![]() |
ლექსიკონი ჩვენი საუნჯე (ტ.2) |
![]() |
1 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შ |
▲ზევით დაბრუნება |
![]() |
1.1 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შავა |
▲ზევით დაბრუნება |
შავა - ინტერესი.
![]() |
1.2 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შამალი |
▲ზევით დაბრუნება |
შამალი - ჩრდილოეთი.
![]() |
1.3 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შამბი |
▲ზევით დაბრუნება |
შამბი - გაუთელავი მაღალი ბალახი. შამბნარი - გაუთელავი მაღალბალახიანი მინდორი.
![]() |
1.4 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შამი |
▲ზევით დაბრუნება |
შამი - სანთელი.
![]() |
1.5 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შართქუნი |
▲ზევით დაბრუნება |
შართქუნი - ქვეშაგები, ლოგინი.
![]() |
1.6 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შარი |
▲ზევით დაბრუნება |
შარი - ბამბეულის წმინდა ქსოვილი.
![]() |
1.7 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შარიფა |
▲ზევით დაბრუნება |
შარიფა - მექის გამგებელი, მფლობელი.
![]() |
1.8 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შარუხი |
▲ზევით დაბრუნება |
შარუხი: წავიდა იგი ჟამი და დღე, ოდეს ერთმან კუმან ორი შარუხი დასცეს - წავიდა ის დრო და დღე, როდესაც ერთმა კუმ ორი ეტლი დაამარცხოს. კუ და შარუხი ჭადრაკის ფიგურათა სახელწოდებებია.
![]() |
1.9 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შაშარი |
▲ზევით დაბრუნება |
შაშარი - ნესტარი.
![]() |
1.10 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეავება |
▲ზევით დაბრუნება |
შეავება: შევაავენით -შევაწუხეთ, გავაცუდეთ.
![]() |
1.11 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეავებული |
▲ზევით დაბრუნება |
შეავებული - შეწუხებული (ვინმესგან); ავადმყოფი, ცუდად გამხდარი.
![]() |
1.12 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეგუილი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეგუილი - შეგუება შეჩვევა, შეთვისება.
![]() |
1.13 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შევედრება |
▲ზევით დაბრუნება |
შევედრება - მიბარება, ჩაბარება, მიცემა (რისამე): საჭურჭლისა კლიტე მას შეჰვედრე - საგანძურის გასაღები მას ჩააბარე; ეშმაკს ევედრა, სული შეჰვედრა - ეშმაკს შეეხვეწა, სული მას ჩააბარა (მიაბარა).
![]() |
1.14 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეზარება |
▲ზევით დაბრუნება |
შეზარება: შეგვეზარა - შეგვეშინდა.
![]() |
1.15 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შეკვრა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეკვრა: შემკრეს - ჯადო გამიკეთეს.
![]() |
1.16 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემას-მქენალი |
▲ზევით დაბრუნება |
შემას-მქენალი - შემას მავედრებელი. ე. ი. მზის თაყვანისმცემელი. შემას ანუ შამმას (შამმაშ) არაბულ-სპარსულში ეწოდება იმ ადამიანს, რომელმაც პირველად შემოიღო ცეცხლთაყვანისმცემლობა. შამმაშ ძველ აღმოსავლეთში ეწოდებოდა მზის ღმერთს.
![]() |
1.17 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემოვედრება |
▲ზევით დაბრუნება |
შემოვედრება: ციხესა შენ შემოგვედრებ - ციხეს შენ გაბარებ.
![]() |
1.18 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემთხვევა |
▲ზევით დაბრუნება |
შემთხვევა: შეგვემთხვივნეს კაცნი - კაცები შემოგვეყარნენ, შეგვხვდნენ.
![]() |
1.19 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შემოზრახება |
▲ზევით დაბრუნება |
შემოზრახება - დალაპარაკება, ხმის გაცემა: არ შემოგვეზრახნეს - ხმა არ გაგვცეს. არ დაგველაპარაკნენ.
![]() |
1.20 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემოწირვა |
▲ზევით დაბრუნება |
შემოწირვა: წრის დარტყმა: შემოსწირა - გარშემო შემოუარა, წრე დაარტყა.
![]() |
1.21 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემჩემი |
▲ზევით დაბრუნება |
შემჩემი - მიმსაკუთრებელი; დამმონებელი.
![]() |
1.22 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემცრება |
▲ზევით დაბრუნება |
შემცრება: სული შემმცრებია - სული დამლევია.
![]() |
1.23 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შემწველი |
▲ზევით დაბრუნება |
შემწველი - დამწველი, ცეცხლის მომდები.
![]() |
1.24 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შენამართევი |
▲ზევით დაბრუნება |
შენამართევი - ხელმიყოფილი.
![]() |
1.25 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შენაფლობი |
▲ზევით დაბრუნება |
შენაფლობი: არ შენაფლობი - უფლების ქვეშ აუყვანელი, დაუმარცხებელი, ”не знавший над сабою власти” (ნ. მარი). იხ.აგრეთვე: შეუფლობელი.
![]() |
1.26 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შენი |
▲ზევით დაბრუნება |
შენი: გაბედნიერებული, აშენებული: ჩვენ, ერნი შენნი, შენ მიერ შენნი - ჩვენ, შენი ხალხი, შენ მიერ გაბედნიერებული; ნაშობნი შენნი, შენ მიერ შენნი.
![]() |
1.27 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შესაპოვარი |
▲ზევით დაბრუნება |
შესაპოვარი - მოსარიდებელი; სათხოვარი.
![]() |
1.28 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შესაქმე |
▲ზევით დაბრუნება |
შესაქმე - შექმნა, გაჩენა, დაბადება.
![]() |
1.29 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შესხმა |
▲ზევით დაბრუნება |
შესხმა: - 1. შემკობა, ქება: უმიროსისგან შესხმანი; ჩემნი შესხმანი. 2. კრებული: დიონოს წიგნთა შესხმანი - დიონისე არეოპაგელის თხზულებათა კრებული. 3. ჩაცმა: ჴამლთა შესხმანი.
![]() |
1.30 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეტაცება |
▲ზევით დაბრუნება |
შეტაცება: ჴელი შესტაცა - ხელი სწრაფად დაუჭირა; ჴელი შემტაცა - ხელი სწრაფად დამიჭირა.
![]() |
1.31 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეტყვება |
▲ზევით დაბრუნება |
შეტყვება: შეეტყვების - შეეტყობა; შეატყვებენ - შეატყობენ.
![]() |
1.32 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეტყველვა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეტყველვა - ხელების ერთმანეთზე შემორტყმა, ტაშის დაკვრა: ჴელნი შევიტყველვენ; ჴელნი შეიტყველნა.
![]() |
1.33 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუსახევი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეუსახევი - მიუმსგავსებელი, წარმოუსახავი, უბადლო (მშვენიერებით).
![]() |
1.34 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუფლობელი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეუფლობელი - დაუმარცხებელი, დამოუკიდებელი.
![]() |
1.35 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუფრობელი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეუფრობელი - შეუწუხებელი, დაუძლეველი, მორჭმული.
![]() |
1.36 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუძლევი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეუძლევი - დაუძლეველი, დაუმარცხებელი (ბრძოლაში).
![]() |
1.37 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეუჭირველი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეუჭირველი - შეუვიწროებელი, შეუწუხებელი; უზრუნველი.
![]() |
1.38 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეფრფინვა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეფრფინვა - აღტაცებით ცქერა.
![]() |
1.39 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეფრობა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეფრობა: ნუცა ამისთვის შეაფრობ - ნურც ამისთვის შეაწუხებ (შეაჭირვებ).
![]() |
1.40 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეფრობილი |
▲ზევით დაბრუნება |
შეფრობილი - შეწუხებული, ძლეული.
![]() |
1.41 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შექცევა |
▲ზევით დაბრუნება |
შექცევა - უკან მიბრუნება, შებრუნება, უკან დაბრუნება, უკან წასვლა: იქცა იგი კაცი - ის კაცი უკან წავიდა; შეიქეც - უკან მიბრუნდი (წადი); შემაქციეო - უკან გამაბრუნეო, შემაბრუნეო.
![]() |
1.42 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეწონება |
▲ზევით დაბრუნება |
შეწონება: შეაწონენ - შეადარე, დაუპირისპირე.
![]() |
1.43 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შეჭირვებული |
▲ზევით დაბრუნება |
შეჭირვებული - შეწუხებული, დადარდიანებული.
![]() |
1.44 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჭურეა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეჭურეა: შეიჭურვა - ჯაჭვ-საჭურველის ასხმა. შეჭურვილი.
![]() |
1.45 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) -შეხვეწა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეხვეწა: შემეხვეწა მას სახლსა - იმ სახლში შემასწრო (მოასწრო თავის შეფარება), შევარდა; ქალაქსა შევახვეწენით - ქალაქში შევყარეთ, ვაიძულეთ ქალაქში შესულიყვნენ.
![]() |
1.46 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჴდომა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეჴდომა: გულსა შეუჴდა - გულს ეცა (მწუხარება), შეწუხდა; შეუჴდა ზედა - ზედ მიუხტა; ცხენოსანსა ზედა შეჰჴდა - ცხენოსანს ეცა (მივარდა).
![]() |
1.47 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჴმობა |
▲ზევით დაბრუნება |
შეჴმობა - შეძახება, ხმის გაცემა: შეუჴმოს.
![]() |
1.48 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შეჯერება |
▲ზევით დაბრუნება |
შეჯერება - დარწმუნება.
![]() |
1.49 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შვიდი მნათობი |
▲ზევით დაბრუნება |
შვიდი მნათობი, შვიდი მნათ-ი - შვიდი პლანეტა: მზე,ზუალი (სატურნი), მუშთარი (იუპიტერი), მარიხი (მარსი), ასპიროზი (მერკური), ოტარიდი (ვენერა) და მთვარე. ასტრალური გაგებით თითოეული მათგანი ცის თითო სარტყელში მდებარეობს და მათი განლაგება მოცემულია დედამიწიდან დაშორების მიხედვით.
![]() |
1.50 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შვრომა |
▲ზევით დაბრუნება |
შვრომა - შრომა, გარჯა: შვრებოდა - შრომობდა, ირჯებოდა; შრომით რებულთა - გარჯით, გაჭირებით მოარულებს.
![]() |
1.51 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შთათხზილი |
▲ზევით დაბრუნება |
შთათხზილი - ლამაზად ჩაწყობილი.
![]() |
1.52 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შთვილი |
▲ზევით დაბრუნება |
შთვილი - დამხრჩვალი.
![]() |
1.53 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შთობა |
▲ზევით დაბრუნება |
შთობა - დახრჩობა: ზღვასა შიგან ვიშთვები - ზღვაში ვიხრჩობი.
![]() |
1.54 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შიშ-ჰაერ |
▲ზევით დაბრუნება |
შიშ-ჰაერ - ბროლივით გამჭვირვალე და ჰაეროვანი (მშვენიერი, ლამაზი, მოხდენილი).
![]() |
1.55 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შლუ |
▲ზევით დაბრუნება |
შლუ - რეგვენი, ჭკუათხელი, ბრიყვი.
![]() |
1.56 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შობილი |
▲ზევით დაბრუნება |
შობილი (მთვარე)- ახალი მთვარე.
![]() |
1.57 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შოებული |
▲ზევით დაბრუნება |
შოებული: არ დარჩა კაცი არ შოებულად - არც ერთი კაცი არ დარჩა უალაფო (უნადავლო).
![]() |
1.58 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შროშანი |
▲ზევით დაბრუნება |
შროშანი: ყნოსვა შროშანთა, მღერა შროშანთა. - პირველი ”შროშანი” არის ყვავილი ”მრავალფერი და სუნნელი”, რომელსაც ძველად ეწოდებოდა ”კრინი” (лилия), მეორე ”შროშანი” კი ერთგვარი მგალობელი ფრინველის სახელია.
![]() |
1.59 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შტახსი |
▲ზევით დაბრუნება |
შტახსი - ერთგვარი სურნელოვანი ყვავილის გამონაწური.
![]() |
1.60 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შუქ-მოსიერი |
▲ზევით დაბრუნება |
შუქ-მოსიერი - შუქმოსილი.
![]() |
1.61 ლექსიკონი ჩვ. საუნჯე (ტ.2) - შუშპარი |
▲ზევით დაბრუნება |
შუშპარი - ცეკვა, „სამაია”.