 |
ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) |
შეადგინეს მ. საბაშვილმა და მ. ჭაბაშვილმა
|
|
1 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ი |
▲back to top |
|
|
1.1 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იადგარი |
▲back to top |
იადგარი - საეკლესიო საგალობელთა წიგნი.
|
|
1.2 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იავარ-ყოფს |
▲back to top |
იავარ-ყოფს: იავარ-ყო - აიკლო, დავლად წამოიღო; იავარ-ყვეს - აიკლეს.
|
|
1.3 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იაკინთე |
▲back to top |
იაკინთე - იგივეა, რაც იაკინთი.
|
|
1.4 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - |
▲back to top |
იაკინთი - ძვირფასი ქვა ერთგვარი, იაგუნდი.
|
|
1.5 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იამავრი |
▲back to top |
იამავრი - დედისერთა.
|
|
1.6 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იბრალა |
▲back to top |
იბრალა - დაიტუქსა, საყვედური უთხრეს.
|
|
1.7 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იბრდღუენს |
▲back to top |
იბრდღუენს - ბობოქრობს, მრისხანებს.
|
|
1.8 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - -იგი |
▲back to top |
-იგი - ნაწილაკი -ც; რაჲ-ი გი რაც; რომელი-იგი რომელიც.
|
|
1.9 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იგუემების |
▲back to top |
იგუემების - იტანჯება; ვიგუემები - ვიტანჯები.
|
|
1.10 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ივლტის |
▲back to top |
ივლტის: - ივლტოდა - გარბოდა; გაიქცა; ივლტოდეს - გარბოდნენ, გაიქცნენ; ვივლტი - მივრბივარ, გავრბივარ.
|
|
1.11 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იზარდების, იზრდების |
▲back to top |
იზარდების, იზრდების: იზარდებოდეს- ირჩენდნენ თავს, საზრდოობდნენ; ვიზრდები - ვსაზრდოობ.
|
|
1.12 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იზახის |
▲back to top |
იზახის: იზახდა - ყვიროდა, ღრიალებდა.
|
|
1.13 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იზრახავს |
▲back to top |
იზრახავს: იზრახეს - განიზრახეს; იზრახნა - განიზრახა.
|
|
1.14 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ითნევს |
▲back to top |
ითნევს: ვითნე - მოვიწონე.
|
|
1.15 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იიძულების |
▲back to top |
იიძულების: იიძულა - იძულებულ იქნა; იიძულნეს - იძულებული გახდნენ.
|
|
1.16 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იკადრებს |
▲back to top |
იკადრებს: ვერ იკადრა- ვერ გაბედა; ვერღარა იკადრეს - ვეღარ გაბედეს; ვერ ვიკადრებ - სიტყუად სიტყვის თქმას ვერ გავბედავ.
|
|
1.17 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იკონომოსი |
▲back to top |
იკონომოსი - ქონების, სამეურნეო საქმეების უფროსი განმგებელი მონასტერში.
|
|
1.18 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იკონომოსობა |
▲back to top |
იკონომოსობა - სამეურნეო საქმეთა განმგებლობა.
|
|
1.19 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იკრჩიალებს |
▲back to top |
იკრჩიალებს: ვიკრჩიალეთ - ვიკივლეთ, ვიყვირეთ.
|
|
1.20 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ილტობვის, ილტობის |
▲back to top |
ილტობვის, ილტობის: ცრემლითა ილტობვოდეს - ცრემლითა ილტობოდეს - ცრემლით სველდებოდნენ, ცრემლებს ღვრიდნენ.
|
|
1.21 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იმარტვლებს |
▲back to top |
იმარტვლებს: იმარტჳლა - იწამა (სარწმუნოებისათვის).
|
|
1.22 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იმიერ |
▲back to top |
იმიერ - იქითა მხარეს, გაღმა (შდრ. ამიერ).
|
|
1.23 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იმიერი |
▲back to top |
იმიერი - იქითა; გადაღმა (შორს) არსებული.
|
|
1.24 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იმოთხვის |
▲back to top |
იმოთხვის: იმოთხვიდეს - სეირნობდეს.
|
|
1.25 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იმრუშებს |
▲back to top |
იმრუშებს: იმრუშებდა - მეუღლეს ღალატობდა.
|
|
1.26 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იმსთობს |
▲back to top |
იმსთობს: იმსთობდ - დააჩქარებდი, ადრე მოხვიდოდი.
|
|
1.27 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ინაჴი |
▲back to top |
ინაჴი - “საჯდომი” (საბა), “სავარძელი” (ილ აბულაძე). ჯდა ინაჴით - სავარძელში იჯდა; ინაჴით დაისხნა - სავარძელში დაისხა.
|
|
1.28 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ინაჴ-იდგამს |
▲back to top |
ინაჴ-იდგამს: ინაჴ-იდგმიდენ - “მხართეძოზე წვებოდნენ” (ივ. იმნაიშვილი).
|
|
1.29 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ინდიკტიონი |
▲back to top |
ინდიკტიონი - წელიწადი 15.წლიანი მოქცევისა, რომელიც პირველად 312 წლის 1 სექტემბერს დაიწყო (ე.წ. „მცირე ინდიკტიონი”); იხმარებოდა აგრეთვე „დიდი ინდიკტიონი”, რაც ქორონიკონის (იხ.) სინონიმია.
|
|
1.30 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ინჩაჴუ |
▲back to top |
ინჩაჴუ - ჩინჩახვი.
|
|
1.31 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იოტებს |
▲back to top |
იოტებს: იოტნა - გააქცია; იოტოთ - გააქციოთ, განდევნოთ.
|
|
1.32 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იოტ-ოდენი |
▲back to top |
იოტ-ოდენი - ერთი ბეწვა.
|
|
1.33 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იოხრეს |
▲back to top |
იოხრეს - ხმა გამოსცეს.
|
|
1.34 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იოხს |
▲back to top |
იოხს: იოხდეს - შუამდგომლობდეს, ეხმარებოდეს; იოხდით - იშუამდგომლეთ; ჩემთჳსცა იოხდ - ჩემთვისაც იშუამდგომლე.
|
|
1.35 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იპოვების |
▲back to top |
იპოვების: იპოვა - გამოდგა, იყო; ყოვლად მრთელად იპოვა- სრულიად გამომრთელდა, გაჯანსაღდა; მათ ყოველთა უწინარჱს იპოვა სიმჴნითა - ყველაზე მხნე, გულადი გამოდგა, იყო; ცარიელი ვიპოო - ცარიელი დავრჩე.
|
|
1.36 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისერებს |
▲back to top |
ისერებს: ისერონ - ივახშმონ.
|
|
1.37 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისიძავს |
▲back to top |
ისიძავს: ნუ ისიძავ - გარყვნილ ცხოვრებას ნუ ეწევი.
|
|
1.38 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისმაიტელი |
▲back to top |
ისმაიტელი - მაჰმადიანი.
|
|
1.39 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისრაელქმნილი |
▲back to top |
ისრაელქმნილი - გაებრაელებული
|
|
1.40 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისრაჱლი |
▲back to top |
ისრაჱლი - ებრაელი (ებრაელთა მეფის იაკობის მეორე სახელის მიხედვით).
|
|
1.41 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისრაჱლიტელი |
▲back to top |
ისრაჱლიტელი - ისრაელის (ებრაელთა) ტომისა.
|
|
1.42 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისტუმრებს |
▲back to top |
ისტუმრებს: ისტუმრნა - გაუმასპინძლდა; ისტუმრნეს - გაუმასპინძლდნენ; რაჲთა... ისტუმრნენ - რათა... გაუმასპინძლდნენ.
|
|
1.43 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - ისხამს |
▲back to top |
ისხამს: ისხმიდეს ნაცართა - ნაცარს იყრიდნენ (თავზე); თავს ისხნეს - გადაიკიდეს, დამართეს თავის.თავს.
|
|
1.44 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იტყებს |
▲back to top |
იტყებს: ნუ ვიტყებთა? - ნუ ვიგლოვთ, თავ-პირში ნუ ვიცემთ?
|
|
1.45 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იუნჯებს |
▲back to top |
იუნჯებს: ვიუნჯენ - შევინახე.
|
|
1.46 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იურვის |
▲back to top |
იურვის: იურვი - წუხხარ; არას ვიურვით - არაფერს ვწუხვართ.
|
|
1.47 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იქედნე |
▲back to top |
იქედნე - შხამიანი გველი ერთგვარი.
|
|
1.48 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იქმს |
▲back to top |
იქმს: საჭმელსა არა იქმოდინ - საჭმელს არ აკეთებდნენ.
|
|
1.49 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იქცევის |
▲back to top |
იქცევის: იქცეოდა - ტრიალებდა, ბრუნავდა; იქცა- გატრიალდა, გაბრუნდა.
|
|
1.50 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იღუაწს |
▲back to top |
იღუაწს: იღუწიდეს - ეხმარებოდნენ; იღუაწე- იზრუნე, მოუარე; იღუაწნა - განიკითხა (გლახაკნი).
|
|
1.51 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იყავნ |
▲back to top |
იყავნ - იხ. იყოფვის.
|
|
1.52 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იყოფის |
▲back to top |
იყოფის, იყოფვის, იყოფების: 1. იყოფდეს იყოფვოდეს იყოფებოდეს - იყვნენ; იყავნ - იყოს.2. ნუ იყოფინ ჩემდა - ნუ შვრებით, ნუ მიშვრებით, ნუ მიზამთ.
|
|
1.53 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - |
▲back to top |
|
|
1.54 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იშჳთი |
▲back to top |
იშჳთი - იშვიათი.
|
|
1.55 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იშუებს |
▲back to top |
იშუებს - განცხრომაშია; იშუებენ - მხიარულობენ, ილხენენ; იშუებდა სიხარულითა - გახარებული იყო; იშუებდეს - ილხენდნენ, მხიარულობდნენ; ვიშვებდე - მოვილხენ, დროს გავატარებ.
|
|
1.56 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იჩქურებს |
▲back to top |
იჩქურებს: ვიჩქურენ - უგუნურებად, უაზრობად ჩავთვალე (იხ. სიჩქურე).
|
|
1.57 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იცის |
▲back to top |
იცის: მიცი - იცი (ჩემი ამბავი), მიცნობ; გიცი - ვიცი (შენი ამბავი), გიცნობ; არცა გიცი - არც ვიცი ვინა ხარ, არც გიცნობ.
|
|
1.58 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იძრვის |
▲back to top |
იძრვის: იძროდა - ცდილობდა, მიისწრაფოდა.
|
|
1.59 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იწდევს |
▲back to top |
იწდევს: იწდიესღვნოჲ - დაისხეს ღვინო.
|
|
1.60 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იწრო |
▲back to top |
იწრო - ვიწრო; ძნელად სავალი; შემაწუხებელი.
|
|
1.61 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იწროება |
▲back to top |
იწროება - გაჭირვება, გასაჭირი; ტანჯვა.
|
|
1.62 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იწურთის |
▲back to top |
იწურთის: იწურთიდა - სწავლობდა.
|
|
1.63 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იწყლების |
▲back to top |
იწყლების: იწყლა - დაიკოდა.
|
|
1.64 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იხარკებს |
▲back to top |
იხარკებს: ვიხარკოთ- ”ვეცადოთ” (?) (ა. შანიძე).
|
|
1.65 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იჴადა |
▲back to top |
იჴადა - იძრო, იშიშვლა (მახვილი); იჴადეს - იძრეს, იშიშვლეს.
|
|
1.66 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იჴაჴს |
▲back to top |
იჴაჴს: იჴაჴდეს ღაწუთა - ლოყებს იხოკდნენ.
|
|
1.67 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იჴსნა |
▲back to top |
იჴსნა: პირი იჴსნა- შეჭამა საჭმელი; პირი ერთგან იჴსნიან - ერთად შეჭამდნენ ხოლმე საჭმელს.
|
|
1.68 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იჴუმევს |
▲back to top |
იჴუმევს: იჴუმევენ - ხმარობენ; იჴუმევდა - იხმარებდა; ვიხუმიენ - ვიხმარე, გამოვიყენე; მცირედ იჴუმევდეს - ცოტას შესვამდნენ, სინჯავდნენ (სასმელს); სივლტოლაჲ იჴუმია გაიქცა.
|
|
1.69 ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.1) - იჯმნა |
▲back to top |
იჯმნა - წავიდა, მოშორდა; გადადგა (წინამძღვრობიდან). იჯმნიდა წარსლვად - აპირებდა წასვლას, მოემზადა წასასვლელად; ვიჯმენ - წავედი; გავშორდი, მოვშორდი.