„ნიუ იორკერს“ ვათვალიერებდი, უფრო სწორად ამ ჟურნალის ერთ-ერთი ავტორის, მაიკლ სფექთერის წერილებს, მიუჩა პრადას პროფაილს რომ გადავეყარე. მოდა რომ არანაირი დოზით არ მაღელვებს, ეს „ცხელი შოკოლადის“ მკითხველებისათვის უკვე გასაგები უნდა იყოს, მაგრამ პოლიტოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხის მფლობელი, ფემინისტი დიზაინერის ისტორია რაც წავიკითხე, მზად ვარ მოდასთან დაკავშირებულ ჩემს სტერეოტიპებს გადავხედო და შემოდგომაზე „პრადას“ საყიდლებზე ნიუ-იორკში გავემგზავრო!

საქმე ის გახლავთ, რომ მეც, პრადასავით, ერთი კომპლექსი მაწუხებს: როგორ შეიძლება

ჭკვიანმა ადამიანმა მოდა სერიოზულად აღიქვას?! ჭკვიანი ზოგადსაკაცობრიო პრობლემებით უნდა ინტერესდებოდეს და არა ტანსაცმლით. ჰოდა აბა, მე, ჭკვიანს, რა ხელი მაქვს მოდასთან? პრადასაც ქრონიკულად ეს კითხვა აწუხებს, მაგრამ მაინც ძალიან უყვარს თავის საქმე. ისევე როგორც მე - ჩემი. ის ყველა ახალ კოლექციას ახალ საფიქრალს არგებს და თანამედროვე ხელოვნებით ინსპირირებული, ყველაზე არასწორხაზოვან და ინდივიდუალისტურ სამოსს ამზადებს. ჩემთვისაც, „ცხელი შოკოლადის“ ყოველი ახალი ნომერი ახალ ამოცანას პასუხობს და ახლებურად ცდილობს თქვენ თავი მოგაწონოთ.

თურმე, არც მისი ცხოვრების წესი განსხვავდება (პრინციპულად) ჩემი ცხოვრების წესისაგან. მულტიმილიონ-დოლარიანი საერთაშორისო კორპორაციის მფლობელი და პრადას სახლის დიზაინერი თავის ყველა თავისუფალ წუთს ბავშვებთან ატარებს და გულიც არაფერზე წყდება. ფიქრითაც სულ იმაზე ფიქრობს, როგორ იყოს თან დამოუკიდებელი და საქმიანი და თან კარგი დედა და ცოლი, კომერციულად წარმატებული და ამავდროულად უკომპრომისო და ექსცენტრული. მოკლედ, ძალიან ვგავართ ადამიანები ერთმანეთს. ამ წერილით ისე მოვიხიბლე, უამრავჯერ გადავიკითხე. ასეც რომ არ იყოს, „ნიუ იორკერის“ ავტორებისაგან წერაც შეიძლება ისწავლო ადამიანმა!

პრადას ესტაფეტა ანა კორძაია-სამადაშვილის ქალებმა აიტაცეს. ამაში თავად დარწმუნდებით, თუ სპეც-პროექტს გადაავლებთ თვალს და იუმორის გრძნობაც არ გიღალატებთ.

როცა კლაუსტროფობიის განცდა დამრევს ხოლმე ხელს, ჩემი მეგობრის, ფოტოგრაფ მელისა ონელის ფოტოებს ვათვალიერებ და მომენტალურად ვმშვიდდები. სივრცე არ არის მხოლოდ ის, რაც ამ წუთას გაკრავს გარსს, ანუ შენი სამუშაო ოთახი, სახლი, ადამიანები, ქვეყანა... სივრცეა მანძილი შენს ტერფსა და მიწას შორის, შენს თვალსა და ცას შორის. ამ გაზაფხულის პირს, ძალიან მომინდა ამ ფოტოებისა და შეგრძნებების თქვენთვის გაზიარება.

დათო ხაბურზანია, იგივე გურიჩა, ადამიანი აღმოჩენაა! ისიც, პრადასი არ იყოს, თან ჭკვიანია, თან ექსცენტრული, თან სახალხო სიბრძნისა და დიპლომატიის ყველაზე ჰარმონიული კიტჩისს განსახიერება! იცნობდეთ თქვენც!

მე კი მომავალ ნომრამდე და ახალ აღმოჩენამდე გემშვიდობებით!

P.S. როგორც ყოველთვის, ველი თქვენს გამოხმაურებებს!

შორენა შავერდაშვილი

დათო ტურაშვილი

რამდენი ვწერე ესპანეთის შესახებ „ცხელ შოკოლადში“ და მაინც ყველაზე დიდი ინტერესი, ჩვენს მკითხველებს შორის, ეგვიპტურმა მოთხრობამ გამოიწვია და რა გასაკვირია, რომ ახლაც ისევ ეგვიპტეზე ვწერ.

ჩემს ელექტრონულ მისამართზე მიღებული წერილების მიხედვით, მკითხველები ყველაზე მეტად იმან დააინტერესა, რომ ეგვიპტის ძველ და ახალ ისტორიას, სხვებთან ერთად, ქართველებიც ქმნიდნენ.

ამიტომაც მამლუქების თავგადასავალს ახლაც ვერ ავცდებით და ეგვიპტელების გარდა, ერაყის ქართველ მმართველს - დაუდ-ფაშასაც გავიხსენებთ, რომელიც ქართლის ერთი პატარა სოფლიდან გაიტაცეს და თავისი გასაოცარი ნიჭიერებისა და განათლების წყალობით, ერაყის მეფე გახდა. ერაყელები ახლაც თვლიან, რომ სადამ ჰუსეინამდე დავით მანველაშვილზე სახელოვანი მმართველი მათ არ ჰყოლიათ და რა თქმა უნდა, ამ ადამიანის შესახებ თუნდაც ორიოდე სიტყვის თქმა აუცილებლად მივიჩნიეთ. გარდა ამისა, ერაყელებს ახლა ძალიან უჭირთ და ამ ხალხის თანაგრძნობის სურვილიც უკვე მეოთხე წელია არსებობს იმ მუზეუმის გამოც, სადაც ინახებოდა მესოპოტამიური ცივილიზაციის უნიკალური ნიმუშები და ამერიკელებმა ისინი, უბრალოდ, გააქრეს.

ვისაც თავისი წარსული არ გააჩნია, ყოველთვის უკვირს მათი, ვინც წარსულს უფრთხილდება, მაგრამ მხოლოდ წარსულით ცხოვრების შედეგი სწორედ ის არის, რაც ეგვიპტეში ხდება - მილიონობით ადამიანი ქუჩაში ცხოვრობს, სიამოვნებით უსაქმურობს და ძალიან კმაყოფილია იმით, რომ სამიათასწლოვანი პირამიდები აქვთ.

კიდევ კარგი, რომ საქართველოში პირამიდებს არ აშენებდნენ...

თამარ ბაბუაძე

ჩეთაობა Mirc-ის ჩეთში, 1997-ში თუ 98-ში დავიწყე. როჩესტერში, კოლეჯის ბიბლიოთეკის კომპიუტერში არალეგალურად დავაინსტალირე ჩეთი და გერმანიაში მყოფი სერგი გვარჯალაძე გავიცანი. ძალიან მინდოდა, ამით ვინმესთან მემარიაჟა, მაგრამ გვერდით მჯდომი პუერტო რიკოელი ხოსე (გვარი აღარ მახსოვს) სერგი გვარჯალაძეს არ იცნობდა და ვერაფრით ჩაწვდა ჩემი სიხარულის არსს. მერე წარმოშობით კორეელმა სისტემ ადმინისტრატორმა (როგორც წესი, ისინი ბოროტები არიან ხოლმე) ყველაფერი გაიგო და ბიბლიოთეკის კომპიუტერზე Mirc-ი ისე დაბლოკა, მერე თვითონაც რომ მოინდომა, ვეღარაფრით დააყენა. მე კი მაინც ვერ მიშველა. მას შემდეგ ვჩეთაობ. ბოლო დროს კი, მიუჩა პრადასი არ იყოს - უფრო მეტს ვფიქრობ ჩეთზე, ვიდრე ვჩეთაობ. სად გადის ზღვარი ვირტუალურ და რეალურ სამყაროებს შორის, დარჩა კიდევ ეს ზღვარიო? - აინტერესებს პრადას და მერე ამ ფიქრებს ტანსაცმლის თარგებად ჭრის, კოლექციად კრავს და თავის კლიენტებს აცმევს.

აი, გურიჩა კი - ფოტოარტისტი და ფოტოხულიგანი გურიჩა - ჩეთში კომფორტულად გრძნობს თავს, ვირტუალური ცხოვრების გემო ძალიან უყვარს და სიხარულით მეთანხმება, როცა ვეუბნები: გურიჩ, რადგან ისედაც ბევრს ჩეთაობ, მოდი, ინტერვიუც ჩეთში გავაკეთოთ-მეთქი. კიო, ჩეთში და საერთოდ წერის დროს, რისი თქმაც მინდა, უკეთ ვამბობო, ჩეთს უფრო გულწრფელი და კონკრეტული სიტყვები მოაქვსო... და მერე 48 გვერდისას ვჩეთაობთ...

მოკლედ, ორივე პროცესი მომეწონა - პრადასთან ერთად ჩეთზე ფიქრიც და გურიჩასთვის კომფორტულ ვირტუალურობაში ინტერვიუს აღებაც. და ახლა, Word-ის ფაილების დახურვისა და ჟურნალის სტამბაში გაშვების შემდეგ, პრადას მინდა ვუპასუხო: მგონი, მართლა აღარ არსებობს ეგ ზღვარი ვირტუალობასა და რეალობას შორის, თქვენ რომ ჩაგაფიქრათ, ქალბატონო პრადა. ყოველ შემთხვევაში, დღეში რამდენჯერმე რამდენიმე წამით მაინც აუცილებლად ქრება. აბა, დაუკვირდით? და დაიჭირეთ - მაგარი შეგრძნებაა!

ანა კორძაია-სამადაშვილი

უცნაური გაზაფხული დამიდგა. სულ სხვანაირი. როგორ ავხსნა: მაღალფარდოვნად ამას ფასეულობათა გადაფასება ჰქვია, მდაბიურად კი ვიტყოდი, რომ ჩემთვის უცხო, უჩვეულო სურვილები გამიჩნდა, თან ისეთი, რომლებსაც ავისრულებ.

გახსოვთ, „ბრიჯიტ ჯონსის დღიური“ როგორ იწყება? „მე ვეცდები არ…“ მე კი ვეცდები:

ბაღი მქონდეს, ზუსტად იმხელა, რამხელას მოვლაც ნერვებს არ ამიშლის;

ისეთი ლამაზი კაბა შევიკერო, რომ ქუჩაში ხალხი აღტაცებისა და შურისგან დაცვივდეს;

ამიერკავკასიაში სამოგზაუროდ წავიდე;

ნაკლები ვიმუშაო და მეტი ვიმხიარულო;

სულ მახსოვდეს, რომ დარდი დიზინტერიასავითაა: შეიძლება მომკლას, მე კი ხანგრძლივი და ლამაზი ცხოვრება მინდა.

ამ უკანასკნელ საქმეში ძალიან მეხმარებიან ჩემი მეგობრები - სესტრიჩკები და პადრუჟკები (მე ხომ საბჭოელი ვარ და ცოტა რუსულენოვანი). მათი წყალობაა, რომ დათო მესხმა ულამაზესი სურათები გადამიღო.

ფოტომოდელის როლი ძალიან მომეწონა. ასი კაცი მევლებოდა თავს, მვარცხნიდნენ, მხატავდნენ, ქათინაურებს მეუბნებოდნენ - შესანიშნავია! ძალიან მომეწონა მანქანა, რომელშიც ჩამსვეს, დიდად მეამა, როგორ ზრუნავდნენ ჩემზე: „ხომ არ დაიღალე?“

რას ბრძანებთ, ჩემო კარგებო?! სულ პირიქით.

Onto The Streets

საგამოფენო დარბაზი „ქარვასლა“
15 მარტი 17:00

„ქუჩის ფოტოგრაფიის კონკურსი. ბრიტანეთის საბჭო იწვევს 18 წლის და უფროსი ასაკის პროფესიონალ და მოყვარულ ფოტოგრაფებს. ყველა საკონკურსო ფოტო გადაღებული უნდა იყოს საქართველოში.“ ამ შინაარსის განცხადება საქართველოში ბრიტანეთის საბჭოს ელექტრონულ გვერდზე, შემოდგომაზე გაჩნდა. ქუჩის ფოტოგრაფიის კონკურსში სამასამდე ახალგაზრდა, სხვადასხვა ეროვნების ფოტოგრაფმა მიიღო მონაწილეობა. მათ ქალაქების ქუჩის დინამიკა, განსხვავებული საზოგადოებების ცხოვრების წამები საკუთარი კამერის ობიექტივში მოაქციეს და ფირზე აღბეჭდეს.

მოწვეულმა ჟიურიმ გამოფენისთვის 50 საუკეთესო ფოტო შეარჩია. ქარვასლას საგამოფენო დარბაზში ყველანი ერთად იყვნენ: დაღლილ მეხანძრეებსაც ნახავდით და ფილარმონიის მუზის ქვეშ გამართულ ზეიმსაც - ფერადს და ხალასს, ქუჩის მტვერში უშფოთველად მიძინებულ პატარა გოგოსაც იპოვიდით, მოხუც პანკსაც გაიცნობდით ამსტერდამიდან და დასავლურ მეტროშიც გაისეირნებდით.

კონკურსის ჟიურიმ სამი გამარჯვებული დაასახელა. მესამე ადგილზე ლელ თუთისანის ფოტო გავიდა, მეორეზე - დარო სულაკაურის ნამუშევარი, პირველი ადგილის მფლობელი კი ტატო ბარჯაძის ფოტო გახდა. სამივე გამარჯვებულმა ბრიტანეთის საბჭოსაგან საჩუქრად ფოტოკამერები მიიღო.

ავტორი: ნინო ლომაძე

პოლიტიკური ტყუილის დღე

ანა პოლიტკოვსკაიასადმი მიძღვნილი ლიტერატურული საღამო მსოფლიო მასშტაბით
20.03.2007, 18 საათიდან
თბილისის გოეთეს ინსტიტუტი პეტერ ვაისის ფონდთან
და თბილისის ჰაინრიხ ბიოლის ფონდთან ერთად

ბერლინის პეტერ ვაისის ფონდმა უკვე მეორეჯერ მოუწოდა კულტურის ინსტიტუტებს, თეატრებს და უბრალოდ დაინტერესებულ პირებს ა.წ. 20 მარტს მსოფლიო მასშტაბით მხატვრული კითხვის მოწყობისკენ. მისი მიზანი იყო პოლიტიკური კომუნიკაციების შინაარსისა და ფორმების გაცნობიერება, რადგან ტყუილი 21-ე საუკუნეში ჯერ კიდევ გარკვეული პოლიტიკური ფორმაციების იარაღს წარმოადგენს. მაგრამ არსებობს ამ ტყუილის წინააღმდეგ მიმართული ძალაც.

გასულ წელს ასეთი კითხვა 3 მარტს მოეწყო - ელიოტ ვაინბერგერის „ის, რაც ერაყის შესახებ გამიგია“ - მსოფლიოს 11 ქვეყანაში, 47 ადგილას იყო წაკითხული.

წელს ანა პოლიტკოვსკაიას ჯერი დადგა. თავისი უკანასკნელი წიგნის „პუტინის რუსეთში“ ბოლოს ის მატყუარა პოლიტიკოსების გვერდის ავლით პირდაპირ საზოგადოებას მიმართავს: „ძალიან მარტივია, ყოველი სისხლიანი ტრაგედიის პასუხისმგებლობა სხვას გადააბრალო. ძალიან იოლია, ამგვარად მიაძინო საზოგადოების ცნობიერება, რომელიც ისედაც ოცნებობს, რომ მიძინებული იყოს.“

შესავალი სიტყვა წაიკითხა ნინია კაკაბაძემ: „ტყუილი პოლიტიკაში“. გაიმართა მხატვრული კითხვა სამ ენაზე, ქართულად, რუსულად და გერმანულად - ანა პოლიტკოვსკაიას „საკონცენტრაციო ბანაკი კომერციული განხრით“ და „სპეცოპერაცია ზიაზიკოვი“. დასასრულს ნაჩვენები იყო ფილმები: „რუსეთის მკვლელობა“, „ჩეჩნური იავნანა“, „ტერორი მოსკოვში“, „ნებადართული მკვლელობა“.

ავტორი: ანა კორძაია-სამადაშვილი

კინოჩვენებები და დისკუსია

8 - 9 მარტი 2007
ამირანი/გოეთეს ინსტიტუტი

„სხვების ცხოვრება“ პირველი გერმანული მხატვრული ფილმია, რომელიც ეძღვნება 1989 წელს გაუქმებული გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავარ ძალას - საკუთარი მოქალაქეების სისტემურ დევნას. მათ შევიწროვებას და ჩაგვრას „სახელმწიფო უშიშროების“ სახელით.

დოკუმენტური ფილმი „ის, რაც არ ითქმის“ სამ ეპიზოდად გადმოგვცემს ბედისწერას გდრ-ის იმ ყოფილი პოლიტპატიმრებისა, რომლებიც გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის მთავრობამ გამოისყიდა, რის შემდეგაც მათ დასავლეთში ცხოვრების საშუალება მიეცათ. თუმცა ნამდვილი თავისუფლება არც ერთ მათგანს დღემდე არ განუცდია: ჯერ კიდევ მოუშუშებელია ძველი ჭრილობები, ბევრია უთქმელი და გუმჟღავნებელი მათსა და მათ ახლობლებს შორის.

ეს ფილმები გახდა სადისკუსიო მასალა თემის „ლუსტრაცია“ განსახილველად, რაც გერმანულ და ქართულ წარსულში არსებული პოლიტიკური შეცდომებისა და დანაშაულებების გადამუშავებას გულისხმობს. დისკუსიაში მონაწილეობდნენ ბატონი იოაჰიმ გაუკი, მღვდელი. ახალი ფორუმის თანადამაარსებელი და ყოფილი გდრ-ის სახელმწიფო უშიშროების სამსახურის არქივების ფედერალური სამმართველოს პირველი ხელმძღვანელი. ასევე თინე და მატიას ტორკები, რომლებიც 1979 წელს 20 და 23 წლის ასაკში „სახელმწიფოს ღალატისათვის შპიონაჟის სახით“ და „გაქცევის მცდელობის“ ბრალდებით იყვნენ დაპატიმრებულები და გასამართლებულები 2 წლითა და 8 თვით.

ავტორი: ანა კორძაია-სამადაშვილი

მერაბ აბრამიშვილის ხსოვნას

ჰაინერ ჰესეს, ჰერმან ჰესეს ვაჟის მეუღლე დავით კაკაბაძის ნამუშევრების დათვალიერების შემდეგ ქმარს იქედნურად ეკითხებოდა:

- რა, ნახე და დაჭკვიანდი?

- არა, ძვირფასო, - მიუგო ჰაინერმა. - უბრალოდ, გავმდიდრდი…

ა.წ. 8 მარტს „გალერეა TMS“-ში გაიხსნა გამოფენა, რომელსაც თამამად შეიძლება წლის მოვლენა ვუწოდოთ. ის ეძღვნება ჩვენი დროის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ქართველი მხატვრის, მერაბ აბრამიშვილის ხსოვნას.

ხელოვნების მცოდნეთა და მოყვარულთათვის მისი წარდგენა საჭირო არაა - მას ყველა იცნობს და ის ყველასთვის ძვირფასი იყო. მათ კი, ვინც ამ მხატვრის ჯადოსნურ სამყაროს ჯერ არ შეხებია, მოვახსენებთ, რომ გამოფენა მარტის ბოლომდე გასტანს, და მისი დათვალიერების შემდეგ ნამდვილად გამდიდრდებით.

ავტორი: ანა კორძაია-სამადაშვილი

ლიტერატურული კონკურსი „ნიამორი“

მარტი, 15:00

„ნიამორის“ სამთო-სათავგადასავლო და ექსტრემალური სატელევიზიო ფილმების ფესტივალი უკვე სამი წელია იმართება. ეს ფესტივალი მთის ექსტრემის მოყვარულთა დიდი ზეიმია.

ექსტრემალებს, ფოტოებთან და სატელევიზიო ფილმებთან ერთად, ჩანაწერებიც დაუგროვდათ და ამიტომაც, წელს პირველად, „ნიამორის“ ფარგლებში ლიტერატურული კონკურსიც ჩატარდა.

„ნიამორის“ ორგანიზატორებს 35 მონაწილე გამოეხმაურა. ნინო ქადაგიძესთან და პაატა ნაცვლიშვილთან ერთად, ლიტერატურული კონკურსის ჟიური „ცხელი შოკოლადიც“ იყო. ორგანიზატორებისა და ჟიურის წევრების აზრით, მხატვრული ღირებულებების თვალსაზრისით, ნამუშევრებმა მოლოდინი არ გაამართლა და გამარჯვებულის დასახელებაც ამ მიზეზით გაჭიანურდა. საბოლოო გადაწყვეტილება ასეთი გახლდათ; მხატვრული პროზის ნომინაციაში ნიკა იმედაშვილის „უფილტრო სიგარეტმა“ გაიმარჯვა. დოკუმენტური პროზის ნომინაციაში კი გამარჯვებულის ჯილდო ორ ნომინანტს შორის განაწილდა: სოფიო თვარაძის „ამა დაბლამი“ და თინიკო მოსიაშვილის „რა ლამაზია თუშეთი, ლაშარობა თუშური“. დაჯილდოების საზეიმო ცერემონიალი „კინოს სახლში“, 3 მარტს გაიმართა. გამარჯვებულებს ნინო ქადაგიძემ „წიგნის სახლის“ 100 ლარიანი ვაუჩერები გადასცა. „ცხელი შოკოლადისაგან“ კი მათ ფულადი პრემიები და სიგელები მიიღეს.

აქცენტი

კომპანია „არსის“ საგამოფენო დარბაზი
30 მარტი 19:00

„ამ ქალაქში ყოველ მეორე დღეს ფოტოგამოფენა იხსნება“ - გასამართლებელი საბუთი არ იქნება, თუ 30 მარტიდან ათი დღის განმავლობაში ვერ მოახერხებთ „არსის“ საგამოფენო დარბაზში შევლას... უკომენტაროდ ვტოვებ!

ლევან ხერხეულიძე, ნიკო ტარიელაშვილი და დათო მესხი - ამ სახელების მიმართ ერთი გრამი ობიქტურობის გამოჩენაც კი მიჭირს, მაგრამ ეს ის შემთხვევაა, როცა ჩემი სუბიექტური სიყვარული ამ სამი ადამიანის მიმართ ობიექტურობის უმაღლეს კატეგორიას აღწევს. მით უფრო, როცა საქმე მათ ფოტოგრაფიას ეხება.

ნამუშევრები, რომელთაც ჩვენი ფოტოგრაფები „არსის“ დარბაზში გამოფენენ, ჩემს თვალწინ კეთდებოდა - იქმნებოდა, მუშავდებოდა, ირჩეოდა და იბეჭდებოდა. ამიტომ სრული უფლება მაქვს, პირდაპირ მოგიწოდოთ მათი დათვალიერება.

თუ მაინცდამაინც გამოფენის გამაერთიანებელი ნიშანი გნებავთ, ასეთს რამდენიმეს მოგიძებნით: სამივე „ცხელი შოკოლადის“ ფოტოგრაფია, სამივე შავ-თეთრ ფოტოებს წარმოგიდგენთ და სამივე განსხვავებულ განწყობას შემოგთავაზებთ. დიახ, ზუსტად ასე - გამოფენის გამაერთიანებელი ნიშანი არჩეული ორი ფერი და ინდივიდუალიზმია.

ლევან ხერხეულიძის ათივე შავ-თეთრ კადრს, როგორც თვითონ ამბობს, სევდანარევი, მარტოსული განწყობა გასდევს ფონად; დათო მესხთან მეტი ცოცხალი ჰაერია, სიხალვათე და ახალგაზრდები; ნიკო ტარიელაშვილი კი ამბობს, რომ გამოფენისთვის უბრალოდ თავისი ათი საუკეთესო ფოტო შეარჩია, ეგ არის და ეგ. ამ შერჩევის პროცესზე დაკვირვებაც საინტერესო იყო. კომპიუტერთან ფოტოების სკრუპულოზური განხილვა დიდხანს გრძელდებოდა. ერთმანეთს რჩევებსაც აძლევდნენ, მაგრამ საბოლოო გადაწყვეტილებას, ცხადია, ავტორი იღებდა...

მოკლედ, ბევრი გაცხრილვის, ფიქრის და მოწონებადაწუნების შემდეგ, საგამოფენო ნამუშევრებიც შეირჩა. 30-მდე ფოტოში თქვენ დაინახავთ სამ განსხვავებულ ხედვას, განწყობას და ხასიათს. „ამ ყველაფერს შავ-თეთრი გამოსახულებით გადმოვცემთ. ეს ჩვენი არჩევანია“ - ამბობს ლევან ხერხეულიძე და ყველას გამოფენაზე გეპატიჟებათ.

ავტორი: თამარ ბაბუაძე

აქცენტი

თბილისის გოეთეს ინსტიტუტი, 19 აპრილი, 18.00
ზანდუკელის ქუჩა №16

ზიგმარ პოლკესა და გეორგ ბაზელიცთან ერთად გერჰარდ რიხტერი საერთაშორისო სარბიელზე ყველაზე ცნობილი სამი გერმანელი ხელოვანის რიცხვში ირიცხება. ეს საგამოფენო პროექტი, რომელიც ხელოვანის მიერ შერჩეული ნამუშევრების ერთობლიობას წარმოადგენს, IFA-ს მიერ შედგენილი თანამედროვე მონოგრაფიული გამოფენების რიგს მიეკუთვნება.

გერჰარდ რიხტერისდარი მრავალმხრივი შემოქმედების საზღვარგარეთთან ურთიერთობის ინსტიტუტის პროგრამის ფარგლებში ერთ გამოფენაზე ჩვენება თითქმის შეუძლებელია, რადგან პრეზენტაცია, რომელიც საზღვარგარეთ ტურნესთვისაა ჩაფიქრებული და მრავალი ქვეყანა მრავალი წლის განმავლობაში უნდა მოიაროს, ცხადია, მოცულობით და დატვირთვით შეზღუდული უნდა იყოს. ის გამოფენა კი, რომელსაც ოდნავ მაინც ექნებოდა იმის უფლება, რომ რიხტერის შემოქმედების რეტროსპექტივა რქმეოდა, ფორმატით დაწესებულ ჩარჩოებს დიდად სცილდება. ამ ამბიციურ ჩანაფიქრს ყველაზე მეტად, ცხადია, ის შეესაბამებოდა, რომ თავად გერჰარდ რიხტერისთვის ეთხოვათ, გაეკეთებინა გამოფენა, როგორც ერთგვარი ავტოპორტრეტი, რომლითაც ის თავის თავსა და თავის შემოქმედებას საზღვარგარეთ წარადგენდა.

1997 წელს, როცა გერჰარდ რიხტერს ჰკითხეს, ხომ არ ისურვებდა საზღვარგარეთთან ურთიერთობის ინსტიტუტისთვის გამოფენის გაკეთებას, მან საფუძვლიანი ფიქრის შემდეგ ამ თავგადასავლისთვის მზადყოფნა განაცხადა. თანხმობიდან გამოფენის შექმნამდე დრო გავიდა, და ამ დროის განმავლობაში გერჰარდ რიხტერი მუშაობდა თავის ტილოზე „შავი, წითელი, ოქრო“ ბერლინის ყოფილ რაიხსტაგის შენობისთვის. ამ შესანიშნავი ნამუშევრის ირგვლივ გაჩაღებულმა პოლიტიკური ხასიათის დებატებმა ხელოვანს „საჯარო“ საქმიანობის სურვილი შეურყია. მან მხოლოდ საკმაოდ დიდი დროის შემდეგ შეძლო ამ არცთუ იოლი ამოცანისთვის თავის გართმევა. გამოფენის გახსნას ბატონი დიტმარ ელგერი დაესწრება, გერჰარდ რიხტერის ბიოგრაფი და დრეზდენში მისი არქივის ხელმძღვანელი.

ავტორი: ანა კორძაია-სამადაშვილი

ეთერ ჭკადუა

ქართული ART-პროდუქტი
პირველად ვენეციის ბიენალეზე

„განიცადე შეგრძნებებით - გაიაზრე გონებით. ხელოვნება აწყმო დროში“. 2007 წლის ზაფხულში და შემოდგომაზე, რიგით ორმოცდამეთორმეტე ვენეციის ბიენალე ამ კონცეფციით გაიხსნება. ბიენალეებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული და ბებერი ღონისძიება საუკუნეზე მეტია არსებობს და საკმაოდ წარმატებულიცაა. ყოველ წელს, უზარმაზარი საერთაშორისო გამოფენა ასამდე თანამედროვე ხელოვანს მასპინძლობს და მათგან რჩეულებს აქტიურ პროპაგანდასაც უწევს. უახლესი ტენდენციების გასაცნობად, ვენეციას, ბიენალეს დროს, სამასი ათასზე მეტი ხელოვნების მოყვარული სტუმრობს.

საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვის და სპორტის სამინისტროს ეგიდით, წელს პირველად, სამი ქართველი თანამედროვე ხელოვანის ნამუშევრები საგანგებოდ მათთვის შერჩეულ პავილიონსა და საგამოფენო სივრცეში დაიდებენ დროებით ბინას. აქამდე ეს პატივი ქართველ არტისტებს არ ჰქონიათ და მხოლოდ ჯგუფური გამოფენებით შემოიფარგლებოდნენ.

საორგანიზაციო ჯგუფმა მრავალი კანდიდატი განიხილა და საბოლოოდ სამი მონაწილე დაასახელა. ეთერ ჭკადუას ფერწერულ ტილოებს, სოფიო ტაბატაძის ინსტალაციას და თამრიკო კვესიტაძის (თანაავტორები პაატა სანაია, ზურა გუგულაშვილი) სახელოსნოს ქანდაკებებს ბიენალეს სტუმრები ივნისში იხილავენ.

სოფო ტაბატაძე ბიენალეზე ქართული დღევანდელი ყოფის თემატიკის ინსტალაციას „Humancon Undercon“ წარმოადგენს. სახელი ასე იშიფრება: Human Condition Under Construction (ადამიანის ყოფა შენების პროცესში). იდეა ქუჩაში, საკუთარი ან მეგობრის სახლის ფანჯრიდან „დაინახა“; მერე დახატა, ფოტოც გადაუღო და ერთ კონტექსტში, საერთო სივრცეში მოაქცია. „ეს დაქუცმაცებული რეალობები“ ყველას გვინახავს; უსახური, მონსტრი „ხრუშჩოვკების“ წინ გაშენებული პატარა ოაზისები პალმებით! ან „ხრუშჩოვკის“ ფასადზე არქაული, ხის რიკულებიანი აივანი და აივნებზე აყვანილი ვაზი - ესენი საერთო კონტექსტიდან სრულიად ამოვარდნილი, დისონანსური მიკროსამყაროებია, რომლებიც ყველას და ყველაფრისგან დამოუკიდებლად არსებობს.“

ინსტალაციის საბოლოო იერსახეზე ჯერ ვერაფერს გეტყვით, რადგან სოფოს „ქართული პროზა“ სწორედ ზემოთ ხსენებულ პავილიონში, მაისის ბოლოს, ბიენალეს გახსნამდე გაცოცხლდება. დაველოდოთ, როგორ შეაფასებს ეროვნულ არტ პროდუქტს „ბებერი“ ბიენალე.

ავტორი: ნინო ლომაძე

გაგა ნიჟარაძე
ფილოსოფოსი

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

1. როგორი წარმოგიდგენიათ მიწიერი სამოთხე?

კარგი ბიბლიო- და ფონოთეკით აღჭურვილი ბუნგალო ტროპიკულ კუნძულზე, არცთუ შორს კონტინენტისაგან.

2. თქვენი საყვარელი გმირი მხატვრული ლიტერატურიდან?

იო-იო (ალან მილნის „ვინი-პუჰი“)

3. თქვენი საყვარელი ისტორიული გმირი?

ჰენრი IV ბურბონი

4. ვინ არის თქვენთვის გმირი რეალურ ცხოვრებაში?

ინგლისელი ზოოლოგი და მწერალი ჯერალდ დარელი იყო, სამწუხაროდ, გარდაიცვალა.

5. თვისება, რომელიც ადამიანში ყველაზე მეტად მოგწონთ?

სიკეთე და იუმორის გრძნობა

6. თქვენი საყვარელი ჭეშმარიტება?

ყველაფერს აქვს თავისი ფასი.

7. ჭეშმარიტება, რომელიც, თქვენი აზრით, ყველაზე მეტად გაზვიადებულია.

Homo homini lupus est.

8. თქვენი საყვარელი საქმიანობა.

უცხო ქალაქში ხეტიალი

9. არჩევანის საშუალება რომ გქონოდათ, ვინ იქნებოდით?

კეთილი ჯადოქარი

10. თქვენთვის ყველაზე მეტად დამახასიათებელი თვისება?

ცნობისმოყვარეობა

11. რას აფასებთ ყველაზე მეტად მეგობრებში?

უანგარობას

12. თქვენი ყველაზე დიდი ნაკლი?

სიზარმაცე

13. თქვენი აზრით, რა არის ყველაზე დიდი უბედურება დედამიწაზე?

სიბრიყვე

14. რომელ ქვეყანაში იცხოვრებდით?

ავსტრალიაში, იტალიაში

15. თქვენი საყვარელი ფერი?

მწვანე

16. თქვენი საყვარელი ყვავილი?

მზესუმზირა

17. თქვენი საყვარელი ჩიტი?

თუთიყუში

18. ისტორიული გმირი, რომლის მიმართაც ყველაზე ანტიპათიურად ხართ განწყობილი?

სტალინი და ჰიტლერი

19. რა ბუნებრივი ნიჭით გსურთ რომ იყოთ დაჯილდოვებული?

მუსიკალურით

20. როგორ სიკვდილს ისურვებდით?

ძილში

21. თქვენი დევიზი?

ყველას აქვს საკუთარი აზრის უფლება

22. რისი გეშინიათ ყველაზე მეტად?

ომის

23. საკუთარ თავს ყველაზე მეტად რომელ ისტორიულ პიროვნებას ამსგავსებთ?

არ ვიცი

24. თქვენი ყველაზე უცნაური თვისება?

გულგრილობა პოლიტიკის მიმართ

25. რა შემთხვევაში ცრუობთ?

როცა არ ვთვლი საჭიროდ სიმართლის თქმას

26. ყველაზე ხშირად, ყოველდღიურ საუბარში რომელ ფრაზებს იყენებთ?

„ჩემი სიკვდილი და არგადარჩენა!“

27. რას ნანობთ ყველაზე მეტად?

რომ ოცი წლით გვიან არ დავიბადე

28. განვლილი ცხოვრებიდან ერთი დეტალის შეცვლა რომ შეგეძლოთ, რას შეცვლიდით?

დაბადების თარიღს (იხ. წინა შეკითხვა)

29. რას მიიჩნევთ თქვენს პირად მონაპოვრად?

სისუფთავეს ფულთან დაკავშირებულ საკითხებში

30. რაზე ოცნებობთ?

დედამიწის გარშემო ხანგრძლივ მოგზაურობაზე

წერილი ჰამბურგიდან

გიორგი გვახარია

ტურისტული სააგენტოსგან შეკვეთა არ მიმიღია. ამიტომ არ ვწერ ჰამბურგზე.

თანაც, აბა, რომელ ტურისტულ ფირმაში შემოგთავაზებენ საგზურებს ჰამბურგში? შორსაა, თბილისიდან პირდაპირი რეისი არ არსებობს, და ალბათ, არც არასდროს იქნება, არც ციხეებისა და სასახლეების სიმრავლით გამოირჩევა (მგონი, საერთოდ არაა), ვერც იაფი მაღაზიებითა და ბაზრობებით მიიზიდავს ვინმეს.

მაშ, რა აზრი აქვს წერას ქალაქზე, სადაც ქართველები არ ჩადიან?

არა, ცხოვრებით კი ცხოვრობენ ჰამბურგში - ზოგი კონსერვატორიაში მუშაობს, ზოგს კომპიუტერული ფირმა აქვს. „ქართული წრეც“ არსებობს, რომელიც დროდადრო ჩვენი კულტურის დღეებს მართავს. უსაქმურებიც არიან, ალბათ. ჰამბურგში ცხოვრობს ჩემი მეგობარი, ნუცა მესხიშვილი, თავის - როგორც დღეს ამბობენ ხოლმე - „წარმატებულ“ ქმართან და სამ შვილთან ერთად... მაგრამ მაინც არ გამიგია რომელიმე ქართველს ეთქვას, ჰამბურგში მივდივარ, ქალაქი უნდა დავათვალიეროო.

არც ნუცაზე ვაპირებ წერას. არ გამომდის ასეთი წერილები.

თუმცა ჰამბურგის ამბავი მაინც ნუცას 4 წლის ბიჭით, გიორგით მინდა დავიწყო.

გიორგი ფრანგულ სკოლაში სწავლობს. ფრანგულის გარდა, გერმანულიც იცის. თუმცა სახლში ქართულად ლაპარაკობს. ძალიან ჩაფიქრებული ბავშვია, როგორც ამბობენ ხოლმე, უჟმური.

მაგრამ სწორედ ასეთ ხალხთან მიყვარს კონტაქტი.

ხან აქედან მოვუარე, ხან იქიდან. ჩხირკედელაობდა და არ ეცალა ჩემთვის. მარტო „ჰოს“ და „არას“ მეუბნებოდა. ბოლოს ვკითხე, გერმანული უკეთესი ენაა თუ ფრანგული-მეთქი.

ასწია თავი. თვალებში შემომხედა. ერთი წამით დაფიქრდა და მიპასუხა:

„ასეთი რაღაცეების ლაპარაკი არ შეიძლება!“

მას მერე სულ იმაზე ვფიქრობ, ნეტა ჩვენმა პარლამენტარებმა მაინც თუ იციან, რომ ასეთი რაღაცეების ლაპარაკი არ შეიძლება? ან ჩვენმა მწერლებმა, ჟურნალისტებმა? ნეტა ის მაინც თუ იციან, რომ ასეთი იდიოტობა არ უნდა იკითხო.

ჰამბურგში უნდა წახვიდე, ამას რომ მიხვდე. 4 წლის გიორგი გაიცნო და ერთი დღე მაინც გაიარო ქალაქში, რომელიც არც ერთ ქალაქს არ ჰგავს ევროპაში...

შედარებების მოყვარულები კი, ამბობენ ჰგავსო - ჩრდილოეთის ვენეციააო. ქალაქის რელიეფს გულისხმობენ - არხებზეა გაშენებული და 2400 ხიდია (სადღაც წავიკითხე, რომ ხიდების რაოდენობით ყველა ქალაქს უსწრებს დედამიწაზე). მაგრამ სად ჰამბურგი და სად ვენეცია? სად ეს წარმოუდგენელი დინამიკა, მრავალფეროვნება და სად სტატიკური და ნეკროფილური იტალიური დეკადანსი?

აი, ახლაც, ვწერ ჰამბურგზე და კინაღამ ისევ დავუშვი შეცდომა, რომლის გამოც ერთხელ სამართლიანად შემარცხვინეს. კინაღამ დავწერე - ჰამბურგი კინემატოგრაფიული ქალაქია, აი ისეთი, ფასბინდერმა როგორც გადაიღო „კერელში“... სულ რატომ მავიწყდება, რომ „კერელი“ ჟან ჟენეს ნაწარმოებია და გარკვევით ჰქვია „კერელი ბრესტიდან“ და რომ ეს არც ბელორუსიის ბრესტია და არც ჰამბურგი. მოქმედება საფრანგეთის საპორტო ქალაქში ხდება.

აბა, რატომ მგონია სულ, რომ ფასბინდერმა „კერელი“ სწორედ ჰამბურგში გადაიღო?

იმ ეროტიკული მუხტის გამო, რომელიც ყველა საპორტო ქალაქისთვისაა დამახასიათებელი?

ტურისტებსაც ხომ, როგორც წესი, ერთადერთი ღირსშესანიშნაობის გამო ეპატიჟებიან ჰამბურგში - ეპატიჟებიან „ცოდვის ბუდედ“ მონათლულ რეპერბანის ქუჩაზე, ვიტრინებში გამოფენილი ცოცხალი მეძავებით. ღამე აქ დღეა, დღე კი - ღამე. და, რაც მთავარია, რეპერბანი ერთადერთი ადგილია ევროპის კავშირში, სადაც კანონები არ მოქმედებს. აქ თავისი კანონები აქვთ. გამურული ჭიშკრით გადაკეტილ ქუჩაზე, სადაც მეძავები არიან გამოფენილი, ქალების შესვლა სასტიკად აკრძალულია. უფრო სწორად, შესვლით კი შეხვალთ, მაგრამ მერე რაც მოხდება, პოლიცია პასუხს არ აგებს. თუკი მეძავებმა „კანონის დამრღვევი“ ცნობისმოყვარე მანდილოსნები გალახეს (მოკვლით, როგორც გაირკვა, არავინ მოუკლავთ), პოლიცია იტყვის, თავის თავს დააბრალოს, უნდა სცოდნოდა, სად შედიოდაო.

რა თქმა უნდა, ვიღაცისთვის ეს ეროტიკაა (და ეგზოტიკაც) - წარმოიდგინო თავი იმ მეზღვაურად, რომელიც ხანგრძლივი კრუიზის შემდეგ ჩადის ჰამბურგში. სულ ერთი ღამე აქვს თავისუფალი. სად უნდა წავიდეს თუ არა საროსკიპოში? მაგრამ ეჭვი მაქვს, რომ ეროტიკულ მუხტს აქ არა ვიტრინაში გამოფენილი გოგო ქმნის (ბევრ ქალაქშია ასეთი ქუჩა და ასეთი გოგო), არამედ სწორედაც რომ ვიღაც „სხვად“ თავის წარმოდგენა, ადამიანურ კონტაქტს, ადამიანის სხეულს, გნებავთ, ადამიანის კანსა და სუნს მონატრებულ მეზღვაურთან იდენტიფიკაცია - მეზღვაურთან, რომელიც დადის, ათვალიერებს, ევაჭრება. თავად ეს პროცესია მისთვის ეროტიკისა და სიცოცხლის გამოხატულება.

დიახ, ჰამბურგში „სხვაში შესვლა“ წყალზე მოსიარულე მოგზაურთან იდენტიფიკაციას გულისხმობს. მიუხედავად იმისა, რომ ჩრდილოეთის ზღვა საკმაოდ შორსაა, უზარმაზარი გემები ელბაზე, პორტი, რომელიც მალე რვა საუკუნის გახდება, საზღვაო საბაჟოს კვარტალი, რომელიც 87 კვადრატულ კილომეტრს მოიცავს (მთელი ქალაქია), თევზის სახელგანთქმული ბაზარი, თავისი სუნით, სრულ ილუზიას ქმნის იმისა, რომ თავადაც წყალში ხართ. ოღონდ კი არ ტივტივებთ, როგორც ვენეციაში (მხოლოდ მე-19 საუკუნეში ააშენეს აქ რენესანსის სტილის „არკადები“, რათა ქალაქი ვენეციას დამსგავსებოდა), არამედ დაცურავთ, უფრო სწორად, დადიხართ, დააბიჯებთ და ათვალიერებთ. დაახლოებით ისე, თეთრი მეზღვაურები რომ ათვალიერებენ წითელ ვიტრინაში გამოფენილ მეძავებს.

ვუაიერიზმი კინემატოგრაფისტის ვნებაა. და ქორეოგრაფისა.

ჯონ ნოიმაიერმა სწორედ ჰამბურგში დააფუძნა თავისი საბალეტო დასი. საუკეთესო თუ არა, ყველაზე კინემატოგრაფიული ბალეტი მსოფლიოში. თავისი „გედის ტბა“ ბავარიის „მთვარეულ მეფეს“, ლუდვიგ მეორეს მიუძღვნა. ჰამბურგში დადგა სპექტაკლი ბავარიის მეფეზე!

გერმანელები სამხრეთის ქალაქ მიუნხენს და ჩრდილოეთის ნავსადგურს, ჰამბურგს ხშირად ადარებენ ერთმანეთს. ორივე ქალაქში ხომ მდიდრები ცხოვრობენ (ზოგიერთი მონაცემით, ჰამბურგში ყველაზე მეტი მილიონერია გერმანიაში). მაგრამ არსებობენ მდიდრები და ახლადგამდიდრებულები. არსებობს ბურჟუაზია და წვრილი ბურჟუაზია.

მიუნხენი - იმათია. ახლადგამდიდრებულების. ძალიან უხარიათ, რაღაცას რომ გამოკრეს კბილი. ლამის ფანჯრებზე გამოფინონ დაგროვილი და მოპოვებული. შეაკოწიწონ და ზიზილ-პიპილებით მორთონ.

საწყალ ლუდვიგსაც ასე გაუკეთეს. სწორედ ასეთი სილამაზის მეფედ აქციეს.

ჯონ ნოიმაიერმა მოაშორა ეს საზიზღარი, წვრილბურჟუაზიული ნიღაბი და მეფე გედის ძიებაში მცურავ მეზღვაურად აქცია. მხოლოდ ჰამბურგში შეიძლებოდა კაცს დაბადებოდა ჩაიკოვსკის გადაღეჭილი ბალეტის ასეთი ინტერპრეტაციის იდეა. და არა მარტო იმიტომ, რომ ქალაქი გედებითაა სავსე, უზარმაზარი ტბა ალსტერი კი მთლად ქალაქის ცენტრშია... ეს არაა მთავარი! უბრალოდ, ჰამბურგში განუწყვეტლივ გრძნობ იმ ვაჭარი-მოგზაურების სულს, რომელთაც მთელი მსოფლიო შემოიარეს, გამდიდრდნენ და აქ, სიმწვანეში ჩაფლულ (მწვანე - ქალაქის ოფიციალურ ფერად ითვლება) დაბინავდნენ. ამ ხალხს არ სჭირდება ზიზილ-პიპილების გამოფენა ფანჯრებზე. ისინი არავის უმტკიცებენ რამეს. ისინი უკვე თავად არიან მეფეები!

რა თქმა უნდა, მოგვიანებით სხვებსაც გაუჩნდათ ამ სამყაროს ბატონ-პატრონად გამოცხადების ვნება - მოსწონდათ მსხვილი ბურჟუაზიის გვერდით რომ ცხოვრობდნენ. მაგალითად, დიმიტრი კოვტუნს, რომელიც ალექსანდრე ლიტვინენკოს მკვლელობის საქმეშია გარეული. ხომ გახსოვთ, ლიტვინენკოს მოწამვლამდე რამდენიმე დღით ადრე კოვტუნი ღამეს ათენებს ჰამბურგში, ალტონას რაიონში, თავის ყოფილ მეუღლესთან, რომლის ბინაში, ერცერბერგერშტრასეზე, მოგვიანებით რადიაციის ნაკვალევი აღმოაჩინეს.

აქაც ვიყავით და „რადიაციულ სახლს“ სურათი გადავუღეთ.

რას არ ნახავს კაცი ჰამბურგში?! თუკი ნამდვილი „ჰამბურგერის“ გასინჯვა გინდათ, აქაურ „ბურგერკინგებს“ უნდა ეწვიოთ. ამბობენ, „ჰამბურგის ბიფშტექსის“ (ბიფშტექსის ბუტერბროდები ამერიკაში სწორედ ჰამბურგიდან მოხვდა) დანახვაზე, ყველაზე პრინციპულ ვეგეტარიანელსაც კი ნერწყვი მოადგებაო. თუკი თევზი გიყვართ, რამდენიც გინდათ, როგორიც გინდათ... და თუკი, უბრალოდ, ყავის სმა გიყვართ კაფეში, მოკალათდით ფანჯარასთან, დაიდგით ფინჯანი და უყურეთ, როგორ გადიან და შემოდიან უზარმაზარი გემები.

ასეთ სურათს სხვაგან სად ნახავთ? გემები დგანან ისე, ტროლეიბუსების პარკში რომ იდგნენ ოდესღაც თბილისში. თანაც აქვე, ძველ ნავსადგურთან, უზარმაზარი საბაჟოა, სადაც სულ სხვადასხვა ენაზე ლაპარაკობენ. მაგრამ ეს იმ ტურისტების ხმა არაა - თავიანთი ფოტოაპარატებით, ვამპირებივით რომ ყლაპავენ ჰაერს. სხვადასხვა ენაზე აქ საქმიანი ხალხი ლაპარაკობს - შორეული მოგზაურობიდან ბრამსისა და ბისმარკის ქალაქში დროებით შემოსულები, ან აქ დამკვიდრებულნი.

ჰამბურგში ტურისტი საერთოდ არ მინახავს. შეიძლება სეზონი არ იყო - გიჟები ხომ არ არიან, ჩრდილოეთის ვენეციას ზამთარში ეწვიონ? თანაც, ყველამ იცის, რომ 1943 წელს მოკავშირეთა ავიაციამ თითქმის მთლიანად მიწასთან გაასწორა ეს ქალაქი. მართალია, შენებისა და შრომის მოყვარულმა გერმანელებმა რაღაცეები აღადგინეს: ნეორენესანსის სტილის რატუშა, რომელიც აქაური პარლამენტისა და სენატის რეზიდენციად იქცა, წმინდა იაკობის ტაძარი (აქაა ორღანი, რომელზეც ბახი უკრავდა), წმინდა მიხაელის ულამაზესი ეკლესია, სახელგანთქმული „ჩილის სახლი“ - უზარმაზარი აგურის შენობა, რომელსაც ხომალდის ფორმა აქვს... ტურისტებისთვის განკუთვნილი სიძველეები მაინც არ ქმნიან ჰამბურგის სახეს.

მორთულ-მოკაზმულ არქიტექტურას, ლამაზი ტურისტული ფოტოებისთვის რომაა განკუთვნილი, გაშეშებული დამთვალიერებელი უყვარს. გაჩერდი და ატრიალე თვალები! მაგრამ ჰამბურგი რომ აღიქვა, ძალიან ბევრი უნდა იარო ფეხით ან მანქანით, რადგან მდიდარი ბიურგერების ვილების ქალაქი, რომელშიც მაღალ შენობას საერთოდ ვერ ნახავთ, უზარმაზარ სივრცეშია გაშლილი. წითელი აგურის მოდერნის სტილის ეს სახლები და მინის პასაჟები კონტრასტებზე აგებული სივრცის ჯაჭვში ერთიანდება, საოცრად ძუნწი დეკორით. ჰამბურგში მგონი პირველად გავიაზრე, რომ არქიტექტურული განტვირთულობა სიძლიერის ილუზიას ქმნის.

თუმცა რატომ ილუზიას? როცა არქიტექტურა ფონი არ არის, როცა ადამიანის ხასიათის ორგანული ნაწილია, სიძლიერე უკვე ორგანული და გადამდები ხდება. ჰამბურგში გეჩვენება, რომ ხალხიც ისეთია, როგორც არქიტექტურა - ძალიან სადად ჩაცმული (არადა, მსხვილი ბურჟუაზიაა!), სულ მუდამ გაღიმებული, კეთილგანწყობილი და ღია ხალხი. ჰამბურგელების ჩაცმულობით ვერაფრით მიხვდები, ვინ მდიდარია და ვინ ღარიბი, რომელ უბანში ცხოვრობს, რომელ სოციალურ ფენას მიეკუთვნება.

საერთოდ, გერმანია სოციალური ქვეყანაა და, თუ არ ვცდები, მიუნხენისა და შტუტგარტის გარდა, სხვაგან ვერსად ნახავ ადამიანს, რომელსაც გამორჩეულობის ინსტინქტი ცხოვრების წესს კარნახობდეს. მაგრამ თანასწორობის განცდა, ამავე დროს, სრულიად ერთფეროვანსა და მოსაწყენს ხდის ცხოვრებას; ყველაფერი კატასტროფულად ემსგავსება ერთმანეთს - ხალხიც და ქალაქებიც.

ჰამბურგს ეს საშიშროება არ ემუქრება. მიწაზე, ელბის ქვეშ გაყვანილი გვირაბიდან და წყალზე, სადაც მდინარე, არხი, ჩრდილოეთის ზღვა ერთ თაიგულად მთლიანდება, მრავალფეროვნება და სიჭრელე შემოდის. ეს მრავალფეროვნება გაივლის საბაჟო ტერმინალს, ცოტა გაიფილტრება და გაიშლება ჰამბურგის ზედაპირზე. არ არის, ალბათ, შემთხვევითი, რომ the Beatles-ის პირველი უცხოური გასტროლები 1960 წელს სწორედ ჰამბურგის კლუბებში მოეწყო. სიახლეს აქ ადვილად ითვისებენ, რადგან იციან, მათ დაბალ, მაგრამ ძალიან მაგარ ქალაქს სიახლე საშიშროებას ვერ შეუქმნის. მხოლოდ გააძლიერებს და გაამყარებს.

ჰამბურგელებმა, ეტყობა, ბავშვობიდან ისწავლეს - არ არსებობს „უკეთესი“ და „უარესი“ კულტურა. ყველა ერთია და ყველა განსხვავებული. უცხოსი ეშინია მხოლოდ იმას, ვინც გუშინ თუ გუშინწინ დააგროვა „პატარა რაღაცეები“. იმას კი, ვინც დადის, დაცურავს, თუ, გნებავთ, ვინც ვაჭრობს, ანუ, ვინც მუდმივ კონტაქტშია, ჩვენი საუკუნის სახიფათო სენი, აუტიზმი არ ემუქრება.. ამიტომაც ვერ მივაგენი ჰამბურგში სუბკულტურის პატარა აჩრდილსაც კი; ვითომ, „ალტონაა“ თურქების რაიონი, მაგრამ ერთი შეხედვით, ამას ნამდვილად ვერ მიხვდებით, ვიღაცამ უნდა აგიხსნათ. არის კიდევ უბანი, რომელსაც „პორტუგალიური“ ქვია, მაგრამ ვის გაუგია პორტუგალიელი „სუბკულტურისტი“? ვის გაუგია სისხლით, ხორცით და ისტორიით მოგზაური აუტიზმის სენით დაავადდეს?

არსებობს სტატიკური და დინამიური ადაპტაციაო - წერდა ფრომი „თავისუფლებისგან გაქცევაში“. სტატიკური ადაპტაცია - იგივე შემგუებლობააო, დინამიური კი - სიახლის გათავისება და სულიერი გამდიდრებაო.

არ ყოფილა ცუდი სიტყვები „სიმდიდრე“ და „გამდიდრება“.

და თუ არ გჯერათ, წადით ჰამბურგში. დაუკავშირდით იქაურ ქართველებს, თქვენს ნაცნობ გერმანელებს, მოსთხოვეთ მოწვევები და წადით!

ცოტა ძვირი სიამოვნებაა, მაგრამ გარწმუნებთ, ფულს დახარჯავთ და გამდიდრდებით.

ისტორია

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე, არქივი

ოთახში მარტოა. არ ცივა, მაგრამ ის მაინც პლედში გახვეული ზის ძველ სავარძელში. სიგარეტს სიგარეტზე უკიდებს და სადღაც შორს იყურება. მოწევა მისთვის ყველაზე დიდი კომფორტია. ჩართული ტელევიზორი რაღაცას გუგუნებს, მაგრამ ეს ხელს არ უშლის. ფიქრობს, არ ვიცი რაზე, ეს არავინ იცის. აი, რაზეც არასდროს იფიქრებს - ეს სიგარეტისთვის თავის დანებებაა. ტელეფონის ზარი ისმის და - ალო, დიახ, ლიკა ვარ. რომელი ჟურნალიდან? აა... კარგი, დიახ. შევთანხმდით.

არ მინდოდა, მაგრამ ვერსად გავექეცი მარიტას სახეს; როლს, რომელმაც მის ცხოვრებაში ბევრი რამ შეცვალა, ბევრი რამ განაპირობა. კინოში შესრულებული 30-მდე როლის მიუხედავად, ის ყველასთვის მაინც იმ 15 წლის მარიტად დარჩა, რომელიც პატარა ხელებში ძლიერად მოკუმულ ციცქნა, მკვდარ ჩიტს დასცქეროდა სევდიანი თვალებით. სახე, რომელმაც უეცარი პოპულარობა მოუტანა; რომელმაც მისი შემდგომი ცხოვრება გამოძერწა. ამაზე ხშირად ფიქრობს, მით უმეტეს ახლა, როცა თავისუფალია. მართლა თავისუფალი. თავისუფალი ყველასგან და ყველაფრისგან; სამუშაოსგანაც კი. უბრალოდ, როცა მოუსვენარ ჟურნალისტებს თავში ამოუტივტივდებათ ხოლმე მისი სახელი, ოთახში ტელეფონის ზარი ისმის და - ალო, დიახ, მე ვარ. რომელი ჟურნალიდან? აა... კარგი, დიახ. შევთანხმდით.

„ნატვრის ხიდან“ დავიწყო?
იქნებ ცოტა უფრო ადრე...
ადრე? რა იყო ადრე...

„5 წლის ვიყავი. დედა მოვიდა და რატომღაც მეზობელთან გამიყვანა. თითქოს იქ დამმალა. საშინელი სიჩუმე იყო. სიწყნარე. უცბად სადარბაზოდან ყვირილი მომესმა, დავიბენი. ვერ გავიგე რა ხდებოდა. გამოვიპარე და კარის ჭუჭრუტანაში გავიხედე. ბებია იდგა, სულ შავებში. ტიროდა. დედაც იქ იყო. ბაბუაჩემის სახელს იმეორებდნენ. ვიგრძენი, რომ რაღაც მოხდა, რაღაც ცუდი. შემეშინდა. სიკვდილის შემეშინდა. ეს იმდენად ძლიერი იყო, რომ დღემდე მახსოვს და იცი... მეშინია. საკუთარის არა, მეშინია ვინმეს არ დაემართოს ჩემს გარშემო.

მაშინ საბურთალოზე ვცხოვრობდი. მას შემდეგ, რაც დედა გარდაიცვალა, ის ბინა გავყიდე, იქ ვეღარ ვიცხოვრებდი. მართალი გითხრა, არასდროს მომნატრებია ის სახლი. ბებია ავად იყო, დედაც იქ გარდაიცვალა... სამნი ვცხოვრობდით, წლინახევრის ვიყავი, როცა მშობლები ერთმანეთს გაშორდნენ, ამიტომ მამა ბუნდოვნად მახსოვს. განებივრებული? არა, არასდროს. დედას ამის საშუალება, უბრალოდ, არ ჰქონდა. 12 წლიდან კინოში დავიწყე გადაღება და ჩემი ოჯახის მარჩენალი გავხდი.

დედა ძალიან მკაცრი იყო, ჩემს ცხოვრებაში ყველაფერს ის წყვეტდა. არასდროს მქონდა დამოუკიდებლობა, საშუალება, რომ თვითონ მიმეღო გადაწყვეტილება. ამას ყოველთვის ჩემს მაგივრად აკეთებდნენ, ხან ვინ და ხან ვინ - ყველა, ჩემს გარდა. ეს უნდა გააკეთო, ასე უნდა მოიქცე, ეს უნდა ჩაიცვა, სულ დაძაბული ვიყავი. ვაპროტესტებდი, ვჩხუბობდი და მაინც ისე ვაკეთებდი, როგორც მეტყოდა..

მუდმივ ზეწოლას ვგრძნობდი - უნდა! გადაღებაზე მივდიოდი, დედა მომყვებოდა, სადღაც სხვაგან - ისევ დედა ან ბებია... 24 საათიანი მეთვალყურეობის ქვეშ ვიყავი. ამიტომ ძალიან გამიჭირდა ცხოვრება. არ ვიცი, შეიძლება ჩემთვის იმის აცილება უნდოდა, რაც თვითონ დაემართა, არ ვიცი. მაგრამ, როცა ასეთ პირობებში გაიზრდები და წლების მერე, საერთოდ სხვაგან აღმოჩნდები, სხვა ქვეყანაში, შეიძლება გაგიჟდე. ამერიკაში დარჩენის საშუალება გვქონდა, სადაც ჩემი პირველი მეუღლე, სანდრო მუშაობდა, მაგრამ ვერა! არა! არ შემეძლო! მიუხედავად იმისა, რომ 1993-94 წელი იყო და ყველას აქედან გაქცევაზე ეჭირა თვალი. უკან დავბრუნდით.

ყველაზე ცუდად ალბათ მაშინ ვიყავი, როდესაც დედა გარდაიცვალა; ხატვა დავიწყე და ვცდილობდი ამაზე გადამეტანა ყურადღება. ძალიან ცუდად გავხდი, მეგონა ფეხებიდან მიწა გამომეცალა. ადრე ხომ მაღიზიანებდა, მაგრამ უცბად ისე ინფანტილურად ვიგრძენი თავი...

მეე? მე ვცდილობ არ ვგავდე დედაჩემს, არ მინდა დედაჩემისნაირი დედა ვიყო. ამიტომ ლევანს ყოველთვის მეტ თავისუფლებას ვაძლევდი, რომ ცხოვრებაში არჩევანი თვითონ გაეკეთებინა და 24 საათი არ მეკონტროლებინა.“

ლევან თაქთაქიშვილი

ძნელია დედაშენზე ლაპარაკი, ალბათ იმიტომ, რომ დედაა და მასთან დაკავშირებული ყველაფერი ძალიან ჩვეულებრივი გგონია. ლიკა ყოველთვის ცდილობს ნაკლებად ჩაერიოს ჩემს ცხოვრებაში, შეიძლება იმიტომ, რომ თვითონ ცოტა სხვანაირად გაიზარდა. არ გზღუდავს იმიტომ, რომ თვითონაც უყვარს თავისუფლება. მაგრამ ადრე უფრო იცოდა, თუ გაიგებდა, რომ ვიღაცა მომწონს, მერე იწყებოდა ჩაციება - და ვინ არის? საიდან? რატომ? როგორ? უბრალოდ, როგორც კი ხედავდა, რომ ეს არ მსიამოვნებდა, მაღიზიანებდა, თავს მანებებდა.

დილას ყავით და სიგარეტით იწყებს, მერე ერთი საათი ზის და ფხიზლდება. სპორტული ტიპია, ერთი პერიოდი სულ დარბოდა, ვარჯიშობდა, ბევრს ცურავდა, ხატავდა. მე ლიკას ნახატები უფრო მომწონს, ვიდრე ჩანაწერები; ამ ბოლო დროს სულ წერს ხოლმე; რა ვიცი, თავის ცხოვრებაზე.

არა, ეგ არასდროს მიგრძვნია, ან შეიძლება არ ვაკვირდებოდი, პატარა ვიყავი; უბრალოდ, ძალიან მოსაბეზრებელი იყო - ეს ლიკას ბიჭიაა... შენ კი დებილივით დგეხარ და იღიმები. პირველად, „ნატვრის ხე“ როცა ვნახე, ძალიან ბევრი ვიტირე, თან მაშინ ლიკა აქ არ იყო და მეგონა მოკვდა.

არასდროს მივლია ლიკას მონაწილეობით გადაღებული ფილმების ჩვენებებზე, არც დეფილეებზე. ჰო, პოდიუმზე რამდენჯერმე გამოვიდა. არ ვიცი, რატომ. შეიძლება რაღაცნაირად მრცხვენოდა? შეიძლება. ისე, ერთხელ, 8 წლის როცა ვიყავი, მეც გამომიყვანა ჩვენებაზე. მარტო იმიტომ დამამახსოვრდა, რომ რაღაც ქურთუკი ჩამაცვეს და მერე მაჩუქეს, ძალიან გამიხარდა.

რა ვიცი... გავხარო, მეუბნებიან. ლიკა უფრო ჩაკეტილი ადამიანია, მეც ასეთი ვარ. იცი, მახსოვს, რომ სულ მენატრებოდა. მამაჩემი ფიზიკოსია და სულ სადღაც იყო წასული, თვეობით მიდიოდა. ლიკას იმ პერიოდში გადაღებები ჰქონდა. ამიტომ, უფრო ბებიაბაბუასთან ვიზრდებოდი.

რა მახსენდება? მმმ, არაფერი ისეთი. სამუშაოს გამო, თითქმის სულ ცალ-ცალკე იყვნენ, მერე ურთიერთობაც არ ჰქონიათ მაინცდამაინც კარგი. კი, როცა ერთმანეთს დაშორდნენ, დიდი ვიყავი, მაგრამ ჩემი განცდები მაინც მქონდა. ახლა ლიკა ლევანთან ერთად ცხოვრობს, ისინი მეორე სართულზე, მე - მეოთხეზე; მამაჩემი - სანდრო ახალ ცოლთან ერთადაა ამერიკაში. რა ვიცი, მგონი, ყველაფერი კარგად არის.

ლიკა? ჯიუტია. თან გააჩნია რა ხასიათზეა. აი, დილით რომ ადგები, უკვე ხედავ, რომ დღეს რაღაც სხვანაირადაა... რა ვიცი... სულ რაღაცეებს უშვრება თმებს, შეიჭრის, შეიღებავს რაღაცფრად. უხდება-არ უხდება, მაინც გააკეთებს. ხან სევდიანია, უცებ მხიარული, უცებ ჯიუტი და უცებ შეიძლება... რა ვიცი, კიდევ როგორი. ლიკა ბევრნაირია.

კადრი ფილმიდან „ნატვრის ხე“

. . .

„დღეს ჩემს ცხოვრებაში საინტერესო არაფერი ხდება. ყოველ შემთხვევაში, კინოს თუ გულისხმობ. ისეთი შეგრძნებაა, თითქოს ცაში ხარ გამოკიდული. რას იზამ... არ არის სამუშაო, მაგრამ ამისგან არ ვქმნი ტრაგე დიას, არც არაფერს ველოდები. კი, მენატრება, მაგრამ ვცდილობ ამაზე ბევრი არ ვიფიქრო. სამწუხაროდ, ასეა თუ ისე, ხალხი ჩემს სხვა ფილმებს არ იცნობს, ან ნაკლებად იცნობს. მხოლოდ „ნატვრის ხე“ იციან; ალბათ იმიტომ, რომ გამორჩეულად კარგი ფილმი გამოვიდა.

მსახიობობაზე არ ვფიქრობდი, პატარაობიდანვე მუსიკაზე დავდიოდი და ეს იმდენად მნიშვნელოვანი იყო, რომ თეატრალურში პრინციპულად არ ჩავაბარე.“

დინი ვირსალაძე:

ნიჭიერთა მუსიკალურ ათწლედში ერთად ვსწავლობდით. ახლაც მახსოვს ლიკა შეკრული თმებით, ყოველთვის ძალიან სადად ჩაცმული და ნოტებით ხელში. ბევრი მინახავს კინოში, სცენაზე, როდესაც პატარა ასაკიდან ხდებიან პოპულარულები, რაღაც ემართებათ. ლიკას ეს არასდროს დამართნია - ძალიან თავმდაბალია. უბრალო და სადაა. ძალიან ღრმა და საინტერესო ადამიანია.

სადღაც ჩაკეტილი, ზოგჯერ პირიქით, სულ ხალხშია და ისეთ ენერგეტიკას იძლევა... ერთხელ ჯაზ-ფესტივალზე მოვიდა, სადაც მე ვუკრავდი. რას შვრებოდაა... სკამზე დადგა! ნამდვილი ფანივით იქცეოდა, ცეკვავდა...

მაკა ნაცვლიშვილის ჩვენებაზე ორჯერ გამოვედით. ერთხელ მაკას ვუთხარი, - რაღა დროს ჩემი გამოსვლაა, როცა 18 წლის გოგონები გყავს-მეთქი და - რაო, იყვირა ლიკამ, ჩვენ მაგათ ყველას ფორას მივცემთო!

. . .

„ჩოგბურთზე მინდოდა სიარული, მაგრამ არ შეიძლებოდა, იმიტომ, რომ მაჯისთვის იყო ცუდი. თხილამურზე დადგომა არ შეიძლებოდა, ვაითუ რამე მომტყდომოდა... მერე მუსიკა?! სულ ფილტვების ანთება მემართებოდა და ამიტომ დედას ფიგურულ სრიალზე დავყავდი.

ნიჭიერთა ათწლედში ვსწავლობდი, მერე კონსერვატორია დავამთავრე, სხვათა შორის, წითელ დიპლომზე და მას მერე, დიდი ხანი, ალბათ 20 წელი, კონსერვატორიასთან არსებულ ათწლედში ვასწავლიდი. ხომ იცი, მერე დაიწყო ომი, უბედურება... ბოლოს 60 ლარს მაძლევდნენ, რაც გზაშიც არ მყოფნიდა და ამიტომ პედაგოგობასაც დავანებე თავი.

რაზე ვოცნებობდი? ბავშვობაში საოცნებო დროც კი არ მქონია - ვინ გამოვალ, აი, რომ გავიზრდები ვიქნები... არა! ყველაფერი უცბად დაიწყო - მუსიკა და კინო.

შემთხვევით მიპოვა ვიღაცამ და სასინჯ გადაღებებზე მიმიწვია. „ნატვრის ხე“-მდე 4 ფილმი იყო: ლია ელიავას, ლანა ღოღობერიძის, რეზო გაბრიაძის... სწორედ რეზოსთან მნახეს ფილმში და „ნატვრის ხის“ სასინჯ გადაღებებზე მიმიწვიეს.“

ნანა ჯანელიძე:

თენგიზმა ლიკა და სოსო, რეზო გაბრიაძის ფილმში ნახა, ერთად თამაშობდნენ. მაშინვე მიხვდა, რომ სწორედ ეს ორი ადამიანი სჭირდებოდა. არადა, დიდი შესარჩევი კონკურსი იყო, ვინ არ ვცადეთ: ნინო ბურდული, ნინელი ჭანკვეტაძე... ლიკა განუმეორებელი იყო. სრულიად გამოუცდელი, მაგრამ ეტყოდი - აქ მინდა ეს, და ამას იქვე გიკეთებდა. მიუხედავად იმისა, რომ თეატრალურში არ უსწავლია და სრულიად გამოუცდელი იყო, ძალიან ნიჭიერი და მგრძნობიარე მსახიობია. მე ლიკასთან მერეც ვიმუშავე, როცა ჩემს ფილმს „ოჯახს“ ვიღებდი.

მაგრამ, იცი რას გეტყვი.... მთელი ქვეყანაა დამნაშავე იმაში, რომ ის ისე არ გამოიყენეს, როგორც საჭირო იყო. შეიძლება იმის ბრალიც არის, რომ საქართველოში დიდი ხანი კინო აღარ არსებობდა. ლიკა აქ არ უნდა დაბადებულიყო. რომი შნაიდერის გარეგნობის, უფრო კარგიც კი, ის ფრანგული კინოს ვარსკვლავი უნდა ყოფილიყო. ის ბერგმანის, ვისკონტის ტიპის მსახიობია.

. . .

„თენგიზთან მუშაობა ადვილი იყო. თვითონ ადამიანი იყო ისეთი, რომ ბევრს არ ლაპარაკობდა. ერთს გეტყოდა და მორჩა. „ნატვრის ხეს“ დიდი პოპულარობა მოჰყვა, მაშინ 15 წლის ვიყავი. დასაწყისში სასიამოვნო იყო. მახსოვს სკოლაში, როცა სასადილოში ურიგოდ მიშვებდნენ, სხვადასხვა ღონისძიებებისთვის ბილეთებს უფასოდ მაძლევდნენ, ქუჩაში მცნობდნენ. სულ პატარა, უცებ თეირანში აღმოვჩნდი, ფესტივალზე. რაღაცეები შევიკერე, რაღაცეები ვითხოვე მეგობრებისგან... გამოვიპრანჭე და წავედი. არ ვიცი, საიდან გაიგო თენგიზმა, მაგრამ იქ ყოფნისას მითხრა, მგონი შაჰის შვილს უნდა შენი მოტაცებაო და შემეშინდა! მართლა შემეშინდა! მე ხომ შეყვარებული არც მყოლია! არ ვიცი რატომ, არასდროს მაინტერესებდა ეგ ამბები. ჩემი მეგობრები დღეს მეუბნებიან, ისე გეჭირა თავი, ვინ გაბედავდა მოკარებასო... ღამის 4 საათი იქნებოდა, ვიწექი და თომანს მანს ვკითხულობდი, ის ჩემი ერთერთი უსაყვარლესი ავტორია. უცებ კარზე ჩხაკუნი გავიგე, თითქოს ვიღაცა აპირებდა გაღებას, ღმერთო... როგორი კივილი მოვრთე, თენგიზს დავურეკე... საწყალი თენგიზი, როგორც კი რამე არ მომეწონებოდა, ვურეკავდი - მიშველე-თქო.

სახლში უამრავი წერილი მომდიოდა, წერილების მთელი ჯარი, ყუთებით... მეგობრებთან ერთად ვიჯექი და ყველას ვკითხულობდი. სხვადასხვა ადგილებიდან, ქვეყნებიდან, ჯარიდან, ციხეებიდანაც კი. - Жду ответа, как солдат обеда - ეწერა ერთს. ერთი განსაკუთრებით დამამახსოვრდა, ავტოპორტრეტი იყო, თან ძალიან სევდიანი ტექსტით, რომ არასდროს უნახავს ზღვა, სიყვარული, რომ ზის ციხეში და ა.შ. და ა.შ. თითქმის ყველას ვპასუხობდი და ამასაც მივწერე, ვცადე დამემშვიდებინა, რაიმე კარგი მეთქვა. რამდენიმე თვეში პასუხი მომივიდა - გამოვდივარ. მოვდივარ საქართველოში. ვაი... აქ შემეშინდა, არ ვიცი რატომ, მაგრამ სულ გავქრი. არა, არ ჩამოსულა, მაგრამ... უი, მედალიონზე უკვე მოვყევი?

12-13 წლის ვიყავი, ლამაზ გოგოდ ვითვლებოდი. ჩხირივით გამხდარს წეროს მეძახდნენ, მაგრამ სულ მაწუხებდა, რომ მუცელი მქონდა. ისე, რომ საცურაო კოსტიუმსაც არ ვიცმევდი. ბათუმში ვიყავი, „ინტურისტის“ წინ, სადაც მუდამ ბევრი ხალხი ირევა და შენც წინ და უკან სეირნობ. ვხედავ, მოდის ძალიან სიმპათიური რუსის ბიჭი, ჩემზე აშკარად დიდი. შეიძლება რაღაც გაჩუქოთო, მკითხა და უცბად კისერზე მედალიონი ჩამომკიდა. მედალიონიც არ იყო, სხვადასხვა ფერის ქვები იყო აცმული ტყავზე - ეს თქვენ ბედნიერებას მოგიტანთო, მითხრა და წავიდა. გაოგნებული დავრჩი. მისი სახე დამამახსოვრდა. იცი როგორი იყო?... გადაპარსული თავით, ლამაზი, ცისფერი თვალებით.

ერთ დღესაც, 3 წლის მერე, კარზე კაკუნი გაისმა. ვიღაცამ რუსულად იკითხა - ლიკას სთხოვეთო, მე დავიმალე. ასეთ დროს სულ ვიმალებოდი. კარი დედამ გაუღო. წერილი დატოვა და წავიდა. მერე გავიგე, რომ ის ბიჭი ჩემს მეგობარს, გოგიტა ჭყონიას მოუყვანია, რომელიც ქვემოთ უცდიდა. წარმოდგენა არ მაქვს, რა მოხდა მერე, თითქოს საფრანგეთში ელჩის მოადგილე გახდა თუ რაღაც ამდაგვარი, მაგრამ... იცი, კი! ძალიან კარგად დამამახსოვრდა და ბევრჯერ მიფიქრია - რა იდიოტი ვარ... რატომ არ გავედი... რა ვიცი, რომ გავსულიყავი...

არადა, იცი როგორი ბავშვობა მქონდა?... ეზოში ჩასასვლელ დროს თუ გამოვნახავდი, ხომ კარგი, თუ არადა... როდესაც პირველად მოვიდა ჩემთან ჟურნალისტი, 16-ის ვიყავი, მკითხა - მომიყევით თქვენს ცხოვრებაში ყველაზე დიდი კურიოზიო. არ მაქვს-მეთქი, ვუპასუხე. რას ჰქვია არ გაქვთო? დილით 10-ზე ვდგები, 5 საათს ვუკრავ, მერე სკოლაში მივდივარ, 6-მდე იქ ვარ და როცა სახლში ვბრუნდები, ვმეცადინეობ-მეთქი. დაბნეულმა ჩემს მეგობარს გადახედა - რა ვიცი, ჩვენ მარტო კლავიშები და ნოტები ვიცითო - მიიღო პასუხად. არა, ლევანი კი ვატარე ცოტა ხანს, მაგრამ შეგვეცოდა, სულ ტიროდა. ლევანს რაც ეხება, სულ ჩემი თავი მახსენდება ხოლმე და... ცოდო იყო, გამოვიყვანეთ.“

ლიკა შვილთან, ლევან თაქთაქიშვილთან ერთად

მარიკა მანაგაძე

მე და ლიკა ბავშვობიდან ერთად ვიზრდებით. სულ ვიღაცეები მოდიოდნენ მასთან სახლში, და ეს ხან კარადაში იმალებოდა, ხან კიდევ სადღაც. კომპლიმენტს რომ ეუბნებოდნენ, წითლდებოდა. არავის არ ქონდა არანაირი შანსი, როგორც ჩიტი, ისე ისხლეტდა ყველას. არ მინახავს ადამიანი, რომელიც ისეთი ბავშვური ყოფილიყო, როგორიც ლიკა, დღესაც კი. ყოველთვის ახასიათებდა ერთი რამ: თუკი რაიმე საქმეს დაიწყებდა, ხუთოსანი მოსწავლესავით ყველაფერი ბოლომდე მიჰყავდა. ლიკა იცი როგორია?... ორ წინადადებას იტყვის და ჩერდება, ყოფით პრობლემებზე არასდროს ლაპარაკობს, ეს თითქოს არც ეკარება. ჩემთვის უმსუბუქესია მასთან ურთიერთობა, ზოგჯერ მივალ და არც არაფერზე ვლაპარაკობთ, ერთად ვსხედვართ და ეს უკვე მყოფნის.

რაც მეორედ გათხოვდა, შეიცვალა - მივხვდი, რომ ვიღაცას ვჭირდებიო, მითხრა. რამდენჯერ უთხრეს, რომ გადაგიღებთ აქა და აქ, ემზადებოდა, თან როგოორ... მერე? მერე არაფერი. დასანანია, მაგრამ სულ ის დაყვებოდა, რომ ლამაზია, ლამაზია და მორჩა, მეტი არაფერი.

არ მომწონს მარიტას როლში, ჩემთვის ძალიან არაბუნებრივია, იმიტომ, რომ სხვამ გაახმოვანა. ჰო, ბევრჯერ უთქვამს, მარიტას ბედი გავიზიარეო.

ლიკას დედა? ძალიან კარგი ადამიანი იყო, უბრალოდ, ის ასე ცდილობდა დაეცვა თავისი შვილი. ეს იყო და ეს.

. . .

„პოპულარობამ საშინელება დამმართა. ბოლოს ისე ვიყავი, ქუდს ლამის თვალებამდე ვიხურავდი, რომ არავის ვეცნე. უკვე მაღიზიანებდა სულ ყურადღების ცენტრში ყოფნა. როგორ ხარ? რა გაცვია? როგორ გამოიყურები?... სათვალე მიყვარს, იმიტომ, რომ რაღაც ინტიმს მიქმნის. ამინდს არ აქვს მნიშვნელობა. უსათვალოდ, ასე მგონია, შიშველი ვარ. არადა, გავიკეთებ თუ არა, ჩემს სამყაროში ვარ. როდის იწყება ცხოვრება? ჩემთვის ახლა, მას მერე, რაც მეორედ გავთხოვდი.“

ლევან შანიძე

ლიკამ ერთხელ თავისი ჩანაწერები მაჩვენა. თავის ცხოვრებაზე წერდა. იმდენად მომეწონა, რომ სცენარის სახე მივეცი, რაღაცეებით გავამდიდრეთ, ჩავამატეთ და ვნახოთ... მუშა სათაურია „სიცოცხლე საამურია“, მაგრამ ალბათ „ზამბარას“ დავარქმევთ. იცი რატომ?... ზამბარა ისეთი ნივთია, რომელიც იწელება, მაგრამ სად გაწყდება უცებ, არ იცი... ცხოვრებაც ხომ ასეთია.

როდის შევხვდი? ჯერ კიდევ, იცი, რა პერიოდია?... სკოლაში დავდივარ. მეტროში ვიდექი. რამდენჯერმე ლიკა დავინახე. მერე მე თვითონ მივხვდი, რომ მეტროთი სიარულს მოვუხშირე, რამდენჯერმე მატარებელიც კი გავუშვი, თვალებით ვეძებდი. მაშინ არც არაფერზე მიფიქრია. როგორ მივიდოდი, რა მეთქვა?! წარმოუდგენლად მიმაჩნდა. ვიდექი და ვუყურებდი რა.

რამდენიმე წლის წინ, მეგობართან შევხვდი, სრულიად შემთხვევით. მერე თვითონ დამირეკა, დამპატიჟა და...

ლიკა: არა, იცი რა იყო, მეგობართან შევხვდით ერთმანეთს. მითხრა, ფილმში უნდა გადაგიღოო. ერთი კვირა რომ გავიდა და არ დარეკა, მე თვითონ დავურეკე - ჰე, აბა ფილმზე რას შვრები-მეთქი...

ლევანი: ჰოო, ახლა სულ ფილმის გამო დამირეკე... დღესაც არ გადამიღია ის ფილმი...

. . .

„ცხოვრებაში ნელ-ნელა იღებ გამოცდილებას, ის რაღაცას სულ გასწავლის. ახლა უფრო სხვანაირი ვარ, თუ რაღაც გადავწყვიტე, აზრს ვერავინ შემაცვლევინებს, რატომ უნდა დავუჯერო სხვას?

ერთი ბიჭი მომწონდა, 17-18-ის ვიყავი. ერთ დღესაც მომკიდა ხელი და ფოთში წამიყვანა. ერთ საათში ბიძაჩემი ჩამოვიდა. მე ეს ბიჭი მიყვარს-მეთქი ვუთხარი; სილა გამაწნა, რას ნიშნავს გიყვარსო და უკან წამომიყვანა. იმ პერიოდში ცოლს შორდებოდა და რომ დაიწყეს ნათესავებმა ამბების მიტან-მოტანა - ასეთია, ისეთია, ამას შვრება, იმას შვრება - შემეშინდა და გავჩერდი.

ახლა შემიძლია ვთქვა, რომ ყველაფერი მაქვს ცხოვრებაში გამოცდილი; ჩემი ცხოვრება დიდ ემოციებთან და განცდებთან იყო დაკავშირებული. ყოველთვის მშურდა იმ ხალხის, რომელთაც შეეძლოთ ყველაფრის ერთი ყურიდან მეორეში გაშვება. ერთი პერიოდი ძალიან ბევრს ვკითხულობდი და იცი, ერთ დღეს მოვისროლე - წადი, შენი, ვიფიქრე, მე ეს ყველაფერი საკუთარ თავზე უნდა გამოვცადო: სიყვარულიც, შთაბეჭდილებებიც. ცხოვრება ოკეანეა, ყველაფერი გინდა მიიღო; ეს იმხელა მორევია, რომ შეიძლება გარეკო კიდეც. 16 წლის ასაკში დოსტოევსკიზე ვგიჟდებოდი, მაგრამ ახლა ვეღარ წავიკითხავ; ის ისეთი ემოციურია, რომ ამის თავი აღარ მაქვს. ბავშვობაში მის გმირებთან იდენტიფიკაციაც კი მქონდა. ისინი ხომ შეურიგებლობის გრძნობით, ზოგჯერ ნიჰილისტურნი არიან. მათ პროტესტი აქვთ ყველაფრის მიმართ, ეს მეც მაქვს.

19 წლის გავთხოვდი. მე და სანდროს სულ ცალ-ცალკე გვიწევდა ცხოვრება, ის სულ სადღაც იყო. ამიტომ, დიდხანს დედაჩემთან ვცხოვრობდი. არ მინდა ამ პერიოდზე ლაპარაკი, სირთულეებთან არის დაკავშირებული. მაგრამ ეს 20 წელი ჩემს ცხოვრებაში ცოტა პესიმისტურ პერიოდად მახსენდება.

ახლა ყველაფერი შეიცვალა. როცა მეგობრები მსაყვედურობენ, რატომ არსად არ დადიხარო, იცი რაა... აღარ მაინტერესებს, მომბეზრდა. აღარ მინდა ის ქაოსი, აღარც „ტუსოვკები“, გამოპრანჭვები. სისულელეა ეს ყველაფერი. ძნელად გავდივარ ადაპტაციას და ამიტომ ყველაფერზე ვფორიაქობდი, ვნერვიულობდი... აღარ მინდა, ჯანდაბამდე გზა ჰქონია. მყუდროდ, სახლში მირჩევნია ყოფნა.

ყველაფერი, რაც ადრე გამიკეთებია, კარგი თუ ცუდი, ყველაფერი რაღაცისგან გამოწვეული იყო - რაღაც დაუკმაყოფილებლობის გამო, რაღაცის ასანაზღაურებლად. ამიტომ, შეიძლება ბევრ შეცდომასაც ვუშვებდი. ახლა ეს აღარ მაწუხებს და მორჩა! საკმარისია!

სხვათა შორის, პირველად რომ გამოვიდა ასტროლოგიური წიგნები, დიდი ინტერესით ვკითხულობდი. იმდენად მოვექეცი შთაბეჭდილების თუ გავლენის ქვეშ, რომ სულ რაღაც პარალელებს ვავლებდი საკუთარ თავთან. ეს დამეხმარა. რაც არ მომწონდა, ვიცოდი, რომ ცუდია, ამოვიღე ჩემი ხასიათიდან, ამოვძირკვე. როცა ცუდად ვიყავი, ყურადღება გადამქონდა და ვხატავდი, სპორტს მივდევდი: დავრბოდი, ვვარჯიშობდი, აუზში კილომეტრებს ვცურავდი. არა, ახლა აღარ... მომბეზრდა. 27 წლიდან ამას ვაკეთებდი, ლამის ყოველდღე, ძალიან მომბეზრდა. ჰო, ძილი მიყვარს, მე თვითონ ვერ ვიძინებ, დიდი ხანია ტრანკვილიზატორს ვსვამ. როცა რაღაც მაწუხებს, ძილის დროს ყველაფრისგან ვითიშები; იმდენად, რომ დილით ყველაფერი მავიწყდება. ეს მეხმარება. არ ვიცი, თავიდან რომ დავიწყო, რამეს შევცვლიდი თუ არა. უბრალოდ... არ გავხდებოდი მუსიკოსი! მსახიობი? შეიძლება. არა, მე ვიცი, ფსიქოლოგი ვიქნებოდი...“

ავტორი: თამარ ბაბუაძე
ფოტო: ლევან ხერხეულიძე, დავით მესხი
გამოყენებულია გურიჩას ფოტოარტები

ჩემი სარეგისტრაციო სახელია: თამარ ბაბუაძე

ჩემი პასვორდია:********

სავარაუდო ჩეთია: Skype, icq, yahoo და msn მესინჯერები.

კონტაქტი, რომელსაც არჩეულ ჩეთში ვეძებ არის: დავით ხაბურძანია.

ცოტაოდენი ძიების შემდეგ yahoo მესინჯერის კითხვა: თქვენ გულისხმობდით გურიჩას? ვეთანხმები და კონტაქტების ჩემს სიას ახალ ადამიანს ვამატებ.

მესინჯერის შეტყობინება: „თქვენს სიას არჩეული კონტაქტი წარმატებით დაემატა“.

განხორციელებული ოპერაციის შედეგი: მალე ინტერვიუს დავიწყებ.

გურიჩას მესინჯერამდეც ვიცნობ.

ჯერ ჟურნალებიდან: შავ-თეთრი ჟურნალების ფერად ბოლო გვერდებზე მისი ფოტოშოფში შექმნილი პოლიტიკური ფოტოხულიგნობები იბეჭდებოდა.

შემდეგ ტელევიზორიდან („რუსთავი-2“-ის „დილის“ პირდაპირ ეთერში იჯდა, იმ დილის პირდაპირი ეთერის სტუმრებს ხატავდა - სასაცილოდ, შარჟის განწყობით).

ბოლოს პირადად: სახლში მივადექით. დიღმის მასივში ძველ, ნაცრისფერ კორპუსში ცხოვრობს, მერვე სართულზე. ზევით მოსახვედრად ორი არჩევანი გვაქვს: ან ძველი ლიფტი ან ბნელი სადარბაზოს კიბეები.

გურიჩას სახლი ისეთივე სტანდარტული კორპუსის ბინაა, რომ წესით გურიჩაც სტანდარტული ბიჭი უნდა იყოს. დაბადების მოწმობაში უნდა ეწეროს დავითი, ნათესავები და მეგობრები უნდა ეძახდნენ დათოს და ცოლის მოყვანისა და გაფართოების შემდეგ, ზუსტად ამგვარ, ოღონდ ოდნავ უფრო დიდ სახლში უნდა გაფართოვდეს.

მაგრამ გურიჩა არასტანდარტულია იმიტომ, რომ არაერთგვაროვანი „შინაარსისაა“, თუმცა არა წინააღმდეგობებით სავსე. პირიქით, გურიჩაში ერთმანეთის პარალელურ რეჟიმში ჰარმონიულად ცხოვრობს რამდენიმე ტიპაჟი: ჩვეულებრივი ბიჭი დათო, ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის პროგრამის თარჯიმანი დეივიდი, კრიმინალისტიკით გატაცებული დავითი, მრავალი ინტერნეტ ფორუმისა და ჩეთის მონაწილე, მრავალი ნიქნეიმის მქონე X და ფოტოხულიგანი თუ ფოტოარტისტი გურიჩა - როგორსაც მას საზოგადოება იცნობს.

ამიტომ უნდა ვაღიარო: yahoo მესინჯერს მართალია დავეთანხმე, ნამდვილად გურიჩას ვგულისხმობ-მეთქი და ინტერვიუსთვისაც ჩეთი ავირჩიე, მაგრამ სინამდვილეში გურიჩას ყველა იმ კომპონენტს ვგულისხმობ, რაც მის არაერთგვაროვნებას განაპირობებს. ანუ, მაინტერესებს გურიჩა თავის ვირტუალურ სიგიჟეში, თავის არავირტუალურ ყოფიერებაში, ზღვარზე ამ ორს შუა და თავის იუმორში. ასე რომ (გაითვალისწინეთ, ბევრ ად წგილას იგულისხმება ღიმილის ნიშნები!):

მე: ჰალო, ჰალო.

გურიჩა: ჰეი, ჰეი.

მე: ახალი გაღვიძებული ბრძანდები?

გურიჩა: როგორ ბრძანდება თქვენი აღმატებულება? არაა, დილიდან ფეხზე ვარ, რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს. შენ ახლა გაიღვიძე?

მე: არა, რა ახლა... მაგრამ...

გურიჩა: ზმორ, ზმორ... იუ არ ზმორინგ ლაიქ ე ზარმაც… The bag of Dzil - ძილისგუდა.

მე: საიდან მოგაქვს ეგეთები?

გურიჩა: უკვე ინტერვიუს კითხვაა?

მე: კარგი, ისე ჩამოვაყალიბებ, როგორც ინტერვიუს კითხვას: გურიჩ, შენ ძალიან სხარტად აზროვნებ, კარგი იუმორის გრძნობა გაქვს და ამიტომ ბევრი შენი ფრაზა ისეთი მაღალი ხარისხის იუმორით თუ ირონიით არის გაჟღენთილი, რომ უმალ იქცევა ნაკვესებად - როგორც ძველ ქართულში ამბობენ ხოლმე. ანუ სიტყვებით კარგად თამაშობ. როდის დაიწყე ეს თამაში?

გურიჩა: საქმე ისაა, რომ ძალიან „უწიგნური“ ვარ. ბავშვობაში იმდენი წიგნი წავიკითხე, რომ მერე წვერის გაპარსვა რომ დავიწყე, წიგნის კითხვას შევეშვი და კომპიუტერზე გადავედი. სიტყვებს რაც შეეხება, რავი, სხვებისგან ვიჭერ ჩვეულებრივ სიტყვებს, ხალხურებს და შემდეგ ვმიქსავ. წარმოიდგინე, ვაჟა-ფშაველა და ემინემი რომ დამეგობრდნენ. თან ყველაზე მეტად ვკაიფობ აზიატური და ფსევდოევროპული ჰაერის მასების შერწყმაზე მეტყველებასა და აზროვნებაში.

მე: მაინც რომელი აზიატური და ფსევდოევროპული?

გურიჩა: რომელი და აი, მაგალითად: ბოროტი ლენგვიჯები ამბობენ - უკვე ხოხმაა, გესმის? როდესაც ქართულ სიტყვებში ვურევთ მეტყველების დასავლურ სტილს, ძალიან სასაცილო რაღაც გამოდის. ახლა ხომ მეორე სავალდებულო ენა ინგლისურია, ჰოდა, ხშირად ვთარგმნი ხოლმე ქართულ აფორიზმებს ინგლისურად, მხოლოდ არაპირდაპირი გაგებით.

მე: იდიომატურად.

გურიჩა: იდიომატურად კი, მაგრამ ზოგჯერ იდიოტურად გამოდის. მაგალითად: A mouse tkhared, tkhared and tkhared out a cat.

მე: მაგარია!

გურიჩა: სიტყვების თამაში ბავშვობიდან მახასიათებს. 4 წლის ვიყავი და ქუთაისში უნივერსამი იყო, აი, ისეთი, დიდი სოვიეთ სუპერმარკეტი და მე უნივერტრი შევარქვი. ვიცოდი, რომ სამი რუსულად არის „ტრი“. კიდევ იმავე პერიოდში ვამბობდი, რომ სამოთხის ვაშლი არის „ტრიჩეტირიე იაბლოკო“ და მსგავსი დეგენერატიზმები.

მე: ქუთაისის უნივერსამმა ქუთაისში ჩასვლა მომანდომა. გურიჩას დაბადების ადგილი; ქალაქი, სადაც გურიჩამ სიყმაწვილის ხანა გაატარა.

გურიჩა: მატარებლით წავიდეთ, დროის მატარებლით. ვთქვათ, 1982 წელში უკვე ვიმოგზაურეთ, ჩემი დაბადება ვნახეთ. ახლა რომელ წელში ვიმოგზაუროთ?

მე: იმ წელში, საიდანაც გურიჩას თავისი თავი ახსოვს.

გურიჩა: ჩემი მახსოვრობა ძალიან ღრმა ბავშვობიდან იწყება. ჰა, ჰა, 1985-დან. ამ დროს სამი წლის ვარ. მახსოვს ის, რომ ვუყურებ ყველაფერს, ვსწავლობ და დასკვნებს ვაკეთებ. ჩემს გაშემო ძირითადად ქალები არიან, დედა, ბებია, დეიდაშვილები. მამა ადრე გარდამეცვალა და არ მახსოვს. სულ ქალების გარემოცვაა ჩემს გარშემო. ამაზე ყოველთვის ნერვები მეშლება და ამიტომ ბავშვობიდან „ვკაცობ“. „პატარა კაცი“ - ასე მეძახიან.

მე: რას ნიშნავს „კაცობ“?

გურიჩა: ვცდილობ, სერიოზულ თემებზე ვიმსჯელო.

მე: როგორი ხარ, რა გაცვია, როგორ გამოიყურები?

გურიჩა: ვარ ძალიან მსუქანი. პუტკუნა და ყველა, დიდიც და პატარაც, ლოყებზე მჩქმეტს. ამას ვერ ვიტან და პროტესტს გამოვხატავ, მაგრამ არაა საშველი, მე კი მაინც პროტესტს გამოვხატავ და მიუხედავად იმისა, რომ ვარ მსუქანი, სულ ხეებზე დავძვრები, სულ სახურავზე ვზივარ. ხანდახან კარლსონი გამოივლის ხოლმე და... ლოყაზე მიჩქმეტს, ვაა, პატარა კაციო... და მიდის…

მე: სად იგრძნობა შენს მონაყოლში ის, რასაც ჰქვია ქუთაისური ხოხმები? დამანახე ქუთაისი.

გურიჩა: მეტი რაღა გინდა, დავდიოდი ბაღში, რომელსაც ერქვა “ბუჭუს ბაღი”. დირექტორი იყო ბუჭუ დეიდა. და ამ ბაღში ვისწავლე კეთილის და ბოროტის განსხვავება.

მე: ბუჭუ იყო ბოროტი?

გურიჩა: არა, მყავდა მასწავლებელი, აღმზრდელს რომ ეძახიან, ქალბატონი კატუშა. ძალიან ლმობიერი ქალი იყო, თავზე რომ დამემხო მთელი ბაღი, არაფერს იტყოდა. კატუშა იყო კეთილი. მეორე მასწავლებელი, რომელიც მეორე ცვლაში მოდიოდა, ზაირა მასწავლებელი, რომელსაც მე ზაურას ვეძახდი, იყო ბოროტი. ძალიან მკაცრი იყო და თან სახე ჰქონდა რაღაცნაირი, ტანითაც დიდი და ჯმუხი.

მე: და ცოტა კაცური?

გურიჩა: კიიი, იყო მასში რაღაც ვაჟკაცური. შემდეგი ეტაპი იყო რუსული ბაღი. ერთი წელი იქ დავდიოდი და ცივილურ გარემოში ვიზრდებოდი.

მე: ამ დროს უკვე იცოდი, რომ სიკეთე ყოველთვის სძლევს ბოროტებას?

გურიჩა: არა, რომელი რომელს სძლევს, მაშინ ჯერ კიდევ არ მაინტერესებდა. უბრალოდ, მთავარი იყო ერთმანეთისგან განმესხვავებინა. ამას სახის ნაკვთებზე დაკვირვებით ვაკეთებდი. ყველას ვუყურებდი, ვსწავლობდი და ვაანალიზებდი.

მე: ანუ ამ განლაგებით: ადამიანი, გამომეტყველება და შენი დასკვნა?

გურიჩა: ანუ, 1. ადამიანი, 2. ნაკვთები, 3. გამომეტყველება, 4. ხმის ტემბრი, 5. დასკვნა. მეხუთე ეტაპზე უკვე ვიცოდი ამ ადამიანთან დაკავშირებული ყველა სიტუაცია, რა დისტანცია უნდა დამეჭირა, უნდა მოვრიდებოდი თუ არა.

მე: მერე დაიწყე ამ ყველაზე მეტყველი სახეების ხატვა? და იმ სახეების გადაკეთება, რომლებიც არ მოგწონდა?

გურიჩა: ხატვას, სხვათა შორის, თავიდან ვერ ვიტანდი. ბაღში კატუშა და ზაირა მასწავლებლები სულ მაძალებდნენ, მე არ ვხატავდი. მერე დედაჩემი მოვიდა ბაღში და ჩემს აღმზრდელს სთხოვა, არ დააძალოთო. ლმობიერმა კატუშა მასწავლებელმაც არ დამაძალა, ყველას სახატავი რვეულები დაურიგა და მე - არა. ამან ჩემს ღირსებაზე იმოქმედა და მაშინ ჩემით მოვითხოვე „კარანდაში“. სახლში რომ მივედი, ვთქვი, დღეს ჩვენ ბაღში დაგვირიგეს ივატახას იმობლას. ვერავინ ვერაფერი გაიგო. არადა, უბრალოდ, უკუღმა წავიკითხე წარწერა სახატავ რვეულზე.

მე: შენ მგონი გრაფიტისაც ხატავდი, არა?

გურიჩა: თავიდან, როგორც ყველა ქართველი ბიჭი, კედლებზე სამი ასოს ხატვით ვიფარგლებოდი. მერე, ჩემმა მეზობელმა პუსკუიამ ჩამოაყალიბა როკ ჯგუფი.

მე: ვაი...

გურიჩა: სარდაფში ჩამოაყალიბა, ქუთაისურად რომ ვთქვათ, პადვალში. ჩეიტანა უსილიტელები. გააკეთა რაცხა. მის გიტარას ჰქონდა სტრუნები და არა სიმები. თვითონ თმები ჰქონდა მოშვებული... ჰოდა, თავისი სტუდიის კედლები თეთრად რომ შეღება, მერე იქ მთელი დრაკონულ-ჯოჯოხეთური დეკორაცია მე გავუკეთე. ერთი დიდი კედელი მოვხატე. ეგ იყო ჩემი პირველი სერიოზული კედელი.

მე: პუსკუიას რა ბედი ეწია?

გურიჩა: საკმაოდ პოპულარული ჯგუფი გამოუვიდა, „ბუნკერი“. კედლის მოხატვის შემდეგ „ბარაბანშჩიკად“ გამაფორმა. ცოტა ხანი მართლა ვუკრავდი, რიტმები ვისწავლე. რაც შეეხება შემოქმედებით მხარეს, მთლიანად პუსკუიას ეკუთვნოდა. სიმღერები „ძუძუზე“, „ცეცხლიან უფსკრულზე“... ახლა აღარ ვიცი, „ბუნკერის“ კარიერა როგორ განვითარდა. დიდი ხანია, პუსკუია არ მინახავს. თან იმ დროს, სხვა კედელიც გამომიჩნდა, ჩემი სახლიდან ცოტა მოშორებით იყო. იქ მარტო გავდიოდი ხოლმე და ვხატავდი. ძირითადად, სახეებს ვხატავდი და ადამიანებს, მაგრამ არა ნაცნობებს, უფრო ისეთებს, მისტიურებს, მწვანე და ვარდისფერ ადამიანებს - არაქუთაისურ ფერებში.

მე: ქურდობა არ გინდოდა, ხო? შენ ხომ ინგლისურს და კომპიუტერს სწავლობდი.

გურიჩა: კი, მე „პატიოსანი ბიჭის“ სტატუსი მქონდა. მაგრამ ისე, ეგ თეორია კარგად შევისწავლე: უბანი. ქუჩა. კაიბიჭობა. არასპრავედლივი ხელი, დაუწერელი კანონები.

მე: დასკვნა?

გურიჩა: მაშინვე დავასკვენი, რომ ქურდებად ქუთაისშიც კი არ იბადებიან, ქურდები ხდებიან, მაგრამ ეს ყველაფერი ჩემში ზიზღს არ იწვევს. ეს არის ცუდი, ბოროტი, მაგრამ მშიშარა ადამიანების მიერ აგებული პირამიდა, რომელთაც სჭირდებათ წესრიგი. წესრიგი, რომელიც სახელმწიფომ ვერ უზრუნველყო და ეს ადამიანები თვითონ იგონებენ კანონებს, რომელთა მიხედვითაც მართავს ძლიერი და არა ჭკვიანი. ეს იყო მაშინდელი ჩემი ბავშვური ლოგიკა.

მე: მიღებულია.

გურიჩა: კიდევ ჟურნალებს ვწერდი. „ივატახას იმობლას“ ფურცლებზე. პრესას ვეცნობოდი აქტიურად, მერე სათაურებს ვიგონებდი, ფოტომასალას ვხატავდი და ვწერდი სტატიებს. მახსოვს, ექვსგვერდიანი იყო, ეს ის პერიოდია, საბჭოთა კავშირი რომ ინგრეოდა, მეც ბავშვურად აღვწერდი ამ ყველაფერს. ტირაჟი მქონდა - 1. მკითხველი - ოჯახი და ნათესავ-ახლობლები, მე თვითონ ვიყავი 6-7 წლის.

მე: ახლა მითხარი, რამდენი კილო ხარ მაშინ, როცა TOEFL-ის ტესტი ჩააბარე, კონკურსის ფინალისტი გახდი, სკოლის ბოლო ერთი წელი ამერიკულ სკოლაში უნდა ისწავლო და ეს გაიგე?

გურიჩა: მაშინ ვიყავი 100 კილოზე მეტი. ვლაპარაკობდი ქუთაისური ინგლისურით. ვიჯექი მანანა მასწავლებელთან ინგლისურის გაკვეთილზე. ვიცოდი, რომ ყველა ფინალისტს უკვე დაურეკეს და მიულოცეს. ჩემთან არ დაურეკავთ. გამოვედი გაკვეთილიდან, წავედი სახლისკენ ყურებჩამოყრილი და…

მე: ყურებჩამოყრილი და მსუქანი...

გურიჩა: კი, ძალიან მსუქანი... ჩემი ძალიან დიდი პაპკით ხელში, და რომ მივედი ერევნის ქუჩაზე (ერევნის ქუჩაზე გავიზარდე), ვხედავ, რომ მთელი სამეზობლო ქუჩაშია და... და უკვე ზეიმობენ ჩემს ამერიკაში გამგზაგამგზავრებას. მე კი აზრზე არ ვიყავი. ჰოდა, მაშინ განვიცადე პირველი სულიერი ორგაზმი.

მე: დამანახე, დამანახე, როგორ გამოხატე სიხარული.

გურიჩა: როგორ გამოვხატე და ასე მეგონა, გავსკდებოდი ემოციებისგან. გარეგნულად ვცდილობდი, არ გამომეხატა, მაგრამ დავიწყე სირბილი და მოკლედ, მერე წავიდა მილოცვების სერია. მაგრამ ყველაზე სასაცილო ის იყო, რომ ქალაქი, რომელშიც მოვხვდი, თვითონ პროგრამის ამერიკელმა ხელმძღვანელმაც არ იცოდა. ძალიან პატარა ქალაქი ბროუქენ ბოუ, ოქლაჰომას შტატში. ჰოდა, პირდაპირ გამომიცხადეს, არ ვიცით სად გიშვებთ, პირველად გვესმის ეს სახელიო, მაგრამ დიდად არ განმიცდია, სულ არ მაინტერესებდა, სად იყო ჩემი ქალაქი, მთავარი იყო, ამერიკაში მივდიოდი. წასვლამდე ერთი საინტერესო ამბავი მოხდა. დედაჩემის მეგობარმა ცისანა კორკოტაძემ გაფრენამდე რამდენიმე საათით ადრე მთაწმინდაზე ამიყვანა, გადმომახედა და ტირილით მითხრა: „შვილო, შენ ამაზე ათასჯერ უფრო განათებულ, გაკაშკაშებულ ხედებს ნახავ (მაშინ თბილისი ბნელი იყო), მაგრამ იცოდე, რომ ამაზე ლამაზი ხედი შენთვის არ არსებობს, რადგან ეს შენი მშობლიური ხედიაო. ახლა მეცინება, მაგრამ მაშინ ცრემლები მომერია, ოოო, როგორ განვიმსჭვალე… მოკლედ, წავედი, ჩავედი და სად ჩავედი. აი, აქედან დაიწყო რევოლუცია ჩემში. ეს არის განცდა, რომელიც არასოდეს დამავიწყდება. წარმოიდგინე, 16 წელიწადი ქუთაისში და უცებ სადღაც... ზღაპარში. ზღაპარში არა იმიტომ, რომ ძალიან მაგარი იყო, უბრალოდ სხვა სამყაროა, სხვა პლანეტა. თან მეშინოდა, თან მიხაროდა, რაღაც უცნაურობის და სიახლის განცდა მქონდა...

მე: ენის არ გეშინოდა?

გურიჩა: არა, ენის არა, მართალია, ქუთაისური ინგლისურით ვლაპარაკობდი, მაგრამ მაინც ყველას ესმოდა, რასაც ვამბობდი.

მე: რას გულისხმობ, ლექსიკას თუ აქცენტს?

გურიჩა: ორივეს, და ახლაც შემიძლია ქუთაისური ინგლისურით ლაპარაკი. ლეთ'ს კუნცხ, სიმონ… ვი ხევ თუ დისქას ზის ქვესჩენ ხია… ორ ვი ხევ თუ გოუ აპ თუ ზე ქურდ… აი ემ ნოთ ვეისინგ ჰის მორდა სიმონ და ეგეთები...

მოკლედ, პირველ დღეს ცოტა ვიტირე, მაგრამ მერე შიშის მიუხედავად, მაინც გავიხსენი და მაშინვე დავამუღამე იქაურაობა. და რაც ყველაზე მთავარია ამ დროს, არც შეცდომების დაშვების მეშინოდა.

მე: ჰოდა, აი, გურიჩ, შენი პირველი ამერიკული შეცდომა.

გურიჩა: ოოო, რამდენიც გინდა, იმდენი. თუნდაც ლაპარაკის დროს. სიტყვა cock-ზე დამემართა მაგარი ამბავი. მე ქუთაისში მასწავლეს, რომ cock ნიშნავს მამალს. ეს გათავისებული მქონდა ძალიან კარგად. ერთი კვირის ჩასული ვარ. მოგეხსენებათ, ოქლაჰომა ფერმერების სამშობლოა, აქედან გამომდინარე, შინაური ცხოველები და ფრინველები ბევრს ჰყავს და ამით ამაყობენ. მოკლედ, ჩემი კლასელის - ტოდის სახლში ვარ სტუმრად. საღამოა. მამამისმა გადაწყვიტა, სახლი და კარ-მიდამო დამათვალიერებინოს, უკანა ეზოში გამიყვანა, სადაც ფერმა ჰქონდა. მომატარა ყველაფერი და თან ტრაბახობდა, ეს ჩემი ხარებიაო, როდეო ხომ იციო - მიხსნიდა. ბოლოს, მაჩვენა თავისი მოჩხუბარი მამლები. ერთი მათგანი გამორჩეული იყო. მგონი, ლუკასი ერქვა იმ მამალს, უზარმაზარი იყო, წითელი...

მეორე დღეს ლიტერატურის მასწავლებელი გვეუბნება, დღეს ზეპირი გადმოცემის უნარზე გავამახვილებ აქცენტსო, ამიტომ გამოდით და რამე მოვლენის შესახებ თქვენი შთაბეჭდილებები დალაგებული ენით მოყევითო. აი, მაგალითად, დეივიდ, შენ გამოდი და მოუყევი კლასს, როგორია შენი ამერიკული შთაბეჭდილებებიო. და მეც დავიწყეე, მეთქი, ნუ, ამერიკა ასეთია, ისეთია, ვგიჟდები, კარგი ოჯახი მყავს, ყველაფერი თითქმის ახალია ჩემთვის, მაგრამ რამაც ყველაზე მეტად გამაოცა, იყო... და ვყვები წინა საღამოს ისტორიას. რომ ტოდის სახლში ვიყავი სტუმრად და რომ საღამოს მამამისმა უკანა ეზოში გამიყვანა და თავისი BIG RED COCK მაჩვენა, რომელმაც ისე მომხიბლა-მეთქი, რომ... ეგეთი რამ საქართველოში არ მინახავს-მეთქი. მე მამალი მაქვს მხედველობაში. კლასი კიდევ იხოცება სიცილით, თავიდან ვერ მიხვდი, რა ხდებოდა, მერე მითხრეს, რომ ამ სიტყვას კიდევ სხვა მნიშვნელობა ჰქონდა. ძალიან შემრცხვა, ორი დღე არ მინდოდა სკოლაში წასვლა…

მე: ახლა ვნახე, 3.491 ყოფილა შენი ბროუქენ ბოუს მოსახლეობის რაოდენობა. მართლა საიდან უნდა ცოდნოდა იმ შენ პროგრამის ხელმძღვანელს ამ ქალაქის მდებარეობა. დაკარგული ქალაქები რომ არის, ეგეთი იქნებოდა... ღვთისპირიდან გადავარდნილიო, რომ იტყვიან…

გურიჩა: შენ ქეინი ნახე, ბოლო ექვს თვეს ჩემს ოჯახთან ერთად ქეინიში გადავედი, იმ ქალაქში საერთოდ 2 ათასი კაცი ცხოვრობდა.

მე: რა მაგარია ამერიკული პროვინცია, არა? აი, სად იპოვი სიტყვის მასალას, თუ იპოვი.

გურიჩა: ყველა პროვინციას აქვს თავისი აუცილებელი ელემენტები. აუცილებლად უნდა ჰქონდეს ერთი პოლიციის დეპარტამენტი, რომელშიც ერთი პოლიციის შერიფი მუშაობს, ერთი ფოსტის შენობა, რომელშიც ასევე ერთი კაცი მუშაობს. ყველა გამვლელი ერთმანეთს იცნობს და ცხადია, პოლიციის შერიფმაც ყველას სახელი იცის. აცვია უნიფორმა და დადის, მეტი დანიშნულება მას არ გააჩნია, თუ რა თქმა უნდა რაიმე ისეთი არ მოხდა, რაც იშვიათად ხდება. ჰოო... და კიდევ ეკლესია. ბაპტისტური ეკლესია, სადაც ზოგი იძულებით, ზოგიც პონტის გამო, ზოგიც კი იმიტომ დადის, რომ მოდაა. და ყველაზე საინტერესოა ის კატეგორია, რომელიც ეკლესიაში დადის იმიტომ, რომ უნდა სამოთხეში მოხვდეს. უნდა და მორჩა! ასეთები ცდილობენ, რომ იყვნენ ძალიან „სმაილიკები“, ძალიან კეთილები, მთელი არტისტიზმია ჩადებული მათ ყოველდღიურ ქცევაში, თამაშობენ ძააააალიან ზეკეთილ ადამიანებს, არადა, რაში სჭირდებათ, ისედაც ყველა ერთნაირია. კარგად ვიცნობ ასეთებს იმიტომ, რომ ეკლესიაში ვუკრავდი ორღანზე, ქუთაისურ ქურდულებს.

მე: აააააააა…

გურიჩა: კი, ეგრე იყო. ოჯახი დადიოდა კვირაობით და ერთხელ მეც გავყევი, ნანახმა აღმაფრთოვანა: მოძღვარი იყო ელექტრო გიტარით, ჰქონდათ ეკლესიასთან არსებული საკალათბურთო გუნდი, რომელიც ეჯიბრებოდა მეორე ეკლესიასთან არსებულ საკალათბურთო გუნდს. იმარჯვებდა მეგობრობა. ჰქონდათ სამოთხის კარის სახელობის ორცხობილების ზეიმი - საკვირაო სკოლას ერქვა ასე.

მე: ამერიკული პროვინციული ცხოვრების აბსურდები...

გურიჩა: მაგრამ ძალიან მაგარი იყო ეს ყველაფერი. გააჩნია რა თვალით შეხედავ. თუ ისევე სერიოზულად მიუდგები, როგორც თვითონ უდგებიან, ძალიან მოსაწყენია, მაგრამ მე გარედან ვუყურებდი და მართლა ძალიან სახალისო იყო.

მე: ცოტა დრო რომ გავიდა, მერე, ალბათ, იოლი იყო გარედან შეხედვა და იუმორით მიღება, მაგრამ თავიდან?

გურიჩა: არა, მალევე ავუღე ალღო და მერე ჩემს იუმორისტულ დაკვირვებებს უკვე ყველას ვუზიარებდი. ერთხელაც ავდექი და მონოლოგი წავიკითხე ეკლესიაში, სათაურით - „გარეშე თვალით დანახული თქვენ“, ანუ რამდენად სასაცილო იყო ეს ყველაფერი.

მე: პირდაპირი და დაუნდობელი იყავი?

გურიჩა: პირდაპირი კი, მაგრამ დაუნდობელი არა, საწყენად არ მიუღიათ.

მე: ტაშიც დაგიკრეს?

გურიჩა: ბისზე გამოვედი სამჯერ.

მე: და ორღანზე დაკვრა? ეგეც ღადაობის ნაწილი იყო?

გურიჩა: არამარტო. კარგი ჟღერადობა ჰქონდა. ქუთაისში, ერევნის ქუჩაზე ნასწავლი დები იშხნელების სიმღერები კარგად ჟღერდა. ოვაციები არ წყდებოდა დიდხანს.

მე: ამერიკაში ხატავდი? თუ ნაკვთების და გამომეტყველებების მიხედვით გაკეთებულ დასკვნებს მხოლოდ სიტყვით გამოსვლითა და პროვინციულ ეკლესიაში დები იშხნელების სიმღერების დაკვრით გამოხატავდი?

გურიჩა: არა, იქაც ვხატავდი ცოტ-ცოტას, ოღონდ ფანქრით. ჩვენი სკოლის სიმბოლო იყო პანტერა, თუ ავაზა და დედალ-მამალი ავაზა დავხატე. დირექტორი ისე აღფრთოვანდა, რომ კაბინეტში დაიკიდა. შარშან ჩავედი და ვნახე, რომ კიდევ იქ უკიდია. ძალიან გამეხარდა. ფოტოშოფში მაიმუნობა 2001-ში დავიწყე. ჩემით დავიწყე. ძალიან მომეწონა და გავაგრძელე და გავაგრძელე.

მე: ახლა შენს კომპიუტერში შენი ფოტოხულიგნობების რამდენი ფაილია?

გურიჩა: ხულიგნობის 2139 ფაილია, მაგრამ გაფანტულია სხვადასხვა ადგილას, სულ 4 ათასამდე ფაილი იქნება. დანარჩენი არის „არტი“, სადღაც 200-მდე.

მე: რას ეძახი შენ არტს?

გურიჩა: რა ვიცი, სხვანაირად პოპ არტს ვეძახი, ანდა პოსტერ არტს. არტში ბევრი პორტრეტი მაქვს დახატული: გოგი გვახარია, რობერტ სტურუა, სალვადორ დალი, ჯოკონდა და ა.შ. ეს უფრო პოპ არტის სტილია.

მე: და როცა ხულიგნობის ხასიათზე ხარ?

გურიჩა: მაშინ ვიღებ ადამიანს, ვაჭრი თავს, ვამაგრებ მეორე ადამიანის ტანზე, ვარგებ კარგ სიტუაციას და ვაწებებ კარგ სლოგანს.

მე: ამ შემთხვევებში პოლიტიკურ განცხადებებსაც აკეთებ, ხო? იღებ აქტუალურ პოლიტიკურ ფიგურებს, და არა მარტო ფოტოშოფის ფუნჯებით ეთამაშები, არამედ სიტყვებითაც, ანუ აი, იმ კარგ სლოგანებს აწებებ. არტში კი - უფრო უორჰოლის ნაკვალევზე დგახარ, არა? (რეზიუმირება გაგიკეთე).

გურიჩა: ნამდვილად ეგრეა. ოღონდ არა მარტო უორჰოლის. თან საქმე ისაა, რომ თავიდან, როცა ფოტოარტის კეთება დავიწყე, არ ვიცოდი ვინ იყო უორჰოლი, რაც ერთი მხრივ, სირცხვილია.

მე: კარგი რა, მართლა? ორიგინალში არც ახლა არ გაქვს არც ერთი პოპარტისტის ნამუშევარი ნანახი? ამერიკის მუზეუმებში?

გურიჩა: არა, არც ორიგინალში არ მინახავს არაფერი... ამიტომ მართლა ვერ ვხვდები, ვისი გავლენა მაქვს. მეგობარმა მითხრა წელიწადნახევრის წინ, ვა, უორჰოლებს აკეთებო და ვის-მეთქი? მერე გავნათლდი და მეც შემიყვარდა ენდი. რაც შეეხება არტს, კიდევ იმას გეტყვი, რომ ჩემთვის არტი ის, არის, რაც ადამიანში ემოციის დიდ ტალღას იწვევს. თუ ამას მოახერხებ, ეგ არის არტი. შეიძლება არ იყოს სასიამოვნო სანახავი, მაგრამ იყოს უცნაური და განსხვავებული, მთავარია, გადმოსცე შენი ხედვა და ძალიანაც კარგია, თუ ცოტა სხვანაირად ხედავ.

მე: 200-მდე არტი უკვე ბევრია. წარმოიდგინე, რომ კიდევ მიამატე, მერე გადაარჩიე დიდ ფორმატზე, მაღალი ხარისხით დაბეჭდე და ახლა მითხარი, სად გამოფენ? სად იქნება ის იდეალური საგამოფენო ადგილი?

გურიჩა: ძალიან მინდა სადმე მიტოვებულ შენობაში გამოფენის გაკეთება. აი, იქ, შავ კარკასს რომ ეძახიან, სადაც მხოლოდ ბოძებია. ასეთი შენობები ბევრია. მთავარია, რომ ვიშოვო ფული და ეს ნახატები დიდ ფორმატზე გადავიტანო, ძალიან დიდ ტილოებზე.

მე: გურიჩ, ახლა, სანამ ჩვენ ვლაპარაკობდით, შენ ჯერ დათო იყავი - ქუთაისში, შემდეგ დეივიდ - ბროუქენ ბოუში და მერე გურიჩა - ენდის ბიჭი. ახლა შენი არაერთგვაროვანი ბუნების კიდევ ერთი არაერთგვაროვნება: თითის ანაბეჭდები, სისხლიანი დანა და შერლოკ ჰოლმსი…

გურიჩა: ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც ამერიკიდან თბილისში ჩამოვედი და სამსახურის ძებნა დავიწყე. სანამ კრიმინალისტიკაში მივიდოდი, „შერატონ მეტეხი პალასი“ ავაშენე. სწორედ მაშინ მიდიოდა მშენებლობა. ჩვეულებრივ თარჯიმნად მივედი, მაგრამ ათას საქმეს ვაკეთებდი, რაც მთავარია, მშენებლობის ძირითადი პრინციპები ვისწავლე. სადაც შევდივარ, ყველგან ვიცი, რატომ გაჩნდა ბზარი, რა წუნი აქვს ოთახების დაგეგმარებას და ა.შ. შემდეგ დადგა 2002 წელი, დავიწყე მუშაობა SAIC-ში, სამეცნიერო ტექნოლოგიების საერთაშორისო კორპორაციაში. იქაც თარჯიმნად მივედი, და სამსახურის პირველ დღეს აზრზე არ ვიყავი, რას ნიშნავდა სიტყვა - ფორენსიც - ამ დარგში ყველაზე ხშირად გამოყენებადი სიტყვა, კრიმინალისტიკაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტია. არადა, მევალება ტრეინინგების და დოკუმენტების თარგმნა იმ თემაზე, რომლის გაგებაშიც არ ვარ.

მე: ალბათ, იმან გიშველა, რომ საინტერესო იყო.

გურიჩა: კი, ძალიან საინტერესო. სანამ ტრეინინგებს ჩავატარებდით, მთელი მათი მასალა უნდა მესწავლა. მეც ვისწავლე. მერე საყვარელი სფეროებიც გამიჩნდა კრიმინალისტიკაში. ახლა დაქტილოსკოპიაზე ვგიჟდები.

მე: ეგ რაღაა?

გურიჩა: თითის ანაბეჭდების გამოკვლევა და მთელი ანალიზი, მოკლედ რომ გითხრა. მერე იყო ყალბი ფულის დადგენა, ყალბი დოკუმენტების ექსპერტიზა. მოკლედ, თავიდან თუ მეგონა, რომ ეს იყო სამსახური, რომელიც მხოლოდ ხელფასის გამო დავიწყე, მერე გახდა სამსახური, რომელმაც ძალიან ჩამითრია და დიდი ცოდნა მომცა. თან ბევრს ვმოგზაურობდი. ქართველ კრიმინალისტებს დავყვებოდი მივლინებებში. ერთხელ ლოს ანჯელესის მორგშიც ვიყავი, სადაც ასობით გვამი ინახება და ერთდროულად ათასობით გვამის გაკვეთა მიმდინარეობს. იცი როგორი ლაბორატორიები აქვთ? გაგიჟდები, ისეთი აღჭურვილია ყველა ოფისი და ისეთი წვრილმანების დადგენა შეუძლიათ.

მე: და, ალბათ, რა შეგრძნებაა, რომ ამ ჰაი-თექ შენობაში, შენს ირგვლივ სულ გვამებია!

გურიჩა: არ იყო ცუდი შეგრძნება. მახსოვს, რომ შევედით, ეგრევე ერთი ძალიან სქელი ზანგი შემოიტანეს. იქნებოდა 300 კილომდე, პატარა თავი ჰქონდა, ტყვიით იყო მოკლული და პირდაპირ თვალებს შორის ჰქონდა ტყვია მოხვედრილი. იმდენად დიდი გვამი იყო, რომ ერთი სასექციო მაგიდა არ ეყო და ორი შეაერთეს.

მე: ახლა მითხარი, ყალბი ფული როგორ ამოვიცნო?

გურიჩა: გააჩნია ფულს. ყველა ქვეყნის ფულს სხვადასხვა დამცავი ნიშანი აქვს და გაყალბების ბევრი მეთოდი არსებობს.

მე: აი, ეგ უფრო საინტერესოა, მაშინ როგორ გავაყალბო?

გურიჩა: ყველაზე საინტერესო იყო კოლუმბიელების გაყალბებული დოლარების სერია. ანუ, აკეთებენ რას: დოლარი დამზადებულია სპეციალური ქაღალდით, რომლის მიმსგავსებაც ძალიან ძნელია. ანუ ქაღალდის ხარისხს თუ გაარტყი, ჩათვალე, რომ სხვა დეტალები მხოლოდ ცოდნაზეა დამოკიდებული. მაგრამ, აი, ტრეინინგზე ჩამოგვიტანეს კოლუმბიელების გაყალბებული კუპიურების ნიმუშები, გავგიჟდი. ვერანაირად ვერ გავარჩიე ნამდვილისგან. ქაღალდიც ზუსტად ისეთი იყო და მასალაც ისეთი ჰქონდა, როგორც ნამდვილ დოლარს, ვიზუალიც და დამცავი ნიშნებიც უმაღლეს დონეზე იყო შესრულებული. ასეთი ხელოვნების მიღწევა იმ კოლუმბიელებს ძალიან ძვირი დაუჯდათ, მაგრამ ღირდა, მგონი. ეტყობა, როგორღაც გაიგეს ქაღალდის დამზადების საიდუმლო, ანუ რეცეპტი, მაგრამ შენ არ მკითხო ახლა, რა მასალააო, თორემ მეც დამიჭერენ, შენც დაგიჭერენ და ტრიფონასაც დაიჭერენ.

მე: ამდენი ხანია, მანდ აღარ მუშაობ და დეტალები მაინც ასე კარგად გახსოვს?

გურიჩა: არა, კრიმინალისტიკა ისეთი სფეროა, რომ თუ არ ვარჯიშობ, ხავსი გეკიდება და გავიწყდება. ამიტომ საჭიროა პრაქტიკა. მეც თეორიებს ჩემთვის „ვიმეორებ“ ხოლმე, მაგრამ ვცდილობ პრაქტიკაშიც ვივარჯიშო, ანუ ვიღებ ანაბეჭდს, თუ საეჭვო კუპიურა ჩამივარდა ხელში, ეგრევე ვამოწმებ.

მე: ისევ მაგ სფეროში დაბრუნდები?

გურიჩა: არა, არ ვაპირებ.

მე: კარგი, ეს დეივიდ ხაბურძანია ცოტა საშიში ადამიანია, ისევ გურიჩასთან ურთიერთობა მირჩევნია. ასე რომ, იცვალე სახე და მითხარი, თვითირონიული თუ ხარ? ამდენ რამეს და ვინმეს რომ ატარებ შენს იუმორში, თვითონ შენ?

გურიჩა: რას ამბობ, თვითირონიული კი არა, ზოგჯერ მეშინია, ეს ყველაფერი უთავმოყვარეობაში არ გადამივიდეს. მაგრამ ხო იცი, ადამიანი, რომელსაც არ შეუძლია ირონიის მათრახი საკუთარ თავზე გადაატყლაშუნოს, ასეთ ადამიანს აშკარად კომპლექსები აწუხებს.

მე: და რა გეჩვენება შენს შესახებ სასაცილო? აი, რაზე ვიღადავებდი შენზე მეგობრულად?

გურიჩა: ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, დავიბადე საქართველოში, ქუთაისში, ვარ მეგრელი და გავიზარდე ერევნის ქუჩაზე, ჩემგან კარგი რამე გამოვა? ხო, და კიდევ ის, რომ 174 სანტიმეტრს ვერ გავცდი, არადა, რაც მე სტაფილო მაქვს ნაჭამი, ახლა NBA-ში უნდა ვიყო და კალათბურთს ვთამაშობდე, მაგრამ ბუნებამ ჰიტლერისა და ნაპოლეონის ცოდვა მე დამადო მხრებზე... ახლა არ გამომდის, ისე, ბუნებრივ სიტუაციებში უფრო სასაცილოდ გამომდის თვითირონია.

მე: და ეგ გოგოებსაც მოსწონთ?

გურიჩა: ჩემს პირველ სიყვარულს ინგა ერქვა. ამ თემის აგორება გინდოდა, ხო?

მე: !!!

გურიჩა: პირველად სიყვარული ბაგა-ბაღში მეწვია, 2 წლის ვიყავი და ინგა მიყვარდა და სიყვარულის ნიშნად, თმით ვათრევდი ხოლმე, ანუ თმებს ვქაჩავდი.

მე: იმედია, მეთოდიკა შეცვალე. და კიდევ იცი, რაა? ამერიკელი გოგო და ქართველი გოგო - აიღე და შეადარე.

გურიჩა: გაცვეთილი თემაა, ყველამ ვიცით, რომ ქართველ გოგოებს აქვთ გამახვილებული ღირსების შეგრძნება და უკადრისობის მომენტი, ეს ბუნებრივია და ცუდს ამაში ვერაფერს ვხედავ. ამერიკელებს ეს არ აქვთ. უფრო თავისუფლები არიან, ნაკლებად შინაგანად ჩაკეტილები. მაგრამ საერთოდ, ქალს ჩემთვის ეროვნება არ გააჩნია. რაც შეეხება ვიზუალს, მაგრამ - არა, მოდი, შინაგანით დავიწყოთ. გოგო, როგორც ადამიანი. არა, არა, ისევ ვიზუალი, რადგან პირველი კონტაქტი მაინც ფიზიკურია. რაც თვალში მოსახვედრი აქვს გოგოს, მეც ის მხვდება, მაგრამ მე თვითონ ყურადღებას ვამახვილებ თვალებზე. მეტყველი, მრავლისმთქმელი თვალები მომწონს და არ არის აუცილებელი, იყოს ისეთი, ირმის თვალებს რომ ეძახიან. ხო, და ზოგადად, არ მომწონს ჩემზე მაღალი გოგოები, შეიძლება კომპლექსია, არ ვიცი. თან, არ გვინდა რა ქალებზე ლაპარაკი. ზოგადად, არ მიყვარს ეს თემა, არ მიყვარს, როცა მამაკაცი ქალზე საუბრობს, განსაკუთრებით მეზიზღება ის, სუფრებზე რომ იწყებენ მანდილოსნებზე ლაპარაკს, აბა, ფეხზე წამოვუდგეთ მანდილოსნებს. თვითონ ეს სიტყვა რაღაც „ნიტოა“ ჩემთვის. მოკლედ, ქალი ფიზიკურადაც და გონებრივადაც განვითარებული თუა - მომწონს. და თუ აქვს იმის უნარი, რომ არ დაკარგოს შარმი, იყოს მუდამ გამომწვევი, დამაინტრიგებელი. ანუ ქალი, რომელიც არ ბერდება. მინახავს 20 წლის გოგო, რომელიც ერთი შეხედვით მოგეწონება, მაგრამ ერთ ისეთ მიმიკას დაიჭერ, რომ მიხვდები - ბებერია. უბერებელი ქალბატონები მიზიდავენ.

მე: და როგორ ექცევი ამ უბერებელ ქალბატონებს, ცოლად მოიყვან რომელიმე მათგანს?

გურიჩა: ახლა მაქვს ურთიერთობა, რომელსაც იმედია წერტილს არ დავუსვამ, როგორც ერთხელ მოხდა ჩემს ცხოვრებაში. წერტილის ნაცვლად, ამჯერად მრავალწერტილს გამოვიყენებ, ანუ ეს ურთიერთობა ყოველთვის მექნება და არასდროს დავასრულებ. ცოლს, ალბათ, მოვიყვან, მაგრამ შეიძლება არ წავიდე მმაჩის ბიუროში და უბრალოდ, ჩემთვის ვიცოდე, რომ ეს არის ჩემი ოჯახი. ოჯახი - მაინც აუცილებელია.

მე: ჯვრისწერა? რაღაც შეგატყვე, რომ ცოტა ათეისტი ხარ...

გურიჩა: არა, მე უბრალოდ ჩემი ღმერთი მყავს. ანუ, დახატული და შექმნილი ღმერთის არ მჯერა. ჩემთვის ღმერთია ყველა ადამიანი, რომელიც პოზიტივს უბერავს.

მე: ბობ მარლის ფილოსოფია.

გურიჩა: ჩემიც.

მე: ანუ, როცა სადღაც ზევით იყურები, ბევრი ჰაერი რომ ჩაგდის ფილტვებში და მთელ კოსმოსს გრძნობ, მაშინ ღმერთი არ გახსენდება? არ გეჩვენება, რომ რაღაც სხვა განზომილებებიც არსებობს შენის გარდა?

გურიჩა: არააა, ღმერთი აქ არის. როდესაც ყურებჩამოყრილ ადამიანს სიცოცხლის სტიმულს დაუბრუნებ, მაშინ ხარ ღმერთი.

მე: და სინანულის გრძნობა? ცოდვის განცდა?

გურიჩა: სინანული არასდროს არ მაქვს. უბრალოდ ვხვდები, რომ რაღაც ცუდი გავაკეთე და ამით ვიღაცას, ან საკუთარ თავს ვავნე, მაგრამ იმის ილუზიას არასდროს არ ვიქმნი, რომ აღარ გავიმეორებ.

მე: და სიცოცხლე გარდაცვალების შემდეგ?

გურიჩა: მამა რომ გარდაიცვალა, მეუბნებოდნენ, რომ მოსკოვში წავიდა და მალე ჩამოვა. მე კი ყოველთვის ვიცოდი, რაც იყო და როგორც იყო. ძალიან რეალისტურად ვიცოდი ყველაფერი. ეს ტყუილები იმას ჰგავდა, ანდაზაში რომ არის, ბრმას ცოლი მოუკვდა და უმალავდნენო. მე მშრალად ვუყურებ ყველაფერს, ანუ ყველაფერს თავის სახელს ვარქმევ.

მე: და სად პოულობ მერე ადგილს ფანტაზიისთვის?

გურიჩა: როცა ყველაფერს თავის სახელს არქმევ, უფრო მეტი საშუალება გეძლევა იფიქრო არაბუნებრივ მოვლენებზე. ისე, ძალიან რთული საკითხია...

მე: ძალიან და ამიტომ, მოდი, ზედაპირულობას დავჯერდეთ. გურიჩ, შენ - ქუთაისში დაბადებული, ერევნის ქუჩაზე გაზრდილი, ამერიკაში შინაგანი რევოლუციის გადამტანი, კრიმინალისტიკის ექსპერტი, პოპ არტისტი და მეშარჟე ბიჭი ხარ, ანუ რაღაც გაგებით - უნივერსალური. და ეროვნულობის გაგებით რა ხარ? ანუ, რატომ ხარ თბილისში? არ გიფიქრია, რომ აიყარო აქედან და წახვიდე?

გურიჩა: იცი, ბევრჯერ ვცადე წასვლა, ვფიქრობდი, აღარ ჩამოვალ-მეთქი, ეს ბოლო წერტილია-მეთქი, მაგრამ ყველანი ხომ ჩვენი დედა-სამშობლოს ჩილდრენები ვართ. და თან საქართველოზე მაგარი ქვეყანა მართლა არ არსებობს. არა იმიტომ, რომ ჩვენი მთებიიი… არა, უბრალოდ იმიტომ, რომ ჩვენ ყველას აქ გვაქვს ჩვენი ადგილი, ჩვენც ამ აბსურდულ-ანეკდოტური ცხოვრების ნაწილი ვართ… და თუ იმის უნარი გაქვს, რომ ხანდახან ოდნავი დისტანცირება მოახდინო აქაურობისგან და იღადაო ამ ყველაფერზე, მაშინ მართლა არასდროს მოგინდება აქედან წასვლა. ანუ, ერთნი წვალობენ, მეორენი ხალისობენ. მე მეორე ვარ. ძალიან მომწონს საქართველოს ფაქტურა.

მე: იუმორი გადაგვარჩენს.

გურიჩა: რას ამბობ, სად იკაიფებ სხვაგან ამდენ რამეზე? თუნდაც საბჭოთა გადმონაშთები მეტყველებასა და ცნობიერებაში: „მანეთი“, „კაპიკი“, „მადონას სერვიზი“, „სერვანტი“, „ვიტრინა“, „ნორკის შუბა“, „ერთი მე მეცვა და მეორე ბრეჟნევის ცოლს“, „ლუდოვიკო“ „სტენკა“, „სპალნა“...

მე: ამის გარეშე ცხოვრება არ შეგიძლია?

გურიჩა: დიახ! ამის გარეშე არამც და არამც!

მე: გიჟი ხარ, და თან ვირტუალური.

გურიჩა: მაშინ ესეც ჩემი ვირტუალური სიგიჟე.

P.S. ჩეთს გარეთ, ტეტ-ა-ტეტ, ერთხელ გურიჩას ვუთხარი, გურიჩ, ასე თავის ასაკზე მეტად განვითარებულ ბიჭს, როგორიც შენ ხარ, მთელ მსოფლიოში სულ ორ-სამს ვიცნობ-მეთქი. არაო, ასაკზე წინ კი არ უნდა იყო, უკან უნდა იყო და უფრო ბევრს მოასწრებო, უფრო წინ წახვალო. სასწრაფოდ დავიმახსოვრე და გურიჩას ნაკვესების ფაილში ჩავინიშნე. მგონი, ეს ნაკვესები ოდესმე წიგნადაც გამოიცემა…

ავტორი: მაიკლ სფექთერი, „ნიუ იორკერი“
ინგლისურიდან თარგმნა თამარ ბაბუაძემ
ილუსტრაცია: მაია სუმბაძე

Reprinted by the permission of International Creative Management, Inc
© 2004 by Michael Specter
Originally published in The New Yorker

მიუჩა პრადა პოლიტიკური მეცნიერების დოქტორია.
საკუთარ თავს ფემინისტს უწოდებს.
„მე ვამზადებ ტანსაცმელს. ეს სულელურია, მაგრამ ეს ჩემი საქმეა“.

გასულ თვეში, მილანში დაგეგმილ შემოდგომის კოლექციის ჩვენებამდე ათი დღით ადრე, მიუჩა პრადა ნერვიულობამ აიტანა. ასე ამბობს თვითონ. არადა, წინა საღამოს თავს მშვენივრად გრძნობდა. კარგ ხასიათზე იყო და ეს ურთიერთობაზეც ეტყობოდა, ყველას ხალისით ესაუბრებოდა. თანაც ჩვეული ექსცენტრულობით ეცვა: მწვანე ლიმონისფერი ქვედაბოლო, მოოქროსფრო, ღილებიანი ქაშმირის ზედა, მოკლე, შავი წინდა და ისეთი მოუხერხებელი ყავისფერი „ინსპექტორები“, რომ, წესით, ასეთს მხოლოდ მონაზონი, ანდა გოლფის მოთამაშე თუ ჩაიცვამდა; ანდა რატომ... მიუჩა პრადაც.

მოკლედ, დიზაინერი ჩვენებისწინა ნერვიულობამ აიტანა. მაგრამ მალე ოდნავ გადაუარა. მეორე დილას, როცა ოფისში შეაბიჯა, თავს ოდნავ უკეთ გრძნობდა. ვალენტინობის დღე იყო და მისი ქორწინების დღის მეჩვიდმეტე წლისთავი, თუმცა, ოთახში არც ვარდები ჩანდა, არც ლამაზად შეფუთული შოკოლადი და არც შამპანური. მაგიდაზე მხოლოდ წყლის ბოთლი და თანაბრად დაჭრილი ფორთოხლით სავსე თეფში იდო. და ხო, ყველა კუთხეში ყავა და ყავის ფინჯანი. არც პრადას ქმარი, ჯიუტი და არტისტული ტოსკანელი - პატრიციო ბერტელი - ჩანდა სადმე. გაირკვა, რომ იმავე დილას ბერტელი, რომელიც პრადას იმპერიის აღმასრულებელი დირექტორი გახლავთ, ადრიანად, თავისი თვითმფრინავით ფლორენციის მახლობლად, პრადას ფეხსაცმლის ერთ-ერთ ქარხანაში წარმოების პროცესის შესამოწმებლად გაფრინდა.

მიუჩას ვკითხე, გწყინთ, თქვენი ქორწინების დღე მეუღლის გარეშე რომ უნდა გაატაროთ-მეთქი, მან კი მიპასუხა: „რას ამბობთ, მეხუმრებით? მადლობა ღმერთს, ჩემი ქმარი დღეს რომ აქ არ არის. აუცილებლად თავის იდეებზე დამიწყებდა ლაპარაკს. და ახლა ისეთ გუნებაზე ვარ, რამე რომ ეთქვა, ალბათ, შემომაკვდებოდა კიდეც“.

მსგავს გუნებაზე პრადა მაშინ არის ხოლმე, როცა ტრადიციული დილემის წინაშე დგას. დიზაინერი ხომ თითქმის ყოველ წუთს იმაზე ფიქრობს, თუ როგორ შეუხამოს ერთმანეთს „პრადას“ საერთაშორისო კორპორაციის კომერციული მოთხოვნები და პირადი ესთეტური სურვილები. „მინდა მსოფლიო ვმართო, მინდა სახელი „პრადა“ ყოვლისმომცველი გახდეს, - მითხრა მან არცთუ ხუმრობით, - მაგრამ ამავე დროს მინდა ის ვაკეთო, რისი კეთებაც და რისი ჩაცმაც მომწონს“. მართლაც, თითქმის შეუძლებელია ავანგარდულიც იყო და თან ძალიან წარმატებულიც. პრადამ ეს იცის, მაგრამ ფარ-ხმალს მაინც არ ყრის. „დღეს ცუდი დღე გვაქვს“ - მითხრა პრადამ - „არაფერი გამოდის. არც საყელო, არც სილუეტი, არც ფერი და არც ქსოვილი. არაფერი! ეს ყველაფერი ტანსაცმელს არც ჰგავს. არადა, გონებაში ზუსტად ვიცი, რაც მინდა, მაგრამ ქსოვილში ვერაფრით გადმოვიტანე. არ ვიცი, რა ვქნა“.

ქალის ტანსაცმლის პირველი ხაზი მიუჩა პრადამ 1988 წელს წარმოადგინა. მას შემდეგ, ის განუწყვეტლივ აკანონებს ახალ ტენდენციებს. პირველი სენსაცია მოდის სამყაროში ინდუსტრიული ნეილონისგან შეკერილი და ტყავით დამუშავებული შავი ხელჩანთით მოახდინა. ის გამოჩენისთანავე საკულტო აქსესუარად იქცა და სწორედ ამ ხელჩანთით აიღო სტარტი პრადას რამდენიმემილიარდიანმა კონგლომერატმა.

ხელჩანთით დაწყებული ნოვაცია პრადამ სამხედრო ტანსაცმლის კოლექციით გააგრძელა, რამაც უტილიტარული გოგოს საყოველთაო იმიჯი დაამკვიდრა. შემდეგი სენსაცია გადაზნექილი, ე.წ. „საბრინას“ ქუსლიანი ფეხსაცმლით გამოიწვია, რასაც უზარმაზარი „ტანკეტკები“ მოჰყვა. „პრადას“ სახლის ირგვლივ მორიგი აჟიოტაჟი 2000 წელს ატყდა, როცა დიზაინერმა ბოულინგის ტიპის, მეტისმეტად სასურველი, ათასდოლარიანი ჩანთა წარმოადგინა. თითოეულ ზემოთ ჩამოთვლილ ნივთზე მუშაობისას, პრადა ყოველთვის ახერხებდა საკუთარი გატაცება თუ ექსცენტრული აკვიატება - კიჩით, უნიფორმით თუ შპალერით - მოდურობის საერთაშორისო სიმბოლოდ ექცია.

წელს პრადას შთაგონების წყარო კომპიუტერი იყო. ის სერიოზულად იკვლევდა და ამუშავებდა იდეას: „სად გადის ზღვარი ვირტუალურსა და რეალურს შორის“. ამ კითხვამ დიზაინერი ისე შეიპყრო, რომ საათობით იჯდა მონიტორთან და ვიდეოთამაშებს აკვირდებოდა. თავისთვის ინიშნავდა, რა ეცვათ კომპიუტერულ გმირებს, როგორი ჟესტები ჰქონდათ, როგორი მოძრაობა. მომდევნო ეტაპზე საქმეში ფოტო და ნაბეჭდი გრაფიკა ჩართო და ვირტუალურსა და რეალურს შორის ზღვარის გაფერმკრთალებასაც შეეცადა. თუმცა მთავარი კიდევ წინ იყო: პრადას თავისი იდეები ტანსაცმლად უნდა ექცია. „სამოსი მოდური უნდა იყოს“ - ამბობს ის და მერე იმ საძულველ სიტყვასაც ახსენებს - „მოდური და კომერციულად მომგებიანი. აი, ჩემი ტანჯვის მთავარი მიზეზიც. არსებობს სამი მარტივი კითხვა, რომელთაც მოდელის შექმნის დროს პასუხი უნდა მოუძებნო: მე თვითონ მომწონს ტანსაცმელი, რომელსაც ვამზადებ? გაიყიდება? არის კი ამაში რამე ახალი? ალბათ მიხვდით, რომ სამივე კითხვა ერთმანეთისგან ძალიან განსხვავდება და მათზე ჰარმონიული პასუხების მოძებნა ყოველთვის მიჭირს. აი, თუნდაც ეს „შოტლანდკისგან“ დამზადებული სპორტული ლაბადა აიღეთ, ახლა რომ ვაკეთებ: მწვანე, ფორთოხლისფერი და იისფერი შალისგან იკერება და ტყავით მუშავდება. გაყიდვის თვალსაზრისით, მშვენივრად ვიცი, რაც კლიენტს სურს. თუ ვეცდები და ამ ლაბადისგან რამე კარგ ჩასაცმელს გამოვიყვან, შედეგი აუცილებლად ბანალური იქნება. ასეა ხოლმე - ის, რაზეც ამბობენ, რომ „ლამაზია, კარგი სატარებელია“, ძირითადად ბანალურს ნიშნავს. ჩემი პრობლემაც ეგ არის: ისეთი ტანსაცმელი უნდა შევქმნა, რომლის ჩაცმაც ხალხს სურს, თუ ისეთი, როგორიც მიმაჩნია, რომ უნდა ეცვათ?

უკვე მთელი დღეა, პრადა თავისი მთავარი ოფისის ბოლო სართულზე ზის, ვია ბერგამოზე. მთლიანად შემინული კედლებიდან მზე უმოწყალოდ აჭერს. მიუჩა გრძნობს, რომ დაიღალა და შესასვენებლად ოთახიდან გადის. უკვე სამი საათი გასულა. ის გვერდით კარში შედის. იქაც, ისევე როგორც ამ შენობის ყოველ კუთხე-კუნჭულში, სკანდინავიური მოდერნიზმის სიცივე იგრძნობა. მიუჩას სამუშაო სივრცეში არც ფუმფულა სავარძლებია სადმე და არც აგიზგიზებული ბუხარი, ირგვლივ მხოლოდ შელესილი ცემენტის კედლებია და ალაგ-ალაგ განზრახ გაშიშვლებული წყალგაყვანილობის მილები. შავი ფერის მაგიდაზე უამრავი წიგნია დახვავებული, ფანჯრის რაფები კი სავსეა კერამიკის ფიგურებით. ინდუსტრიული ყავისფერით შეღებილი კედლები ცარიელია; მთელ ამ სართულზე ცემენტი დომინირებს და ცარიელი სანაგვე ყუთიც შავია, მაგიდაც და სკამებიც შავი ფერისაა. პრადას არც ოჯახური პორტრეტები უკიდია ოთახში (ის ორი თინეიჯერი ბიჭის დედაა). და საერთოდ, პირადი შტრიხები არსადაა. და ამ ცივი, მკაცრი და ერთფეროვანი ოთახის შუაგულში, მოულოდნელად, თანამედროვე არტისტის, კარსტენ ჰიოლერის ინსტალაციას ვაწყდები. ერთი შეხედვით, ეს ყველაფერი საშინელ სამშენებლო შეცდომას ჰგავს. რეალურად კი სასრიალოა, რომელიც შენობის სამ სართულს უვლის გარს და ეზოში ბოლოვდება. იქვეა უსაფრთხოების ბალიშებიც მათთვის, ვისაც გამბედაობა ჰყოფნის.

REUTERS

პრადა გაუთავებლად ლაპარაკობს პლისეზე, ფაიზე და კომპიუტერში დამუშავებად დიზაინზე. დიზაინის განყოფილების უფროსი - ფაბიო ძამბერნარდი ისე, როგორც ბოლო 15 წლის განმავლობაში ყოველ სამუშაო წუთს, ახლაც მის გვერდითაა. პრადა ლაპარაკობს, ძამბერნარდი კი ხატავს: ფეხსაცმელებს, საყელოებს, კაბებს, წელის სიმაღლეს, კაბის სიგრძეს. ხშირად კამათობენ კიდეც. ახლაც, კაბაში ქაშმირისა და შალის ნაზავის ჩადგმაზე დავობენ. „მე მძიმე ქსოვილები მომწონს, ფაბიოს - არა“. პრადას მაღალი და სქელქუსლიანი ფეხსაცმლისათვის გრძელი და ღრმად ამოჭრილი ძირი უნდოდა, ფაბიო კი ქუსლის დაწვრილებას და ამაღლებას ითხოვდა. ეს კამათი მთელ დღეს გაგრძელდა.

მოულოდნელად დიზაინერს შეატყობინეს, რომ ფაბრიკიდან ტანსაცმლის გამოტანა კიდევ სამ დღეს ვერ მოხერხდება. „რატომ?“ - იკითხა მან დანანებით და ასისტენტს საკითხის გარკვევა სთხოვა. მათ ზარს ფაბრიკაში არავინ უპასუხა. „ღმერთო ჩემო, რა ხდება, სად არიან? შოუმდე სულ რაღაც ათი დღე დარჩა და ისინი კიდევ არ მუშაობენ?“ - ჩაილაპარა თავისთვის, მერე კი უკვე აშკარად განერვიულებულმა დააყოლა: „არა, იცი, ამჯერად, მგონი სრული ჩავარდნა მართლა არ აგვცდება!“

უცებ ჩემი სკეპტიკური მზერა დაიჭირა და მითხრა: „იცი, კომპლექსი მაქვს: სულ მგონია, რომ ის, რასაც ვაკეთებ, ზედაპირული და სულელურია. ეს ჩემი პირადი დრამაა და არა მთელი მსოფლიოსი. ყველა გონიერი ადამიანი ამბობს, რომ მოდა სძულს; რომ მოდა დროის ფუჭი კარგვაა. ხშირად მიკითხავს ბევრი სუპერსერიოზული ადამიანისთვის - „მაშინ რატომ არის მოდა ასე პოპულარული?“ პასუხი არავის აქვს. არადა, ვიღაცას მოდა აშკარად აინტერესებს. იმიტომ, რომ რამდენჯერაც მაღაზიაში შევდივარ, სავსეა. იქ ათასობით ადამიანი ირევა. ამიტომ, დავიღალე მობოდიშებით, რომ დიზაინერი ვარ. ვიცი, რომ ტანსაცმელი არ არის მნიშვნელოვანი, რომ მე არ ვცვლი საზოგადოებას. უბრალოდ, ჩემს საქმეს ვაკეთებ ისე, როგორც შემიძლია. აი, ახლაც, მორიგ „სამუშაო“ კრიზისს განვიცდი. რატომ? იმიტომ, რომ კაბას ფეხსაცმელს ვერ ვუხამებ. მრცხვენია ამის აღიარება, მაგრამ საბოლოო ჯამში, ვერ ვივიწყებ, რასაც ვაკეთებ. მე ვამზადებ ტანსაცმელს. ეს სულელურია, მაგრამ ჩემი საქმეა.“

REUTERS

. . .

მიუჩა პრადა არც კერავს, არც ქარგავს და არც ქსოვს. ის არც კაბის ან ფეხსაცმლის სკეჩის ხატვისას მინახავს. არც ის არის მოსალოდნელი, რომ მაკრატელი აიღოს და თარგი გამოჭრას. პრადას მსოფლიოში ყველაზე მეტად თავისი ძვირფასი და მეტად მოხდენილი ფეხსაცმლის გამო აფასებენ; ფეხსაცმლის, რომელიც ტოკიოშიც მოდაშია, მანჰეტენზეც და მოსკოვშიც. რამდენიმე წლის წინ, „პრადას“ კომპანიამ ფლორენციაში ფეხსაცმლის ახალი ფაბრიკა ააშენა, ისეთი თანამედროვე არქიტექტურის მქონე, რომ გარედან ფაბრიკა სათბურს ჰგავს. მაგრამ თვითონ მიუჩა, გახსნის შემდეგ, იმ ფაბრიკაში ერთხელაც არ გამოჩენილა. ის, უბრალოდ, სხვანაირი დიზაინერია. ნაცვლად ამისა, პრადა თავის გარშემო იკრებს ნიჭიერ ადამიანებს, რომელთა საქმეც მისი იდეების, კონცეფციებისა და გემოვნების იმ კოლექციებად ქცევაა, რომლებიც პრადას სახელს ატარებენ. მიუჩა ბევრს ფიქრობს ფერზე, ქსოვილის სტრუქტურაზე, მოგონებაზე. მაგალითად, 90-იანი წლების დასაწყისში ეს იყო ნაგავი. „მაშინ ვგიჟდებოდი ყველაფერ ნაგავზე, იმ „ხანიგურ“, 70-იანურ განწყობაზე. ცუდი გემოვნება - მე ვგიჟდებოდი მასზე“. როგორც კი თავის სეზონურ განწყობას აგნებს, მზადაა „კრეატიულ ჯგუფს“ უთხრას, რა და როგორ გააკეთონ.

ეს საქმისადმი ცოტა უცნაური მიდგომაა, მაგრამ სწორედ ამ მიდგომის წყალობით იქცა პრადა მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან დიზაინერად და ევროპის ერთერთ ყველაზე ძლიერ ქალბატონადაც. თუ ჯორჯო არმანი მილანის „ფოლკსვაგენია“, მიუჩა პრადა მილანის „მერსედესია“. ის ტანსაცმელს მდიდარი ადამიანებისთვის ამზადებს, მაგრამ მან ალტერნატიული ესთეტიკა - ოდნავ ძველმოდური და ფემინისტური - საერთაშორისო ბიზნესად აქცია, რომელსაც ახლა წამყვანი ინტერესები აქვს ისეთი ძვირადღირებული და თანამედროვე დიზაინერების კომპანიებში, როგორებიცაა: აზედინ ალაია, ჯილ სანდერი, ჰელმუტ ლანგი და ბევრი სხვა. იოლი არაა, მეორადი ტანსაცმლის მაღაზიის განწყობა 5 ათას დოლარიან გველის ტყავის საწვიმარში გადმოსცე. მაგრამ ნებისმიერი ადამიანი, რომელსაც პრადას 165 მაღაზიიდან რომელიმეს კარი შეუღია (იქ ყველგან ერთნაირი, პიტნისფერი ტონა ლობის კედლებია), აღიარებს, რომ პრადამ ძალიან ბევრს შეუცვალა აზრი ზოგადად სამოსზე. „სახელი „პრადა“ სტილის გამოხატვის ახალი საშუალება გახდა“ - მითხრა მილანელმა დიზაინერმა ლორენს სტილმა, რომელიც მიუჩას ერთ-ერთი პირველი ასისტენტი იყო: „პრადას ტანსაცმელი შეუხედავია? რეტროა? თუ ძალიან მოდურია? დაზუსტებით არავინ იცის, მაგრამ სამაგიეროდ ყველას ეშინია, რომ არ შეცდეს. მიუჩას ტანსაცმელი, ცხადია, ყველასთვის არაა. მისი ტანსაცმელი უფრო რადიოტალღას ჰგავს. საჭირო სიხშირე უნდა დაიჭირო. მაგრამ თუ ხვდები რას აკეთებს ის, მაშინ „პრადას“ ტანსაცმლის შეძენა გინდება. იმიტომ, რომ არავინ სხვა მსგავსსაც კი არაფერს გთავაზობს“.

პრადას ქალის სხეული როდი აინტერესებს; მას ქალში გონება უფრო იზიდავს. ის არ ამზადებს ისეთივე აგრესიულად ვულგარულ ტანსაცმელს, როგორც დონატელა ვერსაჩე; და არც ისეთივე საზეიმო და ერთფეროვან კლასიკას, როგორც არმანი. პრადას კოლექციებში არც იმდენი სიშიშვლეა, რამდენიც ჯონ გალიანოსთან და ტომ ფორდთან. მისი ტანსაცმელი უცნაური უფროა - როგორც თვითონ აღიარებს - და ხანდახან განზრახ მახინჯიც.

ერთხელ სილამაზის შესახებ პრადამ თქვა: „როცა ტანსაცმელი სხეულს არ აშიშვლებს, მაშინ გონებას თავისუფლება ეძლევა.“ რამდენიმე ხნის წინ პრადამ მითხრა: „არ მინდა ჩემი ქალები კარიკატურას ჰგავდნენ. აი, ასე მარტივად. ამბობენ, რომ ჩემი ტანსაცმელი სექსუალური უნდა იყოს. შეიძლება უნდა იყოს კიდეც, მაგრამ ჩემი მიზანია ოდნავ განსხვავებულად სექსუალური ვიყო და ამის მიღწევა იოლი არაა. გულწრფელად რომ ვთქვა, რეალურის და არარეალურის ერთმანეთისგან გარჩევის იდეა სულ უფრო მეტად მაინტერესებს. რა არის სილამაზე და რა არის სიყალბე? ნუთუ ჯერ კიდევ შეგვიძლია, რომ ამ კითხვას პასუხი გავცეთ?“

თავად მიუჩა პრადა 53 წლის სიმპათიური და მიმზიდველი ქალბატონია. თვალისმომჭრელია, მაგრამ არა სტანდარტული გაგებით. მართალია ბევრს ჰგონია, რომ პრადას ტანსაცმელი მხოლოდ აბსურდულად გამხდარ ქალებს უხდებათ, მაგრამ თვითონ დიზაინერი ასეთი გამხდარი სულაც არ არის. ყოველ შემთხვევაში, ისეთი აღნაგობა არ აქვს, რომ თავისივე შეკერილი მოტკეცილი შიფონის ქვედაბოლო და მჭიდროდ გამოყვანილი სვიტერი ჩაიცვას. მოწითალომოყავისფრო ფერის თმა მხრებამდე წვდება და როცა იღიმის, მომწვანო-მოყავისფრო თვალები უციმციმებს. მასზე ხშირად ამბობენ ხოლმე, რომ არაელეგანტურია, მაგრამ ეს უფრო სექსუალური არაელეგანტურობაა - თვისება, რომელიც მიუჩამ კარგად შეფუთა და ბრენდად აქცია.

რაც არ უნდა ეკეთოს და ეცვას მას: სადა, ნაცრისფერი პიჯაკი და მხრებთან მოქანავე უზარმაზარი, ძველებური ბრილიანტის საყურეები, მოხარშული ბამბის კაბა, მამაკაცის სვიტერი, უამრავი სამკაული ყელზე თუ გასაოცრად ძვირფასი, იისფერი ნიანგის ტყავის ფეხსაცმელი - პრადას ყოველთვის აქვს საკუთარი სტილი და მას არ ესმის ქალების, რომელთაც ეს აკლიათ. „მსახიობებს „ოსკარის“ ცერემონიალზე, უბრალოდ, კაბები აცვიათ ხოლმე, - მითხრა პრადამ ერთ საღამოს, - მათ არ აქვთ ინდივიდუალობა და ამაზე იშვიათად ფიქრობენ. ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, თითქოს ბოლო დროს ქალებს ეშინიათ თავიანთი შინაგანი სამყარო შეიცნონ. აბა, მითხარით, როგორ შეიძლება საკუთარი თავისადმი ასეთი მიდგომით სექსუალური იყო? დააკვირდით მათ. შეხედეთ ნიკოლ კიდმანს. ის ძალიან ლამაზია, ძალიან მიმზიდველი, მაგრამ სექსუალური?“ - პრადა უარყოფის ნიშნად თავს სინანულით აქნევს - „არც ერთი წუთით“.

თვითონ პრადა ამ განსხვავებულ ქალურ შარმს გამუდმებით დაეძებს. ბოლოს ეს ადამიანების გაფეტიშების, იდეალად ქცევის კონცეფციაში იპოვა. სწორედ ამის შესახებ იყო თებერვალში გამართული შოუც. ამავე განწყობაზეა აგებული პრადას ბოლო სარეკლამო კამპანიაც, რომლის ფოტოგრაფიც სთივენ მეისელი იყო. მეისელის ფოტოსერიაში ცვილის გარეგნობის მოდელი გოგოები უმეტყველო მზერით ობიექტივს დაჟინებით უცქერენ: შესაძლებელია ისინი სულიერები იყვნენ, ანდა მათი ადგილი მადამ ტიუსოს ცვილის ფიგურების მუზეუმში იყოს. ვინმემ იცის?

. . .

პრადას კარგად ჩაცმა ყოველთვის უყვარდა, მაგრამ აზრადაც არ მოსვლია, რომ ეს მისი პროფესია გახდებოდა. მამამისის მამამ, მარიო პრადამ ტყავეულის მაღაზია მილანში, ვიტორიო ემანუელე II-ის ცნობილ სავაჭრო გალერეაში 1913 წელს გახსნა. ხუთიოდე წლის შემდეგ კი იტალიის სამეფო ოჯახმა მას მიანდო საკვოიაჟების, ჩემოდნების და შარვლების კერვა სელაპის, ნიანგის და სხვა ეგზოტიკური ცხოველების ტყავისგან.

მარიოს ის პირველი მაღაზია ახლა პრადას მთავარი მაღაზიაა და მისი ოჯახური მემკვიდრეობის სიმბოლო. იქ გამოფენილი ყველაზე ლამაზი ექსპონატები: სპილოს ძვლით მოვარაყებული ხელჯოხები, კუს ბაკნის სავარცხლები, სპილოს ტყავისგან დამზადებული ძვირფასეულობის ჩასაწყობი ზარდახშები არც იყიდება.

მიუხედავად იმისა, რომ ბაბუის, როგორც წარმატებული კომერსანტის, ოქროს ხანა მეორე მსოფლიო ომის დროს დასრულდა, მიუჩასთვის ფუფუნებით სავსე გარემო დაბადებიდანვე ცხოვრების წესად იქცა. „დედაჩემმა დღემდე ვერ მოიშალა ეს თვისება: დასტაცებს ხელს ჩემს რომელიმე კაბას, ხელისგულში მოიქცევს ქსოვილს, კარგად მოსრესს და წამოიძახებს: „ეს აბრეშუმი ნამდვილი კოშმარია. ბაბუაშენი ასეთის გაყიდვას არც იკადრებდა. ამაზე უკეთ არ შეგიძლია?“

პრადა ამბობს, რომ მოსაწყენი ბავშვობა ჰქონდა. მშობლები, ხშირ შემთხვევაში, სასტიკად ეპყრობოდნენ და თვითონაც სასტიკად მოწყენილი იყო. როცა 15 წლის გახდა - როგორც საშუალო კლასის ოჯახში გაზრდილი ბევრი 60-იანელი ბავშვი - პრადაც აჯანყდა. „ყოველთვის გული მწყდებოდა იმაზე, რომ მუდამ სერიოზული ტანსაცმელი უნდა მცმოდა. წესიერად აღზრდილი გოგო ვიყავი, და ამ დროს ვოცნებობდი ვარდისფერ ან წითელ ფეხსაცმელზე, ვარდისფერ კაბაზე, ნებისმიერ ფერად აქსესუარზე, ჭრელ საცვლებზე. ყველას ერთნაირი საცვლები და მოსაწყენი, ზოლიანი კაბები ჰქონდა. ვერ ვიტანდი.“

პრადამ ექსცენტრულად და ცოტა უცნაურად ჩაცმა დაიწყო. „ჩავიცვამდი „სენ ლორანს“, „პიერ კარდენს“ და იქვე რამე უცნაურ ინგლისურ სამოსს მოვირგებდი - ყველაფერს გიჟურად. ყოველთვის პირველი უნდა ვყოფილიყავი. ყველაზე მნიშვნელოვანი ეს იყო. სხვათა შორის, უნიფორმებიც მიყვარდა. და ახლაც მიყვარს. შეგიძლია უნიფორმაში კარგად დამალო, სინამდვილეში ვინც ხარ. ხანდახან მომწონს, როცა ფორმალურობას ვაფარებ თავს. ვფიქრობ, ეს მიმზიდველია“.

პრადა მილანის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა და პოლიტიკურ მეცნიერებაში დოქტორის ხარისხიც მოიპოვა. ძალიან დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ იმ ფაქტს, რომ პრადა კომუნისტურ პარტიაში შევიდა, მაგრამ 60-იან წლებში საშუალო კლასის ათასობით იტალიელისთვის ეს თითქმის ყველაზე მართალი გზა იყო. დემონსტრაციებზე პრადა დანარჩენი რევოლუციონერებისგან ოდნავ განსხვავებულად ჩაცმული მიდიოდა. მაგრამ უარს ამბობდა ჯინსზე. ჯინსს მაღალქუსლიან ფეხსაცმელს და მეორადი ტანსაცმლის მაღაზიებში ნაპოვნ ძველმოდურ კაბებს ამჯობინებდა, „ვერ ვიტანდი იმ ბურჟუებს, რომელთაც ჯინსი მაშინაც კი ეცვათ, როცა არ უნდოდათ“. ვკითხე, ჯინსი ოდესმე თუ ყოფილა მისი გარდერობის მთავარი აქსესუარი. „ერთხელ მქონდა ჯინსის შარვალი, 80-იან წლებში, „ფიორუჩის“ ჯინსი იყო“.

როცა მიუჩა პრადა დოქტორი გახდა, გეზი მოულოდნელი მიმართულებით აიღო: მილანის „პიკოლო ტეატრო“-ში მიმის ხელოვნების შესწავლა დაიწყო. „დრო იყო ასეთი. აუცილებლად რამე უცნაური და არასტანდარტული უნდა გეკეთებინა,“ - იხსენებს პრადა. ის მორცხვი, ახალგაზრდა ქალი იყო და მიმის პროფესია მისთვის ზედგამოჭრილი გახლდათ - მუდმივი სიჩუმის ახსნის საუკეთესო საშუალება. „ჩემი მეგობრის და იყო მიმი, ერთხელ მისი წარმოდგენა ვნახე და ძალიან მომეწონა. დაახლოებით ხუთ-ექვს წელიწადს ვცეკვავდი. მთელი სერიოზულობით ვეკიდებოდი საკითხს. და მართლა კარგი მიმი ვიყავი, განსაკუთრებით მაშინ, როცა თემა აბსტრაქტული იყო. ძალიან სასიამოვნოა საკუთარი სხეულის კონტროლი...“

მიუჩა პრადას კარიერა პანტომიმაში მოულოდნელად შეწყდა, როცა დედ-მამამ მიუჩას ასე გაგრძელება აუკრძალა. ის მეამბოხე იყო, მაგრამ ამავე დროს კარგად აღზრდილი კათოლიკე გოგონაც, რომელიც თეატრში დარჩენას მშობლების დაკარგვის ფასად არ აპირებდა.

ფემინიზმი მისი შემდეგი გატაცება გახდა. მისი ამბივალენტურობა საზოგადოებაში ქალის როლზე მსჯელობისას დღესაც კი შესამჩნევია. ის ყოველთვის გრძნობდა, რომ კარიერა მოდაში მისთვის დამამცირებელი იქნებოდა. მაგრამ 70-იანი წლების დასაწყისი ის დრო იყო, როცა პრადას საკუთარი ფული სჭირდებოდა და ამიტომ მუშაობა იქ დაიწყო, სადაც იცოდა, რომ სამსახურს იპოვიდა - ოჯახურ მაღაზიაში. „თეორიის დონეზე, ჩემი სამსახური არასდროს მომწონდა, მაგრამ ამაზე უკეთესი პრაქტიკული საქმე ვერ წარმომედგინა, - მითხრა მან, - 100 პროცენტით ბედნიერი დღემდე არ ვარ, და, ალბათ, მიზეზი იმისა, რომ ერთდროულად ამდენ რამეს ვაკეთებ, გახლავთ ის, რომ მინდა ჩემი საქმის ბანალურობას და სიმკაცრეს გავექცე. მაგრამ ვერც იმას უარვყოფ, რომ თან მომწონს კიდეც. ჩემი პროფესია მართლა ძალიან მიყვარს“.

1978 წელს, ერთ დღეს, მილანის სავაჭრო შოუზე, პრადამ პატრიციო ბერტელი გაიცნო. ბერტელი ტოსკანაში ტყავის ფაბრიკას ფლობდა და ტყავეულს ამზადებდა, პრადას აზრით კი - მისი ჩანთების იაფფასიან ასლებს. ბერტელი მოწოდებით ოპოზიციონერი იყო და მუდამ გაცხარებით კამათობდა. მიუჩას მანამდე არასდროს ენახა ასეთი თავდაჯერებული და უკმეხი კაცი. ურთიერთობა გაცნობისთანავე ააწყვეს. „ბერტელის უამრავი იდეა ჰქონდა, თუ რა როგორ უნდა გამეკეთებინა ჩემს ბიზნესში“ - ამბობს პრადა სიცილით (ეს ის დროა, როცა პრადა დედამ უკვე დაარწმუნა, რომ მაღაზიის მართვა საკუთარ თავზე აეღო). ბერტელი ეუბნებოდა, რომ საჭირო იყო მეტი ამბიციურობის გამოჩენა. მიუჩას ეჭვები მაინც რჩებოდა, მაგრამ „პრადას“ ტყავის აქსესუარებზე ექსკლუზიური ლიცენზია ბერტელის მაინც მისცა.

1987 წელს - რვაწლიანი თანაცხოვრების შემდეგ - პრადამ და ბერტელიმ იქორწინეს. „იმ დღიდან მოყოლებული, ბერტელი წინ მექაჩება“, - ამბობს პრადა, არცთუ ისე უკმაყოფილო ტონით. „თავიდან მხოლოდ ჩანთების დამზადება მინდოდა. მაგრამ კომპანია - და ამ სიტყვაში მხოლოდ და მხოლოდ ჩემს მეუღლეს ვგულისხმობ - მაძალებდა, რომ ფეხსაცმელების გამოშვებაც დამეწყო. როცა ვამბობდი „არა“-ს, ბერტელი მპასუხობდა: „კარგი, მაშინ უშენოდ გავაკეთებთ“ ეს კი არ მომწონს. ამიტომ, იძულებული ვიყავი, თვითონ გამეკეთებინა. ეს ჩვენს სისტემად იქცა. ის იტყვის: „დროა, მამაკაცის ტანსაცმლის ხაზი გავხსნათ“. მე ვიტყვი: „არა“. ის წავა, ვიღაცას იპოვის, რომ საქმე დაიწყოს, მე ამას ვერ ავიტან და იძულებული გავხდები, თვითონ ჩავერთო საქმეში“.

1993 წელს პრადამ მეორე ხაზი - „მიუ მიუ“ დააარსა (ასე ეძახიან თვითონ პრადას მოფერებით). „მიუ მიუ“-ს საშუალებით, პრადა თავს უფლებას აძლევს, უფრო ექსპერიმენტული იყოს, ხანდახან კი - სულაც კაპრიზული. იმავე წელს პრადამ მამაკაცის ხაზიც გამოუშვა. 1997 წელს „პრადას“ სპორტული ტანისამოსის ხაზი წარმოადგინა. „ცოტა ეგოცენტრული ვარ. ამიტომ, ბერტელიმ კარგად იცის, ბოლოს მაინც მე გავაკეთებ საქმეს. რომ შემეძლოს, თითოეულ დეტალს თვითონ შევკერავდი. ბერტელი მართალი იყო. მხოლოდ ჩანთების კერვა აშკარად მომბეზრდებოდა.“

. . .

პრადა და ბერტელი არაპროფესიონალის დონეზე არაფერს აკეთებენ. მათი არტკოლექცია - ბრაის მერდენის, დემიენ ჰირსტის, უოლტერ დე მარიას და სხვათა ექსპონატებით - იტალიაში არსებულ თანამედროვე კოლექციებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია. ბერტელის უფრო თანამედროვე კლასიკა იზიდავს, მაგალითად, სტელა და როტკო, და მისი ოფისიც იტალიელი არტისტების უკანასკნელი ნამუშევრებით არის სავსე. პრადა იყო ის ქალი, ვინც ერთხელ ინსტალაციებით განთქმული ამერიკელი არტისტის, ანდრეა ციტელის უზარმაზარი ლითონის ავტო იყიდა. ახლა ეს ინსტალაცია პრადას სასტუმრო ოთახის შუაგულში დგას და სივრცეს ფუტურისტულ აურას ანიჭებს.

დაახლოებით ათი წლის წინ, ცოლ-ქმარმა თანამედროვე ხელოვნების შესახებ ბევრი არაფერი იცოდა. „ხელოვნება ჩემთვის იყო სასკოლო განათლება და მეტი არაფერი, - ამბობს პრადა, - მაგრამ დროთა განმავლობაში, ძალიან დავინტერესდით. ვხვდებოდით ხელოვანებს, ვკითხულობდით და ვსწავლობდით. ასე გაგრძელდა ოთხ-ხუთ წელიწადს, სანამ არ გავიაზრეთ, რომ რაღაც გვესმოდა“.

მალევე, 1995 წელს, ცოლ-ქმარმა „fondacione prada“ დააარსა - ანუ დიდი საგამოფენო დარბაზი მილანში, რომლის თანამედროვე ხელოვნების ნიმუშების კოლექცია სულ უფრო იზრდება. „ესეც სრულიად შემთხვევით მოხდა. ჩვენ რამდენიმე მხატვარი მეგობარი გვყავდა. ერთხელ ერთ-ერთმა თქვა: „რა კარგი ადგილია ქანდაკების გამოსაფენად“. მე ვუპასუხე, რომ მშვენიერი იდეა იყო, ჩემმა ქმარმა კი საკითხი იმწუთასვე მოაგვარა: „ძალიანაც კარგი. მოდი, გავაკეთოთ დარბაზი“. ის გაცილებით უფრო კონკრეტულია ხოლმე, ვიდრე მე და საქმეც უცებ მოგვარდა“.

მას შემდეგ საგამოფენო დარბაზის დირექტორი, არტკრიტიკოსი ჯერმანო ჩელანტი, რომელიც ნიუ იორკის გუგენჰაიმის მუზეუმის თანამედროვე ხელოვნების განყოფილების წამყვანი კურატორია, იქ უამრავ შოუს აწყობს, ბრიტანელ სკულპტორ მარკ ქუინიდან დაწყებული, დენ ფლავინითა და ანიშ კაპურით დამთავრებული.

პრადა ამტკიცებს, რომ თანამედროვე ხე ლოვნებით მისი გატაცება პირადულია და მის ყოველდღიურ საქმიანობასთან არაფერი აქვს საერთო. „მეცინება, როცა მოდას ისე განიხილავენ, როგორც ხელოვნებას. სისულელეა.“

თუმცა რთულია მიხვდე, სად მთავრდება პირადი გატაცებები და სად იწყება სურვილი, მსოფლიოს საკუთარი ნაწარმი რაც შეიძლება სარფიანად მიჰყიდო. რალფ ლორენის მსგავსად, პრადა გაცილებით მეტს ჰყიდის, ვიდრე უბრალოდ ტანსაცმელს. ის ცდილობს, რომ ადამიანებს თავიანთი პერსონის უფრო ჰიპური, ორიგინალური და გაუმჯობესებული ვერსია მიჰყიდოს. ის მარტივად, მხოლოდ ხუთასდოლარიან შარფს კი არ ყიდის, არამედ იმიჯსაც ყიდის, რაც ამ შარფს უკავშირდება.

ბერტელის და პრადას ხელოვნება უყვართ და ხელოვნების ნიმუშებს პირადი ესთეტური სიამოვნებისთვის აგროვებენ; მაგრამ, თავიანთი ცხოვრების წესიდან გამომდინარე, ისინი აწარმოებენ კულტივირებულ ფუფუნების საგნებს და შემდეგ ამ იდეის დონეზე აყვანილ მოდას 60-ზე მეტ ქვეყანაში ყიდიან.

ბერტელი დიდი მეზღვაურიც არის. 2000 წელს მან 50 მილიონი დოლარი დაახარჯა გემს „ლუნა როზა“ და ამერიკაში ამერიკული ფეხბურთის ფინალის დღეს ჩავიდა. მას შემდეგ, „ლუნა როზა“ მთელ იტალიაში პოპულარული გახდა, „პრადას“ სახელი და მისი ლოგო კი მსოფლიოს ისეთ ადგილებშიც ჩაიტანა, სადაც მანამდე ეს სახელი არავის გაეგო.

ცოლ-ქმრის ბოლო და, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანი გატაცება არქიტექტურაა. უკანასკნელი რამდენიმე წლის განმავლობაში, ბერტელიმ 120 მილიონ დოლარზე მეტი დაახარჯა „პრადას“ ორ ახალ მაღაზიას ნიუ იორკსა და ტოკიოში. მათ ბერტელი და პრადა თავიანთი კომპანიის „ეპიცენტრებს“ უწოდებენ.

მაღაზია ნიუ იორკში, ქვედა მანჰეტენზე, სოჰოში, ცნობილმა და ოდნავ სკანდალისტმა ჰოლანდიელმა დიზაინერმა რემ კულჰააზმა ააშენა. ტოკიოს „ეპიცენტრის“ დიზაინერები კი შვეიცარიელი არქიტექტორები ჟაკ ჰერცოგი და პიერ დე მერონი იყვნენ. მშენებლობა 8 მილიონი დოლარი დაჯდა. ეს უდიდესი ერთჯერადი ინვესტიცია იყო, რომელიც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ იტალიამ იაპონიაში განახორციელა. მაღაზია ტოკიოს ყველაზე პროვოკაციულ ადგილადაც იქცა.

ამ ეპიცენტრებს პრადა და ბერტელი უბრალო მაღაზიებად როდი აღიქვამენ. ისინი ამჯობინებენ, თავიანთი მაღაზიები განიხილონ, როგორც შოფინგის თანამედროვე კულტურულ კონტექსტში მოქცევის მცდელობა. ბერტელი შოფინგს - თვითონ სიტყვა „კონსუმერიზმს“ ამჯობინებს - ერთგვარ რელიგიად განიხილავს, რომელსაც საზოგადოების ნაწილი გლობალიზმის ეპოქაში მისდევს. მისთვის შოფინგი დღევანდელი საზოგადოების განმსაზღვრელი კულტურული საქმიანობა და მახასიათებელია. „ეს ახალი ენა და საზოგადოების ახალი ფორმაა. ურთიერთობის ის ხერხია, რომელიც მსოფლიოს ძალიან ბევრ ადგილას ადამიანის ცხოვრების ცენტრალური ნაწილი გახდა“.

ამ აზრს არქიტექტორი კულჰააზიც ეთანხმება: „შოფინგი წინათ ავტონომიური ცნება იყო. მაგრამ აგერ უკვე ოცი წელია, რაც მან ადამიანის საქმიანობის და ცხოვრების ყოველ წვრილმანში შეაღწია. აეროპორტები, ეკლესიები, უნივერსიტეტები - ის ყველა ამ ინსტიტუტის ნაწილი გახდა. და ხანდახან შეუძლებელია გაარჩიო - სად მთავრდება ერთი და სად იწყება მეორე“.

ეს ნამდვილად ასეა პრადას ნიუ იორკულ მაღაზიაში. ძნელია ამ 22 ათას კვ. ფუტის ფართზე აშენებულ მაღაზიას პრადას იმპერიის მონუმენტის მსგავსი შეფასება არ მისცე. აქ ერთ დარბაზს „აურა“ ჰქვია, სადაც უამრავი მონიტორია დამონტაჟებული და ნიუ იორკის მაღაზიაში შესულებს აჩვენებს, თუ რა ხდება იმ წუთებში მსოფლიოს სხვადასხვა სავაჭრო ცენტრში (ახლა, მაგალითად, მონიტორზე პეკინის სავაჭრო ცენტრი ჩანს).

რკინის გალიის ფორმის თაროებზე, რომელთაც მომსახურე პერსონალი „დაკიდულ ქალაქს“ უწოდებს, „პრადას“ პროდუქციაა განაწილებული. აქ სარკეებიც და გასახდელი კაბინების კარებიც ჯადოსნურია, სურვილისამებრ იბურება და გაუმჭვირვალი ხდება. იქვეა ჩამონტაჟებული რადიო-რეპროდუქტორებიც, საიდანაც ყველა წარმოდგენილი პროდუქტის ისტორიის შესახებ აუდიო-ფაილების მოსმენა შეიძლება. იგივეს გაკეთება - უკვე ვიდეოს თანხლებით - შეიძლება გასახდელებში დამონტაჟებულ მონიტორზე. პრადას ვკითხე კიდეც, თუ როგორ უნდა შეაფასოს მსგავსი დაწესებულება ადამიანმა; დაწესებულება, რომელიც რაც არ უნდა არტისტულ გარემოდ გარდავქმნათ, მაინც მხოლოდ იმიტომ არის მოგონილი, რომ იქ ტანსაცმელი გაიყიდოს.

პრადამ აღიარა, რომ სისულელე იქნებოდა თავის მოჩვენება და იმის უარყოფა, რომ ამ მასშტაბურ პროექტს დიდი ამბიცია სდევს. „მაგრამ იმდენად დიდი და მნიშვნელოვანი ფართი გვქონდა, რომ ვიფიქრეთ, აუცილებლად უნდა აგვეთვისებინა. თან, ჩვენი მაღაზიები ცოტათი უკვე მობეზრებული გვქონდა. მეც თავს მოწყენილად ვგრძნობდი. ერთ საღამოს დავსხედით და ფიქრი დავიწყეთ. და ბერტელიმ მითხრა (პრადა თავის მეუღლეს მხოლოდ სახელით თითქმის არასდროს მოიხსენიებს), - მოდი, გადავხედოთ წიგნებს და იქნებ რამე ახალი იდეა გაგვიჩნდეს. თაროდან კულჰააზის ალბომი გადმოვიღე. მის შესახებ არაფერი ვიცოდი. ყველა ვიღაცას მირჩევდა, მაგრამ არავინ მირჩია კულჰააზი. მეუბნებოდნენ, „დაივიწყე კულჰააზი, ის ძალიან რთულია“. მაგრამ ყოველთვის ასეა: ვიღაც თუ რთულად გვეჩვენება, ეს ჩვენთვის სასიამოვნო გამოწვევაა. მოკლედ, ბერტელიმ თქვა: „მოდი, მოვიწვიოთ“. მასთან მუშაობა მართლაც შესანიშნავი იყო.

წელს, ზაფხულში, კულჰააზის და „პრადას“ კიდევ ერთი ეპიცენტრი 22 ათას კვ. ფუტის ფართობზე, ლოს ანჯელესში გაიხსნება. მსჯელობა მიმდინარეობს მეოთხეზეც - პეკინში ან შანხაიში - რომლის იდეაც ძველი კულტურის დაცვაა. „შანხაიში ჩახვალ და დაგხვდება გრანდიოზული სასტუმროები, ცათამბჯენები, და ყველა კომპანიის შენობა ერთმანეთს ჰგავს, - ამბობს პრადა, - ეს შეურაცხმყოფელია და მტკივნეული. ამიტომ, ჩვენი მიზანია განვახორციელოთ პროექტი, რომელიც ადგილობრივი კულტურის მიმართ მეტ პატივისცემას გამოხატავს“. ბერტელიმ კი დააყოლა, რომ ჩინეთი ფუფუნების საგნების სწრაფად მზარდი ბაზარია და ამიტომ საუკეთესო ადგილია „პრადას“ ბიზნესის გასაფართოვებლად.

მთელი ეს პროექტები ხელოვნებაა, კომერციაა თუ რაღაც შუალედური? პასუხი „პრადას“ საგამოფენო დარბაზის დირექტორმა, ჯერმანო ჩელანტიმ მითხრა: „მიუჩა ცდილობს ფეხი აუწყოს დროს. საფრთხე, რომელიც მას მოდის ბიზნესში ემუქრება, ასეთია: თუ ზედმეტად ექსპერიმენტული იქნება, კლიენტებს დაკარგავს. ხელოვნებაში კი შეუძლია თავისუფლად სცადოს ახალი მიმართულებები. მაგრამ, საბოლოო ჯამში, ეს ყველაფერი მაინც ერთ წერტილში იყრის თავს: ხელოვნება, მოდა, არქიტექტურა, დიზაინი, შოფინგიც კი. ეს ყველაფერი თეატრია. თანამედროვე მსოფლიოსთვის შექმნილი თანამედროვე სპექტაკლი“.

REUTERS

. . .

რამდენიმე კვირის წინ, ერთ ცივ საღამოს, პრადამ შინ ვახშმად დამპატიჟა. ის მეუღლესთან და ორ ვაჟთან ერთად, მილანის ცენტრში ცხოვრობს, ავტომანქანების სავაჭრო ცენტრის მოპირდაპირე მხარეს, იმ სახლის პირველ სართულზე, სადაც თვითონ დაიბადა და გაიზარდა. იმავე შენობაში, ოღონდ სხვა სართულზე, პრადას დედა ცხოვრობს - 85 წლის ქალბატონი. იქვე, თავ-თავიანთ ბინებში პრადას ძმა თავისი ოჯახით და პრადას ბიძაშვილები.

პრადა ცდილობს პირადი ცხოვრება სამსახურისგან განაცალკევოს და, ძირითადად, ამას ახერხებს. საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში იშვიათად ჩანს და თითქმის ყოველ საღამოს სახლში ატარებს. „მე ორი შვილი გავზარდე. ბოლო 15 წლის განმავლობაში, ყოველ საღამოს და ყოველ თავისუფალ წუთს, ამის გარდა სხვას არაფერს ვაკეთებდი. სამოგზაუროდ არ დავდიოდი. საღამოს გასართობად არ მივდიოდი. ცხადია, დამხმარეც მყავდა და ისიც შემეძლო, სამუშაო საათების დროს, თუ საჭირო იყო, შინ მოვსულიყავი, მაგრამ ერთი რამ ფაქტია - ბავშვების აღზრდის გამო, მთლიანად უარი ვთქვი გართობაზე. თუმცა, ამას ერთი წამითაც არ ვნანობ. რასაც ვაკეთებდი, გაცილებით უფრო ძვირფასი და მნიშვნელოვანი იყო ჩემთვის, ვიდრე იმ წუთში ნებისმიერ სხვა ადგილას ყოფნა და ნებისმიერი სხვა რამის კეთება.“

პრადას და ბერტელის სახლი დიდია, მაგრამ ზომიერად. მთავარი ოთახი, სადაც ცოლ-ქმარი სტუმრებს იღებს - ასო A-ს ფორმის ვრცელი დარბაზი - ლოჯიას ფუნქციასაც ასრულებს, სასტუმრო ოთახიც არის, სასადილოც და არტ-გალერეაც.

როცა სასტუმრო ოთახში შევედი, შუახნის უცნობი ქალი დამხვდა. ის შინაურულად, დივანზე იჯდა და ჭიქიდან რაღაც სასმელს წრუპავდა. თავი ასე გამაცნო: „მანუელა პავესი, მიუჩას საუკეთესო მეგობარი“. მალე პრადაც შემოვიდა. ყოველდღიური ტანსაცმელი ეცვა, მაგრამ ეტყობოდა, რომ მაინც გულდასმით შერჩეული: მოხარშული ქსოვილის, ყავისფერი ჟაკეტი და „ნაოჭებიანი“ შავი კაბა. ყურებზე - ბრილიანტის საყურე, ფეხზე - იისფერი წინდა და მწვანე აბრეშუმით გაწყობილი ფეხსაცმელი, მაღალი და სქელი ქუსლით. „შინ მხოლოდ ჩვენ და ბავშვები ვართ, - მითხრა ღიმილით, - ბერტელი წავიდა. ცოტა ვიჩხუბეთ. მიყვირა, რადგან ვცდილობ დიეტა დავიცვა და ამ საღამოს გადავწყვიტე თევზით გაგიმასპინძლდეთ. ბერტელი კი მიმტკიცებდა, რომ თქვენ თევზი არ გიყვართ. იმეორებდა, რომ თქვენ ხორცი და შავი ღვინო მოგწონთ. მე კი ვახშ მად თევზი და თეთრი ღვინო მაქვს. ისიც მითხრა, რომ ჩემს მიერ შერჩეული ღვინო საშინელებაა, იჩხუბა, იჩხუბა და ბოლოს ფლორენციაში წავიდა“, - მხრების აჩეჩვით დაამთავრა პრადამ მონოლოგი და დივანზე მეგობარს მიუჯდა. ცოტა ხანში კი ისევ მომიბრუნდა, ცნობისმოყვარე მზერა მომაპყრო და მთხოვა: „მოდი, ჩემს ქმარზე მომიყევით. სიმართლე რომ გითხრათ, ამდენი წლის განმავლობაში ჯერაც ვერ მივხვდი, როგორი კაცია ის“.

EUTERS

პრადამ შეიძლება იხუმრა, მაგრამ მისი ხუმრობა, ალბათ, სიმართლის მარცვალსაც შეიცავდა, რადგან მას ბერტელისთან მართლაც ცოტა უცნაური ურთიერთობა აქვს. მათ თანაცხოვრებას ბობოქარიც შეიძლება უწოდო. ვულკანივით ფეთქდებიან და მალევე წყნარდებიან. ამას პრადაც ყოყმანისა და დარცხვენის გარეშე აღიარებს. ეს პრადას მეგობრებმაც და თანამშრომლებმაც იციან. ბერტელი ხშირად ადევნებს ხოლმე თვალყურს პრადას მუშაობის პროცესს. „ხანდახან ეს გამაღიზიანებელია. მაგრამ ისიც ვიცი, რომ მისი ხელი პროდუქტს ყოველთვის ეტყობა. რაღაც ახალს და კარგს მატებს ხოლმე - უნდა ვაღიარო“.

როცა თავად ბერტელის ვკითხე, თუ როგორ მუშაობენ ერთად, როგორ ინაწილებენ პასუხისმგებლობას, ხელები გაშალა და იხუმრა: „აზრზე არ ვარ, მაგას ჯერ კიდევ ვერ მივმხვდარვარ“.

ცნობილია, რომ პრადა და ბერტელი ისე გიჟებივით ჩხუბობენ ხოლმე, რომ თანამშრომლები - თუ მოასწრეს - ნივთებს უმალავენ. თუ არადა, ჰაერში ტრიალებს ყველაფერი, რაც ცოლ-ქმარს ხელში მოხვდება. ეს შეიძლება ყველგან მოხდეს - სახლშიც და სამსახურშიც. „ველურებივით ჩხუბობენ, მხეცებივით ეცემიან ხოლმე ერთმანეთს“, - მითხრა ერთხელ ჯერმანო ჩელანტიმ, - მაგრამ შესანიშნავად ავსებენ ერთმანეთს. მიუჩას უამრავი იდეა აქვს, დიდი ინტელექტის მქონე ქალია, ბერტელი კი უსმენს, უსმენს და შემდეგ მას ციდან ისევ მიწაზე აბრუნებს. თითოეულ იდეას აშალაშინებს და რეალურად განხორციელებადს ხდის“.

როცა მათ ერთად ხედავ, აშკარად გრძნობ, რომ ცოლ-ქმარს ერთმანეთის კამპანია ძალიანაც სიამოვნებს. თუმცა, თუ მათ „ბრძოლებს“ შემთხვევით შეესწრები, აუღელვებლად ნამდვილად ვერ ადევნებ თვალს. ერთხელ, მრავალი წლის წინ, როცა კომპანიაში დიდი შეხვედრა ჩიხში მოექცა - ცოლ-ქმარი რაღაც პროდუქტის შესახებ ვერაფრით შეთანხმდა - ბერტელი წამოიჭრა და მთელ ხმაზე ღრიალებდა: „მიმიფურთხებია შენი ბინძური ხელჩანთებისთვის!“ „ბრძოლა“ რამდენიმე წუთს კიდევ გაგრძელდა. შემდეგ კი, ვითომც არაფერიო, სახლში ერთად წავიდნენ და ისადილეს.

პრადას ბერტელიზე მწარე რეპლიკა ხშირად წამოცდება ხოლმე, მაგრამ თითქმის არასდროს ავიწყდება, რომ იქვე რაღაც დადებითიც არ დააყოლოს ქმარზე. ცოტა ხნის წინ, მას ბერტელის ერთი რეპლიკა გავახსენე, როცა ბერტელიმ ჯილ სანდერთან მიმართებაში თქვა: „ბევრ მოდის სახლს დიზაინერზე მეტად კარგი გამყიდველები სჭირდება. ცხოვრება მოდის სახლებში შემოქმედებითი დიზაინერის გარეშეც მშვენივრად აეწყობა“. ეს მწარე ტირადა ბერტელიმ მაშინ წარმოთქვა, როცა „პრადამ“ 2000 წელს პერფექციონისტი სანდერის კომპანია იყიდა, სანდერმა კი ხარჯების შემცირების ანდა ბერტელის მოთხოვნების დაკმაყოფილების ნაცვლად - კომპანია დატოვა.

მაშინ ყველა ალაპარაკდა, რომ ბერტელის ციტატა სასტიკი და უაზრო იყო იმ თვალსაზრისით, რომ მისი ცოლიც ამით - ანუ დიზაინერობით ცხოვრობდა. პრადამ ამ ინციდენტსა და ქმრის კომენტარზე მითხრა: „ბერტელის სურს, რომ მთელი სამყარო ასე იყოს მოწყობილი. ვერ იტანს, როცა ისეთ შემოქმედებითად განწყობილ და რთულად მართვად ადამიანზეა დამოკიდებული, როგორიც დიზაინერია. ამიტომაც ხშირად გაიბრძოლებს ხოლმე ამ მწარე გამონათქვამებით. თუმცა სინამდვილეში რას ფიქრობს, ვერ გეტყვით. ასე მგონია, რომ იმაზე უფრო რთულად აზროვნებს, ვიდრე გარედან ჩანს“.

ოთახში პრადას თინეიჯერი ბიჭები შემოვიდნენ. ლამაზი და თავაზიანი ბავშვები არიან. თუმცა სახეზე აწერიათ, რომ უცნობ უფროსებთან ერთად ოფიციალურ გარემოში ისტორია ვახშმობა დიდად არ სურთ, ამიტომ დედის კითხვებს სკოლის შესახებ ერთმარცვლიანი სიტყვებით პასუხობენ, რომელთაც კბილებს შორის სწრაფად ცრიან და ერთმანეთს იტალიურ ენაზე გაცხარებით ელაპარაკებიან. საშინელი სისწრაფით აყრიან ერთმანეთს ჩემთვის გაუგებარ სიტყვებს. პრადა წუხს: „ღმერთო ჩემო, მე კიდევ მგონია, რომ ამ ბავშვებმა ინგლისური იციან. რომ ჰკითხო, ინგლისურს სწავლობენ“. მერე ბიჭებს ეკითხება: „ერთი სიტყვის ინგლისურად თქმა მაინც თუ შეგიძლიათ?“

სუფრაზე კიბორჩხალები, კამბალას გრილი, კარტოფილი და რადიჩიო დევს. დესერტად გემრიელი ტორტის ნაჭერი მოაქვთ. პავესი ამბობს: „ეს არის დიეტური ვახშამი? რას გულისხმობდი, როცა ბერტელის უმტკიცებდი დიეტური მენიუ მექნებაო?“

პავესი და პრადა ერთმანეთს 1973 წელს შეხვდნენ. იმ პერიოდში ის იტალიურ „ვოგს“ რედაქტორობდა, ახლა მიუჩასთან მუშაობს. მათ ორიგინალური ჩაცმის სტილის გარდა, იდეებიც აერთიანებთ. წამყვანი თემაა ფემინიზმი. მათეული კონცეფცია ასეთია: დაიცვან ფემინისტური პრინციპები და თან კარგი დედები და ცოლებიც იყვნენ. როგორც პრადა ამბობს, ეს ძალიან რთულია: „უამრავ ქალს ვიცნობ, რომელმაც ოჯახის გამო ბევრი რამ დათმო. ბევრი რამ კი არა, მთელი ცხოვრება დათმო. არადა, როგორც კი დათმობ, მაშინვე კვდები... ბერტელი ძალიან ხშირად არ არის სახლში. მაგრამ საკმარისია ვთქვა, სულ ერთი კვირით, მარტოს, მთებში გამგზავრება მინდა, რომ მაშინვე მომახლის ხოლმე, საშინელი დედა და ცუდი ცოლი ხარო. მას შეუძლია ამერიკის ფინალზე წავიდეს და თვეობით გადაიკარგოს და მერე რა მოხდა?! მე კი...“ - პრადამ აზრი აღარ დაამთავრა, ცოტაოდენი სიჩუმის შემდეგ კი დასძინა: „რაც გინდა, ის რომ აკეთო, ამისთვის ბრძოლა თითქმის ყოველდღე გიწევს“.

პრადამ ესეც მითხრა: „პირად ცხოვრებაში, რამდენჯერმე შემქმნია ისეთი სიტუაცია, როცა გაჩუმება და დამორჩილება ვარჩიე. მას მივეცი უფლება, ბოლო სიტყვა ეთქვა. მაგრამ ყოველი ასეთი შემთხვევის დროს, ბოლოს მაინც ვერ მომითმენია და ბერტელისთვის მითქვამს: „საინტერესოა, თუ იცი, როგორ მძულხარ იმ წუთებში, როცა გაჩუმებას მაიძულებ?“

საუბრის დროს, პრადა ხშირად უბრუნდება ხოლმე დედის, მეუღლის და საერთოდ ქალის როლის თემას. „მე გულწრფელად მჯერა ფემინიზმის პრინციპის, მაგრამ იმასაც ვგრძნობ, რომ როცა ეს იდეა რაღაც საზღვრებს სცდება, შემდეგ ისეთ რაღაცეებზე გათქმევინებს უარს, რისი კეთებაც, როგორც ქალს, ძალიან გსიამოვნებს. ამიტომ ვცდილობ, ცოტა ფემინისტიც ვიყო და თან ის სასიამოვნო განცდაც შევინარჩუნო, რაც იმის გააზრებას მოაქვს, რომ ქალი ხარ. მე არ მინდა დავთმო ჩემი დამოუკიდებლობა, მაგრამ არც ის მინდა, რომ უარი ვთქვა ჩემი ცხოვრების ქალურ ნაწილზე“.

პრადა იმდენს ფიქრობს მსგავს საკითხებზე, რომ ძალიან განიცდის, როცა სხვა ქალებს ასეთს ვერაფერს ატყობს. „ხანდახან მგონია, რომ მოდურად ჩაცმის დაუოკებელი სურვილი იმ ქალებს ეუფლებათ, რომელთაც ისტერიულად სურთ სექსუალურად გამოიყურებოდნენ. თუნდაც ჩემი ახალგაზრდა ასისტენტები აიღეთ. ყოველდღე სამუშაოდ ისე გამოპრანჭულები მოდიან, ისეთი ლამაზი ტანსაცმელი აცვიათ, ისეთი გამომწვევები არიან, რომ თვალს ვერ მოწყვეტ. სწორედ ამ გადამეტებული მცდელობის გამო, თითქოს შუბლზე აწერიათ, რომ მართალია ლამაზები და სექსუალურები არიან, მაგრამ სინამდვილეში - ძალიან მარტოსულად გრძნობენ თავს. ამიტომ ვეუბნები ხოლმე, რაც უფრო ხშირად გამოიპრანჭებიან სექსისთვის, მით უფრო იშვიათად ექნებათ სექსი. ეს ასეა“.

...როცა სუფრაზე ყავა და დესერტი გამოჩნდა, მეგობრებმა ცოლ-ქმრობაზე წამოიწყეს დიალოგი. პრადამ თქვა: „ხშირად მიფიქრია, დავრჩებოდი თუ არა ბერტელისთან მხოლოდ ბავშვების გამო, სხვა მიზეზი რომ არაფერი მქონდეს. მიფიქრია იმიტომ, რომ ბევრს ვიცნობ, ვინც ამას აკეთებს... მაგრამ ჩემთვის იოლია თქმა, რადგან ჩვენს ურთიერთობაში გაცილებით უფრო მეტია კარგი, ვიდრე ცუდი. თავს მოწყენილად არასდროს ვგრძნობ. თან ბერტელის დიდ პატივს ვცემ“.

პავესიმ გაიცინა: „გაგიჟდი? შენ ხომ მისი ყველაზე დიდი სისუტე ხარ. მისი აქილევსის ქუსლი“.

პრადამ ამოიოხრა, და ღიმილით უთხრა: „ის ვერასდროს იპოვის ჩემზე მეტად მომთმენ ქალს“. „კარგი რა. შენ ხომ საშინლად ჯიუტი ხარ. ხანდახან შენი ატანა შეუძლებელია“, - გააპროტესტა პავესიმ.

პრადა კი ცოტა ხანს ჩუმად იჯდა და ღვინოს წრუპავდა. შემდეგ მიუგო: „ძალიან ხშირად ვამოწმებ ხოლმე საკუთარ განცდებს და შეხედულებებს ჩემი ქორწინების შესახებ. ყოველთვის ვეკითხები ხოლმე თავს, თუ რამდენად კარგია ჩვენი ურთიერთობა; ყველაფერი ისე მიდის თუ არა, როგორც მე მინდა... და ყოველთვის ერთი და იგივე პასუხი მაქვს: რაც არ უნდა ხშირად მინდოდეს ბერტელის მოხრჩობა, თავისი ქცევით რაც არ უნდა ხშირად მაიძულებდეს, რომ ვერ ავიტანო, მაინც ასეა - ყოველღამე, როცა ის შინ ბრუნდება, მე ყოველთვის სულ ცოტათი მაინც ბედნიერი ვარ“.

. . .

პატრიციო ბერტელის მიზანი ყოველთვის ცხადზე ცხადია: მას სურს მართოს მსოფლიოს ყველაზე წარმატებული მოდის სახლი, რომელიც ფუფუნების ნივთებს აწარმოებს. 1980-იან წლებში, როცა „პრადას“ ჩანთებმა და ფეხსაცმელებმა პოპულარობა პირველად მოიპოვეს, ბერტელიმ მაღაზიების მეპატრონეებს ერთი პირობა წაუყენა: თუ მათ სურდათ „პრადას“ აქსესუარების საკუთარ ვიტრინებში გამოფენა, მაშინ „პრადას“ ქალის ტანსაცმელიც უნდა ჩაეშვათ გაყიდვაში. მაღაზიების უმრავლესობა კი - შეზღუდული ფართის და ბიუჯეტის გამო - ვერ ახერხებდა კონკურენტი დიზაინერების პროდუქტი ერთმანეთის გვერდით მოეთავსებინა. ბერტელის სწორედ ეს სურდა: მაღაზიები ვერ თმობდნენ „პრადას“ ფეხსაცმელსა და ჩანთებს და ამიტომ იძულებული გახდნენ, ბერტელის წინადადება მიეღოთ - მაღაზიებში მხოლოდ „პრადას“ ტანსაცმელი შეეტანათ. ასე, ლამის იდაყვებით გაიკვლია გზა „პრადამ“ ევროპის და ამერიკის მაღაზიების თაროებისკენ.

უკვე 1990-იანი წლების ბოლოს კი, როცა გლობალური ეკონომიკა ყვაოდა, დოლარიც ძლიერი იყო და ფუფუნების პროდუქციის ბაზარიც სწრაფი ტემპით იფურჩქნებოდა, ბერტელიმ დანარჩენი დიზაინერები მორიგ „ომში“ გამოწვია. მან გაფართოება - ახალახალი კომპანიების ყიდვა გადაწყვიტა ამით კიდევ უფრო შეაშინა Gucci-ს და L.V.M.H.-ის საერთაშორისო აღიარების მქონე ბრენდები, რომელთაც ბაზარი მიჰყავდათ.

შემდეგ ორ წელიწადში ბერტელიმ რამდენიმე კომპანიის წამყვანი აქციების პაკეტი იყიდა: ჰელმუტ ლანგი, ჯილ სანდერი, Church-ი და აზედინ ალაია. გარდა ამისა, ბერტელიმ წილი სათვალის მწარმოებელ კომპანიაშიც ჩადო და Fendi-ს 25 პროცენტიც იყიდა. „პრადას“ ჯგუფი კერძო კომპანიად ითვლება, ამიტომ ვალდებული არ არიან, ხარჯთაღრიცხვა ყველა დაინტერესებულ პირს გაანდონ, თუმცა კომპანიის ოფიციალურმა პირებმა კერძო საუბრებში მაინც მითხრეს, რომ ეს შესყიდვები ბერტელის დაახლოებით შვიდასი მილიონი ევრო დაუჯდა, რაც დღევანდელი კურსით დაახლოებით ცხრაას მილიონ დოლარს უდრის.

ასეა თუ ისე, ეს ბევრი ფულია. ბერტელიმ გადაწყვიტა, რომ ხარჯები აქციების გაყიდვით გაესტუმრებინა. სახალხო გაყიდვა 2001 წლის სექტემბრისთვის იგეგმებოდა. ამაზე უარესი დროის შერჩევა წარმოუდგენელი იყო. 11 სექტემბრის ტრაგედიის შემდეგ ხომ შვიდას დოლარად შეფასებული სვიტერის შეძენის იდეა აღარავის ხიბლავდა, რაც არ უნდა „პრადა“ ყოფილიყო ის. ფუფუნების აქსესუარების ბაზარზე მყოფმა კომპანიებმა კრახი განიცადეს. აქციების გაყიდვების შესახებ განცხადება ბერტელიმ უკან წაიღო. წლის ბოლომდე კი ვალად 1.7 მილიარდ ევრომდე თანხა დაუგროვდა. ეს კი, უხეში გათვლებით, თითქმის საქონლის გაყიდვების მაჩვენებელს უტოლდებოდა.

თუმცა შავმა დღეებმა ასე თუ ისე ჩაიარეს. მას შემდეგ ევრომ, დოლართან მიმართებაში, ფასი შეიძინა. სიტუაცია დარეგულირდა. „პრადას“ გათვლებით, წელს კომპანიის სუფთა მოგება 30 პროცენტით მაინც გაიზრდება. ეს ბაზარზე კომპანიის ფინანსური მოგების საკმაოდ სწრაფ ზრდად ითვლება, მაგრამ ევროს მდგომარეობა წელს იმდენად სტაბილურია, რომ რეალურად „პრადა“ წელსაც თითქმის იმავე თანხას მოიგებს, რაც შარშან ჰქონდა. ვალები კომპანიას კვლავაც რჩება, თუმცა ბერტელი ამბობს, რომ წელს ვალებს თითქმის გაანახევრებს.

ბერტელი მეუბნება: „არ უნდა დაგავიწყდეს, რომ ეს ვალები ცუდი მენეჯმენტის ბრალი არ არის, ყველაფერი ზუსტად გვქონდა გათვლილი, უბრალოდ 11 სექტემბერს არავინ ელოდა“. შემდეგ ბერტელის ისიც ვკითხე, მისი აზრით, შეძლებს თუ არა „პრადა“ თავისი შემოქმედებითობის დიდი დოზა მომავალშიც შეინარჩუნოს. ბერტელიმ მიპასუხა, რომ აუცილებლად შეძლებს.

თუმცა თვითონ პრადა ამაში ბოლომდე დარწმუნებული არაა. „ცოტა სასაცილოა, როცა საფონდო ბირჟაზე ვსაუბრობთ, ბირჟაზე და ინვესტორებზე, ჩვენს ჰობიზე, დიდ და ლამაზ მაღაზიებზე - სინამდვილეში ეს ყველაფერი ხომ მათ არ აინტერესებთ და სისულელედ მიაჩნიათ. ამიტომაც არ მინდა საფონდო ბირჟაზე გასვლა. არადა, ეს ბერტელის მორიგი ამოჩემებაა. იქ წესია ასეთი: რასაც არ უნდა აკეთებდე, მოგება ეგრევე უნდა მოგიტანოს. ჩვენ კი ჩვენს კომპანიას ამ მიმართულებით არასდროს ვავითარებდით. ხანდახან ჩემგან მოითხოვენ ხოლმე, რომ დავამზადო ჩანთა, რომელიც 10 ათასი ღირს. ეს საშინლად მაღიზიანებს. ამიტომ, ყოველთვის უარით ვისტუმრებ ასეთ ბიზნესმენებს: „გინდა ათი ათასიანი ჩანთა? ჰოდა, მიდი და თვითონ დაამზადე“. იმიტომ, რომ მე ასე არ ვმუშაობ. მე, უბრალოდ, ჩემს საქმეს ვაკეთებ და საბოლოოდ თუ კარგი გამომდის, მაშინ ფულიც მომდის. თუ პროდუქტი კარგია, კლიენტიც იხიბლება. თუ - არა, მაშინ იმ ჩანთის ბედი და ფასი მაშინვე გადაწყვეტილია“.

. . .

შემდეგ პრადა უკვე შოუს წინა დღეს ვნახე. აღელვებას და შინაგან დაძაბულობას თითქოს გაევლო. დაღლილი ჩანდა, მაგრამ ბედნიერი. კულისები უზარმაზარი დარბაზის უკან - დიდი შენობის პირველ სართულზე, სადაც პრადა თავის კოლექციებს ტრადიციულად წარადგენს ხოლმე - სავსე იყო მკერავი ქალებით, ასისტენტი დიზაინერებით, მოდელებით და ტექნიკური პერსონალით. მიუჩა თავის მთავარ თანაშემწესთან ერთად, თითოეულ კაბაზე დეტალებსა და წვრილმანებს ამოწმებდა - ზოგს ქამარს უმაგრებდა, ზოგს შალით რთავდა, მერე შეხედავდა მოდელს და უცებ ეტყოდა, გაიხადე ეგ მაღალქუსლიანი ფეხსაცმელი და აი, ეს მამაკაცის ფეხსაცმელი ჩაიცვი. მერე კი გადმომიჩურჩულებდა: „აი, როგორ აქცევ მსოფლიოს ყველაზე სექსუალურ ქალებს რაღაც სულ სხვად, აბსოლუტურად საპირისპირო არსებებად“.

ზუსტად ექვს საათზე, კულისებში ორი ოფიციანტი შემოვიდა - შამპანურის ბოთლებით სავსე ლანგრებით. პრადა სუფრასთან პირველი მივიდა. შამპანური ორ ბოკალში ჩამოასხა და ერთი მე გამომიწოდა. ვკითხე, ეს ჩვენებისწინა კრიზისი როგორ გადალახე-მეთქი. „გინდოდა გეკითხა, ასე რაზე ვნერვიულობდი? - კითხვა შემომიბრუნა პრადამ - იმიტომ, რომ, ალბათ, თავადაც განგიცდია მსგავსი რამ. როცა ხვდები, რომ გაიჭედე, მაშინ ყველაფერი ტრაგედიად გეჩვენება. მაშინ ვეღარც სხვა - უკვე დასრულებულ და გამზადებულ მოდელებს ამჩნევ, მხოლოდ ამოჩემებული იდეის როგორმე ამოხსნა გინდა და მერე, როცა იჭედები და იღლები, უკვე იმაშიც აღარ ხარ დარწმუნებული, საერთოდ ღირდა თუ არა იდეა ამდენ წვალებად. ამ წუთებში საკუთარ ნიჭსა და უნარშიც გეპარება ეჭვი და ისტერიულად ასკვნი - იქნებ საერთოდ აღარ შემიძლია იმის კეთება, რაც ასე ძალიან მომწონდა.

თუმცა შემდეგ ნერვიულობით იღლები და როცა მოულოდნელად ოფისში ახალი ქსოვილების პარტიას შემოიტანენ, გონება გინათდება. წამებში ხვდები, რისი გაკეთება გინდოდა. მერე პროდუქტს დახედავ და ბედნიერებაში გადაზრდილ სიმშვიდეს იგრძნობ. მიხვდები, რომ ეს სწორედ ის იყო, რაც ჩაფიქრებული გქონდა“.

ზუსტად ერთი კვირის წინ, პრადას სამუშაო მაგიდები სკეჩებით, ქსოვილების ნაკუწებითა და ჩანახატებით იყო სავსე, ახლა კი ყველგან აბრეშუმის კაბები აწყვია, რომლებიც პრადას კომპიუტერში დახატული ორნამენტებით გაუწყვია, აქვეა ძვირფასი თვლებით მორთული შალის პიჯაკები და ქურქის ნაჭრებით შეკერილი ჟაკეტები.

პრადა თავს უკვე მშვიდად გრძნობს იმიტომ, რომ იცის - მიზანს მიაღწია: შეძლო ტანსაცმლით გადმოეცა მისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი ორი სხვადასხვა განცდა - რომანტიკული მოგონება წარსულის შესახებ და მომავლის რომანტიკული მოლოდინი. და რაც მთავარია, ეს უცნაური, მხოლოდ პრადასთვის დამახასიათებელი ინდივიდუალობით გაეკეთებინა.

კითხვა კიდევ გავუმეორე - ნერვიულობ-მეთქი? და მიპასუხა: „რა თქმა უნდა, ვნერვიულობ, როგორ არ ვინერვიულო? თუმცა, თუ ჩემი ნამუშევარი კარგია... არა, არა, არაფერს არ ვიტყვი, მოდი ხვალინდელ დილას დავუცადოთ“.

მეორე დილას პრადა მშვიდი გამომეტყველებით პოდიუმის უკან დამხვდა, სკამზე იჯდა. ლურჯი სვიტერი ეცვა, შავი ქვედაბოლო და მაღალქუსლიანი ფეხსაცმელი. ყელზე უზარმაზარი ხის ტოტის ფორმის და თითქმის იმავე ზომის ბრილიანტებით მოოჭვილი ბროში ეკეთა. „ეგ საიდან?“ - ვკითხე. თვალებგაბრწყინებულმა გამიღიმა და მითხრა: „ბერტელიმ მაჩუქა შობისთვის. ხომ ძალიან ლამაზია?“

შოუც დაიწყო. პრადა კუთხეში იდგა და სცენაზე გასვლამდე ამოწმებდა, თითოეული გოგო ზუსტად ისე გამოიყურებოდა თუ არა, როგორც თავად უნდოდა. შემდეგ კი შოუს დიდ მონიტორზე ადევნებდა თვალს. სანახაობის დასასრულს, პრადა უცერემონიოდ და მხოლოდ ერთი წუთით პოდიუმზე თვითონაც გავიდა - აშკარად ეტყობოდა, რომ ამას მხოლოდ ეტიკეტის გამო აკეთებდა. პრადამ პუბლიკას თავაზიანად გაუღიმა, ზუსტად იმავე წამებში ბერტელი შამპანურის ბოკალით ხელში მომიახლოვდა. პრადას შემხედვარე, ისიც იღიმებოდა, თან მითხრა: „კარგი იყო მიუჩა, არა?“ კრიტიკოსები ზუსტად ასე ფიქრობდნენ. გაზეთ „ჰერალდ თრიბიუნში“ მოდის ცნობილმა მიმომხილველმა, სიუზი მენკესმა აღნიშნა, რომ პრადა „ჰეროიკული ელეგანტურობით“ გამოირჩეოდა, და იქვე დასძინა, რომ მიუჩამ “მოდის ხარისხი ამ წარმოდგენის შემდეგ კიდევ ერთი რეგისტრით აამაღლა“. პრადას მიმართ ქება არც „თაიმსმა“ დაიშურა. „მას შემდეგ, რაც თომ ფორდმა ჰოლივუდისკენ აიღო გეზი, ამ სამყაროში ერთადერთი „ზესახელმწიფო“ დარჩა - მიუჩა პრადას იმპერია“ - აღნიშნული იყო სტატიაში.

სახეზე კმაყოფილება პრადასაც ეტყობოდა, მაგრამ კომპლიმენტებს იოლად არ იღებს და იზიარებს. „მოდის ბიზნესის არასდროს მესმოდა, - მითხრა მაშინ, როცა ვკითხე, რას ფიქრობდა ჩვენების შესახებ, - ფოტოგრაფები, ვარსკვლავის სტატუსის მოწებება - მართლა არ მესმის. უბრალოდ, სამოსის კეთება მომწონს. მართლა ძალიან მიყვარს სამოსი. მაგრამ მოდა და დიდება... არა, არ ვიცი, არ ვიცი“.

ისე გულწრფელად ფიქრობს და აზროვნებს, ისე ღიად და უშუალოდ, რომ თითქოს ხედავ კიდეც, როგორ ტრიალებს მისი ტვინის ხვეულებში ათასი აზრი და განცდა. „არა, ესეც კარგია და სასიამოვნო, - მითხრა მაშინ, როცა შოუს შემდეგ თაყვანისმცემლები შემოეხვივნენ გარს, - მაგრამ დიდებაზე არასდროს არ უნდა შეიშალო. შეიძლება წარმატება მხოლოდ დილას, გაღვიძებისას გაიხსენო, ისიც სულ ათი წუთით, დღე რომ სასიამოვნო ფიქრით დაიწყო და შემდეგ აუცილებლად საღი გონებით უნდა შეუდგე საქმეს. ჩემი საქმე ტანსაცმელია. მე ეს საქმე მომწონს“.

ავტორი: ქეთი სადღობელაშვილი
ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

რუსთაველის თეატრი

დავით კლდიაშვილი „სამანიშვილის დედინაცვალი“
(რობერტ სტურუასთან ერთად)
შალვა დადიანი „გუშინდელნი“
ანტონ ჩეხოვი „თოლია“
თამაზ ჭილაძე „მოულოდნელი სტუმარი“
ფედერიკო გარსია ლორკა „ბერნარდა ალბას სახლი“
მიხეილ ჯავახიშვილი „ქალის ტვირთი“
სოფოკლე „ოიდიპოს მეფე“
ილია ჭავჭავაძე „ჩემი კალამი“
იუჯინ ო' ნილი „სიყვარული თელებქვეშ“
ლევ ტოლსტოი „მეუფება წყვდიადისა“

მარჯანიშვილის თეატრი

ჰენრიკ იბსენი „მოჩვენებანი“
ლეო ქიაჩელი „ჰაკი აძბა“
ილია ჭავჭავაძე „ასი წლის წინათ“
უილიამ შექსპირი „ოტელო“
დავით კლდიაშვილი „დარისპანის გასაჭირი“, „უბედურება“
მიხეილ ლერმონტოვი „თავადის ასული მერი“
მიხეილ ჯავახიშვილი „ჯაყოს ხიზნები“
ალექსანდრე გელმანი „პირისპირ“
ფრიდრიხ შილერი „ვერაგობა და სიყვარული“
არტურ მილერი „სეილემის პროცესი“
თეოდორ დოსტოევსკი „მარადი ქმარი“
არტურ სტრინდბერგი „მამა“
ალენ გარნეი „სასიყვარულო ბარათები“
იასმინა რიზა „არტ ხელოვნება“
ჟან ანუი „ანტიგონე“
მიხეილ ბულგაკოვი „პილატე“

პეტერბურგის დიდი დრამატული თეატრი

ფრიდრიხ შილერი „ვერაგობა და სიყვარული“
არტურ მილერი „სეილემის პროცესი“
ედუარდო დე ფილიპო „აჩრდილები“
უილიამ შექსპირი „მაკბეტი“
ალექსანდრ პუშკინი „ბორის გოდუნოვი“
მიხეილ ლერმონტოვი „მასკარადი“
მაიკლ ფრეინი „კოპენჰაგენი“
ფრიდრიხ შილერი „მარიამ სტიუარტი“

მოსკოვის სამხატვრო თეატრი

მიხეილ ჯავახიშვილი „ჯაყოს ხიზნები“
ჟან ანუი „ანტიგონე“

მოსკოვის დიდი თეატრი

დიმიტრი შოსტაკოვიჩი „ლედი მაკბეტი“

პეტერბურგის მარინის თეატრი

სერგეი პროკოფიევი „მოთამაშე“
რიჰარდ ვაგნერი „მფრინავი ჰოლანდიელი“
ჯუზეპე ვერდი „დონ კარლოსი“
ნიკოლოზ რიმსკი-კორსაკოვი „მოცარტი და სალიერი“
სერგეი რახმანინოვი „ძუნწი რაინდი“