ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.2)



ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.2)

1 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შ

▲ზევით დაბრუნება


1.1 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შავა

▲ზევით დაბრუნება


შავა - ინტერესი.

1.2 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შამალი

▲ზევით დაბრუნება


შამალი - ჩრდილოეთი.

1.3 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შამბი

▲ზევით დაბრუნება


შამბი - გაუთელავი მაღალი ბალახი. შამბნარი - გაუთელავი მაღალბალახიანი მინდორი.

1.4 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შამი

▲ზევით დაბრუნება


შამი - სანთელი.

1.5 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შართქუნი

▲ზევით დაბრუნება


შართქუნი - ქვეშაგები, ლოგინი.

1.6 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შარი

▲ზევით დაბრუნება


შარი - ბამბეულის წმინდა ქსოვილი.

1.7 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შარიფა

▲ზევით დაბრუნება


შარიფა - მექის გამგებელი, მფლობელი.

1.8 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შარუხი

▲ზევით დაბრუნება


შარუხი: წავიდა იგი ჟამი და დღე, ოდეს ერთმან კუმან ორი შარუხი დასცეს - წავიდა ის დრო და დღე, როდესაც ერთმა კუმ ორი ეტლი დაამარცხოს. კუ და შარუხი ჭადრაკის ფიგურათა სახელწოდებებია.

1.9 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შაშარი

▲ზევით დაბრუნება


შაშარი - ნესტარი.

1.10 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეავება

▲ზევით დაბრუნება


შეავება: შევაავენით -შევაწუხეთ, გავაცუდეთ.

1.11 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეავებული

▲ზევით დაბრუნება


შეავებული - შეწუხებული (ვინმესგან); ავადმყოფი, ცუდად გამხდარი.

1.12 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეგუილი

▲ზევით დაბრუნება


შეგუილი - შეგუება შეჩვევა, შეთვისება.

1.13 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შევედრება

▲ზევით დაბრუნება


შევედრება - მიბარება, ჩაბარება, მიცემა (რისამე): საჭურჭლისა კლიტე მას შეჰვედრე - საგანძურის გასაღები მას ჩააბარე; ეშმაკს ევედრა, სული შეჰვედრა - ეშმაკს შეეხვეწა, სული მას ჩააბარა (მიაბარა).

1.14 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეზარება

▲ზევით დაბრუნება


შეზარება: შეგვეზარა - შეგვეშინდა.

1.15 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შეკვრა

▲ზევით დაბრუნება


შეკვრა: შემკრეს - ჯადო გამიკეთეს.

1.16 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემას-მქენალი

▲ზევით დაბრუნება


შემას-მქენალი - შემას მავედრებელი. ე. ი. მზის თაყვანისმცემელი. შემას ანუ შამმას (შამმაშ) არაბულ-სპარსულში ეწოდება იმ ადამიანს, რომელმაც პირველად შემოიღო ცეცხლთაყვანისმცემლობა. შამმაშ ძველ აღმოსავლეთში ეწოდებოდა მზის ღმერთს.

1.17 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემოვედრება

▲ზევით დაბრუნება


შემოვედრება: ციხესა შენ შემოგვედრებ - ციხეს შენ გაბარებ.

1.18 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემთხვევა

▲ზევით დაბრუნება


შემთხვევა: შეგვემთხვივნეს კაცნი - კაცები შემოგვეყარნენ, შეგვხვდნენ.

1.19 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შემოზრახება

▲ზევით დაბრუნება


შემოზრახება - დალაპარაკება, ხმის გაცემა: არ შემოგვეზრახნეს - ხმა არ გაგვცეს. არ დაგველაპარაკნენ.

1.20 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემოწირვა

▲ზევით დაბრუნება


შემოწირვა: წრის დარტყმა: შემოსწირა - გარშემო შემოუარა, წრე დაარტყა.

1.21 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემჩემი

▲ზევით დაბრუნება


შემჩემი - მიმსაკუთრებელი; დამმონებელი.

1.22 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემცრება

▲ზევით დაბრუნება


შემცრება: სული შემმცრებია - სული დამლევია.

1.23 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემწველი

▲ზევით დაბრუნება


შემწველი - დამწველი, ცეცხლის მომდები.

1.24 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შენამართევი

▲ზევით დაბრუნება


შენამართევი - ხელმიყოფილი.

1.25 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შენაფლობი

▲ზევით დაბრუნება


შენაფლობი: არ შენაფლობი - უფლების ქვეშ აუყვანელი, დაუმარცხებელი, ”не знавший над сабою власти” (ნ. მარი). იხ.აგრეთვე: შეუფლობელი.

1.26 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შენი

▲ზევით დაბრუნება


შენი: გაბედნიერებული, აშენებული: ჩვენ, ერნი შენნი, შენ მიერ შენნი - ჩვენ, შენი ხალხი, შენ მიერ გაბედნიერებული; ნაშობნი შენნი, შენ მიერ შენნი.

1.27 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შესაპოვარი

▲ზევით დაბრუნება


შესაპოვარი - მოსარიდებელი; სათხოვარი.

1.28 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შესაქმე

▲ზევით დაბრუნება


შესაქმე - შექმნა, გაჩენა, დაბადება.

1.29 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შესხმა

▲ზევით დაბრუნება


შესხმა: - 1. შემკობა, ქება: უმიროსისგან შესხმანი; ჩემნი შესხმანი. 2. კრებული: დიონოს წიგნთა შესხმანი - დიონისე არეოპაგელის თხზულებათა კრებული. 3. ჩაცმა: ჴამლთა შესხმანი.

1.30 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეტაცება

▲ზევით დაბრუნება


შეტაცება: ჴელი შესტაცა - ხელი სწრაფად დაუჭირა; ჴელი შემტაცა - ხელი სწრაფად დამიჭირა.

1.31 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეტყვება

▲ზევით დაბრუნება


შეტყვება: შეეტყვების - შეეტყობა; შეატყვებენ - შეატყობენ.

1.32 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეტყველვა

▲ზევით დაბრუნება


შეტყველვა - ხელების ერთმანეთზე შემორტყმა, ტაშის დაკვრა: ჴელნი შევიტყველვენ; ჴელნი შეიტყველნა.

1.33 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუსახევი

▲ზევით დაბრუნება


შეუსახევი - მიუმსგავსებელი, წარმოუსახავი, უბადლო (მშვენიერებით).

1.34 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუფლობელი

▲ზევით დაბრუნება


შეუფლობელი - დაუმარცხებელი, დამოუკიდებელი.

1.35 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუფრობელი

▲ზევით დაბრუნება


შეუფრობელი - შეუწუხებელი, დაუძლეველი, მორჭმული.

1.36 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუძლევი

▲ზევით დაბრუნება


შეუძლევი - დაუძლეველი, დაუმარცხებელი (ბრძოლაში).

1.37 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუჭირველი

▲ზევით დაბრუნება


შეუჭირველი - შეუვიწროებელი, შეუწუხებელი; უზრუნველი.

1.38 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეფრფინვა

▲ზევით დაბრუნება


შეფრფინვა - აღტაცებით ცქერა.

1.39 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეფრობა

▲ზევით დაბრუნება


შეფრობა: ნუცა ამისთვის შეაფრობ - ნურც ამისთვის შეაწუხებ (შეაჭირვებ).

1.40 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეფრობილი

▲ზევით დაბრუნება


შეფრობილი - შეწუხებული, ძლეული.

1.41 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შექცევა

▲ზევით დაბრუნება


შექცევა - უკან მიბრუნება, შებრუნება, უკან დაბრუნება, უკან წასვლა: იქცა იგი კაცი - ის კაცი უკან წავიდა; შეიქეც - უკან მიბრუნდი (წადი); შემაქციეო - უკან გამაბრუნეო, შემაბრუნეო.

1.42 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეწონება

▲ზევით დაბრუნება


შეწონება: შეაწონენ - შეადარე, დაუპირისპირე.

1.43 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შეჭირვებული

▲ზევით დაბრუნება


შეჭირვებული - შეწუხებული, დადარდიანებული.

1.44 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჭურეა

▲ზევით დაბრუნება


შეჭურეა: შეიჭურვა - ჯაჭვ-საჭურველის ასხმა. შეჭურვილი.

1.45 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შეხვეწა

▲ზევით დაბრუნება


შეხვეწა: შემეხვეწა მას სახლსა - იმ სახლში შემასწრო (მოასწრო თავის შეფარება), შევარდა; ქალაქსა შევახვეწენით - ქალაქში შევყარეთ, ვაიძულეთ ქალაქში შესულიყვნენ.

1.46 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჴდომა

▲ზევით დაბრუნება


შეჴდომა: გულსა შეუჴდა - გულს ეცა (მწუხარება), შეწუხდა; შეუჴდა ზედა - ზედ მიუხტა; ცხენოსანსა ზედა შეჰჴდა - ცხენოსანს ეცა (მივარდა).

1.47 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჴმობა

▲ზევით დაბრუნება


შეჴმობა - შეძახება, ხმის გაცემა: შეუჴმოს.

1.48 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჯერება

▲ზევით დაბრუნება


შეჯერება - დარწმუნება.

1.49 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შვიდი მნათობი

▲ზევით დაბრუნება


შვიდი მნათობი, შვიდი მნათ-ი - შვიდი პლანეტა: მზე,ზუალი (სატურნი), მუშთარი (იუპიტერი), მარიხი (მარსი), ასპიროზი (მერკური), ოტარიდი (ვენერა) და მთვარე. ასტრალური გაგებით თითოეული მათგანი ცის თითო სარტყელში მდებარეობს და მათი განლაგება მოცემულია დედამიწიდან დაშორების მიხედვით.

1.50 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შვრომა

▲ზევით დაბრუნება


შვრომა - შრომა, გარჯა: შვრებოდა - შრომობდა, ირჯებოდა; შრომით რებულთა - გარჯით, გაჭირებით მოარულებს.

1.51 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შთათხზილი

▲ზევით დაბრუნება


შთათხზილი - ლამაზად ჩაწყობილი.

1.52 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შთვილი

▲ზევით დაბრუნება


შთვილი - დამხრჩვალი.

1.53 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შთობა

▲ზევით დაბრუნება


შთობა - დახრჩობა: ზღვასა შიგან ვიშთვები - ზღვაში ვიხრჩობი.

1.54 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შიშ-ჰაერ

▲ზევით დაბრუნება


შიშ-ჰაერ - ბროლივით გამჭვირვალე და ჰაეროვანი (მშვენიერი, ლამაზი, მოხდენილი).

1.55 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შლუ

▲ზევით დაბრუნება


შლუ - რეგვენი, ჭკუათხელი, ბრიყვი.

1.56 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შობილი

▲ზევით დაბრუნება


შობილი (მთვარე)- ახალი მთვარე.

1.57 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შოებული

▲ზევით დაბრუნება


შოებული: არ დარჩა კაცი არ შოებულად - არც ერთი კაცი არ დარჩა უალაფო (უნადავლო).

1.58 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შროშანი

▲ზევით დაბრუნება


შროშანი: ყნოსვა შროშანთა, მღერა შროშანთა. - პირველი ”შროშანი” არის ყვავილი ”მრავალფერი და სუნნელი”, რომელსაც ძველად ეწოდებოდა ”კრინი” (лилия), მეორე ”შროშანი” კი ერთგვარი მგალობელი ფრინველის სახელია.

1.59 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შტახსი

▲ზევით დაბრუნება


შტახსი - ერთგვარი სურნელოვანი ყვავილის გამონაწური.

1.60 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შუქ-მოსიერი

▲ზევით დაბრუნება


შუქ-მოსიერი - შუქმოსილი.

1.61 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შუშპარი

▲ზევით დაბრუნება


შუშპარი - ცეკვა, „სამაია”.