ჩემი გული

ოჰ! სიკო? სადა ხარ? რავდენი წელიწადია რაც აღარ მინახვიხარ. მე თუცა ბევრჯელ დავაპირე შენთან წიგნის მოწერა და მსურდა შემესმინა შენთვის აქაური ამბავი, გარნა მომიტევე ძმაო, რადგან მე არა ვარ არცა პოეტი და არცა ლიტერატორი რომ ცხადად და სასიამოვნოდ გამომეხატა ყოველივე ნახული ჩემ მიერ აქა შესანიშნავი საგანი. მის მიზეზისაგამო ვეღარ გამოგელაპარაკე და აწ ვმადლობ ღმერთს რომ კიდევ ერთად შევიყარენით. წავიდეთ შინა და დავსტკბეთ ჩვეულებრივ მეგობრულის საუბრითა

ეგ არის შაშო შენი ამდენი ხნის წიგნის მოუწერლობის ბოდიში? ეტყოდა სიკო.რა საჭიროა რომ შენი წიგნი ჩემთან პოეზიურს აზრზედ არ იყოს დაწერილი. ფრიად მიკვირს შენგან რომ მაგას ამბობ. ვსთქვათ ლიტერატორიც იყო, რას დასწერ მისთანას რომ ქვეყანა გააკვირვო და ან რას იტყვი მისთანას რომ შენგან კიდე არვის ეთქვას. დაიჯერე, ცუდად შვრებიან ზოგნი-ერთნი მწერალნი რომ შედიან მისთანა თხზულებითის სიღრმესა, რომლისაგან ხანდიხან ძლივსღა გამოდიან და რომლისა ნაყოფსა თვითანაც ძლივსღა სცნობენ... ბევრი უცხო მოლექსენი და მოამბენი უშობნია წარსულთა საუკუნეთა, გარნა გარწმუნებ არცა ერთსა მათგანსა ახალი სიტყვა არ დაუბადებია, რომელი წინათაც არ ყოფილიყოს ნათქვამი, თორემ თუ ყველა მწერალს თავ-თავისთვის ეწერა, მისი დაწერილი მისდა მხოლოდ გასაგონად დაშთებოდა და თუ კი ჩუჱნც გავიგონებდით მათ მოლექსეთ სიტყვათა, სჩანს წინათაც ყოფილან იგი სიტყვანი ნათქვამნი. რასაკვირველია ეს კია რომ ყველა კაცს ერთი ტალანტი არა აქვს. ზოგი უცხოს და სასიამოვნოს ლექსებით გამოხატავს საგანსა და ზოგი მომცროობს. მე ხომ ცენზორი არ ვიყავ ძმაო, რომ არ დამებეჭდა შენი წიგნი, რაზედ შიშობდი? მარამ ნათქვამია: რავდენიც თვალი შორსაო, იმდენი გულიც შორსაო.მეც კი მაქვს დანაშაული შენთან, რომ აქამდენ ვეღარც მე მოგწერე. ეჰ ძმაო! ჩემი გული ასეთ ჭირის ბადეში გაება, რომ თავის თავიც აღარ ახსოვს... ხა! ხა! ხა! რა ამბავია სიკო? ეგ არის და, ეგ უფრო მიკლავს გულსა, ვისაც შევჩივი ჩემს მწუხარებას, სიცილად არ ჰკმარით, რასაკვირველია გაიცინებთ, მე გული მეწვის და თქვენ კალთა და ყოველივე ჩემი ნათქვამი ცივად გჩანთრა ამბავი სიკო? სთქვი შენ გარდასრად მიიღე ჩემი სიცილი საწყენად? მე ხომ კარგად მიცნობ იშვიათი სიცილი ვიცი, გარნა ვიცინი მაშინ, ოდესცა მნებავს. მითხარ შენ გარდას, შენ როგორც გეტყობა არშიყი ვისიმე შექმნილხარ, რომ აგრე გულმტკივნეულად ლაპარაკობ და შენი სახის დამშვიდებაც ამტკიცებს. რომ შორს ფრინავს შენი აზრი. მართლად შაშო. მკითხავად გამოდგები, მეტად შემატყე. ვარ ერთის პირის არშიყი და აღარა აქვს გულსა სიმშვიდე და ღელავს იგი, მგზავსად განრისხებულის ზღვისა... ხა! ხა! ხა! აი! აკი გითხარ, კიდევ დაიწყე ხარხარი? ჭეშმარიტად უგრძნობ კაცთან ლაპარაკი და ქარის პყრობა ორივ ერთია. ჩემდა სამწუხაროდ უნდა გითხრა ძმაო. შაშო, რომ რომლის კაცის მხრები შენისთანა უგრძნობთავს ზიდავს, სწორედ იგი მიემგზავსება ჩარვადრის ცხენსა, რომელსა ტომრები გავსილის შილით ჰკიდია და ზიდავს პატრონის ჯოხის შემწეობით. მშვიდობით ძმაო, შენშიაც მოვსტყუვდი სომხისა არ იყოს.

დაჯექ, დაჯექ. ნუ სჯავრობ შენ გარდას სიკო. რადგან სომეხი მომაგონე. წუხელ სომხის ქორწილში ვიყავ და გიამბობ იმათ წესსა. თუ მიჯნური ხარ გესიამოვნება სხვა და სხვა ამბავი. გამიშვი თუ გიყვარდე შაშო. ჩემს გულში, იმდენი ალაგი სადღაა რომ სხვ და სხვა ამბები დაეტიოს. რაში მეპრიანება სომხის ქორწილი და მათი წესი. მე ისეთი ამბავი მინდა, რომელმაც ჩემს შემსჭვალულს გულს შვება მისცეს, მარამ რადგან არ დაგიშლიათ სთქვი, ეგების მართლად გავერთო. აი გეტყვი:

წუხელ ღამ ერთს ჩემთ მცნობთაგანს კაცი ეგზავნა ჩემთან და შემოეთვალა, ძმაო შაშო! ამაღამ ჩემთან მოდი ჩემი ბედნიერება ნახეო. მე ცოტად შემიგვიანდა მიზეზისაგამო, მარამ მაინც კარგს დროს მიველ. ის იყო ტერტერა იდგა და უკურთხავდა მეფეს ტანისამოსს. რა გაათავა, შევმოსეთ მეფე ნაკურთხის ტანისამოსით და გამოვემართენით სასძლოსთან, - გავგზავნეთცა ალავი წინად, მივედით, სახლი დაგვხვდა უცხოდ ხალიჩა-ქეჩებით მოფენილი და მრავალნი აღნთებულნი სანთელნი განანათლებდენ სახლსა მის დღეებრ. ყმაწვილნი ქალნი, მდიდრად დართულნი, ჯერ-ჯერად თამაშობდენ მირზაიას. ტერტერამ მეფე-დედოფალს მცირედი ლოცვანი წაუკითხა, მეფე ჩუჱნთან გამოვიდა და ქალთა ისევე იწყეს თამაშობა, მარამ სწორე გითგრა(გითხრა) ძმაო, რაც იმათ ხვეწნა ნდომებიათ, ის მირზაია იმათ არა ღირს. ჯერ ერთი ესა რომ კაცი ვერ სთხოვს ქალსა თამაშობას, იმათში უჯერობაა. იქ არის ხნიანი დედაკაცი, ის გამოიყვანს სახლიდამ ქალსა სათამაშოდ, მარამ საშინლად ბევრი ხანი გადის. ჯერ მოთამაშე უარობს და იძახის: „ჩემ კარა ძერ არევ! ინჩანემ? ჩემ კარა!“ არ შემიძლიანო. რა დაიყოლიებენ, დასდგება სათამაში ალაგს, უნდა გახადონ ქათიბი, ლეჩაქი და კაბის კალთები უნდა გაუსწორონ და შემდეგ დაუკრან სათამაშო ხმა მირზაიას.. რა გამოვა მოთამაშე, აღიტანს ორთავს მკლავთა ღაწვთა პირისპირ, განივლის მცირე ალაგს წყნარის ტანის მოძრაობით და ხელთა გადატან გადმოტანით, შემობრუნდება უკანვე ამავე წესით. ხოლო მეორეს და მესამე განვლაზე უმეტეს აჩქარდება და მკლავთაც სხვა განწესებას მისცემს, ერთით დოინჯ შემოიყრისდა მეორეს ათამაშებს, ვინც როგორ იხმარებს უფრო მოსახდენად, გარნა კარგ მოთამაშედ მას უწოდებენ, ვინც ყველა სხეულს ხმარობს და ათამაშებს, მარამ სწორე გითხრა ყმაწვილი კაცისათვის... მისი ყურება... არ ვიცი...

ამ გვარად მომატებულ ნაწილად და თითქმის სრულადცა თათრის ქალები თამაშობენ, რომელშიაც ხელების აწევ-დაწევა თამაშობს პირველს როლს, მარამ როგორც ვსთქვი თუ უყურებს ყმაწვილი კაცი... ამ თამაშობას ჰქვიან ჩუსტარი.

ამის შემდგომად შემოიტანეს მეფესაგან გამოზავნილი ალავი, დიდი ხონჩა იყო და ზედ ეწყო ალისფერი ხავერდის ქათიბა, სინჯაფით სავსე და უცხოდ ჩაფრასტით, კაბა თეთრის ატლასისა და მეორე ჩალისფრის გლასისა, პერანგი გლასისავე ზედ გამოჭრილის ნაკერის ოქრო-მკედის გულისაპირითა, ჩულქი ბაშმაკი და საათი ოქროსი შესაფერის წმინდის ძეწკვითა.

შემოეხვივნენ დედაკაცნი და თვითოეულად გასინჯეს, დია უწონებდენ სიძე მოსაკითხსა. ხოლო პატარძალი კუნჭულში იდგა და მუნით თვალ მოფარვით იმზირებოდა. რა ყველამ ნახეს, წარზდგა ტერტერა და მათის წესისამებრ აკურთხა ტანისამოსი ესე, და რა გაათავა, გამოვიდა ჩუჱნთან და თანავე კარნიცა გამოიხურნა. მე თუცა ისევე გავაღე და უყურებდი, მარამ დედაკაცმა ვინმე შემომძახა: ნუ იყურები ძმაო, ეხლა, კაცის თვალი წინააღმზდეგია ჩუჱნთვისაო. და მოხურა კვალადვე კარი. თურმე ესეც წესი ყოფილა ამათი, რომ მათ დედაკაცთ თანდასწრებით ერთი მათგანი გახდის პატარძალსა ტანს, ჩააცმევს ამ მეფის გამოგზავნილს და ტერტერას ნაკურთხ ახალ ტანისამოსსა, ეგრეთვე თავს დახურვენ ბევრის თვალის შემწეობით და ამისათვის ჩამცმელი მიიღებს შეძლებისამებრ მეჯვარისა ფულლსა. მორჩნენ რა ამასაც, განაღეს დახშული კარნი, შეიყვანეს მეფე და მოუყენეს მორთულ პატარძალსა. მცირე ლოცვები კიდევ წაუკითხა ტერტერამ და წაიყვანეს ჯვარის წერად საყდარში. გავყევით ჩუჱნცა. რა შევიდნენ, ერთმან ტერტერამ მეფეს და მეორემ პატარძალს ათქმევინეს აღსარება, შემდგომად დააყენეს და წესისამებრ დასწერეს ჯვარი, მერე მოიტანა ტერტერამ ორფერი ზონარი მწვანე და ალისფერი, ჩამოჰკიდა პატარძალს ყელზედ და ორნივ გახსნილნი წვერნი ზონრისა, დაბეჭდა წმინდა სამთელით, დალოცა და ჩუჱნც მიულოცეთ და წამოვიყვანეთ დედოფლისავე სახლში.

რასაკვირველია პატარძალი რომ ყოფილიყო მდაბალი კაცის სახლიდამ, რა მოვიდოდნენ შინა, უნდა დაეყენებინათ კარებში და ვისაც რა შესაწევარი ჰქონდა, პატარძალისათვის თავზედ დაეწყოთ, მარამ, რადგან სასძლო კარგის სახლიდამ იყო, ამისათვის ეს ჩვეულება მაზედ აღარ აასრულეს. შეიყვანეს შინა, დალოცეს ქალსიძე, - აგრეთვე მახლობელთა ნათესავთა. ვახშამს გიახელით და დავიშალენით ჩუჱნ ჩუჱნად. რა მოველ, ჩემს გამდელს ისევ ეღვიძა, სანთელს უკანასკნელი პატრუქიღა შერჩომოდა, რომლის სინათლესა აჰყვებოდა ბოლი, ფეხის ხმაზედ მიცნა და შემომძახა, როგორ ისიამოვნე სიცოცხლე? ვერაფრად, თითქმის ისევ მშიერი ვარ მეთქი. უიმე შვილო! ქორწილიდამ კაცი მშიერი, განაღა მოვაო? ქორწილი ჩუჱნებურად წითელი ჯამის ტრიალი იქმნებოდა და ან მასპინძელი ძალას დაგატანს დალიეო. ერთი ბუთილკა ღვინოს დაგიდგავს, თუ შენ არ ეცადე ხმას არ გაგცემს. ოო! მე შემიყვანე მაგისთანა ქორწილში, ეტყოდა სიკო! ეგ სულ ყველა კარგი, მარამ ერთი ეს მითხარ შენ გარდას შაშო? ის ზორნებით დაბეჭვდა ქალისა, რასა ნიშნავს? ეგ იმას ნიშნავს სიკო, რომ ქალწულია და მეფე სამდღემდინ არ უნდა შეეხოს მას.

მაგისი რა მოგახსენო. აი, მე რამდენი ამბავი გიამბე სიკო, აბა ახლა შენ მითხარ: რომელს ჭმუნვის ბადეშია შენი გული გაბმული? არა გასმია, ჭკუა კარგია, გარნა ორი უმჯობესიაო, იქმნება მეც მოგხმარდე, რა გითხრა ძმაო, შენ ისევ ხარხარს მოჰყვები და! უნდა გითხრა რომ უმჯობესია მე შევხვდე მკვლელ დანას, ვიდრე მოცინარს ვისმე, მაშინ ოდესცა ვისმე შევჩივი ჩემს ნაღველს, - და ამისათვის გთხოვ, თუ გიყვარდე, ყური დამიგდე და თუ წამალი დაედებოდეს რამე ჩემს სენსა მანუგეშე იმედიანის სიტყვებით.

მე ხომ კარგად მიცნობ, სიყრმიდამ აქამდენ გაუბედავი და გამოუთქმელი ვარ და ესეც იცი, რომ ჩემი მიჯნური დიდხანს იტანჯვის. ოხ! მიჯნურობავ, შე წყეულო! კიდევ მომაგონდი? ვსწყევ ბედსა ჩემსა რომ შემრიცხა მეცა შენდა თაყვანის საცემლად. მე რა ვიცოდი თუ შენსა ბრწყალებსა ისეთი ძალა ექმნებოდა! რა გულსა ჩაჰკიდებდი, ვითა კაკაბი ქორის ჭანგთაგან, ვეღარ იხსნებოდა. დია გულ ცივად ვიცინოდი ჩემთ მეგობრებზედ, რომელთა გული დაგემონებიან მათდა სატრფოთათვის და ვიტყოდი: ვითა შესაძლო არს ამაყი კაცის გული ისე დამდაბლდეს და დაძაბუნდეს, რომ სიყვარულისათვისარ დაარიდოს მან თავი თვისი; არცა მგზნებარესა ალსა და არცა მკვეთელსა მახვილსა. ეხლა კი მრწამს; ეხლა კი დავეჭეშმარიტე, რომ გული ჩემი იპობის ნაწილნაწილად, თვალნი ჩემნი მას მხოლოდ უცქერიან, წამწამნი უძახიან და სულსა სურს მისი მოხვევნა.

თთვე იყო მაისობისა. სურნელიანნი ბუჩქნი შლიდენ თვისთა ყვავილთა. ფრინველნი ეზიდებიდნენ მასალას ბუდეთა აღსაგებლად და ნადირნი უტევებდენ ზვარესა და მიდიოდნენ მთად. ამ მშვენიერის თთვის საღამოს გაველ სასეირნოდ, ვიშვებდი შეზავებულის ჰაერით, შტოთ შრიალი და მათზედ ფრინველთ საღამოს გალობა, მიმატებდა სიცოცხლესა. უკანასკნელ მზის სხივსა შორს დასავლეთი გაენათლებინა და აღმოსავლეთით შემოხდა ბინდი. დავბრუნდი რა შინათკენ, ვნახე ერთ ეზოსა კარსა, ერთი უებრო ქალი მიჰყუდებია და მახლობლად ალვის ხესა ასეთი ფიქრით უყურებს, რომ ისვ ახლოს მდგომარე, ვერ შემნიშნა მე. აბა ძმაო, შენი თქმისა არ იყოს, მე რომ ლიტერატორი ვიყო კარგად აღგიწერდი მისსა სიმშვენიერესა და მისით ჩემსა საფრთხეში ჩავარდნასა, ხოლო ვინანი რომ მე არა მაქვს ის ნიჭი,- მარამ რა საჭიროა ლიტერატორობა, დამწვარი გული სიყვარულისაგან ლიტერატორიც ყოფილა და პოეტიცა. მისი საჩივარი სულ პოეზია!...

მოკლედ გეტყვი მისსა კეკლუცობასა, ვისი და გულანდამ რომ მისი მგზავსნი ყოფილიყვნენ, რამინ და ბარამ უმეტეს ჭირსა ნახავდენ. სიბნელემ გაჰყარა ეს ქალი ამ მოშრიალე ხესა, წასვლის დროს ერთი შეოხრა და ვითა დამფთხვალი ხოხობი,- შევიდა სახლსა. მეცა მოვშორდი ამ ალაგს, ღამე შებნელდა გულისამებრ ჩემისა, მიველ შინა და დამიწყო გულმან ისევ კარზე წევა, დავაპირე წავსულ ვიყავ იმავე ალაგს და მენახა ის კარი, რომელზედაც ეყუდა შვენების მეფა და იქ გამეთია, გარნა ამ დროს შემოვიდა კაცი ვინმე, ცალ-ქალამან ტალახში ამოსვრილი და ცალიდამ ფეცის თითები უჩნდა, კეფა მოიფხანა და ბარათი მომცა, შემდგომის აზრისა: „ხვალ ბაღში სადილი მაქვს და რაოდენიმე ყმაწვილნი ქალნი და კაცნი მეყოლებიან, უმეტეს კარგად გავატარებთ დროსა, თუ შენც ეწვევი შენს გრიგოლს, შენი თარის დამკვრელიც წამოიყვანე, მარამ უმზეოდ კი უნდა წავიდეთ“. მე ამ კაცს უთხარ, მადლობა მოახსენე, ვიახლები. გავიდა ესა და დავწექ მეცა, დიდხან ძილმა ვერ დამიხუჭა თვალნი, ტანი ჩემი აქ იყო და გული იმ ქალთან. პირველ მამლის ყიულამდენ,სულ იმის ფიქრში ვიყავ და ის მიდგა თვალ წინ. რა მომეღალა გული, ჩამეძინა, ძილში მერცხალთ ჭიკჭიკი შემომესმა, გავახილე თვალები,-იერაჟრაჟნა და ცისკარი ახალ განთიად ცაზე, ჩქარის კამკამით, მიეშურებოდა სამყოფად. საჩქაროდ ჩავიცვი, რა გამოველ,ის იყო გრიგოლიც მოდიოდა, მითხრა კარგს დროს ამდგარხარ, ჩუჱნ წავიდეთ შევამზადოთ და ისინიც მოვლენო. ჩეს გულს რა მზადების თავიღა ჰქონდა. მე ბაღს ჩაუარე. დილა იყო მშვენიერი. მზე ნელიად აღმოხდებოდა და მხიარულად თამაშობდა დილის სხივებითა, მხლებელთ მთებზედ. ხენი ძლივს შეანძრევდენ წვერთა და ყვავილნი, გაიშლებოდენ რა, გამოიცინოდენ შორის დაცრემლულთა ფოთოლთა თვისთა. მე მივჯექ ერთს ხის ძირსა, გული მკითხავად გამიხდა და სული მეპასუხედ, და მათმა მხურვალე ლაპარაკმა, დამკარგეს ღრმა ფიქრში. უცებ სიცილის ხმა მომესმა, შევიხედე და ვნახე რავდენთ ყმაწვილთ ქალთა ჩაუვლიათ ერთმანეთისათვის ხელი და მოდიან ხეივანზედ. მე სულ ვერ მივხვდი ვინ იყვნენ, ჯერ ისევ დილა მეგონა, დავხედე საათსა პირველი ეწყო, მაშინ მივხვდი რომ ესენიც მოწვეულთ რიცხვისანი არიან. ერთი მათგანი ჩემი მახლობელი ნათესავი იყო, რა დამინახა, რას დგეხარ მარტო ძმაო? მე უპასუხე ალაგს ვარჩევ სად უფრო კარგი დასასხდომია მეთქი. მეორე ხმამ: კარგი გემოვნება ჰქონია ამ შენს ნათესავს, რომ ვარდების სიახლოვეს ალაგი ამოურჩევიაო. მივიხედე და რა დაინახა ჩემა თვალებმა? იგი, რომელიცა გონების ფიქრით აქამდისცა თვალწინ მიდგა!!! რა გითხრა ძმაო? და ან როგორ გამოგიხატო მაშინდელი ჩემი მდგომიარობა? გულმა დამიწყო საშინელი ცემა, თითქო იწევდა მივარდნოდა მას და პირდა პირ შეეჩივლა მაზედვე საჩივარი; თავით ფეხამდე დამირბინა ჟრუანტელმა თითქო ვგონებდი, რომ თავსა ჩემსა ზედა აღმომდიოდნენ ახალნი თმანი, ზემოთმა თუჩმა მიწყო კრძალვით კანკალი, ენამ ბორძიკობა და მუხლთა დრეკა! ერთი ეკითხა კაცს თუ რა მკლავდა? და ან რაზედ დავიკარგე ასე უწყალოდ? ვინც მინდოდა თვალ წინ მედგა და შორი გზა შემიმოკლა, და მისთვის არ ვწუხდი რომ მენახა? მარამ მრთელი გული განსჯის ამას, მრთელი გული არაოდეს არ ჰგვანებია წყლულსა გულსა, პირველი დიაღ ადვილად და გულგრილად სჯის და ჰპასუხობს, გარნა უკანასკნელი უძლურობით და შიშით ბრკოლდება. გეტყვი შენა ძმაო დიდხნის ნათქვამსა: მიჯნურობა მისთანა არის, რომუსწავლელს გაასწავლებს და გასწავლულს დაამშვიდებს და საკვირველია რაზე ჩამივარდა ენა? არ ვიცი სხვაზედ როგორ მოქმედობს სიყვარული და მეკი რაც ენა არ დამიმოკლა, გაბედულობა ვერ მომცარა. რავთენი ფიქრი ერთი მეორის წინააღმდეგი წამოგიდგება მაშინ, ოდესცა სატრფოს გინდა შეასმინო შენი მწუხარება, გსურს გამოუცხადო ერთგულება და სიყვარული, ჰფიქრობ: ვაი თუ გასწყრეს, ვაითუ გამკიცხოს და ვაითუ სამუდამოდ მომიშოროს! გიკანკალებს გული, გიშრება ნერწყვი, თითქოს ციების ხმაზედ ლაპარაკობ. შემდეგ შემოიკრებ რის ღონის-ძიებითაც არის განბნეულთა ძალთა და ცდილობ შეურჩიო შენს სატრფოს მისთანა წამი, რომელშიაც მხიარულებდეს, რომ გაბედვით უთხრა „მიყვარხარ!!!“ მარამ, არა! ერთი შემოხედვა სატრფოსი სრულებით მოგიშლის შენს ახალ დაწყობილს პლანსა, თითქოს მაშინ ის სიტყვა „მიყვარხარ“ ენას ისე მძიმედ აწევს, რომ ვერ აუტანია.

გრიგოლის სადილი კი დამავიწყდა. მარამ ჩემი საქმე მას ემგზავსება, ქოსას რომ უთხრა ყადმა. ეგ ზღაპარი ბევრჯელ გამიგონია, სხვა რამ მითხარო, ქოსამ მიუგო: მე ეს მწვავს გულსა და ამას ვამბობო.

უცხო ხარჯი ჰქონდა გრიგოლს. საზანდარი მღეროდა, ჩემი მეთარე თარს უკრევდა და ქალნი გრძნობით აჩუჱნებდენ თავსა, ნამეტნავად ამ ჩემის ცეცხლის მომდებელს, თვალები ცრემლებით ევსებოდა! ჩემთვის უმეტეს უცხო იყო ეს მეჯლიში, რომ გავიცან ჩემი სულის მხდელი და ორჯელ სამჯერ კიდეც გავაცინე. საღამოს ჟამს ავიშალენით და გავიარეთ ხეივნისაკენ, ვარდნი ადრე გაშლილნი ცვიოდენ შტითაგან და სადილაოდ სხვანი გამოიცქირებოდნენ კოკორთაგან და თითქოს შესცინოდენ ამ ახალ სტუმარს. რაღა განვაგრძელო, ყველანი თავთავისკვალად კმასაყოფლად შეექცენ და დავბრუნდით შინა, გზაზე ჩემა ნათესავმა ქალმა მითხრა: დღეს როგორღაც შენი სახე მწუხარების ღრუბელსა დაუფარავსო? მე აღარ დაუმალე მიზეზი. დიდად გაიცინა და მითხრა: მაშ შენი და ანა მოგიკვდეს, თუ ეხლავ მკლავ და მკლავ არ გატაროსო! ხომ კარგად იცი, თუ კაცს გაუძნელდა დაახლოება ქალთან, სხვა ქალი უნდა შეიწიოს რომ ქალით ქალს მალე მოინადირებს.

პატარა დავაცადე, ეს ქალი გვერთ მომიყენა და მითომ ტუქვსის ხმით მითხრა: არ იცი რომ ახლა ქალების მეფობააო?

- ახლა რა არის მეთქი?

ახლა ისა, რომ ამ ყმაწვილს ქალს გაუგდე მკლავი და შინ მიიყვანე. რუსობაა, კავალერობა უნდა იცოდეთო.

- თუ კი მექმნება ბადნიერება მაგათი ნებადართვისა, დიახ ბატონი ბრძანდებით მეთქი.-

მინამ ამ სიტყვას დავასრულებდი, მის ბაგეზედ მცირე ღიმილმა გაირბინა და თანვე გამომიშვირა მკლავი. რა დავხედე მისთა ბუდეშურთა ბროლთა თითთა, კნინღა სული ამომხდა. ხელის ზურგსა მცირედ უფარავდა მკვერტიანი ყოში, ოქრომკედ გრეხილ მოვლებული და მაჯისა ალისფერი გლასის სახელი, ბანტის-გვარ გაკეთებული. ჩავძახე გულსა: იხარე გატანჯულო გულო! მისი მკლავი მაძევს, ვისთვისაც შფოთავ. ვგონებ ყველა პლასტერს, შენთვის ეგა სჯობს!!! კიდევ ამოხვალ დასჯილო გულო?... ჩემი მხიარულება რაღა გითხრა ძმაო, ვგონებდი ციური მთვარე ხელთა მიპყრია და ვარსკვლანი მაცილებენ მეთქი. რა გული დამიმშვიდა ვკითხე:

- დიდი ხანია თქვენ აქ ბრძანდებით მეთქი?

- ორი თთვე იქმნებაო.

- გეტყობათ არსად დადიხართ, რომ არ მინახვიხართ ამის მეტათა მეთქი?

- მაშ ვერ მიცნობდით აქამდენაო? ღიმილით სთქვა.

სწორე მოგახსენოთ, პირად კი არა მქონიაბედნიერება და შორით კი დიდი ხანია გიცნობთ. თუცა თქვენის აღურაცხელის ღირსებით სხვათა უწინ თქვენ უნდა გამეცანით.

- თუ ჩემს ცნობას ბედნიერად ხადი, აი, მოხვიდოდე ყოველთვის ჩუჱნსა და ვიყვნეთ მცნობნი. აი ახლა მივიდეთ სახლი ისწავლე, სადაცა ვზდგევართ და ყოველს დროს შეგიძლიან მოხვიდოდე.

- მე დიდი ხანია თქვენი სახლი ვიცი.

- მართლად? აბა სადეთ არის?

- პირველ ქუჩაზედ, მხარ მარჯვნივ, აქედამ რომ მიბრძანდებით მესამე სახლია. მართალს მოგახსენებთ?

- სწორედ.

- ალვის ხეცა სდგას თქვენს ეზოში. მართალია?

- ჭეშმარიტად.

- თქვენ წუხელ დიდხან უცქერდით იმ ხეს შეფიქრებულის სახით. არა?

- ოჰო! შენ როგორც გეტყობა გითვალიერებივარ? რასაკვირველია ამ თქმას შესაფერი პასუხი უნდოდა, მარამ ჩემს უბადრუკს გულს ასე ეგონა, მუდამ ეს მკლავზედ ეკვროდა, ჩაჩუმებულმა ენამ ესღა ათქმევინა „რა მოგახსენოთ“ ამის შემდგომ ლაპარაკმა მიიღო სხვა ბოლო და კიდეც მივედით კარზედ, აღარ უშვებდი, მე ასე მეგონა შინაც ასე მკლავ და-მკლავ უნდა შემეყვანა,აქ გაიღო მან მკლავი და გულმან მხიარულებით მადლობა მიბრძანა, თავი დაუკარ და მოვდიოდი, მითხრა შემოდი შინ გაიცანი ჩემი ქმარი და სახლიო. ქმარი ის იყო მოსულიყო ავჭალიდამ. შევედით პირველ ის გამაცნო და შემდეგ უამბო ჩუჱნი დროს გატარება. შეეტყობოდა არ ეჭაშნიკა როგორც ქართველსა, მარტო უქმროდ შექცევა ცოლისა და მერე რუსულად კავალერის მიყოლა, თუცა კი გაიცინა ძალ-დატანებით. სუსუტი აგებულების კაცი იყო, რატომ სახელ წოდებული, პატარა ჭრელის თვალებით და თმათაგან მისთა ზოგ ზოგ ალაგიდამ გამოიყურებოდა ჭაღარა. მოვილაპარაკეთ მცირედიცა, აღვსდეგ და გამოვეთხოვე, მსთხოვეს ორთა ცოლთ-ქმართა, რომ ხშირად მევლო.

რა შინ მოველ დავწევ ძილად, მარამ უძილოდ გამოვათენე ღამე, სულ ის ქალი მიდგა თვალ წინ და მის შვენიერება, უცდიდი მოუთმენლად რომ მალე გათენებულ იყო, მარამ თითქოს განგებ, მე ისე გრძელი ღამე ჩემთა დღეთა შინა არ მინახავს. ცისკარსა ოდეს ზარსა სცეს, აღვსდეგ, გარდვიწერე პირს ჯვარი და ვიწყე დუმილი, თუ ვითა წავიდე და ვნახო ჩემი მწველი, ის იყო ფანჯრებშიაც შემოხდა განთიადის სუსტი სინათლე, გაველ ბაღჩაში, მძინარეთა ვარდთა აღვიძებდა დილის ნამი და ბულბულნი მოდარაჯენი შტოდამ შტოზედ გადაფრინდებოდენ. შევკარ ერთი უცხო თაიგული ვარდისა და შემოველ ამ განძრახვით, რომ რა მივალ და ვნახავ იმ ქალსა ამ ვარდის კონას მივართმევ და ვეტყვი: ვარდს, ვარდს გიძღვნი მეთქი: საათის ცხრაზედ სრულებით მზა ვიყავ, გამოვაღე კარები, დავდექი გზასა და არ დავივიწყე ვარდის კონახა.- რა კარი დაურეკე მათ, მე გულმა მიწყო რეკა და ბაგენი ამითრთოლდენ. ვარდის კონა ფიცხლავ ჯიბეში ჩავიდე. ბებერმა დედაკაცმა კარი გამიღო, ასე შევიშალე რომ უწინ ბატონი არა ვკითხე და ვუთხარ, ქალბატონი შინა ბრძანდება მეთქი? ბებერი კუდიანი დედაკაცი იყო, შემომხედა ჩაცვინულის თავისის პატარა თვალებით, გაანჩხლებულმა მითხრა: ვინა ხარ! თუ გესაქმება რამე, ბატონს რად არ კითხულობო? თუცა შევცდი, მარამ ერთის მხრით კი კანონიერად მოვიქეც: არა თუ გიყვარდეთ, კაცი ცოლთან საარშიყოდ მიდიოდეს, ქმარი რაში ეკითხება! მეც ალალ ბედზედ მოვისწარი: ბატონი იმიტომ აღარ ვიკითხე, ჩემო დედაო რომ, მე რომ მივდიოდი, შორს დავინახე ქვევითკენ მიმავალი. ისიც ჩემი ბედი, მართლა თურმე შინ არ იყო. ამ ჩუჱნს ლაპარაკში ქალი მოსდგა კარებზედ და რა მიცნო შემიწვია, მარამ მივდევ და მუხლები მეკეცება. როგორც იყო შეველ, თავი დაუკარ, დაჯდომა მიბრძანა. და უჩიოდა წუხანდელმა ღამემ ძილი არ მომცაო, მე მოვახსენე: თქვენი ფერი არ ამტკიცებს მეთქი. მცირედ გაიღიმილა. მერე მარტოობას უჩიოდა და მითხრა: თუ ხშირად გვნახავ, დაგიმადლებთო.

- თუ მით გასიამოვნებთ, დიახ მოხარული ვიქმნები მეთქი.

დღეს უმეტეს გულის დასაწველად ვნახე, მისთვის თუ რომ, უმეტეს შეეჩვია გული. სადა ღრუბლის ფერი მოვის კაბა ეცვა, ატლასის სადა ლეჩაქიდამ სჩანდენ ოთხნი გადაკიდებულნი უცხოს ტანის მხრებზედ, ბოლო დაკულულებულნი შავნი ნაწნავნი, შალის ვარდის ყვავილიანი თავსაკრავი ეკრა, წარბნი გაზიდულ იყვნენ, თითქო ყველა გულის შვილდად. დიდრონთ შავთ თვალთა, მოსხმოდათ ხშირნი გრძელნი წამწამნი. ზილფნი ნელიად თამაშობდენ, ბუნებით ფეროვანთ ღაწვზედ. თეთრნი კბილნი უშვენებდენ ბაგეთა და ბროლის მკერდსა ჯერეთ უწოვარნი ძუძუნი მყარად ასხდენდა მოდი ახლა გამამტყუნე, გული რომ ამ არსებას არ ეთაყვანოს! მარა ეს იყო ჩემი ბალა. გამშორდებოდა,ვაყვედრიდი ჩემს თავს, რატომ ეს არ უთხარ? და რატომ ის არა მეთქი? და ახლოს ვიყავ დამავიწყდებოდა და ან ვიტყოდი ხვალ ვეტყვი მეთქი და დღე ხვალიანობამ დიდი დრო გაატარა რომ მე მას სასარგებლო გულისათვის ვერა გავუბედერა, ეს დღეც ესე დაღამდა. შინ რა მოველ ჯიბეში ხელი ჩავიყავ დამჭკნარი ვარდის კონა შემრჩა ხელში, რომელიც დიდის მზადებით წავიღე რომ მიმერთმევინა იმ განძრახვით, წეღან რომ ვსთქვი. რაღა ბევრი შეგაწყინო, მარტო ბევრ რასმეს განვიზრახავდი სათქმელად, მარამ პირად ვერ იქმნა ვერ ვუთხარ. ამაზედ უმეტეს მეკიდებოდა ცეცხლი, სევდას ემატებოდა და ოხვრას არა ჰქონდა ბოლო.

ერთს საღამოს წამოწოლილი ვარ ტახტზედ და ამას ვფიქრობ, რომ რაც უნდა დამემართოს ხვალ მაინც გამოუცხადებ იმ ქალს ჩემს სიყვარულსა, რას მიზამს, სიკვდილზე უსაზარელესი ხომ არ არის, გარნა მასცა არა ავსცილდები! ამ დროს შემოვიდა ის ჩემი ნათესავი ქალი და მითხრა: სიკო! ძალიან გახდიო. მე გულის მაგიერ თავის ტკივილი უთხარ, მარამ მიმიხვდა, გაიცინა და მითხრა: ვაი შენი ბრალი, რა ყმაწვილი ხარო? როგორ არ იცი სიყვარულს ისეთი მაღალი და საგრძნობელი ძალი აქვს, რომ თუ კაცმა არ გამოსთქვა დაასევდიანებს; შენ არ იცი? - თუ თავი გტკივა ძმარი გარგებს და თუ გული, - თქმაო.

გამოვიდა სამი დღე აღარ წაველ, მეოთხე დღეს ათ საათზედ მიველ და კიდევ ჩემი ბედი მარტო დამხვდა, მისაყვედურა საშინლად რომ სამი დღეა აღარ გინახივართო, მარამ ჩემ გულში კი არ ჩამოიხედავდა, თუ ეხლა რა განძრახვით მოველ. ბაღჩაში გამიწვია და იქ დავდიოდით, ერთი ვარდი მოწყვიტა და მითავაზა, მეტყველი, რა მშვენიერიაო? მე მოვახსენე, მე რომ თქვენი მშვენიერება მენახოს ამისი რაღად გამიკვირდება მეთქი, მარამ ვაი იმ თქმას, კანკალის ხმით ძლივს უთხარ, გაიცინა და მითხრა: მოგწონვარო? რომ ვიცოდე, თქვენი მშვენიერება მიიღებდეს ჩემს გულს, მონად უძღვნი მეთქი. წარბები შეიჭმუხნა, შემომხედა მკვლელის თვალებით და მითხრა: შენ აღარ ხუმრობ? მარამ ამ გაბედვათა თითქოს გულიც გამიმაგრეს, თუცა ლაპარაკში ცოტა ენა მებმებოდა. უთხარ, კი არ ვხუმრობ, მართლის გულით გეუბნები მეთქი გული დაწყლულდა შენგან, და შენგანვე წამალს ითხოვს, გემუდარები კეკე, ორისაგან ერთი მიყავ: ან ამ სიტყვისათვის ფრიად გამლანძღე რომ ეგების ჩემს გულს ეწყინოს და იხსნას შენის ცეცხლისაგან, თუცა ძნელი კია, და ან არა თუ შენგან წამალი დამედებოდეს, ნუ დაუკავებ. მან მითხრა: ლანძღვით არ გაგლანძღავ, ამას კი გეტყვი რომ დღეიდგან პირველი და უკანასკნელი იყოს შენი ჩუჱნთან მოსვლაო. თავი დამიკრა და შებრუნდა შინა. მე როგორღა დაუდგებოდი, წამოველ, ჩემს გულზედ სთოვდა მწუხარება, ფიცხლავ წავწექ და დაუწყე ჩემს თავს ყვედრება: რა გენაღვლებოდა თაო ჩემო. მის თვალთა წინაშე მომკვდარ იყავ, მისის შებრალებით, ვიდრე მისგან გაძევებული და უნახავი მოვკვდე. მრთელი კვირა ამ გვარ ფიქრებით გავატარე, ჯოჯოხეთი იყო ჩემს გულში. კვირა საღამოს, ის იყო როგორც უნდა გამოვსულვიყავი და ამევლო იმ ქალის სახლისაკენ და მენუგეშნა მით, რომ დამენახა მისის სახლის კედლები, შემოვიდა ერთი პატარა ბიჭი და მომხა ბარათი და თითონ მაშინვე გაიქცა. წავიკითხე კანკალით და ესრედ ეწერა: „თუ შეგენანოს შენნი ნათქომნი, მოდი, მარტო ვარ, დრო გავატაროთ, მარამ მეორეს კარებიდამ შემოდი, ბაღჩაში რო გადისო“.

„კეკე.“

მე ამ ერთმა წამის მხიარულებამ დამავიწა გარდასრული მწუხარება. წამოველ მთვარე ცხადათ ნათობდა ვარსკვლავთ ცაზე და ცა ისე მოწმენდილი იყო, რომ მასზედ ბეჯითი თვალი ანგელოზის გარბენას დაინახავდა, თუცა ჩემთვის ამ შემთხვევაში არ იყო საჭირო. მივედი და დაურეკე ნელიად მისგან დანიშნული კარი და ველოდი, შიშით და სიხარულით ქალის ნახვასა, მცირე ხანს უკან მოსდგა და თვით გამიღო კარი. ჯერ ხმა არ გამცა, რა შინ შევედით სიცილით მითხრა. როგორ ბრძანდებით? ამასთანავე მანიშნა დაჯდომა. გახლავართ თქვენგან გაძევებული. უმეტესად გაიცინა და კვალად მითხრა: არ გაგიგონია მდაბიური ანდაზა: ბატონი რომ ყმას უწყრებოდეს იმედიაო.

მე ამ თქმამ ფრიად განმაცვიფრა, გული შემიკრთა და აღარ ვიცოდი რა მეთქვა, ეს კი წამოვიბუტბუტე: ნეტარ იქნას ყველა იმედი წადილისამებრ გულისა აღსრულდეს მეთქი. შებრალების თვალით შემომხედა და მითხრა: გამიგონე სიკო: ეს უნდა იცოდე რომ დედაკაცები უმეტეს დაემორჩილებიან გრძნობასა, ვიდრე მამაკაცნი, მარამ ჩუჱნი საცოდაობა ეს არის, რომ ლეჩაქის ნამუსად უნდა დავფაროთ უმჯობესი გრძნობა გულის და თქვენ გყვედრით რომ ჩუჱნ არცა გრძნობა გვაქვს და არცა სიყვარული ვიცით. მისთვის თუ რასაკვირველია რომ ჩუჱნ თქვენებრ თავისუფალნი არა ვართ და არა ვყვირით. კაცების სიყვარული მდგომიარობს მხოლოდ ჟინიანობაში, მინამ ცდილობს კაცი ჟინი მოიკლას და მერე მისგან მშვენიერი ქალის სიყვარული მიემზგავსება მას, რომე მოწყვიტოს ვარდი, უსუნოს მაძღრისად და გარდააგდოს გზაზე. მარამ რამდენსაც კაცი დაუახლოვდება დედაკაცს, იგი უმეტეს იკვირვის სიყვარულითა, ხოლო კაცი იხსენება, თითქოს აღარც მას ხედვიდეს, რომლისათვის გახელებული იყო, თითქოს აღარც ისევე თვალები ჰქონდეს, რომელნი ოდესმე ერთი შეხედვა შეადგენდენ მისთვის სასუფეველს; ახლა სხვის თვალებს ეტრფის, სხვისთვის მწველობს და სხვას შესტრფიალებს. მაშინ რა ქმნას დედაკაცის გულმა? ვის უთხრას თავისი სენი რომ ყველამ არ გაკიცხოს და ან ვის ეტყვის, კედლებისაც კი ეშინიან, მათცა ყური ჰქონდეთო: ბევრი, ბევრი, ბევრი დამაბრკოლებელი მიზეზები აქვს დედაკაცს უტკბესი გრძნობის გამოთქმისა, თორემ წეღანაც გითხარ ჩუჱნ უმეტეს თქვენზედ გვეწვის, ვისთვისაც გული! განა მე არ მიყვარხარ? განა მე არ ვფიქრობ შენზედ? გარწმუნებ შენ თუ ერთი აღმოგიოხრავს ჩემთვის, ნაცვლად მე ათასი! მარამ ამაონი არიან შენიც და ჩემიც ოხვრანი, ამად რომ შეუღლებულივარ იმ კაცთან ზეცის ძალით და მისსა მცნებასა წინა ვერ აღუდგები. თვარამ არ დაგიმალავ და გეტყვი რომ რა პირველად ეს კაცი მე მირთავდა მე დიდს უარს ვიყავ და ჩემა დედინაცვალმა ძალად მიმყიდა, მე მაშინვე უთხარ ამას: ერთგული მეგობარი კი ვიქმნები შენი, მარა არ მეყვარები კია მეთქი და ისიც არის, მე მხოლოდ ვიცავ წმინდა გვირგვინსა და არა ამ კაცის პატივისცემით მომდის შენი ესდენი ტანჯვა.

მე მოვახსენე: მთვარეო უღრუბლო! რადგან აქამდენ დამარჩინე, რომ შენთა ბაგეთაგან გამოხდა ჩემთვის სიცოცხლე, ახლა აღარ მოვკვდები. არა უწყი საზოგადოდ სჯით კაცის პირ უმტკიცობას, თუ ზოგნი ერთნი არიან ამ დანაშაულში შენიშნულნი. კაცთ მართალია დაავიწყდებათ სიყვარული მალე, მის, რომელი უყვართ ენით და არა გულით, თორემ ჩემებრ დამწვარი გული სიყვარულისაგან, გეფიცებით, საუკუნოდ შეუცვლელი და დაუბერებელია. ჩემი გული ყველაზედ გეთანხმებათ, როგორც თქვენ გწადდეთ, ოღონდ ნუ განიშორებთ. ამ დროს კარის რეკის ხმა მოვიდა, აღვზდეგ საჩქაროდ. ხელი ჩამოვართვი, მსურდა მეკოცნა მან პირი წამოიხარა, მისმა ძალამა, ვითა ანდამატისამან, მიმაკრა ხავერდისამებრ ლბილთაბაგეთა და კიდეც ვეცი კარებს: მთვარე უმეტეს ნათობდა, გულ დაწყნარებული დავადექ გზასა და ნელის ბიჯით შეველ სასიამოვნო ფიქრებში: უცებ ვნახე მივრბი, კიდევ დავწყნარდი, ვნახე კიდევ სირბილით შევაღე ჩემი ოთახის კარი. მომაებულად დახარებულს გულს ეტყობა ნელა ვეღარ უვლია.

რაღა გითხრა ძმაო, ხშირად დავდიოდი ასე რომ ერთი დღე არ მენახა, ასე მეგონა არ დაბადებულა ის დღე ჩემთვისა მეთქი და იგიცა სიყვალით აღმავსებდა, მარამ მე ხომ იმის დაკარგვა არ მიკლავს გულსა, როგორც ის სიტყვა, რომ კაცებს ყვედრიდა მუხანათობაზე და თითონ აღმოჩნდა, განა არ ვიცოდი დედაკაცების სისუსტე; მარამ რა მექნა ჩემი სული იმის ხელში იყო და ყოველსავე, თათრისა არ იყოს ბალი, ბალის ვეუბნებოდი.

რომელიმე დროდან შევამჩნიე, რომ ამ ჩემს მეთარეს ელაჟღანდარება და უჩემოთაც მიჰყავს თარისა დასაკრავად და ან როცა ერთად ვართ აღარც ისე მეხუმრება და ამ დამკვრელს უყურებს თითებში და ესეც კრძალვით ხანდისხან გადახედავს; ხომ კარგად იცი ძმაო, ვისაც კაცი ეტრფის, თუ ან სხვამ ხმა გასცა, ან მან სხვას გაუცინა გული უკვდება, და ახლა შენ სთქვი მე ასე გაგიჟებულსა მისთვის და ამის მხედავსა, რა გულიღა შემრჩებოდა. მე ეს ჩემი მეთარე, დავტუქსე რომ უჩემოდ იქ აღარ წასულიყო, ეს იმ ქალს შეეტყო. ერთს დღეს მივედი, დიაღ შეწყენილის სახით დამხვდა, ბევრი ვეხუმრე მარამ ისე გულით ვეღარ გავაცინე, მე სწორე გითხრა ძალიან მეწყინა, თავი დაუკარ და გამოვედი, მომძახა ნუ დამივიწყებო. იქმნება საუკუნოთაც მეთქი. მოვედ შინა, გულმა ღონება დამიწყო, მას აქეთ აღარ გავიარეა უმეტეს, მისთვის რომ ის ძუნწი მეთარე ხშირად ჰყვანდა!...

ამ დროს შემოაღო ერთმა კაცმა კარი და სთქვა: სიკო! ამდენის ყბედობით არ დაიღალე? და ან ღვთისა არ გეშინიან რომ შენ იმ ქალზე მაგაებს ლაპარაკობ, ემართლები ჭეშმარიტად, დღესაც ის შენთვის სულ დაბნეულია და შენ რაებსა სწამობ. მეორემ გააღო კარი და სთქვა: რომელი კაცი შერჩომია თავის სატრფოს ბოლომდენ, რომ ეგ შერჩომოდა. ჩუჱნ კაცთა ბუნებით ეს სნეულებათა გვაქვს, რათა გარდავარდეთ ერთის დედაკაცისაგან მეორესთან, მინამ, ვიდრე, ვპოვებთ მისთანა დედაკაცს, რომელსა მივაჩნდეთ საზიზღრად, მისთვის გავგიჟდებით და მას უტევებთ, რომლისათვის ვიყავით წინად გაგიჟებული. შემოაღო მესამემ და სთქვა: ძმაო თანახმა ვარ შენის ჰაზრის. პატიოსანი დედაკაცი, არაოდეს თვისსა პატიოსნებასა, მილლიონ ფულად არ გაჰყიდის, თუ არ სიყვარულზედ. ყველამ ვიცით იმ დედაკაცის პატიოსნება და მისგან ამ ყბედის გაცხოვლებული სიყვარული და რა დასაჯერია რომ ამის შემდეგ ის უმგზავსი შეიყვარნა, მარამ კაცების ბაფა ეს არის, რა დედაკაცს დაუახლოვდებიან მიზეზების კრებას მოჰყვებიან. უცილოდ იმ ქალს ამ კაცისათვის ეს შეუმჩნევია და განგებ რომ დააშლევინოს და ისევ წინანდებრ დაუწოს გული, ისე ჩუჱნებია სახე, ვითომ ახლა სხვას ეარშიყება. ქალმა ხომ ისე იცის, რა დაატყობს საყვარლის გულ გრილობას, იმის თვალწინ, რომ გააჯავროს, სხვას ეწონება და ელამაზება და მიჯნურობაც ხომ იმ გვარია, ერთსა მეორისაგან მცირედი მევრად ეწყინება. ვსთქვათ ნამდვილადცა იცოდა ამ კაცმა რომ იმ ქალმა სხვა შეიყვარა, ისეთი ყმაწვილი როგორ იყო რომ ან კი შეამჩნევინა, როგორ არ იცოდა რომ ვინც ქალს უყვარს თუ წინააღმდეგად იმას გაუხდა ვინმე, ქალი თვალის დასანახავად მოიძულებს.

ამ ყურის მგდებელმა შაშომ სთქვა: რას ანბობთ? ვინ ამართლებთ დედაკაცებს? დედაკაცები! დედაკაცები! ძნელი საცნობლები არიან, ზოგჯერ მიგიხვდებიან მძიმე დაფარულს შენს ჰაზრსა და ხან არცკი ესმისთ ცხადათ ქმა. ეს რომ დედაკაცმა წაიკითხოს დაიყვირებს სამდურავით „სიცრუეა“ გარნა როცა მათ უწოდებენ ანგელოზებად, გაშლილ ვარდებად, დავდახრილ იად და სხვა. ყვავილად, დიდი მადლობელნი არიან, ერწმუნებიან მართლად რომ ან ვარდნი იყვნენ იგინი და ან სურნელებანი. ის კი არ იციან რომ პოეტნი ფულისათვის ადიდებდენ ნერონს ნახევარ ღმერთად...

ამ კაცებში ვინ მართლად ანბობდა, შენ გაამართლე პატივ-ცემულო მკითხველო...

დავით თაზიევი.