არსებობს უცხოურ პირთა და გეოგრაფიულ სახელთა გადმოცემის გარკვეული ტრადიცია და მათი მართლწერა ძირითადად მყარია. მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ აღარაფერია მოსაგვარებელი. ხშირად გვაქვს ცალკეული სახელების პარალელური ფორმები. ამას ბევრი მიზეზი აქვს. მაგალითად, ერთი და იმავე გეოგრაფიული ადგილის ან პიროვნების სახელის ერთი ფორმა შემოსულია უშუალოდ იმ ენიდან, რომლის კუთვნილებაცაა იგი, მეორე - სხვა ენის (ყველაზე უფრო ხშირად რუსულის) მეშვეობით; სიტყვა ნასესხებია ან მისი დაწერილობის, ან გამოთქმის მიხედვით (ვეიმარი - ვაიმარი, კლიბერნი - კლაიბერნი, ებერდინი - აბერდინი); ზოგჯერ ესა თუ ის სახელი მცდარად იხმარება (ოგაიო - ოჰაიოს ნაცვლად, ბირმინჰემი - ბირმინგემის ნაცვლად, შტუტჰარტი - შტუტგარტის მაგივრად, ჰიბრალტარსაც კი შეხვდებით გიბრალტარის ადგილას). სხვადასხვა პირს სხვადასხვაგვარად გადმოაქვს ქართულად ზოგი სიტყვა (მიუნხენი და მიუნჰენი, ციურიხი და ციურიჰი, ბრეხტი და ბრეჰტი, კელნი და კიოლნი ან კოლნი). ეს არც არის გასაკვირი - ითარგმნება დიდძალი ლიტერატურა, საგაზეთო მასალა. მთარგმნელები ბევრ სიძნელეს აწყდებიან უცხოური საკუთარი სახელების გადმოღებისას, გვხვდება სიჭრელე მათ ქართულ დაწერილობაში. ხშირად მთარგმნელებს სხვადასხვა შეხედულება აქვთ ამა თუ იმ სახელის ქართულად გადმოცემასთან დაკავშირებით.

კარგა ხანია მომწიფებულია უცხოურ საკუთარ სახელთა უნიფიკაციის საკითხი. უნიფიკაციის საჭიროებამ განსაკუთრებით იჩინა თავი ქართული საბჭოთა ენციკლოპედიის (ქსე) შემდგენელთა წინაშე. აუცილებელი იყო ენციკლოპედიაში შესულ სახელთა გადმოცემის მოწესრიგება. შეძლებისდაგვარად ეს გაკეთდა უკვე გამოცემული „თანამედროვე ქართული სალიტერატურო ენის ნორმების“ I კრებულისა (1970 და 1986) და ვ. თოფურიას და ივ. გიგინეიშვილის მიერ შედგენილი „ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონის“ (1968) მონაცემების მიხედვით, აგრეთვე ცალკეული ენების სპეციალისტთა აზრის გათვალისწინებით.

უცხოურ საკუთარ სახელთა უნიფიკაციის მიზნით საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს 1970 წლის დადგენილების შესაბამისად შედგენილია „საზღვარგარეთის ქვეყნების გეოგრაფიულ სახელთა ორთოგრაფიული ლექსიკონი“ (1988) და წინამდებარე „უცხოურ პირთა სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი“. ამ ლექსიკონებში შესულია საკუთარი სახელები, რომლებიც კი გვხვდება ქართულ საბჭოთა ენციკლოპედიასა (ტტ. I-II, 1975-1987) და დიდ საბჭოთა ენციკლოპედიაში (Большая Советская Энциклопедия, III გამოც., ტტ. I-30, 1969-1978).

ლექსიკონი, როგორც სახელწოდებიდანაც ჩანს, ორთოგრაფიულია და ამდენად მისი ძირითადი დანიშნულებაა უჩვენოს მკითხველს, თუ როგორ იწერება ქართულად ესა თუ ის უცხოური სახელი. ამავე დროს მოცემულია ძალიან მოკლე განმარტება (ვინ არის ესა თუ ის პიროვნება) და დაბადება-გარდაცვალების თარიღები¹

აინშტაინ-ი (Einstein) ალბერტ - გერმანელი ფიზიკოსი (1879-1955).

თაგორ-ი რაბინდრანათ - ინდოელი მწერალი და მოაზროვნე (1861-1941).

რუზველტ-ი (Roosevelt) ფრანკლინ დელანო - აშშ-ის სახელმწ. მოღვაწე (1882-1945).

ზოგჯერ ძირითად სახელთან ერთად მოცემულია მისგან მეტ-ნაკლებად განსხვავებული პარალელური სახელი (სახელები).

იბნ სინა, აბუ ალი იბნ სინა (ლათინიზებული - ავიცენა)...

ზოგჯერ სახელი ცნობილია ორგვარი დაწერილობით (განსხვავება ფონეტიკურია). ასეთ შემთხვევაში ერთ-ერთს აქვს მინიჭებული უპირატესობა და დეფინიცია მასთანაა მოცემული, ხოლო მეორესთან მითითებაა:

დირიხლე, იხ. დირიკლე.

ვილსონ-ი, იხ. უილსონი.

* * *

თანხმოვანფუძიან სახელებში სახელობითი ბრუნვის ნიშანი ი გამოყოფილია და ანბანის რიგში არ შედის. მაგ., ჯერ არის ვილდ-ი, შემდეგ - ვილდგანს-ი, მაგრამ თუ სიტყვის ბოლოში ი ფუძისეულია (ე.ი. უცხო ენაშივე აქვს იგი სახელს), რა თქმა უნდა, გამოყოფილი არ არის და ანბანის რიგში ჩათვლილია (პუჩინი, სკარლატი, დონიცეტი...).

არაბული გვარების არტიკლი ალ- ანბანის რიგში არ ითვლება: ალ-ბირუნი - ბ-ზე უნდა ვეძებოთ, ალ-კაზვინი - კ-ზე, ალ-მაარი - მ-ზე.

ქალთა უცხოური (ფრანგული, ინგლისური, გერმანული) თანხმოვანფუძიანი სახელები ქართულში შემოსულია რუსულის გზით (ა დაბოლოებით): ჟანა, ჟანეტა, ანეტა, მადლენა, ჰენრიეტა (ან გენრიეტა), ალისა, ინეზა და მისთ. მაგრამ ბოლო ათწლეულებში, როდესაც მხატვრული ლიტერატურა ამა თუ იმ ენიდან უპირატესად უშუალოდ ითარგმნება, მდგომარეობა შეცვლილია. ასეთი სახელები უკვე გადმოაქვთ დედნისეულ ფორმასთან მიახლოებით და გვაქვს ჟოზეფინ-ი, ფრანსუაზ-ი, მადლენ-ი, ჟენევიევ-ი, მარგარეტ-ი, გერტრუდ-ი, ელიზაბეთ-ი, ბრიჟიტ-ი, რუთ-ი, ლილიან-ი, ნიკოლ-ი, ვივიენ-ი და ა.შ.

კაცისა და ქალის ზოგი ფრანგული სახელის ფუძე საერთოა. განსხვავება დაბოლოებაშია (და ერთგვარად წარმოთქმაშიც). მაგ., Jean (კაცის სახელი), Jeanne (ქალისა; ქართულად ორივე გამოითქმის როგორც ჟან. ასევე Simon (კაცისა), Simone (ქალისა), ქართულად სიმონ; Daniel (კაცისა), Danielle (ქალისა) - დანიელ; Gabriel (კაცისა), Gabrielle (ქალისა) - გაბრიელ.

ლექსიკონში საკუთარი სახელები შეტანილია ძირითადად იმ რედაქციით, რომლითაც ისინი შევიდა ქსე-ში.

ქსე-ში შესული საკუთარი სახელების რედაქტირებაში მონაწილეობა მიიღეს ქსე-ის უფროსმა სამეცნიერო რედაქტორმა კონა გიგინეიშვილმა და სხვადასხვა ენის სპეციალისტებმა: პროფ. ნიკო ყიასაშვილმა (ინგლისური), დოც. ნუნუ ქადეიშვილმა (ფრანგული), პროფ. ნოდარ კაკაბაძემ (გერმანული), პროფ. ალექსი ლეკიაშვილმა და პროფ. ვლადიმერ ახვლედიანმა (არაბული), აკად. სერგი ჯიქიამ და წამყვანმა მეცნიერ-თანამშრომელმა ცისანა აბულაძემ (თურქული), პროფ. ჯემშიდ გიუნაშვილმა (სპარსული), დოც. გრიგოლ ნახუცრიშვილმა (ინდური ენები), უფროსმა მეცნიერ-თანამშრომელმა ნისან ბაბალიკაშვილმა (ებრაული). კონსულტაციას გვიწევდნენ: საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი გრიგოლ გიორგაძე (ძვ. აღმოსავლეთი), დოც. სტანისლავ რავიჩი (პოლონური), პროფ. აკაკი ურუშაძე (ახ. ბერძნული).

ლექსიკონის მთელი მასალის პირველადი რედაქცია ეკუთვნით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტს ივანე გიგინეიშვილს, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის წამყვან მეცნიერ-თანამშრომელს მიხეილ ჭაბაშვილს და უფროს მეცნიერ-თანამშრომელს ალექსანდრე კობახიძეს (1982 წლიდან).

რედაქტირებაზე იმუშავეს აგრეთვე თსუ-ის უფროსმა მასწავლებელმა არიანე ჭანტურიამ (ინგლისური), დოც. ნუნუ ქადეიშვილმა (ფრანგული), პროფ. ნოდარ კაკაბაძემ (გერმანული), პროფ. ვლადიმერ ახვლედიანმა (არაბული), პროფ. ჯემშიდ გიუნაშვილმა (სპარსული); კონსულტაციას გვიწევდნენ პროფ. აკაკი ურუშაძე (ახ. ბერძნული), ფილოლ. მეცნ. კანდიდატი შალვა გაბესკირია (თურქული); უცხოენოვან ბგერათა გადმოცემის წესების თაობაზე სასარგებლო შენიშვნები მოგვცა დოც. შუქია აფრიდონიძემ.

იმ ევროპული ენებიდან შემოსული სახელების მართლწერის დასადგენად, რომელთა სპეციალისტები არ გვყავდა, ვიყენებდით რუსულ, ინგლისურ, გერმანულ, ფრანგულ ენციკლოპედიებს და ვცდილობდით, შეძლებისდაგვარად ადეკვატურად გადმოგვეცა ისინი.

რაც შეეხება ჩინურ, იაპონურ, კორეულ და სამხრეთ, სამხრეთ-აღმოსავლეთ და ცენტრალური აზიის ქვეყნების (პაკისტანი, შრი-ლანკა, ნეპალი, ბირმა, ტაილანდი, ლაოსი, კამპუჩია, ვიეტნამი, ფილიპინები, ინდონეზია, მონღოლეთი), აგრეთვე აფრიკის მკვიდრთა ენებიდან შემოღწეულ სახელებს, ისინი გავმართეთ ძირითადად რუსულის მიხედვით. ისეთ შემთხვევებში, როდესაც ამ სახელებში გვხვდებოდა ბგერა ჰ, რომელიც რუსულში არ არის, ვეყრდნობოდით უცხოური ენციკლოპედიების ჩვენებას.

ლექსიკონს საბოლოო რედაქცია გაუკეთეს მ. ჭაბაშვილმა და ა. კობახიძემ. აწყობილი ტექსტი მთლიანად წაიკითხა და გააკონტროლა ა. ჭანტურიამ. რედაქტორებს დიდი დახმარება გაუწიეს ქსე-ის სალიტერატურო კონტროლის რედაქციის უფროსმა სამეცნიერო რედაქტორებმა მზიური დუგლაძემ და მანანა მაკალათიამ. ინგლისური საკუთარი სახელების დამუშავებაში რედაქტორებს ეხმარებოდნენ ქსე-ის სამეცნიერო რედაქტორები ელადა ჯაში და რუსუდან ფოფხაძე.

* * *

ევროპული ენებიდან ნასესხები საკუთარი სახელების ქართული მართლწერა ემყარება ქვემოთ მოყვანილ წესებს.

________________

^1. ჩვენი საუკუნის ზოგი მოღვაწის გარდაცვალების წლის დადგენა ვერ მოხერხდა (ბოლო მონაცემები აღებული გვაქვს საბჭოთა ენციკლოპედიური ლექსიკონიდან - Советский Энциклопедический Словарь, 1986).

გერმანული

aa - აა (და არა: ა): Aachen - აახენ-ი

ä ან ae - ე: Gräbner - გრებნერ-ი, Graebe - გრებე, Güldenstaedt - გიულდენშტედტ-ი.

ch - ხ (და არა: ჰ): Zürich - ციურიხ-ი, Buchenwald - ბუხენვალდ-ი, Bochum - ბოხუმ-ი.

ch - კ (და არა: ქ): Christoph - კრისტოფ-ი, Christian - კრისტიან-ი.

ck - კ: Dick - დიკ-ი, Becker - ბეკერ-ი.

dt - დტ: Schmidt - შმიდტ-ი, Brandt - ბრანდტ-ი.

ee - ეე (და არა: ე): Bodensee - ბოდენზეე.

ei და ey - აი: Einstein - აინშტაინ-ი, Braunschweig - ბრაუნშვაიგ-ი, Heinrich - ჰაინრიხ-ი, Beyer - ბაიერ-ი, Weydemeyer - ვაიდემაიერ-ი.

eu - ოი: Bleuler - ბლოილერ-ი, Feuerbach - ფოიერბახ-ი, Eugen - ოიგენ-ი, მაგრამ (ტრადიციის გამო) Euler - ეილერ-ი.

h - ჰ: Hamburg - ჰამბურგ-ი, Hermann Hesse - ჰერმან ჰესე.

h (არ გამოითქმის):

ა) სიტყვის ბოლოს: Neuloh - ნოილო.

ბ) r-ს შემდეგ: Rhowolt - როვოლტ-ი.

გ) ხმოვნის შემდეგ, როდესაც მას მოსდევს თანხმოვანი: Behling - ბელინგ-ი, Behrendt - ბერენდტ-ი.

დ) ხმოვნის შემდეგ, როდესაც მას მოსდევს e: Hohenzollern - ჰოენცოლერნ-ი.

ie - ი: Dietrich - დიტრიხ-ი, Griesbach - გრისბახ-ი.

ö და oe - ე (და არა: იო ან ო): Köln - კელნ-ი (და არა: კიოლნ-ი ან კოლნ-ი), Schönberg - შენბერგ-ი (და არა: შონბერგ-ი), Röntgen - რენტგენ-ი, Wilamowitz-Moellendorf - ვილამოვიც-მელენდორფ-ი, Ötztaler Alpen - ეცტალის ალპები.

ph - ფ: Philipp - ფილიპ-ი, Gryphius - გრიფიუს-ი.

q - კ (და არა: ქ): Quedenfeldt - კვედენფელდტ-ი (და არა: ქვედენფელდტ-ი).

s (ხმოვნის წინ) - ზ: Sommerfeld - ზომერფელდ-ი, Salzburg - ზალცბურგ-ი, Saarbrücken - ზაარბრიუკენ-ი.

ss და ß - ს: Lessing - ლესინგ-ი, Fluss ან Fluß - ფლუს-ი.

st - სტ (სიტყვის თავში - შტ): Stephan - შტეფან-ი, Steiner - შტაინერ-ი.

th - თ: Lothar - ლოთარ-ი, Abendroth - აბენდროთ-ი, Thüringen - თიურინგია, მაგრამ (ტრადიციის გამო) ტ: Thälmann - ტელმან-ი.

tz - ც: Fritz - ფრიც-ი, Moritz - მორიც-ი, Leisewitz - ლაიზევიც-ი.

u - უ: Ludwig - ლუდვიგ-ი, Gluck - გლუკ-ი.

ü - იუ: Büchner - ბიუხნერ-ი, Lübeck - ლიუბეკ-ი.

v (გერმანულ სახელებში) - ფ: Bremerhaven - ბრემერჰაფენ-ი, Vogt - ფოგტ-ი, Vogel - ფოგელ-ი.

v (უცხო წარმოშობის სახელებში) - ვ: Crivitz - კრივიც-ი.

x - ქს: Axel - აქსელ-ი, Alex - ალექს-ი.

y - ი: Ryck - რიკ-ი.

z - ც: Salzburg - ზალცბურგ-ი, Zimmerwald - ციმერვალდ-ი.

დანიური

ch - კ: Christopher - კრისტოფერ-ი, Christian - კრისტიან-ი (და არა: ქრისტოფერ-ი, ქრისტიან-ი).

d (ზოგჯერ არ იკითხება): Richard - რიჩარ-ი, Nordskov - ნორსკოვ-ი, Gunhild - გუნჰილ-ი.

eg - აი: Hegn - ჰაინ-ი.

hj - ი: Hjalf - იალფ-ი.

nd - ნ: Hjortlund - იორტლუნ-ი, Linderstrøm-Lang - ლინერსტრემ-ლანგ-ი.

s - ს: Ågesen - ოგესენ-ი.

sj - შ: Sjaellander - შელანერ-ი.

ø ან ö - ე: Brøndal - ბრენდალ-ი, Ørsted - ერსტედ-ი, Bergstrøm - ბერგსტრემ-ი.

å ან aa - ო: Ålborg - ოლბორგ-ი.

ესპანური

c (e, i, y-ს წინ) - ს: Cesar - სესარ-ი, Andalucia - ანდალუსია, Algeciras - ალხესირას-ი, Asuncion - ასუნსიონ-ი.

c (a, o, u-ს წინ, თანხმოვნების წინ და სიტყვის ბოლოში) - კ: Jalisco - ხალისკო, Costa Rica - კოსტა-რიკა, Cuba - კუბა.

ch - ჩ: Echeverria - ეჩევერია, Chinchilla - ჩინჩილია.

g (a, o, u-ს და თანხმოვნების წინ) - გ: Ygnacio - იგნასიო, Guernica - გერნიკა.

g (e, i-ს წინ) - ხ: Angel - ანხელ-ი, Algeciras - ალხესირას-ი, San Jorge - სან-ხორხე, Lago Argentino - ლაგო-არხენტინო.

gu (e, i-ს წინ) - გ: Guernica - გერნიკა, Miguel - მიგელ-ი, Guillen - გილიენ-ი.

gu - გვ: Guadalajara - გვადალახარა, Guatemala - გვატემალა, Paraguay - პარაგვაი.

h (არ გამოითქმის): Hector - ექტორ-ი, Huelva - უელვა, Halen - ალენ-ი. გამონაკლისია: Honduras - ჰონდურას-ი, Haiti - ჰაიტ-ი, La Habana - ჰავანა.

j - ხ: Juan - ხუან-ი, Jorge - ხორხე, José - ხოსე, Guadalajara - გვადალახარა, Jimenes - ხიმენეს-ი.

lla - ლია: Antilla - ანტილია, Sevilla - სევილია, Valladolid - ვალიადოლიდ-ი.

lle - ლიე: Rio Gallegos - რიო-გალიეგოს-ი, Alle - ალიე, Valle del Cauca - ვალიე-დელ-კაუკა.

llo - ლიო: Hermosillo - ერმოსილიო, Trujillo - ტრუხილიო.

llu - ლიუ: Caballuco - კაბალიუკო.

ña - ნია: Cataluña - კატალონია.

ño - ნიო: Marañon - მარანიონ-ი.

ñu - ნიუ: Bañusca - ბანიუსკა.

que - კე: Enrique - ენრიკე, Siqueiros - სიკეიროს-ი.

qui - კი: Quintana - კინტანა, Quito - კიტო.

s - ს: Santa Rosa - სანტა-როსა, Formosa - ფორმოსა, Rosario - როსარიო.

x - ს: Extremadura - ესტრემადურა.

z - ს: Juan Fernandez - ხუან-ფერნანდეს-ი, Fortaleza - ფორტალესა, Zaragoza - სარაგოსა, Cádiz - კადის-ი, Guzman - გუსმან-ი.

ინგლისური

a - ა: Aberystwyth - აბერისტუით-ი, Adams - ადამს-ი, Franklin - ფრანკლინ-ი, Cardiff - კარდიფ-ი.

a - ეი: David - დეივიდ-ი, Davis - დეივის-ი, Graves - გრეივზ-ი.

a - ო: Galsworthy - გოლზუორთი.

a - ე: Birmingham - ბირმინგემ-ი, Jackson - ჯექსონ-ი, Mary - მერ-ი.

ae - ი: Aegis - იჯის-ი, Caesar - სიზარ-ი.

ai და ay - ეი: Clay - კლეი, Medway - მედუეი, Gray - გრეი.

ai - ე: Cairns - კერნზ-ი.

au და aw - ო: Austin - ოსტინ-ი, Pauling - პოლინგ-ი, Shaw - შო.

c (e, i, y-ს წინ) - ს: Cecil - სესილ-ი, Cinderford - სინდერფორდ-ი.

c (სხვა შემთხვევებში) - კ (და არა ქ): Catherine - კათრინ-ი (და არა: ქეთრინ-ი), Caistor - კეისტორ-ი, Corwen - კორუენ-ი, Atlantic City - ატლანტიკ-სიტი.

ch - ჩ: Chichester - ჩიჩესტერ-ი, Churchill - ჩერჩილ-ი.

ch (ბერძნული და, აგრეთვე, გერმანული წარმოშობის სახელებში) - კ: Christina - კრისტინა, Christopher - კრისტოფერ-ი (და არა: ქრისტინა, ქრისტოფერ-ი), Ulrich - ულრიკ-ი.

ck - კ (და არა: ქ): Pocklington - პოკლინგტონ-ი, Cockermouth - კოკერმუთ-ი.

dg - ჯ: Bridgetown - ბრიჯტაუნ-ი.

e - ი: Beresford - ბერისფორდ-ი, Eden - იდენ-ი, Exeter - ექსიტერ-ი.

e - ე: Reston - რესტონ-ი, Manchester - მანჩესტერ-ი.

ea - ი: Beadnell - ბიდნელ-ი, Deanston - დინსტონ-ი, Seaborg - სიბორგ-ი, Dearborn - დირბორნ-ი.

ea - ეი: Breakspear - ბრეიქსპირ-ი.

ee - ი: Green - გრინ-ი, Lee - ლი, Peekskill - პიქსკილ-ი, Seebom - სიბომ-ი.

ei - ი: O'Neill - ო'ნილ-ი, Keith - კით-ი.

ei - აი: Steinbeck - სტაინბეკ-ი.

eu და ew - იუ: Matthews - მათიუზ-ი, Dewsbury - დიუზბერი.

ew - უ: Andrew - ენდრუ (და არა: ენდრიუ).

ew - უი: Lewis - ლუის-ი.

ey - ი: Sidney - სიდნი.

g (a, o, u-ს წინ და სიტყვის ბოლოში) - გ: Donegal - დონეგოლ-ი, Dolgarog - დოლგაროგ-ი.

g (e, i, y-ს წინ) - ჯ: George - ჯორჯ-ი, Gerald - ჯერალ-ი, Rogers - როჯერზ-ი.

ზოგჯერ ამ პოზიციაში გამოითქმის როგორც გ: Gertrude - გერტრუდ-ი, Gilbert - გილბერტ-ი.

gh - გ: Birmingham - ბირმინგემ-ი.

h - ჰ: Hillary - ჰილარი, Hubert - ჰიუბერტ-ი, Harrisson - ჰარისონ-ი.

i - აი: Caroline - კაროლაინ-ი, Whitehead - უაიტჰედ-ი, Dwight - დუაიტ-ი, Brierly Hill - ბრაიერლი-ჰილ-ი.

i - ი: Brighouse - ბრიგჰაუზ-ი, Littleton - ლიტლტონ-ი.

i - ე: Firth - ფერთ-ი.

k - კ (და არა: ქ): Katherine - კათრინ-ი (და არა: ქეთრინ-ი), Keats - კიტს-ი, Kevin - კევინ-ი.

o და oa - ოუ: Cope - კოუპ-ი, Sevenoaks - სევენოუქს-ი.

o - ო: Gordon - გორდონ-ი, Rogers - როჯერზ-ი, Coventry - კოვენტრი.

oe - ოუ: Sillitoe - სილიტოუ.

oo - უ: Moor - მურ-ი, Goodman - გუდმენ-ი, Blackpool - ბლაკპულ-ი.

ou და ow - აუ: Grout - გრაუტ-ი, Brownville - ბრაუნვილ-ი, Bower - ბაუერ-ი.

ou - უ: Coupar Angus - კუპარ-ანგუს-ი, Bournemouth - ბორნმუთ-ი.

ou - ა: Douglas - დაგლას-ი.

ow - ოუ: Lowell - ლოუელ-ი.

p - პ (და არა: ფ): Portia - პორშია, Parker - პარკერ-ი.

ph - ფ: Josephine - ჯოზეფინ-ი, Philip - ფილიპ-ი.

qu - კუ (და არა: ქუ): Quine - კუაინ-ი, Quincy - კუინს-ი.

s - ს: Burns - ბერნს-ი, Bakersfield - ბეიკერსფილდ-ი.

s - ზ: James - ჯეიმზ-ი, Charles - ჩარლზ-ი, Brisbane - ბრიზბენ-ი, Graves - გრეივზ-ი.

s (ზოგჯერ არ გამოითქმის): Long Island - ლონგ-აილენდ-ი.

sh - შ: Shakespeare - შექსპირ-ი.

ss - ს: Furness - ფერნეს-ი.

t - ტ (და არა: თ): Coventry - კოვენტრი, Hubert - ჰიუბერტ-ი.

t (ზოგჯერ არ გამოითქმის): Christmas - კრისმას-ი, Whistler - უისლერ-ი.

tch - ჩ (t არ გამოითქმის): Fletcher - ფლეჩერ-ი, Dutch-Harbour-დაჩ-ჰარბორ-ი.

th - თ: Arthur - ართურ-ი, Elizabeth - ელიზაბეთ-ი, Jonathan - ჯონათან-ი, Macbeth - მაკბეთ-ი, Catherine - კათრინ-ი, Thornton - თორნტონ-ი, Thackeray - თეკერეი, Plymouth - პლიმუთ-ი.

th - დ: Sutherland - სადერლენდ-ი.

th - ზ: Rutherford - რეზერფორდ-ი.

th (რამდენიმე სახელში) - ტ: Anthony - ანტონი, Thomas - ტომას-ი, Thames - ტემზა, Theresa - ტერეზა.

tz - ც: Fitzgerald - ფიცჯერალდ-ი.

u - უ: Arthur - ართურ-ი, Julian - ჯულიან-ი.

u - იუ: Canute - კანიუტ-ი, Hubert - ჰიუბერტ-ი, Dunkerque - დიუნკერკ-ი, Butte - ბიუტ-ი.

u - ა: Butler - ბატლერ-ი, Russell - რასელ-ი, Sullivan - სალივან-ი, Sumner - სამნერ-ი.

u - ე: Churchill - ჩერჩილ-ი, Ogburn - ოგბერნ-ი, Burbank - ბერბანკ-ი.

w - უ: William - უილიამ-ი, Wellington - უელინგტონ-ი, Warren - უორენ-ი, Windsor - უინძორ-ი.

w - ვ: Washington - ვაშინგტონ-ი, Darwin - დარვინ-ი.

x - ქს: Oxford - ოქსფორდ-ი.

x - გზ: Alexander - ალეგზანდერ-ი.

y - აი: Dyson - დაისონ-ი, Argyll - არგაილ-ი, Bryce Canyon - ბრაის-კანიონ-ი.

y - ე: Byrd - ბერდ-ი, Byrne - ბერნ-ი.

z - ზ: Elizabeth - ელიზაბეთ-ი.

იტალიური

c (a, o, u-ს და თანხმოვნების წინ) - კ: Cadore - კადორე, Cursolo - კურსოლო, Macchi - მაკი.

c (e, i-ს წინ) - ჩ: Cesare - ჩეზარე, Cimarosa - ჩიმაროზა.

cc - კ: Dallapiccola - დალაპიკოლა.

cc - ჩ: Boccaccio - ბოკაჩო, Vespucci - ვესპუჩი, Contucci - კონტუჩი.

ch - კ: Cherubini - კერუბინი, Michele - მიკელე, Schipa - სკიპა, Chiuro - კიურო, მაგრამ Michelangelo - მიქელანჯელო, Archangelo - არქანჯელო.

cch - კ: Zecchi - ცეკი, Verrocchio - ვეროკიო, Sacchetti - საკეტი.

g (a, o, u-ს და თანხმოვნების წინ) - გ: Guttuso - გუტუზო, Grana - გრანა.

g (e, i-ს წინ) - ჯ: Agira - აჯირა, Germanetto - ჯერმანეტო.

gh - გ: Alighieri - ალიგიერი, Quarenghi - კვარენგი.

gia - ჯა, gio - ჯო: Giacomo - ჯაკომო, Giorgione - ჯორჯონე.

gna - ნია: Agnana - ანიანა.

gno - ნიო: Vignola - ვინიოლა.

gu - გუ: Guasila - გუაზილა, Guerrazi - გუერაც-ი.

gu - გვ: Guarneri - გვარნერი.

i (უმახვილო) - c-ს შემდეგ არ გამოითქმის: Maggio - მაჯო, Riccioli - რიჩოლი.

qu - კვ: Quasimodo - კვაზიმოდო, Quercia - კვერჩა.

s - ს: Secchi - სეკი, Chiusdino - კიუსდინო, De Amicis - დე ამიჩის-ი.

s - ზ: Ysola - იზოლა, Cimarosa - ჩიმაროზა, Smeraldi - ზმერალდი, Della Casa - დელა კაზა.

sc (a, o, u-ს წინ) - სკ: Bosco - ბოსკო.

sc (e, i-ს წინ) - შ: Scicolone - შიკოლონე, Scisciaro - შიშარო.

z და zz - ც: Zacconi - ცაკონი, Zappa - ცაპა, Bozzole - ბოცოლე.

z და zz - ძ: Mazzini - მაძინი, Lazzari - ლაძარი (ლაცარი), Verzone - ვერძონე.

ნორვეგიული

aa - ო: Vesaas - ვესოს-ი.

au - ეუ: Aursand - ეურსან-ი, Haugesund - ჰეუგესუნ-ი.

g - გ: Sigurd - სიგურდ-ი.

g - ი: Egner - ეინერ-ი.

g (ზოგჯერ არ იკითხება): Gjaerder - იერდერ-ი.

ie - ი: Grieg - გრიგ-ი.

k - კ: Kommandantvold - კომანდანტვულ-ი.

ki და kj - ხი: Kielland - ხიელან-ი, Kjelstadli - ხიელსტადლი.

ld - ლ: Kommandantvold - კომანდანტვულ-ი.

nd - ნ: Øverland - ევერლან-ი.

o - ო: Oslo - ოსლო.

o - უ: Kommandantvold - კომანდანტვულ-ი, Evensmo - ევენსმუ.

sch - სკ: Schou - სკოუ.

sj - შ: Sjøberg - შებერგ-ი.

sk - სკ: Skouen - სკოუენ-ი, Skre - სკრე.

ski, skj - შ, Skien - შიენ-ი, Skjerper - შერპერ-ი, Werenskiold - ვერენშიოლ-ი.

tj - ხ: Tjølling - ხელინგ-ი.

å - ო: Istgård - ისტგორდ-ი.

ø - ე: Bodø - ბუდე, Bømlo - ბემლო, Grønland - გრენლანდია.

პოლონური

ą - ომ: Dąbrowska - დომბროვსკა.

ą - ონ: Katski - კონტსკი.

c (ყველა შემთხვევაში): - ც: Cetner - ცეტნერ-ი, Stobiecki - სტობიეცკი, Solec - სოლეც-ი.

ch - ხ: Chamiec - ხამიეც-ი.

cz - ჩ: Czerniatowicz - ჩერნიატოვიჩ-ი, Leszczynski - ლეშჩინსკი.

drz - ჯ: Andrzej - ანჯეი.

o - უ: Jelenia Góra - ელენია-გურა.

rz - შ: Przybyszewski - ფშიბიშევსკი.

rz - ჟ: Brzeg - ბჟეგ-ი, Kazimierz - კაზიმიეჟ-ი, Bzytka - ჟიტკა, Bobrzynski - ბობჟინსკი.

sz - შ: Leszczynski - ლეშჩინსკი, Szymon - შიმონ-ი, Lukasz - ლუკაშ-ი, Szymanowski - შიმანოვსკი, Warszawa - ვარშავა.

z - ზ: Zbigniew - ზბიგნიევ-ი, Zielona Góra - ზიელონა-გურა.

z - ჟ: Zulawski - ჟულავსკი.

პორტუგალიური

ã - ან: Meã - მეან-ი.

ão - ან: Tristão - ტრისტან-ი, Garção - გარსან-ი, São Paulo - სან-პაულუ.

c (a, o, u-ს და თანხმოვნების წინ, b, d, p, t-ს გარდა) - კ: Cabral - კაბრალ-ი, Curral - კურალ-ი.

c (e, i-ს წინ) - ს: Celso - სელსუ, Cidadela - სიდადელა.

c (b, d, p, t-ს წინ) არ გამოითქმის: Octavio - ოტავიუ, Victoria - ვიტორია.

e - ე: Hernani - ერნანი, Peneda - პენედა.

g (a, o, u-ს წინ) - გ: Gastăo - გაშტან-ი, Gustavo - გუშტავუ.

g (e, i-ს წინ) - ჟ: Gilberto - ჟილბერტუ, Lagedo - ლაჟედუ.

h (არ იკითხება): Belo Horizonte - ბელუ-ორიზონტი, Hernani - ერნანი.

j - ჟ: Baixo Alentejo - ბაიშუ-ალენტეჟუ, Jorge - ჟორჟი.

lhe - ლიე: Guilherme - გილიერმი.

lho - ლიუ: Fialho - ფიალიუ.

m - მ: Menton - მენტონ-ი, Humberto - უმბერტო.

nha - ნია: Saldanha - სალდანია.

nhu - ნიუ: Garanhuns - გარანიუნშ-ი, Curralinho - კურალინიუ.

o - ო: Orlando - ორლანდუ.

o - უ: Joaquim - ჟუაკინ-ი, Soares - სუარეშ-ი, Ricardo - რიკარდუ, Amado - ამადუ.

õe - ოინ: Simões - სიმოინშ-ი.

qu - კ: Queluz - კელუშ-ი, Joaquim - ჟუაკინ-ი.

s - ს: Sales - სალიშ-ი, Monserrate - მონსერატ-ი.

s (ორ ხმოვანს შორის) - ზ: Aloisio - ალოიზიუ, Trancoso - ტრანკოზუ, Isabel - იზაბელ-ი.

s - შ (ბრაზილიურ სახელებში - ს): Cristino - კრიშტინუ (ბრაზილ.: კრისტინუ), Vasco - ვაშკუ (ბრაზილ.: ვასკუ).

s - ჟ (ბრაზილიურ სახელებში - ს): Caldas Novas - კალდაჟ-ნოვას-ი (ბრაზილ.: კალდას-ნოვას-ი), Três Lagoas - ტრეჟ-ლაგოაშ-ი (ბრაზილ.: ტრეს-ლაგოას-ი).

th - თ: Theo - თეუ, Ruth - რუთ-ი, Catharina - კათარინა.

x - ზ: Exalte - ეზალტი.

x - შ: Xavier - შავიერ-ი, Maximiliano - მაშიმიანუ, Porto Alexandre - პორტუ-ალეშანდრი.

z - ზ: Ezalte - ეზალტი, Belo Horizonte - ბელუ-ორიზონტი.

z - შ (ბრაზილიურ სახელებში - ს): Luizburgo - ლუიშბურგუ (ბრაზილ.: ლუისბურგუ), Queluz - კელუშ-ი (ბრაზილ.: კელუს-ი).

რუმინული

ă - ე: Bistriţa-Năsăud - ბისტრიცა-ნესეუდ-ი, Vlahută - ვლაჰუცე, Bacău - ბაკეუ.

c (a, o, u-ს წინ, თანხმოვნების წინ და სიტყვის ბოლოს) - კ: Camil - კამილ-ი, Nicoleta - ნიკოლეტა.

c (e, i-ს წინ) - ჩ: Cezar - ჩეზარ-ი, Donici - დონიჩ-ი.

ch - კ: Michaela - მიკაელა, Chira - კირა, Costache - კოსტაკე, Nichita - ნიკიტა.

cea და cia - ჩა: Suceava - სუჩავა, Marcian - მარჩან-ი.

ciu - ჩუ: Viniciu - ვინიჩუ.

g (a, o, u-ს წინ, თანხმოვნების წინ და სიტყვის ბოლოს) - გ: Grigore - გრიგორე.

g (e, i-ს წინ) - ჯ: Argeş - არჯეშ-ი, Virginia - ვირჯინია.

gh (e, i-ს წინ) - გ: Gheorghe - გეორგე, Harghita - ჰარგიტა.

h - ჰ: Mihai - მიჰაი.

h (ზოგჯერ არ გამოითქმის): Băile Herculane - ბეილე-ერკულანე.

ii (სიტყვის ბოლოში) - ი: Cocoreştii-Colt - კოკორეშტი-კოლც-ი, Ploeştii - პლოეშტი.

j - ჟ: Cujmir - კუჟმირ-ი, Lugoj - ლუგოჟ-ი, Dolj - დოლჟ-ი.

s - ს: Sanda - სანდა, Constantin - კონსტანტინ-ი.

ş - შ: Argeş - არჯეშ-ი, Braşov - ბრაშოვ-ი, Ploeştii - პლოეშტ-ი.

t - ტ: Timişoara - ტიმიშოარა.

ţ - ც: Bistriţa - ბისტრიცა, Constanţa - კონსტანცა, Jalomiţa - იალომიცა.

th - თ: Theodor - თეოდორ-ი.

z - ზ: Zoe - ზოე, Suzana - სუზანა.

უნგრული

c (e, i, y-ს წინ) - ს: Francis - ფრანსის-ი, Marcel - მარსელ-ი.

ch - შ: Charles - შარლ-ი, Richard - რიშარ-ი.

ch - კ: Christiane - კრისტიან-ი (და არა: ქრისტიან-ი).

d - დ (ფრანგული სახელების ბოლოში ჩვეულებრივ არ გამოითქმის): Fernand - ფერნან-ი, Gounod - გუნო, Rolland - როლან-ი, Gérard - ჟერარ-ი; მაგრამ: David - დავიდ-ი, Alfred - ალფრედ-ი, Sand - სანდ-ი.

e - ე (სიტყვის ბოლოში, ზოგჯერ კი სიტყვის შუაშიც არ გამოითქმის, თუ არა აქვს რაიმე დიაკრიტული ნიშანი): Emile - ემილ-ი, Rabelais - რაბლე; მაგრამ: Littré - ლიტრე.

c (ყველა შემთხვევაში) - ც: Cuca - ცუცა, Vönöck - ვენეცკ-ი.

cs - ჩ: Gyurkovics - დიურკოვიჩ-ი, Békéscsaba - ბეკეშჩაბი, Lukács - ლუკაჩ-ი.

eö - ე: Eötvös - ეტვეშ-ი.

gy - დი: Gyila - დიულა, Gyurkovics - დიურკოვიჩ-ი, Megyer - მედიერ-ი, Nagykörös- ნადიკერეშ-ი.

Iy - ი: Károly - კაროი, Mihaly - მიჰაი.

ö - ე: Petöfi - პეტეფ-ი, Ottömös - ეტემეშ-ი, Mezöföld - მეზეფელდ-ი.

s და ss - შ: Békés - ბეკეშ-ი, Sopron - შოპრონ-ი, Lajos - ლაიოშ-ი, Kossuth - კოშუტ-ი.

sz - ს: Szeged - სეგედ-ი, Tisza - ტისა, Laszlo - ლასლო, Szabó - საბო.

th - ტ: Horthy - ჰორტ-ი, Horvath - ჰორვატ-ი, Kossuth - კოშუტ-ი.

ts - ჩ: Derkovits - დერკოვიჩ-ი.

ü - იუ: Balatonfüred - ბალატონფიურედ-ი.

z - ზ: Lázár - ლაზარ-ი, Zoltan - ზოლტან-ი.

zs - ჟ: Jozsef - იოჟეფ-ი, Zsuzsa - ჟუჟა, Nagykanizsa - ნადიკანიჟა.

ფრანგული

ai - და ay - ე: Romaine - რომენ-ი, Du Bellay - დიუბელე, La Fontaine - ლაფონტენ-ი.

au - ო: Paul - პოლ-ი, Gaulle - გოლ-ი, Daudet - დოდე, Perrault - პერო.

auld და ault - ო: La Rochefoucauld - ლაროშფუკო, Boussingault - ბუსენგო, Perrault - პერო.

ay - აი: Raymond - რაიმონ-ი.

ay - ეი: Raynal - რეინალ-ი.

c (a, o, u-ს წინ, თანხმოვნების წინ და სიტყვის ბოლოში) - კ: Claude - კლოდ-ი, Pascal -

პასკალ-ი, Jeanne ďArc - ჟანა დ'არკ-ი.

eau - ო: Bordeau - ბორდო, Rousseau - რუსო, Chateaubriand - შატობრიან-ი,

Beaumarchais - ბომარშე.

ei და ey - ე: Beine - ბენ-ი, Montmirey - მონმირე.

ei და ey - ეი: Reynaud - რეინო.

em - ამ: Montalembert - მონტალამბერ-ი, Sembat - სამბა.

en - ან, ენ: Henri - ანრი, Noulens - ნულანს-ი, Senderans - სანდერან-ი, ďEntrecasteau - დ'ანტრკასტო.

eu - ე: Eugène - ეჟენ-ი, Babeuf - ბაბეფ-ი, Pasteur - პასტერ-ი, Montesquieu - მონტესკიე, Richelieu - რიშელიე.

g (a, o, u-ს და თანხმოვნების წინ) - გ: Auguste - ოგიუსტ-ი, Gaston - გასტონ-ი.

g (e,i, y-ს წინ) - ჟ: Germain - ჟერმენ-ი, Georges - ჟორჟ-ი.

g (სიტყვის ბოლოს ჩვეულებრივ არ გამოითქმის): Cherbourg - შერბურ-ი.

geo - ჟო: Geoffroy - ჟოფრუა.

gn (ჩვეულებრივ სიტყვის შუაში ხმოვნის წინ) - ნი: Avignon - ავინიონ-ი, Cognac - კონიაკ-ი, Du Vigneaud - დიუ ვინიო.

gne (სიტყვის ბოლოში) - ნ: Bretagne - ბრეტან-ი, Boulogne - ბულონ-ი, Bourgogne - ბურგონ-ი, Charlemagne - შარლემან-ი.

gh - გ: Le Burghet - ლე ბიურგე.

gu (ხმოვნების წინ) - გ: Guy - გი, Péguy - პეგი.

gu (თანხმოვნების წინ და სიტყვის ბოლოს) - გიუ: Gustave - გიუსტავ-ი, Auguste - ოგიუსტი.

h (ფრანგულში ჩვეულებრივ არ გამოითქმის): Hélène - ელენ-ი, Henri - ანრი, Cahen - კაენ-ი, Hector - ექტორი; მაგრამ: Hugo - ჰიუგო, Havre - ჰავრ-ი.

iI და iII (ხმოვნის შემდეგ) - ი: Excideuil - ექსიდეი, Aureille - ორეი, Rambouillet - რამბუიე.

iII (თანხმოვნის შემდეგ) - იი: Guillaume - გიიომ-ი, მაგრამ Grandville - გრანვილ-ი.

in - ენ: Dullin - დიულენ-ი, Vincent - ვენსან-ი, Rodin - როდენ-ი, Chardin - შარდენ-ი, Cachin - კაშენ-ი.

j - ჟ: Jules - ჟიულ-ი, Anjou - ანჟუ.

la - ლა: Abelard - აბელარ-ი, Labourbe - ლაბურბ-ი.

lu - ლუ: Lully - ლულ-ი, Eluard - ელუარ-ი, Blume - ბლუმ-ი.

m - მ: Ampère - ამპერ-ი, ďAlambert - დ'ალამბერ-ი.

m - ნ: Comte - კონტ-ი, Amfreville - ანფრევილ-ი.

mb - ნ: Coulomb - კულონ-ი.

oe (œ) oeu (œu) (სიტყვის თავში და ხმოვნის შემდეგ ) - ე: Œrlicon - ერლიკონ-ი, Œutrange - ეტრანჟ-ი, Sacré-Cœur - საკრე-კერ-ი.

oi - უა: Antoine - ანტუან-ი, Dubois - დიუბუა, Grégoire - გრეგუარ-ი, Loire - ლუარა, Lavoisier - ლავუაზიე.

ou - უ: Decour - დეკურ-ი, Pompadour - პომპადურ-ი..

ph - ფ: Philippe - ფილიპ-ი, Joseph - ჟოზეფ-ი.

que - კ: Loire-Atlantique - ლუარ-ატლანტიკ-ი.

r - რ (სიტყვის ბოლოში ხან გამოითქმის, ხან - არა:) Renoir - რენუარ-ი, Victor - ვიქტორ-ი, Berger - ბერჟე, Roger - როჟე, Beranger - ბერანჟე, Granger - გრანჟე.

s (სიტყვის თავში და თანხმოვნის წინ) - ს: Serge - სერჟ-ი, Justine - ჟიუსტინ-ი.

s (ორ ხმოვანს შორის) - ზ: Josephine - ჟოზეფინ-ი.

s (ფრანგული სახელების ბოლოში ჩვეულებრივ არ გამოითქმის): Dumas - დიუმა, Louis - ლუი, Charles - შარლ-ი, Arles - არლ-ი, Artois - არტუა, მაგრამ: Jaurès -

ჟორეს-ი, Saint-Saëns - სენ-სანს-ი.

s - ს (I, m, n-ის წინ, სიტყვის შუაში, ხშირად არ გამოითქმის): Isle-Jourdain - ილ-ჟურდენ-ი, Rouget de Lisle - რუჟე დე ლილ-ი, Lebesgue - ლებეგ-ი.

t - ტ: Tristan - ტრისტან-ი, Gautier - გოტიე.

t (სიტყვის ბოლოში ჩვეულებრივ არ გამოითქმის): Belfort - ბელფორ-ი, Goncourt - გონკურ-ი, Daudet - დოდე, Bleriot - ბლერიო, Duguit - დიუგ-ი; მაგრამ: Brest - ბრესტ-ი, Marat - მარატ-ი.

th - ტ: Arthur - არტიურ-ი, Barthou - ბარტუ, Thorez - ტორეზ-ი, Thibaud - ტიბო; მაგრამ: Berthollet - ბერთოლე, Théophile - თეოფილე, Théodor - თეოდორ-ი.

tz (სიტყვის ბოლოში ზოგჯერ არ გამოითქმის): Beaumetz - ბომე.

tz ( სიტყვის ბოლოში ხშირად) - ს: Retz - რეს-ი, Jametz - ჟამეს-ი.

u - იუ: Dumas - დიუმა, Camus - კამიუ, Duvalier - დიუვალიე, Dubois - დიუბუა.

un - ენ: - Lebrun - ლებრენ-ი.

x - ქს: Xavier - ქსავიე, Luxembourg - ლუქსემბურგ-ი.

x - გზ: Saint-Exupéry - სენტ-ეგზიუპერი.

x - ს: Xertigny - სერტინ-ი, Auxerre - ოსერ-ი.

x (სიტყვის ბოლოში არ გამოითქმის): Delacroix - დელაკრუა.

z - ზ: Zola - ზოლა.

z ( ფრანგული სიტყვების ბოლოში ზოგჯერ არ გამოითქმის): Valdonnez - ვალდონე, Odomez - ოდომე.

შვედური

an - ა: Siegbahn - სიგბან-ი, Svahnström - სვანსტრემ-ი.

ch - კ: Erich - ერიკ-ი.

dj (სიტყვის თავში) - ი: Djurberg - იურბერგ-ი.

gi - იი: Gidlung - იიდლუნგ-ი.

gä - ე: Gällivare - ელივარე, Gärdstam - ერდსტამ-ი.

gö - იე: Götherström - იეთერსტრემ-ი.

gy - იუ: Gyllensten - იულენსტენ-ი.

h - ჰ: Hylander - ჰიულანდერ-ი.

hj - ი: Hjälmaren - იელმარენ-ი, Hjorth - იორთ-ი.

ie - ი: Siegbahn - სიგბან-ი.

k - კ: Kalling - კალინგ-ი.

k - ჩ: Kjellberg - ჩელბერგ-ი.

ი - (ზოგჯერ) უ: Borås - ბუროს-ი, Orebro - ერებრუ, Lo-Johansson - ლუ-იუჰანსონ-ი.

s - ს: Siegbahn - სიგბან-ი.

sk - შ: Skjöld - შელდ-ი.

y - ი: Ylander - ილანდერ-ი.

y (თანხმოვნის შემდეგ) - იუ: Hylander - ჰიულანდერ-ი, Almeby - ელმებიუ, Byskeälv - ბიუსკეელვ-ი.

å -ო: Boras - ბუროს-ი, Västerås - ვესტეროს-ი, Skellefteå - შელეფტეო.

ä - ე: Älmeby - ელმებიუ, Borlänge - ბურლენგე, Västerås - ვესტეროს-ი.

ö - ე: (და არა: იო): Göteborg - გეტებორგ-ი, Malmö - მალმე, Ångström - ონგსტრემ-ი.

ჩეხური

c - ც: Ciprova - ციპროვა, Třeblicki - ტრშებლიცკი

č - ჩ: Kabiček - კაბიჩეკ-ი, Poláček - პოლაჩეკ-ი.

ch - ხ: Mudroch - მუდროხ-ი, Pichlik - პიხლიკ-ი.

h - ჰ: Kohout - კოჰოუტ-ი, Hašek - ჰაშეკ-ი, Mahačkova - მაჰაჩკოვა.

r - რ: Ciprova - ციპროვა, Zaruba - ზარუბა.

ř - რჟ: Řada - რჟადა, Řezáč - რჟეზაჩ-ი.

ř - რშ: Třeblicki - ტრშებლიცკი.

s - ს: Kozusky - კოზუსკი.

š - შ: Aleš - ალეშ-ი, Ambruš - ამბრუშ-ი.

z - ზ: Zaruba - ზარუბა, Zazvorka - ზაზვორკა.

ž - ჟ: Žižka - ჟიჟკა, Domažlice - დომაჟლიცე.

ჰოლანდიური

aa - ა: Breebaart - ბრებარტ-ი.

ae - ა: Aerstens - არსტენს-ი, Bogaerts - ბოგარტს-ი.

c (e, i, y-ს წინ) - ს: Arcen - არსენ-ი.

c (ყველა სხვა შემთხვევაში) - კ: Coolen - კოლენ-ი.

ch - ხ: Schildpad - სხილდპად-ი, Schidam - სხიდამ-ი.

ck - კ: Jonckheere - იონკჰერე, Jackijst - იაკეისტ-ი.

ckx - ქს: Amelinckx - ამელინქს-ი, Blockx - ბლოქს-ი.

ee - ე: Breebaart - ბრებარტ-ი, Eeden - ედენ-ი.

eu - ე: Beunke - ბენკე, Beuzemaker - ბეზემაკარ-ი.

eu - ეი: Euve - ეივე.

h- ჰ: Haasse - ჰასე.

ie - ი: Rogier van Weyden - როგირ ვან დერ ვეიდენ-ი.

ij - ეი: Burkij-Bartelink - ბიურკეი-ბარტელინკ-ი, Bevervijk - ბევერვეიკ-ი.

oe - უ: Goes - გუს-ი.

oo-ო: Coolen - კოლენ-ი, Amersfoort - ამერსფორტ-ი

th - თ: Beth - ბეთ-ი.

tius - ციუს: Grotius - გროციუს-ი.

u - იუ: Buntinx - ბიუნტინქს-ი, Hilversum - ჰილვერსიუმ-ი.

ui - ეი: Buiskool - ბეისკოლ-ი, Kruissink - კრეისინკ-ი.

z - ზ: Dozy - დოზ-ი.

* * *

რიგ შემთხვევაში უცხოური საკუთარი სახელების ქართული დაწერილობა და წარმოთქმა ტრადიციითაა განპირობებული. მაგ; ფრანგ. Paris - პარიზი (და არა პარი), Hugo - ჰიუგო (და არა: იუგო), Marat - მარატი (და არა: მარა), ინგლ. Darwin - (და არა: დარუინი), Shakespeare - შექსპირი (და არა: შეიქსპირი ან შეიქსპიარი), Washington - ვაშინგტონი (და არა: უოშინგტონი) და ა.შ.

უცხო ენებიდან ქართულად გადმოდის: x (cs, ks) - ქს, ps - ფს, ct - ქტ, (და არა: კს, კტ)²

უცხო წარმოშობის სიტყვებში ასევეა: ქშ, ფშ, ფჩ, ფც (და არა: კშ, პშ, კჩ, პჩ, პც): ინგლ. Jorkshire - იორქშირ-ი, New Hampshire - ნიუ-ჰემფშირ-ი, პოლონ. Przybyszewski - ფშიბიშევსკი, Lapczinski - ლაფჩინსკი, kszisztof - ქშიშტოფ-ი, Leipzig - ლაიფციგ-ი და ა.შ.

განმტკიცებული ტრადიციის მიხედვით დავას აღარ იწვევს ის, რომ სიტყვა (და, კერძოდ, საკუთარი სახელი), რომელშიც გაორმაგებული თანხმოვანია, ქართულში გადმოდის ერთი თანხმოვნით: ll - ლ, mm - მ, nn - ნ, rr - რ, tt - ტ და ა.შ.

ფრანგ. Apollinnaire - აპოლინერ-ი, Cézanne - სეზან-ი, Massenet - მასნე, ინგლ. Sierra-Nevada - სიერა-ნევადა, გერმ. Wassermann - ვასერმან-ი, Zimmerwald - ციმერვალდ-ი, Lübeck - ლიუბეკ-ი, იტალ. Dallapiccola - დალაპიკოლა და ა.შ.

_______________________

¹ აქ მოცემული წესების შესადგენად ვისარგებლეთ სხვადასხვა ლექსიკოგრაფიული წყაროთი და, კერძოდ, უკანასკნელ წლებში გამოსული ცნობარით: П. С. Гиляревский, Н. А. Старостин, Иностранные имена и названия в русском тексте, изд. второе, М., 1978, изд. третье, М. 1985.

გეოგრაფიული და პირთა სახელების ნიმუშები მოყვანილია ერთად, გადმოცემის წესი ყველა ტიპის სახელებისათვის ერთია.

² იხ. თანამედროვე ქართული სალიტერატურო ენის ნორმები. 1. თბ. 1970 და 1986.

აღმ. - აღმოსავლეთი

აშშ - ამერიკის შეერთებული შტატები

ბერძნ. - ბერძნული

გ. - გარდაიცვალა

გდრ - გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა

გერმ. - გერმანული

გვიანდ. - გვიანდელი

გფრ - გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა

დ. - დაიბადა

დაახლ. - დაახლოებით

დან. - დანიური

დას. - დასავლეთი

დასასრ. - დასასრული

დასაწყ. - დასაწყისი

ებრ. - ებრაული

ესპ. - ესპანური

ინგლ. - ინგლისური

იტალ. - იტალიური

იხ. - იხილე

ლათ. - ლათინური

ნამდვ. - ნამდვილი

ნახ. - ნახევარი

პოლიტ. - პოლიტიკური

პოლონ. - პოლონური

პორტუგ. - პორტუგალიური

პროვანს. - პროვანსული

რუმინ. - რუმინული

ს. - საუკუნე

საეკლ. - საეკლესიო

საზ. - საზოგადო

სამხ. - სამხედრო

სამხ. - სამხრეთი

სახელმწ. - სახელმწიფო

სს. - საუკუნეები

ფრანგ. - ფრანგული

ფსევდ. - ფსევდონიმი

ქ. - ქალაქი

შვედ. - შვედური

ჩრდ. - ჩრდილოეთი

ცენტრ. - ცენტრალური

ძვ. - ძველი

ძვ. წ. - ძველი წელთაღრიცხვა

აალტო (Aalto) ალვარ ჰუგო ჰენრიკ - ფინელი არქიტექტორი (1898-1976)

აალატონენ-ი (Aaltonen) ვიაინიო ვალდემარ - ფინელი მოქანდაკე (1894-1966)

აარნე (Aarne) ანტი ამატუს - ფინელი ფოლკლორისტი (1867-1925)

აბათაი-ხან-ი - მონღოლი მთავარი (1534-1586)

აბანიანო (Abbagnano) ნიკოლა - იტალიელი ფილოსოფოსი (1901- 1990)

აბას I, შაჰ-აბასი - ირანის შაჰი (1571-1629)

აბას II - ირანის შაჰი (1633-1666)

აბას-ი ფერჰათ - ალჟირის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1899-1985)

აბას-ი ხოჯა აჰმად - ინდოელი პროდიუსერი, კინორეჟისორი, სცენარისტი, მწერალი (1914 - 1987)

აბასიანები - არაბი ხალიფების დინასტია (750-1258)

აბას იბნ ალ-აჰნაფ-ი აბუ ლ-ფადლ - არაბი პოეტი (750 - დაახლ. 808)

აბას მარვაზი - სპარსულ-ტაჯიკური პოეზიის წარმომადგენელი (გ. დაახლ. 815)

აბას მაჰმუდ ალ-აკად-ი - არაბი მწერალი (ეგვიპტე) (1889-1964)

აბას-მირზა - ირანის სახელმწ. მოღვაწე (1789-1833)

აბაღა-ხან-ი - ირანის მონღოლი გამგებელი (1234-1282)

აბდ ალ-კადირ-ი - ალჟირის ეროვნული გმირი (1808-1883)

აბდ ალ-ლაჰ იბნ ალ-ზუბაირ-ი - არაბი პოლიტ. მოღვაწე (624-692)

აბდ ალ-ლაჰ იბნ ალ-მუკაფა, / იხ. იბნ ალ-მუკაფა

აბდ ალ-ლაჰ იბნ ალ-საიდ მუჰამად-ი - სუდანის გამგებელი (1846? -1899)

აბდ ალ-ლაჰ იბნ ალ-ფადლ ანტიოქიელი - ქრისტიანი არაბი მწერალი (XI ს.)

აბდ ალ-ლაჰ იბნ ჰუსაინ-ი - იორდანიის მეფე (1882-1951)

აბდ ალ-მალიქ იბნ მარვანი - ომაიანთა დინასტიის ხალიფა (646 ან 647-705)

აბდ ალ-რაზაყ დუმბული - ირანის სამეფო კარის ისტორიკოსი (1763-1828)

აბდ ალ-რაზაყ სამარყანდი - შუააზიელი ისტორიკოსი; წერდა სპარსულ ენაზე (1413-1482)

აბდ ალ-რაჰმან I იბნ მუავია იბნ ჰიშამ - კორდოვის ომაიანთა დინასტიისა და საამიროს ფუძემდებელი, ამირა (დაახლ. 734-788)

აბდ ალ-რაჰმან II იბნ ალ-ჰაქიმ - კორდოვის ამირა (792-852)

აბდ ალ-რაჰმან III ალ-ნასირად (ძლევამოსილად) წოდებული - კორდოვის ამირა (891-961)

აბდ ალ-რაჰმან ალ-შარკავი, /იხ. ალ-შარკავი

აბდ ალ-რაჰმან მომანდ-ი, რაჰმან ბაბა - ავღანელი პოეტი (1632- 1706)

აბდ ალ-სამად-ი - ინდოელი მინიატიურისტი და კალიგრაფი (გ. 1593-ის შემდეგ)

აბდ ალ-ქარიმ-ი - მაროკოს პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1881 ან 1882 - 1963.)

აბდ ალ-ყადირ-ხან ხანთაქ-ი - ავღანელი პოეტი (1651 - დაახლ. 1702)

აბდ ალ-ჰამიდ მომანდ-ი - ავღანელი პოეტი (1660-1732)

აბდერჰალდენ-ი (Abderhalden) ემილ - შვეიცარიელი ბიოქიმიკოსი და ფიზიოლოგი (1877-1950)

აბდო მუჰამად,/ იხ. მუჰამად აბდო

აბდულა გორან-ი (სრული სახელი - აბდულა სულეიმან გორანი) - ქურთი პოეტი (ერაყი) (1904 -1962)

აბდულაზიზ-ი (Abdülaziz) - ოსმალეთის სულთანი (1830-1876)

აბდულაჰ ბინ აბდულკადირ მუნში (Abdullah bin Abdulkadir Munşji) - მალაიელი მწერალ-განმანათლებელი (1796-1854)

აბდულ მუის-ი (Abdul Muis) - ინდონეზიელი მწერალი და ჟურნალისტი (1886-1959)

აბდულ რაჰმან-ი (Abdul Rahman) ტენკუ აბდულ რაჰმან პუტრა ალ-ჰაჯ - მალაიზიის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1903 - 1990)

აბდულქერიმ ნადირ-ფაშა (Abdülkerim Nadir Paşa) - თურქი მარშალი (1807-1885)

აბდულჰამიდ II (Abdülhamid) - ოსმალეთის სულთანი (1842-1918)

აბდულჰაქ ჰამიდ თარჰან-ი (Abdülhak Hâmit Tarhan) - თურქი მწერალი (1852-1937)

აბდურაჰმან-ი - ავღანეთის ამირა (1844-1901)

აბდურაჰმან ჰაჟარ-ი - ქურთი პოეტი (ერაყი) (1920-1991)

აბე (Abbe) ერნსტ - გერმანელი ფიზიკოსი (1840-1905)

აბე კობო - იაპონელი მწერალი (1924-1993)

აბელ-ი (Abell) კელ - დანიელი დრამატურგი (1901-1961)

აბელ-ი (Abel) ნილს ჰენრიკ - ნორვეგიელი მათემატიკოსი (1802-1829)

აბელ-ი (Abel) ოტენიო - ავსტრიელი პალეონტოლოგი (1875-1946)

აბელარ-ი (Abelard, Abailard) პიერ - ფრანგი ფილოსოფოსი, ღვთისმეტყველი, ლოგიკოსი და პოეტი (1079-1142)

აბელ-მარდუქ-ი - ახალი ბაბილონის სამეფოს მეფე ძვ. წ. 562-559 წლებში

აბენდროთ-ი (Abendroth) ჰერმან - გერმანელი დირიჟორი (1883-1956)

აბერდინ-ი (Aberdeen) ჯორჯ ჰამილტონ გორდონ - ინგლისის პოლიტ. მოღვაწე (1784-1860)

აბერკრომბი (Abercrombie) ლესლი პატრიკ - ინგლისელი არქიტექტორი (1879-1957)

აბერკრომბი (Abercromby) რალფ - დიდი ბრიტანეთის ფელდმარშალი (1734-1801)

აბე ტომოძი - იაპონელი მწერალი, კრიტიკოსი, მთარგმნელი ( 1903-1973)

აბიხ-ი (Abich) ვილჰელმ ჰერმან [გერმან ვილგელმის (ვასილის) ძე] - გერმანელი გეოლოგი, კავკასიის მკვლევარი (1806-1886)

აბოტ-ი (Abbot) ჩარლზ - ამერიკელი ასტროფიზიკოსი (1872-1973)

აბრაშევიჩ-ი (Aбрашевиħ) კოსტა - სერბი პოეტი (1879-1898)

აბრაჰამს-ი (Abrahams) პიტერ ჰენრი - სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის ინგლისურენოვანი მწერალი (დ. 1919-)

აბსალონ-ი (Absalon) - დანიის სახელმწიფო და საეკლ. მოღვაწე (დაახლ. 1128-1201)

აბუ ალი იბნ ალ-ჰაისამ-ი,/ იხ. იბნ ალ-ჰაისამი

აბუ ალი იბნ სინა, / იხ. იბნ სინა

აბუ ბაქრ-ი აბდ ალ-ლაჰ იბნ უსმან ალსიდიკ - არაბთა პირველი ხალიფა (572 ან 573-634)

აბუბაცერ-ი, / იხ. იბნ ტუფაილი

აბუ დაჰბალ ალ-ჯუმაჰი ვაჰბ იბნ ზამა - არაბი პოეტი (გ. 715-ის შემდეგ)

აბუდ მარუნ-ი - არაბი მწერალი, ჟურნალისტი და ლიტერატურათმცოდნე (ლიბანი) (1886-1962)

აბუ დულამა ზანდ იბნ ალ-ჯავნ - არაბი პოეტი (გ. 777)

აბუ დულაფ-ი მისარ იბნ მუჰალჰილ ალ-ხაზრაჯი ალ-იანბუი - არაბი პოეტი, მოგზაური და მეცნიერი (X ს.)

აბუ თამამ-ი ჰაბიბ იბნ ავს - არაბი პოეტი (დაახლ. 804 ან 806-843 ან 846)

აბუ იუსუფ-ი იაკუბ იბნ იბრაჰიმ ალ-ანსარი ალ-ქუფი - არაბი სამართლისმცოდნე (731-798)

აბუ კურა, / იხ. თეოდორე აბუკურა

აბუ ლ-აბას ალ-საფაჰ-ი - აბასიანთა დინასტიის ფუძემდებელი (724-754)

აბუ ლ-ათაჰია აბუ ისჰაკ ისმაილ იბნ ალ-კასიმ იბნ სუვაიდ იბნ ქაისან - არაბი პოეტი (748-825)

აბუ ლ-ალა ალ-მაარი, / იხ. ალ-მაარი

აბუ ლ-ალა განჯევი მაჰმუდ ნიზამ ალ-დინ - სპარსულენოვანი აზერბაიჯანელი პოეტი (XII ს. I ნახ.)

აბუ ლ-ვაფა მუჰამად იბნ მუჰამად - არაბი ასტრონომი და მათემატიკოსი (940-998, სხვა ცნობით - 997)

აბუ ლ-თიმან-ი მუჰამედ ჯაფარ - ერაყის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1881-1945)

აბუ ლ-კასიმ-ი იუსუფ იბნ აბუ ლ-საჯ - სამხრეთ აზერბაიჯანის არაბი ამირა (გ. 927)

აბუ ლ-ფაზლ-ი - ინდოელი მემატიანე და ფილოსოფოსი (1551-1602)

აბუ ლ-ფარაჯ-ი, / იხ. ბარ ჰებრაია

აბუ ლ-ფარაჯ ალ-ისფაჰანი ალი იბნ ალ-ჰუსაინ იბნ მუჰამად ალ-კურაში - არაბი პოეტი და სწავლული (897-967)

აბუ ლ-ფიდა ისმაილ იბნ ალი - არაბი ისტორიკოსი, გეოგრაფი და პოეტი (1273-1331)

აბუ მიჰჯან-ი აბდ ალ-ლაჰ იბნ ჰაბიბ - არაბი პოეტი (VII ს.)

აბუ მუსლიმ-ი აბდ ალ-რაჰმან იბნ მუსლიმ - ომაიანების წინააღმდეგ აჯანყებულ ხორასნელთა ბელადი (დაახლ. 727-755)

აბუ ნუვას-ი ალ-ჰასან იბნ ჰანი ალ-ჰაქამი - არაბი პოეტი (747-სა და 762-ს შორის - 813-სა და 815-ს შორის)

აბუ რაიჰან მუჰამად იბნ აჰმად ალ-ბირუნი, / იხ. ალ-ბირუნი

აბუ საიდ-ი ფადლ ალ-ლაჰ იბნ აბუ ლ-ხაირ მეიჰანი - სპარსელი პოეტი, სწავლული, მისტიკოსი (967-1049)

აბუ ფირას-ი ალ-ჰამდანი ალ-ჰარის იბნ აბი ლ-ალა საიდ იბნ ჰამდან ალ-თაღლიბი - არაბი პოეტი (932-968)

აბუშ-ი (Abusch) ალექსანდერ - გერმანელი პუბლიცისტი, კრიტიკოსი, საზ. მოღვაწე (გდრ) (1902-1982)

აბუ შადი აჰმად ზაქი - არაბი მწერალი, ფილოსოფოსი, მთარგმნელი (ეგვიპტე) (1892-1955)

აბუ შუქურ ბალხი - სპარსულ-ტაჯიკური პოეზიის წარმომადგენელი (დ. 915-?)

აბუ ჰანიფა ალ-ნუმან იბნ საბით - მუსლიმური სამართლის მეცნიერი და ღვთისმეტყველი, ჰანიფიტების სკოლის მამამთავარი (669-769)

აბუ ჰანიფა ალ-დინავარი, / იხ. ალ-დინავარი

აბჰინავაგუპტა - ინდოელი პოეტი, ლიტერატურისა და ხელოვნების თეორეტიკოსი (X ს. დასასრ. და XI ს. დასაწყ.)

აგათია სქოლასტიკოს-ი (Agathias Scholastikos) - ბიზანტიელი პოეტი და ისტორიკოსი (დაახლ. 536 - 582)

აგათოკლე (Agathoklēs) - სირაკუსეს ტირანი (ძვ. წ. 361 ან 360-289)

აგათონ-ი (Agathōn) - ძვ. ბერძენი დრამატურგი (დაახლ. ძვ. წ. 448-397)

აგარდ-ი (Agardh) იაკობ გეორგ - შვედი ბოტანიკოსი (1813-1901)

აგარდ-ი (Agardh) კარლ ადოლფ - შვედი ბოტანიკოსი (1785-1859)

აგასი (Agassiz) ჟან ლუი როდოლფ - შვეიცარიელი ბუნებისმეტყველი (1807-1875)

აგასის-ი ჟან ლუი როდოლფ, /იხ. აგასი ჟ. ლ. რ.

აგელადა (Ageladas) - ძვ. ბერძენი მოქანდაკე (დაახლ. ძვ. წ. 520-450)

აგესილაე II (Agēsilaos) - სპარტის მეფე, მხედარმთავარი და დიპლომატი (დაახლ. ძვ. წ. 444/442 - დაახლ. 360/358)

აგიადები (Agiadai) - დინასტია სპარტაში (ძვ. წ. V-III სს.)

აგიეა (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - საჩიდანანდ ჰირანანდ ვატსიაიანი) - ინდოელი მწერალი (1911-1987)

აგილერა მალტა (Aguilera Malta) დემეტრიო - ეკვადორელი მწერალი (1909-1981)

აგინალდო (Aguinaldo) ემილიო - ფილიპინების პოლიტ. მოღვაწე (1869-1964)

აგირბიჩანუ (Agîrbiceanu) იონ - რუმინელი მწერალი (1882-1963)

აგირე სერდა (Aguirre Cerda) პედრო - ჩილეს პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე, ადვოკატი (1879-1941)

აგის I (Agis) - აგიადების დინასტიის ლეგენდარული დამაარსებელი სპარტაში

აგის II (Agis) - სპარტის მეფე ძვ. წ. 427 ან 426 - 402 ან 401 წლებში

აგის III (Agis) - სპარტის მეფე ძვ. წ. 338-331 წლებში

აგის IV (Agis) - სპარტის მეფე (დაახლ. ძვ. წ. 262-241)

აგნონ-ი (Agnon) შმუელ იოსებ - ებრაელი მწერალი (1888-1970)

აგონსილიო (Agoncillo) ტეოდორო - ფილიპინელი ისტორიკოსი (1914-1985)

აგოსტი (Agosti) ექტორ - არგენტინელი ფილოსოფოსი და ლიტერატურათმცოდნე (1911-1984)

აგრიკოლა (Agricola) გეორგ (ნამდვ. გვარი - ბაუერი, Bauer) - გერმანელი ექიმი, მინერალოგი და მეტალურგი (1494-1555)

აგრიკოლა გნეუს იულიუს (Gneus Iulius Agricola) - რომაელი სახელმწ. მოღვაწე და მხედართმთავარი (40-93)

აგრიკოლა (Agricola) მიკაელ (ნამდვ. გვარი - სიმონსონი) - რეფორმაციის მეთაური ფინეთში, ფინური ლიტერატურის მამამთავარი (დაახლ. 1508 ან 1510-1557)

აგრიკოლა (Agricola) რუდოლფ (ნამდვ. გვარი - ჰიუისმანი, Huysman) - ნიდერლანდელი ჰუმანისტი, ფილოსოფოსი (1443-1485)

აგრიპა (Agrippa) - რომაელი ფილოსოფოსი (I-II სს.)

აგრიპა მარკუს ვიფსანიუს (Marcus Vipsanius Agrippa) - რომაელი მხედართმთავარი და სახელმწ. მოღვაწე (დაახლ. ძვ. წ. 63-12)

აგრიპა ნეტესჰაიმელი (Agrippa von Nettesheim, ნამდვ. სახელი - ჰაინრიხ კორნელიუსი) - გერმანელი მოაზროვნე და ჰუმანისტი (1486-1535)

აგრიპინა იულია უმცროსი (Iulia Agrippina Minor) - იმპერატორ კლავდიუსის ცოლი, ნერონის დედა (16-59)

აგუდა - ჩინეთში ჯურჯენთა სახელმწიფოს, ძინის, დამაარსებელი და პირველი იმპერატორი (1068-1123)

ადადნირარი - ასურეთის მეფე (ძვ. წ. XIV ს.)

ადალბერტ ბრემენელი (Adalbert von Bremen) - გერმანელი საეკლ.-პოლიტ. მოღვაწე (დაახლ. 1000-1072)

ადალბერტ მაგდებურგელი (Adalbert von Magdeburg) - გერმანელი საეკლ.-პოლიტ. მოღვაწე და მემატიანე (დ? - გ. 981)

ადამ-ი (Adam) რობერტ - ინგლისელი არქიტექტორი (1728-1792)

ადამარ-ი (Hadamard) ჟაკ - ფრანგი მათემატიკოსი 1865-1963)

ადამ ბრემენელი (Adam von Bremen) - გერმანელი მემატიანე (გ. 1081-ის შემდეგ)

ადამოვ-ი (Adamov) არტიურ - ფრანგი დრამატურგი, ესეისტი, მთარგმნელი (1908-1970)

ადამს-ი (Adams) - სემიუელ - აშშ-ის პოლიტ. მოღვაწე, პუბლიცისტი (1722-1803)

ადამს-ი (Adams) უოლტერ სიდნი - ამერიკელი ასტრონომი (1876-1956)

ადამს-ი (Adams) ჯონ - აშშ-ის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1735-1826)

ადამს-ი (Adams) ჯონ კაუჩ - ინგლისელი ასტრონომი (1819-1892)

ადამს-ი (Adams) ჯონ კუინსი - აშშ-ის სახელმწ. მოღვაწე და დიპლომატი (1767-1848)

ადან-ი (Adam) ადოლფ შარლ - ფრანგი კომპოზიტორი, პიანისტი და პედაგოგი (1803-1856)

ადან დე ლა ალ-ი (Adam de la Halle) - ფრანგი ტრუვერი (დაახლ. 1240 - დაახლ. 1286)

ადანსონ-ი (Adanson) მიშელ - ფრანგი ბოტანიკოსი (1727-1806)

ადელუნგ-ი (Adelung) იოჰან კრისტოფ - გერმანელი გრამატიკოსი და ლექსიკოგრაფი (1732-1806)

ადენაუერ-ი (Adenauer) კონრად - გფრ-ის სახელმწ. მოღვაწე (1876-1967)

ადი (Ady) ენდრე - უნგრელი პოეტი და პუბლიცისტი (1877-1919)

ადიბ ისჰაკ-ი - არაბი პუბლიცისტი, პოეტი, მთარგმნელი (სირია) (1856-1885)

ადიბ ნიშაბური მირზა აბდულ ჯავად იბნ მულა აბას - ირანელი პოეტი და მეცნიერი (1867-1926)

ადისონ-ი (Addison) ტომას - ინგლისელი ექიმი (1793-1860)

ადისონ-ი (Addison) ჯოზეფ - ინგლისელი მწერალი, განმანათლებელი (1672-1719)

ადლერ-ი (Adler) ალფრედ - ავსტრიელი ექიმი და ფსიქოლოგი (1870-1937)

ადლერ-ი (Adler) გვიდო - ავსტრიელი მუსიკათმცოდნე (1855-1941)

ადლერ-ი (Adler) ვიქტორ - ავსტრიის სოციალ-დემოკრატიული პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი (1852-1918)

ადლერ-ი (Adler) მაქს - ავსტრიელი ფილოსოფოსი (1873-1937)

ადლერ-ი (Adler) ფრიდრიხ - ავსტრიის სოციალ-დემოკრატიული პარტიისერთ-ერთი ლიდერი (1879-1960)

ადორნო (Adorno) თეოდორ (მამის გვარი - ვიზენგრუნდი, Wiesengrund; ა. დედის გვარია) - გერმანელი ფილოსოფოსი, სოციოლოგი და მუსიკის თეორეტიკოსი (1903-1969)

ადრიანე პუბლიუს ელიუს (Publius Aelius Hadrianus) - რომის იმპერატორი (76-138)

ადრიანე I (Hadrianus) - რომის პაპი 772-795 წლებში

ადრიანე IV (Hadrianus; ერისკაცობაში - ნიკოლას ბრეიქსპირი, Breakspeare) - ინგლისელი საეკლ. მოღვაწე, რომის პაპი (დაახლ. 1100-1159)

ადრიანე VI (Hadrianus; ერისკაცობაში ადრიანე დედელი, Adriane Dedel) - რომის პაპი (1459-1523)

აეციუს-ი ფლავიუს (Aetius Flavius) - დასავლეთ რომის იმპერიის მხედართმთავარი, პოლიტ. მოღვაწე და დიპლომატი (დაახლ. 390-454)

ავად-ი თაუფიკ იუსუფ - არაბი მწერალი (ლიბანი) (1908-1989)

ავადალა ბაბიქერ - სუდანის პოლიტ. და საზ. მოღვაწე (დ. 1917-)

ავგერის-ი (Augerēs) მარკოს (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი და გვარი - გეორგოს პაპადოპულოსი) - ბერძენი მწერალი (1884-1973)

ავგუსტინე ნეტარი (Augustinus Sanctus), ავგუსტინე ავრელიუსი - აფრიკელი ღვთისმეტყველი და ფილოსოფოსი (354-430)

ავგუსტინჩიჩ-ი (Augustinčić) ანტუან - ხორვატი მოქანდაკე (1900-1979)

ავგუსტუს-ი (Augustus) გაიუს ოქტავიანე - რომის იმპერატორი (ძვ. წ. 63- ახ. წ. 14)

აველიანედა ხერტრუდის გომეს დე, /იხ. გომეს დე აველიანედა ხ.

ავენარიუს-ი (Avenarius) რიხარდ - შვეიცარიელი ფილოსოფოსი (1843-1896)

ავენელ-ი (Avenel) ჟორჟ ვიკონტ დ - ფრანგი ისტორიკოსი (1855-1939)

ავენტინიუს-ი (Aventinus; ნამდვ. სახელი და გვარი - იოჰან ტურმაირი, Turmayr) - გერმანელი ჰუმანისტი, ისტორიკოსი (1477-1534)

ავერესკუ (Averescu) ალექსანდრ - რუმინელი სამხ. და პოლიტ. მოღვაწე (1859-1938)

ავერკამპ-ი (Avercamp) ჰენდრიკ - ჰოლანდიელი ფერმწერი (1585-1634)

ავეროეს-ი, / იხ. იბნ რუშდიავიანე (Avianus) ფლავიუს - რომაელი პოეტი (IV ს.)

ავისის დინასტია (Aviz, Avis) - პორტუგალიის სამეფო დინასტია (1385-1580)

ავიტაბილე (Avitabile) პიეტრო დონ - იტალიელი მისიონერი, თეატინელი ბერი; 1626-28 წლებში სათავეში ედგა თეატინელთა ორდენის მისიას საქართველოში

ავიცებრონ-ი, / იხ. იბნ გაბიროლი

ავიცენა, / იხ. იბნ სინა

ავლინ-ი (Aveline) კლოდ - ფრანგი მწერალი (1901-1992)

ავოგადრო (Avogadro) ამადეო - იტალიელი ფიზიკოსი და ქიმიკოსი (1776-1856)

ავრელიანე ლუციუს დომიციუს (Aurelianus Lucius Domicius) - რომის იმპერატორი (214 ან 215-275)

ავრელიუს-ი ვიქტორ სექსტუს (Aurelius Victor Sextus) - რომაელი ისტორიკოსი (IV ს.)

ავრელიუს-ი მარკუს, /იხ. მარკუს ავრელიუსი

ავრილ-ი (Avril) ფილიპ - ფრანგი იეზუიტი მისიონერი (XVII-XVIII სს.)

ავსონიუს-ი დეციმუს მაგნუს (Ausonius Decimus Magnus) - რომაელი მწერალი (309-394)

ავფი მუჰამად იბნ მუჰამად სადიდ ალ-დინ ბუხარაი - სპარსულ-ტაჯიკური ლიტერატურის წარმომადგენელი, ლიტერატურის ისტორიკოსი (XII ს. დასასრ. და XIII ს. დასაწყ.)

აზად-ი მავლანა აბულ ქალიმ აზადი - ინდოეთის პოლიტ. მოღვაწე და მეცნიერი (1888-1958)

აზამ-ი (Asam) ეგიდ კვირინ - გერმანელი ფერმწერი, მოქანდაკე და არქიტექტორი (1692-1750)

აზამ-ი (Asam) კოსმას დამიან - გერმანელი ფერმწერი, მოქანდაკე და არქიტექტორი (1686-1739)

აზატ-ხან-ი - ირანის სარდალი; წარმოშობით ავღანელი (გ. დაახლ. 1762)

აზიზ ნესინ-ი (Aziz Nesin; ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - მაჰმუდ ნუსრეთი) - თურქი მწერალი (1915-1995)

აზიმოვ-ი (Asimov) აიზეკ - ამერიკელი მწერალი (1920-1992)

აზჰარი ისმაილ - სუდანის რესპუბლიკის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (1902-1969)

ათათურქ-ი (Atatürk) მუსტაფა ქემალ - თურქეთის რესპუბლიკის ფუძემდებელი და მისი პირველი პრეზიდენტი (1881-1938)

ათაი (Atay) ფალიჰ რიფქი - თურქი მწერალი, ჟურნალისტი (1894-1971)

ათანასე ალექსანდრიელი (Athanasios ho Alexandreōtikos) - ქრისტ. ეკლესიის მოღვაწე და ღვთისმეტყველი (დაახლ. 295-373)

ათარ-ი ფარიდ ალ-დინ მუჰამად იბნ იბრაჰიმ - სპარსულ-ტაჯიკური პოეზიის წარმომადგენელი (1119 ან 1136 - ვარაუდით 1229)

ათასი ნურ ალ-დინ - სირიის სახელმწ. მოღვაწე (დ. 1929-)

ათასი ჰაშიმ - სირიის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1876-1960)

ათანეოს ნავკრატიდელი (Athēnaios ho Naukratitēs) - ძვ. ბერძენი მწერალი, რიტორი და გრამატიკოსი (II-III სს.)

ათრაშ-ი სულთან - დრუზი ფეოდალი, სირიის ეროვნული აჯანყების

ხელმძღვანელი (. 1891-1982)

აია დელა ტორე (Haya de la Torre) ვიქტორ რაულ - პერუს პოლიტ. მოღვაწე, სოციოლოგი (1895-1979)

აიგენ-ი (Eigen) მანფრედ - გერმანელი ფიზიკოსი და ქიმიკოსი (დ. 1927-)

აიგენ-ი (Aygen) რეშად ენის - თურქი მწერალი ( 1909 -1984 )

აიგნერ-ი (Aigner) ხრისტიან პიოტრ - პოლონელი არქიტექტორი, არქიტექტურის თეორეტიკოსი (1756-1841)

აიდიტ-ი (Aidit) დიპა ნუსანტარა - ინდონეზიის მუშათა და კომუნისტური მოძრაობის მოღვაწე (1923-1965)

აიდუკიევიჩ-ი (Ajdukiewicz) კაზიმიეჟ - პოლონელი ფილოსოფოსი და ლოგიკოსი (1890-1963)

აიერ-ი (Ayer) ალფრედ ჯულზ - ინგლისელი ფილოსოფოსი ( 1910-1989)

აიკე ფონ რეპკოვ-ი [Eike (Eico, Heiko) von Repkow (Repgau, Repegouw), გერმ. გამოთქმით - აიკე ფონ რეპკო] - გერმანელი იურისტი (დაახლ. 1180-1233-ის შემდეგ)

აიმერ-ი (Eimer) თეოდორ გუსტავ ჰაინრიხ - გერმანელი ზოოლოგი (1843-1898)

აინზიდელ-ი (Einziedel) იოჰან ავგუსტ ფონ - გერმანელი ფილოსოფოსი (1754-1837)

აინშტაინ-ი (Einstein) ალბერტ - გერმანელი ფიზიკოსი (1879-1955)

აინშტაინ-ი (Einstein) ალფრედ - გერმანელი მუსიკის ისტორიკოსი და კრიტიკოსი (1880-1952)

აინჰარდ-ი (Einhard, Eginhard) - „კაროლინგური აღორძინების“ მოღვაწე ფრანკთა სახელმწიფოში (დაახლ. 770-840)

აირტონ-ი (Ireton) ჰენრი - ინგლისის სამხ. და პოლიტ. მოღვაწე (1611-1651)

აისლერ-ი (Eisler) ჰანს - გერმანელი კომპოზიტორი და საზ. მოღვაწე (გდრ) (1898-1962)

აისნერ-ი (Eisner) კურტ - გერმანიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1867-1919)

აიტნერ-ი (Eitner) რობერტ - გერმანელი მუსიკათმცოდნე (1832-1905)

აი უ (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - ტან დაოგენი) - ჩინელი მწერალი (დ. 1904 - ?)

აიუბიდები - ეგვიპტის მმართველთა დინასტია (1171-1250)

აიუბ-ხან-ი მუჰამად - პაკისტანის სახელმწ. და სამხ. მოღვაწე (1907-1974)

აიუი (Haüy) ვალენტენ - ფრანგი პედაგოგი (1745-1822)

აიუი (Haüy) რენე ჟიუსტ - ფრანგი კრისტალოგრაფი და მინერალოგი (1743-1822)

აიუყი - სპარსულ-ტაჯიკური პოეზიის წარმომადგენელი (XI ს.)

აიუში - განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე მონღოლეთში (1858-1939)

აი ცინ-ი (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - ძიან ხაიჩენი) - ჩინელი პოეტი (1910-1996)

აიხენდორფ-ი (Eichendorff) იოზეფ ფრაიჰერ ფონ - გერმანელი მწერალი (1788-1857)

აიხლერ-ი (Eichler) ავგუსტ ვილჰელმ - გერმანელი ბოტანიკოსი (1839-1887)

აიხმან-ი (Eichmann) კარლ ადოლფ - ფაშისტური გერმანიის სამხ. დამნაშავე (1906-1962)

აიხჰორნ-ი (Eichhorn) ემილ - გერმანიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1863-1925)

აიხჰორნ-ი (Eichhorn) კარლ ფრიდრიხ - გერმანელი იურისტი, სამართლის ისტორიკოსი (1781-1854)

აკაბორი სირო - იაპონელი ქიმიკოსი და ბიოქიმიკოსი (1900-1992)

აკად-ი აბას მაჰმუდ - არაბი მწერალი, პუბლიცისტი და კრიტიკოსი (ეგვიპტე) (1889-1964)

აკვავივა (Aquaviva) კლაუდიო - იეზუიტების ორდენის მოღვაწე (1543-1615)

აკვილიუს-ი (Aquilius) მანუს - რომაელი პოლიტ. მოღვაწე (ძვ. წ. IIს. დასასრ. - Iს. დასაწყ.)

აკიტა უძიაკუ (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - ტოკუძო) - იაპონელი მწერალი, კრიტიკოსი და საზ. მოღვაწე (1883-1962)

აკოლა (Acollas) ემილ - ფრანგი იურისტი და პოლიტ. მოღვაწე (1826-1891)

აკოსტა (Acosta), უფრო სწორია და კოსტა (Da Costa) ურიელ (გაბრიელ) - ებრაელი მოაზროვნე (1585-1640)

აკუსილაე არგოსელი (Akusilaos) - ძვ. ბერძენი ისტორიკოსი (ძვ. წ. VIს.)

აკუტაგავა რიუნოსკე - იაპონელი მწერალი (1892-1927)

ალა ალ-დინ ჰილჯი - დელის სასულთნოს მმართველი (1296-1316)

ალაედინ ქეიყუბად-ი - მცირე აზიის სელჩუკთა სახელმწიფოს სულთანი (დ. ?-გ. 1239)

ალავერდი-ხან-ი - ირანის სარდალი და პოლიტ. მოღვაწე; წარმოშობით ქართველი, გვარად უნდილაძე (გ. 1614)

ალავი ბოზორგ - ირანელი მწერალი, პუბლიცისტი, ლიტერატურათმცოდნე (1904-1997)

ალავიტები - დინასტია მაროკოში (1664-66-იდან)

ალარიხ I (Alarich, ლათ. Alaricus) - ვესტგუთების მეფე (დაახლ. 370-410)

ალარკონ-ი (Alarcon) პედრო ანტონიო დე - ესპანელი მწერალი (1833-1891)

ალარკონ ი მენდოსა ხუან რუის დე,-/ იხ. რუის დე ალარკონ ი მენდოსა ხ.

ალას ი ურენია (Alas y Ureña) ლეოპოლდო (ფსევდ. - კლარინი, Clarin) - ესპანელი მწერალი, ლიტერატურის თეორეტიკოსი (1852-1901)

ალაუნპაია, ალომპრა - ბირმის მმართველი, კონბაუნების დინასტიის დამაარსებელი 91714-1760)

ალბა (Alba), ალვარეს დე ტოლედო (Alvarez de Toledo) ფერნანდო - ესპანელი მხედართმთავარი და სახელმწ. მოღვაწე (1507-1582)

ალბენის-ი (Albeniz) - ისააკ მანუელ ფრანსისკო - ესპანელი კომპოზიტორი და პიანისტი (1860-1909)

ალბერ-ი (Albert; ნამდვ. გვარი - მარტენი, (Martin) ალექსანდრ - ფრანგი სოციალისტი (1815-1895)

ალბერ-ი (Albert) ეჟენ დ - კომპოზიტორი და პიანისტი; წარმოშობით ფრანგი, მოღვაწეობდა ევროპასა და ამერიკაში (1864-1932)

ალბერდი (Alberdi) ხუან ბაუტისტა - არგენტინის პოლიტ. მოღვაწე (1810-1884)

ალბერონი (Alberoni) ხულიო (ან ჯულიო) - ესპანეთის სახელმწ. მოღვაწე; წარმოშობით იტალიელი (1664-1752)

ალბერტ I (Albert) ბელგიის მეფე (1875-1934)

ალბერტ დიდი (Albertus Magnus), ალბერტ ფონ ბოლშტედტი (Albert von Bollstädt) - გერმანელი ფილოსოფოსი, თეოლოგი და ბუნებისმეტყველი (დაახლ. 1193-სა და 1207-ს შორის - 1280)

ალბერტი (Alberti) ლეონ ბატისტა - იტალიელი სწავლული, არქიტექტორი, მწერალი, ხელოვნებათმცოდნე და მუსიკოსი (1404-1472)

ალბერტი (Alberti) რაფაელ - ესპანელი პოეტი (1902-1999)

ალბისუ კამპოს-ი (Albizu Campos) პედრო - პუერტო-რიკოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე (1893-1965)

ალბრეხტ ბრანდენბურგელი (Albrecht von Brandenburg) - ტევტონთა ორდენის უკანასკნელი გროსმაისტერი, პრუსიის პირველი ჰერცოგი (1490-1568)

ალბრეხტ დათვი (Albrecht der Bär) ბრანდენბურგის პირველი მარკგრაფი (დაახლ. 1100-1170)

ალბრეხტ მეკლენბურგელი (Albrecht Mecklenburg) - შვეციის მეფე, მეკლენბურგის ჰერცოგი (დაახლ. 1340-1412)

ალბუკერკე (Albuquerque) აფონსუ დ - პორტუგალიელი დამპყრობელი, ინდოეთის ვიცე-მეფე (1453-1515)

ალგაროტი (Algarotti) ფრანჩესკო - იტალიელი მწერალი, პუბლიცისტი, განმანათლებელი, ენციკლოპედისტი (1712-1764)

ალგრენ-ი ე./ იხ. ბენედიქტსონი ვ.

ალდერ-ი (Alder) კურტ - გერმანელი ქიმიკოსი (1902-1958)

ალდროვანდი (Aldrovandi) ულისე - იტალიელი ბუნებისმეტყველი (1522-1605)

ალდუს მანუციუს-ი (Aldus Manutius, Manuzio Aldo) - იტალიელი ჰუმანისტი, მესტამბე და გამომცემელი (1449-1515)

ალეგ-ი (Alleg) ანრი (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - ანრი ჟან სალემი) - ალჟირელი მწერალი და პუბლიცისტი (დ. 1921-)

ალეგზანდერ-ი (Alexander) სემიუელ - ინგლისელი ფილოსოფოსი (1859-1938)

ალეგზანდერ-ი (Alexander) ჯეიმზ უენდელ - ამერიკელი მათემატიკოსი (დ. 1888-?)

ალეგზანდერ-ი, ალეგზანდერ ტუნისელი (Alexander of Tunis) ჰაროლდ რუპერტ ლეოფრიკ ჯორჯ - დიდი ბრიტანეთის ფელდმარშალი (1891-1969)

ალეგრია (Alergia) სირო - პერუელი მწერალი (1909-1967)

ალევი (Halévy) ელი - ფრანგი ისტორიკოსი (დ. 1870-1937)

ალევი (Halévy) ჟაკ ფრანსუა ფრომანტალ ელი - ფრანგი კომპოზიტორი (1799-1862)

ალევი (Halévy) ჟოზეფ - ფრანგი სემიტოლოგი (1827-1917)

ალეიჟადინიუ [Aleijadinho; ანტონიუ ფრანსისკუ ლისბოას (Lisbôa) მეტსახელი] - ბრაზილიელი არქიტექტორი და მოქანდაკე (1730-1814)

ალეიქსანდრე (Aleixandre) ვისენტე - ესპანელი პოეტი (1898-1984)

ალემან ი დე ენერო (Alemán y de Enero) მატეო - ესპანელი მწერალი (1547-1614)

ალენ-ი (Hallen) ვან დონ ჟან - გენერალი; წარმოშობით ბელგიელი, მოღვაწეობდა ესპანეთსა და რუსეთში; აქვს ცნობები საქართველოს შესახებ (1790-1864)

ალენ-ი (Allen) ითენ - ამერიკელი განმანათლებელი (1737-1789)

ალენ-ი (Allen) უილიამ ედუარდ დეივიდ - ინგლისელი ისტორიკოსი, ქართველოლოგი (1901-1973)

ალენკარ-ი (Alencar) ჟოზე მარტინიანუ დი - ბრაზილიელი მწერალი (1829-1877)

ალენკასტრე (Alencastre) ამილკარ გომეს - ბრაზილიელი ეკონომისტი და საზ. მოღვაწე (დ. 1916- )

ალენ-ფურნიე (Alain-Fournier, ფსევდ.; ნამდვ. სახელი და გვარი - ანრი ალბან ფურნიე) - ფრანგი მწერალი (1886-1914)

ალესანდრი პალმა (Alessandri Palma) არტურო - ჩილეს სახელმწ. მოღვაწე, ადვოკატი (1868-1950)

ალესი (Alessi) გალეაცო - იტალიელი ხუროთმოძღვარი (1512-1572)

ალექსანდერ-ი სემიუელ, / იხ. ალეგზანდერი ს.

ალექსანდერ-ი ჯეიმზ უენდელ, / იხ. ალეგზანდერი ჟ. უ.

ალექსანდერ-ი ჰაროლდ რუპერტ ლეოფრიკ ჯორჯ, / იხ. ალეგზანდერი ჰ. რ. ლ. ჯ.

ალექსანდრ ბატენბერგ-ი, / იხ. ბატენბერგი ა.

ალექსანდრე III [Alexander; ერისკაცობაში - ორლანდო (როლანდო) ბანდინელი, Orlando (Rolando) Bandinelli] - რომის პაპი (გ. 1181)

ალექსანდრე IV (Alexander); ერისკაცობაში - რაინალდო დე კონტი, Reinaldo de Conti - რომის პაპი (გ. 1261)

ალექსანდრე VI (Alexander; ერისკაცომაში - როდრიგო ბორჯა, Rodrigo Borgia) - რომის პაპი (1431-1503)

ალექსანდრე VII (Alexander; ერისკაცომაში - ფაბიო კიჯი, Fabio Chigi) - რომის პაპი (1599-1667)

ალექსანდრე აფროდისიელი (Alexandros ho Aphrodiseus) - არისტოტელეს კომენტატორი (198-211)

ალექსანდრე კაზიმიეჟის ძე იაგელონი - ლიტვის დიდი მთავარი, პოლონეთის მეფე (1460-1506)

ალექსანდრე I კარაგეორგიევიჩ-ი (Aлександар Караħорħевиħ) - იუგოსლავიის მეფე (1888-1934)

ალექსანდრე მაკედონელი, ალექსანდრე დიდი (Alexandros ho Megas) - მაკედონიის მეფე, მხედართმთავარი და სახელმწ. მოღვაწე (ძვ. წ. 356-323)

ალექსანდრესკუ (Alexandrescu) სიკე ვასილე - რუმინელი რეჟისორი (1896-1973)

ალექსანდრი (Alexandri) ვასილე - რუმინელი და მოლდაველი მწერალი (1821-1890)

ალექსი ვრანა (Alexios Branas) - ბიზანტიელი მხედართმთავარი და პოლიტ. მოღვაწე (გ. დაახ. 1186 ან 1187)

ალექსი I კომნენოს-ი (Alexios Komnēnos) - ბიზანტიის იმპერატორი (დაახლ. 1048-1118)

ალექსის-ი (Alexis) ჟაკ სტეფენ - ჰაიტელი მწერალი (1922-1961)

ალექსიუ (Alexiu) ელი - ბერძენი მწერალი ქალი (დ. 1900-1988)

ალეშ-ი (Aleš) მიკოლაშ - ჩეხი ფერმწერი და გრაფიკოსი (1852-1913)

ალვარადო მონსონ-ი (Alvarado Monzon) ბერნარდო - გვატემალის კომუნისტური მოძრაობის მოღვაწე, იურისტი (1925-1972)

ალვარეს-ი (Alvarez) ალეხანდრო - ჩილელი იურისტი და დიპლომატი (1868-1960)

ალვარეს-ი (Alvarez) ლუის - ამერიკელი ფიზიკოსი (1911-1988)

ალვარეს დე კასტრო (Alvarez de Castro) მარიანო - ესპანელი გენერალი (1749-1810)

ალვარეს დელ ვაიო (Alvarez del Vayo) ხულიო - ესპანეთის პოლიტ. მოღვაწე, პუბლიცისტი და დიპლომატი (1891-1975)

ალვარო (Alvaro) კორადო - იტალიელი მწერალი (1895-1956)

ალვეარ-ი (Alvear) კარლოს მარია - არგენტინის პოლიტ. და სამხ. მოღვაწე, გენერალი (1789-1852)

ალვენ-ი (Alfvén) ჰანეს - შვედი ფიზიკოსი (1908-1995)

ალვენ-ი (Alfvén) ჰუგო - შვედი კომპოზიტორი და დირიჟორი (1872-1960)

ალთუზიუს-ი (Althusius) იოჰან - გერმანელი იურისტი (1557-1638)

ალი იბნ აბუ ტალიბ - არაბთა მეოთხე „მართლმორწმუნე“ ხალიფა; მაჰმადის უახლოესი თანამებრძოლი (602-661)

ალი (Ali) მუსტაფა - თურქი ისტორიკოსი და სახელმწ. მოღვაწე (1541-1600)

ალი-ბეი ალ-ქაბირ-ი - ეგვიპტის მამლუქთა სახელმწიფოს მმართველი (1728-1773)

ალიენდე გოსენს-ი (Allende Gossens) სალვადორ - ჩილეს სახელმწ. და პოლიტ. მორვაწე (1908-1973)

ალი იბნ ალ-ჯაჰმ ალ-სამი - არაბი პოეტი (დაახლ. 804-863)

ალიკატა (Alicata) მარიო - იტალიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე, პუბლიცისტი და კრიტიკოსი (1918-1966)

ალი მუჰამად-ი,/ იხ. ბაბი საიდ ალი მუჰამად

ალი მუჰამედ-ი - ინდოეთის საზ. მოღვაწე და ჟურნალისტი (1878-1931)

ალი საფი ფახრ ალ-დინ ალი იბნ ქამალ ალ-დინ ჰუსეინ ვაეზ ქაშეფი - სპარსელი მწერალი (გ. 1533)

ალი-ფაშა ტეპელენელი (Ali Pashë Tepelena), ალი-ფაშა იანინელი - ალბანელი ფეოდალი (დაახლ. 1744 -1822)

ალიშაჰბანა (Alisjahbana) სუტან ტაკდირ - ინდონეზიელი მწერალი, ფილოლოგი

(1908-1994)

ალი-ხან ბეგ-ი, / იხ. მავჯი

ალკალა გალიანო (Alcala Galiano) ანტონიო - ესპანეთის პოლიტ. მოღვაწე (1789-1865)

ალკალა სამორა ი ტორეს-ი (Alcala Zamora y Torres) ნისეტო - ესპანეთის სახელმწ. მოღვაწე (1877-1949)

ალკამა იბნ აბადა - არაბი პოეტი (VI ს. I ნახ.)

ალკამენე (Alkamenēs) - ძვ. ბერძენი მოქანდაკე (ძვ. წ. V ს. II ნახ.)

ალკეოს-ი (Alkaios) - ძვ. ბერძენი პოეტი (ძვ. წ. VII ს. დასასრ. - VI ს. დასაწყ.)

ალკიბიადე (Alkibiadēs) - ძვ. ბერძენი პოლიტ. მოღვაწე და მხედართმთავარი (დაახლ. ძვ. წ. 450-404)

ალკიო (Alkio, ფსევდ; - ნამდვ. გვარი - ფილანდერი, Filander) სანტერი - ფინელი მწერალი და საზ. მოღვაწე (1862-1930)

ალკიფრონ-ი (Alkiphron) - ძვ. ბერძენი რიტორი და სოფისტი (II ს.)

ალკმან-ი - ძვ. ბერძენი პოეტი (ძვ. წ. VIIს. II ნახ.)

ალკუინ-ი (Alcuin), ფლაკუს ალბინუსი (ლათ. Flaccus Albinus) - ანგლოსაქსი მეცნიერი, საეკლ. მოღვაწე და პედაგოგი (735-804)

ალმა (Alma) პეტერ (პეტრუს) - ჰოლანდიელი მწერალი და გრაფიკოსი (1886-1969)

ალმაგრო (Almagro) დიეგო დე - ესპანელი კონკისტადორი (დაახლ. 1470-1538)

ალმან-ი (Allemane) ჟან - ფრანგი წვრილბურჟუაზიული სოციალისტი (1843-1935)

ალმან-ი (Ahlmann) ჰანს - შვედი გლაციოლოგი და გეოგრაფი (1889-1974)

ალმეიდა (Almeida) ფრანსიშკუ - პორტუგალიელი ზღვაოსანი, ინდოეთის ვიცე-მეფე (დაახლ. 1450-1510)

ალმეიდა გარეტ-ი (Almeida Garrett) ჟუან ბაბტიშტა და სილვა ლეიტან (da Silva Leitão) -პორტუგალიელი მწერალი და საზ. მოღვაწე (1799-1854)

ალმკვისტ-ი (Almquist) კარლ იონას ლოვე - შვედი მწერალი (1793-1866)

ალმორავიდები - ბერბერულ-მუსლიმური სექტის და მასთან დაკავშირებული მავრულ-ესპანური დინასტიის (XI-XII სს.) სახელწოდება

ალმოჰადები (ესპ. Almohades) - ბერბერულ-მუსლიმური სექტის მიმდევრების და მავრულ-ესპანური დინასტიის (1121/22-1269) სახელწოდება

ალპარი (Alpari) დიულა - უნგრეთისა და საერთაშორისო მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1882-1944)

ალტამირა ი კრევეა (Altamira y Crevea) რაფაელ - ესპანელი ისტორიკოსი (1866-1951)

ალტამირანო (Altamirano) იგნასიო მანუელ - მექსიკელი მწერალი და საზ. მოღვაწე (1834-1893)

ალტდორფერ-ი (Altdorfer) ალბრეხტ - გერმანელი ფერმწერი და გრაფიკოსი (დაახლ. 1480-1538)

ალტენბერგ-ი (Altenberg) პეტერ - (ნამდვ. სახელი და გვარი - რიხარდ ენგლენდერი, (Engländer) - ავსტრიელი მწერალი (1859-1919)

ალტერ-ი (Alter) ფრანც კარლ - ავსტრიელი აღმოსავლეთმცოდნე, ევროპული ქართველოლოგიის ფუძემდებელი (1749-1804)

ალტიკიერო (Altichiero) - იტალიელი ფერმწერი (XIV ს.)

ალტიუსერ-ი (Althusser) ლუი - ფრანგი ფილოსოფოსი (1918-1990)

ალფან-ი (Halphen) ლუი - ფრანგი ისტორიკოსი (1880-1950)

ალფ-არსლან-ი მუჰამედ იბნ დაუდ - სელჩუკთა სახელმწიფოს სულთანი (1029 ან 1030-1072 ან 1073)

ალფვენ-ი ჰანეს, / იხ. ალვენი ჰ.

ალფ-თეგინ-ი - ღაზნევიდთა სახელმწიფოს დამაარსებელი (გ. დაახლ. 963)

ალფიერი (Alfieri) ვიტორიო - იტალიელი პოეტი (1749-1803)

ალფონსო I (Alfonso) მეომარი - არაგონისა და ნავარის მეფე (1104- 1134)

ალფონსო III (Alfonso) დიდი - ლეონისა და გალისიის მეფე (866-910)

ალფონსო V (Alfonso) სულგრძელი - არაგონისა და სიცილიის მეფე (1396-1458)

ალფონსო VI (Alfonso) მამაცი - ლეონის, კასტილიისა და გალისიის მეფე (1030-1109)

ალფონსო VII (Alfonso) - კასტილიისა და ლეონის მეფე (1104-1157)

ალფონსო IX (Alfonso) - ლეონის მეფე (1171-1230)

ალფონსო X (Alfonso) ბრძენი - კასტილიისა და ლეონის მეფე (1221-1284)

ალფონსო XIII (Alfonso) - ესპანეთის მეფე ბურბონთა დინასტიისა (1886-1941)

ალფონსუ (Alfonso), აფონსუ I ენრიკიში (Affonso Henriquez), აფონსუ I დამპყრობელი - პორტუგალიის მეფე (1109, 1110 ან 1111-1185)

ალფრედ დიდი (Alfred the Greut) - უესექსის მეფე (848 ან 849 - დაახლ. 900)

ალჰარიზი იეჰუდა ბენ შოლომონ ბენ ჰოფმანი - ებრაელი პოეტი (1170-1225 ან 1230)

ამადეო სავოიელი (Amadeo de Saboya) - ესპანეთის მეფე (1845-1890)

ამადუ (Amado) ჟორჟი - ბრაზილიელი მწერალი (. 1912-2001)

ამალასუნთა (Amalasuntha), ამალასვინთა (Amalaswintha) - ოსტგუთების სამეფოს გამგებელი (გ. 535)

ამალდი (Amaldi) ედოარდო - იტალიელი ფიზიკოსი (1908-1989)

ამალრიკ ბენელი (Amalric de Béne), ამორი ბენელი (Amaury de Béne) - ფრანგი ფილოსოფოსი (გ. 1206)

ამან-ი (Aman) თეოდორ - რუმინელი ფერმწერი და გრაფიკოსი (1831-1891)

ამანატი (Ammannati) ბარტოლომეო - იტალიელი არქიტექტორი და მოქანდაკე (1511-1592)

ამანულა-ხან-ი - ავღანეთის მეფე (1892-1960)

ამარი (Amari) მიკელე - იტალიელი ისტორიკოსი და პოლიტ. მოღვაწე (1806-1889)

ამარუ (ან ამარუკა) - ინდოელი პოეტი (VIII ს.)

ამატი (Amati) ანდრეა - ხემიანი საკრავების იტალიელი ოსტატი (დაახლ. 1520 - დაახლ. 1580)

ამატი (Amati) ანდრეა ანტონიო - ხემიანი საკრავების იტალიელი ოსტატი (1540-1630-ის შემდეგ)

ამატი (Amati) ნიკოლო - ხემიანი საკრავების იტალიელი ოსტატი (1596-1684)

ამატი (Amati) ჯიროლამო (იერონიმ) - ხემიანი საკრავების იტალიელი ოსტატი (1561-1630)

ამატი (Amati) ჯიროლამო მე-2 - ხემიანი საკრავების იტალიელი ოსტატი (1649-1740)

ამბედკარ-ი ბჰიმრაო რამჯი - ინდოეთის პოლიტ. მოღვაწე (1893-1956)

ამბროსი მედიოლანელი (Ambrosius Mediolanensis) - ქრისტიანი ღვთისმეტყველი და ჰიმნოგრაფი, მილანის ეპისკოპოსი (დაახლ. 333/334 ან 339/340-397)

ამბროჯო დელი ანჯოლი (Ambrogio degli Angioli, ლათ. Ambrosio, ფრანგ. Ambroise) - ავგუსტინელი მონაზონი; აქვს ცნობები საქართველოს შესახებ (XVIIს.)

ამენდოლა (Amendola) ჯოვანი - იტალიის პოლიტ. მოღვაწე და პუბლიცისტი (1882-1926)

ამენდოლა (Amendola) ჯორჯო - იტალიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1907-1980)

ამენემჰეტ I - ეგვიპტის ფარაონი დაახლ. ძვ. წ. 2000-1970 წლებში

ამენემჰეტ II, b - ეგვიპტის ფარაონი ძვ. წ. 1934-1896 წლებში

ამენემჰეტ III - ეგვიპტის ფარაონი დაახლ. ძვ. წ. 1849-1801 წლებში

ამენემჰეტ IV - ეგვიპტის ფარაონი ძვ. წ. 1801-1792 წლებში

ამენოფის-ი (ბერძ. Amenophis) - ეგვიპტის ფარაონთა სახელის, ამენჰოტეპის, ბერძნული ფორმა

ამენჰოტეპ I - ეგვიპტის ფარაონი დაახლ. ძვ. წ. 1558-1530 წლებში

ამენჰოტეპ II - ეგვიპტის ფარაონი დაახლ. ძვ. წ. 1491-1465 წლებში

ამენჰოტეპ III - ეგვიპტის ფარაონი დაახლ. ძვ. წ. 1455-1419 წლებში

ამენჰოტეპ IV - ეგვიპტის ფარაონი (ეხნატონად წოდებული) ძვ. წ. 1424-1400 წლებში

ამერიგო ვესპუჩი, / იხ. ვესპუჩი ა.

ამიანე მარცელინუს-ი (Ammianus Marcellinus) - რომაელი ისტორიკოსი (დაახლ. 330-400)

ამინ-ი აჰმედ - არაბი ისტორიკოსი და ფილოლოგი (ეგვიპტე) (1878-1954)

ამინ-ი კასიმ - არაბი მწერალი (ეგვიპტე) (1865-1908)

ამიო (Amyot) ჟაკ - ფრანგი მწერალი, ჰუმანისტი და სწავლული ელინისტი (1513-1593)

ამირ ხოსროვ დეჰლევი, იხ. ხოსროვ დეჰლევი

ამირ ჰამზაჰ-ი (Amir Hamzah) - ინდონეზიელი პოეტი (1911-1946)

ამიჩი (Amici) ჯოვანი ბატისტა - იტალიელი ბოტანიკოსი და ოპტიკოსი (1786-1863)

ამიჩის-ი ედმონდო დე, / იხ. დე ამიჩისი ე.

ამონიოს საკა (Ammōnios Sakkas) - ალექსანდრიელი ფილოსოფოსი (დაახლ. 175- დაახლ. 242)

ამონიოს ჰერმია (Ammōnios Hermeais) - ბერძენი ფილოსოფოსი (V ს.)

ამორიმ-ი (Amorim) ენრიკე - ურუგვაელი მწერალი (1900-1960)

ამოროს-ი (Amorós) ფრანსისკო - ესპანელი სამხ. მოღვაწე და პედაგოგი (1767-1848)

ამოს-ი - ებრაელთა წინასწარმეტყველი (ძვ. წ. VIII ს.)

ამპ-ი (Hamp) პიერ (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი და გვარი - ანრი ლუი ბურიიონი, Bourillon) - ფრანგი მწერალი (1876-1962)

ამპერ-ი (Ampére) ანდრე მარი - ფრანგი ფიზიკოსი და მათემატიკოსი (1775-1836)

ამრი ჰასან - იემენის არაბთა რესპუბლიკის სახელმწ. და სამხ. მოღვაწე (1918-2011)

ამრ იბნ ქუსლუმ-ი - არაბი პოეტი (VIს.)

ამრიტა პრიტამ-ი - ინდოელი მწერალი ქალი (1919-2005)

ამრუშ-ი (Amrouche) ჟან ელ-მუხუვ - ალჟირელი მწერალი, წერდა ფრანგ. ენაზე (1906-1962)

ამუნატეგი (Amunategui) მიგელ ლუის - ჩილელი საზ. მოღვაწე, განმანათლებელი და ისტორიკოსი (1828-1888)

ამუნდსენ-ი (Amundsen) რაულ - ნორვეგიელი მოგზაური, პოლარეთის მკვლევარი (1872-1928)

ამურსანა - ჯუნგარიის (ოირათთა) სახანოს ერთ-ერთი მთავარი (1722-1757)

ანა ავსტრიელი (Anne ď Autriche) - საფრანგეთის დედოფალი და რეგენტი (1601-1666)

ანა კომნენე (Anna Komnēnē) - ბიზანტიელი მწერალი და ისტორიკოსი ქალი (1083-დაახლ. 1148)

ანაკრეონტი (Anakreōn, ontis) - ძვ. ბერძენი პოეტი (დაახლ. ძვ. წ. 570-487)

ანამ-ი კორეტიკა - იაპონელი გენერალი (1886-1945)

ანანდ-ი მულქ რაჯ - ინდოელი მწერალი (1905-2004)

აჰანნანდავარდა - ინდოელი ლიტერატურის თეორეტიკოსი (დაახლ. IXს.)

ანანდა მაჰიდონ-ი, / იხ. ჩაკრი

ანასტასიოს I (Anastasios) - ბიზანტიის იმპერატორი (დაახ. 430-518)

ანასტასი სინელი (Anastasios ho Sinaitēs) - ბიზანტიელი თეოლოგი (VIIს. II ნახ.)

ანა სტიუარტი (Ann Stuart) - დიდი ბრიტანეთისა და ირლანდიის დედოფალი (1665-1714)

ანაქსაგორა (Anaxagoras), ანაქსაგორა კლაზომენელი - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი (დაახლ. ძვ. წ. 500-428)

ანაქსიმანდრე (Anaximandros), ანაქსიმანდრე მილეტელი - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი (დაახლ. ძვ. წ. 610-546)

ანაქსიმენე (Anaximenēs), ანაქსიმენე მილეტელი - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი (დაახლ. ძვ. წ. 585-525)

ანგ დუონგ-ი - კამბოჯის (კამპუჩიის) მეფე (დაახლ. 1806-1860)

ანგელოვ-ი (Ангелов) დიმიტრ სიმეონოვ - ბულგარელი ისტორიკოსი (1917-1996)

ანგელოსები (Angeloi) - ბიზანტიის იმპერატორთა დინასტია (1185-1204)

ანგიანო (Anguiano) დანიელ - ესპანეთის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1882-1969)

ან გირ-ი - კორეის პოლიტ. და სამხ. მოღვაწე (1907-1947)

ანგსტრემ-ი ანდრეს იონას, / იხ. ონგსტრემი ა. ი.

ანგსტრემ-ი ანდრეს კნუტსონ, /იხ. ონგსტრემი ა. კ.

ანგსტრემ-ი კნუტ იუჰან, / იხ. ონგსტრემი კ. ი.

ანდაი (Anday) მელიჰ ჯევდეთ - თურქი პოეტი, ჟურნალისტი (1915-2002)

ანდერს-ი (Anders) უილიამ - ამერიკელი კოსმონავტი (დ. 1933-)

ანდერსენ -ი (Anderssen) ადოლფ - გერმანელი მოჭადრაკე (1818-1879)

ანდერსენ-ი (Andersen) ჰანს კრისტიან - დანიელი მწერალი (1805-1875)

ანდერსენ-ნექსე (Andersen-Nexö, ნამდვ. გვარი - ანდერსენი, ფსევდ. - ნექსე) მარტინ - დანიელი მწერალი და საზ. მოღვაწე (1869-1954)

ანდერსონ-ი (Anderson) დან (დანიელ) - შვედი მწერალი (1888-1920)

ანდერსონ-ი (Andersson) ინგვარ - შვედი ისტორიკოსი (1889-1974)

ანდერსონ-ი (Anderson) კარლ დეივიდ - ამერიკელი ფიზიკოსი (1905-1991)

ანდერსონ-ი (Anderson) მერიან - ამერიკელი მომღერალი ქალი (1902-1993)

ანდერსონ-ი (Anderson) ფილიპ - ამერიკელი ფიზიკოსი (დ. 1923-)

ანდერსონ-ი (Anderson) შერვუდ - ამერიკელი მწერალი (1876-1941)

ანდერსონ-ი (Anderson) ჯეიმზ - ინგლისელი ეკონომისტი (1739-1808)

ანდო სიოეკი - იაპონელი მოაზროვნე (დაახლ. 1700 - დაახლ. 1760)

ანდოკიდე (Andokidēs) - ძვ. ბერძენი მეთუნე და ფერმწერი (ძვ. წ. VI ს. II ნახ.)

ანდრაშ II (Andras), ენდრე II (Endre) - უნგრეთის მეფე (1175-1235)

ანდრაში (Andrassy) დიულა უფროსი - უნგრეთის პოლიტ. მოღვაწე (1823-1890)

ანდრე (Andreé) სოლომონ ავგუსტ - შვედი ინჟინერი (1854-1897)

ანდრეა პიზანო, / იხ. პიზანო ა.

ანდრეენ-ი (Andreen) ელენორ ანდრეა - შვედი ექიმი ქალი 1888-1972)

ანდრეესკუ (Andreescu) იონ - რუმინელი ფერმწერი (1850-1882)

ანდრეოტი (Andreotti) ჯულიო - იტალიის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (დ. 1919-)

ანდრია კრეტელი (Andreas ho Krēsios) - ბიზანტიელი ჰიმნოგრაფი (650-726)

ანდრისენ-ი (Andrissen) მარი სილვესტერ - ჰოლანდიელი მოქანდაკე (1897-1981)

ანდრისკე (Andriskos), ცრუ ფილიპე - რომის წინააღმდეგ აჯანყებულ მაკედონელთა წინამძღოლი (გ. ძვ. წ. 145)

ანდრიჩ-ი (Aндриħ) ივო - სერბი მწერალი (1892-1975)

ანდრონიკე I (Andronikos) - ბიზანტიის იმპერატორი (დაახლ. 1122/23-1185)

ადრონიკე II პალეოლოგოსი (Andronikos Palaiologos) - ბიზანტიის იმპერატორი (1260-1332)

ანდრონიკე როდოსელი (Andronikos ho Rhodios) - ძვ. ბერძენი ფილოლოგი (ძვ. წ. Iს.)

ანეკე (Anneke) ფრიდრიხ - გერმანიის მუშათა და დემოკრატიული მოძრაობის მონაწილე (1818-1872)

ანვარი ალი ავჰად ალ-დინ - სპარსულ-ტაჯიკური პოეზიის წარმომადგენელი (გ. 1191)

ანთარა იბნ შადად იბნ ამრ მუავია ალ-აბასი - ისლამამდელი არაბი პოეტი (გ. 614)

ანთიმოზ ივერიელი (Antim Ivireanu; ერისკაცობაში - ანდრია) - რუმინეთის საეკლ. და პოლიტ. მოღვაწე, განმანათლებელი, მესტამბე, მწერალი, მხატვარი; წარმოშობით ქართველი (დაახლ. 1650-1716)

ანითა - ხეთების ქალაქის, ქუსარის, მეფე (დაახლ. ძვ. წ. XIX-XVIII სს.)

ანლუნდ-ი (Ahnlund) ნილს - შვედი ისტორიკოსი (1888-1957)

ან ლუშან-ი (თავდაპირველი გვარი - კანი, სახელი - იალოშანი) - ჩინელი მხედართმთავარი (გ. 757)

ანორათა - ბირმის მმართველი 1044-1077 წლებში

ანჟუს დინასტია (Maison ď Anjou) - ანჟუს გრაფების საგვარეულოსაგან მომდინარე სამეფო დინასტია IX-XV სს. დას. ევროპაში

ანრი I (Henri) - საფრანგეთის მეფე (1008-1060)

ანრი II (Henri) - საფრანგეთის მეფე (1519-1559)

ანრი III (Henri) - საფრანგეთის მეფე (1551-1589)

ანრი IV (Henri) - საფრანგეთის მეფე (1553-1610)

ანრი ნავარელი - ნავარის მეფე, 1589 წლიდან (ფაქტობრივად 1594 წლიდან) საფრანგეთის მეფე ანრი IV

ანრიო (Hanriot) ფრანსუა - საფრანგეთის დიდი რევოლუციის მოღვაწე (1761-1794)

ანსარი აბუ ისმაილ აბდ ალ-ლაჰ იბნ მუჰამად ჰარავი - სპარსულ-ტაჯიკური ლიტერატურის წარმომადგენელი (1006-1088)

ანსელ-ი (Ancel) მარკ - ფრანგი მეცნიერი, იურისტი (1902-1990)

ანსელმი (Amselmi) ჯუზეპე - იტალიელი მომღერალი (1876-1922)

ანსელმ კენტერბერიელი (Anselm of Canterbury), წმინდა ანსელმი - ინგლისელი ფილოსოფოსი (1033-1109)

ანსერმე (Ansermet) ერნესტ - შვეიცარიელი დირიჟორი (1883-1969)

ანსონ-ი (Anson) ჯორჯ - ინგლისელი სამხ.-საზღვაო მოღვაწე (1697-1762)

ანტეკერა (Antequera) ხოსე - პანამელი კრეოლი, სამხრეთ ამერიკაში ესპანეთის წინააღმდეგ ერთ-ერთი აჯანყების ხელმძღვანელი (1690-1731)

ანტელამი (Atelami) ბენედეტო - იტალიელი მოქანდაკე და არქიტექტორი (დაახლ. 1150 - დაახლ. 1230)

ანტიგონიდები - სამეფო დინასტია მაკედონიაში (ძვ. წ. 306-168)

ანტიკაინენ-ი (Antikainen) ტოივო - ფინეთის კომპარტიის ერთ-ერთი დამაარსებელი და ხელმძღვანელი (1898-1941)

ანტინოე (Antinous) - ბერძენი ჭაბუკი, რომის იმპერატორ ადრიანეს ფავორიტი (გ. 130)

ანტიოქე I (Antiochos), ანტიოქე I სოტერი (Sōtēr) - სელევკიდების ელინისტური სამეფოს, სირიის, მეფე (ძვ. წ. 324/325-261)

ანტიოქე II (Antiochos), ანტიოქე II თეოსი (Theos) - სელევკიდების ელინისტური სახელმწიფოს, სირიის მეფე (ძვ. წ. 286-246)

ანტიოქე III (Antiochos), ანტიოქე III (Mēgas) - სელევკიდების ელინისტური სახელმწიფოს, სირიის მეფე (ძვ. წ. 242-187)

ანტიოქე IV (Antiochos), ანტიოქე IV ეპიფანე (Epiphanes) - სელევკიდების ელინისტური სამეფოს, სირიის, მეფე ძვ. წ. 175-164 წლებში

ანტიპატრე (Antipatros) - მაკედონელი მხედართმთავარი (ძვ. წ. 397-319)

ანტისთენე (Antisthenēs) - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი (ძვ. წ. 444/435) - 370/368)

ანტიფანე (Antiphanēs) - ძვ. ბერძენი პოეტი (ძვ. წ. დაახლ. 408-334)

ანტონელო და მესინა (Antonello da Messina) - იტალიელი ფერმწერი (დაახლ. 1430-1479)

ანტონესკუ (Antonescu) იონ - რუმინეთის სამხ.-ფაშისტი დიქტატორი (1882-1946)

ანტონი დიდი - ქრისტიანული მონაზვნობის ფუძემდებელი ეგვიპტეში; განდეგილი (დაახლ. 250-356)

ანტონინები (Antonini) - რომის იმპერატორთა დინასტია (96-192)

ანტონინუს პიუს-ი, ანტონინუს ტიტუს ავრელიუს ფულვუს პიუსი (Antoninus Titus Aurelius Fulvus Pius) - რომის იმპერატორი (86-161)

ანტონიონი (Antonioni) მიქელანჯელო - იტალიელი კინორაჟისორი (1912-2007)

ანტონიუს-ი მარკუს (Antonius), მარკუს ანტონიუსი - რომაელი მხედართმთავარი და პოლიტ. მოღვაწე (დაახლ. ძვ. წ. 83-30)

ანტოშ-ი (Antos) იშტვან - უნგრეთის სახელმწ. მოღვაწე, ეკონომისტი (1908-1960)

ანტუან-ი (Antoine) ანდრე - ფრანგი რეჟისორი, მსახიობი, თეატრის თეორეტიკოსი (1858-1943)

ანუი (Anouilh) ჟან - ფრანგი დრამატურგი (1910-1987)

ანფანტენ-ი (Enfantin) ბარტელემი პროსპერ - ფრანგი სოციალისტ-უტოპისტი, ინჟინერი და ეკონომისტი (1796-1864)

ანფინსენ-ი (Anfinsen) - კრისტიან ბემერ - ამერიკელი ბიოქიმიკოსი 1916-1995)

ანშიუც-ი (Anschütz) ჰაინრიხ - ავსტრიელი მსახიობი (1785-1865)

ან ჩუნ გინ-ი - კორეის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე (1879-1910)

ან ჩხან ხო - კორეის ბურჟუაზიულ-ნაციონალისტური მოძრაობის მოღვაწე (1878-1938)

ანცენგრუბერ-ი (Anzengruber) ლუდვიგ - ავსტრიელი მწერალი (1839-1889)

ანცილოტი (Anzilotti) დიონისიო - იტალიელი მეცნიერი იურისტი და დიპლომატი (1867-1950)

ანჯეიევსკი (Andrzejewski) იეჟი - პოლონელი მწერალი (1909-1983)

ანჯელიკო [Angelico; ნამდვ. სახელი - ფრა ჯოვანი და ფიეზოლე, Fra Giovanni da Fiesole, ბეატოდ (ნეტარად) წოდებული] - იტალიელი ფერმწერი (დაახლ. 1400-1455)

ანჯელო ფილინელი (Angelo da Filigne) - იტალიელი მონაზონი; ეწეოდა მისიონერულ მოღვაწეობას თბილისში (XVII ს.)

ანჯოლელო (Angiolello) ჯოვანი მარია - ვენეციელი მოგზაური; აქვს ცნობები საქართველოს შესახებ (1451 ან 1452-1547)

ანჯოლიერი (Angiolieri) ჩეკო - იტალიელი პოეტი (დაახლ. 1260 - დაახლ. 1312)

აპაცაი ჩერე (Apáczai Csere), აპაცაი ჩერი (Apáczai Cseri), აპაციუსი (Apacius) იანოშ -უნგრელი პედაგოგი და ფილოსოფოსი (1625-1659)

აპდაიკი (Updike) ჯონ ჰოიერ - ამერიკელი მწერალი (1932-2009)

აპელ-ი (Appell) პოლ ემილ - ფრანგი მათემატიკოსი და მექანიკოსი (1855-1930)

აპელეს-ი (Apellēs) - ბერძენი ფერმწერი (ძვ. წ. IV ს. II ნახ.)

აპთეკერ-ი (Aptheker) ჰერბერტ - ამერიკელი ისტორიკოსი და პუბლიცისტი (1915-2003)

აპიანე ალექსანდრიელი (Appianos ho Alexandreōtikos) - რომაელი ისტორიკოსი და სახელმწ. მოღვაწე (დაახლ. 90-170)

აპიც-ი (Apitz) ბრუნო - გერმანელი მწერალი (გდრ) (1900-1979)

აპოლინარიოს-ი (Apollinarios), უმცროსად წოდებული - ლაოდიკეის (სირია) ეპისკოპოსი, საეკლ. მწერალი და ღვთისმეტყველი (გ. დაახლ. 390)

აპოლინერ-ი (Apollinaire) გიიომ [ფსევდ.; ნამდვ. სახელი და გვარი - ვილჰელმ აპოლინარი კოსტროვიცკი, Kostrowicky] - ფრანგი პოეტი (1880-1918)

აპოლოდორე (Apollodōros) - ძვ. ბერძენი ფერმწერი (ძვ. წ. 430-400)

აპოლოდორე ათენელი (Apollodōros ho Athēnaios) - ძვ. ბერძენი მწერალი, მითოგრაფი, გრამატიკოსი, ისტორიკოსი და ლექსიკოგრაფ-კომენტატორი (ძვ. წ. II ს.)

აპოლოდორე დამასკელი (Apollodōros ho Damaskios) - რომაელი ხუროთმოძღვარი და ინჟინერი (ძვ. წ. IIს. I ნახ.)

აპოლონიოს დისკოლო (Apollōnios Dyscolos) - ბერძენი გრამატიკოსი (IIს.)

აპოლონიოს პერგელი (Apollōnios ho Pergios) - ძვ. ბერძენი მათემატიკოსი (ძვ. წ. III ს.)

აპოლონიოს როდოსელი (Apollōnios ho Rhodios) - ძვ. ბერძენი პოეტი და მეცნიერი (დაახლ. ძვ. წ. 295-215)

აპოლონიოს ტიანელი (Apollōnios ho Tyaneus) - ბერძენი ფილოსოფოსი (გ. ახ. წ. 96)

აპრილი (Aprily) ლაიოშ - უნგრელი პოეტი (1887-1967)

აპრილოვ-ი (Априлов) ვასილ ევსტატიევ - ბულგარეთის ეროვნულ-განმანათლებლური მოძრაობის მოღვაწე (1789-1847)

აპტე ჰარი ნარაიან - ინდოელი მწერალი (1864-1919)

აპულეიუს-ი ლუციუს (Apulejus Lucius) - რომაელი მწერალი, ფილოსოფოსი და რიტორი (დაახლ. 124 - დაახლ. 180)

აპულეიუს-ი ლუციუს სატურნინუს (Apulejus Lucius Saturninus) - რომაელი პოლიტ. მოღვაწე, ორატორი, სახალხო ტრიბუნი (გ. ძვ. წ. 100)

აჟბე (Ažbe) ანტონ - სლოვენი ფერმწერი და პედაგოგი (1862-1905)

არაბი-ფაშა აჰმად - ეგვიპტელი ხალხის 1879-82 ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძაობის ხელმძღვანელი (1839 ან 1840-1911)

არაგო (Arago) დომინიკ ფრანსუა - ფრანგი ფიზიკოსი, ასტრონომი და პოლიტ. მოღვაწე (1786-1853)

არაგონ-ი (Aragon) ლუი - ფრანგი მწერალი და საზ. მოღვაწე (1897-1982)

არაია (Araia, Araja) ფრანჩესკო - იტალიელი კომპოზიტორი (1709-დაახლ. 1770)

არაკი სადაო - იაპონელი სამხ. და პოლიტ. მოღვაწე (1877-1966)

არანდა (Aranda) პედრო პაბლო აბარკა დე ბოლეა (Abarca de Bolea) გრაფი დ - ესპანელი დიპლომატი, სახელმწ. მოღვაწე (1718-1798)

არანი (Arany) იანოშ - უნგრელი პოეტი (1817-1882)

არასონ-ი (Arason) იოუნ - ისლანდიის ეროვნული გმირი, სკალდი (პოეტი) (1484-1550)

არატე (Aratos) - ძვ. ბერძენი პოეტი და ასტრონომი (ძვ. წ. დაახლ. 315-240)

არატე სიკიონელი (Aratos ho Sikyōnios) - ძვ. ბერძენი სახელმწ. მოღვაწე (ძვ. წ. 271-213)

არაფათ-ი იასირ - პალესტინის წინააღმდეგობის მოძრაობის მოღვაწე (1929-2004)

არბათნოტ-ი (Arbuthnot) ჯონ - ინგლისელი პუბლიცისტი (1667-1735)

არბენს გუსმან-ი (Arbenz Guzmán) ხაკობო - გვატემალის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (1913-1971)

არბერ-ი (Arber) აგნეს - ინგლისელი ბოტანიკოსი (1879-1960)

არბეს-ი (Arbes) იაკუბ - ჩეხი მწერალი (1840-1914)

არგან-ი (Argand) ემილ - შვეიცარიელი გეოლოგი (1879-1940)

არგედას-ი (Arguedas) ალსიდეს - ბოლივიელი მწერალი (1879-1946)

არგედას-ი (Arguedas) ხოსე მარია - პერუელი მწერალი (1913-1969)

არგეზი (Arghezi) ტუდორ (ნამდვ. სახელი და გვარი - იონ ტეოდორესკუ, (Teodorescu) რუმინელი მწერალი (1880-1967)

არგელანდერ-ი (Argelander) ფრიდრიხ ვილჰელმ ავგუსტ - გერმანელი ასტრონომი (1799-1875)

არგიშთი I - ურარტუს მეფე ძვ. წ. 786-764 წლებში

არგუელიეს-ი (Argüelles) აგუსტინ - ესპანეთის პოლიტ. მოღვაწე (1776-1844)

არდაშირ I - ირანის შაჰი (დაახლ. 180-239, სხვა ცნობებით241)

არდუენ-მანსარ-ი (Hardouin-Mansart) ჟიულ - ფრანგი არქიტექტორი (1646-1708)

არევალო (Arévalo) ხუან ხოსე - გვატემალის საზ. და პოლიტ. მოღვაწე, მწერალი (1904-1990)

არეთა კესარიელი (Arethas ho Kaisareus) - ბიზანტიელი ფილოლოგი და მწერალი (დაახლ. 850 - დაახლ. 944)

არენიუს-ი (Arrhenius) სვანტე ავგუსტ - შვედი ფიზიკოსი და ქიმიკოსი (1859-1927)

არეოლა (Arreola) ხუან ხოსე - მექსიკელი მწერალი (1918-2001)

არეტინო (Aretino) პიეტრო - იტალიელი მწერალი და პუბლიცისტი (1492-1556)

ართურ-ი (Arthur) ჩესტერ ალენ - აშშ-ის სახელმწ. მოღვაწე, იურისტი (1830-1886)

არიაბჰატა - ინდოელი ასტრონომი და მათემატიკოსი (დ. 476)

არიანი აბდ ალ-რაჰმან იბნ იაჰია - იემენის არაბთა რესპუბლიკის პოლიტ. მოღვაწე (დაახლ. 1910 -1998)

არიანე ფლავიუს (ბერძნ. Arrianos Phlabios, ლათ. Arrianus Flavius) - ბერძენი ისტორიკოსი და ფილოსოფოსი (დაახლ. 95-175)

არიარათე (Ariarathēs) - კაპადოკიის მმართველობისა და მეფეების სახელი ძვ. წ. IV-I საუკუნეებში

არივარა ნარიჰარა - იაპონელი პოეტი (825-880)

არიოვისტ-ი (Ariovist, ლათ. Ariovistus) - გერმანული ტომის, სვებების, ბელადი (ძვ. წ. I ს.)

არიონ-ი (Ariōn) - ძვ. ბერძენი პოეტი (ძვ. წ. VII-VI სს.)

არიოსტო (Ariosto) ლუდოვიკო - იტალიელი პოეტი (1474-1533)

არისიმა ტაკეო - იაპონელი მწერალი (1878-1923)

არისმენდი (Arismendi) როდნეი - ურუგვაის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1913-1989)

არისტაგორა მილეტელი (Aristagoras ho Milēsios) - მილეტის ტირანი (გ. ძვ. წ. 497)

არისტარქე (ბერძნ. Aristarchos) - კოლხეთის მმართველი (ძვ. წ. I ს.)

არისტარქე სამოთრაკიელი (Aristarchos ho Samothrakios) - ძვ. ბერძენი გრამატიკოსი და კრიტიკოსი (ძვ. წ. დაახლ. 217- დაახლ. 145)

არისტარქე სამოსელი (Aristarchos ho Samios) - ძვ. ბერძენი ასტრონომი და გეომეტრი (ძვ. წ. IV ს. დასასრ. - III ს. I ნახ.)

არისტიდე (Aristeidēs) - ძვ. ბერძენი პოლიტ. და სამხ. მოღვაწე (დაახლ. ძვ. წ. 540- დაახლ. 467)

არისტიდე მილეტელი (Aristeidēs ho Milēsios) - ძვ. ბერძენი მწერალი (ძვ. წ. I ს.)

არისტიპე კირენელი (Aristippos ho Kyrēnaios) - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი (ძვ. წ. 435-355/360

არისტონიკე (Aristonikos) - მონებისა და ღარიბების სოციალური მოძრაობის ბელადი პერგამონის სამეფოში (ძვ. II წ. ს.)

არისტოტელე (Aristotelēs) - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი და მეცნიერი (ძვ. წ. 384-322)

არისტოფანე (Aristopħanēs) - ძვ. ბერძენი კომედიოგრაფი (ძვ. წ. 445-385 ან 386)

არისტოფანე ბიზანტიონელი (Aristophanēs ho Bisantios) - ალექსანდრიელი გრამატიკოსი, ფილოლოგი (დაახლ. ძვ. წ. 257-180)

არიფ არდებილი - სპარსულენოვანი აზერბაიჯანელი პოეტი (XIV ს.)

არიფ ყაზვინი მირზა აბუ ლ-ყასემ - ირანელი პოეტი (1882-1933)

არკადიუს-ი (Arcadius) - აღმოსავლეთ რომის იმპერატორი (377-408)

არკესილაე (Arkesilaos) - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი (ძვ. წ. 315-241)

არკონადა (Arkonada) სესარ მუნიოს - ესპანელი მწერალი და ჟურნალისტი (1898-1964)

არკრაიტ-ი (Arkwright) რიჩარდ - ინგლისელი მეწარმე (1732-1792)

არლან-ი (Arland) მარსელ - ფრანგი მწერალი და კრიტიკოსი (1899-1986)

არლტ-ი (Arlt) რაინერ - გერმანელი მეცნიერი იურისტი (1928-1997)

არმაინ პანე (Armyn Pane) - ინდონეზიელი მწერალი (1908-1970)

არმელ-ი (Harmel) პიერ - ბელგიის სახელმწ. მოღვაწე (1911-2009)

არმენოპულოს-ი (Armenopulos) კონსტანტინე - ბიზანტიური იურისპრუდენციის წარმომადგენელი, კანონთა მოკლე პრაქტიკული სახელმძღვანელოს ავტორი (1320-1380 ან 1383)

არმინიუს-ი (Arminius) - გერმანული ტომის, ხერუსკების, ბელადი (დაახლ. ძვ. წ. 18- ახ. წ. 21)

არმსტრონგ-ი (Armstrong) ედუინ ჰაუარდ - ამერიკელი მეცნიერი, რადიოტექნიკოსი (1890-1954)

არმსტრონგ-ი (Armstrong) ნილ - აშშ-ის კოსმონავტი მფრინავი (დ. 1930-)

არმფელტ-ი (Armfelt) გუსტავ მორიც - შვეციისა და რუსეთის სამსახურში მყოფი სამხ. და სახელმწ. მოღვაწე; წარმოშობით ფინელი (1757-1814)

არნარსონ-ი (Arnarson) ინგოლფ - ისლანდიის პირველი მოახალშენე, ნორვეგიელი (IX ს.)

არნაუდოვ-ი (Арнаудов) მიხაილ - ბულგარელი ლიტერატურათმცოდნე (1878-1978)

არნდტ-ი (Arndt) ერნსტ მორიც - გერმანელი პოეტი, ისტორიკოსი და პუბლიცისტი (1769-1860)

არნედო ალვარეს-ი (Arnedo Alvarez) - არგენტინის მუშათა და კომუნისტური მოძრაობის მოღვაწე (1897-1980)

არნიმ-ი (Arnim) ბეტინა (ელიზაბეთ) ფონ - გერმანელი მწერალი (1785-1859)

არნიმ-ი (Arnim) ლუდვიგ ახიმ ფონ - გერმანელი მწერალი (1781-1831)

არნო (Arnaud) ანტუან - ფრანგი ღვთისმეტყველი და ფილოსოფოსი (1612-1694)

არნო (Arnaud) ანტუან - ფრანგი რევოლუციონერი (1831-1885)

არნო (Arnault) ანტუან ვენსინ - ფრანგი დრამატურგი და პოეტი (1766-1834)

არნო (Arnaud) ჟორჟ (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი და გვარი - ანრი ჟირარი, Girard) ფრანგი მწერალი (1917-1987)

არნოლდ-ი (Arnold) ემანუელ - ჩეხი საზ. მოღვაწე (1800-1869)

არნოლდ-ი (Arnold) ვალტერ - გერმანელი მოქანდაკე (1909-1979)

არნოლდ-ი (Arnold) მათიუ - ინგლისელი პოეტი (1822-1888)

არნოლდ-ი (Arnold) სტანისლავ - პოლონელი ისტორიკოსი (1895-1973)

არნოლდ-ი (Arnold) ჰენრი ჰარლი - აშშ-ის სამხ. მოღვაწე და თეორეტიკოსი (!886-1950)

არნოლდ ბრეშელი, არნალდო ბრეშელი (ლათ. Arnoldus de Brexia; იტალ. Arnaldo da Brescia) - იტალიის პოლიტ. მოღვაწე (XI ს. დასასრ. ან XII ს. დასაწყ. - 1155)

არნოლდ ლიუბეკელი (Arnold von Lübeck) - გერმანელი მემატიანე ბერი (გ. 1212)

არნოლდსონ-ი (Arnoldson) სიგრიდ - შვედი მომღერალი ქალი (1861-1943)

არნოლფო დი კამბიო (Arnolfo di Gambio) - იტალიელი მოქანდაკე და არქიტექტორი (დაახლ. 1245-1310-მდე)

არნონ-ი (Arnon) დანიელ იზრეიელ - ამერიკელი ბიოქიმოკოსი და მცენარეთა ფიზიოლოგი (1910-1994)

არნუ (Arnould) შარლ ოგიუსტ ემილ არტიურ - საფრანგეთის პოლიტ. მოღვაწე (1833-1895)

არონ-ი (Aron) რეიმონ - ფრანგი სოციოლოგი (1905-1983)

აროსემენა გომეს-ი (Arosemena Gomez) ოტო - ეკვადორის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (დ. 1911-)

არპადები - უნგრეთის მთავართა (889-1000), შემდეგ მეფეთა (1000-1301) დინასტია

არჟანსონ-ი (ď Argenson) რენე ლუი - საფრანგეთის სახელმწ. მოღვაწე, ეკენომისტი (1694-1757)

არტაბაზე (Artabazos) - სპარსეთის მეფის ქსერქსეს სარდალი (ძვ. წ. V ს.)

არტაბაზე (Artabazos) - სარდალი და მცირე აზიის მმართველი სპარსეთის მეფის არტაქსერქსე II-ის დროს (ძვ. წ. IV ს.)

არტაქსერქსე I (ბერძნ. Artaxerxēs) მაკროქეირი - სპარსეთის მეფე აქემენიდთა დინასტიისა (ძვ. წ. 465-424)

არტაქსერქსე II (ბერძნ. Artaxerxēs) მნემონი - სპარსეთის მეფე აქემენიდთა დინასტიისა (ძვ. წ. 404-358)

არტაქსერქსე III (ბერძნ. Artaxerxēs) ოქოსი - სპარსეთის მეფე აქემენიდთა დინასტიისა (ძვ. წ. 358-338)

არტედი (Artedi) პეტერ - შვედი ზოოლოგი (1705-1735)

არტეველდე (Artevelde) იაკობ ვან - ფლანდრიის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (1290-1345)

არტეველდე (Artevelde) ფილიპ ვან - ფლანდრიის პოლიტ. მოღვაწე (1340-1382)

არტიგას-ი (Artigass) ხოსე ხერვასიო - ურუგვაის სამხ. და პოლიტ. მოღვაწე (1764-1850)

არტო (Artaud) ანტონენ - ფრანგი მწერალი (1896-1948)

არტო (Artôt) მარგერიტ ჟოზეფინ დეზირე - ფრანგი მომღერალი ქალი (1835-1907)

არტსენ-ი (Artsen) პიტერ - ნიდერლანდელი ფერმწერი (1508/09-1575)

არქვანაქტიდები (ბერძნ. Archainaktidai) - ბოსფორის სამეფოს მმართველები ძვ. წ. 480-438 წლებში

არქელაე (Archelaos) - პონტოს მეფის, მითრიდატე VI ევპატორის, მხედართმთავარი (ძვ. წ. II-I სს.)

არქელაე (Archelaos) - მაკედონიის მეფე ძვ. წ. 413-399 წლებში

არქიდამე II (Archidamos) - სპარტის მეფე ძვ. წ. 469 ან 476-427 წლებში

არქილოქე (Archilochos) - ძვ. ბერძენი პოეტი (ძვ. წ. VII ს.)

არქიმედე (Archimēdēs) - ძვ. ბერძენი მეცნიერი, მათემატიკოსი და მექანიკოსი (დაახლ. ძვ. წ. 287-212)

არქიპოეტა - XII ან XIII ს. გერმანელი ლირიკოსის ფსევდონიმი ან მეტსახელი (ნამდვილი სახელი და გვარი უცნობია)

არქიტა ტარენტელი (Architas ho Tarantinos) - ძვ. ბერძენი ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი და მუსიკის თეორეტიკოსი (ძვ. წ. IV ს.)

არღუნ-ხან-ი - ირანის მონღოლი გამგებელი 1284-1291 წლებში

არშაკიდები, არშაკიანები - პართული დინასტია ირანში (ძვ. წ. 250-ახ. წ. 224)

ასად-ი ჰაფეზ - სირიის სახელმწ. მოღვაწე (1930-2000)

ასადი ტუსი აბუ მანსურ ალი იბნ აჰად - სპარსულ-ტაჯიკური პოეზიის წარმომადგენელი, ლექსიკოგრაფი (XI ს. დასაწყ. - XI ს. 80-იანი წწ.)

ასაკი (Asachi) გეორგე - მოლდაველი და რუმინელი მწერალი (1788-1869)

ასანია ი დიეს-ი (Azaña y Diez) მანუელ - ესპანეთის პოლიტ. მოღვაწე, მწერალი (1880-1940)

ასანუმა ინეძირო - იაპონიის სოციალ-დემოკრატიული მოძრაობის მოღვაწე (1898-1960)

ასარხადონ-ი - ასურეთის მეფე ძვ. წ. 680-669 წლებში

ასაფ ალი არუნა - ინდოეთის პოლიტ. და საზ. მოღვაწე ქალი (1909-1996)

ასბიერნსენ-ი (Asbjörnsen) პეტერ კრისტენ - ნორვეგიელი მწერალი და მეცნიერი (1812-1885)

ასდრენი (Asdreni) ალექსანდრ სოტირ დრენოვა - ალბანელი პოეტი და პუბლიცისტი (1872-1945)

ასევედო (Acevedo) ედუარდო - ურუგვაის სახელმწ. და საზ. მოღვაწე (1857-1948)

ასევედო (Acevedo) ისიდორო - ესპანელი მწერალი, ესპანეთის კომპარტიის ერთ-ერთი დამაარსებელი (1867-1952)

ასენის დინასტია (Asen, Assen) - სამეფო დინასტია შუა საუკუნეების ბულგარეთში (1187-1280)

ასი (Assi, Assy) ადოლფ ალფონს - პარიზის კომუნის (1871) წევრი (1841-1886)

ასიკაგა - მმართველი დინასტია იაპონიაში (1335 ან 1338-1573)

ასკენაზი (Askenazy) შიმონ - პოლონელი ისტორიკოსი (1866-1935)

ასკვით-ი (Asquith), ლორდი ოქსფორდი და ასკვითი, ჰერბერტ ჰენრი - ინგლისის სახელმწ. მოღვაწე (1852-1928)

ასკლეპიადე (Asklēpiadēs) - რომაელი ექიმი; წარმოშობით ბერძენი (ძვ. წ. 128-56)

ასკლეპიადე სამოსელი (Asklēpiadēs ho Samios) - ძვ. ბერძენი პოეტ-ეპიგრამისტი (ძვ. წ. III ს.)

ასკოლი (Ascoli) გრაციადიო იზაია - იტალიელი ენათმეცნიერი (1829-1907)

ასლან-ი (Aslan) ანა - რუმინელი გერონტოლოგი ქალი (1897-1988)

ასმან-ი (ABmann) რიხარდ - გერმანელი აეროლოგი (1845-1918)

ასნიკ-ი (Asnyk) ადამ - პოლონელი პოეტი (1838-1897)

ასორინ-ი (Azorin; ნამდვ. სახელი და გვარი - ხოსე მარტინეს რუისი, Martinez Ruiz) - ესპანელი მწერალი და ლიტერატურათმცოდნე (1874-1967)

ასპარუხ-ი, ისპერიხი - პროტობულგართა ხანი (გ. დაახლ. 701)

ასპასია (Aspasia) - სილამაზითა და განათლებით განთქმული ბერძენი ქალი, პერიკლეს მეუღლე, მეგობარი და მრჩეველი (გ. დაახლ. ძვ. წ. 470)

ასპლუნდ-ი (Asplund) ერიკ გუნარ - შვედი არქიტექტორი (1885-1940)

ასტიაგე (ბერძნ. (Astyagēs) - მიდიის მეფე ძვ. წ. 585/584-550/549 წლებში

ასტონ-ი (Aston) ფრანსის უილიამ - ინგლისელი ფიზიკოსი (1877-1945)

ასტრიუკ-ი (Astruc) ჟან - ბიბლიის ტექსტების კრიტიკული შესწავლის ფუძემდებელი (ფრანგი) (1684-1766)

ასტურიას-ი (Asturias) მიგელ ანხელ - გვატემალელი მწერალი (1899-1974)

ასუელა (Azuela) მარიანო - მექსიკელი მწერალი (1873-1952)

ასუკუტა იტაო - იაპონიის პოლიტ. მოღვაწე (დ. 1915-)

ასურბანიფალ-ი - ასურეთის მეფე ძვ. წ. 669 - დაახლ. 633 წლებში

ასურნასირფალ II - ასურეთის მეფე ძვ. წ. 883-859 წლებში

ასფალგ-ი (Assfalg) იულიუს - გერმანელი აღმოსავლეთმცოდნე, ქართველოლოგი (1919-2001)

ატალიდები - პერგამონის მმრათველი დინასტია (ძვ. წ. 283-133)

ატაჰუალპა (Atahualpa) - პერუს ინდიელთა ტომის, ინკების, მმართველი (დაახლ. 1500-1533)

ატერბუმ-ი (Atterbom) პერ დანიელ ამადეუს - შვედი პოეტი (1790-1855)

ატვუდ-ი (Atwood) ტომას - დიდი ბრიტანეთის პოლიტ. მოღვაწე (1783-1856)

ატია სუა, ატიარ სუა - კამბოჯის აჯანყების (1864-66) ხელმძღვანელი

ატილა (Attila), ეცელი (Etzel) - ჰუნების წინამძღოლი (გ. 453)

ატრე პრაჰლად კეშავ (ფსევდ. - კეშავკუმარი) - ინდოელი მწერალი (1898-1969)

ატუსპარია (Atusparia) პედრო პაბლო - მემამულეთა წინააღმდეგ აჯანყებულ ინდიელ გლეხთა ხელმძღვანელი პერუში (დ ? - გ. 1885)

აუდ-ი (Oud) იაკობუს იოჰანეს პიტერ - ჰოლანდიელი არქიტექტორი (1890-1963)

აუენბრუგერ-ი (Auenbrugger) ლეოპოლდ - ავსტრიელი ექიმი (1722-1809)

აუერბახ-ი (Auerbach) ბერთოლდ (ნამდვ. სახელი და გვარი - მოზეს ბარუხი, Baruch) გერმანელი მწერალი და პუბლიცისტი (1812-1882)

აუვერს-ი (Auwers) არტურ იულიუს გეორგ ფრიდრიხ - გერმანელი ასტრონომი (1838-1915)

აუნ სან-ი - ბირმის სახელმწ. მოღვაწე და ეროვნულ-განმათავისუფლი მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი (1915-1947)

აურანგზებ-ი - დიდ მოგოლთა იმპერიის (ინდოეთი) (1618-1707)

აურელიან-ი (Aurelian) პეტრე - რუმინელი ეკონომისტი (1833-1909)

აუსგეირსონ-ი (Āsgeirsson) აუსგეირ - ისლანდიის სახელმწ. მოღვაწე (1894-1972)

აუფი მუჰამედ, / იხ. ავფი მ.

აფანდი (Affandi) კუსუმა - ინდონეზიელი ფერმწერი ფა გრაფიკოსი (1910-1990)

აფრაშთე მუჰამად ალი - ირანელი მწერალი (1908-1959)

აფტალიონ-ი (Aftalion) ალბერ - ფრანგი ბურჟუაზიული ეკონომისტი (1874-1956)

აქა გუნდუზ-ი (Aka Gündüz, ფსევდ.; ნამდვილი სახელი - ჰუსეინ ავნი) თურქი მწერალი (1885-1958)

აქბარ-ი ჯალალ ალ-დინ მუჰამად - დიდ მოგოლთა იმპერიის (ინდოეთი) გამგებელი (1542-1605)

აქბარ ალაჰაბადი (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - საიდ აქბარ ჰუსეინ რიზვი) - ინდოელი პოეტი (1846-1921)

აქემენიდები (Achaimenidai) - სამეფო დინასტია ძვ. სპარსეთში (ძვ. წ. 558-330)

აქილევს ტატიოს-ი (Achilleus Tatios) - ძვ. ბერძენი მწერალი (IV ს.)

აქიფ-ი (Akif) მეჰმედ (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი - ერსოი, ცნობილია აგრეთვე, როგორც მოლა სურათი) - თურქი პოეტი, პუბლიცისტი (1873-1936)

აქო - ინდოელი პოეტი (1591-1656)

აქსარაილ-ი ქერიმეთინ მაჰმუდ - თურქი ისტორიკოსი (XIV ს.)

აქსელროდ-ი (Axelrod) ჯულიუს - ამერიკელი ფიზიოლოგი და ფარმაკოლოგი (1912-2004)

აქსენფელდ-ი იზრაილ - ებრაელი მწერალი (1787-1866)

აქსერ-ი (Axer) ერვინ - პოლონელი რეჟისორი (დ. 1917-)

აქტე (Achté), აქტე-იალანდერი (Achté-Jalander) აინო - ფინელი მომღერალი ქალი (1876-1944)

აქტე (Achté) ემი შარლოტა (ქალიშვილობის გვარი - სტრემერი) - ფინელი მომღერალი ქალი (1850-1924)

აქტე (Achté) ლორენც ნიკოლაი - ფინელი კომპოზიტორი, მომღერალი, დირიჟორი, პედაგოგი (1835-1900)

აქციუს-ი (Accius) ლუციუს - რომაელი დრამატურგი და ფილოლოგი (ძვ. წ. 170-დაახლ. 90)

აღა-მაჰმად-ხან-ი - ირანის გამგებელი (1742-1797)

აღა-ხან III სულთან მუჰამედ-შაჰ - ისმაილიტების სექტის იმამი, ინდოეთის პოლიტ. და რელიგ. მოღვაწე (1877-1957)

აღლაბიდები - არაბული წარმოშობის ამირების დინასტია ჩრდ. აფრიკაში (800-909)

აშ-ი შოლომ - ებრაელი მწერალი (1880-1957)

ალ-აშა მაიმუნ იბნ კაის - არაბი პოეტი (დაახლ. 530-625 ან 629)

ალ-აშარ-ი აბუ ლ-ჰასან ალი - არაბი ღვთისმეტყველი (873/874-935 ან 941)

აშვაგჰოშა - ინდოელი მწერალი (გადმოცემის თანახმად, მოღვაწეობდა I-II სს-ში)

აშიკ-ფაშა (Âşik Paşa) თურქი პოეტი (1271-1332)

აშკ-ი უპენდრანათ - ინდოელი მწერალი (დ. 1910-)

აშკერც-ი (Aškerc) ანტონ - სლოვენი პოეტი (1856-1912)

აშმარ-ი მუჰამად - სირიის საზ. მოღვაწე (1880-1960)

აშოკა - ინდოეთის მეფე (ძვ. წ. 268-232)

აშოფ-ი (Aschoff) კარლ ალბერტ ლუდვიგ - გერმანელი პათოლოგ-ანატომი (1866-1942)

აშტონ-ი (Ashton) ფრედერიკ - ინგლისელი ბალეტის მსახიობი, ბალეტმაისტერი (1906-1988)

აჩადი (Acsády) იგნაც - უნგრელი ისტორიკოსი (1845-1906)

აჩეამპონგ-ი (Asheampong) იგნატიუს - განის პოლიტ. და სამხ. მოღვაწე (1931-1979)

აძელიო (Azeglio) მასიმო ტაპარელი, მარკიზ დ - იტალიის პოლიტ. მოღვაწე, მწერალი და მხატვარი (1798-1866)

ახ-ი (Ach) ნარცის - გერმანელი ფსიქოლოგი (1871-1946)

ახთარ-ი (ნამდვ. სახელი - აჰმადბეგ გორჯი) - ირანელი მწერალი და მეცნიერი (დ?-გ. 1816)

ახიმ-ი (Achim) ანდრაშ - უნგრეთის პოლიტ. მოღვაწე (1871-1911)

ალ-ახრას-ი აბდ ალ-ღაფარ იბნ ალ-ვაჰიდ იბნ ვაჰბ - არაბი პოეტი (ერაყი) (1805-1874)

ალ-ახტალ-ი ღიას იბნ ღავს იბნ ალ-სალტ - ქრისტიანი არაბი პოეტი (დაახლ. 640- დაახლ. 710)

აჰიჯო (Ahidjo) აჰმადუ - კამერუნის სახელმწ. მოღვაწე (1924-1989)

აჰლი შირაზი - ირანელი პოეტი (დაახლ. 1460-1536)

აჰმადე ხანი - ქურთი პოეტი (1650-1706)

აჰმად იბნ ჰანბალ-ი - მუსლიმი თეოლოგი, იურისტი (780-855)

აჰმად მავლავი - ავღანელი მწერალი (XIX ს. II ნახ.)

აჰმად შავკი, / იხ. შავკი ა.

აჰმად-შაჰ დურანი - ავღანეთის სახელმწ. მოღვაწე და მხედართმთავარი; დურანის სახელმწიფოს დამაარსებელი და შაჰი (დაახლ. 1721-1773)

აჰმადჯან მუნში - ავღანელი მწერალი (1882-1951)

აჰმედ-ი - ოქროს ურდოს ყაენი (გ. 1481)

აჰმედ-ი - ტუნისის მმართველი (დ? - გ. 1855)

აჰმედი (Ahmedi) თაჯედინ იბრაჰიმ იბნ ჰიზრი - თურქი პოეტი (1334/35-1413)

აჰმედ მიდჰათ-ფაშა (Ahmet Midhat) - თურქი მწერალი, განმანათლებელი (1844-1913)

აჰმედ რასიმ-ი (Ahmet Rasim) - თურქი მწერალი, კრიტიკოსი და ჟურნალისტი (1864-1932)

აჰმედ-ფაშა (Ahmet Paşa) - თურქი პოეტი და პოლიტ. მოღვაწე (გ. 1497)

აჰმედ ჯალაირ-ი - ჯალაირიდების სახელმწიფოს (ირანი) გამგებელი (გ. 1410)

აჰმედ ჰაშიმ-ი (Ahmet Haşim) - თურქი პოეტი (1885-1933)

აჰო (Aho) იუჰანი (ნამდვ. გვარი - ბრუფელდტი, Brofeldt) - ფინელი მწერალი და ჟურნალისტი (1861-1921)

ბაადე (Baade) ვალტერ (უოლტერ) - გერმანელი ასტრონომი; 1931-1958 წლებში მუშაობდა აშშ-ში (1893 - 1960).

ბაადე (Baade) ფრიც - გერმანელი ეკონომისტი (გფრ) (1893 - 1974).

ბაადერ-ი (Baader) ფრანც ქსავერ ფონ - გერმანელი ფილოსოფოსი, ბუნებისმეტყველი (1765 - 1841).

ბაბ-ი (ნამდვ. ლი - საიდ ალი მუფამადი)- ბაბიდების სექტის დამაარსებელი ირანში (1819 - 1850).

ბაბა, ბჰაბჰა ჰომი ჯეჰანგირ - ინდოელი ფიზიკოსი (1909 - 1966).

ბაბა (Baba) კორნელიუ - რუმინელი გრაფიკოსი (1906-1997).

ბაბა თაჰერ ურიან-ი - სპარსელი პოეტი-მისტიკოსი (დაახლ. 1000 - დაახლ. 1055).

ბაბა ფეღანი (მეტსახელი - ჰაფეზ მცირე) - ირანელი პოეტი (გ. 1516 ან 1519).

ბაბა ქუჰი შირაზი აბუ აბდ ალ-ლაჰ ალი იბნ მუჰამად - სპარსელი პოეტი-მისტიკოსი (გ. 1036 ან 1050/51).

ბაბეფ-ი (Babeuf) გრაკქუს (ნამდვ. სახელი - ფრანსუა ნოელი) - ფრანგი რევოლუციონერი (1760 - 1797).

ბაბექ-ი (ნამდვ. სახელი - ჰასანი) - სახალხო აჯანყების ბელადი აზერბაიჯანსა და დას. ირანში (დაახლ. 798/800 - 838).

ბაბინსკი (Babinski) ჟოზეფ - ფრანგი ექიმი (1857-1932).

ბაბიჩ-ი (Babics) ანტალ - უნგრელი ქირურგი (1902-1992).

ბაბიჩ-ი (-Babits) მიხაი - უნგრელი მწერალი (1883 - 1941).

ბაბრიოს-ი (Babrios) - ძვ. ბერძენი პოეტი-მეიგავე (IIს.).

ბაბურ-ი ზაჰირედინ მუჰამად - დიდ მოგოლთა სახელმწიფოს დამაარსებელი ინდოეთში (1483 - 1530).

ბაგესენ-ი (Baggesen) იენს - დანიელი მწერალი, მთარგმნელი და ფილოსოფოს-განმანათლებელი (1764-1826).

ბაგრიანა (Багряна) ელისავეტა (ნამდვ.გვარი - ბელჩევა, Белчева) - ბულგარელი პოეტი ქალი (1893-1991)

ბადი ალ-ზამან-ი აბუ ლ-ფადლ აჰმად იბნ ალ-ჰუსეინ ალ-ჰამადანი - არაბი მწერალი (968 - 1008).

ბადი ალ-ზამან ფორუზანფარ-ი - ირანელი ლიტერატურათმცოდნე და პოეტი (დ. 1900-).

ბადოლიო (Badoglio) პიეტრო - იტალიის სამხ. და სახელმწ. მოღვაწე, მარშალი (1871-1956).

ბაზარ-ი (Bazard) სენტ ამან - ფრანგი სოციალისტ-უტოპისტი (1791-1832).

ბაზედოვ-ი (Basedow, გერმ. გამოთქმით - ბაზედო) იოჰან ბერნჰარდ - გერმანელი პედაგოგი (1724-1790).

ბაზედოვ-ი (Basedow, გერმ. გამოთქმით - ბაზედო) კარლ - გერმანელი ექიმი (1799-1854).

ბაზენ-ი (Bazaine) აშელ ფრანსუა - საფრანგეთის მარშალი (1811-1888).

ბაზენ-ი (Bazin) ერვე (ნამდვ. სახელი და გვარი - ჟან პიერ მარი ერვე-ბაზენი, Hervé-Bazin) - ფრანგი მწერალი (1911-1996)

ალ-ბათანი აბუ აბდ ალ-ლაჰ მუჰამად იბნ ჯაბირ - არაბი ასტრონომი (858-929).

ბათო-ყაენი, ბათუ, საინ-ხანი - მონღოლი ხანი (ყაენი) (1208-1255).

ბაი (Baye) ამურ ოგიუსტ ლუი ჟოზეფ ბერტელო (Berthelot), ბარონ დე - ფრანგი არქეოლოგი (1853-1931).

ბაიაზიდ I ილდირიმ (Bayazid Yildirim) - ოსმალეთის სულთანი (1354 ან 1360-1403).

ბაიაზიდ ანსარი (ზედმეტი სახელი - ფირი როშანი) - ავღანელი პოეტი (1515 ან 1525-1585).

ბაიათი აბდ ალ-ვაჰაბ - არაბი პოეტი (ერაყი) (დ. 1926).

ბაიარ-ი (Bayar) მაჰმუდ ჯელალ - თურქეთის სახელმწ. მოღვაწე (დ.1883/1884-1960).

ბაიერ-ი (Baeyer) ადოლფ - გერმანელი ქიმიკოსი (1835-1917).

ბაიერ-ი (Bayer) გოტლიბ ზიგფრიდ (გერმ. ლიტერატურაში - თეოფილ ზიგფრიდი) - გერმანელი ისტორიკოსი და ფილოლოგი (1694-1738).

ბაიერ-ი (Baeyer) იოჰან იაკობ - გერმანელი გეოდეზისტი (1794-1885).

ბაიერ-ი (Beyer) ფრანკ - გერმანელი კინორეჟისორი (1932-2006).

ბაიერნ-ი (Bayern) ფრიდრიხ (თედორე) სამუელის ძე - ავსტრიელი ნატურალისტი და არქეოლოგი, კავკასიის მუზეუმის ფონდების ერთ-ერთი ფუძემდებელი (1817-1886).

ბაიი (Bailly) ჟან სილვენ - საფრანგეთის დიდი რევოლუციის მოღვაწე, ასტრონომი (1736-1793).

ბაილშტაინ-ი (Beilstein) ფრიდრიხ (თედორე თედორეს ძე) - ქიმიკოსი, პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი; ეროვნებით გერმანელი (1838-1906).

ბაიმლერ-ი (Beimler) ჰანს - გერმანელი კომუნისტი (1895-1936).

ბაიორ-ი (Bajor) გიზი - უნგრელი მსახიობი ქალი (1893-1951).

ბაირაქთარ-ი (Bayraktar) მუსტაფა-ფაშა - ოსმალეთის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1765-1808).

ბაირონ-ი (Byron) ჯონ - ინგლისელი ზღვაოსანი (1723-1786).

ბაირონ-ი (Byron) ჯორჯ ნოელ გორდონ - ინგლისელი პოეტი (1788-1824).

ბაიფ-ი (Baif) ჟან ანტუან დე - ფრანგი პოეტი (153-1589).

ბაიჩი-ჟილინსკი (Bajcsy Zsilinszky) ენდრე - უნგრეთის პოლიტ. მოღვაწე (1886-1944).

ბაკ-ი (Bacq) ზენონ მარსელ - ბელგიელი ფიზიოლოგი, ფარმაკოლოგი და რადიო-ბიოლოგი (1903-1983).

ბაკ-ი (Buck) პერლ - ამერიკელი მწერალი ქალი (1892-1973).

ბაკ-ი (Buck) ტიმ - კანადის კომუნისტური და მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1891-1973).

ბაკალოვ-ი (Бакалов) გეორგი ივანოვ - ბულგარელი პუბლიცისტი (1873-1939).

ბაკასირ-ი ალი აჰმედ - ეგვიპტელი დრამატურგი და მწერალი (1910-1969).

ბაკემა (Bakema) იაკობ ბერენდ - ჰოლანდიელი არქიტექტორი (1914-1981).

ბაკი (Baki) მაჰმუდ აბდულბაკი - თურქი პოეტი (1526-600).

ბაკინგემ-ი (Buckingham) ჯორჯ ვილერზ - ინგლისის სახელმწ. მოღვაწე (1592-1628).

ბაკოვია (Bacovia, ფსევდ.; ნამდვ. გვარი - ვასილიუ, Vasiliu) ჯორჯე - რუმინელი პოეტი (1881-1957).

ბაკლუნდ-ი (Backlund) ჰელგე გეტრიკ - შვედი გეოლოგი და პეტროგრაფი (1878-1958).

ბაკქილიდე (Bakchylidēs) - ძვ. ბერძენი პოეტი (ძვ. წ. 505-450).

ბალაგერ-ი (Balaguer) ხოაკინ - დომინიკელთა რესპუბლიკის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (1907-2002).

ალ-ბალაზური აჰმად იბნ იაჰია იბნ ჯაბირ - არაბი ისტორიკოსი (დაახლ. 820-892).

ბალამი აბუ ალი მუჰამად იბნ მუჰამად - სპარსულ-ტაჯიკური ლიტერატურის წარმომადგენელი (გ. 974 ან 996).

ბალანჩინ-ი (Balanchine) ჯორჯ (ნამდვ. სახელი და გვარი - ბალანჩივაძე გიორგი მელიტონის ძე) - ამერიკელი ბალეტმაისტერი; წარმოშობით ქართველი (1904-1983).

ბალაჟ-ი (Balázs) ბელა - უნგრელი მწერალი (1884-1949).

ბალარ-ი (Balard) ანტუან ჟერომ - ფრანგი ქიმიკოსი (1802-1876).

ბალაშა (Balassa), ბალაში (Balassi) ბალინტ - უნგრელი პოეტი (1554-1594).

ბალბო (Balbo) ჩეზარე - იტალიის პოლიტ. მოღვაწე, ისტორიკოსი და მწერალი (1789-1853).

ბალბოა ვასკო ნუნიეს დე, /იხ. ნუნიეს დე ბალბოა ვ.

ბალგოს-ი (Balgos) მარიანო - ფილიპინების მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1898-1954).

ბალდუნგ-ი (Baldung; მეტსახელი - გრინი, Grien) ჰანს - გერმანელი ფერმწერი და გრაფიკოსი (დაახლ. 1484/85-1545).

ბალდუს-ი (Baldus), ბალდო (Baldo) - იტალიელი იურისტი (1327-1400).

ბალზაკ-ი (Balzac) ონორე დე - ფრანგი მწერალი (1799-1850).

ბალზაკ-ი (Balzac) ჟან ლუი გეზ დე - ფრანგი მწერალი (1597-1654).

ბალთაზარ-ი - ბაბილონის მეფის, ნაბონიდის შვილი (გ. ძვ. წ. 539).

ბალი (Bally) შარლ - შვეიცარიელი ენათმეცნიერი (1865-1947).

ბალინიო (Baliño) კარლოს - კუბელი რევოლუციონერი (1848-1926).

ბალინტ-ი (Balint) გაბრიელ - უნგრელი ენათმეცნიერი (1844-1913).

ბალკანსკი (Балкански) ნენკო დიმიტროვ - ბულგარელი ფერმწერი (1907-1977).

ბალმასედა (Balmaceda) ხოსე მანუელ - ჩილეს სახელმწ. მოღვაწე (დაახლ. 1840-1891).

ბალტიმორ-ი (Baltimore) დეივიდ - ამერიკელი ვირუსოლოგი (დ. 1938-).

ბალფურ-ი (Balfour) ართურ ჯეიმზ - ინგლისის სახელმწ. მოღვაწე (1848-1930).

ბალფურ-ი (Balfour) ფრანსის მეიტლენდ - ინგლისელი ზოოლოგი (1851-1882).

ბალცერ-ი (Balzer) ოსვალდ მარიან - პოლონელი ისტორიკოსი (1858-1933).

ბალხი აბუ ლ-მუაიად - სპარსულ-ტაჯიკური ლიტერატურის წარმომადგენელი (Xს. II ნახ.).

ბან-ი (Bán) ფრიდიეშ - უნგრელი კინორეჟისორი (1902-1969).

ბანახ-ი (Banach) სტეფან - პოლონელი მათემატიკოსი (1892-1945).

ბანგ-ი (Bang) ჰერმან - დანიელი მწერალი (1857-1912).

ბან გუ (მეორე სახელი - ბან მენძიანი) - ჩინელი ლიტერატორი და ისტორიკოსი (32-92).

ბანდა (Banda) ჰეისტინგზ კამუზუ - მალავის რესპუბლიკის სახელმწ. მოღვაწე (1902/1905-1997).

ბანდარანაიკე სირიმავო - შრი-ლანკის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე ქალი (1916-2000).

ბანდარანაიკე სოლომონ - ცეილონის (შრი-ლანკის) პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე (1899-1959).

ბანდელო (Bandello) მატეო - იტალიელი მწერალი (დაახლ. 1485-1561).

ბანდროვსკა-ტურსკა (Bandrowska-Turska) ევა - პოლონელი მომღერალი ქალი (1899-1979).

ბანერჯი პრამასანას - ინდოელი ეკონომისტი და საზ. მოღვაწე (1879-1964).

ბანერჯი სურენდრანათ - ინდოეთის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე (1848-1925).

ბანვილ-ი (Banville) თეოდორ დე - ფრანგი პოეტი (1823-1891).

ბანზენ-ი (Bahnsen) იულიუს - გერმანელი ფილოსოფოსი (1830-1881).

ბანიან-ი (Bunyan) ჯონ - ინგლისელი მწერალი (1628-1688).

ბანკოვიჩ-ი (Банковиħ) - სერბიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1857-1911).

ბანკროფტ-ი (Bancroft) ჯორჯ - აშშ-ის პოლიტ. მოღვაწე (1800-1891).

ბანტინგ-ი (Banting) ფრედერიკ გრანტ - კანადელი ფიზიოლოგი (1891-1941).

ბანუშ-ი (Banuş) მარია - რუმინელი მწერალი ქალი (1914-1999).

ბანფი (Banfi) ჯან ლუიჯი - იტალიელი არქიტექტორი (1910-1945) - იხ. ბ პ რ.

ბან ჩაო - ჩინელი მხედართმთავარი და დიპლომატი (32-102).

ბაო-დაი (Bao-Dai) - ვიეტნამის უკანასკნელი იმპერატორი (1913-1997).

ბაო-ჯაო (მეორე სახელი - ბაო მინიუანი) - ჩინელი პოეტი (დაახლ. 414- დაახლ. 466).

ბარ-ი (Bart) ჟან - ფრანგი მეზღვაური (1650-1702).

ბარან-ი (Baran) პოლ - ამერიკელი ეკონომისტი (1910-1964).

ბარანგა (Baranga) აურელ - რუმინელი დრამატურგი (1913-1979).

ბარანდ-ი (Barrande) იოახიმ - პალეონტოლოგი და გეოლოგი; მოღვაწეობდა ჩეხიაში (1799-1883).

ბარანი (Barany) რობერტ - ავსტრიელი ოტორინოლარინგოლოგი (1876-1936).

ბარას-ი (Barras) პოლ - საფრანგეთის დიდი რევოლუციის მოღვაწე (1755-1829).

ბარბარო (Barbaro) იოსაფატ - ვენეციელი ვაჭარი და დიპლომატი; აქვს ცნობები საქართველოს შესახებ (1413-1494).

ბარბე დ'ორვილი (Barbey d'Aurevilly) ჟიულ ამედე - ფრანგი მწერალი (1808-1889).

ბარბერ-ი (Barber) სემიუელ - ამერიკელი კომპოზიტორი (1910-1981).

ბარბეს-ი (Barbès) არმან - ფრანგი წვრილბურჟუაზიული რევოლუციონერ-დემოკრატი (1809-1870).

ბარბიე (Barbier) ანრი ოგიუსტ - ფრანგი პოეტი (1805-1882).

ბარბიუს-ი (Barbusse) ანრი - ფრანგი მწერალი და საზ. მოღვაწე (1873-1935).

ბარბოზა (Barbosa) რუი - ბრაზილიელი პოლიტ. მოღვაწე (1849-1923).

ბარბონ-ი (Barbon) ნიკოლას - ინგლისელი ეკონომისტი (1640-1698).

ბარბუ (Barbu) ეუჯენ - რუმინელი მწერალი (1924-1993).

ბარდემ-ი, ბარდემ მუნიოსი (Bardem Munõs) ხუან ანტონიო - ესპანელი კინორეჟისორი, სცენარისტი (1922-2002).

ბარდინ-ი (Bardeen) ჯონ - ამერიკელი ფიზიკოსი (1908-1991).

ბარდოშ-ი (Bárdossy) ლასლო - უნგრეთის პოლიტ. მოღვაწე (1890-1946).

ბარე (Barre) მოჰამედ სიად - სომალის სახელმწ. მოღვაწე (1919-1995).

ბარენც-ი (Barents, Barendsz) ვილემ - ჰოლანდიელი ზღვაოსანი (დაახლ. 1550-1597).

ბარერ-ი, ბარერ დე ვიეზაკი (Barère de Vieuzac) ბერტრან - საფრანგეთის დიდი რევოლუციის მოღვაწე, ადვოკატი (1755-1841).

ბარეს-ი (Barrès) მორის - ფრანგი მწერალი (1862-1923).

ბარზანი, მუსტაფა ალ-ბარზანი - ერაყის პოლიტ. მოღვაწე (1903-1979).

ბართ-ი (Barth) კარლ - შვეიცარიელი თეოლოგი (1886-1968).

ბართ-ი (Barth) თომას ფრედრიკ ვეიბეი - ნორვეგიელი პეტროგრაფი და გეოქიმიკოსი (1899-1971).

ბართ-ი (Barth) ჰაინრიხ - გერმანელი ისტორიკოსი, ფილოლოგი, გეოგრაფ-მოგზაური (1821-1865).

ბართოლინუს-ი (Bartholin, Bartholinus) თომას - დანიელი ანატომი (1616-1680).

ბართოლინუს-ი (Bartholin, Bartholinus) კასპარუს - დანიელი მეცნიერ-ენციკლოპედისტი, ანატომი, ფიზიკოსი და ფილოსოფოსი (1655-1738).

ბარი (Barye) ანტუან ლუი - ფრანგი მოქანდაკე და ფერმწერი (1795-1875).

ბარი (Barrie) ჯეიმზ მეთიუ - შოტლანდიელი მწერალი (1860-1937).

ბარიმორ-ი (Barrymore) ჯონ (ნამდვილი გვარი - ბლაითი, Blythe) - ამერიკელი მსახიობი (1882-1942).

ბარიოს-ი (Barrios) ხუსტო რუფინო - გვატემალის სახელმწ. და სამხ. მოღვაწე (1835-1885).

ბარკლა (Barkla) ჩარლზ - ინგლისელი ფიზიკოსი (1877-1944).

ბარ კოხბა - იუდეაში ანტირომაული აჯანყების (132-135) სამხ. ხელმძღვანელის, სიმონის, საპატიო მეტსახელი.

ბარკროფტ-ი (Barcroft) ჯოზეფ - ინგლისელი ფიზიოლოგი (1872-1974).

ბარკჰაუზენ-ი (Barkhausen) ჰაინრიხ გეორგ - გერმანელი მეცნიერი ელექტრონული ფიზიკისა და ელექტროტექნიკის დარგში (1881-1956).

ბარლახ-ი (Barlach) ერნსტ - გერმანელი მოქანდაკე, გრაფიკოსი და მწერალი (1870-1938).

ბარლეტი (ალბ. Barleti, ლათ. Barletius) მარინ - ალბანელი ისტორიკოსი (1450-1512).

ბარლიცკი (Barlicki) ნორბერტ სტანისლავ - პოლონეთის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1880-1941).

ბარნავ-ი (Barnave) ანტუან - საფრანგეთის დიდი რევოლუციის მოღვაწე, სოციოლოგი (1761-1793).

ბარნარდ-ი (Barnard) ედუარდ ემერსონ - ამერიკელი ასტრონომი (1857-1923).

ბარო (Barrot) ოდილონ - საფრანგეთის პოლიტ. და სახელმწ. მოღვაწე, ადვოკატი (1791-1873).

ბარო (Barrault) ჟან ლუი - ფრანგი მსახიობი და რეჟისორი (1910-1994).

ბარონ-ი (Baron) მიშელ - ფრანგი მსახიობი (1653-1729).

ბაროს არანა (Barros Arana) - ჩილელი ისტორიკოსი და პედაგოგ-განმანათლებელი (1830-1907).

ბაროუ (Barrow) აიზეკ - ინგლისელი მათემატიკოსი (1630-1677).

ბაროხა ი ნესი (Baroja y Nessi) პიო - ესპანელი მწერალი (1872-1956).

ბარსაკ-ი (Barsacq) ანდრე - ფრანგი რეჟისორი და თეატრის მხატვარი (1909-1973).

ბარტ-ი (Bart) ჟან (ფსევდ.; ნამდვ. სახელი და გვარი - ეუჯენ ბოტეზი, Botez) - რუმინელი მწერალი (1874-1933).

ბარტელემი (Barthelemy) ოგიუსტ მარსელ - ფრანგი პოეტი (1796-1867).

ბარტოკ-ი (Bartók) ბელა - უნგრელი კომპოზიტორი (1881-1945).

ბარტოლი (Bartoli) მატეო - იტალიელი ენათმეცნიერი (1873-1946).

ბარტოლო და სასოფერატო (Bartolo da Sassoferrato), ბარტოლუსი (Bartolus) - იტალიელი იურისტი (1314-1357).

ბარტოლომეო (Bartolommeo) ფრა [ბარტოლომეო (ან ბაჩო) დელა პორტა, Della Porta] - იტალიელი ფერმწერი (1472 ან 1475-1517).

ბარტონ-ი (Barton) დერეკ ჰაროლდ რიჩარდ - ინგლისელი ქიმიკოსი (1918-1998).

ბარტონ-ი (Barton) ჯონ - ინგლისელი ეკონომისტი (1789-1852).

ბარტოშ-ი (Bartoš) მილან - იუგოსლავიელი იურისტი (1901-1974).

ბარტუ (Barthou) ჟან ლუი - საფრანგეთის სახელმწ. მოღვაწე, პუბლიცისტი, ისტორიკოსი, ადვოკატი (1862-1934).

ბარქან-ი (Barkan) ომერ ლუთფი - თურქი ეკონომისტი, ისტორიკოსი (1902-1979)

ბარჰებრაია, ბარ ებრაია, გრიგოლ-იოანე (არაბული სახელი - აბულ-ფარაჯ იბნ ალ-იბრი) - სირიელი სწავლული და მწერალი (1226-1286).

ბარ-ჰილელ-ი იეჰოშუა - ებრაელი ლოგიკოსი და მათემატიკოსი (1915-1975).

ბასავან-ი - ინდოელი მინიატიურისტი (XVI ს. დასასრ. და XVII ს. დასაწყ.).

ბასანი (Bassani) ჯორჯო - იტალიელი მწერალი (1916-2000).

ბასანო (Bassano); ნამდვ. გვარი - და პონტე, da Ponte) იაკოპო - იტალიელი ფერმწერი (დაახლ. 1517/18-1592).

ბასარაბესკუ (Bassarabescu) იონ - რუმინელი მწერალი (1870-1952).

ბასილი I (Basileios) მაკედონელი - ბიზანტიის იმპერატორი, მაკედონელთა დინასტიის დამაარსებელი [826(?)-886].

ბასილი II (Basileios) ბულგართმმუსვრელი - ბიზანტიის იმპერატორი (958-1025).

ბასილი დიდი, ბასილი კესარიელი - ქრისტ. ეკლესიის მოღვაწე, თეოლოგი, მქადაგებელი, მწერალი (დაახლ. 330-379).

ბასო (Basso) ლელიო - იტალიის მუშათა მოძრაობის მოღვაწე (1903-1978).

ბასტია (Bastiat) ფრედერიკ - ფრანგი ეკონომისტი (1801-1850).

ბასტიან-ი (Bastian) ადოლფ - გერმანელი ეთნოგრაფი (1826-1905).

ბასტიდ-ი (Bastide) სიუზან - ფრანგი იურისტი ქალი (1906-1995).

ბასტიენ-ლეპაჟ-ი (Bastien-Lepage) ჟიულ - ფრანგი ფერმწერი (1848-1884).

ბატ-ი (Butt) აიზეკ - ირლანდიის პოლიტ. მოღვაწე (1813-1879).

ბატალია (Battaglia) რობერტო - იტალიელი ისტორიკოსი და პუბლიცისტი (1913-1963).

ბატე (Batteux) შარლ - ფრანგი ფილოსოფოსი, ესთეტიკოსი და პედაგოგი (1713-1780).

ბატენბერგ-ი (Battenberg) ალექსანდრ - ბულგარეთის მთავარი (1857-1893).

ბატი (Baty) გასტონ - ფრანგი რეჟისორი და მსახიობი (1885-1952).

ბატიანი (Batthyány) ლაიოშ - უნგრეთის პოლიტ. მოღვაწე (1806-1849).

ბატისტა ი სალდივარ-ი (Batista y Zaldivar) რუბენ ფულხენსიო - კუბის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (1901-1973).

ბატისტინი (Battistini) მატია - იტალიელი მომღერალი (1856-1928).

ბატლერ-ი (Butler) სემიუელ - ინგლისელი პოეტი (1612-1680).

ბატლერ-ი (Butler) სემიუელ - ინგლისელი მწერალი (1835-1902).

ბატლიე ი ორდონიეს-ი (Batlle y Ordóñez) ხოსე - ურუგვაის სახელმწ. და პოლიტ. მოღვაწე (1856-1929).

ბატმუნხ-ი ჟამბინ - მონღოლეთის სახელმწ. მოღვაწე (1926-1997).

ბატორი (Batory) სტეფან - პოლონეთის მეფე (1533-1586).

ბატუტა, /იხ. იბნ ბატუტა.

ბაუერ-ი (Bauer) ბრუნო - გერმანელი ფილოსოფოსი (1809-1882).

ბაუერ-ი (Bauer) ოტო - ავსტრიელ სოციალ-დემოკრატთა ერთ-ერთი ლიდერი (1882-1938).

ბაუერ-ი (Bauer) ჰანს - გერმანელი თეოლოგი და სემიტოლოგი (1878-1937).

ბაუერნფელდ-ი (Bauernfeld) ედუარდ - ავსტრიელი დრამატურგი (1802-1890).

ბაუმგარტენ-ი (Baumgarten) ალექსანდერ გოტლიბ - გერმანელი ფილოსოფოსი (1714-1762).

ბაუმგარტენ-ი (Baumgarten) ართურ - გერმანელი მეცნიერი, იურისტი და საზოგადო მოღვაწე (1884-1966).

ბაუმოლ-ი (Baumol) უილიამ ჯეკ - ამერიკელი ეკონომისტი (დ. 1922-).

ბაუმშტარკ-ი (Baumstark) ანტონ - გერმანელი ორიენტალისტი (1872-1948).

ბაურ-ი (Baur) ერვინ - გერმანელი ბოტანიკოსი და გენეტიკოსი (1875-1933).

ბაურ-ი (Baur) ფერდინანდ კრისტიან - გერმანელი თეოლოგი (1792-1860).

ბაურა (Bowra) მორის - ინგლისელი ქართველოლოგი (1898-1974).

ბაუტს-ი (Bouts) დირკ - ნიდერლანდელი ფერმწერი (დაახლ. 1415-1475).

ბაუჰინ-ი კასპარ, /იხ. ბოენი კ.

ბაფინ-ი (Baffin) უილიამ - ინგლისელი პოლარეთის მკვლევარი (1584-1622).

ბაქასირ-ი ალი აჰმედ - არაბი დრამატურგი და მწერალი (ეგვიპტე) (1910-1969).

ბაქრ-ი აჰმად ჰასან - ერაყის სამხ. და პოლიტ. მოღვაწე (1914-1982).

ბაქსტერ-ი (Baxter) რიჩარდ - ინგლისელი მქადაგებელი და ღვთისმეტყველი (1615-1692).