ცოლის სიყუარული

ვეზუკიის ფერდობზედ აღმაღლდებოდა რა მშუჱნიერი შენობა, მდგომარე საშვალ ბიღისა, რომელსა სხვა და სხვა ხილნარები და ბზის შტოები რიგზედ ჩამწკრივებულნი ჰფარავდნენ სარბენსა და ფანჯარებსა ამა სახლისასა. ნეაპოლის ჩვეულებისამებრ, სახლი ესე იყო დაკეტილი და ჰგავდა უკაცურსა; გარნა საღამოს ჟამსა, როდესაც ზღვიდან წამოსული ნიავი განჰფენდა გარემოს სიგრილესა, ფანჯრები წყნარად განიღებოდნენ და მის მახლობელ განმვლელნი ხედავდნენ მდიდრად მორთულთა ოთახთა, სადაც დასეირნობდნენ ხელი–ხელს მიცემულნი და სიყვარულით მოუბარნი მშუჱნიერნი ყმაწვილი კაცი და უებრო ქალი. – ესენი იყვნენ მფლობელნი ამა გონების მიმტაცებულის სადგურისა – გრაფი ოდოარდო და მისი მეუღლე მისი გრაფინა ლია.

თუმცა ამ ყმაწვილთ კაცსა და ქალსა დიდი ხანი იყო, რაც უყვარდათ ერთმანეთი, გარნა ჯერ არ განევლო ექვსსა თვესა, რაც რომ იყვნენ შეერთებულნი ქორწინების კავშირითა. – იმ დღეს, როდესაც ისინი ემზადებოდნენ წარდგენად წინაშე ტაძრის წარმოსათქმელად ფიცისა ერთმანეთის საუკუნო ერთგულებისათვის, გრაფმან ოდოარდო ბრძანებისა გამო იძულებულმან დაუტევა და გაჰყვა მეფეს ფერდინანდსა სიცილიაში, სადაც დაჰყო მან რვა თვემდე პალერმოში დედოფლის გვამის მცველად. შემდეგ, როდესაც კარდინალმა რუფმა დააპირა ლაშქრით წამოსვლა ნეაპოლზედ, ოდოარდომ ჰსთხოვა ნება დედოფალსა თან წამოყოლისა და მანაც აღუსრულა.

რა შემოვიდნენ ამ სატახტოს ქალაქში, გრაფმა ნახა იქ თავისი ლია, უწინდელივით ერთგული და მოყვარული, და რადგანაც აღარა აბრკოლებდარა საქორწინოდ, დაიწერა იმაზე ჯვარი; შემდგომ განშორდნენ ორნივე სისხლიერსა სახილველსა, რომელითაც ყოველ დღე სამსე იყო ნეაპოლი, და აღმოაჩინეს საცხოვრებლად ზემო აღწერილი კუთხე, თითქმის მზგავსი სამოთხისა. აქ ჰსცხოვრებდნენ ისინი ექვსს თქვემდე, და გრაფი რაცხავდა თავის თავსა უბედნიერეს კაცად; გარნა ანაზდეულად ერთმა შემთხვეულებამ შეარყია ბედნიერება იმათი.

ამ გრაფსა ჰყვანდა ერთი და, სახელად თერეზა, მშუჱნიერი და უმანკო ყმაწვილი, რომელიცა ჰყვაოდა მზგავსად ზამბახისა, ჩრდილოსა შინა მონასტრისასა.– ჩვეულებისამებრ ნეაპოლისი დიდ გვართა, ბედნიერება ამ ქალისა იყო შეწირული საბედნიეროდ ძმისა– უწინარეს, ვიდრე საწყალი თერეზა გაიცნობდა ქვეყანასა და მის კმაყოფილებათა, მონასტრის ფარდა ჩამოეფარა მის და ქვეყნისა შორის.

როდესაც მამა მისი გარდაიცვალა და ძმა მისი ოდოარდო, რომელსაც გაგიჟებით უყვარდა იგი, შეიქმნა თავის უფლად მფლობელი სრულიადის გვარის სიმდიდრისა, იმ დროს განვლილ იყო სამი წელი, რაც თერეზას წარმოეთქვა აღთქმა მონოზნობისა.

პირველს ნახვაზედვე დისა, შემდეგ სიკვდილისა მამისა, ოდოარდომ უთხრა თერეზას, რომელ იგი ეცდება გამოსთხოვოს პაპასა დარღვევა აღთქმისა, რომელიც დაედვა მას იმ წლოვნებაში, როდესაც არ იცოდა მან სიმძიმე შეწირულისა აღთქმისა და არც ესმოდა მას ძალი წარმოთქმულისა ფიცისა; გარნა დამ დაუმადლა მას და არწმუნა, რომელ იგი ბედნიერი არის ამ მდგომარეობაშიაცა და რომელ იგი შეეჩვივა მძიმეს მონასტრის ცხოვრებასა.

ოდოარდომ, რომლისათვისაც ცნობილი იყო გრძნობა სიყვარულისა, იცოდა ვითარს ცვლილებასა ნერგამს ეს ძლიერი ცეცხლი სიცოცხლესა შინა კაცისასა. იგი გამოესალმა დასა, მთხოვნელი ღვთისა, რომ დამან მისმან არ ინანოს ოდესმე მიღებულსა განზრახულებასა ზედა თვისსა.

განვლო რამდენმანმე თვემ. ამ ჟამად მოხდა ზემო აღწერილი ამბავი. გრაფი ოდოარდო წავიდა, როგორც ვსთქვით უკვე სიცილიაში და დაუტევა მან ჭაბუკა მონოზანი მონასტერში.

როდესაც ფრანცუზნი შევიდნენ ნეაპოლში, ნაპოლეონმა გამოჰსცა ბრძანება მონასტრების დაუქმებისა და მონოზნობის დარღვევისა. ამის მიზეზით თერეზაც მოვიდა თავის მამის დასთან, მარკიზა ლიველოსთან, რომელმაც მიიღო იგი, ვითარცა საკუთარი ასული თვისი; გარნა სახლი მარკიზასი არ იყო იმ გვარი სახლი, სადაც ჭაბუკა ბონოზანს შეჰსძლებოდა ეპოვნა სიმშვიდე და მყუდროება.– შთამომავლობა, სიმდიდრე და წარჩინებულება ქვეყანაში აძლევდენ მარკიზას ნებასა, რათა სახლი ჰსჭეროდა მას გახსნილი ყოველთა კეთილ შობილთა გვამთათვის, მეტადრე ახალ მმართებლობისა მოხელეთათვის.

ოფიცრებთა შორის, რომელნიც იარებოდნენ მარკიზას სახლში, იყო ერთი ყმაწვილი კაცი, პოლკოვნიკი ოც და ოთხის წლისა, არც გამოჩენილის ვარისა, არც მდიდარი; მხოლოდ თავის ვაჟკაცობით მიწევნილ იყო იგი ამ ხარისხადმდე. რა იხილა მან თერეზა, მაშინვე ჰსცნა მან სიყვარულის ძალაი, რა თერეზამაც იხილა იგი, მაშინვე იგრძნო, რომელ მონასტრის მყუდროების გარდა, სხვა ბედნიერებაც არის სიცოცხლეში.

ყმაწვილთა კაცმა და ქალმა შეიყვარეს ურთი ერთი, ერთმა სრულიადის აღგზნებულის გამოხატულებით ფრაცუზისა; მეორემ სრულიადის გულის ალითა იტალიანკისა.

სამი თვე განჰფრინდა იმათთვის, ვითარცა ერთი წამი. მეყვსეულად გამოცემულმა ბრძანებამ გამოიყვანა ფრანცუზის ლაშქარიიტალიიდგან,– განაღვიძა მიჯნურნი ტკბილის ძილისაგან. უკვე გვიან იყო განშორება. ესრეთ ღრმად შთაეგდო სიყვარულსა გულთა შინა მათთა ფესვნი, რომელ ფიქრი განშორებაზედ შეუძლებელი იყო. განშორება და სიკვდილი მათთვის ერთი იყო; ხოლო ეს მიჯნურნი ესრეთ ბედნიერნი იყვნენ, რომელ იგინი ჯერ არ ეშურებოდნენ ქვეყნიდგან განშორებასა.

პოლკოვნიკმა წინა დაუდვა თერეზას ქორწინება. თერეზაც ეთანხმა. დააწყეს ესრედ, რომელ ფრანცუზთა ლაშქრისიტალიიდგან გამოსვლის წინა ღამეს თერეზა გამოსულ იყო თავის მამის დის სახლიდგან და თავის საყვარლით წასულ იყო დანიშნულს საყდარში. იფიქრეს რა ესე, აღასრულეს კიდეცა გარნა ერთმა წინათ უფიქრველმა გარემოებამ დაარღვია აზრი მიჯნურთა. იგინი წარსდგნენ წინაშე მოძღვრისა, რომელმაც გამოუცხადა, რომელ იგი მზათ არის შეაერთოს იგინი აღსარების შემდეგ. რადგანაც ეს ჩვეულება ძველთავე იყო დაწესებული, ამისთვის მათ უარი აღარა ჰყვეს. პოლკოვნიკმა მოიდრიკა მუხლი ერთის მხრით სააღსარებოსა, ქალმაც მეორეს მხრითა.– როდესაც თერეზამ გამოუცხადა მოძღვარსა, რომელ იგი პირველად მონაზონი იყო და დაუტევამან მონასტერი ნაპოლეონისაგან გამოცემულის ბრძანებით, რომლითაც უქმდებოდნენ მონასტერნი, მოძღვარი წარმოსდგა, მძვინვარება გამოუცხადა, რომელ განთავისუფლებული ფიცისაგან კაცის ბრძანებითა, ის ქალი არ არის განთავისუფლებული ფიცისაგან წინაშე ღვთისა; ამისათვის მან უარ ჰყო მათი გვირგვინის კურთხევა. პოლკოვნიკმა ხელით გამოიტანა ტაძრიდგან თერეზა გრძნობა მიხდილი. რა გონს მოაგო, პოლკოვნიკი არწმუნებდა მას, რომელ იგინი ადვილად ჰპოვებენ ფრანციაში კეთილს მოძღვარსა, რომელიც დაუბრკოლებლივ შეაერთებს მათ ქორწინების კავშირით.

თერეზას უყვარდა და ამისთვის ერწმუნებოდა. იგი ეთანხმა გაჰყოლოდა საყვარელსა თვისსა. მეორეს დღეს მარკიზას მიართვეს წერილი, რომელიც უცხადებდა მას ძმის წულის გაპარვას. ამ ცნობამ დიდად შეაწუხა და დააღონა მარკიზა, არა ეგოდენ ამისთვის, რომ მას უყვარდა თერეზა, არამედ უმეტეს ამიტომ, რომელ იგი შეიქნება საგანად ნათესავთ ყვედრებისა და ხალხში შერცხვენისა გაუფრთხილებლობისა და ყურ უგდებლობისა გამო თვისისა. ამისათვის მარკიზამ მოიგონა ეს ოსტატობა: მან გამოაცხადა რომელ რაოდენიმე დროის აქეთ, ძმის წული მისი თერეზა ავადმყოფობამ დაიგდო, და რა მიაწერა მიზეზი ამისინეაპოლის ჰავასა, მას აქვს განზრახვა წავიდეს თერეზათი თავის სოფელში. იმ საღამოზედვე მარკიზა გავიდა ქალაქიდგან ჩამოფარებულის ეკიპაჟით ვითომ თერეზათი, და მეორე დღეს მივიდა თავის სოფლის ციხეში.

ეს ციხე იყო ბნელი, განმარტოებული შენობა და სრულიად შესაფერი აღსასრულებლად მარკიზასპლანისა. ერთის თვის შემდეგ გამოვიდა ხმა, რომელ თერეზა გარდაიცვალა სიჭლერქით. ვის შეუვიდოდა ეჭვი ამ ამბის სიმართლეზედ? ყოველთა იცოდნენ, რომელ მარკიზას გაგიჟებით უყვარდა იგი და საქვეყნოთაც აცხადებდა მას თავის მემკვიდრედ; გარდა ამისა, მარკიზამ გაბედა სიკვდილის ხმის დაგდება თერეზასი ამიტომ უფრო, რომელ თერეზა თავის დადებულს წიგნში უცხადებდა მას, რომელ იგინი ვეღარა ნახვენ ერთმანეთსა. გრაფი ოდოარდო რომელმანც სიცილიაში ჰსცნა რა დის სიკვდილი, შეიქმნა დიდი მწუხარე; გარნა ლიას სიყვარულმა ცოტა ცოტად დაავიწყა მას იგი.

ეს ყმაწვილნი მეუღლენი, მცხოვრებნი ვეზუვიის მთის ფერდობში, ნეაპოლზედ განშორებით, თითქმის არავის არ მიიღებდნენ: ბედნიერება ეძებს განშორებასა და უყვარს მას მყუდროება, მაგრამ არა მიმხედი ამისა, პირველს დღეებში მათის ჯვარის წერისა, ერთმა დობილმა გაუკეთა ლიას ვიზიტი, და რა ნახა, რომ მარტო იყო, მიულოცა მას გამარჯვება თავის წინააღმდეგზედ და დამარცხება მისი, ლიამ ვერ გაიგო ჰაზრი ამა სიტყვათა და ჰკითხა გაყვითლებულმა თავის დობილს, რომელს წინააღმდეგზედ ეუბნება იგი.– მაშინ მასიამოვნებელმა დობილმა უამბო მას, რომელ პალერმოში, დედოფლის სასახლეში, ოდოარდოს გაუმიჯნურდა ერთი მშუჱნიერი ქალი, დედოფლის საყვარელი, რომელზედაცა უკვე აღარა ჰქონდათ ეჭვი ჯვარის წერისა; გარნა იმუშავა ლიას ბედმა: ოდოარდომ დაჰსწყვიტაჯაჭვნი მონობისა და კვალად დაუბრუნდა იგი ადრინდელზედ აღგზნებული ლიასვე, ვითარცა პირველს საგანსა თვისის სიყვარელისასა.

ლია უანბობდა ამ ლაპარაკსა ღიმილით ბაგეზედ, გარნა სიკვდილით გულში. შემდეგ მასიამოვნებელი დობილი გამოესალმა ლიას და დაუტევა გული მისი განგლეჯილი ეჭვის ტანჯვით. რა დობილი მოეფარა კარებსა, ლიამ იწყო ტირილი. თითქმის მაშინვე განეღო გვერდზედ კარი და შემოვიდა გრაფი. ლია ცდილობდა დაეფარა ღიმილით ცრემლი თვისის მეუღლისათვის; გარნა რა წამოჰსთქვა მან რაოდენიმე სიტყვა, მწუხარებამ დაჰსძლია იგი, მაშინვე შეეკრა გულში და ნაცვლად ნარნართა სიტყვათა, რომელთაც იგი ცდილობდა გამოეთქვა, ლიამ კვალად ამოუშვა ტირილი.

ამ მოულოდინებელად ღრმამ მწუხარებამ მოჰსწყლა გრაფი. იგი ესწრაფებოდა მიზეზის ცნობას. გული ლიასი ესრეთ სავსე იყო მწუხარებითა, რომელ მან ვერ შეიძლო დიდ ხანს დაფარვა საიდუმლოსი. მან აღიარა გამწარებულის სახით წინაშე ქმრისა ყოველი, რითაც ამღვრეულ იყო გული მისი.

ოდოარდომ გაიცინა. იყო რამდენიმე მართალი იმაში, რაც ეთქვა ლიასათვის დობილსა მისსა. მშუჱნიერს ლიონას მართლად გამოერჩია მრავალთა მის გარშემორტყმულთაგან გრაფი ოდოარდო, მაგრამ მას ცივად მიეღო ტურფას ალერსი, ჩქარაც წარმოუდგა იმის შემდეგ გრაფსა შემთხვევა სიცილიის დატევებისა, და დამტკიცებისა თვისის სიყვარულისა ლიასადმი. ყოველი ესე უამბო ქმარმა ლიას და ჭეშმარიტების ხმითა. დამშვიდებულმა ამითი, ლიამ იწყო დავიწყება ამ შემთხვეულებისა, ვითარცა ჩვეულებრივ დედაკაცნი ივიწყებენ იჭვნეულებასა ქმრის ორგულებაზედ, ესე იგი, ლია ჰფიქრობდა მასზედ მხოლოდ მაშინ, როდესაც მარტო იქმნებოდა.

ერთს დილით, როდესაც ოდოარდო წავიდა სანადიროდ, ლია შევიდა მის კაბინეთში და ნახა მის სტოლზედ რამდენიმე წერილნი, რომელნიც ბიჭს მოეტანა ქალაქიდგან. რა გარდაავლო მათ თვალი ლიამ შეამცნია, რომ ერთ იმ წერილთაგან ზედ იყო ზევიდგან წარწერილი დედაკაცის ხელით. იგი შეთრთოლდა, თუმცა ვერ გაბედა მან ამ წერილის გახსნა, გარნა ვერ ჰსძალა სურვილი თვისი შეეტყო თუ ვითარის გრძნობის წაიკითხამს მას გრაფი. რა ლიას მოესმა ფეხის ხმა, იგი შევარდა მეორეს ოთახში, საიდგანაც შეეძლო მას ნახვა ყომლისა, და დაუწყო მან ლოდინი მტანჯველს მწუხარებით და თრთოლვით მოუთმენლობისაგან.

გრაფი შევიდა კაბინეტში, იქიდგანაც ცოლის ოთახში. რა მუნ ვერავინ ჰპოვა, მან უხმო ლიასა, ლიამ ხმა არ გაჰსცა, ოდოარდო დაბრუნდა თავისვე კაბინეთში, მიაყუდა მან თოფი კუთხეში, მიაგდო საპირისწამლე დივანზედ, შემდეგ მიახლოვდა სტოლსა სადაც ეწყო წიგნები, დახედა მათ უზრუნველად და რა ნახა მათ შორის წვრილად ნაწერი წერილი რომელმაც ესრეთს უზრუნველობას მიჰსცა გრაფინა, უნებურად შეჰყვირა მან, და რა მიჰყარა გვერდზედ დანაშთენები, საჩქაროდ წაავლო ხელი, როგორც ჰსჩანდა, ძვირფასსა წერილსა ერთმა დახედვამ ამ წერილზედ მოიყვანა გრაფი ესრეთს აღრეულობაში, რომელ იგი იძულებულ იყო სტოლზედ დაბჯენილ იყო, რათა არ წაქცეულ იყო. იგი იმყოფებოდა ამ მდგომარეობაში რამდენსამე წამსა და არ აშორებდა თვალსა იმ წერილსა, თითქოს არ ერწმუნებოდა თავის თვალთა. დასასრულ მთრთოლვარის ხელით მან გატეხა ბეჭედი, საჩქაროდ იპოვა ვისგანა იყო მიწერილი, შემჭმელის თვალებით ჩაირბინა წერილი და აღავსებდა მას კოცნითა. შემდეგ დაჰყო რამდენიმე წამი ფიქრში; დასასრულ მეორეთ გარდიკითხა მან ეს წიგნი, გულს მოდგინებით დაჰკეცა იგი, თვალი გარდაავლო ოთახსა, თითქოს ამისთვის, რომ უნდოდა ენახა, ხომ არავინ არ უყურებს, და რა დარწმუნდა, რომ მარტო არის, ჩაიგდო წიგნი უბეში. ეს იყო თერეზას წიგნი. რა იხილა ხელნაწერი მისი, რომელსაც ყოველნი რაცხდნენ მკვდრად, ოდოარდო შეთრთოლდა განცვიფრებისაგან მას ეგონა, რომელ იგი იმყოფებოდა ძალსა ქვეშე ვითარისამე გრძნეულებისა. მან გახსნა წიგნი აღშფოთებით და იდუმალის შიშითა: მაშინ ყოველივე გამოცხადდა მისთვის. ახალ–გაზდა პოლკოვნიკი მოეკლათ ბრძოლაში და თერეზა დაშთენილ იყო მარტო სხვა ქვეყნის მხარეს. თუ რომ იგი ყოფილიყო კანონიერი ცოლი პოლკოვნიკისა, მას არ შერცხვენოდა მოსვლა ფრანციაში, და ამისთვის თერეზას აქვნდა ნება გლოვისა მხოლოდ თავის საყვარელზედ. მაშინ მას მოაგონდა ძმა, რომელსაც იგი უყვარდა; მხოლოდ მისთვის შეეძლო თერეზას მიენდო უსიხარულო მდგომარეობა თვისი. იგი ეხვეწებოდა წერილში ძმასა დაიმარხოს საიდუმლო, ვინაიდგან ჰსურდა მას დაშთენილ იყო ქვეყნისათვის მკვდრად, აცნობებდა, რომელ წიგნს შემდეგ თვითონაც მოვა ნეაპოლში, და ჰსთხოვა ძმასა დაუგდოს ფოჩტაში ადრესი, სად უნდა ჩამომხდარ იყო იგი. უფრო მეტის გასაფრთხილებლად თერეზა ჰსთხოვდა ძმასა, რათა წიგნი მისი ყოფილიყო უსახელო, ზედწარწერილობით ვისიმე უფალას სახელზედ. წიგნის ბოლოში თერეზა კვალად ეხვეწებოდა ძმასა დაიცვას ყოველივე ესე ღრმასა საიდუმლოდ და ნუ გამოუცხადებს დროებამდე თვით ლიასაც, რათა არ შეეძულებინა მას იგი უნახავადვე. ოდოარდო მიეშვა კრესლაზედ, დატვირთული მომატებულის განცჳფრებითა და სიხარულითა.

ნუ ავჰსწერთ ლიას მწუხარებას ამ ნახევარ საათში. ოცჯერ მეტად მოინდომა მან შესვლა გრაფის კაბინეტში, წარჰსდგომოდა მას წინაშე, ვითარცა მომამტყუვებელი მოჩვენება, და ეკითხა მისთვის, ნუ თუ ესრედ აღასრულებს იგი ფიცსა ერთგულებაში, რომელიც წარმოსთქვა მან ტაძრის წინაშე მაგრამ ყოველთვის იჭერდა მას სურვილი–დაეცალა ძირადმდე ფიალა მწუხარებისა, და იგი დაჰშთა თავის ალაგს დადუმებული, გაქვავებული, ვითარცა მყოფი მწარეს სიზმარში. – მას დროსა შორის ლიას თავში განიელვა ფიქრმა: თუ მოასწრობს მას ამ მდგომარეობაში გრაფი, მიხვდება, რომ შეუტყვია მას, და გაფრთხილდება. უმსწრაფლეს ელვისა ლია ჩაიჭრა ბაღში და დიდის ძალა–დატანებით თავის თავზედ, მიიცა მან დამშვიდებითი სახე; გარნა გულსა შინა მისსა იკლაკნებოდნენ გველნი.

გრაფიც ჩავიდა ბაღში. ჭაბუკნი ცოლქმარნი შეხვდნენ ერთმანეთსა და ორნივე ცდილობდნენ დაემალათ, ერთსა სიხარული, მეორეს მწუხარება. ოდოარდო მიეგება გრაფინას და მიიკრა მან იგი გულზედ მშუჱნიერის მოძრაობით.

– რა დაგმართვია, სულო ჩემო? ჰკითხა გრაფმა.

– არაფერი! მე ბედნიერი ვარ, მეტად ბედნიერი ვარ! შეჰყვირა გრაფმა.

ლიას კინაღამ გული შეუწუხდა.

სადილის შემდეგ, რომლის დროსაც ოდოარდო ესრეთ გარსულ იყო ფიქრში, რომ ვერ შეამცნივა მან აღრეულება ლიასი, მან წამოავლო ქუდს ხელი.

– სად მიხვალ? ჰკითხა გრაფინამ მთრთოლვარის ხმით. ამ ხმას ასეთი განსხვავებითი გამოთქმა ჰქონდა, რომ ოდოარდომ განკვირვებით შეხედა ლიას.

– სად მივალ? განიმეორა გრაფმა და თვალი თვალში ჩაუყარა ცოლსა.

– ჰო, მინდოდა შემეტყო სად მიხვალ? უთხრა ლიამ ალერსით და ღიმილით.

– ნეაპოლში. რამ გაგაკვირვა ეგრე? მხიარულებით განაგრძელა ოდოარდომ.

– ისე, რასაკვირველია არაფერმა.! მაგრამ შენ რომ წინათ არ მაცოდინე, რომ მარტო დავრჩები....

– ერთის ჩემგან მიღებულის წერილის გამო უთუოდ უნდა ჩავიდე ქალაქში, უთხრა გრაფმა; მაგრამ დამშვიდებული იყავი, ჩქარა დავბრუნდები.

– უთუოდ დღეს უნდა ჩახვიდე?

– აუცილებლივ, ჩემო სიცოცხლევ.

– შენ შეგიძლიან ხვალ წახვიდე.

– არ შეიძლება.

– მაშ წადი, შენი ნებაა! ლიამ წარმოჰსთქვა ეს უკანასკნელი სიტყვანი ესრეთის ძალა–დატანებით, რომ გრაფი დაბრუნდა, მიიკრა მან ლია გულზედ და შუბლზედ აკოცა.

– ავათ ხომ არა ხარ, ჩემო სულო?

– არც თუ მცირედ. რაში მატყობ?

– მაშ რა დაგმართვია? რა სამწუხაროს ხმითა მკითხავ? განაგრძელა გრაფმა.

– არაფერი, სრულებით არაფერი; ეგრე გეჩვენა.ეს სიტყვები იყო ნათქვამი მწარის ღიმილით. ოდოარდო ცხადად ხედავდა, რომ ლია თავის გუნებაზე არ იყო.

– გამიგონე, სულო ჩემო, უთხრა გრაფმა: მე არ ვიცი მიზეზი შენის მწუხარებისა; მაგრამ ვხედავ, ჩემი გული მეუბნება, რომ შენ ჰსწუხარ რაზედმე.

– შენ შენი გული გატყუებს, უთხრა ლიამ; წადი და ჩემთვის ნუ შეჰსწუხდები.

– ნუ თუ შემიძლიან ან ერთს წამს მოგშორდე შენ, როდესაც ეგრე მწუხარებით და უგულოდ მესალმები?

– მაშ როგორ გამოგესალმო: თუ გინდა ესრე გეტყვი:

– წადი ჩემო საყვარელო ოდოარდო და საჩქაროდ დაუბრუნდი შენს ლიას.

მას დროისა შორის გრაფის საყვარელი ცხენი იდგა უკვე შეკაზმული სარბენის წინა და მოუთმენელობისაგან ფეხითა ჰსთხრიდა მიწასა. ოდოარდო მოახტა მას, და რა გაუგზავნა ხელით გამოსალმებითი კოცნა ლიასა, გააჭენა მან ცხენი. როდესაც იგი მიეფარა ბაღის კუთხესა, ლია ავიდა ზევით კოშკში, საიდგანაც ჰსჩანდა გზანეაპოლისა. იგი ხედავდა რა ჩქარის ჩორთიით მიისწრაფებოდა გრაფი ნეაპოლში. გული მისი შეიჭმუნვა უფრო ამ ფიქრით, რომელ იგი მიესწრაფებოდა არა ამისთვის, რათა ჩქარვე მისულ იყო სანახავად დანიშნულს ალაგს. ოდოარდო მიეჩქარებოდანეაპოლში მოასამზადებლად სახლისა თავის დისათვის. მას პირველად ჰსურდა ექირავნა დიდი სახლი, მარამ შემდეგ იფიქრა, რომ აწ მყოს მდგომარეობაში თერეზასი, მისთვის უფრო შესაფერი იქმნება ერთი პატარა ოთახი, რომელსამე ქალაქის ნაწილში განშორებით. გრაფმა ჩქარა იშოვნა ამგვარი ოთახი წმინდა იაკოფის ქუჩაში, მეთერთმეტესნუმრით, მესამე ატაჟში. ეს სახლი ეკუთნოდა ერთს ღარიბს ბებერს დედაკაცსა, რომელიც ოთახებს მებილით აძლევდა ქირით. რა აღმოაჩინა ერთი შესაფერი თერეზასათვის ოთახი, გრაფმა მოუწოდა გადამკვრელსა და უბრძანა მას მეორეს დილადმდე გააკრას კედლები ფარჩითა და იატაკი მოჰფინოს ხალებით. გადამკვრელი დაჰპირდა ყოვლის აღსრულებას და მიიღო მან ბეთ ნახევარზედ მეტი იმ ფულისა, რაოდენიც ეთხოვნა.

რა ოთახიდგან გამოდიოდა გრაფი, შეხვდა სახლის პატრონსა; იმისთანავე იყო და ისი, ეგრეთვე კუდიანი ბებერი, როგორიც თვითონ. გრაფმა ჩააბარა რათა აქვნდესთ განსაკუთრებითი მზრუნველობა მათს ახალს მდგმურზედ. სახლის პატრონმა ჰკითხა სახელი მდგმურისა, მაგრამ გრაფმა უპასუხა, რომელ იმისი, სახელთან მას საქმე არა აქვს, რომელ მასთან მოვა ლამაზი ყმაწვილი ქალი, იკითხავს გრაფს ოდოარდოს, და ის ქალი იქნება თვით იგი, რომლისათვისაც მზადდება ოთახი.– ბებრებმა ერთმანეთს შეხედეს და ჩუმათ ჩაიცინეს; გარნა გრაფმა ვერ შეამცნივა ამათი ღიმილი, ანუ არ მიაქცია მას განსაკუთრებითი ყურადღება. შემდეგ, აღშფოთებული ამ ფიქრით, რომ ლია არ იყო თავის გუნებაზედ გამოსალმების ჟამსა, გრაფი დაეშურა შინ წასვლას, ამ განზრახვით, რომ იქიდგან გაჰგზავნოს ფოჩტაში ბიჭის ხელით წიგნი, რომელსაც ელოდა თერეზა, და რომელსაც უნდა ეცნობებინა მისთვის, სად უნდა ჩამომხდარ იყო.

ლია დაჰშთა კოშკში იქამომდე, მანამ ქმარი მისი სრულებით აღარ გამოჰჩნდა. შემდეგ იგი ჩამოვიდა თავის ოთახში, და არ აშორებდა მწუხარეთა და იჭვნეულთა თვალთა იმ გზასა, რომელზედაც წავიდა ქმარიმისი. გული მისი მოიკრუნჩხა; მან ვეღარ შეიძლო ვერც ტირილი ვერც ლაპარაკი; მტანჯველი მწუხარება აწვებოდა მას გულზედ, და ეგონა, რომ იმ დღეს ვეღარ გააწევს. კრესლოზედ თავ გარდაგდებულმა თითქმის უსულოდ მდებმა – ამ მდგომარეობაში განატარა მან ორი საათი. დასასრულ მოესმა მას ცხენის ფეხის ხმა. ოდოარდო მოსულ იყო. ლია ჰგრძნობდა, რომ ამ წამში მას არ შეეძლო მისი ნახვა; იგი მივარდა კარებსა, დაკეტა გასაღებით და ჩაწვა ლოგინში. ჩქარა მოისმა ფეხის ხმა გრაფისა; გარნა რა ნახა, რომ შიგნიდგან არის დაკეტილი, მან უხმო ნელის ხმით:

– მე ვარ, სულო ჩემო, გძინავს?

ლიამ არ უპასუხა. მან მხოლოდ მოიბრუნა თავი იმ მხარისაკენ, საიდგანაც მოესმა ხმა და მიაქცია კარებს თვალნი აღგზნებულნი ციების ცეცხლით.

– პასუხს არ მაძლევ, სულო? განაგრძელებდა ოდოარდო.

ლიამ კვალად ხმა არ გაჰსცა.

მაშინ ლიას მოესმა განშორებულის ფეხის ხმა. რამდენსამე მინუტის შემდეგ გრაფის ხმამ კვალად მიახწია მის ყურისადმი: იგი ჰკითხავდა მოახლესა ლიას სიმართლესა; მაგრამ რა არა შეემცნივა არა ვითარიმე ცვლილება თავის ქალბატონში, გოგომ უპასუხა, რომ გრაფინა შევიდა თავის ოთახში და იქნება დაღალული სიცხისაგან, დაწვა მოსასვენებლად.

– კარგი! ჰსთქვა გრაფმა: მე კაბინეთში ვიქმნები, საშური თუ საწერი მაქვს რამე; როდესაც ქალბატონმა გაიღვიძოს, მაცნობე.

და ლიას ესმოდა, ვითარ გრაფი შევიდა კაბინეთში და მიუჯდა საწერს სტოლსა. ერთი კედელი განჰყოფდა მათს ოთახებსა.

ლია წამოჰსდგა ლოგინიდგან, მან სიფრთხილით გამოიღო გასაღები კარებიდგან და იწყო ყურება კლიტის ამონახვრეტიდგან. ოდოარდო ჰსწერდა, და ჰსჩანდა წერილი უპასუხებდა გულის გრძნობასა, ამიტომ რომელ სახე მისი ბრწყინავდა ბედნიერების შუქით.

– იმ ქალთანა ჰსწერს! ტუტუნებდა ლია და აგრძელებდა ყურებასა. იგი ირყეოდა ეჭვსა შორის, რომელიც ძალას ატანდა მას გააღოს კარი, შევიდეს გრაფთან და გამოჰხატოს ხელითგან სამუხთლო წერილი, და შეიმაგრა იგი კეთილ გონიერებამან, რომელიც უჩურჩულებდა, რომ იქმება გრაფი სრულებით ქალთანა არა ჰსწერს, და ჰსჯობს მოითმინოს დაჭეშმარიტებადმდე.

გრაფმა გაათავა წერილი, დაბეჭდა, ზედ წააწერა ადრესი და რა მოუწოდა მსახურსა ზარის დარეკით, უბრძანა მას შეჰსჯდეს ცხენზედ და ეხლავ წაიღოს წიგნი ნეაპოლში.

ეს ის წერილი იყო, რომელსაც თერეზა ელოდა ფოჩტაში. მოსამსახურემ ჩამოართვა წერილი გრაფსა და გამოვიდა. გრაფინა მივიდა პატარა კარსა, რომელსაც გამოჰყვანდა იმისი საწოლიდგან ტალანში, და იქიდგან ჩაიჭრა ბაღში. იმ დროს, როდესაც ბიჭმა მიატანა ბაღის გასავალს კარებს, გრაფინა დახვდა მას წინა.

– სად მიხვალ ესრე გვიან, ჯუზეპო? ჰკითხა გრაფინამ.

– ბატონმა წიგნი გამატანა ფოჩტაში, უპასუხა მსახურმა.

რა აჩვენა წიგნი ქალბატონსა ლიამ მსწრაფლადჩაავლო იჭვნეული თვალი ადრესსა: „უფალს ... ნეაპოლში.“

– კარგი! უთხრა ლიამ ბიჭსა: წადი!

ბიჭმა ცხენი გააჭენა.

ეხლა აღარ იყო არცა მცირედი ეჭვი: წიგნი მიწერილი იყო ქალთან, რომელიც ჰფარავდა სახელსა თვისსა, მაშასადამე ჰსურს უცნობელი იყოს. – რათა აქვს ეს საიდუმლოება, თუ ამ მიწერ მოწერაში ერთი რამ უნამუსური განზრახვა არა აქვსრა?.. ამ წამიდგან ბედი გრაფინასი გარდაჰსწყდა: მან განიზრახა აჩვენოს ქმარს თავი, ვითომ არა იცისრა და უთვალთვალოს მას ბოლომდინა სიმტკიცით, რომელსაც იმედი არა ჰქონდა თავის თავისა. ლია დაბრუნდა თავის ოთახში და იქიდგანაც შევიდა ქმრის კაბინეტში ღიმილით.

მეორეს დღეს ოდოარდოს სრულებით დაავიწყდა მწუხარება, რომელიც შეამცნია მათწინა დღეს სახესა ზედა გრაფინას, და რომელმაცა შეაშფოთვა იგი. აწ ლია იყო ჩვეულებრივ მხიარულად და ალერსიანად.

ეს დღე იყო კვირა. ყოველ კვირა გრაფინა თავისის ხელით არიგებდა მოწყალებას. ეხლაც დილიდგან მოკიდებული ბაღის კარები სავსე იყო მთხოვრებით. საუზმის შემდეგ გრაფმა აიღო თოფი, გაიმძღვარა წინ ძაღლი და წავიდა სანადიროდ.

ლია აიჭრა კოშკში და ნახა, რომ გრაფი შეუდგაავლიონის მთასა; მან აღმოისუნთქვა თავისუფლად.

რამდენსამე წამის შემდეგ, მოახლემ მოახსენა მას, რომ მთხოვარნი შეკრებილან უკვე.– ლიამ აიღო ერთი მუჭა წვრილი ფული და ჩამოვიდა ძირსა. ყოველი გლახაკი– კაცი თუ დედაკაცი, ბებერი თუ ახალგაზრდა, უშვერდნენ გრაფინას ხელებსა, დაყოველნი მიიღებდნენ მისგან უხვს მოწყალებასა. მიმღებნი მოწყალებისა გაბრუნდებოდნენ და მათს ალაგს ჩაჰსდგებოდნენ სხვები. დასასრულ დაჰშთა მხოლოდ ერთი ბებერი დედაკაცი, რომელიც, ჰსჩანდა არა ჰსჩქარობდა მოწყალების თხოვნასა; იგი იჯდა ქვაზედ, მუხლებზედ თავი ჩაკიდებული და ჰსთვლემდა.

ლიამ უხმო მას; ბებერმა არ უპასუხა; ლია მიახლოვდა მას; ბებერი მაინც არ შეიძრა. ლია შეეხო მის მხარსა; მაშინ ბებერმა თავი აიწია მაღლა.

– აჰა, საბრალოვ დედაკაცო! უთხრა გრაფინამ, რა მიუშვირა მას თეთრი ფული. წაიღე და დამლოცე.

– მე მოწყალებას არა ჰვთხოულობ, უთხრა ბებერმა. მე მკითხავი ვარ.

ლიამ შეხედა ბებერსა და მხოლოდ მაშინ ჰსცნა თავის შეცთომილება; იგი არ იყო ღარიბულად ჩაცმული: მას ემოსა ტანთ წითელი მსხვილი მაუდის კურტკა; გარეშემო ზონარ მიკერებული, განიერის სახელებით, რომლის ქვეშე ჩამოჰკიდებოდა გამხმარი დაღმეჭილი ხელები; წინ ეფარა ლურჯი მაუდის იუბკა თავზედაც ებორბლა დიდი ხელსახოცი; ყოველი მოძრაობა ჰქონდა უძლური; მხოლოდ თვალებშიღა ედგა მას. სიცოცხლედ იგი აჭყეტა მათ რაც შეეძლო, თითქოს ამისთვის, რომ უნდოდა ჩაეხედა და წაეკითხა ადამიანის გულში.

ლიამ იცნა ეს ბებერი დედაკაცი ერთს იმათგანს ბოშად, რომელნიც დაეღრევიან ერთის მხრიდგან მეორეს მხარეს, ატყუებენ მკითხაობით სუბუქ–მორწმუნეთა და ჰსცხოვრებენ იმათს ანგარიშზედ. ლიას ყოველთვის ეჯავრებოდა ამ გვარი ცრუ მოგვნი და მან უკვე დააპირა გამობრუნება.

– არა გნებავსთ მკითხოთ რამ, ქალბატონო? უთხრა ბებერმა.

– არა, უპასუხა ლიამ: არ მინდა შევიტყო მომავალი: იგი სანუგეშოს და სასიამოვნოს არასა მპირდება.

– ხან და ხან არ არის ურიგო ადამიანმა ურიგოც იცოდეს, რომელსაცმოელის,უთხრა ბებერმა.

– რასაკვირველია, შენს ხელოვნებას თუ ვერწმუნებოდე, უთხრა ლიამ, ბევრი რამ მაქვს საკითხავი.

– კითხვა დასაძრახისი არ არის, უთხრა ბებერმა: პირველსავე სიტყვისგან შეგიძლიანთ ჰსცნოთ, მართალს ვამბობ თუ არა.

– შენ ის არ გეცოდინება, რაც მე მინდა შევიტყო, უთხრა ლიამ.

– იქნება კი ვიცი, გამომცადე!

ლია ჰგრძნობდა თავის დამარცხებასა. გუშინდლიდგან იგი ყველას ერწმუნებოდა; მიახლოვდა ბებერსა და ჰკითხა:

– მაშ კარგი! რა უნდა ვქნა მე?

– აქ მომეცით თქუჱნი ხელი, უთხრა ბებერმა. გრაფინამ გამოიძრო პერჩატკი და მიუშვირა თეთრი ფუჩვნილი ხელი, რომელსაც ბებერმა წაავლო თავისის შავის დაღმეჭილის ხელებით. მშუჱნიერს სახილველს წარმოადგენდა ეს ყმაწვილი, სიტრფით აღვსილი ცოტად ფერ მიხდილი, უძრავად მდგომი ქალი ამ შავტყაჭა, მზისგან შემწვარს ბებერთან.

– რა გნებავსთ შეიტყოთ? ჰკითხა ბოშამ, რომელიც უსინჯავდა გრაფინას ხელზედ ძარღვების ხაზებსა ესრეთის ყურადღებით, რომ ასე ჰგვანდა, მართლად შეეძლო იმაზედ შეტყობა გრაფინას ბედისა. მითხარით რა გსურსთ იცოდეთ: წარსული, აწ–მყო თუ მომავალი?

ბებერმა წარმოჰსთქვა ეს სიტყვანი ესრეთის დარწმუნებით, რომელ ლია უნებურად შეთრთოლდა. იგი იყო იტალიანკა; გაეგონა თავის ძიძისაგან ზღაპარი თვალთ–მაქცებზედ და კუდიანებზედ.

– მე მინდა შევიტყო წარსული, უთხრა გრაფინამ,რომელიც ჰსცდილობდა მიეცა თავისის ხმისათვის გამოთქმა. მანდედგან ვჰსცნობ, შემიძლიან ვერწმუნო შენს მკითხაობასა თუ არა.

– თქუჱნა ხართ დაბადებული სალერნოში, უთხრა ბებერმა: კეთილ–შობილის შთამომავლობისაგან; მდიდარი ხართ; თქუჱნ შეგისრულდათ ოცი წელი ამ უკანასკნელს წარსულს ღვთის–მშობლობის დღეობას; თქუჱნ გყავსთ ქმარი, რომელთანაც კარგა ხანი ყოფილხართ მოშორებული, და რომელიც გიყვარსთ სიცოცხლეზედ უმეტეს.

– მართალია, მართალია! ტუტუნებდა ლია გაყვითლებული, ეგ მართლად ჩემი წარსული ამბავია.

– გინდათ იცოდეთ აწ–მყო? უთხრა ბებერმა, რა ჩააბჟირა გრაფინას თვისი წვრილნი გველურნი თვალები.

– ჰო, უთხრა ლიამ ერთის წამის გაუბედობის შემდეგ; ჰო, მინდა შევიტყო აწმყო!

– ჰგრძნობ შენში იმდენს მხნეობასა, რომ მოისმინო? ჰკითხა ბებერმა.

– ჰსთქვი. უშიშრად მოვისმენ ყველას.

– მართალი რომ გითხრა, რას მიბოძებ?

– ამ ქისას, უპასუხა გრაფინამ, რა ამოიღო ჯიბიდგან ნაქსოვი მარგარიტ ჩატანებული პატარა ქისა, რომელშიაც, საშვალ აბრეშუმის ბადისა, ბრწყინავდნენ ოქრონი.

ბებერმა შეხედა მშიერის თვალებით ოქროთა და მიუშვირა ხელი.

– დაიცადე, უთხრა გრაფინამ: ჯერ შენ არა გითქვამსრა ჩემი აწმყოსი.

– მართალს ბრძანებ, ქალბატონო! მიბოძეთ ხელი. ლიამ მიუშვირა ბოშას ხელი.

– ოჰ, ოჰ! შენი აწმყო, ბუტბუტებდა ბებერი. შენი აწმყო ბედი სასიხარულო არ არის, ქალბატონო.– აჰა ხაზი, რომელიც მიდის ცერიდგან სალოკ თითამდინ; ეს ნიშნავს, რომ თქუჱნ ეჭვიანი ხართ.

– მაქვს თუ არა მიზეზი ეჭვისა? ჰკითხა ლიამ.

– მე მაგას ვერ გეტყვი, უპასუხა ბოშამ: ამიტომ რომე აქ ხაზი ერთდება სხვებთან. მე ვხედავ მხოლოდ, რომ შენი ქმარი გიფარავს რაღაც საიდუმლოსა.

– მართალია, მართალია, ტუტუნებდა გრაფინა: ჰსთქვი, ჰსთქვი!

– და საგანი ამა საიდუმლოსი– არის ქალი, განაგრძელა ბოშამ.

– ყმაწვილი ქალია?

– ყმაწვილია, უპასუხა ბოშამ დაყოყმანებით.

– ლამაზია?

– არ ვიცი; მე ვხედავ იმას სახე ჩამოფარებულსა.

– სად არის ის ქალი? ჰკითხა ლიამ გადაფითრებულმა.

– არ ვიცი.

– როგორ არ იცი? ჰსწორეთ მითხარ.

– არ ვიცი დღეს სად არის; მგონია საყდარშია, და ამისთვის კარგათ ვერ გამისინჯავს; მაგრამ შემიძლიან გითხრა ხვალ სადაც იქნება ის ქალი.

– სად იქნება, სად? მითხარ!

– ხვალ იგი იქნება პატარას ოთახში მეთერთმეტეს ნუმრიანში, წმინდა იაკოფის ქუჩაში, მესამე ატაჟაში; იქ დაუწყებს იგი ლოდინსა თქუჱნს ქმარსა.

– მე მინდა ვნახო ის ქალი! შეჰყვირა გრაფინამ, და გარდაუგდო ქისა ბოშასა. ორმოც და ათი ოქრო, თუ მაჩვენებ იმას.

– გაჩვენებ, უთხრა ბებერმა; მაგრამ ერთის პირობით.

– ჰსთქვი, რა პირობით!

– ამ პირობით, რომ, რაც უნდა ნახოთ, არ გამოჰსჩნდეთ მათთან.

– კარგი!

– ეგ ცოტაა, დაიფიცეთ!

– გეფიცები წმინდა რიფსიმეს!

– კარგი! ეხლა იშოვნეთ მონოზნის ტანისამოსი, რომ ვინცობაა შეგხვდნენ, არ გიცნან.

– მე მყავს წმინდა მარიამის მონასტერში დედის და იგუმენა; იმასა ჰვსთხოვ ტანისამოსსა... ან არა, დაიცა.. მე მივალ ხვალ იმასთან, ისე, ვითომ სანახავად. შენც მოდი იმ მონასტერში ათ საათზედ ჩამოფარებულის ეკიპაჟით და მომიცადე პატარა კარებთან, რომელიც გამოდის ვიწრო ქუჩაში.

– კარგი, მოვალ, უთხრა ბოშამ.

ლია დაბრუნდა შინ; ბოშამაც ლაზლაზნით გაჰსწია თავის ქნევითა და ოქროების თვლითა.

ათ საათზედ დაბრუნდა ოდოარდო. ლიამ გაიგონა, რომ იგი ჰკითხავდა ბიჭსა, წიგნი ხომ არ არის ნეაპოლიდგან. მსახურმა უპასუხა, რომ არ არისო. ლიამ ვითომ ვერა შეიტყორა, ქმრის ფეხის ხმის მეტი; მან გააღო კარი მხიარულის ღიმილით.

– ოჰ, რა მოხარული ვარ, უთხრა ლიამ; შენ უფრო ადრე დაბრუნებულხარ, ვიდრე მე ველოდი.

– ჰო, ჰსთქვა ოდოარდომ, რა შეიხედა ვეზუვის მთისაკენ. ჰო, მე ვჰსწუხ. ვჰგრძნობ, რა შეკრული ჰაერია? ჰხედავ, რა რსქელი ბოლი ამოდის იმ მთიდგან? ეს არაფერი ნიშნებია.

– მე ვარასა ვხედავ, ვერასა ვგრძნობ, უპასუხა ლიამ: ამასთანვე ჩვენი სასახლე ჰსდგას უშიშარს მხარეს. ღმერთი ჩვენ არ გაგვწირავს.

– ამიტომ უფრო, რომ შენისთანა ანგელოზს ამ სახლში ხედავს დაბუდებულს, მოუმატა ოდოარდომ და გარდაეხვია ლიას.

ამ საღამომაც განვლო ეგრეთვე, როგორც სხვებმა. გრაფი სრულებით ეჭვში არ იყო; ესრეთის ხელოვნებით ჰსცდილობდა ლია დაეფარა მწუხარება თვისი. მეორეს დღეს, მეცხრე საათზედ დილისა, მან უთხრა გრაფსა, რომ მას ჰსურს ნახვა დედის დის თვისისა წმინდა მარიამის მონასტრის იგუმენასი.

გრაფმა კმაყოფილებით გაისტუმრა იგი.

ვეზუვის მთა თან და თან აჩენდა საშიშროებასა; მაგრამ ჩვენი ჭაბუკი ცოლქმარნი ესრეთ გართულნი იყვნენ სხვა და სხვა ფიქრითა, რომ იგინი ყურს არ უგდებდნენ გარეშეობასა.

გრაფინა ჩაჰსჯდა კალასკაში და უბრძანა მან კუჩერსა მიყვანა წმინდა მარიამის მონასტერში. რა მივიდა მუნ, ლიამ უთხრა თავის დედის დას, რომ მას ჰსურს ერთის კეთილის საქმის ქმნა, მაგრამ არ უნდა, რომ თვით გამოცხადდეს, და ამისთვის ჰსთხოვა მონოზნის ტანსაცმელი. იგუმენამ უბრძანა მოტანა სამოსისა ლიას ტანისა.– რა მან გარდაიცვა ეს საცმელი, მოახსენეს, რომელ ვიღაც ბებერი კითხულობს მას. ეს იყო ბოშა, რომელიც ელოდა პატარას კარებთან დაფარულის ეკიპაჟით.– ხუთის მინუტის შემდეგ ეკიპაჟი დაჰსდგა წმიდა იაკოფის ქუჩის ბოლოს.

ლია და მასთან მხლები ჩამოხდნენ ეკიპაჟიდგან. რა განვლეს რაოდენიმე ნაბიჟი, შევიდნენპატარას დაბალს კარებში, იპოვნეს მარცხნივ ბნელი და ვიწრო კიბე და ავიდნენ მას ზედ მესამე ეტაჟაში. ბოშამ დააკაკუნა კარები და შეიყვანა ლია პატარას ოთახში, სადაც ელოდა მათ სხვა ბებერი. ორთავე ბოშებმა კვალად გაამეორებინეს ლიას ფიცი და შემდეგ შეიყვანეს იგი მეორეს ფიცრულით გაყოფილს ოთახში, რომელსაც ჰქონდა ფიცარი პატარა ამოჭრილი თითქმის უჩინავი. ლიამ მიაკრა თვალნი ამ ამოჭრილს ფიცარსა.

პირველი საგანი, რომელიც შეეფეთა მას თვალებში მეორეს მხრის ფიცრით გაყოფილს ოთახში, იყო ყმაწვილი ქალი, საკვირველად მშუჱნიერი, თითქმის მისვე ტოლი წლოვნებით, რომელიც, სრულებით ჩაცმული, განისვენებდა ლაჟვარდის ატლასით ფარდებ ჩამოფარებულს კრავატზედ. ჰსჩანდა, მორეოდა მას დაღალულება და ეძინა ტკბილის ძილით.

ლია მოუბრუნდა ბებრებსა რისამე საკითხველად; გარნა იგინი იქ აღარ იყვნენ. მან კვალად მიაქცია თვალნი მძინარესა.

უცნობმა ქალმა გამოიღვიძა; მან აღიწია თავი, და ჯერ სრულებით არ გამოფხიზლებული ძილისაგან, დაეყურდნა იგი ხელებზედ. შავი გრძელი თმანი ღელვის გრგოლებით გარდიბნეოდნენ ბალიშზედ და ჰფარავდნენ სახესა ამ ქალისასა. მან შეიბერტყა თავი და ამ მოძრაობით უკან გარდიყარა თმა. შემდეგ დაყოვნებით განახილა მან თვალნი და გარდაავლო ოთახსა, თითქოს არ იცოდა სად იყო. – დასასრულ, ჰსჩანდა, მოვიდა მეხსიერებაში და მწუხარე ღიმილმა შეითამაშა ბაგესა ზედა მისსა. მან გუნებაში წარმოსთქვა მოკლე ლოცვა, ემთხვია იგი პატარა ჯვარცმასა, რომელიც ყელზედ ეკიდა მას, წამოჰსდგა კრავატიდგან, მივიდაფანჯარასთან, და რა აღიწია ფარდა, დიდ ხანს იყურებოდა ქუჩაში, თითქოს ელოდა ვისმე. არავინ არ მოვიდა. ოხვრით მომატყუებელისა იმედისა, იგი მოშორდა ფანჯარასა და დაჰსჯდა.

ამ დროების განგრძელებაში ლია თვალთ არ აშორებდა უცნობსა; გული მისი იყო განგლეჯილი ჯავრით: უცნობი იყო მეტად ლამაზი. დაფიქრებული და მწუხარე, თავი დაკიდებული გულზედ, უცნობი ელოდა რასაკვირველია მას, მისაც გარდაექცია ღარიბი სადგური მისი სასიამოვნოს საწოლად. მეყვსეულად მან აღიწივა თავი, აღშფოთებით იწყო ყურის გდება, და რა წამოჰსდგა, მიაქცია მოუთმენელნი თვალნი კარებისაკენ. მას ცხადად მოესმა ხმა უცება, და გამოიყვანა იგი ფიქრიდგან; მსწრაფლად წამოხტა იგი, მიიდვა გულზედ ერთი ხელი, ხოლო მეორეთი ჰსცდილობდა დაბჯენილ იყო რამეზე; სახის ფერი კი თან და თან მიჰსდიოდა, ესრეთ რომელ თითქმის მზათ იყო გულის შეწუხებადმდე. განჰფრინდა წამი დაქანცულებითის დუმილებისა, რომლის განგრძელებაშიაც ფეხის ხმამ კიბეზედ ამომსვლელის კაცისაგან მიახწია ლიასადმდე. დასასრულ კარი საწოლისა განიღო; უცნობმა ქალმა შეჰკივლა და მიიფარა თვალებზედ ხელი, რა აღარა ჰქონდა ძალი აღეტანა ღელვა გულისა. ვიღაც კაცი შეჰვარდა ოთახში და მიიკრა მან გულზედ ქალი თვით იმ წამს, როდესაც იგი ემზადებოდა გულის შეწუხებასა. ეს კაცი იყო–ოდოარდო.

ყმაწვილმა ქალმა და გრაფმა მოასწრეს მხოლოდ ორის სიტყვის წარმოთქმა:

– ოდოარდო!... თერეზა!...

(დასასრული იქნება შემდგომს წიგნში.)