მოგზაურობა

საბა ორბელიანოვის

ა. მარიამობის თუჱს წავედით, წმიდის სევასტიანეს მონასტერში. აღმოსავლის მხარეს, ძველს ჰრომს იქით ერთს ეჯზედ კიდევ შორ იყო. მივედით, შევედით მონასტერში, დიდი და კარგი მაგრამ სხვების თანა შენებულება არ იყო, შუა დიდს ტრაპეზს ქვეშ წმიდა სტეფანე პაპა მოწამე, ესაფლავა. მარცხენას მხარეს ტრაპეზში, წმიდა სავასტიანედა ძირს წმიდის სევასტიანეს სახე. მარმარილოს გათლილი ისრები, შიგ ეჩარა, მკვდარი ასე ეგონა აწ მოუკლვსთო, მარჯვენას მხარეს ტრაპეზზე ესვენა, რომიდამ რომ პეტრეგაიპარა წინ ქრისტე შემოეყარა ჯვარი ეკიდა, ჰრომს მივიდოდა, პეტრემ ჰკითხა, უფალო სად მიხვალო? ქრისტემ უბრძანა მეორედ კაცთა თვის ჰრომში მინდა ჯვარს ვეცვაო, პეტრეგონებას მოეგო, ქრისტე აღარსად იყო, და ორივ ფეხი ქვაზედ აჩნდა, იმ ქვაზე ფეხები აჩნია ქრისტესი წმიდა პეტრედა პავლ! უწინ იქ საფლავებულან სამასს ასს წელიწადს. - დაბლა სამარტვილეში, და თვითო მათი კბილი იქავ დაუსვენებიათ იმ ტრაპეზედ იყო, სხვა სხვაგან დაუმარხავსთ, წმიდის ორბანოს პაპის მოწამის თავი ანდრიამოციქულის მკლავი, წმიდის მოწამის ლუკასთავი, წმიდის როკოსმკლავი. წმიდა კალინიკე პაპის მოწამისა თავი, წმიდის ქრისტეფორეს მკლავი, წმიდა ვალენტინა, წალ-წულ მოწამის თავი, წმიდის სებასტიანეს მკლავი, წმიდის რომ პაპის სტეფანესთავი, სევასტიანეს მინაქრის სვეტის ნატეხი. და ორი დიდი სკივრი მრავალი ნაწილი, ას სამოცდა ექვსი ათასი წმიდის ნაწილი ძესო, იქიდამ ჩაგვიყვანეს წმიდა პეტრეპავლესსაფლავი ვნახეთ, გამოგვაბრუნეს სხვა კარი გააღეს, ჩაგვიყვანეს სანთლებითა ძველისჰრომის დარანი რომ ყოფილა ქრისტიანენი, იმაში დამალულნი და წმიდა პაპები, და ვისაც აწამებდენ იქ დამარხევდენ, მოიპარიან. - სიარული მოგვეწყინა, აქათ და იქით ზოგან ოთხი საფლავი იყო, ერთმანეთზედ, ზოგან სამი, ზოგან ერთი. მრავალი გამოესვენებინათ, სხვაგან დაემარხათ, და უანგარიშო, და კაცთ შეუგებელი შიგავ არის. ვისაც სახელი არ ჰსცოდნიათ, ერთი ხურმის ფოთელი ქვაზედ მოუჭრია, და ერთის ჭიქით თავისი სისხლი თავით უდგას, ზოგს, და ზოგს მარტო ხურმის ფოთელი აქვს, მრავალი კარია, მიწით ამოვსილი, თუ სანთელი გაუქრა კაცი გზას ვეღარ გაიგნებს, შიგ საყდრები არის, სახლები უანგარიშო, იქიდან წამოვედით გზაზედ, სადაც ქრისტე შემოჰყროდა, იმ ადგიოს ერთი მომცრო ეკკლესია აეშენნბინათ, და იმ ქვის მაგიერ, ერთს მარმარილოს ქვაზედ, და ის დაედვათ. და ზედ რკინით გარდეჭედათ ნიშნად და აქათ ქრისტე ჯვარ აკიდებული, ეკლის გვირგვინითა, ნაცემი დასისხლებული, იმ დღისათვის იდგა, და იქით პეტრედახატული იყო, ის დღე გეგონებოდა რომ გენახა: სადილს უკან წავედით, წმიდის ფილიპე ხუცის საფლავზედ, ას თექვსმეტი წელიწადია რომ მიცვლილა, რომელიც პირველ, საკვირველთმოქმედი ქსმენიათ, ისე საკვირველთ მოქმედია, სიცოცხლეში კაცის ცოდვის სიმყრალე აწუხებდა, და მრავალი უცხო სასწაული უქნია, და დღესაც იქს, ორმოციოდ ხუცესი იდგა მისი ხუცები უფრო სხვა რიგად იქცევიან, მაგრამ რომ შეველ, მის მონასტერში გაკვირვება დამეცა, ამ ეკკლესიის სიკეთე და შემკობა, ან ნაშენობა, ან სიმდიდრე და კანდელი, ნაწილი და სასანთლე მგონია შვიდასი ლიტრა ვეცხლი იყო, თორიეტი მთელი კაცის ტოლი, ვერცხლის წმიდები, მაგრამ ყველას ვერას თავს გაუვალი და ამას იტყვით. ყველას ასე ჰსწერს თურმე ტყუისო, სხვა და სხვა რიგი, დაწერილი უანგარიშო, ამას დაგიწერ, წმიდა გიორგი საკვირველთ-მოქმედის თავი და წმიდა ეგნატი, ღმერთ შემოსილისა, ისევ ბერძნულის გვირგვინით, ბისონით, ომფორით, ნაწილები კაცის ტოლები, და წმიდა სფირიდონ საკვირველთ მოქმედის მარჯვენა მკლავი იქ იყო, უცხოთ მორთული მონასტერი მომცრო, გაუწყობებელი წალკოტი შვიდი, რვა შადრევანი. მაგრამ უცხო ქვები და აკატები, ან პარაგონის ქვები, გამიკვირდა თეთრი იამანები ზედ თავისის ბუნებით ხეები ყვავილები. შავად ამოსულითვითო მტკაველი, და ნაკლული: მრავალი სხვა ფერი გავოცდი იმ წმიდის ფილიპესსაწირავი: ადგილი სენაკი საწოლი ლოგინი, ქვეშაგები წიგნები. სულობით ნაწილად ჰქონდათ პატივით, მისი გული უცხოთ მოჭედილი და მორთული ამისთანები მრავალი, ძელი ცხოვრებისა, და სხვა მრავალი იქიდამ წმიდის როკოს მონასტერში მივედით: წმიდა როკოფრანცას ასაფლავია. მაგრამ ერთს ეკკლესიათ ისიც ღირს იყო, უცხოდ შემკული იყო, ქსენონიციყო: - ბ. მარიანობის თვეს წავედით, იოანე მახარობელის მონასტერი რომ დავსწერეთ, კოსტანტილე მეფის ახშენებული, წმიდის პაპის ეკლესია და სადგომი ის არის, პაპა მისი ეპისკოპოსია, პირველ ჰრომში აშენებული ქრისტიანობაში ეკკლესია ის არის - და მერმე რომ წმიდის პეტრესსაფლავი აღუშენებია. რომელიც პაპა იქ დამდგარა ის თავისი სასახლე ობოლთა თვის დაუგდია. რაც ჰრომში ობოლი ქალი უპატრონო, და თუ ვისმე პატრონს შენახვა არ შეუძლია იქ მიიყვანს, რვა ასი ქალის ადგილია, ხან მოემატება ხან დააკლდება, ჩემო ბასოთხასი იყო, პატარას მიიყვანენ ყოველს საქმეს ასწავლიან, ჰსჯულის საქმეს. მერმე ხელოვნობას ენკრატისები ადგანან მოძღვრები და მწირველები. ყოვლის ფერით გარიგებულია სასმენლად სასიცოცხლოდ, რომელიც მოიდნომებს მონასტერში შევა. რომელიც მოინდომებს ქმარ შეირთავს, სასაქმოს სულ პაპა მისცემს. სასმელ საჭმელს ტან-საცვამს. და რასაც ისაქმებენ, ოთხი მონასტრისა, ერთი თავეთი რახან გავლენ, ას მარჩილს მზითევს გატანს, ოცს წლამდის ვერ გათხოვდება, ოცის წელიწადისა რომ შეიქმნება თვითან რაც უნდა იქს, ასს მარჩილს მისცემენ, იქ ვერავინ შევა, პაპის ბრძანება გვქონდა, და მისი კაცი დაგვიძღოდა, კერები დაგვიღეს, სამზარეულო სამუშაო, საცხედოდ ყველა გვაჩვენეს, თვარა როგორც სხვა დედათ-მონასტერი ისეა. ვერავინ ნახავს ვინც თავის დისა და შვილის სანახავად მივა, ფანჯრიდამ ნახვენ. ჩვენის გულისათვის იგალობეს. მაგრამ გავჰკვირდი, მრავალი კაცი ხელთ-საქმარი ვნახე მათი გაკეთებული, ზევით რომ ყრმათ ობლების მონასტერი დავჰსწერე მათს ტანის-სამოსს ესენი დაჰკერვენ, დარეცხენ ვისაც ქმარი მოუნდება მათგან შერთვენ. იქიდამ ჩამოვედით, წმიდის კლემენტოს რომ პაპის მონასტერი ვნახეთ ძველი და დიდის ხნისა იყო, წმიდა ეგნატიმოწამე, იოანემახარებლის მოწაფე იქესაფლავა, ახლა ეს წმიდა პაპა აკეთებდა: რადგან ამასაც კლემანტოს ერქვა, რაც ძველი იყო აახლებდა კაი მონასტერი სოფიოდ დახატული. კაი მარმარილოს სვეტები. კარდინალების სასხდომი. სულ თეთრი მარმარილოს უცხო გათლილი იქიდამ წამოვედით წმიდა ფრანჩიკო ჰრომელის მონასტერში მოვედით. წმიდა ფრანჩისკო ქმრიანი ქალი ყოფილა ასეთი წმიდა ყოფილა. რა ლოცვად დადგის: ანგელოსები უგალობდენ ახლაც უცხო საკვირველთ-მოქმედია, ის ეკკლესიაც უცხოთ იყო შემკული და დიდათ, და გარეთ და შიგნით საკვირველად გაკეთებული, მრავალი უცხო ქვები, და თავის თავს იამანები ვნახე, ბუნებით დახატული. და მისი საფლავი. შუა ტრაპეზს წინ. უცხოთ შემკული. და ლუსკუმა სულ ვეცხლისა დაფერილი. და ზედ მისი სახე ვეცხლისა გამოყვანილი. მძიმედ დაფერილი. ცალს მხარეს, პეტრე, სვიმონ მოგვი რომ ჩამოაგდო, ქვაზედ ეჩოქა ის მუხლები ეტანა, მრავალი უცხო ხატი, და მარმარილო მოჭრილი სხვა იყო მაგრამ ერთს სამწირველოში ექვსიოდ სასანთლე იყო ხისა თვითო ანგელოსს ეჭირა, ყოვლის უცხოსაგან ის უკეთ მომეწონა. უცხო რამ გაეკეთებინათ, იქიდამ წამოვედით წმიდის მარტინას საფლავზედ მიგვიყვანეს: ქალწულ-მოწამე იყო, ეკკლესია ჯვარის სახე იყო, და ყველა ამას ცდილა, მე უკეთესი ავაშენო, მე უფროსი ხარჯი ვქნაო, და მეც მიკვირს სად გამოვიდა ამდენი უცხო ოსტატი, სხვა იქიურს უცხოებს არას დაგიწერ, სამარტვილეში ჩაგვიყვანეს, როგორც ზეით საყდარი იყო აშენებული ქვეითაც ისე იყო, მაგრამ როგორც შავს ქვას ცუდს ბროლი ჰსჯობს, ისე ზეითს ქვეშეთი ჰსჯობდა, ოცდა ხუთი უცხო სვეტები ფერადი მარმარილოსი, მაგრამ უფროსი ერთი ლურჯი იყო, შიგავ ეპოვათ ეს ქვები და რავდენი უცხო აკატის ქვა დიდრონი, ან იასპი, ან ლაჟვარდი იყო, არ ითქმის ოთხს მხარეს ერთში ესაფლავა წმიდა საბიანა ქალწულ-მოწამე. მეორეში დეოროთია ქალ-წულ-მოწამე. მესამეში თეოდორა ქალ-წულ-მოწამე მეოთხეში ევფემია ქალ-წულ-მოწამე იმას წინ საკურთხეველის ძირში წმიდა მარტინა ქალ-წულ-მოწამე და კონკორიდი კაცი მოწამე. და ეპიფანე კაცი მოწამე, სამნივ ერთად ამათს, საფლავზედ სულ იასპი. და აკატი და ლაჟვარდი იყო შემკობილი მაღლა ერთი ხატი იყო ყოვლად-წმიდისა, ქრისტე ეჭირა და მარტინასწინ ეჩოქა, და ზეით კიდეს ის სამნი მოწამენიიდგენ თეთრის აკატისა მთელი გათლილი. გასინჯეთ სასჯელი უნდა ან რა ფასისა იქნება, სადილს უკან წავედით წმიდის პეტრესეკკლესიას იქით. ერთი ეჯი ნამეტნავი იყო, სხვა კარმელიტიანების მონასტერი, წმიდა გრიგოლი დიოლოღის სასახლე. და დიდად ჰყვარებოდა ის ადგილი, მისი ნაჯდომი სკამი, და ადგილი ეკლესიაში, დიდი ეკკლესიაც იყო, აქათ იქით, ექვსი სვეტი ნაგები ჰქონდა ძირი უცხოთ შეწყობილი კენჭები. სულ კაის ქვისაგან ზოგი სოფიოთ გვერდები, ზოგი დახატული, ძველად ბერძენთაგან სალხინებელზედ, ძირს ოთხი პორფირის სვეტი, თვითო სამი ადლი, და ზეით კამარაში სალხინებელში. ოცდა რვა პორფირის სვეტი. თვითო ნახევარ ადლი. და იმას ზეით, რვა პორფირის სვეტი. იმავ ტოლი, და ერთი ტრაპეზს წინ ორი სახარების წასაკითხავს წინ, ერთი სამოციქულოს წასაკითხავს წინ, ერთი მარჯვნივ სხვას ტრაპეზს წინ, და ერთი მარცხნივ პორფირის ქვები იყო, სიგრძე თვითო თორმეტი მტკაველი, განი ექვსი მტკაველი, მაგრამ სხვა ქვები მისი უმცროსი პორფირი, თუ ალაბასტრი თუ აკატი, ურიცხვი, მარმარილოსა, და გრანატის სვეტები. პარაგონის ქვები ამ გვარები, და ისიც ჩაისვლებოდა ეკკლესიას ქვეშ, როგორც წმიდა სევასტიანეს საფლავზედ იყო დარანი და ჩასავალი, ჩაგვიძღვნენ სანთლებითა უანგარიშოთა ტრაპეზს ქვეშ მიეღოთ ზოგი სხვაგან მიეცათ, წმიდა პაპას და სხვა ისევ იყო. ჯერ გზებიც არ გაესხნათ, წმიდა კელესტინე პაპა მოწამეც იქ ეპოვათ და მრავაოი სხვა, წმიდა გრიგოლი დიოლოლოღი. თურმე ამისთვის ეწყობოდა იმ ადგილს შიგ სხვა მრავალი უანგარიშო მაგრამ მოჭედილიც, და შემკობილიც ნაწილი უცხო მრავალი გვაჩვენეს უცხო ბროლის სასანთლეები, უცხო ბროლის ჯვრები, ამ გვარები მრავალი რამ: -

დ, მარიამობის თუჱს წავედით, იოანე მახარებელი სადაც ადუღებულს ფისში ჩააგდო, ნერონმან, გზის შუა გულზედ ერთი მომცრო მგრგვალი, სამწირველო იყო ოთხი კაცი თუ დაეტეოდა. და ტრაპეზს ქვეშ ის ქვაბი იყო. სხვა არა რა. ოღონ ტრაპეზი მარმარილოსი იყო და კადლები შემკული იმ გზის იქით, სხვა იოანემახარებლის ეკკლესია იყო: დიდი და მცველი სვეტებიც კაი ჰქონდა, წამოვედით ერთი საკერპო ყოფილ-იყო, სიმართლის ღმერთს ეძახდენ, თურმე ერთი დიდი ქვა იყო კაცის თავი პირი ღია, იმაში ვინც ხელს შეჰყოფსო, თუ მტუვანიაო, მოუჭირებს და მოსტეხს, ამაზედ ღმერთს ეძახდენ, თურმე ის ქვა იქივ იდვა და ის საკერპო ეკკლესია მოექციათ, მართლის ღვთის დედისა, კაი ეკკლესია იყო, იმ კერპისას თურმე ასე იტყოდენ, ერთს კაცს ცოლი გაუბოზდა შეეტყო და შესწამაო, დედაკაცმა შორს დაიჭირა, ქმარმა უთხრა თუ მართალი ხარო, სიმართლის ღვთის პირში ხელი ჩაუყაო, დედა-კაცს რა ღონე ჰქონდაო, ორი დღის უკან პირობა მისცაო თავის მუსაიბი იპოვა. უთხრა ჩემმა ქმარმა ასე მომიდვა, სიმართლის ღმერთთან მიგიყვანო თუ ხელს ჩაუდებ, ხომ მომტეხსო. იმ კაცმა უთხრა ნუ გენაღვლება მე სხვა გლახურად მოვირთვი თავს მოვიგიჯებო, გზაზედ დაგიხვდებიო და გიჯურად გაკოცებო, შენ სიმართლის ღმერთთან ასე უთხარო. რაც შენ რომ ნახე ის კაცი რომ მაკოცა და შენს გარდა ვიცოდე ვისთანმეო ჩემიმც ხელი მოუჭამიაო. და ამით მორჩებიო, ის ჰქნა დედა-კაცმაო და მასუკან პირი აღარავის მოუჭირაო მაგრამ ის კერპი იქავ საყარის კარის ბჭეში ძეს: იოანე მახარებლის ქვაბის ადგილს, ახლაც ერთი იმ გვარი დარანი გამოჩენილ-იყო მოწამეთა რომ დავჰსწერე, ოთხიოდ ზანდუკი სავსე ნაწილი პაპასთან წაეღოთ და სხვა კარი ისევ დაებურათ, არავინ იცის რა არის, შიგა ოღონდ ეს იციან ისიც სამარტვილეა დიდი იქიდამ სხვას საკერპოში მიგვიყვანეს: გარშემო სულ, სვეტები ყოფილ-იყო, ზეიდამ კამარა, მზის ღმერთს ეძახდენ, თურმე, და აწ სიმართლის მზის დედის ეკკლესიათ ეკურთხებინათ, მომცრო ეკკლესია იყო იქიდამ მივედით, მარიამ მეგვიპტელის ეკკლესიაში, მომცროობა ეთქმოდა მაგრამ ძველი და კარგა ნაშენი იყო, სომხები ვნიც მივლენ იქ დადგებიან იქ სმენ და ჰსჭამენ, ვინც უოკვდება იქ დაემარხებიან. გრიგოლი პართეველი დახატული და მისი სატანჯველები: -

ე. მარიომობის თვეს პაპოის მქადაგებელი ვნახეთ წავედით, და იქიდამ გამოვბრუნდით. წმიდა გრიგოლი დეოლოღის სახლი ვნახეთ. მონასტრად იყო, მრავალი კაი ხვეტები და ძირი, უცხო მოფენილი ხათაბანდათ ზეიდამ ხით იყო დახურული. იქ ვნახეთ ტრაპეზს ქვეშ, მრავლი ნაწილი წმიდათა, სხვას ტრაპეზს ქვეშ, წმიდა მოწამე პანტელეიმონ, სხვას სამწირველოში.წმიდა სილივია წმიდის გრიგოლის დედა დამარხული, წმიდის გრიგოლის ტაბლა, რომ გლახებს პურს აჭმევდა და ანგელოსი დაუჯდაო, წმიდის გრიგოლის საწოლი, და სალოცავი სახლი, წმიდას გრიგოლის რომ ყოვლად წმიდისა ხატი გამოელაპარაკა, ის ხატი, იქიდამ გამოვიარეთ სადაც წმიდა პეტრედა პავლე საპყრობილეში ება, ის ვნახეთ. ერთმა წარმართმა პავლეს ხელი უწია, და პირი ქვას მოახვედრა, სახე ზედ გამოაჩნდა ისქვა, წმიდა პეტრე და პავლე რომ იმ ხაროში იყვნენ რასაც წყლით ნათელს ჰსცემდნენ ის წყალი: -

ვ. მარიოანობის თვეს წავედით წმიდის ბალბინა ქალწულ მოწამის მონასტერში. მისი საფლავი იქ იყო, და წმიდა კვირინე მამა მისი მოწამე და სხვა წმიდა ორბანს პაპა მოწამე. და წმიდა ფილიქ-სიმონა, მოწამე და წმიდა აღაპის-ტოს მოწამე, წმიდა მავნოს მოწამე, იანვარა მოწამე, წმიდა ბიკენტი მოწამე, და ხუთი სხვა მოწამე მთელი, სახელები არ იციან და ერთი დარანის კარი, იქ იყო შიგ მრავალი მოწამე, ჯერ კარი არ გაეღოთ: -

ჱ. მარიამობის თვეში წავედით ერთს მონასტერში, რომ რომის დარბაისლის შვილებს ჰსდიდენ. ყოვლის ზნეობას. ბერები ასწავლიდნენ, ის დღე მიცვილების უკან კვირა დღე იყო ყოვლის, იმ დღეს იქ შეიყრებიან კარგინალები და ეპისკოპოსები, და დიდრონი თავადები ყმაწვილების სანახავად რომ ვის რა უსწავლია, ნახონ, ადრიან მივედით, წინას დღეს კიდეც მოვიდენ, ორი დიდებულთ შვილი, და მიწვიეს იქა მათის წინა-მძღვარის მაგიერ, შევედით წინამძღვარი კარზედ დამხვდა, სულ მონასტერი გზა სახლი თუ სამწირვალოები, სულ წითლის ქამხით მოეფარდათ, კაის აშიებითა, დიდად შეემკოთ, ერთი, დიდი სახლი მოეფარდაგათ მძიმეთ ზედათს თავს ოთხ რიგად ხარისხად მგალობელთა, და საკრავთა მკვრელ სასდომი იყო, შუა სამი მგალობელი, იჯდა. მაღლა ცხრა ჭიანურის მკვრელი, იმას დაბლა მგალობელს აქათ იქით, ოთხი დიდს ჭიანურს, უკრევდა, ერთი წინწილისა, და ერთი ხუთ ძალსავით, გრძელი რამ საკრავი იყო. ერთი მხარი ტარი უფრო ჰქონდა, სიგრძე შვიდიოდ ალყა ება, და ხელს ახლო მრავალი ალყა დაბლა შუა საქადაგო, მაღალი საფსალმუნი დაედგათ, ხუთი სკამი კარდინალისა თვის აქათ, და ხუთი იქით, კარდინალების უკან, ცოტა რამ გზა დაეგდოთ გასავლელი ეპისკოპოსების სკამები იდგა, სულ სიმრგველეზედ ორმოცამდის, და მათს უკან ზედა სამ-პირად წინა-მძღვრებისა, და კედლებში მაღალ დაბლობით, ოთხ-პირად, სულ თავადების სადგომი. შევედით ერთს კაის ადგილს ჩვენ დაგავყენეს, მოვინენ მგალობელნი, და მკვრელნი, თავის ადგილს, და სხდენ, მოვიდენ კარდინალნი, და ეპისკოპოსნი ყოველნი თავის ადგილს დასხდენ, აგრევ თავადნი, და დაუწყეს კვრა, მაგრამ კაცის ყური შეიშლებოდა, ის სამი მგალობელი შეუხმობოად თვითო თვითო გალობდა, ერთი წვლილი ხმა, ერთი საშუალ, და ერთი ბოხი, მაგრამ მოსაწონი იყო, რა ერთი ხელი იგალობეს, ერთი ყმაწვილი წამოაყენეს, კარდინალებს ყვავილები. ჩამოურიგა, თვითო მართალი ყვავილი, აქათ იქით, თაყვანისჰცა, და შედგა საფსალმუნეზედ, და ყოვლად-წმიდის მიცვალება ლათინურად იქადაგა, გაათავა. აგრევ მგალობელთ ყოვლადწმიდის გალობა იგალობეს, რა დასრულეს, მეორე ყმაწვილი წამოდგა, ეს უფრო იყო, იმას აგრევ კარდინალებს თაყვანის-ჰსცა. და აქათ და იქით, აღვიდა საფსალმუნეზედ და ყოვლადწმიდის ამაღლებაზედ იქადაგა, მერმე იასევ მგალობელთ დაიწყეს გალობა, და მესამეზედ ერთი პატარა ყმაწვილი შედგა, იმან ყოვლად-წმიდის მარჯვენით ღვთის დადგომისა თვის ბერძულად იქადაგა. ბერძნის შვილიც იყო. წამოვედით, სადილის უკან პაპის სამადლოდ, რომ ბერძნისა, სომხისა, და არაბის შვილები და სხვათა იზრდებიან, იქ მივედით, ისევ კარდინალები მოვიდნენ, და ეპისკოპოზები, მაგრამ სიმდიდრე, იმ უწინდელებისა, უფრო ჰსჩანდა. დაჰსხდენ ჯერ ერთი ყმაწვილი შედგა იქადაგა, და რა გაათავა ამათში მგალობელნი არავინ იყო, გათაებას უკან, პირ-და-პირ, ცამეტი ყმაწვილი კაცი ისხდენ შუა უფროსად, ერთი ეთიოპიელი შავი იჯდა, ადგა კარდინალებს. თაყვანის-ჰსცა, და ღვთის-მეტყველება დაიწყო და სხვამ სიტყვა უგო, დიდს ხანს ილაპარაკეს, მერმე ეთიოპმა მათის ენით ყოვლად-წმიდაზედ ქების ლექსები ჰსთქვა მისგან გამოთქმული, და სთქვა მე ეთიოპი ვარო. ამა და ამ ადგილისაო, სახელი თავისი და კარდინალებს თაყვანის-ჰსცა დიდად, სამმა პატარა ყმაწვილმა ისევ ყვავილები ჩამოარიგეს, და ყოვლად-წმიდის ამაღლების ხატები კარდინალებს ოროლი მიართვეს. და ხნვათ თითო. მერე სხვა ადგა აგრევ დაიწყო მეტყველება, და ყოვლად წმიდაზე ლექსი ჰსთქვა, და ჰთსქვა მე ლათინი ვარო და დაჰსჯდა სხვამ თაყვანის ჰსცა და ლექსი ჰსთქვა აგრევ, და მე რუსი-ვარო, და დაჯდა, სხვამ მე ბერძენი ვარო, და სხვამ მე მეგვიპტელი ვარო, სხვამ მე ნუმსა ვარო, სხვამ მე ბოშნაღი ვარო მე სპარსი ვარო, სხვამ მე ებრაელი ვარო. სხვამ მე თურქი ვარო. სხვამ მე ასური ვარო ასრე ყველამ თვითო თვითო, სხვა და სხვა რიგისა ენა და ლექსი და სიტყვა იუბნეს მათმა ეპისკოპოზმა, კიდეც მიხუმრა ქართველი გვაკლია, ყმაწვილები გამამიგზავნეო, ასე ვასწავლიო, და იქავ გამოვგზანიო. მაგრამ ეს არც ხუმრობა იყო, მართლა მთხოვა პაპის ბრძანებითა, მერმე სამი ყმაწვილები წარმოდგნენ. იმათ ადავეს, დიდს ხანს და არ მესმოდა, რას ამბობდენ, მაგრამ კაი რამ იყო, გაათავეს და წამოვედით: -

თ: მარიომობას თუჱსა წავედით ერთს კარდინალის ერთი მონასტერი აეშენებინა. ეკკლესია პატარა იყო. ორი მღვდელი იდგა, რაც ღარიბი და გამოვარდნილი. ლუტერანი იყო. თუ სომეხი, თუ ასურით, რაც მწვალებელი მოვიდის. იქ შეინახევდენ, ასმევდიან, აჭმევდიან. ჩაცმით დახურვით. ესჯული ასწავლიან. და გაუშვიან. ორმოცდა ერთი წელიწადი იყო რომ აშენებულ-იყო, სამი ათას ოთხას, ორმოც და თვრამეტი სული მოუქცევიათ, და ქრისტეს-თვის შეეწირათ, ჩემობას სამოცამდის იყო, მაგრამ ყველა ვერ ვნახე, ზოგი გარეთ იყო: -

ი: მარიანობის თუჱს წავედით, წმიდის ათანასე ალექსანდრიელის მონასტრები, სულ ბერძნები იდგნენ, მონასტერიც კაი და პატიოსანი, დაკარგა შემკული ჰქნდათ. ოღონ სვეტები და უცხო ქვები არა იყორა, მაგრამ თეთრი მარმალილოთ ნაგები, მრავალი კირგი ნაწილები ტრაპეზი კარგა მორთული, ზმარების კოლოფი, უცხოთ გაკეთებული და ბერძული კანკელი ბერძულად წირეს, მაგრამ დიაღ განკრძალვით, და კარგა სწირეს, მათი რიგი დიაღ მომეწონა, ასე კარგათ იქცეოდენ, კაი წალკოტი ჰქონდათ ჰრომში, კაი უცხო შადრევნები, იქიდამ წამოვედით, წმიდის ბენეტიკტეს მამათ სანახავად ვნახეთ, და მრავალნი უცხო ხატები, სულ სირმით ნაკერი ვნახე, და იმათ ტილო რომ არ დაიწვის ცეცხლში. მისი ძაფი მაჩუქეს. ტილოკი არ ჰქონდათ ვაი ნაწილები: -

ია. მარიანობის თთუჱს წმიდას პაპპას, წმიდის კლემენტო მოწამის თავი ებოძა, ნაწილი მთელი, და ეტლი თავისი, შვიდს ეკკლესიაში სალოცავად. -

იბ. მარიამობის თთუჱს წავედით, შვიდის, ეკკლესიის სანახავად, უწინ საღამო ჟამ წმიდის პეტრეს ეკკლესიაში მივედით, მეორეს დღეს ადრიან წმიდის პავლესეკკლესიაში წავედით. ძველის ჰრომიდან ეჯი და ნახევარი იქნებოდა. რომის წყალზედ, ახლა დიდი ეკკლესია იყო. მაგრამ აგურით ნაშენი იყო და ზეიდამაც ხიდ დახურვილი, ოთხმოცდა ათი თვითო ქვის სვეტი ჰქონდა. თვითო ექვსს ადლს უმაღლე ზოგი რვა ადლიც იყო. ორი მხრის უფრო სისხო, ზოგი გრანიტი. ზოგი სხვა ქვა, ოცდა ოთხი სვეტი. ტრაპეზებზედ პორფირი იყო. მგრამ მომცროები. ოთხ-ოთხი ადლი იქნებოდა ტრაპეზი, სოფიოთ დახატული და ზოგი გარეთი წვეთს წაეხდინა. ძველი ეკკლესია იყო, სულ ბურყნის დახატული. სამი ნაბიჯი, სიგრძე სრულიად განი, ნახავარი, წმიდა პეტრესგვამი და ნახევარი წმიდის პავლესი. ერთს პეტრეს ეკკლესიაში და ნახევარი წმიდის პავლეს ეკკლესიაში. ც თავები ორისავ წმიდის იოანე მახარებელის ეკკლესიაში. წმიდის მოციქულთ საფლავში. შუა ადგილს წმიდის პეტრეს აქვით მაგრამ წმიდის პეტრეს ეკკლესიაში ღრმად ჩასავალია, და აქ ხარისხებად აღსავალი. და მერმე ქვევით ჩავა. ეს მაღლა. დამარხული წმიდის პეტრესკკლესიაში. წმიდა პეტრე, მარჯვნივ არის და წმიდა პეტრე მარცხვავ. მარცხენას მხარსა. სხვა ტრაპეზია შემკული და იქ ერთი ჯვარ-ცმა ასვენია, ერთი დიდი ქვრივი ყოფილა სახელად წმიდა ფეჩიტა ჰრქმევია. იმას გამოლაპარაკებია იმ ეთკრატისს ქრისტემ მრავალ-გზის გამოჰსცხადებია. იატაკი უფროსი. ერთი სოფიოთი, და ფერადის მარმარილოთი არის იქიდამ წავედით. მართ ერთი ეჯი ვლეთ, მივედით. სად წმიდა ვიჭენსი. და ანასტასი ეწამებინათ. კაი ადგილი. კაი ეკკლესია იყო მრავალი ნაწილი. ქრისტის-შობის მჩვრის ნიჭერი სადა ქრისტე მიაწვინეს, მის ადგილს ნაკვეთი. ძელის ნაწილი ქრისტე მკვდარი რომ ჩარჩამზედ დაასვენეს. მისი ნაჭერი,ქრისტეს საფლავს ქვის ნატეხი ყოვლად-წმიდის სამოსლის ნაკვეთი. წმიდის პეტრეს კბილი. მოციქულების ყველასაგან ნაწილი. წმიდის კლემენტოს მოწამის ნაწილი. და მრავალი სხვისა იყო. და წმიდა ფოსიოს. და კოსტამოწამე იმას იქით სხვა ეკკლესია იყო. ზედავ ახლო. ზეცის კიბეს ეძახიან, რომ წმიდა ბერანდეს ჩვენება უნახავს, იქ ჟამს ჰსწირევდა, სალხინებელიდამ სულ ზეცას აღყვანდნენ, და წმიდა ზენონ და ათას სამას ოთხი მოწამე იქ ესაფლავა იმას იქიდამ სადაც წმიდას პავლესთავი, მოჰკვეთეს ისივ იყო. კაი ეკკლესია და სადაც წმიდა პავლემფგარ-იყო და ქვაზედ თავი მოეკვეთათ იმაზე რკინის ფანჯარა, ევლო, და თავის სამს ადგილს დაცემულ-იყო, ერთს ადგილს პირველ რძე ამოსულიყო. იქიდამ შემხტარ იყო, სამი ადლი ვერ იყო სხვაგან დაცემულ-იყო. იქ სისხლი ამოსულ-იყო. იქიდამ შემხტარ-იყო. ოთხი ადლიც მეტია, იქ დაცემულ-იყო. იქ წყალი ამოსულიყო. ახლა სამგანვე წყალი დგა, კაი სასმელი და სხვა და სხვა გემო აქვს. არსად გარსდადის, სამი ტრაპეზი იყო. კარგა მორთული. ორი პორფირის სვეტი. რვა ფერად მარმარილოსი და ორი გრანიტისა: იქიდამ წავედით ერთს ადგილს, წმიდას პაპას ერთი მღვდელი და ეხვედრებინა, ერთს დარანში ჩაგვიძღვა. რაც წმიდათ მოწამეთ დარანი გვენახა უდიდე და უმრავლესი იყო. სულ ცა დაქნილი ქვითკირი. ზოგან. და უფროსი ერთი გაგლესილი. თუ გზები. მოწამე მრავალი ყოფილ-იყო ებრძანა რაც მოინდომოს მიართვითო. მრავალი ვიარეთ მაგრამ სახელიანს მოწამეს ვერსად შევხვდით, წმიდა ნაწილი, მრავალი იყო, მაგრამ მოწამის ნაწილნი ეს არის, ერთის ჭიქით, თავით სისხლი უდგს, და ზედ ზოგზედ სახელი ჰსწერებია. ან არა ხურმის ფოთელი ან ჩიტი. ან ჯვარი ზის, ერთი პატარა ყმაწვილი ვიპოვეთ მოწამე ნიშნიანი. მოვჰსთხარეთ. სულ დამიწებულ-იყო. მეორე იმავე ტოლი მოვჰსთხარეთ ისიც დამიწებულ-იყო. შვიდი ეკკლესია ბევრი საქმე უნდა. ხუთი სულ მიწიანი წამოვიღე. ორივ მოწამის სისხლი, ჭიქას ზედავ აჩნდა, ახალს სისხლსავით. და ერთის მოწამის ერქებში ვიპოვეთ. მის საფლავში, მოწამეკი ამოეღოთ. ის დარჩომილ-იყო, სამი ბაზმა მათი გვერდით ნანთები თიხის ჯვარის მონასტერიც იმ დღის მეტად არ მენახა. დიაღ კაი მონასტერი იყო და უცხო. კარგა გარიგებული. სულ სოფიოდ ძირი მოფენილი,და ელენე დედოფლის დაბლა სამწირველო, როგორც იერუსალიმს არის. დიაღ მოსაწონი იყო. რომელსაც ეკკლესიაში მივედი უფრო და უფრო გვეუცხოვა: -

იგ: მარიოობის თუჱს, კარდინალი საკრი-პანტივნახე და სადილს უკან, ორი ეპისკოპოსი მოვიდენ ჩემს სადგომს, და წამიყვნეს, წავედით ერთის კაცის სახლში შემიყვანეს ერთი მარმარილოს საფლავი მაჩვენეს, კარგა გათლილი, და სარქველით შიგ ერთის კაცის ძვლები ყოფილ-იყო, და ძველი თეთრი და ამისთანები, ერთი მსხვილი, ტილოს ხეში. რომ იქნება, მისთანა იყო. ორის კაცის სიგრძე ვერ იყო, განიც ადლი ექნებოდა, ისიც იმაში დებულ-იყო, და უწყეს სანთელის ღვენთება, გალიფეს მოუკიდეს ცეცხლი, სანთელი ამოიწო, ის ტილო გარეცხილსავით დარჩა, მერმე კაკვერცხალი დააყარეს, პატარა საბერვლით უბერეს აღეგრძნო ნაკვერცხალი, და გარეცხილს გვანდა, ცეცხლმა ვერა დააკლორა, ათასი მარჩილი ეძლია ფრანციის კარდინალსა, და არ მიეცა მე რით შევიძლებდი სყიდვასა, თვარა ვახტანგ მეფისა-თვის კაი ძღვენი იყო, ის ფრანჩაგვისაგან არის, ამანტოს ქჰვიან წიგნებში ქვად არა ჰსწერია, ზედ ჰსწერია, ის ქვაც მინახავს, ყაენს გამოეგზავნა, ვახტანგმეფისათვის: ამისი ხელ-სახოცი ეგება მიშოვნო სადმეო: -

იდ.მარიომობის თუჱს, ოცდა ხუთი მარიამობის თვე იყო. წმიდის ბართლომე მოციქულის დღეობაც იყო, და წმიდის ლუდოვიკოსის დღეობაცა, ფრანციცის მეფისა, ამათი გვარი წმიდა შექმნილა, მისს ეკკლესიაში წაგვიყვანეს, წირვაზედ ოცდა თოთხმეტი კარდინალი იყო, სხვას აპისკოპოსსა, და ჯარს გარდა, ნახეთ რა იქნება. გზაც გაგვიჭირდა, თავად შუკაში ეტლებისაგან, მერმე ეკკლესიაში ჯარისაგან ფრანცისებმა გვიცნეს მოგვეგებნენ სხვას კარიდამ მაღლა აგვიყვანეს იქ დაგვსვეს. სულ ჰსჩანდა ყოველი ეკკლესია არა, და ეკკლესიას გარეთ ფოლორცებიც. სულობით მოეფარდაგათ. და ეკკლესია წითლის ქამხით. სულ ყვითლის ოქრო-მკედის არშიებითა, დიდი ტრაპეზი მთელი ვერცხლი იყო უცხოთ გამოყვანილი, და წმიდა ლუდოვიკოს, წმიდა დიონოსი არიო პაგელი, წმიდა დამიანე. და წმიდა კარალის ვერცხლისა შექმნილი. მთელები, ორს სამეფო გვირგვინი ორს საეპისკოპოსო. მიტრა, პატიოსანის თვალებით, მათი ჯვრებიცა და გულს-საკიდი. ხატები, დიაღ კაი თვალები იყო. შიგ მათი ნაწილები ისხდა ცოტცოტა და სხვა ნაწილებიც კარგა გაკეთებული, დაბლა წმიდის ლუდოვიკოსის სამწირვალო იყო, ისიც დიაღ პატიოსნად შემკული. რაც ჰრომში კაი მგალობელი იყო იქ შეკრებულ იყო, მაგრამ სულ ყველა. ერთად იდგა, საკურთხევლის პირდა-პირ, წირვას ჰხედავდა, წინ მწუხრზედაც, და მეცხრე ჟამის მოცვაზედაც სამჯერვე მიველ ახლო იყო. მგალობლების ქება უწინვე დამიწერია. მაგრამ ეს გამიკვირდა ნაღარა და ქანარა, სხვას საკრევებში გაერიათ. ასე უკრევდენ, ჭიანურსა და წინწილს აწყობდენ, და მგალობლების ხმას კარგად აბანებდენ: -

ეი. მარიამობის თთუჱს, წნიდას პაპას ებრძანა ჩემი წირვა მოისმინონო, და ჩემგან ეზიარნენო, წავედით მის წირვა მოვასმინეთ, პატარა სამწირველო ჰქონდა შინა, იქ წირა, და გვაზიარა. ვინც ვიყავით, მერმე ლიტანია ჰსთქვეს, შეგვიყვანა თავის სადგომში. დაბძანდა მიბრძანა წმიდის ღვთის-მშობლის სახლის ნახვა გინდა მიმიწერიაო, რომ ჩემს სასახლეში დაგაყენონო, და რაც პატივი, გრანდუკას რაც სხვისათვის უქნიათ, ის პატივი დაგდვანო, და რაც საჩვენებელია ყველა გვაჩვენონო, მადლი გარდვიხადე და მიბრძანა დღეს დაგვიანდა ვიკითხეო, გლახები სადილად სხედანო, და სამშაბათს, მოდიო იმათ გაჩვენებო, დღეს წადი ჩემი სასახლე ნახეო. წმიდის პეტრეს ეკკლესიასთანა ამან წინადამ, რომ პაპის სახლებში შესვლა დავჰსწერე მაშინ საწიგნე. და მოსამსახურეთ სახლები ვნახეთ. თვარა პაპის სახლები არ გვინახავს წავედით შევედით, ან სახლები, ან სხვა და სხვა რიგი ფარდაგები, ან ნახატები უანგარიშო და კაცის გონებისაგან მიუწდომელი იყო. არ დაიწერება, მაგრამ ხატების მეტი სხვა საუცხოო არ იყო რა. სამიოდ დიდი სახლი ფერადის მარმარილოთ იყო აღგებული, როგორც ეკკლესიაებისა დამიწერია, და კარის ეკკლესია დიდი და კარგი შემკული, და ორი სხვა მომცრო სამწირველო იყო, როდის პაპა თავისთვის ჟამს ჰსწირავდა მრავალი უცხო სახლები დაგვატარეს, მაგრამ ვინ გაუვიდოდა, მერმე ერთს გრძელს სახლში შეგვიყვანეს უნდა ორასი ადლი უფრო ყოფილიყო. ათი ადლი განი იქნებდოდა პაპის სასეირნო ადგილიცალ მხარეს ძველი სახე მოქსოვილი ფარდაგები ეკრა ცალ-მხარეს წარმართა ამბებიცა უცხოთ შემკული, იმას იქით თავს ფარღია, თავი ახდილი. აგრევ პაპის სავალი ადგილი იმავ სიგძე, და ზედ დიდი წყარო, შადრევნად ამოყვანილი, სამს სართულს სახლს ზეით, იმას აქათ და იქით წალკოტები ერთი შიგნით სახლები, და ერთი. დიდი სასახლის გვერდით შიგნით სასახლეები, რომ წალკოტი იყო. ამ გრძელ სახლების იქით თავს წალკოტის თავს სამ-პირი სასხლე იყო. სამ-პირი თალარი. ზეითკი ვერ ავედით, და იმ სახლებში ძველი კეისრების სახეები, და წარმართებისა და მრავალი უცხო. და ფიცრისა გაკეთებული. ჰრომის ეკკლესია წმიდის პეტრესიდა პაპის სახლები საზამთრო, და საზაფხულო. და წალკოტები როგორც იყო. სულ მისი ანდაზები დაჰრომის პირამიდების სახეები. ერთი პირამიდი მთელი ერთის ქვისა თეთრის მარმარილოსი, ისიც ადლზედ მეტი იყო. და სისქე სამი მხარი. ჩვენ რომ მონასტერში ვიდექით იქ ეპოვნათ, და პაპას წაეღებინა, ამართვას უპირობდენ. მისი ჭახრაკები როგორც უნდა აემართათ, ან როგორ გაეკეთებინათ სულ იქ ვნახეთ, მერმე იქიდამ ჩაგვიღვანეს ერთს ეზოში რაც ძველი კერპების ღვთები ყოფილ-იყო, სხვა და სხვა რიგი იქ იყო. მერმე წალკოტები, და შადრევნები გვაჩვენეს დიაღ უცხო და კარგები იყო მარიამ ფრანცისის მეფის-თანა ვერ იყო. ოღონ ნარინჯის სიმრავლე ამისი ურიცხვი იყო, და წყაროები, დიდროანი, და ერთს აუზში ხომალდი იყო. და იმ ხომალდის შადრევანი არ დაითვლებოდა უანგარიშო სხვა და სხვა რიგი იყო. ის იქ ვერ ვნახე, მერმე სადაც საომარი. საჭურველია, აწყვია ის გვაჩვენეს მარამ ერთის დიდის მეფისათვის სანატრელი საუნჯე იყო. პოლოტიკი[1]. თორნი.[2] ჩუზი[3], და შესაჭურავი: თოფი თუ დაბანჩა თურგანი[4], თუ მისი იარაღი, და წამალი. ხლმები, აფთები. უანგარიშო იყო: -

ივ: მარიამობის თუჱს, კარანდუკას ელჩთან წავედით წინა დღეს ის მოსულ იყო ჩემს დასაპატიჟებლად, კრანდუკას ბრძანება მოსვლოდა, თუ აქათ ქამოვიდეს შემატყობინეო, მე სადგომს არ დავხვდი, პაპის წირვაზედ ვიყავ, მერმე იქ მოვიდა პაპის კარზედ, სალამი მომცა, სადგომს გიახელო, გრანდუკას მაპატიჟებელი ვარო, ვერცა იქ უმუსაიბე, სადგომს მიველ ეტლთან, მომეგება ამიყვანა, დიდად მიალერსა, ქართული ამბები და წმიდაებისა მკითხა, ეტლში თითონ ჩამსვა, დიდხანს გამომყვა ეტლთან. ამას დიდს მეფეებს არ უზამდა. ამის სთვის ვჰსწერ სტუმრის პატივი არ უნდა. მერმე კარდინალი ლატრიმულმოვიდა მეორედ მნახა: -

იზ: მარიამობის თვეს წმიდას პაპასთან წავედით მისს პატარა სამწირველოში ხუცესმა წირა ჟამი, პაპა მარჯვენეს ეკკლესიაში არავინ იდგა, მისის ძმის-წულს უფროსს კარზედ ეჩოქა დიაღ კაი ვაჟკაცი იყო. ამის მეტად არ მენახა წირვას უკან მოვიდა მიალერსა უკაცრავად ვიყაო ვერ გიახელო, დიდის ხანს დაჯდა ჩემთან ქვევით, მომიჯდა, მერმე პაპამ დაგვიძახა მივედით კიბით ჩასავალი იყო, ხელი მომკიდა დიდს ხანს, მითხრა გაირჯებიო, მაგრამ. ეს საქმე წმიდის გრიგოლი დეოლოღის და წესებულ არისო, მას უკან სულ ყოვლს დღეს ასე უნდა იქნასო, საკრიპანტი კარდინალი მისდევდა, მერმე მისი ძმის-წული კარლო, და მერმმ მისი ძმა ალექსანდრე, მერმე დავით. და მე მერმე პაპის მოსამსახურენი, ჩავედით ერთს მომცრო სახლში. პაპის წესია, ყოველ დღე თორმეტი გლახა იჯდა, ვერ შევიტყევ. როგორ მამხდარ-იყო ტაბლა უცხოთ ყვავილებით შეემკოთ, თავს პაპა იდგა, არდაგი მოირტყა იმასთან მე დამაყენა, მერმე საკრიპანტი კარდინალი, არდაგი ერტყა. მერე პაპის ძმის-წული კარდინალი, მერმე ალექსანდრედა ორი სხვა არდაგებითა, სხვათ მოიტანიან საჭმელი უწინ პაპას მოართვიან, პაპა ორს გლახათ მიართმიდის მერმე კარდინალებმა იმ სხვათ ჩაურიგიან, მერმე პაპამ ტაბლა აკურთხა, ყველამ დავიჩოქეთ, ჯვარი დაგვწერა, გლახებმა ჭამა დაუწყეს ხუთი რიგი საჭმელი მოიტანეს. დიაღ საბატიურად ჰსჭამენ, გლახები, დიდი ხანი გამოვიდა მერმე ხილი მოიტანეს, პურსაც პაპა უჭრიდა ხორცსაცა, იმ ზეითებსა, და ქვეითებს სხვანი, და ღვინოსაც პაპა მიართმევდა, ის ზეით გლახა, ყმაწვილი კაცი იყო, და ჰგვანდა, საქცელიანი იყო რამდენჯერ პაპა ღვინოს მიართმევდა, ადგის თაყვანის-სცის, დაჯდის დალიის, და ჭიქა პაპას არ მოსცის, მაგრამ არა ჰქნის, ააღებინის ხელით გამოართვის, მერმე ბოლოს ჩაბძანდა, და იქიდამ ღვინო ყველას ჩამოურიგა, მერმე ხილის ჭამის დრო რომ მოვიდა ერთმა ხუცესმა პურები შემოიტანა, პაპას მოართვა დაიჩოქა პაპამ ლოცვა წაუკითხა. აიზმა ასხურა, გლახები ააყენა ფეხზე და ის პური თვითო თვითო ჩამოურიგეს იმათ წინ დაიწყეს მერმე ხილი ჭამეს. მას უკან შაქრის ქადა ჩამოურიგეს ისიც წინ დაიწყეს: სხვა, საჭმელები, აიღეს მერმე პაპამ ტაბლა აკურთხა, ხელი დაიბანა, არდაგი შემოისხნა ისევ ბოლოს ჩაბძანდა, თვითო ნახევარი მარჩილი, და თვითო ამინაშატი უბოძა თავის ხელით ჩამოურიგა, მერმე გლახები ადგენ ყველამ ფეხზედ აკოცეს, წამოვიდენ მე ისევ თან წამიტანა: ჩემთვის უღირსი სიტყვა მრავალი მიბრძანა რაც გინდა მთხოვეო, მადლი გარდავიხადე ჩემი სათხოვარი ყველა უთხოვრად აღმისრულდა მეთქი. მომეხვია მაკოცა. ფეხზედ ვაკოცე. გზის საქმეები დაგვარიგა, გამომისტუმრა, მიბრძანა ასე მალე არ გაგიშვებდიო, მაგრამ ვახტანგ მეფის უკითხავად წამოსული ხარო, რომ დამეჭირა იმას გულს დააკლდებოდა, წადი მისი საქმე მოიჭირვეო, ას სამოცი იქაური სკუთი ებოძა, სამასი მარჩილია, გზის ხარჯად, გამოის, ერთის წმიდის მართასდედათ მონასტერი მაჩვენეს მომცრო ეკკლესია იყო, მაგრამ უხოდ შემკული იყო, სულ ამოწერილი, მარმარილოთ იყო აღშენებული, კედელი სვეტი თუ ხატის ყდები, უცხოთ გამიკვირდა ენკბატისები გალობდენ, მაგრამ მათი გალობა, საკვირველი რამ არის, ამავ საღამოს წავედით, სულის-წმიდის მონასტერში, პაპის სამადლოა. ერთის ეპისკოპოსის ხელით არის შიგა დგას, დიდის ფრენჭიფის შვილია, მიმიძღვა და მაროვინა უპატრონო ექვსასი სნეული იწვა კაცი და იმ კაცების სახელი გზაზედ იყო, ვინც ავი დედაკაცი დაორსულდება შვილს ვერ წაიხდენს. იქ გზაზედ ერთი ჭახრაკია, იმაში რბილად აიგა. შიგ ყმაწვილს შეაწვენენ, მოაბრუნებენ ზარს დაქკვრენ, ქალნი ქავლეე, ის ავად-მყოფის მომლელი წაიყვანს ამ ყმაწვილს, სხვა ჭახრაკია იმაში ჩააწვენს, მოაბრუნებს დედაკაცებში გაიყვანს, რომ დედაკაცი კაცს ვერ ნახავს სალაპარაკოდ, და კაცი დედაკაცსა, იქ თორმეტი ძიძა იყო, ცამეტს ჩჩვილს ყმაწვილს სდიდენ. რომ ყმაწვილი სამის ოთხის კვირისა შეიქნება გარეათ მისცემენ, სხვას ძიძასა თვეში მარჩილი აქვსთ. და ოთხს წელიწადზედ ამათვე მოაბარებს თუ ქლია ქალებში გაურევენ, თუ ვაჟია ზოგს გარეთ ოსტატს მიაბარებენ: ზოგს იქავ შემოიავანებენ, იქ ზრდიან, ჩემობას შვიდ-ასი ქალი შინ იყო მონასტერში და ორმოცდა ათი ვაჟი და ცამეტი ჩჩვილი. სამი იმ ღამეს მოეყვანათ, მე რომ მიველ და რვა ასი ქალაქში ებარა ეს სულ პაპის სასმელ საჭმელით და ტანსაცმითა წამლით, აქიმით ჯარათი. იქ აკეთებდენ ქალები საქალოს ხელობას, და კაცები საკაცოსა. მათი მოძღვრები და გამდლები გაუყრელად იქ უდგას, წალკოტები, შადრევნები, გარიგებული თუ ქალი მონოზნად უედგა მით. თუ ქმარი შეირთო მით ასს მარჩილს მზითვად მისცემენ და ბუშს ბუშს შერთვენ, მართალს მართალსა. მეორეს დღეს ქათმის ყიულობისას: -

იე. მარიამობის თთუჱს წამოვედით ჰრომიდამ. ჰრომით წამოსვლას ავი ჰაერი აქვს. ასე ჰსთქვეს ამ ორმოც მილს გავლამდის. ვინც დაიძინებთო, სიკვდილის საშიშიაო. სამს თთვეს ზაფხულს ასრეაო. ვიარეთ გრძელი გზა, შენობა შორი შორს იყო. ჰაერის აობისათვის, სოფლები შორი შორ, ერთ სოფელში სადილისათვის ჩამოვხედით მომცრო და ღარიბი სოფელი იყო. ფრანგულის ანგარიშით ოცდა ცხრა იყო. ნათლის-მცემლის თავის კვეთა, იმ სოფლის კაცთ, პატარა რამ ნაწილი ნათლის-მცემლისა ჰქონდათ, დიდებას გამოასვენეს პირველ ერთი ქრისტეს ჯვარს-ცმა მოჰქონდათ. მერმე ორმოცი თეთრით შემოსილი კაცი. სულ თეთრის კელაპტრით ოროლი და ოროლი მოდიოდა, მერმე ერთის მეთლის-მცემლის დროშა, და მას უკან სხვა ჯვარს-ცმა, და ორმოცი შავით შემოსილი კაცი. აგრევ სანთლებითა და ხელთ ჯვარები ეჭირათ და მერმე ფარნები მაღალი, და ერთს შემოსილს მღვდელს.ხელთ ნაწილი ვერცხლის კუბოთი ეჭირა აქათ იქით. შემოსილი დიაკვნები, და მერმე კაცის ჯარი მოსდევდა, მერმე ქალნი საკრავებითა და გალობითა, ერს პატარა სლფელში მისთანა საქმე მომეწონა, ორმოცი მილი ვლეთ.და ღამე გვესწრა, ოსტრიელს მოვედით: -

ით. მარიამობის თთუჱს ადრიან ავსდექით. ვლეთ ავი ჰაერიც გათავდა შენობა შენობაზედ შეიქმნა. ვენახი ზეზე, ქვეშ სახნავი, ციხე ციხეზედ, სოფელი გაბმით, საკრიპანტი კადინალის ქალაქი გამოვკლეთ, მაგარი და კაი ქალაქი იყო ნარმა ერქვა იე. მილი სხვა ველეთ და მოვედით ქალაქსა თერნას მოდიდო ქალაქი იყო. იდ.მილი სხვა ვკლეთ, და მოვედით ქალაქსა სპოოეტოს. მ-ცი მონასტერი იყო. ეპისკოპოსი იჯდა მის ადგილს, კაცთ სიკეთე ეტყობოდა, ამდენს მონასტერს ინახავდენ, კაფუჩინების მონასტერში. დავჰსდექით. იმ ღამეს ერთს იქიურს თავადს სამ რიგი მოსაკითხავი გამოეგზავნა:-

კ: მარიამობის თთვეს, დილაზედ ერთს თავადის ცოლს, თავისი ეტლი, გამოეგზავნა, უცხო სტუმარი ბრძანდებიო ქალაქი ამით გამოიარეო, იე მილი ვვლიეთ ორიოდ კაი ქალაქები გამოვლეთ. და მოვედით ქალაქსა ფოლინიოს დიდი და კარგი ქალაქი იყო. ეპისკოპოსი იჯდა. იქაც ჯაპუჩინიებისას დავსდექით წმიდის სახლის გზა იქიდამ გაბრუნდებოდა: -

კა. მარიომობის თთუჱს წავედით რა ცოტა ხანი ვლეთ ზეთის ხე მოაკლდა, მერმე ვენახოვანი მოაკლდა, მთის ადგილს ავედით მსხალ-ნარი დიდ-გორი რომ არის იმ გვარი ადგილები იყო. მერმე დაღმა დავიკიდენით ერთი ხევი ჩავლიდა ხევის თავს ციხე იყო, არც აქათ იყო გასასვლელი. არც იქით. შიგნიდამ გრძელი სოფელი დაჰკროდა ბოლოსაც ცოხე იყო. ვალჩიმარა ერქვა, იდ, მილი გვევლო იმ დღეს იქ ერთის კაცისას ცოტა რამ ვჰსჭამეთ. იმ სახლში ერთი ქალი იყო. დედა მისი ასეთი უცხოთ-მოყვარე ყოფილ-იყო, რომ მომკვდარ-იყო. რაც საფრანგეთში კაპუჩინის მონასტერია. პატრს თვითო ჟამი ეწირა და უმწირველოს ას ასი მამაო ჩვენო ეთქვა, ეს ქალიც დედის საქციელს ცდილობდა: იდ: მილი სხვა ვკლეთ. ერთს კაპილიონში მივედით იქ დავჰსდეგით: -

კგ. მარიამობის თუჱს წაგვიძღვნენ. წმიდის სახლი. სანახავად, მისი საქმე კაცისაგან შეუტყობარია, ხუთასი წელი - წადია. რომ ნაზარეთით წამოსულა, რა იეროსალიმს, თათარი მისჯრია. ეს მაშინვე ანგელოზს აუღია ზღვის პირია, ზღვის სამოცი მილია განი, ზღვას გაღმა დამდგარა, მერმე შეცილებულან, და ლორენტო ოხერი ყოფილა, ერთის კაცის მიწაში დამდგარა. მერმე ორნი ძმანი შეცილებულან, იქიდამ ამდგარა ერთის ცხენის გაჩენებაზე ჯვარედინი გზა ყოფილა იქ დამდგარა რომ გზა ყოვლის კაცისა არის, მერმე გარშემო მოჭრილის მარმარილოს კედელი მიუდგათ, შიგნით ქვა და ტალახია, ხუთი ადლი, განი იქნება, ცხრამდი სიგრძე: იქიდამ ვერაქვას ვერცა ტალახს, ვერავინ წაიღებს. ზეით ხით ყოფილა დაბურვილი, ის მოუშლიათ, კამარა შეუკრამსთ. კანდლებისათვის თვარა ისევ არის როგორც ყოფილა, წინ აღმოსავლისაკენ ბურახია, მოციქულებს ბურახს ზეით სარკმელი გაუკეთებიათ, და ლუკამახარობელს, ლიბანის საროსაგან ყოვლად წმიდა გაუთლია, ძე ხელთ უჭირავს, ის დაუსვენებიათ, და წინ ტრაპეზი ქვისა გაუკეთებიათ, გარ-შემოსავლებად, და ტილოზედ დახატული ლუკა მახარობელისაგან, დახატული ჯვარის-ცემა, ესევ ნაზარეთით თან მოჰყოლია, და ყოვლად წმიდის მარიამის წამოსასხამი მოწითლო შალი, მთელი და ჯამ-ნალბაქი უფრო ყოფილა, მაგრამ სართულის ქცევაში და კარგულა, სამი ჯამი და ერთი ნალბაქი რაშიაც იესოქრისტე, და დედა მისი ჰსჭამდენ მისის ნაგავის მეტი იმ სახლიდამ ვერავინ რას წაიღებს, ნაგავსაც მოპარვით ვერ წაიღებენ, თუ მცველებმა არ მისცეს, იმ სახლზედ გარედამ, ერთი დიდი და საშინელი ეკკლესია აუშენებიათ, ხუთი სამწირვალო აღმოსავლეთისაკენ აქვს მას აქათ, და სამი იქით სხვა, და ექვსი სამხრეთ, და ექვსი ჩრდილოთ თორმეტი დიდი სვეტი აქვს, და გუმბათი წმიდის სახლის სასწორად აქვს. წმიდა სახლში სამოცდა თორმეტი დიდი კანდელი ჰკიდია, ხუთი დიდი ოქროსი. და მომცრო ოქროსი და ვერცხლისა, სხვა. მაგრამ ის ხუთი მე ასე მგონია, ხუთ ხუთი ლიტრა ოქრო უფრო იყოს, ორი ოქროს დიდი სასანთლეა, ასე მგონია, ათათი ლიტრა უფრო იყოს და სხვა უანგარიშო კარები. და აღმოსავლის მხარეს, და ბუხარ სულ მთლივ ვერცხლით მოჭედილი დაფერილი კარგა გამოყვანილი, სხვა სასანთლები, და ანგელოსები ოქროსი, და ვერცხლისაუანგარიშო. ათასი ლიტრა ვერცხლი მეტი მგონია, მაგრამ ის ყოვლად წმიდის ხატი რომ შეუმკვიათ. როგორ ითქმის, დედასა და ძეს ორთავ გვირგვინი ალმასისა, ყოვლად წმიდას ოთხი რიგი სულ ალმასისა არტყია. სამი ასეთი ზურმუხტი ზის რომ ფასი არ დაიდება, და სხვა რამდენია, ან თვალი, ან მარგალიტი. ან ალმასის ჯვარები. ან ზურმუხტის ჯვარები უანგარიშოა, იმ ხატის სისწორ მაღლა კედელში ორი წითელი იაგუნდი ზის, სახულისა ღვთის მშობლის თვალის უფროსი არის, და უკეთესიცა. და ყვითელი, და თეთრი იაგუნდი დიდროვანი ურიცხვი, მერმე იმის სალაროში შემიყვანეს, რაც იქ ეკკლესიები ან ტრაპეზები დავსწერე. იმისი ბარძიმ ფეშხუმი და კანდელი, სასანთლე, იმ ტრაპეზზე ეწყო და სხვა სამკაულმა გამაოცა. უანგარიშო გვირგვინები, უფროსი ერთი ალმასისა, სხვა ზურმუხტისა, იაგუნდისა, სხვა მინაქარი, სხვა ოქროსი რკინის გვირგვინიც ვნახე; უცხოდ რამ გაკეთებული, რამდენი უცხო რიგი ქამრები, სულ გულ-ქანდად, უანგარიშო სხვა და სხვა რიგი, ყელის ჯაჭვები უცხოდ ნაქმრები საყურები ძვირფასები, და ურიცხვი სხვა და სხვა რიგებიღილები, უანგარიშო სულ ალმასისა. სხვა და სხვა რიგი ნაქმარი ჯვარები. ალმასისა. იაგუნდისა, და ზურმუხტისა, მრავალი ბეჭდები ფას-დაუდებელი და უანგარიშო. ხელ-საბანები, სხვა და სხვა რიგი გულები უცხო რიგებად გაკეთებული, შუბლის საკრავები, უცხოდ რამ ნაქმარები. ალმასისა ხატები საკვირველები ზოგი მურასა, ზოგი თვალზედ მოჭრილი, ზოგი თავის ბუნებით ნაქმარი. ხომალდები გულ-ქანდები, გულ-ქანდა ალმასისა, ზოგი მურასა, ზოგი ოქროსი, ზოგი ვერცხლისა, დიდროვანი ლალები, იაგუნდები, ალმასები, დიდი მარგილიტი ერთი, და სხვა მარგალიტები მრავალი. დიდრონი ზურმუხტები. და ერთი დიდი ლოდი ზურმუხტის ქანიდამ გამოღებული, მრავალი დიდრონი ზურმუხტი ეკრათ, ორ-თავ არწივები, ზოგი ალმასისა, ზოგი იაგუნდისა, გულ-ქანდა, გულ-ქანდად ქრვივი, და ძოწის კანდლები, სასანთლეები, ჯვარები, ხატები, უცხო და უცხოები, სკიპტრები, სამეფო მურასაები, ვეცხლის რვა დიდი სასდანთლე თვითო ხუთი ლიტრა უფრო იყო, ქალაქების სახე ვეცხლისა. ციხეები, ქალები ვეცხლისა, საჟები ანგელოზები, ხილი და ყვავილები, უცხოდ ნაქმარი, ვეცხლი მინაქარად, კირიელეისონები მურასა, ოქროსი, მუშაბაღი, უცხო თვლების დათლილი ძოწისა ქარვისააკატისა მრავალი ყელ-საბამები, სალტეები უცხოები, ყოველი რამ უანგარიშო იყო, მომარგალიტული, შესამოსლები ალმასით გულ-ქანდა შესამოსლები, სხვა და სხვა რიგი ნაკეთები, და საქსოვი, რარა ვჰსთქვა ფარდაგები ალმასით გულ-ქანდა სადედოფლო სამოსლები ალმასისა სულ გულქანდა, ბარძიმი ფერშხუმები, სასანთლეები. ზოგი, ალმასითა და თვალითა, ზოგი მინანქარი, ზოგი ოქრო და ვერცხლი უანგარიშო ტაშტი, წუწუმა, ზოგი ოქროსა, ზოგი ვერცხლისა. ზოგი ლაჟვარდისა, მურასად გაკეთებული, ბრონძისა, ძოწისა, აქატისა, ამისთანაები, გულ-ქანდები, ალმასით გულ-ქანდები ალმასით და თვალებით მარგალიტით გაკეთებული, ყვავილები. წმიდის ზიარების შარავანდები, ზოგი ალამსისა, ზოგი იაგუნდისა, და ზურმუხტისა, ზოგი მინანქარი, ოქრო და ვერცხლი. რამდენი წმიდის ზიარების ბარძიმი აკატისა, ლაჟვარდისა, მურასა ოქროსი და ვერცხლისა ესეები სულ მეფეთა და დედოფალთაგან შემოწირული. და ვის ან ზღვაში გასჭირდებოდა, ან ხმელზედ მათის ხვეწნით სასწაულისა თვის, ძღვენი და ვის თვალი სტკივებოდა ვის ფეხი. სხვა ასო ალმასით გულ-ქანდა ზოგი მსხვილის თვალებით. გულ-ქანდა. ზოგი დიდრონი ალმასი, ამას გარდა, უცხო ერთი ხატი, ვნახე ბუმბულით დახატული, რომ კაცი არ დაიჯერებდა, ხელოვანს მხატვარს არ დაუხატავსო, ერთი მარგალიტი ვნახე უცხო რომ თვით ბუნებით ნავში ყოვლად-წმიდა იჯდა, ძე ხელთ ეჭირა, ასეთი მარგალიტი იყო, გოჯის ოდენი, ეს ასე მოსული იყო, მარგალიტის ლითონში ერთ ხანად ვეღარ ეპოვათ შემოხვეწოდენ, ლარეტის რვთის-მშობელსა, ერთს წელიწადს რაც უკეთესი ვიპოვნოთ, შენ შემოგწიროთ, წლამდი ვერა ეპოვათრა, წელიწადზედ ეს მარგალიტი ეპოვათ, ვერ ახლოდენ და ვერც ფასი დაედვათ, ამდენი საქონელი, ამისთანა სასწაულები შეუყრია, მრავალი უცხო ვნახე, მაგრამ ვერ დავისწავლე. მისი ჯაბახანა, ვნახე, კაი და მრავალი იარაღი, მარანი ვნახე. დიდი და მძლავრი. ერთის მუწიწის პირი წახსნეს, ერთის პირიდამ, სამი რიგი ღვინო წამოასხეს სამ ფერი. სამსავ სხვა და სხვა გემო ჰქონდა: -

კე: მარიამობის თვეს ლოტერიადამ წამოვედით იმავ გზაზედ მოვედით, ტოლეტინო ქალაქსა, ახალი წმიდა ნიკოლაოსის მკლავები იქ იყო, ამ წმიდა ნიკოლაოსისდედ-მამა, უშვილო ყოფილან, წმიდის ნიკოლაოზის ვედრებით ეს მისცემია. და აგვისტინიანი მონაზონი შექმნილა. მერმე წმიდა შექმნილა, ახლა თუ იტალიაში, ერთი რამ განსაცდელი მოუვა მკლავი სულ გასისხლიანდება. მაგრამ ჩვენ ვერ ვნახეთ, საქმე იმ გვარად მოგვიხდა, მისი მოივოდა. იქ არ იყო:-

კვ. მარიამობის თვეს, ლბ. მილი ვვლეთ. მოვედით სოფელსა ვაზანოლის:

კზ. მარიამობის თვეს, ზ: მილი ვვლეთ. მოვედით მასვე ქალაქსა უოლინოს, სადილს უკან, თ: მილი ვვლეთ, ორი კაი ქალაქი გამოვვლეთ, და მოვედით ასიის ქალაქსა, იქაც დიდი ეპისკოპოსი იჯდა, და ვოივოდაც იქ ემარსა, წმიდა ფრანცისკო: -

კჱ: მარიამობის თვეს უწინ მოგიყვანეს წოკოლანტების მონასტერში. იქ ყოფილ-იყო მამის მისის სახლი, და გვაჩვენეს, სადაც წმიდა ფრანცისკო შობილ-იყო. ან მამა სადა დაეტეებინა, ისე იყო გამოსახული იქიდამ ჩაგვიყვანეს წმიდის კლაროს საფლავზედ, დედათ მონასტერი იყო იქ ვნახეთ წმიდის კლაროს საფლავი წმიდის ფრანჩისკოს, რომ ჯვარ-ცმა გამოგზავნა, ის ჯვარს-ცმა ბერძნისაგან იყო დახატული, წმიდის ფრანჩისკოს სარტყელი. მისის სამოსლის ნაჭერი. წმიდა კლაროსის სამოსლის ნაჭერი. მრავალი ნაწილი. წმიდა ლუკამახარებლის დახატული ხატი, და ჯვარი. ნაწილი, მოსეს კვერთხის ნაჭერი. წმიდა პეტრეპავლეს თითი. მერმე წაგვიყვანეს წმიდის ფრანჩისკოს საფლავზე, რომ შენობა იყო, დიაღ დიდი, საყდარი და სამი ზედი ზედ ძირს აკლდამასავით, იმაში წმიდა ფრანჩისკო, და მისი ამხანაგები, ათი თორმეტი ესაფლავა, მაგრამ წმიდა ფრანჩისკო, ფეხზედ დგას, მრავალი უცხო ნაწილი, რვ. კომენტვალი დგას. მრავალი უცხო კანდელი სასანთლე დიდი მურჯამა ვნახეთ, იქიდამ წავედით, ერთს ეჯიბზედ დაბლა მინდორზედ, ყოვლად-წმიდის მონასტერი იდგა, მეტათ დიდი ეკკლესია იყო. წმიდა ფრანჩისკოსრომ იანვარში ვარდი მოეკრიფა, და შენდობა ეშოვნა, იქ იყო ის ადგილი, შუა ეკკლესიაში იყო მომცრო სამწირვალო. და მარცხნივ წმიდა ფრანჩისკოსსაწოლი, სადაც მიცვალ-იყო და სადაც ანგელოზმან ქრისტესთან მიიყვანა და მარიამ და ქრისტე ეჩვენა, იქიდამ, თმილი ვვლეთ. და მოვედით პერუჯა ქალაქსა. დიდი ქალაქი იყო: კე: მილი მისი გარეშემო მაღალს მთაზეა, პაპის სასახლე, კეისარიც მრავალჯერ მჯდარა იქა, ორმოცდა თორმეტი. მონასტერია, მისს გალავანს გარეთ კაცნი კარგა საქციელ, და დიდად მქცევნი:-

კთ. მარიამობის თვეს, მისი ვოევოდა მოვიდა, კარდინალის რიგშია. რომ მისცემენ. გვანახა თან გამომიტანა მიმიძღვა დიდს ეკკლესიაში, ყოვლად-წმიდის ბეჭედი მაჩვენა, ეს ბეჭედი. ურიათ ტაძარში ყოფილი, ვისაც ქორწილს უზემდენ, ამით დასწინდევდენ, მარიამციოსებსამ ბეჭდით, დაუწინდეს. თუ რა მეფეს, ან კარდინალს ან ასე უცხო სტუმარი რომ ერთად მოვიდეს, არ აჩვენებენ, შვიდის კლიტით არის დაკლეტილი, ერთი ვოივოდას აქვს. ერთი მდივან ბეგსა. ერთი მოურავსა, ერთი ეპისკოპოსს, ერთი დეკანოზს, და ორი სხვათა თავადთა ერთად უნდა შეიყარნენ, და ისე გააღონ მაღლა გუმბათში ოთხს ანგელოსს უჭირავს, ერთი დიდი, ვეცხლითღრუბელი, და მრავალი სერაბიმნი გარეშემო სულ დაფერილი, და იმ ღრუბელზედ ერთი ოქროს კუბო ჰსდგა კარგა შემკული, და იმ კუბოში ჰკიდია თეთრი იამანია მთელი გათლილილი, და მაზედ რასაც ბეჭედს მოუსმენ. ვისაც აქვს, ცოლქმარი რომ მოძულენი იყვნენ შეაცვა შეუყვარდებათ, თვალლის ტკივილს უშველის, მრავალს სასწაულს იქმს, იქიდამ წმიდის ბენედიკტეს მონასტერში წაგვიყვანეს, უცხო რამ მონასტერი იყო, გამაკვირვა მისმა შენებულებამან, მერმე ვოივოდა იქივ სადგომამდი მომყვა, მერმე იმ ღამეს წამიყვანა თავის სასახლეში. პაპის სადგომში, იდგა ის ქალაქი სულ შეიყარა. წვიმის სიმრავლე იყო, დიდებაზედ გამოვიდნენ, რაც დიდი კაცი ან ხუცესი თუ ბერი იყო. ან ჩინებული კაცი. სულ თეთრი ეცვათ. თვალის მეტი არა უჩნდათრა, ქალებს პირი ჩამოპარებული ჰქონდათ. სულ ფეხ-შიშველი, თავზედ ეკლის გვირგვინები ებურათ. ხელთ დიდრონი სანთლები, ზოგს დიდი ჯვარი ეკიდა, მძიმეს ძელსა, ზოგი მათრახით და შოლტით იცემდა ბეჭებზედ, რომ ვნახეთ სისხლმა ამოატანა, ამ გვარად მრავალი ილოცეს, ეკკლესიის კარს, შესტირეს ღმერთს მეორეს დღეს დარი დადგა:

ლ: მარიამობის თვეს პერუჯიდამ წამოვედით, კე მილი ვვლეთ გზაზედ ერთი დიდი ტბა იყო. თევზი ისხდა, გარეშემო კაი სოფლები ქალაქები იყო, იმ ტბიდამ ცხრა ათასი სკუტი შეუა. წელიწადში, პაპას. ერთი სკუტი ოთხი აბაზია ამ საღამოს, პაპის თემი დაილია, გრანდუკას თემში შევედით კამუჩია ერქვა: -

ლა: მარიამობის თვეს ვვლეთ. ეი. მილი კაი ადგილები ზეთის ხეეოანი ვენახოვანი, ხშირად შენობა, ქალაქები, მრავლად, ერთს ქალაქში სადილი ვჰსჭამეთ არეცო ერქვა, ძველი ქალაქი ყოფილ-იყო, დიდი და უფროსი, ერთის გათლილის ქვით ნაგები, ერთი დიდი ეკკლესია იდგა, დასავლის მხარეს, კარისაკენ სამოცდა თექვსმეტი ქვის სვეტი ჰქონდა ეკკლესიაზედ სამრეკლო აეგოთ, ხუთ-სართლად: სამრეკლო მოუყვანიათ, ორმოცი სვეტი სამრეკლოს ჰქონდა, შიგნითკი არ მინახავს, როგორი იყო, რომ გამესინჯა, იქიდამ, ად. მილი ვვლეთ მოვედით სოფელსა: -

ა: ენკენის თვეს აბ. მილი ვვლეთ. ოთხი კაი ქალაქი გამოვიარეთ სოფელს გარდა. შიგ ასე ახლო ქალაქები გამიკვირდა უფროსი ერთი გათლილის ქვის კუთხე და კარი, ფანჯარა, მრავალგან სვეტებიც ქვისა იყო სახლისა, ერთის სახლისა დავჰსთვალე თოთხმეტი დიდი ქვის სვეტი. ძირს ფლორენცა იყო, თოთხმეტი ზეით ქვისა მთელი, იქიდამ მილი სხვა ვვლეთ სულ აღმართ დაღმართით, მოვედით ქალაქსა ფლორენცას ყვავილს ჰქვიან, და მართლა ქალაქის ყვავილი იყო, არც მეტად დიდია, მაგრამ დიაღ შვენიერი ქალაქლია. უფროსი ერთი გ: თლილი ქვა, განიერი ფოლორცები, დიდი მდინარე ჩამოუდის, -

ბ: ენკენის თვეს იოანე გვალვერტო მონაზონთ პეტი ებოძა გარანდუკას, თავის მონასტერში წაგვიძღვა იქ დაგვაყენა, ის წმიდა იოანე ერის-კაცი ყოფილა, დიდი კაცი. და მდიდარი, ერთს მის ამხანაგს, მისი ძმა შეკდომია მის და ხელებას ცდილა ერთს ადგილს მიმავალა შეუტყია, ჯარით წინ დახდომია, პარასკევი დღე ყოფილა, იმ კაცს რომ უნახავს, შებმა არ შეეძლო და გარდახვეწილა ეტლიდამ გამოსულა და დაუჩოქია, შეგცოდეო მრავალ, სიკვდილს მემართლები მაგრამ დღეს, ქრისტეს ჯვარ-ცმის დღეა იმას აპატიეო, ეს რომ უნახავს, გარდმოჭრილა ცხენიდამ, ხელს მოხვევია, ქრისტეს გულისა თვის შემინდვია, დღეის იქით ძმა ხარ ჩემიო. წასულა ქრისტეს ჯვარ-ცმას წინ დაუჩოქია, მე შენი მცნება აღვასრულეო. ვინც შემცოდა შეუნდეო, აწ ამას გევედრები, ჩემოდენი შენთვის არავის შეუცოდებიაო, და შენც მე შემინდეო, ჯვარიდამ ქრისტეს თავი მოუდრეკია, რა ეს უნახავს, თავისი სიმდიდრე გლახისა თვის გაუყვია, მონოზნად შემდგარა, მათის რიგის მამანი არიან, და კაი მოწყობილობა ჰქონდა მდიდარს მონასტერს ჰგვანდა, კარგ რიგად, დაგვაყენა, ცოტა მოვისვენეთ. მოვიდა წაგვიძღვა, შუა ქალაქში, ერთი დიდი ეკკლესია იყო, დიდობითაც დიდი იყო, მაგრამ გარედამ ნაშენი მისთანა. არც ფრანციაში მინახავს, არც იტალიაში, ეკკლესია თუ სამრეკოლო გარედამ თავით ბოლომდი. სრულობით ფერადი მარმარილო იყო, შეწყობილი, ზოგი სულ წმიდანი მოჭრილნი, შევედით შიგნით შუაზედ, დიდს გუმბათ სისწორე, ერთი ეზოსათვის მოვლებული იყო საკვირველად ნაშენი იყო, სიმგრგვლეზედ, ოთხჯერ ექვსი კამარა იყო, სამად გაყოფილი, შუა სვეტები სამი ფერადი მარმარილო იყო აქათ იქით ხუთ ხუთი სვეტი, და შუა შუა კარებსავით ჰქონდა, სხვა კანდლისა, და სასანთლისა სიმრავლე ურიცხვი, იქიდამ სხვას ეკკლესიაში მიგვიძღვა, დიდი ეკლესია არ იყო, მაგრამ, სიგნიდამ ერთი ამის უარესად შენებული და შემკული ვერ ვნახე, გარედამ გათლილი შავის ქვით იყო, ის ეკკლესია, მარიამ ყოვლად-წმიდისა იყო. ერთი რიგი მამანი არიან, მარიამის მსახურნი ჰქვიანთ ასიოდ მონაზონნი იდგნენ გარეთ კაი მინდორი ჰქონდათ, გარშემო სულ გათლილის ქვის სვეტები. კამარა მოვლებული შუა მომცრო კოშკი, ზედ გრანდუკა ცხენზედ მჯდარი. ტყვივისა შექნილი, ოთხსავ ყურეს მინდორი შადრევნები ამოყვანილი, მაგრამ უცხო რიგი, შადრევნები იყო იქიდამ სხვას გზაზედ წამოგვიყვანეს, მრავალი კაი სასახლე სულობით თლილი ქვა და კარი სულ რკინისა, სასანთლეები, და რკინი უცხო ფანჯრები, თვით ერთს ადგილს, ვნახეთ. ერთის მთელის ტყვიის ცხენოსანი, კაცი გათლილი, სხვა ქვეითი შესჭიდებოდა. ქვევითს ხანჯალი შეეცა, და ცხენი წასარჩლებოდა და ქვევითს გარდმოსწდომოდა: -

გ. ენკენის თუჱს ჩვენის მონასტრის უფროსმა ჯერ თავის ეკლესიაში ჩამიყვანა წირვა მოგვასმენინა. დიაღ კარგი ეკკლესია იყო. როგორიც ეკკლესიაები რომში ვნახეთ ერთი ისიც იყო, ფერადის მარმარილოთი შიგნიდამ ნაშენი სადილს უკან გრანდუკასთან წაგვიყვანა დიდურად და მდიდრულად ვნახეთ კარგი და დიდი სასახლე, სრულობით გათლილი ქვისა. ოთხს ხუთ სართულად შესავალს კარს რა შეივლიდი ერთი მაღნიტის ლოდი იდვა მეტად დიდი ათი საპალნე ყოფილ-იყო თითან დაბალს სახლებში იდგა, დარბისელნი მოგვებნენ შეგვიძღვნენ. სამი ოთხი სახლი შევიარეთ, ერთს სახლში დაგვხვდა- მოვიდოდა თავის საჯდომს სახლს არ ჰგვანდა, მომცრო კაცი იყო, რაკი ტანის-სამოსი ეცვა. სანამ არ მითხრეს ვერ ვიცან, ულვაშები ესხა. სულ მთლის, იმ ჟამად იქ ვერა ვისი ვანხე, მიალერსა ტკბილად, და მხვდა, ფეხზედ ვილაპრაკეთ ერთს სახლს გარეთ გამომყვა. წამოვედით მისის შვილი სანახავად, მის მეტი შვილი არა ჰყავს: ისიც უშვილოა, თავი ხელთ არ აქვს, ახ ორმოცი ბიჯი კიბე ამა-როვინეს, დიდს ხანს კარზედ ვიდეგით მერმე შეგვიყვანეს ისიც ფეხზედ დამხვდა, ტკბილად მიალერსა, შინაურად და გამოყოლით არც ბიჯი წამოუდგამს, მომცრო მსუქანი კაცი იყო. თვლად არა მსჭირდარა, წამიყვანეს მისის წალკოტის ამბები, ფრანცისისა დ: მიწერია მაგრამ ამისი ასე ჰსჯობდა სულ ნარინჯ თურინჯი იყო აუარელი ღობესავით თუ ჭურჭელში ნადგამი თუ თაღარსავით, დახურვილი. ერთს რიგზედ სხარტესავით გარდეგრიხთ გარდმოეგრიხათ, ალდ-ნახევარი თუ იყო სიმაღლე გრძლად დიდს ადგილს, და სულ ხშირად ნარინჯ თურინჯი ესხა, ის დიაღ მომეწონა, კარგ გვარად იყო წამიყვანეს ხევინებს აქათ და იქით, ორ რიგი ალვისხე, თვითო ჰსწორედ, ასული, და თვითო გაფანჩული იდგა. და წინ დაბლა ბზა ედგა აქათ და იქით დახურვილი დაფნი. ალვის ხეებზედ და მისთანა იყო. შიგ გზა გაიარდა მზე არ დაადგებოდა დაბლა შუაზედ. ერთი ავზი იყო დიდი და შიგ ავზში ერთი ჩაის ნარინჯისა და ყვავილების წალკოტი იდგა. კარგა მოდიდო იყო და შუაზედ სხვა ავაზი იყო, და ჯვარედინა გათლილი ქვა იდვა ივზი თევზით სრულიად სავსე იყო, და ჯვარედინს ქვაზედ მარმარილოთი აღგებული კაცის სიმაღლე იყო, ორი კაცი მხარს შემოსტევდა. ზედ ერთის კაცის სიმაღლე გრანიტის ქვა იდვა იმავ სისხო და ზედ იმ ქვაზედ, ერთი მართალის ქვის ტაშტი იდგა. იმათის ადლისთ ოცდა თექვსმეტი ადლი იყო. მთელი-იმათი ადლი სამი მტკაველი. და ოთხის თითის დადება, ეს ქვა დიაღ გამიკვირდა, იმ ტაშტში. ერთი დიდი ლოდი იდვა სამ-გნით სამი კაცი გათლილი მჯდომარე. და ხელთ სხვა და სხვა ცხოველი ეჭირათ, და იმ შუა ლოდზედ ერთი ფეხზედ მდგარი, ამ დიდის აუზს აქადამაც ხიდი ჰქონდა გასავალი, და იქიდამაც ბრტყელი ხიდი: და აქათ იქით მაღალი რკინის ხარიხა ევლო: და იმ დიდს ავაზსაც მაღალი რკინის ხარიხა ევლო. ხარიხას გარ ერთის გზის ოდენი სრული ჩაწყობილი კენჭი ევლო, და მისავალს ხეივან-ზედაც აქათ იქვთ სრულ ისევ იმ სიგანე ჩაწყობილი კენჭები იყო, ზეით ამ ხეივანში ერთი კენჭებით ჩაწყობილი ვარდის სახე იყო იმას ზეით ერთი კლიტე იყო. და ავაზის ხიდს-აქათაც. კარი ჰქონდა, იქითაც რკინის ფანჯრის კარს აქათ იქით პატარა სახლი იყო კაცი შევიდოდა. დგომითაც გაემართოდა. ერთი კაცი შევიდა იმაში რაცაღა კლიტე მოაბრუნა ჯერ იმ შუა ავზში იმ კაცებსა, და იმ ცხოველებში ამოედინა შადრევანები, მერმე იმ დიდს ქვის ტაშტის გარშემო მრავალი წვლილი მარალი შადრევანი ამოედინა, მერმე ხიდზედ ზედ ახლო ახლო ათპირად ორასამდინ შადრევანი ამოედინა. მერმე რაც ხარიხა იყო, ან ხიდზედ, ან ხიდს გარშემო სულ ახლო ახლო შადრევანები ამოედინა მაგრამ თითოში ხუთ ხუთი. მერმე რაც კენჭი დაფენილი იყო ჩაწყობით, ვინ იცის რამდენი ათასი შადრევანი, ზოგი. აღმა ზოგი განზე. ამოედინა, ეს სრულ დიოდა. უმზერდით მერმე ხეივანში რომ ვარდივით კენჭი ჩაწყობილი ვჰსთქვი იმას ზეით კლიტე მოაბრუნეს. იმ კენჭებში უანგარიშო შადრევანი ამოედინა მერმე ის დასწყდა შუაზედ ერთი მაღალი შადრევანი ამოედინა. და რახან იდინა სულ თოფის შილინგივით ხმა იყო ზედა ზედ, მერმე ის მოშალეს. ერთი თასმის ფავარა ჩაურჭვეს საიდკენაც უნდოდა ვისაც ხელით ეჭირა, ეს დიდი შადრევანი იქით მუშვის. ვისი გაწუწვა უნდოდის გაწუწის. ორმოცს ადლზედ სადაც უნდის იქ შეასხის. მეორე ის თასმა ამოაძრო, სხვა რკინის ფავარა დადვა. ამოუშვეს შადრევანი, წვიმა რომ მოდიოდეს იმგავარად, და ზეიდამ იდინა, ჰაერში ისე ჰსჩანდა მერმე ჰაეში რომ თოვლი ჩამოდიოდეს ისე ჰსჩანდა ძირს ყევლა წყალი იყო, მაგრამ ჰაერში იმგავრად ჰსჩანდა, მერმე ხომ კაკალა რომ მოდიოდეს იმ გვარად გამოჰსჩნდა მერმე წაგვიყვანეს სხვა მხარეს უცხო ფრინველები და პირუტყვები სანახავად სირ აქლემები იყო. და თეთრი ფარშამანგი, თეთრი ხოხბები მრავალი მაგრამ წვრილი იყო, ეთიოპური ცხვრები იყო დიდრონი რქები ჰქონდა მიდრეკილი ყბამდისინ, ფარაოს ქათმებს ეძახდენ უცხო რამ მფრინველი იყო. ათი თხუთმეტი თუთი იყო, ზოგი წითელი, ზოგი მწვანე, ზოგი ჭრელი, ზოგი თეთრი, სხვა და სხვა რიგი მაგრამ წითელი უფრო მრავალი იყო, ვარხვი, იხვები, კარაპები, მაჩვები მკითხეს გინახავსო მე უთხარ მრავალი მეთქი, და ეუცხოვათ, ასე უცხო ნადირის მოყვარე არიან ჯერნის რქები იყო და იმასთან სხვა რქები იყო ჯერნისას ჰგვანდა, და ორის ჯერნის რქის სიგრძე იყო დამოგრეხილი მითხრეს ერთი რიგი ნადირიაო ეს ფეხზედ ასხიაო მერმე სააქიმოს სახლში შემიყვანეს მრავალი უცხო რამ იყო მაგრამ მე რომ არ მენახა ერთი რისაღაც რქა იყო ჯერნის რქის მჰსგავსი მაჯის სიმსხო ერთი მხარი და ნახევარი იქნებოდა შავი დამოხრილი ჯერნის რქასავით დაჭდეული სხვა კორკოდილო და მარტორქის რქა და მაგისთანაები მრავალი ერთი გველი იყო ორი მხარი სიგრძე და მკლავის სისხო კბილები ორ როგად ესხა ასე თქვეს ინდოურიაო, მრავალი რამ ამგავრი მაგრამ ერთი ხომალდი გაეკეთებინათ ნავით აფრით, ანძით, თოკებიოთა დიდი ხელოვნება ეხმარათ მრავლი უცხო ფაიფური და წამლები და ქვები ვნახეთ:

დ: ენკენისთვეს წავედით გრანდუკას, სასაფლაოში დიდი ეკკლესია და კარგი გარიგებული იყო და მარცხენას მხარეს მათი სასაფლაო კარი შევიდოდა კარგა შემკული საფლავები იყო ხელმწიფურად შემკული მერმე გრანდუკა რომ ეკკლესიას აშენებს იქ შემიყვანეს მრავალი ფერადი მარმარილოს სვეტი იყო კარგები მაგრამ ორი შავი პარაგონე ქვის სვეტი იყო გამაკვირდა ოთხ ოთხი ადლი უმაღლე იყო ორი კაცი ხარს თუ შემოსტევდა ის საკურთხეულისა თვის სრულ ხელი არ უხლიათ და ნახევარამდის სხვა ძვილ აშენებულა არც მწვემომცროა, კაი მოზრდილი ეკკლესია, მაგრამ შიგნით სვეტი არ აქვს მრავალგან ზვრუხტი ლაჟვარდი, და ძოწი უხმარბიათ ყვავილებშია. და სხვა სრულობით აკატი ფერადი ეშმი შეუწყვიათ ყვავილად ნადირად, თუ ფრინველად რომ კაცსა დახტული ეგონებოდა ამ საქმემ დიდად გამაკვირვა რვა კუთხე ეკლესია თვარა ფერადი მამარილო გრანიტის ქვა და ალაბასტრი პორფირი და პარაგონის ქვები ნახმარია მაგრამ ასე რიგათ რომ არ ჩაიგდება ან საფლავები და ან ხატებს უკან არის ნახმარი ერთი ახალი ვაჟ კაცი იყო მისი ოსტატი ოცის წლისა თუ იყო ან ცოტად მეტი ან ნაკლები მაგრამ გვარიანს რასმე ჰგვანდა, ტრაპეზად ერთი წითელი ჭრელი იამანი იყო სამ-ადლ-ნახევარი სიგრძე ორი ადლი განი მთელი და რამდენი უცხო ქვები სხვა იყო ვინ მოსთვლის ორი სასთაული გაეკეთებინათ ქვისა და შიგ თვლები მოეყვანათ მაღლობზედ დაედვათ ზედ გრანდუკას სახეები იდგა გარშემო ალმასი, ზურმუხტი და იაგუნდი ისხდა და აქათ იქით პირს სხვა დათლილი თვლები, ზოგი სეილანი, ზოგი სრავი ზოგი თლილია ზებერჯა და მისთანანი და ექვსი მისთანა სასთაული სხვა უნდა გაკეთებულ იყო ტრაპეზისა და საკურთხეველის შემკობა ამას იქით როგორი მოვა ის თქვენ გასინჯეთ იმ სასთაულებზედ გვირგინები იდვა გულ-ქანდათ კაი თვალები შეწყობით ჩასხმული ნახევარს ზეით სრულად და საკურთხეველი სამი კედელი იყო მის ძირს ჩაგვიყვანეს კამარა შეკრული დიდი ეკკლესია იყო ის ზედ მოეყვანათ და ბალი კამარა შეეკრათ ხელს ვერ შეაწვდენდა კაცი იქ ერთი ქრისტე ჯვარ-ცმული და ცალგნით ყველა-წმინდა, ცალგნით იოანემახარებელი მარმარილოსი გათლილი იყო სწორად ცოცხლები გეგონებოდა იქიდამ დომენიკაანთ მონასტერში მივედით და ერთ მონასტრად სიდიდით თუ სიმდიდრით თუ მორჭმით ისიც კარგი იყო მონასტრების ქება, ხომ არ დაიწერება ვერც კაცის გონება მისწვდება სამოცდა თოთხმეტი დედათ მონასტერია ფლორენცაში მამათ მონასტერსა და ეკკლესიას გარდა ის მერმე იმავ დიდს ეკკლესიაში მივედით დღეობა იყო წმიდის ზენონი სამისი თავი და სხვა ნაწილები ვნახეთ:

ე: ენკენისთვეს წავედით ერთს სხვას მონასტერში წმიდა ანტონინე მთელი იქ იყო დამარხული იქ ვილოცეთ გამოვბრუნდით სამადლოთ რომ ქალებს ზრდიან მონასტერში ვის უნდა მონაზონად შედგება ვის უნდა გათხოვდება იმათგან რომელიც გასათხოვარი იყვნენ გამოესხათ და მოდიოდენ პირველად ერთი ვეცხლის ჯვარცმა მოჰქონდათ ზედ გრძელი ომფორივით დრამა ეკიდა, საუფლოები შეკერილი და ექვსის კაცის უმაღლე სასანთლე ვეცხლისა, აქათ და იქით მერმე ერთი ხის ჯვარცმა მოჰქონდათ და ორასამდის შავით შემოსილი კაცი თვალები უჩნდათ სხვა არა რა ოროლი და ოროლი თვითო დიდი თეთრი კელაპტარი ხელთ ეჭირათ მერმე სხვა ჯვარ-ცმა მოვიდოდა და ოთხ ასამდის აგრევ თეთრის შემოსილი თვალის მეტი არა ვჩნდათ რა სრულ ოროლი მერმე სხვა ჯვარ-ცმა მოვიდოდა დასრულ მამანი და ძმანი ორასი უფრო იყო ოროლი მოდიოდენ ზოგი იეზოვიტი ზოგი ბენედიკტენი, ზოგი სხვა რიგი, სულ ყველა ერთ-ხმად გალობდენ მერმე შემოსილნი დიაკუნები და ერთი დიდი დროშა ყველა წმიდისა მარიამისმოჰქონდათ; მერმე ის საქორწილო ქალები ორმოცდა თორმეტნი იყვნენ, ოროლი აგრევ სანთლებით სრულ ის ფერი ეცვათ, და თეთრი წმიდა ტილოს ლეჩაქები ებურათ ერთ ნაირად იყვნენ დართული მერმე შმოსილნი მღვდელები მოდიოდნენ დიდროანის სანთლებითა და ფილონებითა, მერმე ერთი კუბო გაეკეთებინათ მოაბაზე და ზედ ყოვლად წმიდა იდგა, მორთული კაცის თვალი მისს უკეთესს ვერას ნახევდა ხელ განპყრობით მლოცავი ცოცხალი ეგონებოდა მღუდლებს მხარზედ ედვათ მუაბა; მასუკან ჯარი მოდიოდა ქალი და კაცი რომ შუკაში არ ეტეოდა ჩვენ ეტლით ვიდექით და გამოგვიარეს უმზერდით კაც ენახა იტყოდა ქრისტიანები არიანო თვარა ამ ქალებზედ ამდენს რათ ირჯებიანო ის ქალები წაიყვანეს ერთს სასახლეში დააყენეს მოძღვრით გამდლით მასწავლებელითა იქიდამ ვინ ვის ითხოვდა ზითევს ზოგს ას მარჩილს, ზოგს მეტს მისცემდენ და ქორწილს უზემდენ ამავ დღეს წმიდის პაპის ჯანიშინი მობრძანდა გვნახა დია კაის კაცს აქებდენ ყოველი სული, ყმაწვილი კაცი იყო, ასე ამბობდენ კარდინალობას მისცემენო ფლორენცის მთავარ-ეპისკოპოსი მოვიდა და ერთი სხვა ეპისკოპოსი მოვიდა მაგრამ ასეთი კაცი იყო, გულები დაგვტაცა და ზედ მიიკრა:

ვ: ენკენის თთვეს სხვა კარგი მონასტრები მოვილოცეთ დიაღ შემკული:

ზ: ენკენისთვეს წაგვიყვანეს, ერთს ყველა წმიდის მონასტერში დიაღ დიდი და კარგი შემკული მონასტერი იყო. ერთი წმიდა ლუკა მახარებლის დახატული ხარება იყო მისს სანახავად თუ არ დიდს მეფეს და მისს ძმასა და შვილს არ აჩვენებდენ ასე მოარტდა ის ქალაქი რომ მისი გახსნა შეიტყვეს გზა ვეღარ ვიშოვეთ სამჯერ კარზედ მივედით ვერ შევედით მერმე გრანდუკას მეთოფეებმა ძლივ გზა იშოვნეს მე შემათრიეს ვერც მოენე ვერავინ შემომყვა გარედამ ვეხხლისთ მოჭედილი კარგათ და უფერავად, და კაი. თვალები დიდრონი ისხდა ის ჩამოუშვეს ძირისაკენ ჩავიდა. მართ ორი ადლი განი ჰქონდა და სიგრძე უფროსი მერმე ოქროთ დაფერილი კარი იყო და მრავალი კაი და ძვირ-ფასი თვალი იჯდა მაგრამ ერთი ლურჯი იაგუნდი იჯდა ერთის შუათანას ვაშლის ტოლი მართლა კაი ფერი და წყალი ჰქონდა, ხუთი დიდი წითელი თვალი სხვა იჯდა, არც ლალი იყო, არც იაგუნდი მაგრამ კარგი რამ თვლები იყო ცუდი არა იყორა, ხუთი ყვითელი იაგუნდი დიდროანი, გამიკვირდა კაი წყლისა და ფერისა სხვაც მრავალი ზურმუხტი სხვა თვალი, მერმე ის კარი ჩამოუშვეს, მერმე ბროლის კარი ჰქონდა ისიც ჩამოუშვეს ყველა წმინდა და გაბრიელ დახატული. მაგრამ ძველობა მაგდენი რომ მართება არ აჩნდა გაბრელ წინ-მდგომი მარიამ მაღლა იხედებოდა მერმე ისევ დახურეს და დაკლიტეს წამოვედით იმ დღეს ჯარის ჯრილობით ერთი დედაკაცი. და ერთი ყმაწვილი მომკვდარ იყო კრანდუკას საუნჯის სანახავად წაგვიყვანეს, თავად სახლები ასე რიგად. მორთვლი იყო კაცი ამას იტყოდა სამეფო სასახლე უნდა იყოსო, ორ-პირად გრძლად ერთი ცხენი დაიღალებოდა სულ გათლილი ქვის სვეტი, მერმე მაზედ საოსტატო სახლები. და იმას ზეით საუნჯის სახლები ცოტა რამ გვაჩვენეს მაგრამ საჩვენებლად კმარ: იყო, გარშემო სულ დერეფანი, და ძირს ვინ იცის რამდენი ასი კერპი ან ძველი მეფეთ სახეები იყო გათლილი ზოგი მარმარილოსი ზოგი ალავბასტრისა, ზოგი პორფირისა, ზოგი პარაგონისა. საკვირველები, და ზეით დახატული ხატები ზოგი მეფეთა, ზოგი გრანდუკას გვარისა, ზოგი პაპეიისა, ზოგი კარდინილებისა, ზოგი ხვანთქრებისა, და ოსმალებისა. ვისიც ამისთანაები ერთს სახლში შეგვიძღვნენ რაც საფრანგეთში ხელოვანი მხატვარი კაცი თუ ქალი გამოსულ-იყო, თავეთის ხელით თავეთი სახედახატულ იყო, იქიდამ სხვა სახლში შეგვიყვანეს მრავალი უცხო ფაიფური. დიდი ბადიები დიდი ლანგრები. დიდროვანი ქვევრები, სხვა ჯამები, თეფშები, და ფიალა ჩვენ რომ სქელს ბალღამს ჩინურს უძახით, ისინი ეგვიპტურს ჭურჭელს ეძახიან, დიაღ კაი და დიდრონი ჭურჭლები იყო, იქიდამ სხვა სახლში უკეთესები დაუმრავლესი.მერმე იქით წაგვიყვანეს ხუთიოდ სახლი გვაჩვენეს მაგრამ რას იტყვის კაცის ენა, თავ-გაუსვლელი სრულობით. მურასა გულქანდა ისე ოქროთ. ბროლი იამანი. ეშმი. აკატი. მთელ მთელი დათლილი. ხომალდები. ჭურჭლები. ფრინვლები. ჯამები ტაშტები. ალთაფები ლაჟვარდისა მთელები ასეთები ვნახე. ერთი მარგალიტი ვნახე. თავი ვერცხლისაგან მოებათ და ტანი მწოლარე ლომის მჰსგავსი იყო ერთისხვა მისი უფროსი მარგალიტი იყო, მაგრამ ფერადისი ჰსჯობდა ტრედის კვერცხის ოდენი ვერ იყო, და უსწოროც იყო, მაგრამ ზურმუხტები, და ყვითელი იაგუნდები დიდრონი და კარგ ფერები ვნახე. ერთი ინდი ლალის ქრისტეს სახე გაეთალათ და ინდი ლალის ფიალა. და მაგისთანები უცხოები მრავალი და უცხო რიგი ხატები, ზოგი ძველისა ზოგი ფერადის თვალებისა შეწყობილი ვნახე კაბა ლაჟვარდისა ეცვა, წამოსასხამი პორფირისა, პერანგი თეთრის იამანისა მთელი გათლილი. ამ გვარადა მრავალი ტანის-სამოსი ფერად ფერადად და ქალების ლეჩაქი თეთრის იამანისა ვნახე, სკივრები, ფერადი იამანები, და თვალები ხილის მჰსგავსად და თლილი, სხალი ვაშლი, ყურძენი გაპობილი ბროწეული, ქლიავი ბალი თავეთს ფოთლით, შტოდ შეწყობილი ვნახე სკივრები ყვავილები დათლილი მთელს ყვავილისავით გამოყვანილი ვნახე სკივრები თვალები და თლილი მხატვარსვით ყვავილი მფრინველი დახატული ვნახე ტაბლები ფრინველი სულ თვალები შეწყობილი დახატულსავით ვნახე ქალაქები ზღვები ხომალდები, ცისეები, ომები, სულ თვალი დათლილი შეწყობილი დახატულსავით ვნახე ხატი ხარებისა, შობისა მოგვთ-მოსვლა მარტო ყველა წმიდა. ფერადის თვალებით. შეწყობილი. როგორც ვეცხლით გამოყვანილი. მართალს ცოცხლებსავით. ვნახე. წვლილის კენჭებით დახატული ხატები. კაცის სახეები თევზის სახეები ვნახე, სახლი სადაფებით ღშენებული და სხვა, და სხვა რიგი, ხედა ყვავილი გამოყვანილი,არა თუ გათლილის სადაფით მთელ მთელის სადაფით ვნახე ქარვის ჯვარები, ხატები, სკივრები, ტაშტები, მთელი ფიალები. მთელი, კათხები მთელი, და სხვა შეწყობილი, ქარვის ხომლი, ოცდა ოთხი სანთელი აენთებოდა. და ქვეშ სულ ხატები. წმიდათ სახეები ჰსჩნდა. ქარვის მთელი კოლოფები, საათის ბუდეები მეწყობილი სასანთლები, თევზის კბილის უცხო ჯვარცმაები, პილოს ძვლის უცხო და უცხო გარდამოხსნაები, უცხო და უცხო ხეები, ყვავილები ხატები, ჯაჭვები, ქვეყნის ზომაები, ამ გვარები მრავალი უცხო, ვნახე თავის ბუნებით, ფერადი ხეები შეწყობილი ყვავილები და ფრინვლები, ერთს უცხოთ იქ ესეც უცხოდ ჰსჩნდა ვნახე უდის ხე ხუთს ადლამდის, სიგრძე და აქა იქ შტო მოკლეები ჰქონდა, სისხოც წვივის სისხო იყო, იამანის გათლილი ხატები ფერად ფერადი ეშმისა, და ამისთანაები. ფირუზის გათლილი ხატები, პროფირის ქვისა, წმიდა ხელად ნაქმარი, სხვა მინაქარი და ოქროსი: და ან მაგ გვარი რამ უანგარიშო იქიდამ ჩაგვიყვანეს საოსტატო სახლებში, საცა ამაებს აკეთებდენ ქვას როგორ ხერხევდენ როგორ ყვავილებსა დახილებს ჰსჭრიდენ, როგორ წყალს აძლევდენ ხეს როგორ ჰსთლიდენ. რკინასროგორ აკეთებდენ, ძვალს როგორს ჰსთლიდენ, იამანს როგორ ჰსჭრიდენ, ესეები გავჩვენეს, როგორ აწყობდენ, როგორ აკეთებდენ. ერთს სახლში შეგვიყვანეს. ეკკლესიის ქება რომ დავჰსწერე, მისი ტრაპეზი, და ზიარების კიდობანი, იქ, იდგა, ზოგი გაეკეთებინათ, ზოგს აკეთებდენ ზოგისა ნიშანი იყო, ისე უნდა გაეკეთებინათ, მრავალი კაი თვალი ზურმუხტი. დიდრონი ყვითელი, და ლურჯი იაგუნდი ისხდა თვარა ფერადი აკატი იამანი და ეშმი სულ ის იყო. შეწყობილი ზოგი საუფლოდ, ზოგი გვავილად ზოგი ძველის ჰსჯულის სახედ. მოციქულები მთელ-მთელი. სხვა და სხვა ქვისა, სხვის ქვის პერანგი სხვის ქვის სამოსელი სხვის ქვის წამოსასხამი სულ პატიოსანი ქვებისა. რომ ეგონებოდა, ფარჩის ტანისამოსი აცვია და თავ თავეთი სატანჯიელი. ხელთ ეჭირათ მაგრამ ამის მეტი, სხვა სალარო არა გვიანხავსრა და სრულობით ასე ამბობდენ. გრანდუკას ეკკლესია და სალარო არას მეფეს არა ჰქონდეს მაგრამ ეკკლესია ნახევარზედ გათავებული არ არის და სალარო ამის მეტი არ გვინახავს მაგრამ რაც ვნახე ერთის მეფისა თვის დიდი საქნელია თუ გასინჯავთ.

ჱ: ენკენის თვეს ისევ კარანდუკამ გვნახა, გამოგვესალმა. ერთს კარს გარეთ გამომყვა. ალი-კორნამდის ნავი. და რასაც ხანს ალი-კორნას ვიდეგით. ხარჯი დაგვიწერა გამოგვისტუმრა იქიდამ წაგვიყვანეს, ახალი წმიდა მარიამ მაგდანელელის საფლავზედ, დედათ მონასტერი იყო კარგი ეკკლესია ფერადის მარმარილოთი აღშენებული, ეს მარიამ მაგდანელელი ფლორენ-ცაული თავადის ქალი ყოფილა. მარიამმაგდანელისა ლოცვით მისცემია მისი სახელი დაურქმევია. ქმარი აღარ უნდომებია, წმიდის ტურეზიასრიგის ქალწული შექმნილა მრავალი უცხო სასწაული უქმნია. ქრისტე მრავალ-გზის გამოცხადებია. ას და ათის წლისა მიცვლილი იყო, ოღონ ხორცი მოშავებოდა თვარა არც ცხვირი. არცა წარხდომოდარა. ისევ მთელი მძინარესავით ბროლის კუბოში ოქროთ მოჭედილში ესვენა. უცხო და ძვირფასი. მურასა გვირგვინი ეხურა კაი ძვირ-ფასი ბეჭედი ეცვა. კაი ჯვარს-ცმა მურასა გულზედ ესვენა. პირი ხელები და ფეხები უჩნდა, სხვა კაის ზარბაბებით შემოსილი იყო. იმათმა ენკრატისებმა გვნახეს გვიალერსეს იქიდამ წამოვედით, გრანდუკას სამხეცოში შეგვიყვანეს ოთხი ლომი იყო. ერთი ხვადი. დიაღ დიდი, სამი უმცროსი. ძუ ხუთი ვეფხვი იყო. ორი დათვი ოთხი მგელი ორი მგლის დიდის ქოფაკის შვილი მგლებს უფრო გვანდა და შავი იყო, ოთხი ტურა იყო. ყაჯირი არწივი. ამისთანაები დიდრონი ქოფაკები მართ იმ ძულომებს უფრო იყო. დიაღ დიდრონი იყვნენ ლომებსაც ეტყობოდა საძალოდ ნაქმარი რამ იყო. მათი ადგილიც კარგა გარიგებული იყო. მერმე სამადლო ადგილი გვიჩვენეს ერთი ქსენონი სხვებიც იყო. მაგრამ ჩვენ ეს ერთი ვნახეთ. ათასის სნეულის ლოგინი იყო. მაგრამ ჩვენობას ოთხას სამოცდა ექვსი სნეული იწვა. ვაჟკაცნი ცალკე ბერი კაცი ცალკე, და ყმაწვილები ცალკე, ქალები ცალკე, ბებრები ცალკე, და დედაკაცები ცალკე. საპატიო კაცების ლოგინი სხვაგან იყო. კარგი მორთული ორის მეტი არავინ იყო, მისი სააქიმო, და საჯარო გვაჩვენეს, მაგრამ სააქიმომ გამაკვირვა. მე ასე მგონია ასი ქვევრი თვითო საპალნისა სულ მალამო იყო, სხვას გარდა, მე ხომ მეტი მგონია. სხვას წამლებს გარდა ის, თორმეტი კაფუჩინი მსახურებდა.

განგრძლება შემდგომ ნუმერში.

________________

1 (=პოლოტიკი არს რკინის ფიცარი ბრძოლაში მკერდთა და ღლიათა და საკრავი: ავტორ...)

2(=თორნი არს, 41.18. ყობ: მთელი რკინა პოლტიკი ტანსაცმელი ერთიანად შემოსახვევი. გულთა, გვერდებთა და ზურგთა, რომელი მოიხვევის ან ჯამებით: ავტ.)

3(=ზუჩი არს, თავს დასახურავი, ჩაბალახი გინა მუზარადი გინა ჩაჩქანი: ავტ...)

4 (=თურგანი არს დიდი თოფი: ავტო.)