეთ გაქვთ თუ არა ჩანთაში შემდეგი ნივთები: კამერა (მეხსიერების ბარათით და დამუხტული, სავსე აკუმულატორით); დამატებითი მეხსიერების ბარათი; კამერის დამტენი; ყურსასმენები; მიკროფონი თავისი კაბელით, რომლითაც კამერას დაუკავშირებთ; შტატივი.

როგორ უნდა გვეჭიროს ვიდეოკამერა?

ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ გადაღების დროს კამერა სტაბილური იყოს. ამისათვის არსებობს შტატივი, რომელიც კამერის სტაბილიზებას უზრუნველყოფს. მაგრამ არის შემთხვევები, როცა შტატივი არ გაქვთ ან მოცემულ სიტუაციაში შეუძლებელია მისი გამოყენება. ამ დროს შტატივის მაგივრობას ხელი გაგიწევთ. მყარად დადექით მიწაზე. შეგიძლიათ ფეხები ოდნავ გაშალოთ. ვიდეოკამერა ერთი ხელით მყარად დაიჭირეთ, მეორე კი კორპუსის წინა ნაწილში მოჰკიდეთ,რომ მაქსიმალურად მოხდეს მისი სტაბილიზება. თუ მუხლებზე დგახართ, შეგიძლიათ ერთი მუხლი მოხაროთ და მას იმ ხელის იდაყვით დაეყრდნოთ, რომელშიც კამერა გიჭირავთ. შტატივის მაგივრობა შესაძლოა ღობემ ან კედელმაც გაგიწიოთ. არჩევანი თქვენზეა! მთავარია, კამერა არ ყანყალებდეს და მყარად გეჭიროთ!

მოძრაობა კამერით

მოძრავი ობიექტის გადაღებისას შეგიძლიათ შტატივზე მდგარი კამერა ჰორიზონტალური ან ვერტიკალური პანორამირების (იხ. ქვემოთ) გამოყენებით „გაადევნოთ“ მას ისე, რომ კამერას ადგილი არ უცვალოთ. მაგრამ არსებობს მეორე ალტერნატივა: კამერა შტატივს მოხსნათ და კამერით ხელში, ობიექტთან ერთად გადაადგილდეთ.

ასეთ შემთხვევებში გაითვალისწინეთ შემდეგი:

კამერის მოძრაობა

კამერის მოძრაობა, სხვადასხვა სიტუაციაში, ადამიანის თვალის და თავის მოძრაობის იმიტაციას ქმნის. მაგალითად, თუ ვინმე წინ ჩაგირბენთ, ბუნებრივია, რომ მობრუნდებით და მას თვალს გააყოლებთ. იგივე შეიძლება კამერამ გაიმეოროს.

არსებობს კამერის მოძრაობის სხვადასხვა სახე, რომლებსაც ქვემოთ დაწვრილებით განვიხილავთ.

შტატივი სამფეხა გასაშლელი ხელსაწყო რომელზეც ვიდეო, ფოტო ან ფლიპ-კამერა (მობილური ტელეფონებისთვის არსებობს მინიშტატივები) მაგრდება, რათა მოხდეს მათი ფიქსაცია.

ჰორიზონტალური პანორამირება

როდის ხდება საჭირო კამერის მოძრაობა? მაშინ, როდესაც ობიექტს/ობიექტებს მთლიანად ვერ ატევთ კადრში. მაგალითად, დემონსტრაციის გადაღებისას. ხალხის მასები იმდენად დიდია, რომ ისინი ერთ კადრში არ ჩაეტევა. ამ შემთხვევაში სამი გამოსავალი არსებობს:

ჰორიზონტალური პანორამირება - კამერის ჰორიზონტალურ სივრცეში მოძრაობა - მარცხნიდან მარჯვნივ ან პირიქით.

ვერტიკალური პანორამირება - კამერის ვერტიკალურ სივრცეში მოძრაობა - ქვემოდან ზემოთ ან პირიქით.

1. კამერა ხელში დაიჭიროთ და მასთან ერთად იმოძრაოთ (მოძრაობა კამერით), „ჩამოატაროთ“ იგი და მაყურებელს აჩვენოთ გადასაღები სივრცე.

2. გადაიღოთ რიგი ცალკეული ხედებისა (რომლებიც მონტაჟისდროს ერთმანეთზე გადაბმის შემდეგ ერთ, მთლიან სურათად შეიკვრება).

3. ან შტატივზე დამაგრებული კამერა გადასაღებ სივრცეში თანაბარზომიერად, ჰორიზონტალურად ამოძრაოთ, რათა მთლიანად მოიცვათ იგი. ამ შემთხვევაში მაყურებელი საბოლოო სურათს დაინახავს ერთ კადრში. კამერის ასეთ მოძრაობას ჰორიზონტალური პანორამირება ჰქვია.

ჰორიზონტალური პანორამირება ნიშნავს შტატივზე დაფიქსირებული კამერის ჰორიზონტალურ სივრცეში მოძრაობას - მარჯვნიდან მარცხნივ ან პირიქით. სანამ კამერის მოძრაობას დაიწყებდეთ, დააყოვნეთ დაახლოებით 3 წამი, შემდეგ თანაბარი სიჩქარით ნელა ამოძრავეთ კამერა ჰორიზონტალურად და როდესაც საბოლოო წერტილს მიაღწევთ (სადაც გსურთ, რომ პანორამირება დაასრულოთ), ისევ დააყოვნეთ 3 წამი და მხოლოდ ამის შემდეგ შეწყვიტეთ გადაღება. ეს დაყოვნება მაყურებელს კადრის აღქმის და გააზრების საშუალებას აძლევს. თუ კამერას სწრაფად ამოძრავებთ, ან დასაწყისში და ბოლოს არ დააყოვნებთ, მაყურებელი ვერ მოასწრებს აღქმას, დაიბნევა და ვერ მიიღებს იმ ინფორმაციას, რომლის გადაცემაც ამ კადრის ჩვენებით გინდოდათ.

ვერტიკალური პანორამირება

ვერტიკალური პანორამირების შემთხვევაში, ჰორიზონტალურისაგან განსხვავებით, კამერა ვერტიკალურად მოძრაობს: ზემოდან ქვემოთ ან ქვემოდან ზემოთ. ისევე, როგორც ჰორიზონტალური პანორამირებისას, სანამ კამერის მოძრაობას დაიწყებთ, ჯერ დაახლოებით 3-4 წამი დააყოვნეთ. ასევე მოიქეცით კამერის მოძრაობის დასრულებისას.

ვერტიკალური თუ ჰორიზონტალური პანორამირებისას ეცადეთ პანორამა ძალიან გრძელი არ იყოს. ამასთან, მას ლოგიკური დასაწყისი და დასასრული უნდა ჰქონდეს.

არ გაგიტაცოთ პანორამირებამ. ხშირი პანორამა მაყურებელს თავბრუს ახვევს. თუ ამის შესაძლებლობა არსებობს, გადასაღები სივრცე ცალკეული კადრებით აჩვენეთ და პანორამას საერთოდ ნუ გამოიყენებთ. ან, უკიდურეს შემთხვევაში, გამოიყენეთ, მაგრამ ზომიერად.

არ გაგიტაცოთ პანორამირებამ. ხშირი პანორამა მაყურებელს თავბრუს ახვევს. თუ ამის შესაძლებლობა არსებობს, გადასაღები სივრცე ცალკეული კადრებით აჩვენეთ და პანორამას საერთოდ ნუ გამოიყენებთ. ან, უკიდურეს შემთხვევაში, გამოიყენეთ, მაგრამ ზომიერად.

ტრანსფოკატორის („ზუმის“) გამოყენება

როდესაც ტრანსფოკატორს (Zoom) იყენებთ, გამოსახულება ფართოვდება (Zoom out) ან ვიწროვდება (Zoom in). ტრანსფოკატორი სასარგებლო საშუა­ ლებაა, რომელიც გეხმარებათ კამერის გადაადგილების გარეშე შეცვალოთ კადრის სიმსხვილე (იხ. სხვადასხვა სიმსხვილის კადრები). მისი გამოყენება შეგიძლიათ, როდესაც გსურთ რაიმე დეტალს ხაზი გაუსვათ და უკარნახოთ მაყურებელს, რაზე გაამახვილოს ყურადღება.

მაგალითად, თუ თავდაპირველად კადრში რამდენიმე ობიექტი ჩანს, ტრანს­ ფოკატორის მეშვეობით თქვენ უახლოვდებით (Zoom In) იმ კონკრეტულ ობი­ ექტს, რომელზეც გსურთ მაყურებლის ყურადღების მიპყრობა.

ტრანსფოკატორი გამოიყენება იმ შემთხვევაშიც, როცა გსურთ მაყურებელს აჩვენოთ რა სივრცეში, რა გარემოცვაში იმყოფება ობიექტი.

მაგალითად, იღებთ დემონსტრაციაში მონაწილე ადამიანს. თავდაპირველად კადრში ჩანს თქვენი ობიექტი (ახლო ხედი); მაყურებლისათვის არ არის ნა­ თელი, რა სივრცეში იმყოფება იგი. ტრანსფოკატორით შორდებით ობიექტს (Zoom out) და აფართოებთ ხედს. კადრში ჩნდებიან სხვა ადამიანებიც, რომ­ ლებიც თქვენი ობიექტის გარშემო დგანან. მაყურებელი ხვდება, რომ ობიექ­ ტი დემონსტრაციის მონაწილეა.

ტრანსფოკატორი - (Zoom) საშუალება, რომელიც უზრუნველყოფს გადასაღებ ობიექტთან მიახლოებას ან დაშორებას და შესაბამისად, ხედის სიმსხვილის ცვლილებას კამერის მდებარეობის შეუცვლელად.

ისევე, როგორც პანორამირების შემთხვევაში, აქაც უმჯობესია ტრანსფოკატორის გამოყენების (Zoom In ან Zoom Out) დაწყებამდე დაახლოებით 3 წამი დააყოვნოთ. ასევე მოიქეცით ზუმის დასრულების შემდეგაც.

ნუ გაგიტაცებთ ტრანსფოკატორი! მისი ხშირი გამოყენება მაყურებელს თავბრუს დაახვევს. ტრანსფოკატორი შეუცვლელი საშუალებაა, როდესაც რაიმე ობიექტის ახლო ხედის ჩვენება გსურთ და მასთან კამერით ფიზიკურად მიახლოებას ვერ ახერხებთ. მაგრამ ეცადეთ, უშუალოდ Zoom in-ის მომენტი არ მოხვდეს საბოლოო ვიდეოში!

გახსოვდეთ, ყოველთვის, როდესაც არსებობს ამის საშუალება, ტრანსფოკა­ ტორის გამოყენების ნაცვლად შეცვალეთ კამერის მდებარეობა!

ფოკუსი

თითქმის ყველა ვიდეოკამერას აქვს ავტომატური ფოკუსირების რეჟიმი. რაც ნიშნავს, რომ კამერა თვითონვე ასწორებს ფოკუსს ობიექტზე. ფოკუსში მყოფი ობიექტი კი არ არის ბუნდოვანი. ავტომატური ფოკუსირების რეჟიმი ძალიან მოხერხებულია, განსაკუთრებით კი, როდესაც დრო არ გაქვთ, რომ ფოკუსი გაასწოროთ. თუ კამერა ავტომატური ფოკუსირების რეჟიმზეა გადაყვანილი, იგი თქვენს საქმეს თვითონ შეასრულებს.

მაგრამ გახსოვდეთ, რომ თუ მთლიანად ავტოფოკუსს დაეყრდნობით და არ ისარგებლებთ მანუალური ფოკუსის რეჟიმით (კამერის ამ რეჟიმზე გადასაღებ ობიექტზე ფოკუსს ხელით ასწორებთ), მზად უნდა იყოთ სიურპრიზებისთვის. მაგალითად, თუ იღებთ ადამიანს, რომელიც რამდენიმე სხვა ადამიანთან ერთად ქუჩაში გადაადგილდება, და კამერა ავტომატური ფოკუსის რეჟიმშია - ფოკუსშია გადასაღები ობიექტი. მაგრამ, თუ მოულოდნელად, გადაღების პროცესში, ობიექტსა და კამერის ობიექტივს შორის, კამერასთან უფრო ახლოს (წინა ფონზე) სხვა ადამიანმა ჩაიარა, კამერა ფოკუსს მაშინვე მასზე გადაიტანს და თქვენი გადასაღები ობიექტი ფოკუსგარეშე დარჩება.

ავტომატური ფოკუსი - ამ რეჟიმის გააქტიურების შემთხვევაში კამერა თვითონვე, ავტომატურად ასწორებს ფოკუსს ობიექტზე.

მანუალური ფოკუსი - ამ რეჟიმის გააქტიურების ემთხვევაში ფოკუსის გასწორება ხელით, მანუალურად უნდა მოხდეს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, გადასაღები ობიექტი ფოკუს გარეშე -ბუნდოვანი იქნება.

ყოველთვის ეცადეთ ფოკუსირების მანუალური რეჟიმი გამოიყენოთ, ავტოფოკუსს კი მიმართეთ მაშინ, როდესაც სხვა გამოსავალი არ გაქვთ. ავტოფოკუსის რეჟიმში მუშაობა მისაღებია და ნაკლებ პრობლემას შექმნის, თუ კადრში მოძრაობა არ გაქვთ. ისიც გაითვალისწინეთ, რომ მანუალური ფოკუსის რეჟიმში მუშაობა ადვილი არ არის და მას ვარჯიშით გაწაფვა სჭირდება.

ექსპოზიცია

(Exposure)

ცუდი განათების დროს გამოსახულება პირქუშია, დეტალების გარჩევა კი, რთული. ჭარბი განათების დროს კი, გამოსახულება გადანათებულია და ძნელია ობიექტის კონტურების გარჩევა, თითქოს კადრში მოხვედრილი ყველა ობიექტი ერთნაირია. ამიტომ, მნიშვნელოვანია კადრი იყოს ზომიერად განათებული! ცუდად ან ზედმეტად განათებული გამოსახულების პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, საჭიროა აკონტროლოთ გადაღებისას კამერაში მოხვედრილი სინათლის რაოდენობა. ამას კი დიაფრაგმის საშუალებით შეძლებთ.

ვიდეოკამერა ადამიანის თვალის მსგავსადაა მოწყობილი. კამერის ობიექტივში მოთავსებული დიაფრაგმა თვალის გუგის პრინციპით მოქმედებს. დიაფრაგმა არის სპეციალური ხვრელი, რომელიც ფართოვდება (იხსნება) ან ვიწროვდება (იხურება), გამომდინარე იქიდან, თუ რა რაოდენობის სინათლე უნდა „შეუშვას“ კამერაში.

ყველა ვიდეოკამერას აქვს ექსპოზიციის რეგულირების ავტომატური რეჟიმი. რაც იმას ნიშნავს, რომ კამერა თვითონვე „აანალიზებს“ გადასაღებ სივრცეში არსებულ განათებას და იღებს „გადაწყვეტილებას“, რამდენად უნდა გახსნას ან დახუროს დიაფრაგმა, ანუ სინათლის რა რაოდენობა შეუშვას კამერაში ოპტიმალურად განათებული გამოსახულების მისაღებად. თუ განათება ძლიერია (ჭარბია), დიაფრაგმა იხურება (ვიწროვდება) და კამერაში მცირე რაოდენობით სინათლე აღწევს. თუ განათება სუსტია, პირიქით, დიაფრაგმა იხსნება (ფართოვდება) და კამერაშიც მეტი სინათლე შედის.

ექსპოზიციის მართვა შესაძლებელია მანუალურადაც, თუ კამერას შესაბამის რეჟიმზე გადაიყვანთ და თავად აკონტროლებთ დიაფრაგმას. მაგრამ დამწყები ვიდეოგრაფისთვის, ეს არცთუ ისე ადვილია და უმჯობესია, თუ საწყის ეტაპზე ავტომატური რეჟიმით ისარგებლებთ.

ავტომატურ რეჟიმში მუშაობისას, თუ კადრში განათებული ლაქა მოხვდება (მაგ. ერთ-ერთი გმირი ქურთუკს გაიხდის და თეთრ მაისურში დარჩება) დიაფრაგმა ავტომატურად დაიხურება, რაც კადრში არსებული ყველა ობიექტის გამოსახულებაზე იმოქმედებს. თუ ნათელ ობიექტს კადრიდან გაიყვანთ, დიაფრაგმა ისევ გაიხსნება.

თეთრი ბალანსი (White Balance)

შესაძლოა, შეგიმჩნევიათ ტელეოპერატორები, რომლებიც გადაღების დაწყე­ ბამდე ჟურნალისტს თეთრი ფურცლით ხელში კამერის წინ აყენებენ და კა­ მერაში რაღაცას ასწორებენ. ამ დროს სწორდება ბალანსი. ბალანსის გასწო­ რებით თქვენ უზრუნველყოფთ, რომ კამერამ რეალური ფერები აღიქვას და შესაბამისად, გადაღებულ კადრებში ყველაფერს ის ფერი ჰქონდეს, რაც სი­ ნამდვილეში აქვს.

ვიდეოკამერების უმრავლესობას აქვს ბალანსის ავტომატური რეჟიმი. ასე რომ, შეგიძლიათ აღარ ინერვიულოთ მის გასწორებაზე. ამას კამერა თქვენს ნაცვლად გააკეთებს.

პრაქტიკასთან ერთად კი შეძლებთ მანუალურ რეჟიმზეც გადახვიდეთ (თუ თქვენს კამერას აქვს ეს ფუნქცია) და ყოველი გადაღების დაწყების წინ, ტელეოპერატორების მსგავსად, თეთრი ფურცლის დახმარებით „ასწავლოთ“ კამერას, რა არის თეთრი ფერი!

კადრის კომპოზიცია და „სამმაგი დაყოფის“ წესი

როგორ ფიქრობთ, როცა ჰორიზონტს იღებთ, რა უფრო სასიამოვნო აღსაქმელი იქნება თვალისთვის: 1. ჰორიზონტი თუ კადრის ზუსტად შუაში განლაგდება; 2. ჰორიზონტი თუ კადრის ზედა ან ქვედა მესამედში განლაგდება?

„სამმაგი დაყოფის“ წესის თანახმად, კადრი უნდა გაყოთ 9 თანაბარ ნაწილად 2 ვერტიკალური და 2 ჰორიზონტალური წარმოსახვითი ხაზით და ობიექტი ამ ხაზებზე ან მათ გადაკვეთაზე განათავსოთ. ეს წესი ხშირად გამოიყენება მხატვრობაში, ასევე ფოტოსა და ვიდეოში. ითვლება, რომ კადრში ობიექტის ასეთი განლაგება თვალისათვის გაცილებით უფრო სასიამოვნო აღსაქმელია.

შეგიძლიათ ეს წესი ინტერვიუს დროსაც კი გამოიყენოთ და თქვენი რესპონდენტი არა კადრის შუაში, არამედ მის მარცხენა ან მარჯვენა ნაწილში განათავსოთ.

პრაქტიკასთან ერთად გადაღებისას ბევრი ფიქრი აღარ დაგჭირდებათ კადრის კომპოზიციასთან დაკავშირებით და ინტუიციით იმოქმედებთ. თუმცა, კარგია, თუ მანამდე სამმაგი დაყოფის წესს გაითვალისწინებთ.

სხვადასხვა სიმსხვილის ხედები

რა საჭიროა სხვადასხვა სიმსხვილის ხედების გადაღება?

კამერას ხშირად „მაყურებლის თვალს“ უწოდებენ. მაგრამ, ალბათ, ვიდეოკამერა იმ ადამიანის „თვალი“ უფროა, ვინც იღებს, ვიდრე მაყურებლის. რადგან სწორედ ოპერატორი/რეჟისორი/მემონტაჟე წყვეტს, რა გამოჩნდება ეკრანზე. მაყურებელი იმას დაინახავს, რაც თქვენ შეურჩიეთ.

ოპერატორის პროფესიონალიზმიც იმაში მდგომარეობს, რომ გადაღებისას ის კადრები შეარჩიოს, რომლებიც მაყურებელს საშუალებას მისცემს რეალობასთან მაქსიმალურად ახლოს აღიქვას მომხდარი მოვლენები.

ახალ გარემოში მოხვედრისას ადამიანის მზერა სწრაფად გადადის საგნიდან საგანზე და ყურადღებას ამახვილებს ცალკეულ დეტალზე, რომ რაც შეიძლება სწრაფად გაერკვეს სივრცეში და მიმდინარე მოვლენებში.

სხვადასხვა სიმსხვილის ხედები სწორედ იმისთვისაა საჭირო, რომ რეალურის მსგავსად, ეკრანზეც, მაყურებელს მაქსიმალურად სწრაფად აჩვენოთ რა ხდება. სწრაფად გაარკვიოთ იგი ახალ გარემოში!

შორი ხედი საშუალებას გვაძლევს მთლიანობაში დავინახოთ სივრცე (ჩვენთვის საინტერესო ნაწილი) და გავერკვეთ მასში ცალკეული საგნების ურთიერთდამოკიდებულებაში. დეტალი და ახლო ხედები კი ცალკეული საგ­ ნების ბუნებას გვაცნობს.

შესაბამისად, სხვადასხვა სიმსხვილის ხედებისაგან შემდგარი სცენა მაყურე­ ბელს უადვილებს მოქმედების აღქმას და ეხმარება წვრილმანების შემჩნევა­ შიც. ზუსტად ისე, როგორც ეს რეალურ ცხოვრებაშია!

ხედები იყოფა იმის მიხედვით, თუ ობიექტის რომელი ნაწილი მოხვდა კადრში.

თუ გადაღება ავტომობილიდან გიწევთ, უმჯობესია კამერა ხელში გეჭიროთ და ღია ფანჯრიდან გადაიღოთ. არ დააყრდნოთ კამერა ფანჯარას ან ავტომანქანის სავარძელს, ვიბრაცია გამოსახულებას გააფუჭებს.