„ცხელი შოკოლადი“ აქტიურ, საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ერთვება რუბრიკით „კომენტარი“. ამ ნომრიდან, ერთის ნაცვლად, ჟურნალში ბევრი „კომენტარი“ დაგხვდებათ ხოლმე. მთელი თვის განმავლობაში მომხდარ „საზოგადოებრივად“ მნიშვნელოვან ამბებს „ცხელი შოკოლადის“ ავტორები კრიტიკულად გამოეხმაურებიან და სხვადასხვა ხედვის რაკურსებს შემოგთავაზებენ.

ვეხმაურებით თემას - „ჰომოფობია, როგორც სოციალური მოვლენა“. ჩვენი გულრწფელი სურვილია, რომ ჰომოსექსუალობის ირაციონალური შიში და ამ შიშით გამოწვეული აგრესია, გაცნობიერებული, გულწრფელი ტოლერანტულობით ჩავანაცვლოთ (ლელა გაფრინდაშვილი).

ვწერთ „ევროვიზიაზე“ (ქეთი სადღობელაშვილი), ამ კონკურსთან დაკავშირებულ ჩვენთვის თავსმოხვეულ ილუზიებსა და ცრუ მოლოდინებზე, რომელმაც, საბოლოო ჯამში, ისევ შეგვიშალა ხელი, სოფო ხალვაშის არც თუ ურიგო მიღწევები რეალურად და ადექვატურად შეგვეფასებინა.

გიორგი გვახარიას კომენტარი „ეგ ბაბუ თქვენ ცოცხალი ხომ არ გგონიათ, პატივცემულო პროფესორო?“ არის გზავნილი ახალგაზრდებისათვის, და არა მხოლოდ კინორეჟისორებისათვის - „აბა, თუ მაგარი ბიჭები და გოგოები ხართ, გამოხატეთ თავისუფლება, იგრძენით თავისუფლება, შეიყვარეთ სიცოცხლე მისი გაჩენის დღიდანვე და არა მერე, როცა გახრწნას იწყებს და ტერორისტების საზღვრებში ექცევა!“ გვახარიას კიდევ ერთი აშკარა გამოწვევაა! კიდევ ერთი ნაბიჯით წინ კულტურული რევოლუციისაკენ!

დათო ტურაშვილს ფეხბურთის ფედერაციის არჩევნებზე უნდოდა დაეწერა, მაგრამ... სანაცვლოდ, გოგი ძოძუაშვილის მადრიდულ კონცერტსა და თავის სიამაყით ავსილ გულზე გვიყვება.

ამ ნომერში „კომენტარები“ სულ ესაა, მაგრამ მომავალი ნომრიდან მეტს გპირდებით, უფრო სხარტად და ლაკონურად.

28-ე „ცხელი შოკოლადზე“ მეტს არაფერს გეტყვით, რადგან სალომე კიკალეიშვილი თავად გიყვებათ როგორი იყო ნინო სუხიშვილზე მუშაობის პროცესი. კახა თოლორდავაც თავად უწევს რეკომენდაციას მსოფლიოს საუკეთესო ღვინოებს. თამარ ბაბუაძის გმირი, ეკა მიქაძე („სრულუფლებიანი ელჩი, რომელიც დაფრინავს“) ის ქალია, რომლის ისტორიის წაკითხვის მერეც ადამიანის განუსაზღვრელ შესაძლებლობებზე დაფიქრდებით და მოგინდებათ, იმოქმედოთ, მიზნები დაისახოთ და საინტერესოდ იცხოვროთ.

ნომრის ჩემი ერთ-ერთი ფავორიტი ამ ნომერში „შპიონის ჩანაწერებია“. ხანდახან, ქართული პოლიტიკის აბსურდულობა ყველაზე აპოლიტიკურ ჟურნალსაც კი ვერ ტოვებს ხოლმე გულგრილს. პაატა ზაქარეიშვილის ამბავი სწორედ ეს შემთხვევაა.

და კიდევ, ჟურნალის გაუმართავ ვებ-გვერდზე ბევრს გვსაყვედურობენ. თვის ბოლომდე საიტის რეკონსტრუქცია დამთავრდება და ივნისში უკვე ახალი საიტის ანონსს შემოგთავაზებთ.

შორენა შავერდაშვილი

სამუშაო პროცესში ყველაზე მეტად იცით რა მომწონს? როცა ყველაფერს მორჩები და მასალაში ბოლო შტრიხები შეგაქვს. აი ეს წუთები, როცა „პროფესია - სუხიშვილი“ მომდევნო გვერდებზე გელოდებათ, მე კი, ამ სვეტში მასალაზე მუშაობის ნიუანსებს აღწერას ვცდილობ. ეს ყველაფერი იცით, რას მაგონებს? აი, ჯეკი ჩანის მონაწილეობით ფილმებში, ბოლოს, ტიტრებთან, ფილმში არ გასულ კადრებს რომ გიჩვენებენ, თან ხომ ხედავთ, სამზარეულოშიც გახედებთოოო... მაგრამ რა უშავს, ხო?!

გეგონება პიკნიკზე მივდიოდით. წყნეთში ასასვლელად მთელი ორი დღე ვემზადეთ და თან რამდენიმე მანქანით ავედით. ანუკა მურვანიძე კოსმეტიკით გაძეძგილ ჩანთას დაათრევდა და მესხი თავისი ჩვეული ემოციური მოკლე ჩართვებით გვართობდა. იმ დღეს, ნინო სუხიშვილის ორი წყნეთი გვქონდა დასალაშქრი. ერთი - სუხიშვილების წყნეთი და მეორე - ზურას წყნეთი. მიუხედავად იმისა, რომ ამ სახლებს სამი თუ ოთხი ქუჩას ჰყოფს, ნინოსთვის მაინც ასეა. სუხიშვილების წყნეთი, ეს ის სახლია, რომელიც ოდესღაც, მისმა ბებიამ და ბაბუამ ააშენა. სადაც ილიკო ყვირის - ჩაი მინდაა... დაშა დარბის - მომეხმარეთ, ვინ მამეცადინებს... დედამისი სამზარეულოდან - კარტოფილს ვინ დაჭრიის... გარეთ ბალონკასავით გაზრდილი ავჩარკა გლორია დახტის, მორწყვას არ აცდის არავის, წყალთან თამაში უყვარს.

და მეორე, ზურას წყნეთი. ზურა ნინოს ქმარია. ზურა ამერიკაშია. ეს სახლი ნინოსი და ზურასია. მოსამსახურე პერსონალი ისე ჩუმად დადის, გეგონება მიწას არ ეხება, ჰაერშიაო და - რას ინებებთ ქალბატონო ნინო? - დიახ, ახლავე! - კიდევ რაიმე, ქალბატონო ნინო?... ილიკო სულ ეხუმრება, შენ კარგი იაპონური რობოტები გინდა, მაგ შენ სახლს მოუხდებაო. თაროზე, ლამაზ ჩარჩოში, იმის მტკიცებულება დევს, რომ ნინოს და ზურას სახელობის ვარსკვლავი კიაფობს ცაზე და როცა ძალიან მოგწყინდება, შეგიძლია ღილაკით აანთო ბუხარი და სურვილი ჩაიფიქრო. ჩაიფიქრო, იმიტომ, რომ ჰაერში მონარნარე პერსონალი აუცილებლად აგისრულებს. აი ასე. მაგრამ, ნინოს „შტაბი“, დიდობის „შტაბი“ მაინც სულ სხვა ადგილია - ირაკლი აბაშიძეზე, ბებია-ბაბუის სახლი. რომელსაც ცხოვრების ყველაზე ემოციური მომენტები უკავშირდება, სადაც ქუჩაზე გაჩერებული მანქანებით და-ძმა ხვდება ერთმანეთს, სადაც ნინო, მისთვის ასე ძვირფასი ადამიანების ფოტოებითაა გარშემორტყმული, ბებია ნინოს საწოლში წევს, მის ჯადოსნურ სარკეშიც იხედება. სადაც სარდაფში, ისევ ის ჩარხი დევს, რომელზეც ოდესღაც ქოთნები ამოჰყავდა და დღეს, ილიკოს ხუმრობაზეც ეღიმება - რა დრო იყო, უკან პატრიკ სუეიზი რომ გაკლდაო.

ეს ყველაფერი კი, ნინო სუხიშვილია. საქმიანი და მკაცრი. მომთხოვნი და ზოგჯერ ბავშვივით დამყოლი. ისეთი, როგორიც მე დავინახე.

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი

დათო ტურაშვილი

მინდოდა დამეწერა წერილი ქართული ფეხბურთის შესახებ დასვენების მიზნით. რასაკვირველია, ჩვენი მკითხველის დასვენებას ვგულისხმობ, რომელიც ძალიან დაღლილი და გადატვირთულია მძიმე და სერიოზული თემებით და რადგან ბატონი გოგი გვახარია ფეხბურთს სექსს ადარებს (და საკმაოდ არგუმენტირებულადაც), რა უნდა იყოს სექსზე უკეთესი დასვენება-მეთქი ვიფიქრე და ფეხბურთზე წერა დავიწყე კიდეც.

მაგრამ, საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციაში არჩევნების დროს ისეთი რამე მოხდა, რომ ამ თემაზე წერას, უბრალოდ აზრი აღარ აქვს. შეიძლება აზრი კი ჰქონდეს, მაგრამ მე არ შემიძლია, თუნდაც სირცხვილის გამო.

ამიტომაც გადავიფიქრე და მინდა გოგი ძოძუაშვილის შესახებ დავწერო. უფრო სწორედ, მისი კონცერტის შესახებ, რომელიც მადრიდში სულ ახლახანს გაიმართა და ვიყავი ძალიან, ძალიან ამაყი და ბედნიერი. ფეხბურთზე კი აღარაფერს ვიტყვი გარდა ორი სიტყვისა, რომელსაც ჩემზე უკეთ, მარტივად და გასაგებად იტყოდა ბასა ჯანიკაშვილი:

- მშვიდობით, ნოდარ...

კახა თოლორდავა

უკვე თითქმის ორი წელი იქნება, რაც ღვინის ნიადაგზე ოდნავ შევირყიე. ზოგჯერ მეჩვენება, რომ ღვინის გარდა არც აღარაფერი მაინტერესებს. მე თავაუღებლად ვკითხულობ ყველაფერს რაც ღვინოს შეეხება, დაწყებული მეცნიერული ნაშრომებით ამპეოლოგიაში და დასრულებული პატარ-პატარა ბროშურებით ღვინის სარგებლიანობაზე, რომ აღარაფერი ვთქვათ ამოუწურავ ინფორმაციაზე ინტერნეში, რუსულ და უცხოურ ჟურნალებზე და მახო ხარბედიას „მარანზე.“ დღეს მე უკვე კარგად გაცნობიერებული დილეტანტი ვარ. მთელი გულით მშურს იმ ჩემი მეგობრების, გიორგი მაყაშვილის, ირაკლი მახარაძის, ნიკუშა ახვლედიანის, ვინც ახერხებს და თვითონ აკეთებს ღვინოს. გიორგიმ, სოლიკომ და დათომ ისიც კი მოახერხეს, რომ რამდენიმე წლის წინ ვენახი შეისყიდეს კახეთში, შარშან კი ვიღაც გენუელებს მიყიდეს თავიანთი დაწყურული ღვინო. ეს ღვინო „ვინიტალიაზეც“ კი იყო წარმოდგენილი, ოღონდ, სამწუხაროდ, მე არ ვიცოდი ვინ წარმოადგენდა მას იქ და ამიტომაც ვერ მოვახერხე იმ სტენდის მონახულება. მოკლედ, სერიოზულად მჯერა, რომ ჭეშმარიტება ღვინოშია და იმედი მაქვს, რომ ერთ მშვენიერ დღეს მეც მოვახერხებ ვენახის შეძენას და ღვინის დაწურვას.. ყოველივე ამის შემდეგ, წარმოიდგინეთ, თუ რას ნიშნავდა ჩემთვის იტალიაში, კერძოდ კი ვერონაში გამგზავრება, ერთ-ერთ ყველაზე უფრო მნიშვნელოვან ღვინის გამოფენაზე დასწრება და რაც მთავარია, ხუთი დღის განმავლობაში ქართული ღვინის წარდგენა. მე ნასვამი და ბედნიერი ვტოვებდი „ვინიტალიას. კარგად ვიმუშავე და ბევრიც ვისწავლე. ამაზე მეტი რა უნდა უნდოდეს ადამიანს. ისე კი, რა იქნებოდა ამ გამოფენაზე ერთი ქართული ღვინის კომპანიის ნაცვლად რამოდენიმე კომპანია რომ ჩამოსულიყო? რა თქმა უნდა, კარგი ქართული ღვინოებით. მართლა კარგი ქართული ღვინოებით... ყველაფერი დანარჩენი კი სტატიაშია. აი, სულ ესაა, მაგრამ, სანამ დავასრულებდე, მინდა პატარა საჩუქარი გავუკეთო ღვინის მოყვარულებს. ვინაიდან დარწმუნებული ვარ, რომ „ცხელი შოკოლადის“ მკითხველთა გარკვეულ ნაწილს უწევს ხოლმე უცხოეთში მოგზაურობა და იმის იმედიც მაქვს, რომ ვიღაც-ვიღაცეებს ღვინოც უყვართ, ამიტომაც, აი, იმ ღვინოების სია, რომელიც მსოფლიოში სახელგანთქმულმა ენოლოგმა დონატო ლანატიმ მომცა იტალიაში ყოფნისას. ეს ის ღვინოებია, რომელსაც დღეს იტალიის ყველაზე უფრო სერიოზული ღვინის მწარმოებლები აკეთებენ. შეგერგოთ!

Marco Felluga - Malamatta - Collio - Bianco - 2005; Marco Felluga - Carantan - Collio-Rosso - 2005; Schreckbichl Colterenzio-Lafoa - Sauvignon Blanc; Marchese Adorno - Pinot Grigio - 2002; Adorno - Arcolaio Bianco - 2002; Adorno - Pinot Nero; Adorno - Bonarda-2002; Librandi - Gravello Rosso; Librandi - Critone Bianco; Librandi - Asylia - Bianco; Librandi - Magno Megonio - Rosso; Astoria - Prosecco - Bianco - 2002; Astoria - Mina; Villa di Maser - Chardonnay barrique; Torre Rosazza - Sauvignon;

„კოტონის“ კოლექცია უკვე თბილისში

ფოტო: დავით მესხი

ვინც მოდურ და ხარისხიან ტანსაცმელს შეღავათიან ფასად ეძებთ, შეგიძლიათ ვაჟა-ფშაველას გამზირზე (35-ა) ახლადგახსნილ მაღაზია „კოტონს“ მიაშუროთ. მსოფლიოში ცნობილი თურქული ბრენდი (რომელიც არსებობის 20 წელიწადს ითვლს) მაისიდან უკვე თბილისელი მომხმარებლისთვისაც გახდა ხელმისაწვდომი.

ახალმა პროდუქციამ სავაჭრო სახლის ოთხი სართული „აითვისა“, სადაც წარმოდგენილია კოტონის თითქმის ყველა ხაზი: ქალის ახალგაზრდული ხაზი (რომელიც 15-დან 25 წლამდე ასაკის მომხმარებელზეა გათვლილი), კლასიკური სამოსი (შედარებით უფროსი ასაკის მანდილოსნებისთვის), აქსესუარები: ჩანთები, ქამრები, ფეხსაცმელები... მაღაზიის დამფუძნებლებს არც ძლიერი სქესის წარმომადგენლები დაუტოვებიათ უყურადღებოდ და შენობის ქვედა სართული საგანგებოდ მამაკაცების ტანსაცმლისთვის გამოყვეს.

„კოტონი“ თანამედროვე სტილით შექმნილ და ხარისხიანი ფაქტურის მრავალფეროვან სეზონურ კოლექციებს გვთავაზობს, რომელსაც საკმაოდ ხშირად, 2 კვირაში ერთხელ განაახლებს. ყოველწლიურად კი კოლექციას საგანგებოდ ამ ბრენდისთვის შექმნილი, რომელიმე ცნობილი დიზაინერის ხაზიც ემატება. თბილისურმა „კოტონმა“ პოპულარობა მალევე მოიპოვა და უკვე სისტემატიური მომხმარებელიც გაუჩნდა. სამომავლოდ ქსელის გაფართოებასაც გეგმავს და საბაზრო კვლევის შედეგების გათვალისწინებით, საკუთარ სავაჭრო სივრცეს საქართველოს რომელიმე რეგიონშიც განათავსებს.

ავტორი: მაია ცეცაძე

„Ermenejildo Zegna“ - მხოლოდ ელეგანტური მამაკაცებისთვის

ფოტო: დავით მესხი

რუსთაველის 50 ნომერში, 10 მაისიდან უკვე ოფიციალურად განთავსდა მსოფლიოში მამაკაცის მაღალხარისხოვანი ტანსაცმლის მწარმოებელი იტალიური ბრენდის „ერმენეჯილდო ძენიას“ ახალი სავაჭრო ცენტრი. თანამედროვე სტილით განთქმული „ძენიას“ ხაზი ექსკლუზიური ქსოვილებით, სპორტული და კლასიკური სტილის სამოსს ქმნის. ამას გარდა, წარმოადგენს ფეხსაცმლის, ტყავის აქსესუარებისა და სათვალის კოლექციებსაც. თბილისის ბუტიკის ინტერიერში გამოყენებული ფერების ნატურალური ტექსტურისა და ავეჯის დეტალების ნაირსახეობა, მომხმარებელს შესაძლებლობას აძლევს მაღაზიაში განთავსებული სხვადასხვა კოლექციები მარტივად განასხვაოს.

„ერმენეჯილდო ძენიას“ ჯგუფი მსოფლიოს 64-ზე მეტ ქვეყანაში 500-ზე მეტი მაღაზიას ფლობს. თუმცა, ვიდრე „ძენია“ საერთაშორისო მოდის სახლად იქცეოდა, თავად ერმენეჯილდო ძენიამ „მცირე“ ოჯახურ ბიზნესს ჯერ პატარა ქალაქ ტრივეროში, 1910 წელს ჩაუყარა საფუძველი.

მემკვიდრეობით მოვალეობად ქცეულ საქმეს კი დღეს ოჯახის მეოთხე თაობა უძღვება.

რადგან ახალგაზრდული და მოდური ბრენდის სახელით ცნობილი პროდუქცია ელეგანტურ მამაკაცებზეა გათვლილი, ახალი მაღაზიის პრეზენტაციაზე მისულ სტუმრებს დახვედრაც ელეგანტური მოუწყვეს: წითელი ხალიჩის, ცოცხლად აჟღერებული მუსიკისა თუ ქართულ-იტალიური ღვინის დეგუსტაციის თანხლებით. ოფიციალურ მიღებაზე მანდილოსნებისგან განსხვავებით, გაუმართლათ სტუმარ მამაკაცებს, რადგან „ძენიას“ საპრეზენტაციო საჩუქრები საგანგებოდ მხოლოდ მათ გადასცეს. ახალი სახელობითი მაღაზია, მისი დამფუძნებლების ვარაუდით, კიდევ ერთ უმთავრეს საყრდენს შექმნის რუსეთისა და აღმოსავლეთ ევროპის ბაზარზე.

ავტორი: მაია ცეცაძე

შეისუნთქე მუსიკა

მუსიკალური ჟურნალ „ოზონის“ დაბადების დღე
20 მაისი, ეთნოგრაფიუოლი მუზეუმი

ჰიპებმა, პანკებმა, როკერებმა, ქლაბერებმა, ჟურნალისტებმა, ფოტოგრაფებმა, მონაწილეებმა და ყველამ, ვინც „ოზისთვის“ დაბადების დღის მილოცვა მოინდომა, 20 მაისის მზიან და თბილ დღეს „ეთნოგრაფიულში“ 11 საათიდან დაიწყო მისვლა. მასპინძელები ათასობით სტუმარს მთელი დღის განმავლობაში მოდუნების საშუალებას არ აძლევდნენ. „ოზონის“ ფესტივალის პროგრამაში იყო კონცერტი, ბანჯი ტრამპოლინე, ქეითერინგი, როკ კარაოკე, ორეულების ფოტო სესია და გელა წულაძის ფილმის „Promenade“-ს ჩვენება.

სანამ სცენამდე მიხვიდოდით, აუცილებლად შენიშნავდით ბანჯი ტრამპოლინის გარშემო მსურველების დიდ რიგს, ასაკისა და სქესის განურჩევლად. ცოტა ზემოთ, კარავში საინტერესო ორეულები იკრიბებოდნენ და ორეულების ფოტო სესიისთვის ემზადებოდნენ. იქვე, ახლოს, როკ-კარაოკე გაჩაღდა და ყველაზე მოწადინებულმა მომღერალმა, I-pod-ი მიიღო საჩუქრად.

2 საათიდან ლაივ-კონცერტი დაიწყო, „ოზონის“ რუბრიკის „გაიცანის“ ჯგუფები „ასე სულ“, „25-ე კადრი“ , „ტელესკოპი“ , „სოფო ასლანიშვილი“, „კატო“ , „ლიმონათი“, „The guest was eating my pie“, „Nevarland“, „Nebo CCCR“ და „Vietnam radio“ ერთმანეთს ენაცვლებოდნენ, პროგრამის პირველი ნაწილი უკვე კარგად ნაცნობმა ჯგუფმა „სტრინგმა“ დახურა.

საღამო ხანს როკერებმა სცენა კონცერტის მეორე ნაწილს, „Electronic Set“-ს დაუთმეს. დიმა დადიანმა, ლადო ონიანმა, ბაჯუმ და ნიკა მაჩაძემ ქლაბერებს საცეკვაო განწყობა მთელი ღამის განმავლობაში შეუნარჩუნეს.

ავტორი: ქეთი ილურიძე

ტილოებში გაბნეული - წითელი
საგამოფენო დარბაზი „ჰობი“
24 აპრილი. 17:00

ფოტო: ნიკო ტარიელაშვილი

10 დღის მანძილზე, „ჰობის“ საგამოფენო სივრცე ახალგაზრდა მხატვრის ქეთი დავლიანიძის ნამუშევრებს დაეთმო. გამოფენაზე, 10 წლის მანძილზე ზეთში, პასტელში თუ შერეული ტექნიკით შექმნილი ტილოები, ლითოგრაფიული, გრაფიკული და მონოტოპური ნამუშევრები იყო წარმოდგენილი.

პეიზაჟებში, პორტრეტებში და საოცარი ფერთა შეხამებით შექმნილ ნატურმორტებში, მკაფიოდ მოჩანდა ავტორისეული ხელწერა. ხელწერა, რომელიც თითქოს არცერთ ტილოში არ მეორდებოდა, მაგრამ, ამავე დროს, ასე აერთიანებდა თითოეულ ნამუშევარს. სადღაც საოცრად რომანტიული, სადღაც სევდიანი და ოდნავ მხიარულიც კი; იქნებოდა ეს ცირკის და ჯამბაზების თემაზე შექმნილი ტილოები, საიდანაც ნიღაბჩამოხსნილი სევდიანი ჯამბაზები გიყურებდნენ თუ ორკესტრანტების გრაფიკული, ერთი შეხედვით მკაცრი პორტრეტები; წითელ სივრცეში „გაბნეული“ ადამიანები, როგორც ის ახლადშეუღლებული წყვილი თუ იგავ-არაკის ზღაპრული გმირები.

ალბათ, ეს გასული თვის ერთ-ერთი ყველაზე „მდიდარი“ გამოფენა იყო, საიდანაც გამოსულს, ასე მძაფრად ჩაგებეჭდებოდათ ტილოებში გაბნეული ფერი - წითელი ფერი.

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი

ომის შემდგომი გერმანული კინო
გოეთეს ინსტიტუტი
1 მაისი. 18:00

ფოტო: ნიკო ტარიელაშვილი

ომის შემდგომი გერმანული კინოს თბილისში ჩვენება არ ჩვენების საკითხი, სწორედ თქვენ უნდა გადაწყვიტოთ! ანუ, ივლით თუ არა გოეთეს ინსტიტუტში, სადაც 1 მაისს ახალი ციკლი „ომის შემდგომი გერმანული კინო“ დაიწყო. ციკლი, სადაც წარმოდგენილ თითოეულ ფილმზე, კინომცოდნე გოგი გვახარია გესაუბრებათ.

გოეთეს თბილისის ინსტიტუტმა, რომელიც ბოლო წლებია, სულ უფრო და უფრო გვანებივრებს კულტურული ღონისძიებებით, გასულ თვეს რამდენიმე საინტერესო საღამო შემოგვთავაზა. იქნებოდა ეს ჯაზ-ტრიო ემ-ის კონცერტი რკინიგზელთა სახლში თუ ქარვასლაში წარმოდგენილი გერჰარდ რიხტერის გამოფენა. მაგრამ, ამჯერად, თქვენი ყურადღება ზემოთ ხსენებულ კინოჩვენებაზე მინდა გავამახვილო, რომელიც თქვენთვის ნაცნობი თუ უცნობი, ომის შემდგომი გერმანული კინოს წარმოჩენას ისახავს მიზნად.

ფაშიზმი თეორიულად მოკვდა, მაგრამ ის განაგრძობს არსებობას ჩვენში - ეს იყო ის მოტივი, რომელიც ფილმს „მკვლელები ჩვენს შორის არიან“ სდევდა ფონად. ფილმს, რომელიც 1946 წელს, დანგრეულ ბერლინში გადაიღო გერმანელმა რეჟისორმა ვოლფგანგ შტაუტემ და რომლის ომგამოვლილი გმირებიდან, ზოგი ცხოვრების თავიდან დაწყებას და ძველის დავიწყებას, ზოგი კი, წარსულში დაშვებული შეცდომების გამოსწორებას ძალადობით ცდილობდა.

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი

10X45-ზე
რუსთაველის თეატრი
17 მაისი. 19:00

ფოტო: ქეთო ცაავა

ნებისმიერი სპექტაკლის სიცოცხლე, მის რეპერტუარში არსებობაზეა დამოკიდებული. ის თითქოს ერთი დღისთვის ჩნდება, რომ მერე უკვალოდ გაქრეს და მაყურებელს სუბიექტური მოგონებები დაუტოვოს. რჩება მხოლოდ ფოტო მასალა, დროში გაყინული ფოტო-ისტორია, რომლის დახმარებითაც, ის თითქოს აგრძელებს სიცოცხლეს და დროში მოგზაურობას. იმიტომ რომ, ფოტო, თავისი არსით, უკვე ისტორიაა.

17 მაისს, რუსთაველის სახელობის აკადემიურ თეატრში გამოფენა - „10X45“-ზე გაიხსნა. გამოფენა, სადაც დიმა ჩიკვაიძის და იური მეჩითოვის გადაღებული, თეატრის 128-ე სეზონის, 10 მოქმედი სპექტაკლის 45 ფოტო იყო წარმოდგენილი.

სხვადასხვა რაკურსით და „თვალით“ დანახული სპექტაკლის დეტალები, მაყურებლის მახვილ თვალს გამოპარული ნიუანსები და სცენაზე, მსახიობების დეტალური მუშაობის ფრაგმენტები - ყველაფერი ეს, ფოტოგრაფების „დაჭერილი“ კადრებიდან მოდიოდა.

კადრებიდან, რომელმაც „გოდოს მოლოდინს“, „დარისპანის გასაჭირის“, „კაცია-ადამიანს?!“, „სტიქსს“ თუ სხვა სპექტაკლებს, უკვე შთაბერა ახალი სიცოცხლე.

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი

ჯაზი ჯაზის თვეში
საქართველოს ეროვნული მუზეუმი
28 აპრილი 14:00

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში, ეს სწორედ აპრილში ხდება. როცა ჯაზის მოყვარულები დროის სასიამოვნოდ გასატარებლად და საყვარელი მუსიკოსების კომპოზიციების მოსასმენად თუ მათზე სასაუბროდ ჯაზის საღამოებს ან სულაც ჯაზის დღეებს მართავენ.

მთელი აპრილი მუსიკის ამ ტრადიციული მიმდინარეობის გულშემატკივრთათვის ნამდვილი ზეიმია. წელს ამ ქვეყნების რიგს საქართველოც შეუერთდა და ეროვნული მუზეუმის ახლად გახსნილ აუდიტორიაში 28 აპრილს, „ჯაზის დღეები საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში“- პროგრამის ფარგლებში მეორე საჯარო შეხვედრა გაიმართა.

პროექტის ორგანიზატორები, მუზეუმთან ერთად, ჯაზის ჭეშმარიტი გულშემატკივრებირადიო სინდიკატი, კომპანია „EASTERN PROMOTION“ და ამერიკის საელჩო გახლდნენ. ზურაბ ქარუმიძემ, გაიოზ კანდელაკმა, კახა თოლორდავამ და ამერიკის ელჩმა, ჯონ ტეფტმა ჯაზური მუსიკის ისტორიასთან ერთად სტუმრებს აპრილში დაბადებული ამერიკელი მუსიკოსების შესახებაც ესაუბრნენ. კონცერტების ფრაგმენტების ფონზე კიდევ ერთხელ გაიხსენეს ბილი ჰოლიდეის, ელა ფიცჯერალდის, ფრედი ჰაბარდის, ჰერბი ჰენკოკოსა და სხვა კორიფეების დაუვიწყარი იმპროვიზაციები. პროექტი ივნისში, კოკა-კოლა ჯაზ ფესტივალის ფარგლებშიც გაგრძელდება. ამჯერად შეხვედრაზე მოსული სტუმრები ფესტივალში მონაწილე ცნობილ მუსიკოსებს შეხვდებიან და თანამედროვე ჯაზურ მიმდინარეობების შესახებ ლექციას მოისმენენ.

ავტორი: ნინო ლომაძე

„ხასიათები და სახეები მზად არის!
მსახიობებმა რაღა უნდა აკეთონ?!...“
საუკუნის ესკიზები

ფოტო: დავით მესხი

დღეს პირველად გაიხსნა კოტე მარჯანიშვილის არქივი, თეატრის ფონდსაცავიდან 16 რუსი მხატვრისა და 4 უცნობი ავტორის ასი ექსპონატი გამოიტანეს. ყველაზე ადრინდელი ნამუშევრები 1906 წლით თარიღდება. ესაა ხარკოვში დადგმული სპექტაკლების „ახალი სიკეთისა“ და „თოვლის ქარის“ კონსტანტინ პერვუხინისეული დეკორაციები. 1909 წელსაა შესრულებული ნიკოლაი იგნატიევის „შავი ნიღბების“ სცენოგრაფიის ესკიზები. აქვეა მოსკოვში, დიდი მაესტროს მიერ დაარსებული თავისუფალი თეატრის ფარდის მოდერნის სტილში შესრულებული ჩანახატები, რომლებიც 1913 წელს დაუხატავს ვიქტორ სიმოვს. ასევე, ვიქტორ სიმოვს ეკუთვნის პერგამენტზე ტუშით შესრულებული თმის ვარცხნილობისა და აქსესუარების ჩანახატები. გამოფენილია 20-იანი წლებიში შექმნილი კოსტუმების ესკიზები,

1922 წელს, როცა კოტე მარჯანიშვილი სამშობლოში დაბრუნდა და ქართულ თეატრში ახალი ეპოქაც დაიწყო, მან ეს მდიდარი არქივი რუსეთიდან ჩამოტანა. მარჯანიშილს თბილისში ჩამოყვნენ რუსული თეატრის აღიარებული მხატვრები: ვასილ შუხაევი, ევგენი ლანსერე, იოსებ შარლემანი და დიდ რეჟისორთან ერთად თბილისშიც შექმნეს სპექტაკლები, დღეს ამ სპექტაკლების მხოლოდ მხატვრულია ნაწილია ცოცხალი: ყველაზე ძველი დეკორაციის ესკიზი 1928 წლითაა დათარიღებული. ის იოსებ შარლემანს ქუთაისის სახელმწიფო თეატრისთვის შეუქმნია. ამავე პერიოდისაა ევგენი ლანსერეს „მაკბეტის“ დეკორაციის მაკეტი, რეჟისორს ეს სპექტაკლი რატომღაც აღარ დაუდგამს. ასევე, საინტერესოა ვასილ შუხაევის მიერ 1948 წელს შესრულებული „ცეკვის მასწავებლისა“ და „კრეჩინსკის ქორწინების“ ჩანახატები. ამ ესკიზების მიხედვით შეკერილ კოსტუმებს ირგებდნენ მარჯანიშვილის თეატრის სცენაზე ვასო გოძიაშვილი, მარინე თბილელი, იაკობ ტრიპოლსკი...

მარჯანიშვილის თეატრში უნიკალური ესკიზები თვის ბოლომდე დარჩება გამოფენილი. ასევე, გამოფენაზე წარმოდგენილია თეატრის მხატვრობის შესახებ პირველად გამოსული სოლიდური კატალოგი და მისი ელექტრონული ვერსიის ალბომი. ეს გამოცემები საუკუნის ესკიზებზე მოგვითხრობს.

ავტორი: მზეხა მახარაძე

წიგნის საერთაშორისო დღე
23 აპრილი. 13:00

ეს ყველაფერი 1923 წელს, კატალონიაში დაიწყო. როცა სერვანტესის გარდაცვალების დღეს, 23 აპრილს კაცები ქალებს ვარდებს ჩუქნიდნენ და მათგან, წიგნებს იღებდნენ საჩუქრად. ხოლო მას შემდეგ, რაც 23 აპრილი უკვე „იუნესკომ“, წიგნის საერთაშორისო დღეთ გამოაცხადა, ამ დღის აღნიშვნა თითქმის მთელმა მსოფლიომ დაიწყო. დღე, როცა ქუჩები ახალი თუ ძველი წიგნებით იფინება და კაცობრიობა, კიდევ ერთხელ იწყებს მის აუცილებლობაზე საჯაროდ საუბარს.

ეს დღე, ტრადიციულად თბილისშიც აღინიშნა, სადაც წიგნის ამ „იუბილესთან“ დაკავშირებით, რამდენიმე ღონისძიება გაიმართა. 23 აპრილს, „საქწიგნის“ ხელმძღვანელობამ საგანგებოდ ამ დღისთვის, ახალი გამომცემლობის „აგორას“ პრეზენტაცია გამართა და ჭადრაკში მინი-ტურნირი მოაწყო. სადაც, მოწვეულ 112-ე სკოლის მოსწავლეთა „საკრავთა გუნდმა“, ქართული ხალხური ჰანგები ააჟღერა და თეატრისა და კინოს სტუდენტებმა, სხვადასხვა პოეტთა ლექსები წაიკითხეს. ამას გარდა, როგორც „საქწიგნის“ წარმომადგენლებმა განაცხადეს, წიგნის დღესთან დაკავშირებით გორის, კასპის და საქართველოს სხვადასხვა კუთხეებში საქველმოქმედო აქციას გეგმავენ და მათთან ახალი და ბევრი, ბევრი წიგნის ჩატანას აპირებენ.

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი

აქცენტი

ყოველი წელს, ზაფხულობით, ნიდერლანდური ქალაქი როტერდამი, ევროპის პოეზიის დედაქალაქად იქცევა ხოლმე. ეს მას შემდეგ, რაც 1970 წელს ფესტივალი „Poetry International Rotterdam“ დაარსდა და მალევე ევროპის ერთ-ერთ ყველაზე დიდ და პრესტიჟულ პოეტურ ფესტივალად იქცა. შვიდდღიანი (16-23 ივნისი) ფესტივალის პროგრამაშია პოეტების გამოსვლები, ფილმების ჩვენებები, გამოფენები, დისკუსიები, მოხსენებები და კონცერტები. ფესტივალის ორგანიზატორები დედამიწის ყველა კუთხიდან ოცდაათამდე პოეტს იწვევენ. ყველა წარმოდგენილი ლექსი, ნიდერლადურის გარდა, ინგლისურადაც ითარგმნება. ივნისის შუა რიცხვებში როტერდამში პოეტები, მთარგმნელები, გამომცემლები, კრიტიკოსები, რედაქტორები და სხვა ფესტივალების ორგანიზატორები იკრიბებიან. ამ დროს „Poetry International Rotterdam“ უმნიშვნელოვანესი შეხვედრის ადგილად, ერთგვარ ფორუმად იქცევა ხოლმე, სადაც პროფესიონალები და მოყვარულები, გამომცემლები და პოეტები ერთმანეთს ხვდებიან, საუბრობენ, მსჯელობენ და პოეზიის პოპულარიზაციის გეგმებს აწყობენ.

38-ე ფესტივალზე ფრანგი, ერაყელი, ჩინელი, დანიელი, ანგოლელი, ბელგიელი, ესტონელი, შვედი და ნიდერლანდელი პოეტების გარდა, პირველად პატიჟებენ სამხრეთ კავკასიელ პოეტებს. ქართველებთან ერთად, აზერბაიჯანელი გაშამ ნაჯაფზადე და საფრანგეთში მცხოვრები სომეხი პოეტი შუშანიკ თამრაზიანი მიიწვიეს. თანამედროვე ქართული პოეზიის წარმოსაჩენად თორმეტი პოეტის სამ-სამი ლექსი ნიდერლანდურად ვთარგმნე და როტერდამში გავგზავნე, თორმეტიდან სამი აირჩიეს. დანარჩენები მომავალი ფესტივალებისათვის შემოინახეს.

წელს ფესტივალის ორგანიზატორებმა შემოგვთავაზეს გვეფიქრა შემოქმედებას და სიგიჟეს შორის არსებულ ფაქიზ ზღვარზე და იმ წყაროზე, რომელიც ამ ორ ცნებას ერთმანეთთან აკავშირებს: მელანქოლიაზე. საქართველოდან მიწვეული სამივე პოეტის, შოთა იათაშვილის, მაია სარიშვილის და რატი ამაღლობელის შემოქმედება ნამდვილად ეხმიანება წლევანდელი ფესტივალის მთავარ თემას.

შოთა იათაშვილი მთელი არსებით ლიტერატურას ემსახურება: რედაქტორისა, მთარგმნელისა, კრიტიკოსისა და მწერლის გარდა, პოეტიცაა. ყოველდღიურობის პოეტურ ჩარჩოში მოქცევას თავშეკავებული იუმორით ცდილობს. მის პოეზიაში რეალობის მოულოდნელი ხედვა და ცრემლიანი ღიმილი იკითხება.

მაია სარიშვილის შემოქმედებამ ფესტივალის ორგანიზატორებზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა: მისი პოეზია ძლიერი ფსიქოლოგიური ხატებითა და უჩვეულო პირდაპირობით გამოირჩევა. მაიაც ეხება რეალობას, თავის ლექსებში ქალის ძალასა და სულიერ არსს იკვლევს.

რატი ამაღლობელს თანამედროვე ქართული პოეზიის დერვიშს ვუწოდებ: იმ ბერს ვადარებ, რომელიც მუსლიმურ რელეგიაში ლოცვას, მუსიკას და ცეკვას აერთიანებს. რატი თითქოს დროის საწინაღმდეგოდ წერს: გარეგნულად თავისი მუსიკალურობით აღმოსავლურ, კლასიკურ პოეზიას უახლოვდება, შინაარსობრივად კი ისეთ კლასიკურ თემებს ეხება, როგორიცაა სიყვარული, რწმენა და სულიერება. ცხადია, რომ სამივე პოეტი ერთმანეთისგან საკმაოდ განსხვავდება. საინტერესოა, როგორ გაჟღერდება ეს ცოცხალი, თანამედროვე და ჭრელი ხმა საქართველოდან როტერდამის საერთაშორისო ფესტივალზე.

დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ: www.poetry.nl

ავტორი: ინგრიდ დეხრავე

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

გაიოზ კანდელაკი თბილისის მუნიციპალიტეტის საკონცერტო ორკესტრის („ბიგ ბენდი“-ს) დამაარსებელი, მთავარი კონსულტანტი

1. როგორი წარმოგიდგენიათ მიწიერი სამოთხე?

პირველ რიგში, ყოველგვარი სატანური წარმონაქმნების გარეშე, რათა არ იყოს ბოროტება.

2. თქვენი საყვარელი გმირი მხატვრული ლიტერატურიდან?

დონ კიხოტი, დარტანიანი, დათა თუთაშხია.

3. თქვენი საყვარელი ისტორიული გმირი?

მეფე ერეკლე.

4. ვინ არის თქვენთვის გმირი რეალურ ცხოვრებაში?

თვითონ ჩვენ ადამიანები.

5. თვისება, რომელიც ადამიანში ყველაზე მეტად მოგწონთ?

სიკეთე, პროფესიონალიზმი.

6. თქვენი საყვარელი ჭეშმარიტება?

არ განსაჯო.

7. ჭეშმარიტება, რომელიც, თქვენი აზრით, ყველაზე მეტად გაზვიადებულია.

თვითკმაყოფილი ამპარტავნობა.

8. თქვენი საყვარელი საქმიანობა.

ქართული ხელოვნება და ჯაზის პოპულარიზაცია.

9. არჩევანის საშუალება რომ გქონოდათ, ვინ იქნებოდით?

მეცენატი.

10. თქვენთვის ყველაზე მეტად დამახასიათებელი თვისება?

მოთმინება.

11. რას აფასებთ ყველაზე მეტად მეგობრებში?

გულახდილობას.

12. თქვენი ყველაზე დიდი ნაკლი?

მოთმინება.

13. თქვენი აზრით, რა არის ყველაზე დიდი უბედურება დედამიწაზე?

ნარკომანია და რელიგიური ფანატიზმი.

14. რომელ ქვეყანაში იცხოვრებდით?

საქართველოში ან სადმე კუნძულზე.

15. თქვენი საყვარელი ფერი?

მუქი ლურჯი.

16. თქვენი საყვარელი ყვავილი?

იასამანი.

17. ისტორიული გმირი, რომლის მიმართაც ყველაზე ანტიპატიურად ხართ განწყობილი?

ლენინი.

18. რა ბუნებრივი ნიჭით გსურთ რომ იყოთ დაჯილდოებული?

ვქმნიდე ჯაზურ კომპოზიციებს.

19. როგორ სიკვდილს ისურვებდით?

უეცარს (ძილის დროს).

20. თქვენი დევიზი?

კაცთმოყვარეობა.

21. რისი გეშინიათ ყველაზე მეტად?

მეგობრების ღალატის, თვალთმაქცობის.

22. საკუთარ თავს ყველაზე მეტად რომელ ისტორიულ პიროვნებას ამსგავსებთ?

დონ კიხოტს.

23. რომელი წიგნის ავტორი იქნებოდით?

„კაცია ადამიანის“.

24. თქვენი ყველაზე უცნაური თვისება?

აღფრთოვანება.

25. რა შემთხვევაში ცრუობთ?

როცა სიცრუეს სიკეთე მოაქვს.

26. ყველაზე ხშირად, ყოველდღიურ საუბარში რომელ ფრაზებს იყენებთ?

არ დავკვირვებივარ.

27. რას ნანობთ ყველაზე მეტად?

რომ არ ვისწავლე კონსერვატორიაში.

28. განვლილი ცხოვრებიდან ერთი დეტალის შეცვლა რომ შეგეძლოთ, რას შეცვლიდით?

არაფერსაც.

29. რას მიიჩნევთ თქვენს პირად მონაპოვრად?

შვილებს და შვილიშვილებს („ბიგ-ბენდის“ დაარსებას).

30. რაზე ოცნებობთ?

თბილისის მუნიციპალიტეტის „ბიგ-ბენდის“ გასტროლებს ამერიკასა და ევროპაში.

კომენტარი

ავტორი: ქეთი სადღობელაშვილი

„აქეეთ გოორასა წიხლსა ვკრაავ, იქიით გოორასა ძვრას ვუზაამ! ა-დი-დე-ბულ-საა-რაგვ-სა, და-ვა-ყე-ნებ, ყლაპს ვუზაამ!“ - ასეთი განწყობით უყურებდა სიამაყისაგან მკერდგამობერილი სრულიად საქართველო ევროვიზიის სიმღერის შესარჩევ კონკურსს. ორგანიზატორებმა ტელედღიურებით ისე გაგვაბრუეს, სკეპტიკოსებიც კი გალღვნენ, რითაც ერთიორად გაიზარდა განუმეორებელ ქართველ მეზღაპრეთა რიგები. ევროვიზიის ფინალში ქართული დელეგაცია (მისი პრომოუტერის ტერმინოლოგიით) სიხარულისაგან „ძაან სერიოზულ ცრემლებს აღვარღვარებდა“ და უკვე იმაზე ფიქრით იყო დაკავებული, ფინალში პირველ ადგილზე გასულ საქართველოს სად და როგორ უნდა ჩაეტარებინა მომავალი ევროვიზია-2008. ისე ჩანდა, რომ ქართული „ჰარტვოლის“ არქიტექტურული მაკეტი უკვე მზად თუ არა, იდეაში მაინც ჰქონდათ მოფიქრებული - „აქანა სტენკას დავდგამ, იქანა ტროიკას“ დონეზე კი არა, არამედ ძაან სერიოზულად. ქართულ კრეატიულ დელეგაციას ეგ გაუჭირდებოდა?!

ნახევარფინალში სკეპტიკოსები მეზღაპრეებს აშკარად გაემიჯნენ და ჩვეულ მდგომარეობას დაუბრუნდნენ. უკვე გასაგები გახდა, რომ „24 კონკურსანტს შორის თავიდანვე ფავორიტად აღიარებულ ქართველ მომღერალს“ ფინალის თუნდაც ათეულში მოხვედრა გაუჭირდებოდა, იმიტომ კი არა, რომ სხვებზე, თუნდაც ვერკა სერდიუჩკაზე, ან რუსულ ჯგუფზე ნაკლები გახლდათ. გამოვიდეთ ილუზიის მომთენთავი ტყვეობიდან და ვთქვათ, რომ ევროვიზიის მსგავსი კონკურსები უმეტესწილად ტარდება არა იმდენად შემოქმედებითი ხარისხის გარკვევის, არამედ გარკვეული ქვეყნებისათვის პოლიტიკური მხარდაჭერის, იგნორირების, ან ანგარიშგაწევის მიზნით. ევროვიზიის ფინალზე ეს კარგად გამოჩნდა. აკი ევროვიზიის სიმღერის კონკურსის იდეის ფრანგი ავტორიც თავის დროზე გახლეჩილი ევროპის ცივი ომის აგონიიდან გამოყვანასა და ევროპის ქვეყნების ხელშეწყობას ისახავდა მიზნად. ასე რომ, ჩვენს მეგობრობაზე შეშლილი მოძმე პოსტსაბჭოთა თუ ევროპული ქვეყნების (მათ შორის, ჩვენი „მძახალი“ ჰოლანდიის) მიერ მოვალეობის მოხდის მიზნით ძლივს გამომეტებულ 1-დან 6 ქულამდე შეფასებაში მკვეთრად გამოჩნდა ევროპისა თუ მეზობელი ქვეყნების დამოკიდებულება და ინტერესი მზიური საქართველოსადმი.

აქამდე, სულ მჯეროდა ჭაბუა ამირეჯიბის, ობოლი და უნათესავო ერი ვართო, რომ ამბობდა, მაგრამ როცა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ვებ გვერდზე, სპეციალურად ევროვიზიისათვის გახსნილ საიტს გადავხედე და სლოგანით „თქვენთვის და თქვენთან ერთად ევროვიზიაზე“ საქართველოს შესახებ ინფორმაცია წავიკითხე, ვიფიქრე, საიდან მოიტანა ნობელის პრემიის ნომინანტმა ეს აზრი, როცა აგერ, გარკვევით წერია: „საქართველო ევროპისა და აზიის შესაყარზე მდებარეობს, ქართველები ამ მიწას ღმერთისაგან ბოძებულს უწოდებენ. ქართული ლეგენდის მიხედვით ღმერთმა ხალხებს მიწები გაუნაწილა. ქართველებს დააგვიანდათ და უფალთან მაშინ გამოცხადდენ, როცა მიწები განაწილებული იყო, მათ კი გულწრფელად აღიარეს, რომ ქეიფობდნენ და ღვთის სადღეგრძელოს სვამდნენ. ღმერთი აღფრთოვანდა და ქართველებს სამოთხის ნაწილი უბოძა. მას შემდეგ ხუმრობით იმასაც კი ამბობენ, ქართველების ბრალია, ღმერთს დედამიწაზე საცხოვრებელი კუთხე რომ არ დარჩა და იძულებული გახდა, ზეცაში ასულიყოო.“ ხომაა შედევრი?! ვის რაში სჭირდება ევროპა და ამერიკა, აზია, ავსტრალია ან ანტარქტიდა, როცა ჩვენი წყალობით მიწაზე საცხოვრებელდაკარგული,

მაგრამ, მაინც, აღფრთოვანებული ღმერთი დღემდე „ჩვენთან არს!“ ეტყობა, ქართველები ამჯერადაც ქეიფობდნენ და სურვილები და შესაძლებლობები ისევ ცალ-ცალკე გაექცათ, რეალობის გრძნობა კი ჩვენით აღტაცებულმა ღმერთმაც ვეღარ გამოიმეტა. როცა ჩვენი მომღერლის გამარჯვებას ვვარაუდობდით, მაშინ იმას ვამტკიცებდით, რა დიდი პატივი ყოფილა ევროვიზიის კონკურსში მონაწილეობა და ფინალისტობა. როცა ათეულშიც ვერ გავედით, ამგვარი აზრების ფრქვევა დავიწყეთ: უარი უნდა ვთქვათ ასეთ მდარე, მასებისთვის გათვლილ კონკურსზე, რომლისთვისაც ქართველი მომღერალი დიდი ფუფუნება აღმოჩნდა. ფორუმზე ბევრი ფიქრობს ასე: „მაინც დაგვჩაგრავენ, გაისადაც ის ბალკანელები იქნებიან, ის სომხური და თურქული დიასპორა, ის სლავური ძმობა, ის მოლდავურ-რუმინული, რუსულ-ბელორუსული და იუგოსლავური მეგობრობა, სკანდინავური ტოლერანტობა და ჩვენ რა შანსი გვექნება?“ თუ ჩავთვლით, რომ ქვეყნებს შორის ძმობა, მეგობრობა და ტოლერანტობა ასაგდები ცნებებია, მაშინ მართლა არანაირი შანსი არ გვექნება და წესით, არც უნდა გვქონდეს.

სხვათაშორის, ასეთ კონკურსში მონაწილეობას და პრომოუშენს მაღალი ინფორმაციული კულტურა და პასუხისმგებლობა სჭირდება, თუნდაც საკუთარი ქვეყნის შესახებ განთავსებული ინფორმაციის მიმართ. ცნობისათვის, ქართულ დელეგაციას ევროვიზიის კონკურსის 50 წლიანი არქივისათვის რომ გადაეხედა, ადვილად მიხვდებოდა იმ ზოგად ტენდენციებს, რომელიც მხოლოდ ფინალის დღეს შეამჩნიეს.

თუკი ცრუ მოლოდინით იმედგაცრუებულ ქართველებს ეს მაინც დაამშვიდებს, ვეტყვი, რომ ამ 10 წლის წინათ, როცა ალა პუგაჩოვამ ევროვიზიაზე ვერ გაიმარჯვა, არტიომ ტროიცკის ასეთი რამ უთქვამს: Нельзя посылать шапку мономаха на выставке бижутерый.

ისე, ევროვიზიაზე, რომელიც 1956 წლიდან ტარდება, როცა SMS-ები ბუნებაში არ არსებობდა, რა კრიტერიუმებით იმარჯვებდნენ, ნამდვილად არ ვიცი. ამ ცივილიზაციამ და ტექნიკურმა პროგრესმა დაგვღუპა, თორემ, იქნებადა ქართული ხალხური ჩაწყობა ან ზღაპრები მართლა გამოგვდგომოდა, მით უფრო, როცა ლტოლვილი ღმერთიც ისევ „ჩვენთან არს!“ ჩვენი ილუზიების წყალობით, სხვაგან, აბა, სად წავა?!

კომენტარი

ავტორი: ლელა გაფრინდაშვილი

REUTERS

ჰომოფობიაზე საუბარს ბევრი გაურბის. ზოგი ხელებს ასავსავებს: ჰომოსექსუალი ავადმყოფი და ზნედაცემულია, ამიტომ უნდა მოვარიდოთ საზოგადოებასო, ზოგი - უხერხულად იღიმება და წითლდება. ზოგი კი ამ საკითხებზე კვალიფიციური აზრის გამოთქმას და ოპონირებასაც ერიდება, რადგან ეშინია, ვინმე ნეობოლშევიკმა არ ჰკითხოს: რაღაც ისეთი გულმოდგინებით ლაპარაკობ, შენ თვითონ ხომ არა ხარ მაგ ჯგუფის წევრიო? მაგრამ, თუ გინდა რეალისტი იყო, უნდა ჩაერიო კიდეც, უნდა გამოხატო შენი შეხედულება, თუნდაც შიში, და იმოქმედო სიძულვილის წინააღმდეგ. სწორედ შეხედულებების, პოზიციების სიმრავლე ბადებს ცოდნას და ებრძვის უმეცრებას.

ინგა გრიგოლიამაც მოახერხა და 2003 წლის 4 ივლისს, ამ თემაზე სასაუბროდ რამოდენიმე ადამიანი დაიყოლია. სწორედ მათ მიერ დაფრქვეული „მარგალიტები“ მინდა გაგახსენოთ.

სანდრო ბრეგაძე, ფრაქცია „აღორძინება“:

„ეს (ჰომოსექსუალობა) არის სერიოზული პრობლემა... მე საკითხს ასე დავსვამ - რამდენად პრესტიჟულია ჰომოსექსუალიზმი დღეს საქართველოში? პოლიტიკიდან დაწყებული, კულტურის და ხელოვნების მუშაკებით დამთავრებული, ბევრი ადამიანი ჰომოსექსუალიზმის ნიშნით იკეთებს გარკვეულ კარიერას. (აქ ორატორმა გაიხსენა ფრანგული ფილმი, სადაც, მისი თქმით, წარუმატებელი ჰეტეროსექსუალი პირველხარისხოვანი ადამიანი ხდება მას შემდეგ, რაც თავს ჰომოსექსუალად გაასაღებს, ხოლო მიზანსწრაფული, რეგბისტი მაჩო მეორე პლანზე ინაცვლებს)... საშა პარიკმახერი, რომელმაც მოიტყუა, რომ ჰომოსექსუალისტია, ამის შემდეგ წამოვიდა კლიენტები... ეს სომეხი, რომელიც ავლაბარში უნდა ყოფილიყო პარიკმახერი, გადამიქციეს მე თბილისში ერთ-ერთ პრესტიჟულ ადამიანად... მერე ეს საშა წერს, რომ ქმნის გეი კლუბს, სადაც ყველა უნდა გაერთიანდეს. ეს არის დივერსია ქართული სახელმწიფოს წინააღმდეგ... ეს არის სექტა, რომელთაც ერთმანეთის გატანა უფრო შეუძლიათ, ვიდრე ჩვენ, ნორმალურ ადამიანებს. ეს სექტა წარმოაჩენს უნიჭო ადამიანებს, რომლებმაც უნდა მოახდინონ იმ ღირებულებების დეგრადირება, რომელიც არსებობს.

მე, სიმართლე გითხრა, გულის სიღრმეში შეიძლება დიდი სიამოვნებით დავეთანხმო ადოლფ ჰიტლერს, რომელმაც რამოდენიმე გემი გაგზავნა ზღვაში და ჩაძირა, სადაც გარკვეული ადამიანები იყო თავმოყრილი. ამავე დროს ვერ გავიზიარებ იმას, რომ პარლამენტში მოგვდის ევროსაბჭოდან რეკომენდაციები, რომ ყველანაირად ხელი შევუწყოთ ჰომოსექსუალისტებს. და ეს იყო რამდენიმეჯერ გამოგზავნილი. მე ვთვლი, რომ საკანონმდებლო ბაზა უნდა იქნას მიღებული, რომლითაც ამ ადამიანებს ჩაუტარდებათ იძულებითი მკურნალობა და თუ არ განიკურნებიან, მაშინ....

... მე ვზრუნავ ჩემს შვილზე, რადგანაც ეს აღიქმება მომდევნო თაობებისთვის რაღაცად, რაც შეიძლება მისთვის გახდეს წარმატების მოპოვების საწინდარი. არც საზღვარგარეთ და არც საქართველოში ისინი ნიჭიერები არ არიან, ისინი არიან „ნეუდაჩნიკები“, წარმატე ბას სახელისუფლებო სტრუქტურებში მოკალათებულების წყალობით აღწევენ... მე ვიცი, რომ საქართველოში რამოდენიმე მინისტრი დანიშნულია მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ მას ჰქონდა გარკვეული კონტაქტი ერთერთ ჰომოსექსუალისტთან..“

საკუთარი შეხდულება ფეშენის სფეროში მოღვაწე ნინო ჩქარეულმაც გამოთქვა: „ნამდვიკომენტარი ლად ვერ ვიქნები ლოიალური ამ პრობლემის მიმართ იმიტომ, რომ საქართველო ტრადიციული, მართლმადიდებლური ქვეყანაა. კაცმა არ უნდა დაკარგოს კაცურობა და ქალმა - ქალურობა, მაგრამ ამ ყველაფერთან ერთად ყველა ადამიანს აქვს უფლება, რომ თავისი ცხოვრებით იცხოვროს“. (სტილი დაცულია. ლ.გ)

REUTERS

პოეტი დავით გოგიბედაშვილი:

„... თუ კი ქალბატონები დარჩებიან კაცების გარეშე, ხომ გადავშენდებით, ისედაც ცოტანი ვართ?..

... თუ კი ქალის და კაცის ურთიერთობა არის ბუნებრივი, რადგან მოაქვს ნაყოფი, ამიტომ არ შეიძლება „+ და + / „ - და -“ იყოს ბუნებრივი, ნაყოფი არ მოაქვს, განვითარება არ ხდება. ანუ ავხორცულად აღტყინება, ახურება ამაზე და ამის თავსმოხვევა, რომ „მე ინვალიდი ვარ“ თუ „მე უბრალოდ ასეთი ვარ“ თუ კიდევ ემატება „მე გარყვნილი ვარ“. მანკიერი არის მაშინ საზოგადოება, რომ ასეთი ხალხი ორგანოზაციას აიღებს თავის ხელში და დაიწყება ამის დანერგვა, რაც ხშირად ხდება. მანკიერი და მომაკვდინებელი ცოდვა გულისხმობს ბუნების საწინააღმდეგო ცვლას, ანუ რაც არ არის მეცნიერული, რაც არ არის ადამიანთან მიახლოებული მისი მისწრაფებით და სურვილებით.

თუ კი მიდრეკილება აქვს ამ კაცს ამისი, მე საშიშროება არ უნდა შემექმნას. მე დღეს მოქალაქეს მექმნება საშიშროება იმაში, რომ ვიცი არსებობს რაღაც ორგანოზაცია, კასტა, რომელიც იმართება და ფინანსდება....

მე, რომელიც ვეტრფი ქალს, მესამე ცოლი მყავს... მე მგონია გარყვნილი კუთხით მომრავლდნენ (ჰომოსექსუალები). აგრესია მათი მხრიდან უფრო არის. მალე შეიძლება ჩვენ აღმოვჩნდეთ სექსუალური უმცირესობა...“ (სტილი დაცულია. ლ.გ)

ნიკა ქავთარაძე (მაშინ რადიო 101-ს წარმომადგენელი) ჰომოსექსუალებისადმი შიშს ამ საკითხის უცოდინარობით ხსნიდა და ამტკიცებდა, რომ 5-6 წლის წინ საქართველოში საყურიანი მამაკაცებისაც ეშინოდათ, მაგრამ მერე „ვიღაცეებმა გაიცნეს ასეთები, ერთად იქეიფეს, პახმელიაზე ხაში ჭამეს და მიხვდნენ, რომ ჩვეულებრივები არიან. მათ წინააღმდეგაც იგივეს ამბობდნენ, რომ შემოდის რაღაც გაუგებარი და ვიღუპებითო. მე მქონდა შაყირი, სადაც ვამბობდი, რომ საქართველოში პიდარასტები უფრო მეტნი არიან-მეთქი, ვიდრე ჰომოსექსუალები. ჰომოსექსუალი საშიში არ არის, რადგან მას არც პოლიტიკაზე და არც იდეოლოგიაზე ზემოქმედება არ შეუძლია. საშიშები არიან ღიპიანი და ულვაშებიანი ბიძები, რომლებიც პოლიტიკას გეგმავენ და ახორციელებენ“. (სტილი დაცულია. ლ.გ)

ინგა მთელი ეთერის განმავლობაში მოუწოდებდა სტუმრებს, ამავე გადაცემაში გასული სიუჟეტის გმირზე, ჰომოსექსუალზე ესაუბრათ, რომელიც ძალადობისა და იზოლაციის მსხვერპლია, მაგრამ ჩვენ ხომ ცოცხალ და რეალურ ადამიანებზე საუბარი არ შეგვიძლია, წარსულზე და მიცვალებულებზე, რამდენიც გინდათ!

ბოლო სიტყვა ინგამ ნინოს ჩქარეულს მისცა. პოეტ დავითს მღელვარება დაეტყო - ეპილოგზე პასუხისმგებლობა ქალს ვერ მიანდო, ყურში რაღაც უჩურჩულა და სთხოვა - საქვეყნოდ გამოაცხადეო, რაც ნინომ ფრიადზე შეასრულა: „მამაკაცებო იყავით ფხიზლად! არ დაკარგოთ თქვენი კაცურობა და ხიბლი!“ - თქვა მან და წამყვანიც დაგვემშვიდობა.

ამ გადაცემას არანაირი საზოგადოებრივი გამოხმაურება არ მოჰყოლია ისევე, როგორც გოჩა ფიფიას გამოსვლას - პარლამენტარების წარმომავლობის შესახებ დოსიეების შექმნის თაობაზე. ჩვენ გადავყლაპეთ პოეტ ჯანსუღ ჩარკვიანის მოსაზრებაც, რომ საქართველოში პირველ პოზიციებზე მხოლოდ ეთნიკურად ქართველები უნდა იყვნენ და რომ მისთვის „წითლები“ უფრო მისაღებია, ვიდრე - „ცისფერები“ და აკაკი ასათიანის „შავი ქალიც“!

ასეთი აზრების კრიტიკის გარეშე შეუძლებელია ჰომოფობიის (ჰომოსექსუალების მიმართ ირაციონალური, ფანატიკური შიში და სიძულვილი) დაძლევა. გაუცნობიერებელი შფოთვების მოხსნა კი მხოლოდ გონების, ცოდნის ძალით შეიძლება. მთავარი სწორედ ამ შიშის გაცნობიერება და დაძლევაა. ვინ უნდა იბრძოლოს, ვისი სახელით და როგორ? საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ამ ჯგუფის თანასწორი მონაწილეობისთვის სამი პირობაა საჭირო: ამ ჯგუფის ხილულობა (coming out), მათ მიერ მათი პრობლემების სახელდება და ამოთქმა (naming and speak out) და ამ პრობლემების მოგვარებისთვის ქმედება (acting). მშვენივრად მესმის, თუ როგორ რისკს უკავშირდება ჰომოსექსუალის თვითპრეზენტირება და საკუთარი სახელით ლაპარაკი. მაგრამ ასევე მესმის, რომ მხოლოდ ამით შეიძლება დაიძლიოს ეს მისტიკური, უგუნური თეორიები ჰომოსექსუალების, როგორც განსაკუთრებით საშიში ადამიანების მიმართ, რომელთაც, თურმე, როგორც კეთროვანებს ისე უნდა ერიდო. ვეღარც ტვინგაცხელებული იდეოლოგები და პოლიტიკოსები გაგვაცურებენ თავიანთი შეგონებებით, რომ ადამიანი მისი ბიოლოგიური თავისებურებების მიხედვით უნდა შევაფასოთ და არა - გონებრივი მონაცემებით. დასრულდება შუასაუკუნეობრივი სიბნელით გაზავებული საყოველთაო მსჯელობა იმაზე - ვის როგორი სექსუალური ცხოვრება აქვს. სექსუალობა ადამიანის პირადი საქმეა. საზოგადოებას კი უნდა აინტერესებდეს ადამიანი, როგორც პროფესიონალი და მოქალაქე.

ამ ადამიანების მიმართ ტოლერანტულობა ჰუმანიზმის პროპაგანდაა და არა - ჰომოსექსუალობის. ამავე დროს ეს არის გაცნობიერებული უარი რასისტულ და ქსენოფობიურ იდეალებზე, შენთვის უცხო, შენგან განსხვავებული ადამიანების სიძულვილზე. ჰომოფობია რომ კაცობრიობის ამ მანკიერებებთანაა კავშირში, კიდევ ერთხელ დაადასტურა ამ რამოდენომე დღის წინ, ისევ ინგა გრიგოლიას სტუმარმა მამუკა გიორგაძემ, (იგორ გიორგაძე არ გეგონოთ!). იგი ეკლესიის დანგრევის ფაქტს ეხმიანებოდა (რაც ნამდვილად ვანდალიზმია) და თქვა, რომ ხელისუფლებას უნდა საქართველო გაურკვეველი სარწმუნოების, გაურკვეველი სქესის და გაურკვეველი რასის ქვეყნად აქციოსო. ეს აზრი არცერთ თანამოსაუბრე პოლიტიკოსს (ფიქრია ჩიხრაძე და სალომე ზურაბიშვილი) არ გაუპროტესტებია.

ჩვენ კი მოვდექით და ვაპროტესტებთ, მაგრამ ვინ გვისმენს?

კომენტარი

გზავნილი მომავალ კინორეჟისორებს

ავტორი: გიორგი გვახარია
ფოტო: დავით მესხი

ივლისი ახლოვდება. ყველაზე ცხელი თვე იმათთვის, ვისაც სჯერა, რომ სილამაზე იხსნის სამყაროს და ე.წ. „სახელოვნებო სასწავლებლებში“ აპირებს სწავლის გაგრძელებას. შეიძლება, არ სჯერა, ან, საერთოდ არ გაუგია ასეთი გამოთქმა, მაგრამ სხვა არაფერი ეხერხება ცეკვა-თამაშის გარდა... და აბა რა უნდა ქნას? ეგება, ბედმა გაუღიმოს და სახელოვანი ქართველი არტისტების არმიის წევრი გახდეს. ხომ ხედავთ, რა დღეში არიან სატელევიზიო პროექტის, „დასის“ მონაწილეები? რუსთაველის თეატრის სცენაზე მოხვედრის მიზანმა ყველა საშუალება უნდა გაამართლოს!

თუმცა, თეატრთან მე არაფერი მესაქმება. იცეკვონ, ითამაშონ და რამდენიც უნდათ იმდენი იძახონ „მიიიიი-ყვაააა-რხაააარ!“... მაგათ არც სამყაროს ხსნა შეუძლიათ და არც დანგრევა. ბერტოლდ ბრეხტი 50 წლის წინ მოკვდა.

კი. ასე ვამბობთ (ჩვენზეც ამბობენ) - ქართველები თეატრალური ერი ვართ, ვქეიფობთ, ვასაფლავებთ, რევოლუციებს ვაწყობთ, ვომობთ - მაგრამ სულ სცენაზე ვართო... ფაქტია, პოპულარობით კინოს საქართველოში ვერც ერთი ხელოვნება ვერ შეედრება და ისიც ფაქტია, რომ სწორედ კინომ შეგვიქმნა ერთი სერიოზული პრობლემა, რომელმაც ამ გაზაფხულზე ლამის მესამე მსოფლიო ომი დააწყებინა კაცობრიობას.

ადრე უნდა ეფიქრა ამ „კაცობრიობას“... როცა, მაგალითად, ელდარ შენგელაიას „არაჩვეულებრივი გამოფენა“ ნახა.

„შენი ჭირიმე, ჟორჟიკა, როგორ ჰგავს!“... ხომ გახსოვთ, მომავალო კინორეჟისორებო? იქნებ, ამ ფილმის ნახვის შემდეგ გადაწყვიტეთ კინორეჟისორობა? ბევრი იცინეთ ცხედრების ამ ვერნისაჟზე და ქართველი ჭირისუფლის განსაკუთრებულ უნარზე, საკუთარი თავი იზიდას კულტურის პირდაპირ მემკვიდრედ გამოაცხადოს.

თავის დროზე ელდარ შენგელაიას „არაჩვეულებრივი გამოფენა“, ალბათ, საბჭოთა ესტონეთშიც აჩვენეს. თუმცა, უნდა ვივარაუდოთ, რომ ესტონელებისთვის, მიუხედავად იმისა, რომ საბჭოთა სივრცეში იმყოფებოდნენ ფილმში ბევრი რამ დარჩა გაუგებარი. ესტონელისთვის, როგორც ევროპელისთვის, კედელზე დაკიდებული ბაბუს სურათი იგივე არაა, რაც ბაბუ... ესტონელს მით უმეტეს არ ესმის, რატომ ითვლება გარდაცვლილი ბაბუს შეურაცხყოფად მისი სურათის გადატანა, დავუშვათ, საწოლი ოთახიდან სასადილო ოთახში.

ძველ რომში ასეთი ტრადიცია იყო - დაპყრობილ ქვეყნებში რომაელები ბოძებს დგამდნენ. ეს იყო იმპერიის სიმბოლო, რომლის დაზიანება დანაშაულად ითვლებოდა. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ გათავისუფლებულ ქვეყნებში მრავალი ასეთი სიმბოლოს დემონტაჟი მოხდა. რუსეთშიც კი, მოსკოვთან ახლოს ამას წინათ, ხიმკის რაიონიდან გადაიტანეს საბჭოთა არმიის მეომრის ძეგლი. თუმცა, ამას დიდი გამოხმაურება არ მოჰყოლია. რუსეთში, ომში დაღუპულ მეომართა სასაფლაოები, განსაკუთრებით პროვინციებში - მოუვლელია, რამაც სულ არ შეუშალა ხელი რუსეთის ხელისუფლებას განეცხადებინა, რომ „რუსეთი ვალდებულია მიიღოს ყველა ზომა იმ ჯარისკაცების დასაცავად, რომლებმაც თავი გაწირეს ესტონეთში ნაციზმთან ბრძოლაში“.

ბრინჯაოს კერპის აღქმა ცოცხალ ორგანიზმად, რომლის დემონტაჟი, რუსეთის ოფიციალური წრეების განცხადებებს თუ გავიხსენებთ, „ეწინააღმდეგება ადამიანური მორალისა და ჰუმანიზმის ელემენტარულ პრინციპებს“, ნეკროფილიის გამოვლინებააო, აგვიხსნეს ქართველმა ლიბერალებმა. ტინისმიაგის ბორცვზე განვითარებულმა მოვლენებმა ცხადყოო, რომ რუსეთს, სადაც მიცვალებულები დედაქალაქის ცენტრალურ მოედანზე ჰყავთ დასაფლავებული („წითელი მოედანი“ ხომ სასაფლაოა!), ისევ ირაციონალური იმპულსები მართავს, მთავრობა კი ხელისუფლებას ადამიანთა მართვით ინარჩუნებს, ე.ი. ადამიანს აღიქვამს, როგორც ყოველგვარ ნებას, შემოქმედებით იმპულსს მოკლებულ ორგანიზმს, რომლის მანიპულაცია არ მოითხოვს დიდ ძალისხმევასო.

მაგრამ რუსეთთან ჩვენ რა გვესაქმება? იჩხუბონ, ამტვრიონ ესტონური მაღაზიების ვიტრინები მოსკოვში და რამდენიც უნდათ იმდენი იძახონ „ოპიატ რასიუ უნიჟაიუტ“... მაგათ უკვე აღარ შეუძლიათ სამყაროს ხსნა და დანგრევა. ყველა რევოლუციონერი მკვდარი ჰყავთ.

ჩვენ ჩვენსას მივხედოთ - „კინემატოგრაფიულ სივრცეს“, სადაც კინორეჟისორის პროფესია კვლავაც პრესტიჟულად ითვლება.

არა, ჩემო მომავალო კოლეგებო (ასე ვთქვათ - თითქმის კოლეგებო)... იმას არ ვამბობ, რომ მოდას აჰყევით და ამიტომ გადაწყვიტეთ თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში ჩაბარება. თანაც, პირადად მე არასდროს მესმოდა, რა არის სამარცხვინო მოდაში, რატომ ქილიკობენ ლიბერალი-ინტელექტუალები იმათზე, ვისაც ზედაპირულად მაინც უნდა იყოს დროის ადეკვატური, ვისაც გამორჩეულობის ვნება არ ტანჯავს?

განსაკუთრებულობის ამ განცდიდან იწყება ხოლმე „ოპიატ როსიუ უნიჟაიუტ“, განსაკუთრებულობის განცდა ბადებს ნარცისებს, რომლებიც მთელ სამყაროს დებენ ბრალს საკუთარ წარუმატებლობაში, განსაკუთრებულობის განცდიდან მივდივართ იქამდე, რასაც ჭკვიანმა ხალხმა „ნეკროფილია“ უწოდა.. ამ განცდას საოცარი უნარი აქვს გავრცელდეს, გაზარდოს მასშტაბები და იქამდეც მიაღწიოს, სადაც, ტრადიციულად სიცოცხლეს, სიხალისეს, სიჭრელეს აფასებდნენ.

„სასახლე, ექსპრეზიდენტის ცხედარით, ტაძრის ცენტრში დააბრძანეს!“

გადარბენა-გადმორბენისგან დაღლილი ქართველი ჟურნალისტის ამ ფრაზაზე ჩვენს ლიბერალ-ინტელექტუალებს („ექსპერტებს“ რომ ეძახიან ჩვენში) კომენტარი არ გაუკეთებიათ. საქართველოს პირველი პრეზიდენტის გვამის ჯერ ეგსჰუმაციის, შემდეგ გროზნოდან საქართველოში გადმოსვენების, შემდეგ მისი დაკრძალვის ადგილის შერჩევის ერთკვირიან რიტუალს „ექსპერტი-ანალიტიკოსები“ დემონსტრაციულად გაემიჯნენ. თუმცა, მოგვიანებით, როცა პირველი პრეზიდენტის სასახლეს ადგილი მიუჩინეს, ექსპერტებმაც გამოიღვიძეს; ზოგმა ჯაბა იოსელიანი გაიხსენა, ზოგმაც გრიბოედოვი.

გადასვენება-გადმოსვენების თემა ჯერ საქართველოს პარლამენტმა, შემდეგ კი რუსეთის დუმამ აიტაცა.

პრინციპში, ყველაფერი ეს არახალია - სივრცეში, სადაც ირაციონალური ძალები მეფობენ, ხშირად ხდება ხოლმე მასების ყურადღების გადატანა როგორც მიცვალებულების აქეთ-იქით ტარების რიტუალზე, ასევე ბრინჯაოს ძეგლებზე, რომლებმაც საზოგადოება წარსულში უნდა დააბრუნონ.

მაგრამ ჩვენ მასებთან რა გვესაქმება? მასებს შეუძლიათ „სადა ხარ ჩემო სულიკოც“ ისე დაამღერონ, რომ კაცს ტვისტის, ან როკენ-როლის ცეკვის სურვილი გაუჩნდეს. დღეს ტირიან, ხვალ „ილეკურებენ“, როგორც „ელისოში“. ჩვენს მასებს დღეს სამყაროს ნგრევა აღარ შეუძლიათ - დაიღალნენ! აშენებით კი - როგორ აშენებენ და რას აშენებენ, ამას ხომ ვხედავთ? სტილი დიდი ხანია მოკვდა. ძველ სტილში „ქექვა“ კი იმ მდგომარეობას ჰგავს, ჩვილს რომ გაეღვიძება შუაღამეზე დედის გვერდით და გაოცებული რომ მიაშტერდება - რა ჭირს დედას? მკვდარია? მერე კი, მრავალი წლის შემდეგ სასიყვარულო პარტნიორსაც ცხედრად გადააქცევს... რადგან, ასე უფრო ადვილია სიყვარული - მკვდარი არასდროს გიღალატებს!

არა, მეგობრებო. „კინოშნიკებს“ ამას როგორ დავაბრალებ! „კინოშნიკებმა“ არ დასცინეს პირველად მკვდრის ამოთხრისა და გადასვენება-გადმოსვენების რიტუალს „მონანიებაში“? იმხანად შეიძლება არ დასცინეს - მხოლოდ იწინასწარმეტყველეს... მაგრამ შეხედეთ დღეს ამ ფილმს, ის ქართველი ჟურნალისტი გაიხსენეთ, „სასახლე დააბრძანესო“ რომ გაჰკიოდა მიკროფონში, და აუცილებლად გაგეცინებათ. მერე შეგიძლიათ, ალმოდოვარის „მატადორსაც“ გადახედოთ - წარმოიდგინე, რომ მკვდარი ვარო, ეუბნება ქალი კაცს ლოგინში... და კაცსაც ეგრევე ტესტოსტერონი მოაწვება.

მართლა ყველა დროის ფილმია რა ჰიჩკოკის „ფსიქო“! რა უნდა ისწავლოთ ამაზე მეტი თეატრალურში - უყურეთ „ფსიქოს“ და რეჟისორის ხელობასაც დაეუფლებით.

მაგრამ თუ თქვენსას არ იშლით, ვიდრე თეატრისა და კინოს ცოდნის ტაძარში შეაბიჯებდეთ (პრინციპში ამ ტაძარსაც „სასახლე“ შეიძლება ვუწოდოთ, არა?), უმორჩილესად გთხოვთ, დაფიქრდეთ, რატომ გვიყვარს ასეთი გაგიჟებით ქართველებს კინო? იმიტომ, რომ სიცოცხლის მოყვარული („ვაზის“) ერი ვართ და კინოს სიცოცხლის ინტერპრეტაციის მოდელად აღვიქვამთ, თუ პირიქით - იმიტომ რომ ჩრდილების, უფრო სწორად, აჩრდილების სიყვარულით გვიდგას სული.

არ გეწყინოთ, მომავალო „კინოშნიკებო“, მაგრამ, მაინც უნდა გკითხოთ - ცხედრების სიყვარულმა ხომ არ გადაგაწყვეტინათ კინორეჟისორობა?

გულწრფელები რომ იყოთ თქვენს თავთან და მართლაც კარგი კინოს გადაღება რომ შეძლოთ, იქნებ დაფიქრდეთ, მართლა გჯერათ, რომ რეალობის აღბეჭდვას შეძლებთ თქვენს ფილმებში? განა შეიძლება „მუმიფიცირებული სამყარო“, „აღბეჭდილი სამყარო“ იყოს „რეალობა“? ამით ხომ მხოლოდ გაორმაგდება ის, რასაც „რეალობის ილუზია“ ჰქვია? და თუკი, არ აპირებთ ამ რეალობის აღბეჭდვას, თუკი თვლით, რომ ქართული ნატურა წარმავალია, ამიტომ არ უნდა აისახოს და, მითუმეტეს, არ უნდა გამრავლდეს, ამ შემთხვევაშიც დაფიქრება მოგიწევთ - ხომ არ გაშინებთ ეს ცვალებადი და ხშირად, არაპროგნოზირებადი რეალობა? ისე ხომ არ გეზიზღებათ უკვე გარემომცველი სამყარო, რომ კამერის ობიექტივში ასახვის ღირსადაც აღარ მიგაჩნიათ? ეგება გჯერათ, რომ თქვენი მომავალი ფილმის კადრში მხოლოდ ის მოხვდება, რაც მარადიულია, რასაც დრო ვერ ეხება? თუ ასეა, აქაც მოგიწევთ დაფიქრება - დიქტატორის კურსებზე აბარებთ? გინდათ, რაღაც აირჩიოთ და მერე, „არარჩეული“ მაგ არჩეულს დაუმორჩილოთ? „სასახლე“ გინდათ დააბრძანოთ კადრში და თქვენი მაყურებელი მის გარშემო ატრიალოთ?

ჰოო. კინო სარკეაო. ამას გვეუბნებოდნენ ჩვენი მასწავლებლები. სარკეში ვიყურებით და ჩვენს თავს ვხედავთო. მაყურებელსაც ვაიძულებთ, სარკეში ჩაიხედოს და დაინახოს ვინ არისო... გვასწავლიდნენ და ჩვენც გვჯეროდა, რომ დიდ საქმეს ვაკეთებდით - კაცობრიობის თუ არა, კინომაყურებლის კათარზისზე ვზრუნავდით.

მერე ტელევიზიის ხალხი გაჩნდა. იმათაც დაიჩემეს, საზოგადოებას თავის თავს ვანახებთო. ისევ სარკეზე დაიწყო ლაპარაკი - ნარცისის, ე.ი. ყველაზე სახელგანთქმული ნეკროფილის, საყვარელ საგანზე!

მაგრამ სარკე ხომ ერთი უბრალო სიბრტყეა, მხოლოდ ანაბეჭდია (ბოდიშს ვუხდი პოპულარულ ჟურნალს), რომლის უკან არც სიღრმე ჩანს, არც ნიუანსები. სარკე ხომ მხოლოდ სტატიკაა. შემოქმედება კი ვერ იტანს გაშეშებულობას, სიცოცხლე ვერ იტანს ჩარჩოებს. რა გინდათ, ჩარჩოში აპირებთ ჩასვათ ჩვენი ისედაც შეზღუდული სინამდვილე, მომავალო „კინოშნიკებო“ და „ტელევიზიონშიკებო“?

ჟან-ლუკ გოდარი, ერთ-ერთი იმათგან, ვისთვისაც კინო ნეკროფილური ვნებების გამოხატვის საშუალება არ გახდა, წერდა, ჩვენ რიტორიკისა და ენის ტერორიზმის ეპოქაში ვცხოვრობთ და ამ მოვლენას პირველ რიგში ტელევიზია აძლიერებსო. თქვენი და ჩემი კოლეგები ბრწყინვალედ ახერხებენ ჩვენს მანიპულაციას უკვე „მონათლული“ საგნებითა და ადამიანებით. გოდარისგან განსხვავებით თქვენი და ჩემი კოლეგები არასდროს დაინტერესებულან საგნებითა და მოვლენებით „მონათვლამდე“, არ დაინტერესებულან იმ ბავშვით, რომელსაც ჯერ კიდევ არ დაარქვა სახელი დედიკომ და მამიკომ, არ დაინტერესებულან თავისუფლებით მონათვლამდე - ე.ი. მანამდე, სანამ ენის ტერორისტები მას „თავისუფლებას“ უწოდებენ. აბა, თუ მაგარი ბიჭები და გოგოები ხართ, გამოხატეთ ეს თავისუფლება, იგრძენით ეს თავისუფლება, შეიყვარეთ სიცოცოცხლე მისი გაჩენის დღიდანვე და არა მერე, როცა გახრწნას იწყებს და ტერორისტების საზღვრებში ექცევა!

ჩვენმა თაობამ (თქვენმა მომავალმა მასწავლებლებმა) ეს ვერ შეძლო. ჩვენ ისევ ჩრდილების სამყაროს ვეტრფით და მამების აჩრდილებთან ჭიდილში ელემენტარულ კითხვაზე ვერ გაგვიცია პასუხი - „ყოფნა თუ არყოფნა?“. ამიტომ, როცა თეატრალურ-კინემატოგრაფიული ცოდნის ტაძარში შემოაბიჯებთ, როცა ჩემი თაობის პირველ გაკვეთილებს მოუსმენთ, როცა პედაგოგები ბაბუს სურათის დახასიათებას დაგიწყებენ, ჰკითხეთ ერთი „ეგ ბაბუ თქვენ ცოცხალი ხომ არ გგონიათ, პატივცემულო პროფესორო?“

თუკი დაიბნა, შეიძლება გვეშველოს კიდეც!

კომენტარი

(ანუ ელექტრიკები და ელექტრონშიკები)

ავტორი: დათო ტურაშვილი

კარგი ელექტრიკი ყველას სჭირდება, ვისაც საბჭოთა მანქანა ჰყავს (და არა აქვს) და რადგან ასეთები ჯერ კიდევ საკმარისად არიან საქართველოში, საქართველოს უამრავმა მოქალაქემ იცის, რას ნიშნავს სიტყვა ელექტრიკი, ელექტრონშიკისაგან განსხვავებით. ელექტრიკი სამგვარი არსებობს: კარგი, ცუდი და საშუალო. ელექტრონშიკებს შორის კი საშუალო და მითუმეტეს ცუდი გამორიცხულია, რადგან ელექტრონშიკი არ შეიძლება იყოს შემთხვევითი ადამიანი. შემთხვევითი ადამიანი ელექტრონულ მუსიკას არ წერს და შესაბამისად, ის ვერც გახდება ელექტრონშიკი, როგორც მათ თანამედროვე მუსიკის მოყვარულები უწოდებენ და ისინი საქართველოში, მართლაც ცოტანი არიან. ამიტომაც ადამიანები, რომლებმაც საქართველოში გასული საუკუნის ოთხმოცდაათიან წლებში ელექტრონული მუსიკის შექმნა დაიწყეს, მართლაც ფანატიკოსები იყვნენ ამ სიტყვის ყველაზე ჯანმრთელი გაგებით. ისინი ცოტანი იყვნენ, მაგრამ ძალიან უყვარდათ მუსიკა და ძალიან უნდოდათ რომ მუსიკალური თვალსაზრისით მაინც, საქართველო თანამედროვე ქვეყანა ყოფილიყო, მაგრამ ჩვენს ქვეყანაში არ იყო მთავარი, რაც ელექტრონული მუსიკის შექმნას სჭირდებოდა. გარდა ნიჭისა და სიყვარულისა, ელექტრონული მუსიკის შექმნას დენიც აუცილებლად სჭირდება და მაშინ კი საქართველოში იყო წყვდიანი, უკუნი და სიბნელე. ამიტომაც დღემდე დაუჯერებლად ჟღერს, მაგრამ ოთხმოცდაათიან წლებში ნიკა მაჩაიძემ ელექტრონული მუსიკის საერთაშორისო კონკურსი მოუგო სამოცი ქვეყნის ელექტრონშიკებს, რომელთაგან უმრავლესობა ყველაზე გაჩახჩახებული ქვეყნებიდან იყვნენ. ალბათ, ამ გაბრდღვიალებული ქვეყნების წარმომადგენლებს დღესაც გაუჭირდებათ იმის დაჯერება, რაც ახლა უკვე ღიმილისმომგვრელია, მაგრამ მაშინ გოგი ძოძუაშვილი ავტომობილის აკუმულატორსაც კი იყენებდა მუსიკის ჩასაწერად.

მაშინ ალბათ, ქართველი ელექტრონშიკებს ვერც წარმოედგინათ, რომ პოსტსაბჭოური საქართველოდან მხოლოდ მათი შემოქმედება გაარღვევდა იზოლაციის საშინელ ჯებირებს და მათი პროდუქცია მსოფლიო ბაზარზე კონკურენტუნარიანი აღმოჩნდებოდა. გარდა ჩვენი განუმეორებელი მუსიკალური ფოლკლორისა, ქართული ელექტრონული მუსიკა ერთადერთი სერიოზული წარმატებაა საერთაშორისო, ინტერნაციონალურ ასპარეზზე ქართველ ელექტრონშიკებს ყველგან აფასებენ, საქართველოს გარდა.

საქართველოში კი მათ არც იცნობენ და მათ მუსიკას მხოლოდ ძალიან ცოტანი თუ უსმენენ, რადგან მსმენელთა უმრავლესობა მაჯლაჯუნებს დარჩათ, უმრავლესობას კი - საქართველო.

ეს უმრავლესობა ქმნის კიდეც გემოვნებას და აკონტროლებს ბიუჯეტს, საიდანაც მილიონები ისეთი მასკულტურის შექმნას ხმარდება, რომელიც მხოლოდ კულტურის ნგრევას იწვევს. ნორმალურ საზოგადოებებში კი ყველაფერი პირიქითაა. დასავლეთში სახელმწიფოები კლასიკური მუსიკისა და ფოლკლორის განვითარებაზე ზრუნავენ და აფინანსებენ კიდეც არაკომერციულ კულტურას ჩვენგან განსხვავებით, სადაც საბჭოური ინერცია ჯერ-ჯერობით და ძალიან სამწუხაროდ, ყველგან და ყველაფერში არსებობს. ამიტომაც არ არის გასაკვირი რომ ქართული ესტრადის ეგრეთწოდებული ვარსკვლავებიც გამუდმებით ითხოვენ დოტაციებს და როცა მათ დაფინანსებაზე უარს ეუბნებიან, ზოგჯერ ისე სწყინთ, რომ იბუტებიან კიდეც. ქართველ ელექტრონშიკებს კი არასოდეს მოუთხოვიათ თანხები ბიუჯეტიდან, მიუხედავად იმისა, რომ ალტერნატიულ კულტურას უფრო მეტად სჭირდება დოტაცია და ესპანეთშიც სწორედ ასეა, როგორც დანარჩენ ევროპაში.

ესპანელებმაც გოგი ძოძუაშვილი მადრიდის ელექტრონული მუსიკის საერთაშორისო ფესტივალზე, როგორც ცნობილი ქართველი მუსიკოსი, ისე მიიწვიეს და რა თქმა უნდა, ეჭვიც არ შეპარვიათ იმაში, რომ იგი სამშობლოშიც ისეთივე დაფასებულია, როგორც იმ ქვეყნებში, სადაც გოგი ძოძუაშვილის მუსიკას უსმენენ და უყვართ. თუ არ უყვართ, საქართველოსაგან განსხვავებით, აინტერესებთ მაინც და ეს ინტერესი მადრიდში იმდენად დიდი იყო, რომ გოგი ძოძუაშვილის კონცერტზე დამსწრე ქართველები, მართლაც ამაყები ვიყავით ქართველი მუსიკოსის გამო. საამაყო და სასიამოვნო იყო ისიც, რომ ფესტივალის პროგრამას სწორედ გოგი ძოძუაშვილი იწყებდა თუშეთში გადაღებული ფოტოთი, რომელმაც მისი კონცერტის დროს უზარმაზარი ინსტალაციით სცენის უკანა კედელიც დაამშვენა და კონცერტს კი უამრავი ადამიანი დაესწრო. ფესტივალი იმართებოდა მადრიდის ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ და პრესტიჟულ ხელოვნების ცენტრში და გოგი ძოძუაშვილის კონცერტს რომ ესწრებოდა, ასეთი კარგი ხალხი მანამდე მადრიდში, არასოდეს მინახავს. უფრო სწორედ ცალ-ცალკე კი მინახავს, მაგრამ ასე ტკბილად, ერთად შეკრებილი საუკეთესო მადრიდელები, სწორედ გოგის კონცერტზე ვნახე და მე კი შევიკავე თავი სიხარულის ცრემლებისაგან, მაგრამ ქართველი მუსიკოსის ესპანელ თაყვანისმცემლებს ტირილს მე ხომ ვერ დავუშლიდი და ისინიც ტიროდნენ, ცეკვავდნენ და ტიროდნენ.

კონცერტის დამთავრების შემდეგ კი იმ კმაყოფილმა და ბედნიერმა ესპანელმა ხალხმა ისეთი ოვაცია მოუწყო თავმდაბალ გოგის მადლიერების ნიშნად, რომ ქართველ მუსიკოსს უხერხულობისაგან თავიც არ აუწევია. ასე თავდახრილმა დატოვა კიდეც სცენა გოგი ძოძუაშვილმა და ალბათ მაშინ მაინც გაახსენდა (სულ ერთი წამით მაინც) ის ქვეყანა, სადაც შინაურ ელექტრონშიკებს შენდობაც არა აქვთ...

დისკუსია

დროთა კავშირი დაირღვა, ჰორაციო! - ჰამლეტი

ავტორი: ქეთი სადღობელაშვილი
ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

ვაჟა გიგაშვილი, თამუნა კორძაია, ქეთი სადღობელაშვილი, ზაზა ფირალიშვილი

ალბათ, არ არსებობდა ეპოქა, როცა ძველ თაობას ახალზე არ ეთქვა: ეს რა თაობა მოდის, ქალი ქალს არ ჰგავს და კაცი -კაცს, როგორ მეტყველებენ, რა აცვიათ, მათი არაფერი გვესმისო. ბუნებისა და ასაკის გარდაუვალობის კანონის თანახმად, ახალი თაობაც ხანში შედის და ახლა ის ამბობს: ეს რა თაობა მოდისო და იგივე მეორდება. ცნობილია ის დროც, როცა „მამების“ მძიმე ბრალდებას: „თქვენ, უსწავლელნო, ცრუ რუსთაველნო! რათ წაგვიბილწეთ ენა მდიდარი? მტერობა ენის არს მტრობა ქვეყნის...“ „შვილები“ ასე პასუხობდნენ: „გვიან თუ მალე, დღესა თუ ხვალე, რაც ენას ვცოდეთ, ის გასწორდება, მაგრამ კი თქვენი მრუდე საქმენი ისევ ისევე მრუდეთ დარჩება!“ როგორია, ჰა?!

თაობის ცნება - ეს არის ერთგვარი პირობითობა, რომელიც საერთო ასაკის მიხედვით აერთიანებს ადამიანებს, ეს არის გარკვეული ღირებულებების, მორალურ-ეთიკური მრწამსის, იდეების ერთიანობა თუ სულაც ხელოვნური ტერმინია. როდის წყდება კავშირი თაობებს შორის და არსებობს თუ არა დიალოგის მოთხოვნილება, რა როლს ასრულებს სახელმწიფო (თუ სახელისუფლო) პოლიტიკა თაობათა კონფლიქტში და როგორ შეიძლება მოხდეს დარღვეული კავშირის აღდგენა. დისკუსიაში მონაწილეობენ: მწერალი ვაჟა გიგაშვილი, ფილოსოფოსი, კულტუროლოგი ზაზა ფირალიშვილი და იურისტი თამუნა კორძაია (მონაწილეთა ასაკობრივი სხვაობა 20 წელია).

ზაზა - თაობაში ვგულისხმობთ გარკვეული მსგავსი პარადიგმებით გაერთიანებული ადამიანების ერთობლიობას, რომელთაც საერთო ლინგვისტიკა, საერთო სოციალური მეტყველება, უფრო მეტიც, საერთო კულტურის ენა უყალიბდებათ. გარკვეულწილად, სხვადასხვა პირველნიმუშების მატარებელი ჯგუფები დისტანცირებულებიც არიან ერთმანეთისაგან. დისტანცია საგრძნობია მაშინ, როცა სიტუაცია იცვლება და ადაპტაციის მექანიზმები ხდება სხვადასხვა. ბევრი რამ, რაც ჩემი თაობისათვის კულტურულად მიუღებელია, მისაღები აღმოჩნდა 10-15 წლით უმცროსებისათვის. მაგალითად, დამოკიდებულება რელიგიასთან, თავისუფლებასთან, იგივე სიტყვის თავისუფლებასთან, დამოკიდებულება თაობებს შორის ურთიერთობის პრობლემასთან. არის სიტუაციები, როცა ჩვენ ერთმანეთისა არ გვესმის. მუშაობა მიწევს 18-20 წლის ახალგაზრდებთან და მცდელობა იმისა, მივაგნო იმ კულტურის ენას, რომლითაც მათ უნდა ვესაუბრო, საკმაოდ რთული ამოცანის წინაშე მაყენებს. ვფიქრობ, როგორ ლინგვისტურ ქსოვილში გადავიტანო აზრი ისე, რომ მათთვის გასაგები გახდეს, წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ სხვადასხვა სიბრტყეზე აღმოვჩნდებით და ერთმანეთს ვერ შევხვდებით, კონტაქტი არ შედგება.

ქეთი - ანუ სხვადასხვა დროსა და გარემოში მცხოვრებ ადამიანებს შორის კავშირის დარღვევა სრულიად ბუნებრივ მოვლენად მიგაჩნიათ?

ზაზა - აბსოლუტურად ბუნებრივია, ოღონდ სწრაფი ისტორიული ცვლილებების პერიოდში. როცა ისტორია მიდის მდორედ, ძველი და ახალი თაობის საკომუნიკაციო სივრცის პრობლემა ნაკლებად დგას. XIX საუკუნეში, როცა საქართველოში ძალზე ინტენსიურად შემოვიდა ევროპული კულტურა, ამან მკვეთრად იმოქმედა თაობათა დაპირისპირებულობაზე.

ვაჟა - თუნდაც ორბელიანისა და ჭავჭავაძის თაობების დაპირისპირება გავიხსენოთ. ილიას ენა არ მესმისო - გრიგოლ ორბელიანი ამბობდა. ვაჟა-ფშაველას დიალექტზე რომ ეთქვა, კიდევ გასაგებია, მაგრამ იწუნებდა ილიასა და აკაკის ენას, რომელიც დღესაც ჩვენი სასაუბრო ენაა.

ქეთი - როგორ ახსნით იმ ფაქტს, რომ თითქმის ყველა ეპოქაში ძველ თაობას უჭირდა ახლის გაგება, მერე იმ „დაძველებულ“ ახალს კიდევ ახლის და ა.შ.

ზაზა - ჩვენს სინამდვილეში დამატებით პრობლემას ქმნის ქართველი კაცის ყბადაღებული ინფანტილიზმი. ქართველი მამაკაცი არაბუნებრივად დიდხანს რჩება ინფანტილად და ზედმეტად გვიან მწიფდება სოციალურად, სწორედ ეს ქმნის საკომუნიკაციო პრობლემას. ახლა ნახეთ, რამდენად დიდი შეიძლება იყოს დისტანცირების ხარისხი, როდესაც დღეს ასპარეზზე გამოვიდა (გნებავთ ხელისუფლებაში და გნებავთ სხვადასხვა დაწესებულებებში) თაობა, რომელმაც გარკვეული დრო დასავლური პროტესტანტული რაციონალიზმის სიტუაციაში იცხოვრა, ანუ მათი ლინგვისტიკა და სოციალური ქცევის წესი განსხვავებულია. მათთვის ძალიან ბევრი რამ არის ისეთი ცხადი, რაც ჩვენთვის არაა ცხადი და პირიქით.

ქეთი - სსრკ-ს დროს ერთგვარი გერონტოკრატია იყო დამკვიდრებული და 60 წლამდე წარმატებას ვერაფერში მიაღწევდი, 45 წლის მწერალიც კი ახალგაზრდა, დამწყებ მწერლად ითვლებოდა, იგივე პოლიტბიურო, ხომ გახსოვთ, როგორი ასაკობრივი ცენზით იყო დაკომპლექტებული. მოხუცებულობის „ტრფობა“ ერთგვარი სახელმწიფო პოლიტიკა იყო. დღეს სრულიად რადიკალურ მოვლენასთან გვაქვს საქმე, ახალგაზრდაა ხელისუფლება და მთავრობა, თითქმის ყველა სფერო ზედმეტადაა გაახალგაზრდავებული. გამოცდილება და პრაქტიკა პრივილეგიის ნაცვლად სასჯელად იქცა. როგორ ახსნით ამ ორი უკიდურესობის კავშირს?

ჩვენ ერთმანეთთან კონფლიქტი გვაქვს არა სიმართლის გამო, არა იმის გამო, რაც უკეთესია, არამედ იმის გამო, მე რა მდგომარეობას მოვიპოვებ კონფლიქტის შედეგად ან შენ რა მდგომარეობას მოიპოვებ. თაობები ინაწილებენ ძალაუფლების სივრცეს. დღეს უმცროსმა თაობამ შეძლო უფროსი თაობის განდევნა, ყოველშემთხვევაში, დევნის მას.

ვაჟა - სწორედ ეგაა ინფანტილიზმი და პასუხისმგებლობის შეუგნებლობა, როცა პასუხისმგებლობის მოცულობა და შინაარსი არ ესმით და ვერ ხვდებიან, რამხელა პასუხისმგებლობას კისრულობენ - რა მოხდა, კაი ბიჭია, ყოჩაღია, მაგარი ჯიგარია და აბა, „დავაი“, შეუბერე, რაც გინდა, ის ქენი.

ზაზა - თანაც, ამ ასაკში ადამიანი სხვის ტკივილზე უფრო იოლად მიდის.

ვაჟა - ჰო, ეგეცაა. რაც დღეს ხდება, ძალიან ულამაზო მოვლენაა და ცუდ შედეგებსაც მოიტანს. რა თქმა უნდა, ახალგაზრდას გასაქანი უნდა მისცე, დროულად რომ გამოიმუშაოს საჭირო თვისებები, მიიღოს გამოცდილება და იმოქმედოს, მაგრამ, ეს რომ წესად აქციო და პოლიტიკად გაიხადო - აკვიატებული ქმედება უფრო მგონია, რომელიც არ შეიძლება დიდხანს გაგრძელდეს. რაღაცა სისულელე მოხდება და ყველაფერი უკან დაბრუნდება.

ქეთი - ხელისუფლების მხრიდან ხომ არ არის ეს გაუაზრებელი, ან სულაც შეგნებული ქმედება იმისათვის, რომ თაობები ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ?

ვაჟა - ეგეც არის. ზაზამ რომ თქვა, 18-20 წლის ახალგაზრდებთან საერთო ენას ვეძებო, მაგ ასაკის ხალხმა საერთოდ დაკარგა კონტაქტი წინა თაობასთან, ჩვენს შვილიშვილებთან მაგრად არის გაწყვეტილი კავშირები, მე რომ მეთერთმეტე ტალღაზე გავაგზავნო რადიოში ჩანაწერი და ის მეთოთხმეტე ტალღაზე გაუშვან, აი, ეგრეა. თუმცა მანამდელ თაობაზე ამას ვერ ვიტყვი, საერთოდ, როგორ ვთქვა თაობების გაუცხოებაზე, როცა ჩემი მეგობარი იყო რეზო თაბუკაშვილი, ჩემზე 10-11 წლით უფროსი, ჩემი მეგობარია ლაშა თაბუკაშვილი, ჩემზე 13-14 წლით უმცროსი და მისი შვილი, პატარა რეზო, ჩემი ძმაკაცი და მეგობარია. ეს არ იყო პრობლემა, მაგრამ დღეს პრობლემა გახდა ე.წ. თინეიჯერებში, 15-18 წლის თაობაში.

ქეთი - შინაგანი გაუცხოება თაობებს შორის იმდენად საგანგაშო და არაბუნებრივი არ მგონია, ვიდრე ის, რომ სახელმწიფო პოლიტიკა გახდა ხისტი, როცა ადამიანებს ასაკობრივი ცენზის მიხედვით არჩევს და ერთგვარ წყვეტას ახდენს თაობებს შორის. ხელისუფლების გაუგებარი პოლიტიკის წყალობით, უფროსი თაობა უფუნქციოდ, უსამსახუროდ დარჩა და ისეთ დღეში აღმოჩნდა, რომ უმრავლესობას ფსიქოსოციალური რეაბილიტაცია სჭირდება.

თამუნა - დღეს, თანამდებობაზე მყოფმა ჩემი ასაკის ადამიანმა არ იცის ბევრი რამ და არც უნდა გაიგოს - ეს მგონია მთავარი პრობლემა. თუ ახალგაზრდა ცდილობს გარკვევას და რჩევისათვის მასზე უფროსს მიმართავს, ეს უკვე კარგია და პრობლემაც აღარ იარსებებს, მაგრამ საქმე ისაა, რომ იმ დიალოგის სურვილი და მოთხოვნილება, რაც არსებობდა თუნდაც XIX საუკუნეში, დღეს თაობებს შორის არ ჩანს. ისეთი პოზიცია უჭირავს ორივე მხარეს, თითქოს უფროსი თაობა განაწყენებულია, უმცროსი კი თვლის, რომ ყველაფერი იცის და არაფრის სწავლა სჭირდება. ჩვენი თაობა ვერ აცნობიერებს იმას, რომ ამ ხნის ხალხთან მეგობრობა დიდი ბედნიერებაა, შეგიძლია მათ დაეკითხო, არ გაიზიარო, მაგრამ პატივი სცე მათ აზრს. დღეს, ასე ცალსახად, პრობლემა იმიტომ დადგა, რომ ხელისუფლებამ საკუთარი სახის ლუსტრირება მოახდინა. კანონში ცალსახად წერია ის, რომ 65 წლამდე ყველას შეუძლია იმუშაოს და ჰქონდეს თანაბარი შესაძლებლობები, მაგრამ ხელისუფლებამ თქვა: თქვენ იმ ხელისუფლებასთან მუშაობთ, რომელსაც არ სჭირდებითო და ამით დიალოგის შესაძლებლობა გაწყვიტა. შესაძლოა, ეს იმ მიზეზითაც მოხდა, რომ ის გამოუცდელობა, რომელიც აქვთ ახალგაზრდებს, უკეთესად მართვადია. როცა გადაწყვეტილების მიღება ხდება საჭირო, ახალგაზრდები ბევრად უფრო ემოციურები და გულგრილები ვართ. ვფიქრობ, დღეს სწორედ ამ ნიშნით ხდება ახალგაზრდების წინ წამოწევა.

ნუ გვეგონება, რომ მთელი საქართველო ჰამლეტებით არის დასახლებული, რომლებიც თაობათა კავშირის აღდგენას ცდილობენ. ადამიანები ორი ნაბიჯის იქით არ იყურებიან და არ ფიქრობენ იმ შედეგზე, რომელიც მოჰყვება ხოლმე ვულგარული მეთოდით ბრძოლას ძალაუფლებისა და ფულისათვის. ყველა თაობამ უნდა მოინდომოს ამ ინფანტილური მდგომარეობიდან გამოსვლა.

ზაზა - რამდენადაც კონკრეტულ სიტუაციას შევეხეთ, მინდა გულახდილები ვიყოთ. მე, პირადად ძალზე მაშინებდა ის პროცესი, რომელიც 8-9 წლის წინ დაიწყო საქართველოში, როცა არასაკმარისად მომწიფებული თაობის პოლიტიზაცია მოხდა, ამან ხელი შეუწყო იმ პროცესების განვითარებას, რომელსაც დღეს ვხედავთ. არ მინდა დავასახელო ადამიანი, რომელიც მაშინ ხმამაღლა აცხადებდა იმას, რომ უმცროსი თაობის კორუმპირება მიდის გრანტების მეშვეობით. ღმერთმა ქნას, ვცდებოდე, მაგრამ ძალაუფლების ბაცილა ისეთ ასაკში გაუჩნდათ ადამიანებს, რომ ჩვენ შეიძლება დაკარგული თაობის საფრთხის წინაშე აღმოვჩნდეთ.

თამუნა - ჩვენს რეალობაში თაობათა წყვეტა მართლაც არის და ეს ორმხრივი პროცესია. უფროს თაობას იმიტომ ვაკისრებ პასუხისმგებლობას, რომ მათ მეტი სახელი აქვთ, მეტი გამოცდილება, ამიტომ მეტი უნდა გააკეთონ ამ კავშირის აღდგენისათვის. რაც შეეხება ჩემს დამოკიდებულებას. როცა გადაწყდა, რომ მოსამართლეთა ასაკობრივი ცენზი ჩამოსულიყო 28 წლამდე, ძალიან აღვშფოთდი, არადა, ამ ასაკის ვარ და წესით უნდა გამხარებოდა, მაგრამ, გაცნობიერებული მაქვს ის, რომ პროფესიული უნარ-ჩვევები და 5 წლიანი მუშაობის გამოცდილება საკმარისი არ არის იმისათვის, რომ სხვების ბედი გადაწყვიტო. შესაძლოა, სწორედ ჩემმა თაობამ დააკავშიროს უფროსი და უმცროსი თაობა, მთავარია, დიალოგამდე მივიდეთ, რაც, ჩემი აზრით, პრობლემის გადაჭრის რეალური გზა იქნება.

ქეთი - როცა ამბობენ ხოლმე, ძველმა ახალს უნდა დაუთმოს ადგილიო, რას ნიშნავს, მართლა ვერ ვხვდები, ყველა ხომ თავისი ადგილითა და ფუნქციით მოდის ამ ქვეყანაზე?

ვაჟა - რა თქმა უნდა. ჩვენ ცუდი მემკვიდრეობა გვაქვს და ტოტალიტარიზმის ერთერთი მეთოდი სწორედ დაპირისპირებაა, ანუ კავშირის გაწყვეტა თაობებს შორის და ისეთი მანქურთების, კომკავშირლების გაზრდა, რომლებიც მხოლოდ ბელადს სცემენ პატივს. ბელადომანია კიდევ, ისე ძლიერადაა ჩვენში ფესვგამჯდარი, ისეთ ფორმებსა და საზიზღარ გამოვლინებებს იღებს, რომ შეიძლება ზოგჯერ შენი ერიც კი შეგძულდეს. დიალოგზე რომ ბრძანეთ, სწორედ ეგ არ უნდათ, სახელმწიფო პოლიტიკის დონეზე სწორედ მაგას ებრძვიან, საერთო გზებისა და კონტაქტების ძებნას, თორემ რა არის საძებარი, როდესაც ეგ ისედაც იყო.

ქეთი - ამ ხელისუფლების და, ალბათ, საზოგადოების ნაწილის ბრალდება უფროსი თაობის მიმართ ის არის, რომ კომპრომისით იცხოვრეს საბჭოთა პერიოდში. გამოდის, რომ ვინც იმ პერიოდში დაიბადა და იცხოვრა (ვითომ ეს მათი არჩევანი ყოფილიყო) ყველა ერთიანად გადასაყრელია, მათი ტერმინოლოგიით „ჩასარეცხი.“ თავისთავად, ასეთი დამოკიდებულება არ არის საბჭოური აზროვნების ნაყოფი?

ვაჟა - ზუსტად საბჭოური აზროვნებაა. მაშინაც, კაცი თუ მეფის იმპერიაში მოღვაწეობდა, ბოლშევიკები პირდაპირ მტრად აცხადებდნენ.

ზაზა - მერაბ მამარდაშვილი ამბობს რუსულ კულტურაზე, რომ ეს არის მარად ემბრიონალურ მდგომარეობაში მყოფი კულტურა. კაცობრიობა მისგან ელოდება გარკვეულობას, რომელიც მას ვერ მოუპოვებია. სწორედ ამიტომ არის რუსი ასეთი კონფორმისტი და ამავე დროს დესტრუქციული სულის მატარებელი. გარკვეულწილად ეს ჩვენს კულტურაზეც ითქმის. ქართველი კაციც კონფორმისტია, იოლად ეგუება არანორმალურ მდგომარეობას, მაგრამ, როდესაც ვერ ეგუება, მაშინ ხდება საშინლად დესტრუქციული. გავიხსენოთ 20-იანი წლები, ზუსტად ის წლებია, რასაც ახლა გავდივართ. მაშინაც ისევე მოინდომეს მსოფლიოში პირველი სოციალისტური სახელმწიფოს აშენება, როგორც დღეს აშენებენ მსოფლიოში პირველ ლიბერალურდემოკრატიულ სახელმწიფოს, არადა, ამნაირი ყაიდის ლიბერალური სახელმწიფო, რომლის შექმნასაც ჩვენში ცდილობენ, დედამიწის ზურგზე არ არსებობს. უცნაური დესტრუქციული სული, ამ უკიდურეს კონფორმიზმთან შეხამებული, ისტორიულად ჯერ კიდევ ემბრიონალურ მდგომარებაში გვამყოფებს და გარკვეულობა ვერ მოგვიპოვებია. ახლანდელ თაობას ერთი რამ ნამდვილად აქვს, მათ ჰგონიათ, რომ იციან, როგორ უნდა შევიდნენ იმ სამყაროში, რომელშიც აღმოვჩნდით.

თამუნა - პრობლემაც ეგაა, როცა ჰგონიათ, რომ იციან. კანონში ცალსახად წერია, რომ შრომა ყველასათვის თანაბრად უნდა იყოს ხელმისაწვდომი, აუცილებელია უწყვეტობა, სტაბილურობა სახელმწიფო სამსახურებში, სადაც ყველა ასაკის ადამიანი უნდა იყოს წარმოდგენილი, კანონში ასევე წერია, რომ სახელმწიფო პოლიტიკას ამასთან დაკავშირებით ქმნის პარლამენტი, მაგრამ ასეთი სახელმწიფო პოლიტიკა რეალურად არ არსებობს, რაც ადამიანებში იმის რწმენას ქმნის, რომ ქვეყანაში სრული ნეპოტიზმია დამკვიდრებული. დღეს თუ ასაკოვანი ხარ, შენს მაგივრად სხვას მოიყვანენ, უფრო ახალგაზრდას. ეს რწმენა რომ გაჩნდა, ხელისუფლება ხომ უნდა დაფიქრდეს იმაზე, რა არის ამ რწმენის საფუძველი. მე წავიკითხე საჯარო სამსახურის კოდექსის ახალი პროექტი, სადაც არაფერია ნათქვამი ასაკობრივ ცენზთან დაკავშირებით, მაგრამ რეალობა სხვა სურათს გვაძლევს, ზუსტად ესაა ორმაგი სტანდარტი.

ზაზა - რა მნიშვნელობა აქვს, კანონში რა წერია, მთავარია, როგორ იმუშავებს სატელეფონო სამართალი.

ქეთი - როცა ამ თემას ვამზადებდი სადისკუსიოდ, რამდენიმე სოლიდურ ორგანიზაციაში დავრეკე ვაკანსიებთან დაკავშირებით. პირველივე კითხვა მათი მხრიდან იყო: რამდენი წლის ხართ? აქაც ხომ ხელისუფლება არ ერევა, ესენი ხომ სრულიად დამოუკიდებელი, არასაჯარო სამსახურები არიან.

ვაჟა - ესაა ის ფენომენი, რომელიც მუშაობდა საბჭოეთის დროს, როდესაც სახელმწიფო უშვებდა ტენდენციას და ყველა ნაძირალა სარგებლობდა ამით. მერე იძახოდნენ - სტალინმა არ იცოდაო. შეიძლება მართლა არ იცოდა, მეზობელმა მეზობელი რომ დააბეზღა, მაგრამ სახელმწიფო პოლიტიკამ მისცა ამის საშუალება, მან დაუშვა ის, რომ ასეთი ამბები მომხდარიყო. ასეა დღესაც, ხელისუფლება საშუალებას აძლევს ნაძირალებს, რომ ამით ისარგებლონ.

ქეთი - როგორ უნდა დაიცვას საკუთარი უფლებები იმ თაობამ, რომელიც ასოციალურად, აუტსაიდერად გამოაცხადა სახელმწიფომ?

ეს ისეთი პროცესია, ურთიერთგაჟონვა და ერთმანეთით სარგებლობა თაობებისა ბუნებრივად მაინც მოხდება. დღეს რადიკალურად განწყობილი ახალგაზრდა თაობა წლების შემდეგ აუცილებლად ისარგებლებს სწორედ მათით, ვისაც ლანძღავდა.

თამუნა - რომ გითხრათ, სასამართლოში წავლენ და სამართლებრივად რამეს მიაღწევენ-მეთქი, უაზრობა იქნება. კანონით ვერაფერს მოედავები, რადგან ყველაფერი კანონს მიღმა ხდება. ზუსტად ისეა, როგორც ბატონი ვაჟა ბრძანებდა - მწვანე შუქი მიეცეს უკანონობას, რომელიც საჯაროდ არ კაშკაშებს, მაგრამ არსებობს.

ქეთი - ხომ არ მოხდა ისე, რომ დაკარგული თაობის ცნება საბჭოთა სინამდვილიდან გამოსულ თითქმის ყველა თაობას ესადაგება და არა გამორჩეულად რომელიმე ერთს.

ზაზა - იმ შემთხვევაში, როცა რომელიმე თაობა თავს გრძნობს ამოგდებულად, აუტსაიდერად, ის დაკარგული თაობაა. მართალია ეს ცნება ნაომარი ადამიანების ბედზე დაკვირვებამ წარმოშვა, მაგრამ დღეს მოსახლეობის დიდი ნაწილი აღმოჩნდა დაკარგული თაობის მდგომარეობაში, ამის მიზეზი, ჩემი აზრით ისაა, რომ ქართულ სინამდვილეში ცენტრალური, ღერძული იდეა აღმოჩნდა ძალაუფლების იდეა. როცა თაობები ერთმანეთს ხვდებიან, ესაუბრებიან არა ჭეშმარიტების ან სამართლიანობის ენაზე, არამედ ძალაუფლების ენაზე. ინდივიდებიც ძალაუფლების ენაზე ესაუბრებიან ერთმანეთს. ძალაუფლების ენის სტილის პრიორიტეტია საქართველოში, რაც კონფლიქტის ასეთ შეურიგებლობას ქმნის თაობებს შორის. ჩვენ ერთმანეთთან კონფლიქტი გვაქვს არა სიმართლის გამო, არა იმის გამო, რაც უკეთესია, არამედ იმის გამო, მე რა მდგომარეობას მოვიპოვებ კონფლიქტის შედეგად ან შენ რა მდგომარეობას მოიპოვებ. თაობები ინაწილებენ ძალაუფლების სივრცეს. დღეს უმცროსმა თაობამ შეძლო უფროსი თაობის განდევნა, ყოველშემთხვევაში, დევნის მას. ასე მოხდა 20-იან წლებშიც, 30-იან წლებში ხომ საერთოდ ყბადაღებული პროცესები იყო, ივანე ჯავახიშვილი განდევნეს უნივერსიტეტიდან, იგივე ხდება დღესაც. სამწუხაროდ, ჩვენ ზედმეტად ვსაუბრობთ ძალაუფლების ენაზე, ზედმეტად ჩავდეთ ძალაუფლება ჩვენი საზოგადოებრივი ცხოვრების საფუძველში, ამაში ცუდი როლი ითამაშა სტალინის ფენომენმა, სწორედ მან აამეტყველა ქართველი კაცი განუზომელი ძალაუფლების ენაზე. ჩვენ შეიძლება იმდენად შიში არ გვქონდეს განსადევნი ჩვენი უჯრედებიდან, რამდენადაც ეს განუზომელი, ავადმყოფური მისწრაფება ძალაუფლებისადმი.

ქეთი - ბატონო ვაჟა, ლიტერატურულ თაობებს შორის კონფლიქტსაც ეს ძალაუფლება განსაზღვრავდა?

ვაჟა - დღევანდელ დღეზე მაგას ვერ ვიტყვი, ჩვენს დროს, 50-60-იან წლებში ნამდვილად იყო პარადოქსული სიტუაციები. მაგალითად, გოგლა ლეონიძემ, ამ არაჩვეულებრივი ენის მქონე პოეტმა „ბელადი“ დაწერა და ეს გააკეთა ძალაუფლების მოსაპოვებლად, მართლაც, ბატონ-პატრონი იყო საქართველოსი, კიდევ კარგი, ბუნებით არ იყო ბოროტი და შურისმაძიებელი, თორემ ძალიან ბევრს დაღუპავდა. მიუხედავად ამ ძალაუფლებისა, თავის თაობაშიც და მომდევნო თაობებშიც კაი კაცის სახელით დარჩა, ეტყობა პიროვნული ხიბლის გარდა კეთილი თესლიც ჰქონდა, მაგრამ ყველა ხომ არ იყო ასეთი. მწერალთა კავშირი საშინელების ბუდე იყო, შეიძლება თქვენმა თაობამ არც იცოდეს, იმდენი ვინმე დაიღუპა. ერთი ბატონდებოდა, მერე მას ხვრეტდნენ, მერე მეორე ბატონდებოდა და ასე.

ქეთი - მიუხედავად შინაგანი კონფლიქტისა, დარწმუნებული ვარ, თაობები ერთმანეთისაგან ბევრს სწავლობენ, ერთმანეთით მდიდრდებიან.

ვაჟა - როგორ არ მდიდრდებიან. ჩვენი თანამედროვე მწერლები რომ ავიღოთ, ზეპირად იციან წინა თაობების მწერლები და პოეტები. აკა მორჩილაძემ, ძალიან მაგარმა მწერალმა, წიგნი მაჩუქა სასაცილო წარწერით „ძია ვაჟას, ჩემს ძმას და მასწავლებელს“. გამოდის, რომ ძიაც ვარ და ძმაც. ნამდვილ მწერალს არაფერში ეპარება ეჭვი, შესანიშნავად იციან არა მხოლოდ ქართული პოეზია და პროზა, ყველაფერი ათვისებული აქვთ, ამ მხრივ ახალი თაობა ძალიან ინფორმირებულია. იცით, რა, ყველაფერი მაინც ინდივიდებთან მიდის და ასეცაა, ინდივიდები ქმნიან ლიტერატურასაც და საერთო ამინდსაც.

ქეთი - ხომ არ ფიქრობთ, რომ საერთოდაც ხელოვნურია თაობების კონფლიქტზე საუბარი.

თამუნა - არა, რა თქმა უნდა. იგივე უფროსი თაობა, მეჩვენება, რომ არ რეაგირებს თანამედროვე მოთხოვნებზე. ფიქრობენ, რომ ჩათრევას ჩაყოლა ჯობია. თუნდაც ის, რომ არ მოსწონთ ახალი თაობა, მათი ლექსიკა, გართობის სტილი, ხედვა არ მოსწონთ, მაგრამ მოდის ეს ტალღა და თუ ვერ გავუძლებთ, ან მხარი უნდა ავუბათ ან დაგვახრჩობს - უფროსი თაობა ამას მტკივნეულად იღებს და ამიტომაც რთულდება ურთიერთობა ახალ თაობასთან. ალბათ, უფროს თაობასაც სჭირდება დათმობებზე წასვლა, თუმცა, საბოლოო ჯამში, ყოველი კონკრეტული შემთხვევა მაინც ინდივიდებამდე მიდის.

ჩვენ ცუდი მემკვიდრეობა გვაქვს და ტოტალიტარიზმის ერთ-ერთი მეთოდი სწორედ დაპირისპირებაა, ანუ კავშირის გაწყვეტა თაობებს შორის და ისეთი მანქურთების, კომკავშირლების გაზრდა, რომლებიც მხოლოდ ბელადს სცემენ პატივს. ბელადომანია კიდევ, ისე ძლიერადაა ჩვენში ფესვგამჯდარი, ისეთ ფორმებსა და საზიზღარ გამოვლინებებს იღებს, რომ შეიძლება ზოგჯერ შენი ერიც კი შეგძულდეს.

ქეთი - თაობები ხომ ისეთ გენეტიკურ შტოზე იზრდებიან, რომლის ძირი ანუ ქვეყანა ერთია და საბოლოო ჯამში ყველა თაობისათვის მნიშვნელოვანი სწორედ ქვეყნის ინტერესი უნდა იყოს. როცა საუბარია თაობებს შორის დარღვეულ კავშირზე, რა მოსდის ქვეყნის მთლიანობას და როგორ შეიძლება ამ კავშირების აღდგენა?

ზაზა - დროთა კავშირი რომ აღდგეს, უნდა გავიაზროთ და წინ დავაყენოთ საერთო ღირებულებები. ღირებულებებზე ლაპარაკი მაშინ შეიძლება, როცა არსებობს საერთო ეროვნული სტრატეგია, როცა თაობები შეთანხმებულად მოქმედებენ, თუ ეს თანხმობა არ არსებობს, თაობათა კონფლიქტი ყოველთვის მიიღებს რადიკალურ სახეს, ძალაუფლებისათვის ისეთი ვულგარული ბრძოლის სახეს, როგორც დღეს გვაქვს. მე გამორჩეულ ინდივიდებზე არ ვლაპარაკობ, რომელთაც ესმით თაობათა კავშირის მნიშვნელობა, არიან ათასები, რომლებიც თავისთვის სასარგებლო სიტუაციას ქმნიან, ნუ გვეგონება, რომ მთელი საქართველო ჰამლეტებით არის დასახლებული, რომლებიც თაობათა კავშირის აღდგენას ცდილობენ. ადამიანები ორი ნაბიჯის იქით არ იყურებიან და არ ფიქრობენ იმ შედეგზე, რომელიც მოჰყვება ხოლმე ვულგარული მეთოდით ბრძოლას ძალაუფლებისა და ფულისათვის. ყველა თაობამ უნდა მოინდომოს ამ ინფანტილური მდგომარეობიდან გამოსვლა. თუ მამაკაცმა არ მოინდომა დაკაცება, ვერასოდეს დაკაცდება, მთელ ცხოვრებას გაატარებს სადმე „ბუტკასთან“, აბაზიანს იშოვნის, არაყს დალევს და ასეთი იქნება მისი ყოველდღიური ცხოვრება. თუ ერი არ მიიღებს გადაწყვეტილებას, ის ჩარჩება იმავე მდგომარეობაში და იქნება ისტორიის მსხვერპლი. ისტორიამ სენტიმენტები არ იცის, ის არის სრულიად ულმობელი, თავისი წისქვილი აქვს, სადაც ყველაფერს ფქვავს. ჩვენ თუ ბევრ რამეს ვერ გავიაზრებთ, შესაძლოა ამ წისქვილში აღმოვჩნდეთ იმის გამო, რომ ძალზე შევეჩვიეთ და შევიყვარეთ ეს ინფანტილურ-ემბრიონალური მდგომარეობა.

ქეთი - მერაბ მამარდაშვილი ამბობს ასეთ რამეს: „რამდენიმე თაობაა, რაც ვიბადებით ატმოსფეროში, რომელიც ისეა გაჟღენთილი სისხლით, ჭუჭყითა და ტყუილით, როგორც ჰაერი წვიმის წვეთებით. ვერავის ექნება პრეტენზია გამოვიდეს ამ პერიოდიდან და ტანსა და სულში არ ატაროს ასეთი დაბადების კვალი... ჩვენში დალექილია სისასტიკის, სადიზმის, ძალადობის და რაც მთავარია, უვიცობისა და სიბნელის ნარჩენები“ მეტაფორულად რომ ვთქვათ, დაგვჭირდება უდაბნოში 40 წლიანი ხეტიალი იმისათვის, რომ თაობების სისხლი და ცნობიერება გასუფთავდეს? აუცილებელია „უდაბნო“?

ვაჟა - მაგის საშუალება დღევანდელ მსოფლიოში აღარ არის, არავინ დაგაცდის კიდევ 40 წელს. ყველა თაობიდან სწორედ ეგ უნდა გამოვიყენოთ: გამოცდილება, ხასიათები, მათი პირადი თვისებები, ვინც თავისი აზროვნებით უფრო წინ და ახლოს იყო მიზანთან. მოსეს დრო და ეპოქა სხვა იყო, იყო ბრბო და იყო ღმერთივით კაცი, ახლა სხვა დროა. ამიტომაც ყველა თაობამ ერთად უნდა იმუშაოს მთავარში, მაგრამ ჯერ მთავარში უნდა გაერკვნენ. ეროვნება რაშიც მდგომარეობს და რასაც შეიცავს ეს ცნება, იმიტომ არსებობს, რომ ალბათ ყველაზე მთავარი მაინც ეგ არის, ხო? კარგად რომ გაერკვე ამ ცნების შინაარსში, მართლაც რთულია, მაგრამ 40 წელი თუ გაგრძელდა ამ შინაარსის გაგება, იქნებ, აღარც კი ვიყოთ რუკაზე. თუ ქართველებმა საბოლოოდ ვერ მოიშორეს ლიდერის, ყოჩის, კერპის მოთხოვნილება, მაშინ მართლა დაგვჭირდება 40 წელი.

თამუნა - ჩემი აზრით, ევროპულ ღირებულებებზე ორიენტაცია უნდა იყოს რეალური და ხელშესახები. თაობების ღირებულებებზე რომ ჩამოვყალიბდეთ, ამისათვის თაობები ერთმანეთს უნდა ელაპარაკებოდნენ, ხელისუფლება და საზოგადოება უნდა ურთიერთობდეს. უნდა იყოს განსხვავებული აზრი, შესაძლოა მიუღებელი, შესაძლოა მკვეთრად გამოხატული, მაგრამ ჯობია მივიღოთ და მოვისმინოთ, ვიდრე გაუცხოებულ და გათიშულ მდგომარეობაში ვიყოთ, რადგან ასეთ შემთხვევაში ვერც საერთო ღირებულებებზე შევთანხმდებით და ვერც თანაარსებობაზე. ამიტომ უნდა მივეჩვიოთ დიალოგს, შევძლოთ ყოველგვარი ზედმეტი ემოციის გარეშე ვაკრიტიკოთ სხვისი აზრი და აკრიტიკონ ჩვენი აზრი, ეს მგონია შედეგის მიღწევის საუკეთესო გზა.

ზაზა - ღმერთმა არ დაგვაჭირვოს 40 წლიანი უდაბნო. გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც უნდა ვიცხოვროთ, სხვისგან კი არ უნდა იყოს ნაკარნახევი, არამედ ჩვენში უნდა მომწიფდეს. ღმერთმა ქნას, ის გადაწყვეტილება, რომ ვიყოთ თავისუფლები, ზნეობრივები და გონიერები, რაც შეიძლება სწრაფად და გონივრულად მივიღოთ.

ქეთი - ჩვენ ვთქვით, რა არ მოგვწონს ახალ თაობაში, ჩემი აზრით, ისინი საკმაოდ რაციონალურები, ინფორმირებულები და მიზანმიმართულები არიან.

ზაზა - რა თქმა უნდა, მეტია რაციონალიზმი, მეტია პრაგმატიზმი, რომელიც ჩვენ ყოველთვის გვაკლდა, ამის კარგად გამოყენება შეიძლება, თავკომბალასავით რომ არ განვითარდეს და მახინჯი ფორმა არ მიიღოს. ახალ თაობაში თავდაჯერებულობაც მეტია. ვერ ვიტყვი, რომ ეს თაობა მეტად ინფორმირებულია, უბრალოდ, უკეთესად არიან ადაპტირებული ინფორმაციასთან, რადგან იმ გარემოში იცხოვრეს, სადაც ეს ინფორმაცია იქმნება, კონკრეტულად ევროპაში ან ამერიკაში, ამიტომ აღიქვამენ ასე იოლად.

ქეთი - ახალმა თაობამ რომ ძველის გამოცდილება გამოიყენოს, ძველმა კი მათგან აიღოს მეტი რაციონალიზმი, ანუ თვითგამდიდრება მოხდეს, მაშინ თაობათა კონფლიქტი შესაძლოა, მართლაც ფსევდო გახდეს.

ვაჟა - ეს ისეთი პროცესია, ურთიერთგაჟონვა და ერთმანეთით სარგებლობა თაობებისა ბუნებრივად მაინც მოხდება. დღეს რადიკალურად განწყობილი ახალგაზრდა თაობა წლების შემდეგ აუცილებლად ისარგებლებს სწორედ მათით, ვისაც ლანძღავდა. ჩემს ახალგაზრდა მეგობრებზე რომ ვამბობდი, მათი საუბარი, მისწრაფებები ჩემთვის გასაგები და მისაღებია, ეტყობა, მათთვისაც გასაგები ვარ, რახან კონტაქტი არის ე.ი თავისთვის საინტერესოს და სასარგებლოს პოულობენ ჩემშიც. ეს ურთიერთობა ბუნებრივია, ორგანული და არა ყალბი. მთავარია, გახსნილი იყო.

კანონში ცალსახად წერია ის, რომ 65 წლამდე ყველას შეუძლია იმუშაოს და ჰქონდეს თანაბარი შესაძლებლობები, მაგრამ ხელისუფლებამ თქვა: თქვენ იმ ხელისუფლებასთან მუშაობთ, რომელსაც არ სჭირდებითო და ამით დიალოგის შესაძლებლობა გაწყვიტა. შესაძლოა, ეს იმ მიზეზითაც მოხდა, რომ ის გამოუცდელობა, რომელიც აქვთ ახალგაზრდებს, უკეთესად მართვადია.

თამუნა - ჩემი თაობის ყველაზე დიდი ღირებულება თავისუფლებაა, ინდივიდის თავისუფლება, ალბათ, ეს ის ღირებულებაა, რომლითაც შეიძლება დაიწყოს თაობათა შორის გაუცხოების პრობლემის გადაჭრა. უფროს თაობასთან ურთიერთობა უზარმაზარ გამოცდილებას მაძლევს, მათ გაცილებით მაღალი გადმოსახედი აქვთ და ამიტომაც არიან ჩემთვის საინტერესონი. ელემენტარულად, ადამიანი, რომელიც შენზე რამდენიმე წლით ადრე დაიბადა, შეიძლება არ იყოს საინტერესო?

ვაჟა - ერთი ამბავი გამახსენდა, უფროსისგან მიღებული შთაბეჭდილება. მამისტოლა კაცი იყო მიშა ჩართოლანი, ეთნოგრაფი, პროფესორი, მასთან ერთად არქეოლოგიურ ექსპედიციაში ვმუშაობდი არქიტექტორად, აზომვებსა და ჩანახატებს ვაკეთებდი. უპირატესობა მქონდა იმით, რომ მეძლეოდა არქიტექტორის, მხატვრის და ფოტოგრაფის ჯამაგირი, 18 წლის ბიჭი ვიყავი, სად უნდა წამეღო ამდენი ფული, დღისით ძალიან მაგრა ვმუშაობდით, საღამოობით კი ყაზბეგის რესტორანში ვიჯექი, იქაური ძმაკაცები გავიჩინე და ყოველ ღამე სახლში მთვრალი მივდივარ, ყველას ძინავს, ვხედავ, სიბნელეში ანთებული სიგარეტი მოჩანს. ვახ, გააჭირა ამ მიშამ საქმე, მითვალთვალებს-მეთქი, გავიფიქრე. მეორეჯერაც იგივე განმეორდა, სიგარეტი ანთია, კაცი არ ჩანს. ეტყობა ისევ მითვალთვალებს და ჯანდაბას, ხვალ ბოდიშს მოვუხდი, უფროსი კაცია-მეთქი-ჩემთვის ვფიქრობ. შევედი, დავეგდე „ლეჟანკაზე“ და უცებ, ძილში ვგრძნობ, რომ ვიღაცა ფრთხილად მიხსნის „შნუროკებს“ და ბათინკებს მხდის, გაბრუებული თავი ვერ ავწიე. დილას რომ გავიღვიძე, ვიფიქრე: ახლა შემდგება, მომთხრის, ჭკუის რიგებას დამიწყებს და არ გინდა ამის მოსმენა? გამოვედი მჟავე სახით. აბა, ვაჟიკ, რას ვშვრებით დღეს, ეს ჭამე, ის დალიე და მივხედოთ საქმესო-მითხრა. კრინტი არ დაუძრავს ჩემს სიმთვრალეზე. ეს ისეთი გაკვეთილი იყო ჩემთვის, რომ ვთქვი: გიგაშვილო, თუ მეორე დღესაც გაგხადეს ბათინკები, ღორად დარჩები და კაცი ვერასოდეს გახდები-მეთქი. იმ დღის მერე ეს მამისტოლა კაცი გახდა ჩემი ძმა, არც მამა, არც უფროსი და არც პროფესორი, უბრალოდ ძმა იყო, ჩემი ტოლი ძმა.

თამუნა - სწავლა მართლაც ურთიერთობებით ხდება. თუ ვიღაცას არ უსმენ, არ ვითარდები, ისე, როგორც თუ არ წაიკითხე, ვერ დაწერ, თუ არ მოისმინე, ვერ ილაპარაკებ.

ქეთი - ამა თუ იმ თაობისათვის თავის მიკუთვნება ერთგვარად ხელოვნური იმიტომ მგონია, რომ შეიძლება უფრო მეტი საერთო გქონდეს შენგან ასეული წლებით დაშორებულ თაობასთან, ვიდრე შენს თაობასთან. თავისდაუნებურად ისე მოქმედებენ შენზე, რომ ვერც გრძნობ, როგორ მდიდრდები.

ვაჟა - თურმე, როცა სერვანტესმა „დონ კიხოტი“ დაწერა, ესპანეთის მოსახლეობის 92%25-მა წერა-კითხვა არ იცოდა. გავიდა წლები და ამ წიგნმა, რომელიც თითქოს არავის წაუკითხავს ესპანეთში, ნახეთ რა შეძლო? დონ-კიხოტის ფენომენმა ისე ჟონა მთელ მსოფლიოში, რომ ყველაზე მოახდინა ზეგავლენა და რაღაცეებში გადაკვეთა კიდეც მთელი კაცობრიობა. ასეა თაობებიც, შესაძლებელია, ეს არ ჩანდეს, მაგრამ ისინი ყოველთვის ახდენენ ზეგავლენას ერთმანეთზე, იმიტომ რომ კარგს ძველშიც და ახალშიც ჟონვის ისეთი საოცარი უნარი აქვს, რომ შეიძლება ვერც კი გაიგოს ინდივიდმა ან ხალხმა საიდან მიიღეს ესა თუ ის საუკეთესო თვისება და უნარი.

დისკუსია გაიმართა ლიტერატურულ კაფე „ქარავანში“

წერილი ვერონადან

ავტორი და ფოტო: კახა თოლორდავა

სანამ დაყნოსავენ, ისინი ჯერ თითებს შორის მოაქცევენ მაღალყელიანი ღვინის ჭიქების სადგამებს და ფრთხილი, თუმცა, კარგად გაწაფული მოძრაობით საათის ისრის საწინააღმდეგო მიმართულებით ატრიალებენ ჭიქებს. ამ დროს უკვე ხვდები, თუ ვინ დგას შენს წინ, - ღვინის მოყვარული თუ პროფესიონალი. ღვინო, რომელიც სულ რამოდენიმე წამში მთელი თავისი ბრწყინვალებით მოედება პირის ღრუს, ენას, ღრძილებს, სასას, და შემდეგ რეცეპტორების გავლით მოგზაურობას დაიწყებს მთელს სხეულში, თითქოს მზადყოფნით ეგებება ამ მოძრაობას; მას სწორედ ამ განსაკუთრებული წამისთვის ამზადებდნენ, უვლიდნენ და ეფერებოდნენ. ღვინოს რომ სარკეში ჩახედვა და თითების გატკაცუნება შეეძლოს ბობ ფოსის ფილმის „All That Jazz“-ის გმირივით, ის ახლა, ალბათ, მასავით ჩაილაპარაკებდა, - Showtime! საოცარი საყურებელია თუ როგორ ბრუნავს მარჯვე ხელით დატრიალებული ღვინო ჭიქებში. ეს მისი პირველი ცეკვაა ბოთლიდან ჩამოსხმის შემდეგ. ამ დროს მისი პარტნიორი ჰაერია. მასთან შეხების შემდეგ ღვინოს უკვე არაფრის დამალვა აღარ შეუძლია. ყველაფერი ის, რაც მას მემკვიდრეობად ერგო მიწისაგან, მზისგან, ყურძნისგან, მომვლელის ხელებისა და ღიღინისაგან ამ ცეკვა-ტრიალის შედეგად აშკარავდება. სწორედ ამ დროს აგებებენ ისინი ჭიქაში მბრუნავ ღვინოს ნესტოებს. ისინი ღრმად ყოფენ ცხვირებს ჭიქებში და უფლებას აძლევენ ღვინოს უკვე მათ სიღრმეში გააგრძელოს გაშლა. ღვინის პირველი დაყნოსვა წამიერია. ცხვირები სასწრაფოდ ტოვებენ ჭიქებს, ნესტოებიდან ჰაერს უშვებენ და სწრაფადვე ბრუნდებიან უკან, ჭიქებში. მეორე დაყნოსვა უფრო ხანგრძლივი და მომთხოვნია. სწორედ ამ დროს შეიძლება შეამჩნიო პირველი ღიმილი დამჭაშნიკებლის სახეზე, თუმცა ეს მთლად ღიმილიც არაა. ეს უფრო გაკვირვების გამოხატვას ჰგავს. ადამიანმა შეკითხვა დაუსვა ღვინოს და მიხვდა, რომ ღვინო თანახმაა პირველ ჩვენება მისცეს მას: ჰო, მე მტკიცე ხასიათი მაქვს, ჩემთან თამაში საშიშია, მე ამპარტავანი და ძლიერი ვარ, ვინაიდან ნიადაგი სადაც გავიზარდე, სარწყავი არხისგან მოშორებით, ქვა-ღორღიანი იყო, ფერდობი დამრეცი, კლიმატი მომთხოვნი, მომვლელი კი - მკაცრი და მიზანდასახული. ადამიანებმა, რომლებიც ჩემზე ზრუნავდნენ კარგად იცოდნენ თუ რა უნდა გამოსულიყო ჩემგან; მათ თავისი ხასიათის ნაწილი გადმომცეს. დანარჩენს კი, თუ ამის ძალა შეგწევს, შენ თვითონ მიხვდები... მსგავსი მონოლოგი იმდენია, რამდენი კარგი ღვინოც არსებობს ამ ქვეყანაზე და ყველა ერთმანეთისგან განსხვავდება. დამჭაშნიკებელიც ცდილობს, მიხვდეს დანარჩენს. ის კიდევ ერთხელ ატრიალებს ღვინოს ჭიქაში, კიდევ ერთხელ ყოფს ცხვირს ღრმად ჭიქაში და ხვდება, რომ ყველაფერი, რაც ღვინოს მისი ცხვირისათვის ჰქონდა სათქმელი, უკვე უთხრა; ახლა კი დაჭაშნიკების დროც მოვიდა. ღვინის პირველი შეშვება პირის ღრუში ისეთივე ფრთხილია, როგორც პირველი დაყნოსვა. ეს შეყვარებული კაცის კოცნასავითაა. პირის ღრუში ღვინო უკვე სულ სხვანაირად იწყებს ლაპარაკს. მას აქაც ესაჭიროება ჰაერი და ამიტომაც ადამიანები მზადყოფნით ეხმარებიან მას სუნთქვაში, თუმცა, ალბათ, ხვდებიან რომ სასაცილოდ გამოიყურებიან. ამ დროს ადამიანს ტუჩები თითქოს საკოცნელად აქვს გამზადებული და ოდნავ გახსნილი ნასვრეტიდან აწვდის ღვინოს მისთვის აუცილებელ ჰაერს. კარგმა ღვინომ იცის, თუ როგორ გაიგნოს ტვინისკენ მიმავალი გზა რეცეპტორების ჯუნგლებში. კარგ ღვინოს ყოველთვის თავისი „მარშრუტი“ აქვს ადამიანის რთულ ლაბირინთში. ის არასდროს არ მიედებ-მოედება უაზროდ ტვინისაკენ მიმავალი გზების ძებნაში. მისი მეშვეობით ადამიანის პირში გემოს და არომატის მთელი საცავები იხსნება. ყოველივე ამის შემდეგ კი დამჭაშნიკებელს უკვე აღარ შეუძლია გაჩუმება. მან აუცილებლად უნდა მოუყვეს ვინმეს თავისი შეგრძნებების შესახებ. კარგ ღვინოსთან საუბრის შემდეგ მისთვის დუმილი უკვე შეუძლებელი ხდება.

2007 წლის 29 მარტი. დილის 8 საათი. სარკესთან ვდგავარ სასტუმროს ოთახში ვერონას გარეუბანში, ჰალსტუხს ვისწორებ და ვცდილობ, მოძალებულ შიშის გრძნობას შევებრძოლო. სულ რაღაც საათ ნახევარში მე ვერონას ყველაზე დიდი საგამოფენო სივრცის, Veronafiere-ს მეთერთმეტე პავილიონში უნდა ვიყო და პირველად ჩემს ცხოვრებაში წარვუდგინო ქართული ღვინო, კერძოდ კი, კომპანია „ბადაგონის“ პროდუქცია, მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული ღვინის გამოფენაზე ჩამოსულ სტუმრებს. აშკარად ვნერვიულობ, არადა, თითქოს კარგად ვარ მომზადებული. აქ ჩამოსვლამდე სპეციალურად ჩავედი კახეთის სოფელ ზემო ხოდაშენში კომპანიის მთავარ მეღვინესთან შესახვედრად, დავაჭაშნიკე ღვინოები, დავათვალიერე ქარხანა და მასთან საუბრის დროს თითქმის ბოლომდე შევავსე ჩემი სამუშაო ბლოკნოტი აუცილებელი ინფორმაციით. ყოველი შემთხვევისათვის, დიქტოფონზეც ჩავიწერე ჩვენი საუბარი და ახლა, სარკესთან მდგარი, ამაოდ ვცდილობ გავიხსენო თუნდაც ერთი სიტყვა მისი ნალაპარაკევიდან. იდიოტივით ვუღიმი საკუთარ ანარეკლს სარკეში და ვცდილობ, ინგლისურად ავუხსნა ჩემს ორეულს „კახური წარჩინებულის“ ძირითადი მახასიათებლები. „It is made of 100%25 Saperavi grape“, - ვიმეორებ კრეტინივით ერთი და იმავე ფრაზას სერიოზული გამომეტყველებით, თუმცა სულ ესაა, რაც თავში მომდის. ერთადერთი, რასაც ვახერხებ, იმავე ფრაზის განსხვავებული აქცენტით და გამომეტყველებით წარმოთქმაა. „წადი შენი...!“ - ვამატებ ქართულად და სარკეს ვცილდები.

შიშის შეგრძნება ჯერ კიდევ გასულ საღამოს შემოიპარა ჩემში, როდესაც ვერონაში სულ რაღაც ხუთიოდე საათის წინ ჩამოსულმა, ჩვენი სტენდის მოსანახულებლად პირველად შევაბიჯე Veronafiere-ს ტერიტორიაზე. ამ საგამოფენო სივრცის ყველაზე გასაგები აღწერა ასე შემიძლია: „ქალაქი ქალაქში“, უკეთესი თავში უბრალოდ არ მომდის. თუ სტატისტიკა ცოტათი მაინც გასაგებს გახდის Veronafiere-ს მასშტაბს მაშინ დავამატებ, რომ წელს „ვინიტალიაზე“ 4, 200 ღვინის მწარმოებელი წარმოადგენს თავის პროდუქციას ზონებად დაყოფილ თერთმეტ პავილიონში 80 000 კვ/მ მოცულობის Veronafiere-ს ტერიტორიაზე. ამ დროისათვის ჯერ კიდევ არ ვიცი, რამდენი პავილიონია ამ ტერიტორიაზე, სადაა გასასვლელები, ტუალეტები, კაფეები, ლიფტები, მანქანების გასაჩერებელი სივრცე და სადაა ჩვენი სტენდი. ხვალინდელი დილიდან დაწყებული, ხუთი დღის განმავლობაში, ეს ტერიტორია ჩემი სამუშაო ადგილი იქნება და ყველაფერში უმტკივნეულოდ გავერკვევი, მაგრამ დღეს ვცდილობ, არ ჩამოვრჩე ჩვენებს, თორემ ვხვდები, გზა თუ ამებნა, ხვალ დილამდე მომიწევს აქ ბორიალი. გზადაგზა პავილიონებში ვიხედები და ვგრძნობ, თუ როგორ იზრდება ჩემში შიშის შეგრძნება.

ადამიანები, რომლებიც პავილიონებში თავთავიანთ სტენდებთან ფუსფუსებენ, პირველად არ ჩამოსულან „ვინიტალიაზე“; ეს მათ საქმიან მიხვრა-მოხვრაში ეტყობათ. მათი გემოვნებით გაფორმებული სტენდები უკვე თითქმის მზადაა სტუმრების მისაღებად; და მაინც, ისინი მაინც ეჭვის თვალით უყურებენ ყველა დეტალს, ცდილობენ დაინახონ, რა არის ზედმეტი ან პირიქით, რაა დასამატებელი, აქეთ-იქეთ არბენინებენ „ვინიტალის“ პერსონალს რაღაც-რაღაცეების წასაღებად თუ მოსატანად და პერიოდულად, კრეატიულობის წასახალისებლად, შეპარვით ათვალიერებენ თავიანთი კონკურენტი მეზობლების სტენდებსაც. თვალს ვაყოლებ სამ მამაკაცს, რომლებიც გაჭირვებით მიათრევენ ორი, თავით ფეხებამდე აღჭურვილი რაინდების რეპლიკებს და მხოლოდ ახლაღა ვამჩნევ, რომ უზარმაზარ პავილიონში, რომლის გასწვრივაც ჩვენ მივაბიჯებთ ჭერზე ტყეა გაზრდილი, საიდანაც ხეები თავდაყირა ეშვებიან, ქვემოთ კი გამოფენის მონაწილეები მიმოდიან. გვერდით პავილიონში ვიღაცას ფრანგული „შატოს“ უზარმაზარი მაკეტი დაუდგამს და რამდენადაც ვხვდები, სწორედ იქ აპირებს სტუმრების მიღებას; ქვიშაში ჩაფლული ღვინის ბოთლები, ვაზით „გაშენებული“ სტენდები, ლამის ნახევარი ფეხბურთის სტადიონისხელა პლაკატები და ბანერები ვენახების და მათი მფლობელების გამოსახულებით, კიდევ უფრო მოზრდილი პლაკატებით დაფარული პავილიონის გარე ფასადები, რომლებზეც, რა თქმა უნდა, ღვინის ბოთლები და ვენახებია, თითქმის „ფენტეზის“ სტილში გაფორმებული სტენდები, კედლებზე ჩამოკიდებული შაშხები, შუაგულ სტენდში ჩაყენებული ფორმულა ერთის მანქანა და სხვადასხვა შრიფტით შესრულებული წარწერების ნიაღვარი, - AZENDA ARICOLLA BRICCO, BOERI ALFONSO SS, FEUDI DI GUAGNAN S.r.l., Tuscany, Calabria, Abruzzo, Piedmont, Area D, PADIGLIONE 8; ჩვენ თვალების აქეთ-იქეთ ცეცებით ვმოძრაობთ ამ უსასრულო ლაბირინთებში... კარზე კაკუნია. „კახა, მივდივართ!“ - მატყობინებენ ჩვენები. ოთახიდან გასვლამდე მე კიდევ ერთხელ ვუბრუნდები სარკეს, იდაყვში ვხრი ორივე ხელს ხელისგულებით ჩემსკენ, მოწყვეტით ვშლი ათივე თითს და ხმის კანკალით ვეუბნები ჩემს შეშინებულ ორეულს: SHOWTIME!

„შოუთაიმ არა, ფეხები“! - გაბრაზებული ვბურტყუნებ სულ რამდენიმე წუთის შემდეგ მარკოს მანქანაში. ჩვენი BMW ვერონას რომელიღაც ქუჩაზეა გაჭედილი და როგორც ვხვდები, კიდევ კარგა ხანს მოგვიწევს აქ დგომა. Veronafiere-მდე მიღწევა არც ისეთი ადვილი საქმე ყოფილა, ვინაიდან დღეს დილას მთელი ვერონა სწორედ იქ მიდის. ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით. თუმცა, არა მარტო ვერონა. „ვინიტალის“ სტუმრების დიდი ნაწილი, ვინც ვერონაში ვერ მოახერხა სასტუმროების დაჯავშნა გარშემო სოფლებიდან და ქალაქებიდან, ვენეციის ჩათვლით, უერთდებიან მანქანების უწყვეტ ნაკადს. ჩვენ მანქანაში დაყენებული ჯი-პი-ესი, რომელიც გერმანელი ქალის ცივი და საქმიანი ხმით გერმანულადვე გვატყობინებს Veronafiere-მდე მისასვლელ მარშრუტს, დაბნეული იმეორებს ჩემთვის გაუგებარ ფრაზას და ჯი-პი-ესის მონიტორზე ისრით მიგვანიშნებს ჩვენი მანქანის ლოკაციაზე; ალბათ, უკვირს, რომ მის ბრძანებებს არ ვასრულებთ.

მარკო იტალიელი წარმოშობის გერმანელი ახალგაზრდა კაცია. მასაც ჩემსავით „მინიმალისტური“ თმის ვარცხნილობა და ქართველი მეუღლე ყავს. ის „ვინიტალიზე“ ჩემი ასისტენტი და მარჯვენა ხელი იქნება. მარკო დიდებულად ფლობს რამოდენიმე ენას. გუშინ საღამოს, ჯერ კიდევ ჩვენს სტენდთან ყოფნისას, ჩემს თავს რომ აცნობდა, ბასა ფოცხიშვილმა ჩემზე უთხრა - very important person-ო და ალბათ ამიტომაც, ის დროდადრო მოწიწებით გადმომხედავს ხოლმე. ხუთი დღის განმავლობაში ჩვენ კარგი მეგობრები გავხდებით, ახლა კი Viale del Lavorno-ს მისადგომებთან გაჩხერილებს მე very idiot person-ად უფრო მიმაჩნია თავი, ვიდრე, თუნდაც, ოდნავ მნიშვნელოვან ტიპად; მდუმარედ ვიყურები ფანჯრიდან. ჩვენს წინ უზარმაზარი სარეკლამო ბილბორდია აღმართული, რომელზეც გულის ფორმის ორი ღვინის ჭიქაა გამოსახული; ერთ ჭიქაში წითელი ღვინო ასხია, მეორეში თეთრი. ოდნავ გადახრილი ჭიქები ერთმანეთს ეხებიან, მათ ქვემოთ კი წარწერაა: კიდევ ერთი სიყვარულის ისტორია ვერონაში! (Another Love Story In Verona).

მხოლოდ ახლაღა მახსენდება, ვის ქალაქში ვიმყოფები, მაგრამ, რატომღაც, სიყვარულზე არ მეფიქრება. ამაში ხელს ჩემს წარმოსახვაში შემოჭრილი ვიღაც უცნობი კაცი გადღაბნილი სახის ნაკვეთებით (ის ალბათ სომელიეა) მიშლის ხელს, რომელიც ირონიულად მიღიმის ქართული ღვინით სავსე ჭიქით ხელში და ისეთ შეკითხვას მისვამს, რომელსაც ვერ ვპასუხობ. ის სიცილს იწყებს. შემდეგ კი ყველაფერი ირევა და აზრზე რომ მოვდივარ, კაცი იატაკზე აგდია, თავგასისხლიანებული, მე კი ხელში გადამსხვრეული ღვინის ბოთლი მიჭირავს, რომელსაც უკუღმად აწერია: „მუკუზანი“... ეტყობა სანამ ამ სისულელეებზე მეფიქრებოდა, კიდევ რაღაც შემაშინებელი შორისდებული ამომხდა, რადგანაც მარკომ კიდევ ერთხელ გადმომხედა და ქართულად მითხრა: მალე!.. ბოლოს და ბოლოს, როგორც იქნა, რის ვაივაგლახით დავაყენეთ მანქანა და Veronafiere-ს მონაწილეებისათვის განკუთვნილ შესასვლელამდე მივაღწიეთ. მკერდზე ყველას სპეციალურად ჩვენთვის დაბეჭდილი ლამინირებული და შტრიხ-კოდიანი საშვები გვკიდია; ჩემსას აწერია: Foreign Trade Visitor. შესასვლელთან ზუსტად 4 200 ადამიანი ირევა, ანუ გამოფენის ყველა მონაწილე. მათ დანახვაზე შვებით ამოვისუნთქე. ახლა კი, ნამდვილად დარწმუნებული ვარ, რომ დღეს საგამოფენო ტერიტორიაზე ვერ მოვხვდები და შესაბამისად რთულ შეკითხვებსაც ვერავინ დამისვამს, ვინაიდან აბსოლუტურად წარმოუდგენელია, როგორ უნდა გაიაროს ამდენმა ადამიანმა დარჩენილ ოც წუთში საკონტროლო პუნქტი და რაც მთავარია, როგორ უნდა მიაღწიოს თავიანთ პავილიონებამდე. აქაც ეჭვი გამიჩნდა რომ very idiot person ვარ.

ორგანიზატორებს ისე აქვთ გათვლილი ყველაფერი, რომ სულ რაღაც ათიოდე წუთში ყველანი უკვე Veronafiere-ს ტერიტორიაზე ვართ და ჩვენ-ჩვენი პავილიონებისაკენ მივიჩქარით. ჩვენი სტენდი მეთერთმეტე პავილიონის D3 ზონაშია. პავილიონში მოხვედრამდე გამოფენის ტერიტორიას ინტერესით ვათვალიერებ კიდევ ერთხელ, ამჯერად უკვე დღის სინათლეზე. აქაურობა ადამიანებთან ერთად კიდევ უფრო მიმზიდველია. ვიცი, რომ რომელიღაც პავილიონში გამოფენის ოფიციალური გახსნის ცერემონიალი მიმდინარეობს, რომელსაც ვერონას მერი, გამოფენის ორგანიზატორები და სხვა მაღალჩინოსნები ესწრებიან, მაგრამ მონაწილეებს ეს ნაკლებად აღელვებთ; ყველას უნდა, დროზე მივიდეს თავთავიანთ სტენდთან და მუშაობას შეუდგეს. „ვინიტალია“ მათი შემდგომი აღმავლობის და წარმატების დიდებული შანსია. მეთერთმეტე პავილიონში შევდივართ და ამ წამიდან ჩემთვის ყველაფერი თითქოს შენელებულად იწყებს მოძრაობას. უზარმაზარი პავილიონი დღეს დილით ისეთი სუფთა და გაკრიალებულია, რომ გარშემო ყველაფერი ლაპლაპებს. სადღაც გაქრა იატაკზე დაფენილი ცელოფნის ბილიკები, ღვინის ცარიელი ყუთები, სტენდის მოსართველად აუცილებელი მასალების ნარჩენები და ვინ მოთვლის, კიდევ რა. ჩვენი სტენდიც სუფთა, გაკრიალებული და სხვა სტენდებისაგან აბსოლუტურად გამორჩეულია თავისი ქართული თემატიკით. მე გარშემო ვიყურები და ვხედავ, რომ პირველი სტუმრები უკვე ინტერესით ათვალიერებენ ჩვენ სტენდს. „გეორგიენ“? - ეკითხება ერთი მაღალი კაცი მეორეს. ვხვდები, რომ გერმანელები არიან. სულ რამოდენიმე წამში ისინი გადაწყვეტილებას იღებენ და ჩემსკენ მოდიან.

„დიახ, საქართველოდან ვართ, - ვპასუხობ მე. - დიახ, ქართული ღვინის კომპანიაა; აქ წარმოდგენილი ღვინოებიდან სამი თეთრია, სამი კი წითელი; დიახ, ყველა მშრალი ღვინოებია; კეთილი, თეთრით დავიწყოთ; რქა-წი-თე-ლი... არა, შქა არა, რქა... სწორია“... სანამ მე ვლაპარაკობ, ისინი ღვინოს ჭიქებში ატრიალებენ, შემდეგ კი ღრმად ყოფენ ცხვირებს ჭიქებში და ღვინის სურნელს იყნოსავენ. შევყურებ მათ და ვხვდები, რომ აღარაფრის მეშინია. ახლა მე უკვე ყველაფერი მახსოვს და ვიცი ქართული ღვინის შესახებ, ყველაფერი ვაზის ჯიშებზე, ნიადაგის თავისებურებებზე, მაცერაციაზე, კლიმატის და ამინდის ზაგავლენაზე, სამას არაგველზე, ქართულ ფეხბურთზე, ვარდების რევოლუციაზე, ზოგადად რევოლუციებზე, შავ ხვრელებზე, გერმანულ ავტობანებზე, ფერადკანიანი მონა ქალების ბედზე 19-ე საუკუნის დასაწყისის ნიუ ორლეანში, ნილ და ლუი არმსტრონგზე, სადამ ჰუსეინზე, მარკოზე... ოღონდ რამე მკითხონ, ვფიქრობ მე, ოღონდ რაიმე შეკითხვა დამისვან... SHOWTIME!

ისინი მოდიან და მოდიან. უწყვეტ ნაკადად. სომელიეები გენუადან, მილანიდან, რომიდან და მსოფლიოს სხვა ქალაქებიდან, დისტრიბუტორები ჰელსინკიდან და ჰამბურგიდან, ენოლოგიის პროფესორები კალიფორნიიდან და ავსტრალიიდან, ენოლოგიის ფაკულტეტის სტუდენტები იტალიის ლამის ყველა საუნივერსიტეტო ქალაქიდან, ღვინის ენთუზიასტები სეულიდან, კეიპტაუნიდან, საუთჰემპტონიდან, ბორდოდან და ვერონადან, ლატენტური ალკოჰოლიკები დუსელდორფიდან და ოსლოდან, იტალიაში მაცხოვრებელი ქართველები და საღერღელაშლილი რუსები, რუსეთის მოქალაქე სომხები, დახვეწილი ფრანგი სომელიე ქალბატონები, რესტორატორები ბუდაპეშტიდან, მადრიდიდან და ბუენოს-აირესიდან, ღვინის მოყვარულები მელბურნიდან, რომლებიც იქვე ყიდულობენ რამოდენიმე ბოთლ ღვინოს... ვინაიდან ყველა მათგანს დღის განმავლობაში დიდი რაოდენობის ღვინის გასინჯვა მოუწევთ, უმრავლესობას მკერდზე მომცრო ზომის ჭურჭლები კიდია, სადაც ისინი დაჭაშნიკების შემდეგ ღვინოს აფურთხებენ; თითქმის უმრავლესობას სმენია საქართველოს და ქართული ღვინის შესახებ, თუმცა, მცირე გამონაკლისის გარდა, თითქმის არავის არ დაულევია ის, ვისაც გაუსინჯავს, ამბობენ, რომ პირველად რუსეთში ყოფნისას იგემეს ქართული ღვინო. მათთვის აბსოლუტური შოკია ის, რომ ქართული ღვინოები აბორიგენული ჯიშის ყურძნისაგანაა დაწურული. „რა, თქვენ მეუბნებით, რომ ამ ღვინოებში ყურძნის არც ერთი ევროპული ჯიში არ ურევია“? - გაკვირვებით კითხულობენ ისინი. ლიზა ბაგრატიონს, მარკოს და მე დღეში მინიმუმ ას კაცთან გვიწევს, სულ მცირე ხუთ წუთიანი საუბარი. ღვინის დაჭაშნიკება ასეთი მასშტაბის გამოფენაზე მთელი მეცნიერებაა. ესაა ერთგვარი რიტუალი, რომელსაც ყველა ასრულებს, დიდიან პატარიანა და არა აქვს მნიშვნელობა ეს ადამინები ღვინის კარგი მცოდნეები არიან თუ არა. ხუთი დღის განმავლობაში ჩვენს სტენდთან არ მოსულა არც ერთი ღვინის მოყვარული, ვინც ღვინო შესვა და უთქმელად გაეცალა იქაურობას. ამას არც შენ გაკადრებენ და არც საკუთარ თავს. დაჭაშნიკებამდე ისინი ყურადღებით სწავლობენ ღვინის ფერს და სურნელს, სვამენ უამრავ შეკითხვას, დაჭაშნიკების შემდეგ კი აუცილებლად გიზიარებენ თავიანთ მოსაზრებებს ღვინის ავკარგიანობის შესახებ. „ჟოლოს გამოკვეთილი ნოტები იგრძნობა, არა“? „კარგი ხასიათის ღვინოა, თუმცა გასინჯვისას ერთი-ორს გირტყამს ლაყუჩებში“, „ძალიან უცნაური ბუკეტია, მსგავსი ჯერ არაფერი გამისინჯავს, სადაა კახეთი“? „მსუბუქია, მაგრამ საოცარი ხანგრძლივობით ხასიათდება“, „თქვენი პრეზიდენტი შევარდნაძეა, არა“? ყველა ამ შეკითხვაზე ამომწურავად უნდა უპასუხო, ვინაიდან გრძნობ, რომ მათ მართლა აინტერესებთ შენი პასუხები. ისინი ფრთხილად სინჯავენ ქართულ ყველს და მოწონებით აქნევენ თავებს, შემდეგ მადლობას გიხდიან, ღვინოს გიქებენ, მიდიან და ისევ ბრუნდებიან თავის მეგობრებთან და კოლეგებთან ერთად. „სწორედ ახლა ვუყვებოდი თქვენი ღვინოების შესახებ ჩემს მეგობარს; შეიძლება ჯერ „წინანდალი“ გაასინჯოთ მერე კი „საფერავი?“...

ყველაზე საინტერესო, რა თქმა უნდა, მაინც სომელიეებთან და ენოლოგებთან ურთიერთობაა. ისინი ღვინის ნამდვილი პროფესიონალები არიან და სიტყვებსაც უბრალოდ არ ისვრიან ჰაერში. მათი შეკითხვები კონკრეტული და საქმიანია; მოძრაობები გათვლილი და ზუსტი. როდესაც ხვდები, რომ შენი სტუმარი სომელიეა, ძალაუნებურად წელში იმართები და მთელი ყურადღება მასზე გადაგაქვს. იცი, რომ მისი ცხვირი საშიში იარაღია, რომელიც ყველაზე მიჩქმალული ნიუანსების დაჭერასაც კი მოახერხებს და აუცილებლად მოგახსენებს ამის შესახებ. ოქროს სქელ ჯაჭვებზე დაკიდებული მოზრდილი მედალიონებით მკერდ დამშვენებული სომელიეები რაღაცით რეპერებს გვანან. ზოგჯერ ელოდები კიდეც, რომ გაფშეკილი თითებით და რეჩიტატივით მოგახსენებენ სათქმელს. ღვინოების დაჭაშნიკებისას მათ უამრავი, ჩემთვის აბსოლუტურად უცნობი ნივთი დააქვთ თან, რომლებსაც ხან ღვინიან ჭიქებში უშვებენ, ხან კი მათი მეშვეობით ხაპავენ ღვინოს ჭიქებიდან. შენ ამ დროს ჩუმად ზიხარ და ხმას ვერ იღებ. ან კი რა უნდა უთხრა? ბოლოს და ბოლოს, ის რიტუალს ასრულებს, შემოგხედავს და ამბობს ერთადერთ ფრაზას, რომლის გაგონებაც შენ მთელი გულით გინდოდა, მაგრამ საკუთარ თავს ვერ უტყდებოდი ამაში: „ბრავო, სენიორ, კომპლიმენტი“! ამას ისე გეუბნება, თითქოს ღვინო, რომელიც ეს-ესაა დააჭაშნიკა, შენი დაწურული და გაკეთებული იყოს.

ხუთი დღის განმავლობაში მე ბევრჯერ, ძალიან ბევრჯერ გადავუხადე მადლობა ჩვენს სტუმრებს ამ სიტყვებისათვის. ვიცოდი, რომ ისინი არ ტყუოდნენ. „ვინიტალიაზე“ არავინ იტყუება და ვერც ვერავინ მოიტყუება. კარგი ღვინო არასდროს აძლევს ღვინის მოყვარულს იმის უფლებას, რომ ტყუილი იკადროს. სინდისიერად გაკეთებული ქართული ღვინო კი, მითუმეტეს, თუ ამაში კარგი მოსავალიც გიწყობს ხელს, ნამდვილად კარგი ღვინოა. „ვინიტალიაზე“ მივხვდი, რომ დანარჩენი მსოფლიო მზადაა მცირე დოზებით ქართული ღვინის მისაღებად. მთავარია, იცოდე, როგორ მიაწოდო ის მას.

„ფინელი დისტრიბუტორი გაგიჟდა ისე მოეწონა ორივე „კახური წარჩინებული და „ვაზისუბანი. „დღის ბოლოს შემოივლის. კომპანიის მესვეურებთან უნდა შეხვედრა“; „ორი იტალიელი სომელიე მილანიდან. კითხულობენ შესაძლებელი იქნება თუ არა მათ რესტორნებში „საფერავის“ შეტანა;“ „იტალიელი სტუდენტები. დონატო მათი პროფესორია. ექვსივე ბრენდი გასინჯეს. მაგრა დაევასათ“. „ვიღაც ამერიკელი ეთნოლოგი ქალია. მითხრა სან ფრანცისკოს რომელიღაც უნივერსიტეტში ვასწავლი და ხშირად მიწევს ქართულ ღვინოზე საუბარიო. აქ პირველად გასინჯა ჩვენი ღვინო. ნეტავი რას უყვება თავის სტუდენტებს თუ ღვინო პირველად გასინჯა?“ „იტალიელი დისტრიბუტორი. იმდენი სინჯა, რომ მთელი საფურთხებელი გაავსო. აქ მე მგონი სერიოზულ შემოთავაზებას აქვს ადგილი. დღესვე დაურეკეთ. გელოდებათ“, „ვიღაც კორეელი მეღვინე. ყველა ღვინო გასინჯა მერე კი სტალინზე მელაპარაკებოდა“, „ეს ჩვენი მეზობელი ფრანგის ბარათია. დილით ღვინო გავასინჯე, მერე კი მოვიდა, მოგვილოცა და ვიღაც მეორე ფრანგი მოიყვანა. პრაის ლისტი წაიღეს“. „ამ გერმანელებს მიხედეთ. მაგარი აზრზე არიან და დიდებული წინადადება აქვთ!!!“ „ინგლისელი ენთუზიასტები. ნასვამები იყვნენ. მოვიდნენ, გასინჯეს, მოეწონათ, წაეთრენ“... ეს ჩვენი სტუმრების მიერ დატოვებულ სავიზიტო ბარათებზე ჩემს მიერ გაკეთებული წარწერებია. სხვანაირად უბრალოდ შეუძლებელი იქნებოდა ყველა სტუმრის და წინადადებების დამახსოვრება. ამ ჩანაწერებს სტუმრის წასვლისთანავე ვაკეთებდი, დღის ბოლოს კი კომპანიის წარმომადგენლებს ვაძლევდი. საერთო ჯამში დღის განმავლობაში საშუალოდ 300-400 ასეთი სავიზიტო ბარათი ხვდებოდა ლიზას, მარკოს და ჩემს ხელში. მაგრად მაინტერესებს, რა გაგრძელება ექნება ყოველივე ამას. დღეს კი გამოფენის მესამე დღე სრულდება. სულ რამოდენიმე წუთში გამოაცხადებენ, რომ გამოფენა იხურება. ისეთი დაღლილი ვარ, რომ ფეხზე ძლივს ვდგავარ, თუმცა ჯიუტად ვეუბნები უარს ყველას, ვინც მთხოვს რომ ჩამოვჯდე და დავისვენო. რა ვქნა, ასე ვარ მოწყობილი, თუ სამუშაო მაინტერესებს, ზვიგენივით ვხდები და მანამ არ ვისვენებ, სანამ ყველაფერი არ მთავრდება.

ჩვენ ნელ-ნელა ვლაგდებით. სტენდის მარცხენა კუთხეში მაგიდა დგას, რომელზეც მაღალყელიანი ღვინის ჭიქები და ღვინოზე მისაყოლებელი ყველი და ნიგოზია. სტენდის შუაგულში დახლია, დახლის გვერდზე მონიტორი, სადაც ბასას გადაღებული კლიპები ტრიალებს ნონსტოპ. მარჯვენა კუთხეში, თამრიკოს მიერ იატაკზე კონცეპტუალურად მიმოყრილი ქვევრების, ორშიმოების და მარნის დანარჩენი სხვა ატრიბუტიკის წინ, მელაანში ნაპვნი ბრინჯაოს მამაკაცის ნატურალური სიმაღლის ბუტაფორული ასლი დგას. ასოწამომდგარ კაცს ერთ ხელში სასმისი უჭირავს, მეორეში კი სავარაუდოდ, მახვილი, თუმცა გამოფენის სტუმრებს და მონაწილეებსაც ნაკლებად ანაღვლებთ, რა უჭირავს მას ხელში. მათ ძირითადად მისი მამაკაცური ღირსება იზიდავთ და შემიძლია დავიფიცო, რომ გამოფენის მსვლელობისას მასთან ერთად სურათის გადაღების მსურველი ქალბატონების რაოდენობა უფრო დიდი იყო, ვიდრე ერთ იტალიელ მომღერალთან, რომელსაც თავისი ღვინოები ქონდა წარმოდგენილი ვერონაში. სულ იმაზე ვფიქრობდი, კიდევ კარგი თამრიკოს თავში რამემ არ დაარტყა და ბუტაფორიულის ნაცვლად ცოცხალი კაცის დაყენება არ გადაწყვიტა მეთქი. აუ, რა იქნებოდა! აი, ეხლაც, ექვსი გერმანელი ქალბატონი ისტერიული სიცილით იღებს ფოტოებს ჩვენს ბუტაფორულ sex machine-თან. გარშემო ვიყურები და ჩვენი მეზობელი ფრანგის მზერას ვიჭერ. გამოფენის სამი დღის განმავლობაში ჩვენ თვალებით ვეურთიერთებით ერთმანეთს. ის მხრებს იჩეჩავს და ქედმაღლურად მიმანიშნებს გერმანელ ქალებზე. „რა, არ უნახავთო?“ - მეკითხება ირონიული გამოხედვით. მეც სხვა რა დამრჩენია, მხრების აჩეჩვით ვპასუხობ, - ასეთი ალბათ არა მეთქი. ნამდვილად არ ვაპირებ ვუთხრა, რომ როდესაც დღეს ის ლანჩზე კაფეში გავიდა, მისმა კოლეგა ფრანგმა ქალბატონმა, ვისთან ერთადაც ის „ვინიტალიაზე“ ჩამოვიდა, იმდენი ფოტო გადაიღო ჩვენ ბუტაფორულ კაცთან ერთად, რომ ძლივს მოვგლიჯეთ იქაურობას.

„დონატო მოდის!“ - მეუბნება ლიზა. „ღმერთო ჩემო, - ვფიქრობ მე, - რაღა ახლა შემომესია ამდენი ხალხი“? ამ დროს კახეთის კლიმატზე ვესაუბრები ვიღაც ლიტველებს და თან ცალი თვალით ვხედავ, რომ ჩემთან „შესახვედრად“ უზარმაზარი რიგი დამდგარა ჩვენს სტენდთან. მარკო და ლიზა ვერაფრით დამეხმარებიან. მათთან გასაუბრების მსურველიც ბევრია, არადა დონატო მოდის! Si, certo…- მიღიმის ის ეკრანიდან ღვინის ჭიქით ხელში. მოდი ახლა აგიხსნით თუ რას ნიშნავს ღვინის ნებისმიერ საერთაშორისო გამოფენაზე სიტყვები „დონატო მოდის,“ განსაკუთრებით კი დღეს აქ, ვერონაში. დონატო უკვე სამი დღეა მოდის, მაგრამ პირდაპირ ჩვენთან რომ მოსულიყო ალბათ ქალის ტანსაცმელი უნდა ჩაეცვა და გრიმი გაეკეთებინა, ვინაიდან მას მთელი „ვინიტალია“ იცნობს. შესაბამისად, თითქმის ყველა სტენდთან უწევს შეჩერება და თავის კოლეგებთან საუბარი. აქ, გამოფენაზე მის მიერ შექმნილი ბევრი ღვინოა წარმოდგენილი. კიდევ უფრო რომ გავამარტივო, ვიტყვი, რომ დონატო ლანატი ენოლოგიის მარადონაა მათთვის, ვისაც ფეხბურთი უყვარს, სონი როლინზი, - მათთვის ვინც ჯაზს უსმენს, ჟან-ფრანსუა ლიოტარი, მათთვის ვინც ფილოსოფოსობს და თუ ასე წავიდა, შალვა ნათელაშვილი მათთვის ვინც ქართულ ლეიბორისტულ პარტიას უჭერს მხარს...

დონატო ლანატი ევროპაში ყველაზე უფრო დახვეწილი ენოლოგიური ლაბორატორიის „ენოზისის“ დამაარსებელი და მსოფლიოში ყველაზე პატივცემული ღვინის მწარმოებელთა კონსულტანტია. ჩვენ გაგვიმართლა, ლანატი ქართული ღვინის დიდი დამფასებელი და საქართველოს და ზოგადად ქართული კულტურის მოყვარულიცაა. აქ წარმოდგენილი ქართული ღვინოებიდან ორი მათგანი, თეთრი და წითელი „კახური წარჩინებული“ მის მიერაა შექმნილი. ახლა ხომ გასაგებია თუ ვინ მოვიდა ჩვენთან, როდესაც მე ლიტველებს ვესაუბრებოდი? თანაც, დონატო ლანატი ჩვენთან მარტო არ მოსულა. მან თავისი მეგობრები და კოლეგები მოიყვანა, და კიდევ ტელეოპერატორების და ჟურნალისტების მთელი „კოდლა.“ ჩვენს გარშემო ყველა და ყველაფერი შეჩერდა. თვალებით მოვძებნე ნაცნობი ფრანგი. როგორც ვხვდები, ის უკვე რაღაც ხნის განმავლობაში ცდილობდა ჩემი ყურადღების მიქცევას. დამინახა თუ არა, რომ მისკენ ვიყურებოდი, თავი გადააქნია, თვალები გადაქაჩა და ჩუმად ამოაყოლა - „ოო-ლალაა!“ მის გვერდით მდგარი მისივე კოლეგა ქალი ჩვენსკენ არც კი იყურებოდა; ის მდუმარედ მიშტერებოდა ჩვენს ბუტაფორიულ კაცს. ბასას უკვე გაფრთხილებული ვყავდი, რომ ლანატი ინგლისურად არ ლაპარაკობდა, ამიტომაც როდესაც ერთმანეთი გაგვაცნეს, მე უბრალოდ მდუმარედ დავუქნიე თავი. „დაელაპარაკეთ ერთმანეთს!“ - გვიყვიროდა შორიდან ლიზი ვაჩნაძე ტელეკომპანია „იმედიდან“. გამახსენდა ბასა რომ მარიგებდა, იტალიელებს რომ ელაპარაკები ნებისმიერი წინადადება სიტყვა „ალორა“-თი დაიწყე და მერე რაც გინდა ის თქვიო. სულ გადამავიწყდა, რომ ამ ერთადერთი სიტყვის გარდა იტალიურად ლამის არც ერთი სიტყვა არ ვიცოდი და დაბნეულმა ომახიანად დავჭექე: „ალორა, სენიორ ლანატი!“... და ენა ჩამივარდა. ლანატი მიხვდა, დახმარება რომ მჭირდებოდა და სასწრაფოდ ჩამიდგა ფრაზა იტალიურად, თან ღვინიან სავსე ჭიქას ატრიალებდა ხელში. მე სასწრაფოდ გადავედი ინგლისურზე. ისე გამოვიდა, თითქოს მე და ლანატი ღვინოზე ვსაუბრობდით, მაგრამ, მაინც ვიმედოვნებ, რომ ლიზი ამ იდიოტობას ეთერში არ გაუშვებს. როდესაც ლანატი და მისი კოლეგები წავიდნენ, მათ დაახლოებით თორმეტიოდე ახლადგახსნილი და ბოლომდე დაცლილი ღვინის ბოთლი დაგვიტოვეს. ისეთი შეგრძნება მქონდა, თითქოს სამი სეტი ჩოგბურთი მეთამაშა. სტენდს მოვცილდი და გასასვლელში დავდექი. საიდანღაც ჩემი ნაცნობი ფრანგი გაჩნდა და შურნარევი ღიმილით მკითხა: „Good day, huh?“ (კარგი დღე გაქვთ, არა?)

დღეს გამოფენის ბოლო დღეა. დილით მე გამოფენის დანარჩენ მონაწილეებთან ერთად მივაბიჯებ Veronafiere-ს შესასვლელისკენ. ამ დროისათვის მე უკვე ვიღაც-ვიღაცეებს ვიცნობ კიდეც. ჩვენ თბილად ვესალმებით ერთმანეთს და საუბარ-საუბარით მივემართებით ჩვენ-ჩვენი პავილიონებისაკენ. ისინი თავის სტენდებთან მეპატიჟებიან, მე კი მათ ჩვენთან. მოკლედ, დიდი გადაპატიჟებ-გადმოპატიჟება მიდის. დღეს შუადღიდან მარკო და თაკო ჩემს გარეშე იმუშავებენ. ყველა გაფრთხილებული მყავს, რომ დღეს ლანატის მიერ მოცემული სიით ხელში უნდა დავიარო პავილიონები და დავაჭაშნიკო მის მიერ რეკომედირებული ღვინოები. ლანატი უბრალო, თბილი და ყურადღებიანი კაცი აღმოჩნდა. გასულ საღამოს მის საპატივცემულოდ მოწყობილ სადილზე ისე თბილად და არა-პათეტიკურად ისაუბრა საქართველოზე და ქართველებზე, რომ სარკაზმს მიძალებული ჩემისთანა ტიპიც კი მოხიბლა. სადილზე ღვინოებს ის უკვეთავდა. რესტორნის სომელიე ერთი წუთითაც არ ცილდებოდა მას გვერდიდან. „ღვინოები, რომლებსაც დღეს გაგასინჯებთ, - გვითხრა ლანატიმ, - გამოფენაში მონაწილეობას არ იღებენ, იმიტომ, რომ მათ ეს არ სჭირდებათ.“ სამწუხაროდ, მიუხედავად იმისა, რომ იტალიაში ყოფნისას ჩემს მიერ გასინჯული ყველა ღვინის დასახელება ჩაწერილი და დამახსოვრებული მაქვს, იმ საღამოს საყოველთაო ყაყანსა და საუბარში მე ვერც კი მოვახერხე ამ ღვინოების სახელწოდებების დამახსოვრება. ვიფიქრე, წასვლის დროს დაველაპარაკები მეთქი ადგილობრივ სომელიეს, მაგრამ აქაც რაღაცამ შემიშალა ხელი. ღვინოები კი მართლაც რომ საოცარი იყო! „მე არ მიყვარს ზედმეტად უბრალო ან დახვეწილი ღვინოები, - ნათქვამი აქვს ლანატის. - კარგი ღვინო ცოცხალი არსებაა და თითო-ოროლა ხარვეზი კიდევ უფრო მიმზიდველს ხდის მას, როგორც ხალი ლამაზი ქალის სახეზე.“ იმ საღამოს კი გვითხრა, ცუდი ღვინოები საერთოდ არ არსებობს, მათ მეღვინეები აფუჭებენო. ნატოს მეშვეობით ვთხოვე აეხსნა, თუ რომელ პავილიონებში ღირდა ღვინოების გასინჯვა. მან ჯერ მე შემომხედა, მერე კი, თავის ასისტენტს და რაღაც გადაულაპარაკა იტალიურად. ამის შემდეგ რამოდენიმეჯერ მოვიხადე ბოდიში უდროოდ დასმული შეკითხვის გამო, ვინაიდან ლანატის ასისტენტმა თითქმის ორმოცი წუთი დაახარჯა შუა სადილის დროს ჩემთვის გამოფენაზე წარმოდგენილი საუკეთესო ღვინოების სიის შედგენას. სიას ლანატის სავიზიტო ბარათი მოყვა. ამ ბარათის მეშვეობით, როგორც მათ ამიხსნეს, ჩემს წინაშე ყველა დახურული კარი გაიხსნებოდა. ასე, რომ გამოფენის ბოლო დღეს, დაწყებული სადღაც შუადღის ორი საათიდან, ამ სიით ხელში დავიწყე ჩემი პირველი ტურნე Veronafiere-ს უკიდეგანო ტერიტორიაზე. იმ დღესვე მივხვდი, თუ რამდენად მწირი იყო ჩემი ორწლიანი ძალისხმევის შედეგად მიღებული ცოდნა ღვინოს შესახებ. მისი ამოწურვა, უბრალოდ, შეუძლებელია! რა თქმა უნდა, ამ დროისათვის სრული პროფანი უკვე აღარ ვიყავი, მაგრამ არც ბოლომდე მომზადებული აღმოვჩნდი იმ საოცარი ღვინოების გასასინჯად, რაც იმ დღეს მარგუნა ბედმა. მართლაც, ლანატის სახელის გაგონებაზე ჩემს გარშემო ფაცი-ფუცი ტყდებოდა, მით უმეტეს, რომ ჩემს სავიზიტო ბარათზე გარკვევით ეწერა, რომ Wine Writer-ი ვარ, ჟურნალისტი, რომელიც ღვინოზე წერს. იმ დღეს, როგორც წესი, სპეციალურად მამაგრებდნენ ერთ კაცს, რომელიც მისხამდა ღვინოებს, მაწვდიდა ძეხვეულს და სხვა დელიკატესებს და საერთოდ, თვალებში შემომციცინებდა ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით. მგონია, რომ არც მე გამიმტყუნებია მათი მოლოდინი; დიდხანს ვუზიარებდი მათ ჩემს მოსაზრებებს დაჭაშნიკებული ღვინოების შესახებ, ვეკითხებოდი ვენახებზე, ყურძნის ჯიშებზე და მოსავლის ავ-კარგიანობაზე, ვუქებდი ღვინოებს და საერთოდ, მაქსიმალურად ვცდილობდი ღირსეული სტუმარივით დამეჭირა თავი. მერე კი, როდესაც ხვევნა-კოცნის და დამშვიდობების შემდეგ მორიგი სტენდისკენ მივემართებოდი, გზაში ვჩერდებოდი და ჩემივე ნალაპარაკევს ვიწერდი ბლოკნოტში. ასე გაგრძელდა თითქმის საღამოს შვიდ საათამდე. ამ დროისათვის კი უკვე კარგა ლაზათიანადაც შევთვერი, თუმცა მამაჩემივით, მეც არასდროს მეტყობა ხოლმე, ნასვამი რომ ვარ. თანაც, ვინაიდან გასასინჯი ღვინოები ისე ცოტა ისხმება ჭიქებში, რომ თრობაზე ლაპარაკი თითქოს ზედმეტი უნდა იყოს. მაგრამ ეს ასე ნამდვილად არაა. ბოლოსდაბოლოს, ცოტა ბევრი ხდება, როდესაც თითქმის მთელი დღის განმავლობაში სტენდიდან სტენდთან ინაცვლებ და ერთ დაჯდომაზე მინიმუმ სამი-ოთხი სახის ღვინოს აჭაშნიკებ. სტენდიდან სტენდთან გადასვლისას გზად მხოლოდ მხიარული და გაბადრული სახეები მხვდებოდნენ. სხვანაირად ვერც იქნებოდა. „ვინიტალიაზე“ მოსული სტუმრები და მასპინძლები დღეს უკვე ერთად მიირთმევდნენ მსოფლიოში ყველაზე უფრო დახვეწილ ღვინოებს. ჩემი ბოლო მასპინძელი ქერათმიანი ახალგაზრდა ქალბატონი აღმოჩნდა, რომელმაც ყველა გასასინჯი ღვინის ბოთლი ჩემს წინ მაგიდაზე დააწყო და დეგუსტაციაც დაიწყო. არ ვიცი, თავიდანვე მიხვდა თუ არა, ძალიან მაგარი ნასვამი რომ ვიყავი, მაგრამ, როცა შემთხვევით მაღალყელიან ღვინის ჭიქას ხელი წავკარი და თეთრ შარვალზე წითელი ღვინო გადავასხი, გაოცებულმა ამომხედა და შეცბუნება რომ შემამჩნია, აქეთკენ დამიწყო დამშვიდება. მოკლედ, მივლაგ-მოვლაგდით და მან ღიმილით დამისხა კიდევ ერთი ღვინო, ისევ წითელი. მე დინჯად წავიღე ხელი ჭიქისკენ და სანამ ორივენი აზრზე მოვიდოდით, მეორედ გადავავლე წითელი ღვინო შარვალზე. აქ ბოდიშის მოხდაც ზედმეტი იყო. „Sorry for the mess,“ - ანუ ბოდიში ამ „ბარდაგისთვის“ მეთქი, წავიბურტყუნე მორიდებულად. მეორე ამოხედვაზე კი მივხვდი, რომ ყველაფერს მიხვდა. ის ყურადღებით დამაკვირდა, უხმოდ გადაყლაპა ჩემთვის განკუთვნილი ერთი-ორი მწარე სიტყვა, გამიღიმა და მითხრა: It's okay sir, we're all in wine business! (არაფერია, სერ, ჩვენ ხომ ყველა ღვინის ბიზნესში ვართ).

ისტორია

ავტორი: სალომე კიკალეიშვილი
ფოტო: დავით მესხი, ლევან ხერხეულიძე

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

მას ხომ ყოველთვის და ყველასთვის, მთელი ცხოვრება, ერთი რამის მტკიცება უხდებოდა; მტკიცება იმისა, რომ მას შეუძლია, უკეთესად შეუძლია. რომ ის პიროვნებაა და არა მხოლოდ სუხიშვილების ოჯახის მორიგი წევრი. ამიტომაც ჩააბარა სამხატვრო აკადემიაში და ყველაფერს აკეთებდა იმისათვის, რომ არავის ეკითხა - ნინო სუხიშვილი? ვინმე ხომ არ ხარ სუხიშვილების?

„იცი რა... ის ნინო სუხიშვილი, რომელიც 20 წლის წინ ცხოვრობდა, დღეს ვერ შეძლებდა არსებობას, ანსამბლის მართვას. ადვილად შეჭამდნენო“ - მითხრა. თან ისიც დააყოლა - „უთქმელი და მორიდებული გოგოდან, ენამოსწრებული გავხდი, დღეს ვერავინ დამჩაგრავსო.“ ცოტას, ალბათ, აზვიადებს-მეთქი გავიფიქრე, აბა, სად ის ნინო, მე რომ გავიცანი და სად ენამოსწრებული, დაუჩაგვრელი ბიზნეს-ქალის იმიჯი-მეთქი, მაგრამ ჩემი სიტყვები მაშინვე უკან წავიღე, როცა სამსახურში, სუხიშვილებთან ვესტუმრე და რეპეტიციას დავესწარი; როცა მასთან ერთად მანქანით ვიმგზავრე და ყოველ 3 წუთში ერთხელ, აწკრიალებულ ტელეფონზე, მის საქმიან მოლაპარაკებებს შევესწარი.

არადა, მას ხომ სულ სხვანაირად წარმოედგინა თავისი ცხოვრება. აი, მაშინ, როცა დილით სამხატვრო აკადემიაში, ლექციებს ესწრებოდა, საღამოობით კი, თავის ჩარხზე, ქოთნების ამოყვანას იწყებდა; პირველ გამოფენაზე ოცნებობდა და მომავალ ცხოვრებას სულ სხვა ფერებში ხედავდა. შეიძლება, ის სამზარეულოში მოფუსფუსე წინსაფრიანი დიასახლისი ყოფილიყო, რომელიც იმ წუთას დაცხობილ ხაჭაპურს მიართმევდა მაგიდასთან მოკალათებულ ქმარ-შვილს. მოგვიანებით კი, როცა ყველა დაიძინებდა, თავის სახელოსნოში შევიდოდა და მისთვის ასე საყვარელ საქმიანობას, კერამიკული ნივთების ამოყვანას დაიწყებდა. ხოლო ცხოვრების მომაბეზრებელ კითხვას - სუხიშვილი ხარ? და იმ სუხიშვილების ვინ ხარ? - ისევ ისე, გადაჭრით უპასუხებდა - არავინ, უბრალოდ, მოგვარე. მას ხომ ყოველთვის და ყველასთვის, მთელი ცხოვრება ერთი რამის მტკიცება უხდებოდა; მტკიცება იმისა, რომ მას შეუძლია, უკეთესად შეუძლია. რომ ის ნინოა, ნინო სუხიშვილი, პიროვნება, და არა მხოლოდ სუხიშვილების ოჯახის მორიგი წევრი. ამიტომაც ჩააბარა სამხატვრო აკადემიაში და მაშინ, როდესაც ოჯახის ყველა დანარჩენი წევრი, მოცეკვავეებთან ერთად მორიგი პროგრამის რეპეტიციას გადიოდა, ის ყველაფერს აკეთებდა იმისათვის, რომ არავის ეკითხა - ნინო სუხიშვილი? ვინმე ხომ არ ხარ სუხიშვილების?

მაგრამ „სუხიშვილები“ - ეს საუკუნეა, მთელი საუკუნე. რომელიც მაშინ დაიწყო, როცა ანსამბლის ჩამოყალიბების აუცილებლობის დასამტკიცებლად, ახალგაზრდა ილიკო სუხიშვილი, ცკ-ს მდივნებთან კაბინეტში იდგა და მარტო ცეკვავდა, მღეროდა და 2 საათიან პროგრამას უჩვენებდა რბილ სავარძლებში მოკალათებულ ბიძიებს; როცა კრემლში, მიღებაზე, ნინო რამიშვილის გვარის დასახელებისას სტალინმა ცივად გახედა და უპასუხა - „რამიშვილი?! ისინი ხომ ყველანი მენშევიკები არიან, დასაჭერი ხალხია“. ამის მერე არავინ იცის, რამდენჯერ ელოდებოდა ნინო რამიშვილი დიდი ბელადის დანაპირების ასრულებას. სუხიშვილები, ეს ისაა, რამაც მთელს მსოფლიოს გააცნო და დაანახა ქართული ცეკვა, როდესაც ინდოეთში გამართული კონცერტის დროს, ბამბუკის სცენა ჩაინგრა და მთელმა მეორე მოქმედებამ, სცენის ქვეშ დამდგარი ხალხის ზურგზე გადაიარა; როდესაც მსოფლიო ცეკვების საერთაშორისო ფესტივალზე ლონდონში (სადაც ცკ-სთან თანამშრომლობაზე უარის თქმის გამო ნინო არ გაუშვეს), ილიკო სუხიშვილს მეფე ჯორჯ მეხუთემ გრან-პრი გადასცა და უკვე წლების შემდეგ, საფრანგეთში, სადაც ანსამბლმა არნახული წარმატება მოიპოვა, თენგიზ სუხიშვილი ჯერ ჯერალდინა ჩაპლინს ასწავლიდა ერთ-ერთ კლუბში მუხლებზე ტრიალს და მერე ჩოხაში გამოწყობილმა, პირდაპირ ეთერში მიულოცა ფრანგებს ახალი წლის დადგომა, რასაც მაშინდელი მთავრობის დიდი გულისწყრომა მოჰყვა - რატომ ფრანგულად და რა შუაში იყო აქ ჩოხაო?! იმიტომ, რომ სუხიშვილები მართლა მთელი საუკუნეა და კიდევ ერთი, არ გეგონოთ, რომ ეს მხოლოდ გვარია, იმიტომ რომ, სუხიშვილები, უკვე დიდი ხანია, რაც პროფესიად იქცა.

ფოტო: დავით მესხი

„სუხიშვილები“

მექსიკა ორშაბათამდე ისვენებს, მადრიდი 5 წუთში გავა რეპეტიციას და ვიზების ასაღებად ანკარაში გაჭედილი მენეჯერი ხატია, 3-ში ჩამოვა.

წუთით გავიფიქრე, რომ ცუდ დროს მოვედი. მაგრამ, რაც უფრო დიდ ხანს ვაკვირდები ყველაფერს, ვრწმუნდები, რომ აქ სულ ასეთი რიტმია. ანსამბლი ერთდროულად 4 გასტროლისთვის ემზადება და ამიტომაც, ცნობისმოყვარე თვალებანთებული ჟურნალისტისთვის, ბუნებრივია, არავის სცალია. არც იმ ჩამცმელს, რომელიც სართულებზე ხმლებს და პაჭიჭებს დაარბენინებს, არც იმ მოცეკვავეებს, რომლებიც ორი წუთის წინ გაყარა ნინომ - „რა არის ეს, მეოთხედ ფეხში რატომ გადიხართ რეპეტიციას? არ მინდა, გადით, მორჩა, წადით! ესპანეთი შემოვიდეს“; არც იმ ახობაძეს თუ თაბუკაშვილს, რომელთა ბედიც, ვინ ვისთან განაწილდება სასტუმროში ამ წუთას წყდება და არც ნინოს მარჯვენა ხელს - მენეჯერ ხატიას, რომელიც ანკარაშია ჩარჩენილი და რომლის სამსახურში არ ყოფნა, უკვე მარტო ნინოს კი არა, მეც მაწუხებს.

ათეული წლების წინ, სააკოვის მიერ ფოტოზე აღბეჭდილი სარეპეტიციო დარბაზი დღესაც არ შეცვლილა. ის დარბაზი, სადაც პატარა ილიკო და ნინო დასის უკან საკუთარი იმპროვიზაციით იყვნენ გართულები, რასაც ყოველთვის მოყვებოდა ხოლმე ბებიის მკაცრი ხმა - „ნინო, გაიწიე ახლავე! ვერ ხედავ, ნახაზს მიფუჭებ.“

ნინო და ილიკო სუხიშვილები

ნინო მშობლებთან (თენგიზ სუხიშვილი და ინგა თევძაძე)

ნინო რამიშვილი და ნინო სუხიშვილი

ფოტო: დავით მესხი

- „სუხიშვილები“ ყოველთვის ერთი დიდი ოჯახი იყო, როგორც ანსამბლი, ისე ჩვენი ოჯახი. ჩემი მეგობრის შვილს დღემდე ჰგონია, რომ ანსამბლის ყველა მოცეკვავე სუხიშვილია გვარად და ამიტომაც გვქვია „სუხიშვილები“. ჩვენს სახლში სულ უამრავი ადამიანი ირეოდა. იმის გამო, რომ ოჯახი მუდმივად ან გასტროლებზე იყო ან სარეპეტიციო დარბაზში, სახლში მუდამ გვყავდა მზარეული, ძიძა, დამხმარე პერსონალი. საერთოდ, რაც უფრო ვიხსენებ ჩემს ბავშვობას, ვხვდები, რა კარგი და უდარდელი ხანა იყო. ბაბუაჩემი ხმაურიანი კაცი იყო, ძალიან უყვარდა ოპერა და ამიტომ სახლში ხშირად გაიგონებდი მისი შესრულებით საოპერო არიას. ბებია დილით დგებოდა, მიდიოდა რეპეტიციაზე და შინ გვიან, ღამით ბრუნდებოდა. თუ ძალიან დაიღლებოდა, დაღლილობისგან ასეთი რეცეპტი ჰქონდა: ჩაი კონიაკით, დღეს მეც ასე ვარ, ეს რელაქსაციის საუკეთესო საშუალებაა ჩემთვის. მიყვარდა როცა დაქალები ეწვეოდნენ ხოლმე და ძირს მოკალათებული, საათობით ვუსმენდი მათ ჭორაობას.

ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

ნინო მეუღლესთან ერთად (ზურა ლეჟავა)

ფოტო: დავით მესხი

მშობლები სულ დაკავებულები იყვნენ და ამას ძალიან განვიცდიდი. განვიცდიდი, რომ მაკლდა მათი ყურადღება, მათთან ურთიერთობა. ამიტომ, როცა გავიზარდე მაქსიმალურად მივეწებე და ყველგან თან დავყვებოდი, დასასვენებლადაც კი. მაშინ, როდესაც ყველა ჩემი მეგობარი სადმე მარტოდ წასვლას ნატრობდა. ამით ვცდილობდი ამენაზღაურებინა ის ყურადღება, რაც ბავშვობაში მაკლდა. ჰო, ჩვენთან სულ ვიღაც ცხოვრობდა, ხან ბაბუაჩემის გამზრდელი, ხან ბებიაჩემის მოხუცებული მკერავი. გული მწყდება, რომ დღეს ასე არ არის; ეს სახლი დაცარიელდა, იმის მაგივრად, რომ გავმრავლდეთ, პატარავდება ოჯახი და... საერთოდ ჩემს ოჯახში უფრო დიდ ხანს ცოცხლობდნენ. ამ ბოლო დროს ესეც შეიცვალა. ბაბუაჩემი 80 წლის გარდაიცვალა, ბებია 90-ის და ბოლოს სულ მეუბნებოდა - შენ არ იცი, რა ცოტა არის 90 წელიო. ეს უდარდელი ბავშვობაც უცებ შეწყდა. შეწყდა ბაბუჩემის გარდაცვალების შემდეგ, როცა მე, ადამიანს რომელმაც სულ სხვა გზა აირჩია ცხოვრებაში, ილიკომ გარდაცვალების წინ საავადმყოფოში უთხრა - შენ უნდა გააკეთო ისე, რომ სუხიშვილის გვარი არასდროს ჩამოვიდეს მსოფლიო აფიშებიდანო. მაშინ 19-ის ვიყავი და მივხვდი, რომ ანსამბლს ვჭირდებოდი. არადა აკადემიაში ვსწავლობდი და მინდოდა, მთელი ჩემი ცხოვრება მეკეთებინა ქოთნები, მეტრიალებინა ჩარხი. ბაბუას ვერ შევცვლიდი, ვერც ცხოვრებაში, ვერც ანსამბლში, მაგრამ ჩავთვალე, რომ ანსამბლის და ნინოს გვერდით უნდა დავმდგარიყავი, რომ ნინო მე უნდა დამყრდნობოდა, მაშინ ბევრი რაღაც ავიღე ჩემს თავზე და მივხვდი, რა უცებ გავიზარდე. ილიკოს სიცოცხლის ბოლომდე ნინოსთვის საწოლში მიჰქონდა ყავა. ნინომ არ იცოდა სად რა იყიდებოდა, სად უნდა შეეძინა რძე, პური... რა იყო ფულის ერთეული, იმიტომ რომ ყველაფერი ბაბუაჩემს ჰქონდა თავის თავზე აღებული. და ერთ დღეს, ეს ყველაფერი შეწყდა. ამიტომაც გავხდი ძლიერი, მინდოდა ასე მაინც დავხმარებოდი ნინოს. დავიწყე საჭმელების კეთება და მის გარშემო ფუსფუსი. ბოლო 15 წელი სულ ერთად ვიყავით, მარტო ვცხოვრობდით ამ სახლში. ნინო ჩემს ცხოვრებაში მთავარი ადამიანი იყო და მისი წასვლით, თითქოს საბოლოდ გაწყდა ყველაფერი, თითქოს აღარ დამრჩა საქმე თუ ფუნქცია. კიდევ უფრო გადავერთე ანსამბლის საქმეებში და ზოგჯერ მგონია, რომ ეს ფანატიზმს ემსგავსება. დღეს ჩემთვის არის ანსამბლი, მერე დიდი სიცარიელე და შემდეგ ყველაფერი სხვა.

ჩემთვის ეს დიდი პასუხისმგებლობაა, მით უმეტეს, რომ მოვალეობის გრძნობა პათოლოგიურად მაქვს გამძაფრებული, ეს ყველაფერს მაკეთებინებს. რა უნდა იყოს, რომ არ ავდგე და არ წავიდე სამსახურში, ალბათ, ეს მაშინ მოხდება, როცა მოვკვდები. ამიტომ ყველაფერი პირადული უკან იწევს. ასე იყვნენ ბებია და ბაბუაც, ამბობდნენ, ჩვენ ორი შვილი გვყავს ანსამბლი და თენგიზიო. კი არ ამბობდნენ თენგიზი და ანსამბლიო. დღეს მე ერთი შვილი მყავს - ანსამბლი.

ფოტო: დავით მესხი

ზოგჯერ მგონია, რომ რობოტი ვარ. ვერ წარმომიდგენია, ეს საქმე მარტო იმიტომ გავაჩერო, რომ დღეს ცუდად ვარ, ან რაღაც მაწუხებს ან არ მინდა. ხშირად არის, ხანდახან გაღვიძება არ გინდა, თან ჩემი დილა ხომ 7-ის ნახევარზე, 7-ზე იწყება. გეზარება ადგომა... მაგრამ, არ მაქვს უფლება, თავს ვაიძულებ, რომ ავდგე, მივიდე სამსახურში. მერე იქ ისე ვერთვები საქმეებში, რომ ყველაფერი მავიწყდება. ერთადერთი, რაც ყველა ოჯახის წევრს ტრაგედიის და უბედურების დროს გვშველოდა - ეს არის საქმე, საქმე, რომელიც გვაცოცხლებს. რომელსაც სამმა თაობამ შესწირა სიცოცხლე. ზოგჯერ მე და ილიკო ისე ვიღლებით, რომ დავსხდებით ხოლმე და ვამბობთ - არა, ჩვენ არ ვართ ნორმალურები... ჩვენი გაძლება ძალიან ძნელია, თუნდაც, ჩვენი მეორე ნახევრებისთვის. თან გვყავს თან - არა! ეს საქმე იმდენ ენერგიას მოითხოვს, რომ აღარაფრისთვის აღარ გრჩება დრო და ამ დროს ერთადერთი ოცნება მაქვს ხოლმე, რომ დღე, 48 საათიანი იყოს. ცუდია, მაგრამ ნამდვილად არ ვთვლი, რომ კარგი ცოლი ვარ... სამაგიეროდ კარგი ორგანიზატორი ვარ. ნამდვილად ვარ“.

„სუხიშვილები“ ნინო და ილიკოთი იწყება. მათი ისტორია ნინოს ერთ ფილმს აგონებს, ფილმს - „ერთხელ ამერიკაში“. ეს იყო ინტელიგენტი ოჯახის პატარა ბალერინას და ძალიან ღარიბი და უბრალო ოჯახის შვილის სიყვარულის ისტორია. რომლებმაც ერთმანეთი, ოპერის თეატრში გაიცნეს. ნინო ბაქოში დაიბადა, მისი მამა ინჟინერი იყო და იმ ხანად ბაქოში მუშაობდა. მას შემდეგ, რაც თბილისში დაბრუნდნენ დიდ, საკუთარი სახლში ცხოვრობდნენ, დღევანდელ გერმანიის საელჩოს შენობაში. ხოლო მას მერე, რაც ნინოს მამა გადაასახლეს, ოჯახი სახლიდან გამოაძევეს და ბოლოს კეცხოველის ქუჩაზე, ერთ პატარა სოროში ცხოვრობდნენ. ნინო და ლადო გუდიაშვილი საერთო აივანზე იზრდებოდნენ, ამიტომ ყოველთვის განსაკუთრებული ურთიერთობა ჰქონდათ. ნინოს ქორეოგრაფიული განათლება არ მიუღია, ამ მხრივ მათ ოჯახში მხოლოდ რძალი - ინგა თევზაძე და უმცროსი ილიკო სუხიშვილი არიან გამონაკლისები. ნინო რამიშვილი კი, პერინის საბალეტო დასში სწავლობდა.

ილიკო უბრალო, საკმაოდ გაჭირვებული ოჯახიდან იყო. 1 წლის იყო, როცა მამა მოუკლეს, მაგრამ დედა მალევე გათხოვდა და მეორე ქორწინებაში 4 შვილი გაუჩნდა. ილიკო მაინც ობლად იზრდებოდა, თან მამინაცვალიც ცუდად ექცეოდა. ამიტომ სულ პატარას, 12 წლის ასაკიდან მოუხდა ოჯახის შენახვა. დილაობით ფოსტალიონად მუშაობდა, მერე მოხარშულ წაბლს ყიდდა პლეხანოვზე, მაშინდელ მიხაილოვის გამზირზე. საღამოობით, ცილინდრით და ტროსტით ხელში სტეპს ცეკვავდა კაზინოში - „არტოს ბაღში“.

ნინოს სახლში, ხელის სათხოვნელად მისულ ილიკოს, სხვა ფერის ნაჭრით, გაცრეცილ ქურთუკის მთელ ზურგზე დიდი „ლატკა“ ჰქონია ჩადგმული. ამის შემხედვარე, ცოტა გაკვირვებია ნინოს არჩევანი მამამისს, მაგრამ ქალიშვილისთვის უთქვამს: „გაყევი, თუ არ გამოვიდა, აქ არ ვართ, უკან მოხვალო“. ამიტომ, როცა წლების მერე, საკუთარი პრობლემებით დამძიმებული ნინო ბებიას თავის ამბებს უყვებოდა, ისიც მამამისივით პასუხობდა - „კარგი რა, მამაჩემმა 20-იან წლებში მითხრა უკან მოდიო და შენ რა გჭირს, არ გამოვა და მოხვალ რა.“

არადა, იცით, სად სწავლობდა მოსკოვში დიდი ილიკო? სადირექტორო ფაკულტეტზე! წარმოგიდგენიათ, რომ ასეთი რაღაც არსებობდა?! თუმცა ფაკულტეტის დამთავრება ვერ მოახერხა; მესამე კურსზე იყო, როცა ბერიას სასწრაფოდ გამოუძახია თბილისში; 37 წელი იყო და თბილისში, კრემლში საჩვენებლად, საცეკვაო პროგრამა მზადდებოდა. - „ლავრენტი პავლოვიჩ, გამოცდები მაქვს, დიპლომი უნდა ავიღო, ვერანაირად ვერ ჩამოვალ თბილისში“; - „იცით რა.... თუ ჩვენ მოვინდომებთ, თქვენ უდიპლომოდაც გახდებით დირექტორი და თუ მოვინდომებთ, თქვენი დიპლომითაც კი, ვერ ეღირსებით დირექტორობას“-ო. ამ საუბრის შემდეგ, ილიკო სუხიშვილი მეორე დღესვე ჩამოფრინდა თბილისში.

- „ილიკო ანსამბლის უდიპლომო დირექტორი იყო, მეც ასე ვარ, მე ხომ, როგორც მამაჩემი მეძახდა, პროფესიით მექოთნე ვარ. მხოლოდ მას მერე, როცა ილიკო გარდაიცვალა, გაირკვა, რომ ხელი არ ჰქონდათ მოწერილი. არც ჯვარი ჰქონდათ დაწერილი. არადა ნინო მორალისტი ქალი იყო და ამ ამბის გამო სულ დავცინოდით... კიდევ კარგი, მერე თენგიზის დაბადების მოწმობა ვიპოვეთ, თორემ სათუო იქნებოდა მისი სტატუსი ოჯახში. ნინომ ერთხელ ისიც კი მითხრა: შენ იცი, ილიკო ერთადერთი მამაკაცია, ვისთვისაც მიკოცნიაო.

საერთოდ, ძალიან არაპრაქტიკული ხალხი იყო. მთელი ცხოვრება გასტროლებზე დადიოდნენ და მთელი მსოფლიო ჰქონდათ მოვლილი, ისეთი ცხოვრებით იცხოვრეს, რომ ბევრს შეშურდება და რა? არაფერი, დარჩათ მხოლოდ კარგი სახელი და ანსამბლი. ჰო, ერთი სახლი წყნეთში. არასდროს, არც ერთ მთავრობასთან არ იყვნენ ახლოს; არც ცუდად და არც გამორჩეულად.“

როდესაც ნინო ამ ყველაფერს მიყვებოდა, სამაჯური გამახსენდა, შაჰის ნაჩუქარი სამაჯური, წინა დღეს რომ მაჩვენა. ერთ დროს, თეირანში, ჩვენ რომ ვეძახით „ქართული კულტურის დღეებიო“, რაღაც ამდაგვარი გამართულა. სადაც ილიკო და ნინოც ყოფილან მიპატიჟებულნი. ირანის შაჰს, ნინო რამიშვილისთვის ულამაზესი სამაჯური უბოძებია, მაგრამ საქმე ის იყო, რომ... მოკლედ, რამდენჯერაც ნინო ამ სამაჯურს გადმოიღებდა და გულმოწყალე შაჰის გახსენებას იწყებდა, მონოლოგში აუცილებლად ერთვებოდა ილიკო, რომელიც უხსნიდა, რომ მას ეშლება, რომ ის ვერცხლის ზარდახშა, რომელიც საძინებელში დევს თაროზე და აწერია „შაჰისგანო“, ის არის მისი საჩუქარი და არა პერსონალურად, ნინოსთვის მირთმეული სამაჯური. „ეს შენ თვითონ იყიდე სადღაც და აღარ გახსოვსო“ - ეტყობა ასე, ჩუმად ეჭვიანობდა, თავისთვის. ჯერ კიდევ პატარა ნინოსთვის, ერთი სიამოვნება იყო ბებიის ოთახში, ვეებერთელა სარკესთან ჯდომა (რომელსაც ჯადოსნური დაარქვა, რომ იხედები მაღალი და გამხდარი ჩანხარო. მართლა ასეა, მეც ვცადე) და ზარდახშაში შენახული ძვირფასეულობის თვალიერება. დღეს, ნინოს თქმისა არ იყოს, „ჩვენი ოჯახი პატარავდებაო“, ის ზარდახშაც „პატარავდება“. ხან ქურდების დამსახურებით და ხან რთულ პერიოდებში, ანსამბლისთვის თუ ცხოვრებისთვის საჭირო ნივთების შესაძენად.

„დღესაც, სანამ რაიმეს გადავწყვეტთ, მეც და ილიკოც ვსხდებით და - რას ფიქრობ, რას იტყოდა ამაზე ნინო? ილიკო? თენგიზი ასე გადაწყვეტდა?“ ვცდილობთ, ისე მოვიქცეთ, როგორც ისინი გადაწყვეტდნენ, მოიქცეოდნენ.

ნაკლებად ვფიქრობ იმაზე, რას იტყვის ხალხი. ნინოს და ილიკოს ბევრი ცეკვა, მათი ფანტაზიის ნაყოფია და ამის გამო მაშინაც... ისევე, როგორც ჩვენ დღეს, ჩვენც ხომ გვედავებოდნენ ახალ პროგრამაზე. მათ ბევრი ცეკვა მოიგონეს, ოღონდ ხალხურ მოტივებზე, როგორც დღეს ილიკო დგამს სვანურს თუ მთიულურს. ეს ხომ ხალხური ცეკვის ილეთებიდან აღებული ქორეოგრაფიაა. დღეს ის ძველი, რაზეც თავის დროზე მათაც ედავებოდნენ, კლასიკად იქცა და სასაცილოა, როცა გვეუბნებიან - თქვენ, ის ძველი უნდა შეინარჩუნოთო... თვითონ ილიკო და ნინოც სულ ანვითარებდნენ და ცვლიდნენ ცეკვას, 40-იანებში დადგმული ცეკვა განსხვავდებოდა 60-იანების იმავე ცეკვისგან.

ფოტო: დავით მესხი

ჰოდა, მაშინ რატომ არ შეიძლება არსებობდეს მე-20 საუკუნის და 21-ე საუკუნის ხალხური ცეკვა? ადრე უფრო იყო შემოტევები, ახლა ცოტა დაწყნარდნენ და ვინც ყველაზე მეტს ყვიროდა, ეს არ არის ქართული ცეკვაო, დღეს თავად ცდილობს მოგვბაძოს და ახალი პროგრამიდან რაღაცეები გადაიღოს. ისე, ეს კარგი და საამაყოა, როცა მოდა შემოგაქვს და შენზე სწორდებიან, რატომაც არა! ახალმა პროგრამამ ძალიან ბევრი გააკეთა ამისთვის, რომ დღეს თანამედროვე ახალგაზრდობა მოტრიალდა და მათთვის მისაღები გახდა ქართული ცეკვა. არა აქვს მნიშვნელობა ჩოხა-ახალუხი გაცვია თუ ბოტასები. და რა არის ASSA Party? ყველაფერი იგივე, ოღონდ სპორტულ სამოსში. ოპტიმისტი ვარ და პატრიოტული სულისკვეთება მაქვს, სულ მგონია, რომ მომავალში ეს უფრო განვითარდება, კიდევ უფრო პოპულარული გახდება, განახლდება. ცეკვა ხომ ცოცხალი ორგანიზმია და არა მუზეუმი. ბოლოს და ბოლოს, ეს ხომ მარტო ჩემი ოჯახის საქმე არ არის, ეს ქვეყნის, ერის საქმეა. ჩვენ სახელმწიფო ანსამბლი ვართ არა კერძო შ.პ.ს.

შეიძლება ვიღაცას იმის წარმოდგენაც გაუჭირდეს, რომ სუხიშვილები სპონსორობისთვის აქეთიქით რეკავენ და... ჩემს მენეჯერს ერთ-ერთი ბანკის მენეჯერმა უთხრა - რა გაგიჭირდათ ასეთიო... არადა, ახალი პროგრამისთვის ნინოს სამკაულების გაყიდვაც დამჭირდა. თითო ცეკვას 40 ჩოხა სჭირდება, მე კი მაქსიმუმ 8-ს შეკერვას ვახერხებ წელიწადში; არავინ იცის, რომ ახალი სვანური ჩოხა, გადმოტრიალებული ძველია; რომ ვოცნებობ ჯუთას ცეკვაზე კლიპი გადავიღო, უკვე ვიცი, როგორსაც გადავიღებ... ეს არ იქნება კლდეები და ლურჯი ცა... მაგრამ ჯერჯერობით არ მაქვს საჭირო თანხა. არ შემიძლია კარდაკარ სიარული - ძია დაგვეხმარეთ ძახილი და იცი რა, არ გავუცრუებ იმედებს, დაე, ეგონოთ რომ არაფერი გვიჭირს.

ჩემთვის არ არსებობს ცალკე სამსახური და სახლი. ამიტომ, სახლში რომ ვბრუნდებოდი, მამაჩემი სულ მეხვეწებოდა - არა ნინო, ოღონდ ახლა არა, ხვალ სამსახურშიო. არა, ეს საქმე ვერ მოითმენს-მეთქი და მაინც ვიწყებდი სამსახურზე ლაპარაკს. თენგიზი ყოველთვის ჩემი დირექტორი იყო, მაგრამ სულ სხვანაირი ურთიერთობა მქონდა მასთან. თითქმის მთელი ჩემი ცხოვრების ბედნიერი წუთები მასთან არის დაკავშირებული. ჰო, პირველი სიგარეტი მამაჩემმა მომაწევინა, პარიზში - არ გინდა, გავაბოლოთო... ახალგაზრდობაში დიდი ხულიგანი იყო, სულ ცემა-ტყეპაში იყო. ძალიან უყვარდა მაფიოზური ამბები და ბევრ ასეთ ტიპს, ერთ ცნობილ სიცილიელსაც კი იცნობდა. როდესაც მეორედ გავთხოვდი, ჩემს ქორწილში ერთად ვიცეკვეთ ვალსი, იცი რა მუსიკაზე? „ნათლი მამადან“. საოჯახო შეკრება როცა იწყებოდა, ყველას ეგონა, რომ ერთმანეთს ვხოცავდით; იყო ფურცლების ფრიალი, მუშტების ბრახუნი. როგორც წესი, მე და თენგიზი ერთს ვამბობდით, ინგა და ილიკო მეორეს. აუცილებლად მე და თენგიზი ვიმარჯვებდით, მაგრამ ბოლოში მაინც ისე კეთდებოდა ყველაფერი, როგორც ინგას და ილიკოს უნდოდათ. დღემდე ვერ ვხვდები, რატომ გამოდიოდა ასე...

მამა ბოლოს ძალინ ცუდად იყო. აორტის ანევრიზმა ჰქონდა. ბევრი ვიწვალეთ. ამერიკაში მყავდა, საშინელი წელი გადავიტანე საავადმყოფოდან საავადმყოფოში, რეანიმაციიდან რეანიმაციაში. ერთხელ მთელი 12 საათი მთლიანად გათიშული იყო, გულიც კი. თითქოს გამოკეთდებოდა, მერე ისევ ურთულდებოდა რაღაც. ამერიკაში მძიმე ავადმყოფების მოვლის კურსებიც გავიარე, ყველაფერი ვცადეთ. უბრალოდ, არ ვფიქრობ, თითქოს მე არ დამემართა. ძალიან ძნელია დღეს ჩემთვის ამაზე საუბარი. ნინოს გარდაცვალების შემდეგაც საკმაო ხანი გავიდა, რომ მასზე საუბარი შემძლებოდა.

დღეს, ჩემი ცხოვრება 24-საათიან სამსახურის რეჟიმშია. ვინმე თუ შემომივლის სახლში, თორემ ისე ვერავის ვეკონტაქტები. არ მიყვარს წუწუნი, მაგრამ ასეა. მაშინაც კი, როცა რამდენიმე წლის წინ ავარიაში მოვყევი და 6 თვე ბორბლებიან სავარძელში ვიჯექი. სანამ ადგომა არ შეიძლებოდა, ვიწექი, მერე კი, ისევ დაიწყო საქმე, მნიშვნელოვანი ზარები სამსახურში, საზღვარგარეთ, კონცერტების დაგეგმვა. მე ხომ ყველაფერს ტელეფონით ვაკეთებ. ისიც მახსოვს, ტელევიზიით რომ მოვკარი ყური - „ამბობენ, ნინო სუხიშვილი ავარიაში დაიმტვრაო“. როცა ფრიდა კალოზე ვნახე ფილმი, ვიტირე, ჩემი თავი გამახსენდა ოპერაციის შემდეგ. კისერი ფიქსატორით, ბორბლებიანი სავარძელი, ფეხები რკინაში და ჩამტვრეული ნეკნების გამო - კორსეტი... არა, ნამდვილი ფრიდა კალო ვიყავი. ოპერაციის შემდეგ დიდი ხანი განიერი შარვლით დავდიოდი, რომ ეს ჩემი ფიქსატორები არ გამოჩენილიყო. ბოლოს ნამდვილ „ბაბა-იაგას“ დავემსგავსე, ჯოხით დავდიოდი და რომ იცოდე, როგორ ეშინოდათ ჩემი სამსახურში... ხან რას ვურტყამდი ამ ჯოხს და ხან რას. იცი, ძნელია, როცა ერთად ცეკვავდით სცენაზე, ერთად იკეთებდით გრიმს და უცებ მათი დირექტორი ხდები. სხვანაირად არ შემიძლია, სამსახურში მარტო ჩემს საქმეს კი არა, ყველასას მე ვაკეთებ, იმიტომ რომ... ლიდერი? ჰო, ვარ ალბათ. არადა, სკოლაში სულ სხვანაირი ვიყავი: მორცხვი, მორიდებული, დაკომპლექსებული, აქტიური დაქალებისგან დაჩაგრული. ამბობენ, რომ მიზეზიანი და ცოტა განებივრებული ბავშვი ვიყავი, მაგრამ მთლად ასეც არ იყო. კი, პირველი ვიყავი და რაღაცაში მანებივრებდნენ კიდეც, მაგრამ ამან დაღი არ დაასვა ჩემს ცხოვრებას. უცნაური ჩვევა მქონდა, მთელი ბავშვობა მე თვითონ ვიმუშავებდი ნებისყოფას. მაშინ როცა ოჯახში არანაირი შეზღუდვა არ მქონდა და ყველაფრის ნებას მრთავდნენ, ჩემს თავს სულ ვუკრძალავდი რაღაცეებს. ხშირად ჩემს მეს უნდოდა რაღაც, მაგრამ მეორე ეუბნებოდა, არ უნდა გააკეთო. პირველ რიგში ის უნდა გამეკეთებინა, რაც საჭირო იყო, და არა ის, რაც მინდოდა. გავზარდე ეს თვისება ჩემში და ჩემს თავს მე თვითონ ვაკონტროლებდი.

ბავშვობიდან სულ ყურადღების ცენტრში ვიყავი, სულ მესმოდა სუხიშვილის შვილიშვილი, სუხიშვილის შვილიშვილი... ეს კომპლექსი იყო - ცნობილი მშობლების აჩრდილის კომპლექსი. მუდამ პრესის ქვეშ ვიყავი. - არ ცეკვავ? ამ კითხვას გაღიზიანებული ვპასუხობდი - არა! ჩემი ძმაც ასე იყო. უცნაურია, როგორ იცვლება ყველაფერი - დღეს, დაშა, ილიკოს 10 წლის გოგონა, მონდომებით დადის ბალეტზე, მაშინ, როდესაც ჩვენ ცეკვის გაგონებაც არ გვინდოდა და ტელეფონს როცა იღებს ამბობს - ალო, დიახ, მეე? მე სუხიშვილების შვილიშვილი ვარ. მე კიდევ..

მიუხედავად იმისა, რომ ჩემი ოჯახის წევრები სულ საზღვარგარეთ დადიოდნენ და ყოველთვის მქონდა საშუალება, გამორჩეულად და კარგად მცმოდა, კატეგორიულად ვეწინააღმდეგებოდი ამას. ვითხოვდი, რომ ის ტანსაცმელი, თმის ვარცხნილობა და ის ჩანთა მქონოდა, რაც ყველას სხვას. ერთხელ სურვილი გამოვთქვი, ცეკვა მინდა-თქო და ბაბუაჩემმა რაღაც წრეზე მიმიყვანა. იქ უფრო დავკომპლექსდი, იმიტომ რომ პირდაპირ მეორე თუ მესამე კურსზე დამსვეს, შუაში დამაყენეს, ბევრი ილეთი არ ვიცოდი და მათ ვერ ავყევი... მერე სულ მახსოვს, მთელი ბავშვობა მახსოვს: სუხიშვილია, ეს სუხიშვილია, სუხიშვილის შვილიშვილია... თავი დავანებე და მივხვდი რომ აღარ მინდოდა ცეკვის გაგონება. ბოლოს საკუთარი გარეგნობის მიმართ კომპლექსი გამიჩნდა, რომ არ ვიყავი ისეთი, როგორიც ამ ანსამბლის გოგოები, ანუ ქართულ ცეკვასაც თავისი ტიპაჟი ჰყავს, ხომ? და რომ მე, ამ სტერეოტიპში არ ვიჯექი. არ მქონდა საჭირო სიმაღლე, არ ვიყავი საკმარისად გამხდარი...

მერე უცებ ყველაფერმა გაიარა; ცოტა ღალატი, გაწირვა, ცუდად მოქცევა, ხან მეგობრებისგან, ახლობლებისგან, უნდობლობა... როცა ამ ყველაფერს გამოივლი, თითქოს გამოიწრთობი. და იცი რა... ის ნინო სუხიშვილი რომელიც 20 წლის წინ ცხოვრობდა დღეს ვერ შეძლებდა არსებობას და ანსამბლის მართვას. ადვილად შეჭამდნენ. ბევრი ტკივილის გადატანა როცა მოგიწევს, ბოლოს ამ ტკივილზე აიცრები და რკინის აბჯარს იცმევ. ერთ დღეს მივხვდი, რომ შევიცვალე; დღეს, ჩემს თავს დავიცავ, არავის დაჩაგვრის აღარ მეშინია, შეიძლება არ არის კარგი, როცა არ გჭირდება მხარი, რომელსაც ჩამოეყრდნობი, თავს ჩამოადებ. ალბათ ამანაც განაპირობა ის, რომ გვიან გავთხოვდი. ვფიქრობდი, რომ მარტოს შემეძლო ყველაფერი; ქალიც ვარ და კაციც, ორივეს საქმეს გავაკეთებ და რომ მეორე ნახევარი, არ იყო ცხოვრებაში საჭირო. მიუხედავად იმისა, რომ საერთოდ არ ვარ ფემინისტი. ფემინისტი კი არა, ვთვლი, რომ ქალი ყოველთვის უფრო დაბლა იდგება ვიდრე კაცი, თავისი ჭკუით, ტვინით. ეს ბუნებითაა ასე და ამას ვერ გადაახტები.

ამ სიძლიერემ განაპირობა ის, რომ ნაკლებად მტკივა, გავუხეშდი. მგრძნობიარე ნინოდან, რომელიც ადრე სულ ტიროდა, რკინის გავხდი. ახლა, თითქოს ცრემლიც დაშრა.

ძნელია, როცა მთელი ცხოვრება იმის მტკიცება გიხდება, რომ არ ხარ მარტო ილიკოს და ნინოს შვილიშვილი, თენგიზის შვილი, მე ვარ მე - ნინო სუხიშვილი. ამიტომ ჩავაბარე აკადემიაში, კერამიკაზე. ეს თიხაა, თიხა ახლოსაა მიწასთან; თიხისგან ვართ ყველა შექმნილები, მიწა ვართ და მიწად ვიქცევით, ამას ძალიან დიდი მისტიური დატვირთვა ჰქონდა ჩემთვის. როცა ზელ თიხას, ამოგყავს, ამაზე საათობით შემიძლია გელაპარაკო. ამისგან დიდი ენერგია მოდის. ხელით კეთება მიყვარს, ძერწვა, მცირე ქანდაკების კეთება. ბევრი წარმატებული გამოფენა მქონდა, თითქოს ჩემი სიტყვა ვთქვი ამ საქმეში. ჩემი ნამუშევრები მოსკოვის თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმში, მსოფლიოს სხვადასხვა გალერეაში, კერძო კოლექციებში ინახება და ყველაზე მეტად მაშინ მწყდება გული, მენატრება ეს საქმე, როცა ჩემი კურსელების გამოფენებზე დავდივარ... მართლა მენატრება. ახლა კი... დედაჩემს ყვავილების ქოთანი რომ შემოაკლდება მეხვეწება, რა მოგივა, ერთი მაინც რომ გამიკეთოო. ამის შემდეგ, ისევ მოსკოვში, 2 წელი ვიყავი რუსული ჟურნალის „ნოვაია როსიას“ მხატვარ-რედაქტორი. თუმცა, ყველაზე წარმატებულ პროექტად ნინოზე და ილიკოზე, ანსამბლზე გამოცემული წიგნი მიმაჩნია. მაშინ მივხვდი, მეტი რომ არაფერი გავაკეთო, რაღაც დიდი, უკვე გავაკეთე.

სოლიკო ვირსალაძე ჩემი კერპი იყო და როცა ანსამბლში, მხატვარ-გამფორმებლად დავიწყე მუშაობა მის ასისტენტობას ვიჩემებდი. იცი რა... ქვა ქვაზე თუ არ დადე, კოშკი არ აშენდება, არ მიყვარს, როცა რაიმე ადვილად გამომდის, ამას ფასი არა აქვს. ძალიან უნდა ვიწვალო და ის შედეგი, ისაა კარგი და არა ცისფერ კანტიან თეფშზე მორთმეული. მე მასწავლეს შრომა, არაფერი მომსვლია მზამზარეულად. მიუხედავად იმისა, რომ ბევრს ალბათ ასე ჰგონია. რა თქმა უნდა, გაკვალულ გზაზე მომიწია სიარული, მაგრამ რომ იცოდე, ეს უფრო რთულია; დავიბადე სუხიშვილებში, მაგრამ ეგრევე დირექტორი არ გავმხდარვარ. არც სოლისტი ვიყავი და არც პროგრამის გაფორმება ჩაუბარებიათ ჩემთვის. არა! ამ ყველაფერს დიდი შრომით მივაღწიე. სულ ვამტკიცებდი, რომ შემიძლია, მე შემიძლია. ბებიაჩემი გიჟდებოდა ჩემზე, ჩემს თავს არავინ ერჩია დედამიწაზე, მაგრამ არ დამავიწყდება, რამდენი ვიტირე თბილისის კონცერტზე, როცა გენერალური რეპეტიციის დროს მომხსნა ცეკვიდან, სოლოდან. მიკროფონში თქვა - შენ გადი და ვიღაცას უთხრა - შენ დადექი. მეგონა რომ მოვკვდებოდი. ჩათვალა, რომ იმ დონეზე არ ვიყავი, რომ ეს ცეკვა შემესრულებინა, მთელი ღამე ვტიროდი.

სცენაზე პირველად პარიზში გამოვედი, ცეკვაში „სიმდი“. საკმაოდ გვიან, 22 წლის ასაკში. იმდენად დაძაბული ვიყავი, რომ ყველაფერი ბუნდოვნად მახსოვს. მახსოვს სიცარიელე, თითქოს არავინ არ იყო, ამ დროს 5 ათასი მაყურებელი იჯდა დარბაზში. მახსოვს, რომ გამოვედი, წელს ქვემოთ ვერაფერს ვერ ვგრძობდი. თითქოს მომწყდა ყველაფერი, მეგონა რომ ფეხს ვეღარ ვადგამდი, მუსიკაც არ მესმოდა და უცებ ტაშმა გამომაფხიზლა. მაშინ გამახსენდა ბაბუას სიტყვები - ეს ისეთი სენია, ავადმყოფობაა, რომ თუ ერთხელ ტაშს დაგიკრავენ, მერე სულ გინდა გიკრანო. ჩემს ოჯახში სამი ადამიანი გაასვენეს ტაშით.

22 წლის პირველად დავდექი ძელთან, არ დამავიწყდება ის სიმწარე, ფეხების, ზურგის, მენჯის ტკივილი... მაგრამ თუ რამეს ვაკეთებ, ბოლომდე ვაკეთებ. ასეთი დიდი აუდიტორიის წინაშე ვიცეკვე, მაგრამ ვიცოდი, ეს არ იყო საკმარისი. ამიტომ ვარჯიში დავიწყე, ერთ წელიწადში, უკვე პროგრამის ყველა ცეკვაში ვიდექი. სცენაზე რომ გამოვედი, მამაჩემის მომზირალი თვალები მახსოვს კულისებიდან; ცოტა ბედნიერი, მომღიმარი და თან ძალიან კრიტიკული. და არ გეგონოს, რომ ოდესმე, ვინმე გვაძალებდა ცეკვას. რატომღაც სულ ამბობდნენ, ნინო მსახიობი გამოვა და ილიკო დირიჟორიო. უცნაურია, ჯერ მთელი ბავშვობა იყო ეს ქვეცნობიერი პროტესტი და მერე უცებ ასეთი შემოტრიალება. ან კიდევ... ეს ჩემი ამოჩემებები გამორჩეულობის წინააღმდეგ და დღეს... ადრე თავში არ მომივიდოდა, შემეძინა ცნობილი მარკის სამოსი, მიუხედავად იმისა, რომ ყიდვის საშუალება ადრეც მქონდა. ახლა მინდება და ვყიდულობ კიდეც.

ფოტო: დავით მესხი

ჩემს ძმაზე ლაპარაკი რომ დავიწყო, ვერასდროს წახვალ აქედან. იმ დღიდანვე ვგიჟდებოდი ილიკოზე, როგორც კი დაიბადა და რადგან უფროსი ვიყავი, „შეფობა“ ავიღე მასზე. ისე, ეს სულ მქონდა, ვიღაცაზე პასუხისმგებლობის აღების სურვილი. პატარები გამეტებით ვჩხუბობდით და ცემა-ტყეპამდეც მიდიოდა საქმე. პატარა სანამ იყო, მე ვერეოდი, სულ ვაწვალებდი, ვჯიჯგნიდი ქერა კულულებიან, ცისფერ თვალება ილიკოს. ძალიან ვგავართ ერთმანეთს; თუნდაც გარეგნობით, მიუხედავად იმისა, რომ ეს შეიძლება თვალში არ მოგხვდეს, საქმეშიც. ილიკო ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ადამიანია ჩემს ცხოვრებაში, ბევრ რამეს ვაკეთებ და გავაკეთებ მისთვის. საერთოდ, ასე ვარ, ძალიან ბევრი მომგებიანი პროექტი გამიკეთებია თითქოს ვიღაცისთვის, არა ჩემთვის, არა კონკრეტულად ანსამბლისთვის; აი, მამაჩემისთვის, ბებიაჩემისთვის... როცა ძალიან წარმატებულ კუშს მოვხსნიდი, მარტო იმიტომ, რომ გამეხარებინა, მათთვის მეთქვა - იცი რა პროექტი გვაქვს! იცი რა ხელშეკრულება დავდე! სულ მჭირდება, რომ ვიღაცისთვის ვაკეთო, მარტო ჩემთვის არ შემიძლია არც ცხოვრება და არც მუშაობა. ამ წუთას, ჩემი სტიმული ილიკოა. რა შეიძლება რომ ილიკოს გამო არ გავაკეთო... მასზე მაქვს ყველაფერი აწყობილი, ილიკოსთვის ვცხოვრობ. ილიკოს გარეშე ვერაფერს შევძლებდი, ამაში დარწმუნებული ვარ. დედასავით ვარ, რა ჭამა ილიკომ? რა დალია ილიკომ? როდის მოვიდა სახლში? რატომ ზის მოტოციკლეტზე? უნდა ვიცოდე სად არის და იცი რატომ? იმიტომ, რომ მეც იქ მინდა ვიყო. წყნეთში ამოდის დასაძინებლად? - კაი, მეც ამოვალ. მიხარია, როცა ჩემთან მოდის. გულჩვილი ადამიანია, ადვილად შეიძლება ატკინო, აწყენინო. ჩაკეტილია, სულ ქუდში დადის და თავის ცისფერ თვალებს მალავს. ისე იფუთება, რომ არ გამოჩნდეს, - ქუდი ჩემი სახურავია, ჩემთვის ვარ და აქ ვერავინ მიპოვისო - მეუბნება.

მაგრამ, ჩემს მიმართ ეჭვიანია, ყოველთვის ეჭვიანობდა ჩემს თაყვანისმცემლებზე. ხომ ასეთი თანამედროვე ადამიანია, მაგრამ საკმაოდ აზიატური თვისებები აქვს - „რა არის ესეთი მოკლე, ჩახსნილი კაბა, რომ ჩაგიცვია“ ან „ეს კაბა ლანდავს, გაიხადე“... და მეც ვუჯერებ. მძიმე ცხოვრების გამო, ბოლო დროს ხომ ბევრი ცუდი მოხდა, ამან ცოტა გაამკაცრა, ისევე როგორც მე.

დღეს, თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ცხოვრება 40 წლის ასაკში იწყება. ბევრად საინტერესოა ჩემი ცხოვრება დღეს, ვიდრე 18 წლის ასაკში. ასაკი? ეს ისეთი რაღაცაა... ძალიანაც რომ დამჭირდეს, არაფერს შევცვლი გარეგნობაში. იმიტომ რომ, შინაგანს რას უზამ? ჯობია შიგნიდან ასხივებდე, ვიდრე ხელოვნურად მიჭიმ-მოჭიმული სახიდან. არც კოსმეტიკას ვხმარობ, ძალიან იშვიათად თუ წავისვამ რამეს, ამისთვის დრო მენანება.

ჩემთან პირადი ცხოვრებაც 40 წლის ასაკში დაიწყო. მთელი ცხოვრება ისე ვიცხოვრე, რომ დასამალი არაფერი მქონია, რაც იყო, იყო. არ მიყვარს ამაზე ლაპარაკი, მინდა რაღაც მაინც იყოს ჩემი, ჩემი პირადი. რადგან დანარჩენს, რასაც ვაკეთებ, ყველაფერი სხვისია. ამ ტაბუს, აკრძალვებსაც მე თვითონ მხოლოდ იმიტომ ვიქმნიდი, რომ ვიცოდი, ჩემი ბამბაც იჭრიალებდა. ეს იყო პასუხისმგებლობა, რომ მე ვარ ამ ოჯახის წევრი და არ უნდა გავაკეთო ისეთი რამ, რაც ოდნავ მაინც ავნებს ჩემს ოჯახს... ყველა თაობა, რეალური თუ არარეალური ამბებით ყოველთვის ჭორაობის ეპიცენტრში იყო. ხალხი ზოგჯერ ძალიან ბოროტია, ხან რა იძახეს ჩემზე და ხან რა, ჩემს ძმაზე. ამიტომ ვიცოდი, რომ მე აღარ უნდა დამემატებინა.

ორჯერ გავთხოვდი. ერთხელ მოსკოვში, მეორედ ამერიკაში. ყოველთვის მიჭირდა გადაწყვეტილების მიღება და ალბათ, ამანაც განაპირობა, რომ პირველი ქორწინება 30 წლის ასაკში მქონდა, მეორე 40-ის.

ბევჯერ არ მყვარებია, მაგრამ ყველა მახსოვს. პირველი სიყვარული სკოლაში დაიწყო. თითქოს რაღაც მომენტში შეწყდა კიდეც... მერე ინსტიტუტში გაგრძელდა, მაგრამ... სამწუხაროდ, ის დაიღუპა. მე ის დღესაც მახსოვს და რომ არა ასეთი ფინალი, ალბათ ჩემი ცხოვრება სხვანაირად წავიდოდა. პროფესიის არჩევით დაწყებული, სხვა ყველაფრით დამთავრებული. ზოგჯერ იმასაც ვფიქრობ, რომ ალბათ, ისეთი ქალი ვიქნებოდი, როგორიც მინდოდა ვყოფილიყავი, არა ბიზნეს ქალი.

შეყვარებული ნინო? სხვანაირია. ხომ ითვლება, რომ სამსახურში ნინო ბრაზინია და მაღალ ტონში ლაპარაკობს და ამ დროს აქ, სრულიად სხვა ვხვდები. რბილი და დამთმობი. მიყვარს, როცა მჩუქნიან ყვავილებს, მეუბნებიან კომპლიმენტებს. მიყვარს, როცა ამ ჩემს ქალურობას გამოვხატავ, მიყვარს, როცა ხანდახან თავს მოვაჩვენებ სუსტ ქალად. იმიტომ, რომ ცხოვრებაში იმდენჯერ მომიხდა ძლიერი ქალის როლის თამაში, რომ მინდება, მინდება ზოგჯერ მაინც გამოვიდე ამ როლიდან. ჰო, ვარ ბიზნეს ქალი, საქმიანი ქალი... მაგრამ იდეაში ძალიან არ მომწონს ეს ჩემი დღევანდელი სტილი. მამაკაცთან, პირველ რიგში უნდა მაინტერესებდეს ურთიერთობა საიდანაც, რაიმეს სწავლას შევძლებ. ხელგაშლილი, ღირსეული მამაკაცი მომწონს; ღირსება, რომელიც დღეს ასეთი იშვიათია. მართალია, ღირსების ორდენებს არიგებენ, მაგრამ მე სულ სხვა ღირსებაზე ვლაპარაკობ.

ფოტო: დავით მესხი

ჩემს ცხოვრებაში ყველაფერი ბუნებრივად ხდებოდა და ამიტომ არაფერს შევცვლიდი, ყველაფერს დავტოვებდი. ცხოვრება ხომ ასეთი მოსაწყენი იქნება, დარდი, ტკივილი, ცრემლი, ღალატი, გულის ტკენა რომ არ იყოს. ესეც საჭიროა იმისათვის, შენი თავი რომ გაზარდო, ისწავლო. უბრალოდ, შეიძლება პირველად აღარ გავთხოვილიყავი, არ ვიცი. ამ ქორწინებამ, ცუდი ნალექი დამიტოვა გულში. 2 წელი მოსკოვში ვცხოვრობდით, ის იქ მსახურობდა. მისი სამსახურის გამო რაღაც პერიოდი ციმბირშიც კი მოგვიწია გადასვლა. ერთად ვცხოვრობდით, მაგრამ ცალ-ცალკე ვარსებობდით. ცუდია, როცა ქორწილის დღეს ხვდები, რომ რაღაც დიდი შეცდომა დაუშვი. მეორე დღეს, საერთოდ წასვლა მოგინდება. მგონია, იმ კაცს არ ვუყვარდი, ვნანობ, რომ გავყევი ადამიანს, რომელსაც არ ვუყვარდი. მაგრამ არ მიმაჩნია, რომ ყოფილ მეორე ნახევარზე ცუდი უნდა ილაპარაკო, თუნდაც მაშინ, როცა... და რადგან კარგსაც ვერ ვიტყვი ვერაფერს, ამიტომ... საერთოდ, ცხოვრებაში ვცდილობ ყველას გავუგო და ყველაფერში ვიპოვო - რატომ? პატიებაც ყველაფრის შემიძლია. ყველაფერს დრო უნდა, გულში ჩადება არ ვიცი, ადრე უფრო ვიცოდი. მაინც რაღაცას წამოვაძახებდი, არ შევარჩენდი, არა! ისე, დღესაც ვიცი, როცა არაკომპეტენტურად, როცა ქაჯურად გერჩის ვიღაცა, ვერ ვითმენ, დუღილი მეწყება და რომ არ ვუპასუხო ან შევარჩინო, მოვკვდები.

ჩემი მეორე მეუღლე არაჩვეულებრივი ადამიანია. უბრალოდ, არ გაუმართლა, რომ ჩემი სახით ბიზნეს ქალი შეხვდა. ზურას ადრეც ვიცნობდი, ისე, შორიდან. უბრალოდ, დიდი ხანი არ მყავდა ნანახი, 15 წელია ამერიკაში ცხოვრობს, თავისი ბიზნესი აქვს. 5 წლის წინ შევხვდი, მაგრამ ეს ურთიერთობა და გარშემო ტრიალი 3 წელს გაგრძელდა; ვერ ვიღებდი გადაწყვეტილებას. არა, დღეს ნამდვილად იმაზე უკეთესი მდგომარეობა მაქვს, ვიდრე ვიმსახურებ. იმიტომ, რომ ბევრი კაცი, ასე, ცალ-ცალკე ვერ იცხოვრებდა. ხან ის ჩამოდის, ხან მე მივდივარ, ან სხვაგან ვხვდებით ერთმანეთს. როცა ჩვენ გასტროლები გვაქვს, ან მე ვარ თავისუფალი ამ დროს, ან ის სადღაც ჩადის საქმეებზე. ასე რომ, დღესაც რომანი მაქვს ქმართან.

2 წლის წინ ამას ვერ გეტყოდი, მაგრამ დღეს შემიძლია ვთქვა, რომ როგორც ქალი, შევდექი. შევდექი, როგორც გამომცემელი, დიზაინერი, ორგანიზატორი. დღეს ჩემი ოჯახი ასე, დაშლილივითაა, ის იქაა, მე აქ. მაგრამ, ანსამბლს ვერასდროს მივატოვებ. არა, არ ვეჭვიანობ, იმიტომ რომ მჯერა, არსებობენ ერთგული კაცები... კი!... მე მყავს ასეთი, თუმცა ოჯახი... ოჯახი მე წარმომიდგენია ბავშვების ჟრიამულით, როცა ქმარი მოდის სამსახურიდან და ცოლი გაწყობილ მაგიდასთან ხვდება...

სამწუხაროდ, ეს არ განმიცდია, არ მყავს შვილი. ასე მოხდა. ეს ტკივილია, მაგრამ უკვე განვლილი ტკივილი. ხშირად მაგონდება ის პერიოდი, როცა ეს სახლი ხალხით იყო სავსე. დღეს ჩემს ოჯახში სევდაა, მაგრამ იმდენად ცოცხალი ორგანიზმი არსებობს გვერდით, რომ ამაზე საფიქრალადაც არ გრჩება დრო. როცა ვთხოვდებოდი, ჩემს ქმარს ვუთხარი, ბევრი ნაკლი მაქვს-მეთქი და ჩამოვუთვალე. ერთი დიდი კი - მრავალშვილიანი დედა ვარ-მეთქი; - ვაი, ეს როგორო? 100-მდე შვილი მყავს-მეთქი, ასაკით შეიძლება ჩემხელები არიან, მაგრამ შეგრძნება მაქვს, რომ მათი პატრონი ვარ. იურიდიულად, მორალურად, ადამიანურად.

ყველაზე ხშირად ბებიაჩემის თავზე ხელის დადება მენატრება. რაც არ უნდა დაღლილი და ანერვიულებული ვყოფილიყავი, როცა ის იწვა, უკვე დასუსტებული, ავიღებდი ხოლმე მის ხელს და თავზე მე თვითონ ვისმევდი. ყველაფერი გამდიოდა, ცუდი განწყობაც, ტკივილიც. მენატრება შაბათი დღე, როცა საქმე არ მაქვს, შემიძლია გავიღვიძო გვიან, გავასეირნო ჩემი ძაღლი გლორია, საწყალი, ავჩარკაა და ბალონკასავით მყავს გაზრდილი, ვიყიდო პრესა და სახლში დაბრუნებული, ჭიქა ყავით ხელში ჩავუჯდე ჟურნალ-გაზეთებს.

მინდა, რომ არასდროს გამიჩნდეს სინანულის გრძნობა. რომ, როცა დავბერდები და ცხოვრების ბოლო წუთში, უკან მოვიხედავ, არაფერზე არ დამწყდეს გული. მინდა ღიმილით წავიდე და არა ცრემლით. მთელი ცხოვრება შეცდომის დაშვების შიშით ვცხოვრობდი. ალბათ, ამიტომაც ვცხოვრობდი სულ ასე, სულ ვუჭერდი საკუთარ თავს, მაგრამ იცი... ეს მაინც არ გშველის.

ისტორია

ავტორი: დავით ჯაფარიძე
ფოტო: ლევან ხერხეულიძე

ომამდე აფხაზებთან და კუბელებთან მეგობრობდა. ალბათ რუსებთანაც, ვინაიდან ყაზანის უნივერსიტეტის ფილოსოფიის ფაკულტეტი დაამთავრა. ამერიკა-კუბის დაპირისპირება, მის ოჯახზე დადებითად აისახა - სახლში უამრავი უნიკალური „იმპერიალისტური“ ფირფიტა აქვს, რომელიც კუბელმა ჯგუფელებმა მოიშორეს და მას აჩუქეს.

სტუდენტობის დროინდელმა კავშირებმა მისი მომავალი განსაზღვრა. აფხაზეთში ომი დაიწყო და აფხაზებთან მეგობრობის გამო, ომში გაუშვეს. ტყვეთა გაცვლა, მიცვალებულთა გადმოსვენება და მშვიდობიანი მოსახლეობის ევაკუაცია ევალებოდა. აღდგომის ღამეს შეეძლო მძინარე შევარდნაძის გაღვიძება ... ან მისი სამუდამოდ დაძინება, მაგრამ რადგან მაშინ მობილურები არ არსებობდა და КГБ-ს კომუნიკაციებიც მოიკოჭლებდა (გემახსოვრებათ, საბჭოთა კავშირი ახალი დაშლილი იყო), დირექტივა არ მიუღია და თვითონაც დაიძინა. ეგ რომ არა, შევარდნაძის ასაფეთქებლად გიორგაძეს ამდენი წვალება აღარ დასჭირდებოდა.

აქამდე არავის ახსოვდა, მაგრამ რამდენიმე ხნის წინ კ.უ.დ-მა (სოდ-ის მეგობარი, როა) ცუდად გამოაბა კუდი იმას, რომ კარგად ფლობს რუსულს, უყვარს ბუნინი, ხშირად ახსენებს ბროდსკის, აკრიტიკებს ბუშს და არ სჯერა, რომ ნატო დაგვიბრუნებს აფხაზეთს.

ბევრი რამ ჩვენც არ გვჯეროდა, მაგრამ მას შემდეგ რაც „ცხელი შოკოლადის“ ფოტოგრაფმა ლევან ხერხეულიძემ პაატა ზაქარეიშვილი დილის 6 საათზე შუაგულ ვაკეში, „სტრატეგიულ“ ტრასაზე თავახდილი ჭიდან დურბინდით მომზირალი გამოიჭირა, ჩვენც იმათ რიცხვს შევუერთდით, ვინც ფიქრობს, რომ ... ცოდოა ამ კაცის დაპატიმრება ვაკეში ჭის თავსახურის მოხსნისთვის. მას ბევრი სხვა რამეც ჩაუდენია კარგი, რაზეც ჩვენი ჟურნალი მოგითხრობთ.

როგორ მოხვდა ომში

„ყაზანის უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ, თბილისში სასულიერო აკადემიაში საღვთისმეტყველო ფაკულტეტზე ვსწავლობდი. იქედან მიმიწვიეს სამუშაოდ პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვისა და ეროვნებათშორისი ურთიერთობების კომიტეტში, რელიგიის უფლებათა დაცვის დეპარტამენტში. როცა ომი დაიწყო, ვთქვი, რომ ვიცნობდი გავლენიანი აფხაზების შვილებს და შემეძლო მათთან დაკავშირება. პირველ რიგში, აუცილებელი იყო რაღაც სამსახურის შექმნა, რომელიც ტყვეებზე, მიცვალებულებსა და მშვიდობიან მოსახლეობაზე იზრუნებდა. აფხაზებმა ჩემს მიმართ კეთილგანწყობა გამოთქვეს და კომიტეტიდან პირველად მე და გია ბარამიძე ჩავედით აფხაზეთში. ანალოგიურ სამსახურს აფხაზებიდან, ალექსანდრე ანქვაბი ხელმძღვანელობდა.

აფხაზეთში ჩავედი და დავრჩი კიდეც, რადგან თბილისიდან ვერაფერს გააკეთებდი. ამ დროს ბანდები, ორივე მხრიდან მოსახლეობის გამოსახსნელად და მიცვალებულების გადმოსასვენებლად ფულს იღებდნენ. სამოქალაქო პირები, ვისაც ომში მონაწილეობა იარაღის გარეშე გვევალებოდა, მხოლოდ მე და ექიმები ვიყავით.

რა დროს ტირილი იყო?!

„კომისიაში მარტო ვმუშაობდი, ამიტომ მშობლები მიმყავდა ხოლმე თავიანთი შვილების გადმოსასვენებლად. მათ ვეუბნებოდი - მთელი დღის მანძილზე ოცი ცხედარი უნდა გადმოვასვენოთ, საფლავებთან ყველას ვერ წაგიყვანთ, რადგან აფხაზები მხოლოდ ხუთი კაცის წაყვანაზე დავითანხმე-მეთქი. ჩვენ, ექვსმა კაცმა უნდა ამოვთხაროთ და გადმოვასვენოთ თქვენი ოცი შვილი. ასე რომ უკაცრავად, მაგრამ იქ ტირილი არ იყოს რა, თუ ტირილს დაიწყებთ, მაშინ ნუ წამოხვალთ, მაგის დრო იქ არ იქნება, ყველას გადმოსვენებას ვეღარ მოვასწრებთ. ახლა მიკვირს, საიდან მქონდა ეს ენერგია, მკაცრად ველაპარაკებოდი შვილდაღუპულ ადამიანებს, რაც ძალიან ამაზრზენი იყო.

ერთი მებრძოლის ცხედარი ჩვენების პოზიციებთან ახლოს იყო დამარხული, მამამისი მანქანიდან ჩამოვსვი და ცხედრის გასახვევად ცელოფანი დავუტოვე. ვიფიქრე, რომ ოთხი საათი მაინც დაგვჭირდებოდა სხვების საფლავებამდე მისასვლელად, მათ ამოსათხრელად და უკან გამოსაბრუნებლად. ამასობაში ამასაც თავისი შვილი გამზადებული ეყოლება წასასვენებლად-მეთქი და დანარჩენ მშობლებთან ერთად, გზა გავაგრძელე.

ამოვთხარეთ ოცი კაცი, ცელოფნებში გავახვიეთ და უკან დავბრუნდით. მოვედი უკან და ვხედავ, ამ კაცს ხელი არ უხლია თავისი შვილის საფლავისთვის. შეეშინდა ამოთხრა. ალბათ, არ ვიყავი მართალი, მაგრამ ძალიან გავუბრაზდი. ომის დროს სულ სხვა ემოციებია. მე თვითონ მიკვირს ასეთი მკაცრი როგორ ვიყავი.. სხვა გზა არ მქონდა და იმიტომ. ჩამოვედით ყველანი მანქანიდან, ერთად ამოვთხარეთ ის ბავშვი და წამოვასვენეთ.“

„შეუსრულებელი მისია“

„1993 წლის 7 აპრილს აღდგომა იყო. გადავწყვიტეთ აღდგომას ტყვეთა დიდი გაცვლა მოგვეწყო დიდი კატერით, რომელზეც თუ კარგად გავტენიდით, 300 კაცი ეტეოდა. გუდაუთიდან მოყოლებული ქრთველები სოხუმში უნდა ჩამოგვეყვანა, აფხაზებს კი პარალელურად სოხუმიდან გუდაუთისკენ აფხაზები უნდა გაეყვანათ. ეს ამბავი ყველამ იცოდა და ერთი ამბავი იყო ატეხილი.

ხალხით გატენილი გემით მოვცურავდით სოხუმისკენ და გზაში დაგვაღამდა. შუქები ანთებული გვქონდა, რომ მტერში არ შევშლოდით.. კელასურთან „შილკები“ დაგვცხეს, ჩვენებმა, რა თქმა უნდა. გემს რომ რაკეტა მოხვედროდა, აუცილებლად ჩაიძირებოდა. მე ცურვა ვიცი და შესაძლოა გადავრჩენილიყავი, მაგრამ მოხუცებს რა ეშველებოდათ? დავიწყე რაციაში გინება, ვინ ისვრის მისი დედა-მეთქი. აღდგომა ღამეს მაგინებინეს, მით უმეტეს, რომ გინება საერთოდ არ ვიცი. გემზე შუქები ჩავაქრეთ, მიზანში რომ ვერ გაერტყათ. სანამ არ გათენდა, ნაპირს ვერ მივუახლოვდით. მერე ყველა გააფრთხილეს, რომ აღარ უნდა ესროლათ და ხალხი ნაპირზე გადმოვსვით.

უბედურება ამით არ დამთავრებულა. თითქოს მოულოდნელად დესანტი გადმოგვესხას, ამ გაჭირვებულ ხალხს მატარებელიც არ დაახვედრეს ზუგდიდისკენ რომ წაეყვანა.

დამძიმებული, გათანგული წამოვედი სახელმწიფო აგარაკისაკენ, სადაც ვცხოვრობდი. შემოვედი აგარაკის ეზოში და კარი ღია დამხვდა, დაცვას ღრმა ძილით ეძინა. აღდგომა რომ იყო, შეიძლება იმიტომ. ე.წ სტალინის აგარაკზე მესამე სართულზე შევარდნაძეს ეძინა. მე სხვენზე ვიძინებდი ხოლმე. ავედი მესამე სართულზე. შევარდნაძის დაცვასაც ეძინა. გულგატეხილმა გავიფიქრე, ეს რომ აფხაზებმა იცოდნენ, რა ადვილად გააგორებდნენ შევარდნაძეს-მეთქი.“

სიურეალიზმი

„ომმა მთლიანად შემცვალა. ჩემთვის ადამიანის სიცოცხლე ძალიან გაუფასურდა. მაგალითად, ცუდ რამეს ვამბობ, მაგრამ ასეა, პანაშვიდებზე თითქმის არავის არ ვუსამძიმრებ, ვიცი, გარდაცვლილს პატრონი ჰყავს და მიხედავს. მახსოვს, შრომაში ერთ დღეში ორმოცი ბიჭი დავმარხე ჩემი ხელით. საშინელი სურათი იყო, ნახევარზე მეტი ცხედრები ღორებს შეეჭამათ. რა შაბათი, რა კვირა ან წესის აგება, სასწრაფოდ დასაფლავება სჭირდებოდათ. ამან ძალიან იმოქმედა და სიკვდილზე გაცრეცილი გრძნობები მაქვს. იმდენი სიკვდილი ვნახე იმ დროს, რომ მას სერიოზულად ვეღარ აღვიქვამ.

1993 წლის 17 მარტის შემოტევა ჩვენებმა გენიალურად მოიგერიეს. ამ ბრძოლის შემდეგ ძალიან ბევრი აფხაზი მიცვალებული დარჩა ჩვენს მხარეს. სამოცამდე გვამი ეყარა მინდორზე. აქოთებული იყო იქაურობა. აფხაზებს მათ უსაფრთხოდ გადასვენებაში ვეხმარებოდი. სანამ აფხაზები მოვიდოდნენ, ვიჯექი გახრწნილ გვამებს შორის და ვკითხულობდი ივან ბუნინის „ჟიზნ არსენევას“.

საშინელ ადამიანებთან მიწევდა ურთიერთობა. ისინი დღისით ტყვეებს აწამებდნენ, საღამოს დროს ქეიფში ატარებდნენ, რაც ჩემთვის ძალიან მიუღებელი იყო. ამიტომ ამისგან დისტანცირება მინდოდა და მერე ეს დისტანცირება საზოგადოებაზეც გადავიდა. უფრო გულჩათხრობილი და მარტოსული გავხდი. მივხვდი, რომ ადამიანები ძალიან უსამართლოები არიან. ამიტომ, ომის შემდეგ, მათ ნაკლებად ვენდობი. ყველასგან უფრო დისტანცირებული ვარ. ადამიანი ყველაფრის მკადრებელია. ომის დროს ის თავის გადარჩენას ყველას და ყველაფრის ხარჯზე ცდილობს, რაც საშინელებაა.

მებრძოლები, რომლებიც სანგრებში ერთად იყვნენ, მეგობრდებოდნენ.

მე სულ მარტო ვმუშაობდი და სულ ვერაგობას ვხედავდი. ტყვეები ბევრ რამეს მიყვებოდნენ, ამიტომ ვიცოდი, თუ რა ვერაგობით აღმოჩნდნენ ტყვეობაში. ვადარებდი როგორ ამაზრზენად ექცეოდნენ ტყვეებს ორივე მხარეს.“

სიკვდილის ლამაზი ხეობა

„სოხუმთან ახლოს აპიანდის მთაა. იქ აფხაზებმა თანამებრძოლის, ვინმე მაიჩაძის გვამი დაკარგეს. ბიჭვინთის ბატალიონი ფეხს არ იცვლიდა, სანამ მაიჩაძეს არ ვიპოვნით, პოზიციიდან ფეხს არ მოვიცვლითო. აფხაზების ბატალიონის მეთაური გვარად შენგელია იყო. მითხრა, დედამისს ცხედარი რომ არ ჩავუტანო, მეტყვის ჩემი შვილი ქართველი რომ იყო, მაგიტომ დატოვეო. სანამ არ გადავასვენებთ, აქედან არ წავალთო.

ვიდრე აპიანდას მთაზე მაიჩაძის გვამის ძებნას დავიწყებდი, აფხაზებმა ორი ქართველი მოკლეს. ასევე მძევლად აიყვანეს სოხუმჰესის მთელი მოსახლეობა, გვამს თუ მოგვცემთ, ტყვეებს მერე გავათავისუფლებთო. ქართველები გადაირივნენ - შენ ხომ არ გაგიჟდი, აფხაზებმა 20 წუთის წინ, ორი მებრძოლი მოგვიკლეს და შენ კიდევ ვიღაც მოღალატე ქართველის გვამის აფხაზებისთვის გადაცემა გინდაო. ამის გამო, აქვე შუბლს გაგიხვრეტთო. რას ლაპარაკობთ-მეთქი, მთელი სოფელი მყავდა გამოსახსნელი. ამაზე მითხრეს, ერთი იმათი დედაც, ეგენიც მოღალატეები არიან, რატომ აქამდე არ დატოვეს იქაურობაო.

სამი საათი გვქონდა გაწევ-გამოწევა, მერე გვამის მოსაძებნად წავედი. თეთრი დროშით წასვლას აზრი არ ჰქონდა, ისეთი ნისლი იყო. ძლივს ვიპოვნე გვამი. გვამის გადაცემიდან ერთი საათის შემდეგ, სოფელიც გაათავისუფლეს.

ბზიფის ხეობა ულამაზესია. ზღაპრული სანახაობა ვნახე. ხეობა თეთრი ღრუბლებით იყო გამოტენილი და ხეობის შიგნით ძალიან ციოდა. ხეობის გარეთ კი ხვატი იდგა. ქარს გუნდ-გუნდად გამოჰქონდა ხეობიდან ღრუბლები და ისინი გარეთ უცებ ქრებოდნენ... და აქეთ ადამიანური უბედურება. ტყვე რაჭველები გამოგვყავდა სამშვიდობოზე. - შვილო, პაატა აფხაზებმა პასპორტი დამიხიეს და რა მეშველებაო, მოთქვამდა ბებია - პასპორტის დედაც ვატირე, დაანებე ბებია, პასპორტს თავი და ჩაჯექი მანქანაში-მეთქი.

გუმისთაზე ხევია ულამაზესი. ირგვლივ ბზის ხეების უღრანი ტყეა. პირველად ვნახე ბზის ხე. მინდოდა ხევში დიდხანს მეყურებინა და სილამაზით დავმტკბარიყავი, მაგრამ აფხაზი სნაიპერი არ მიშვებდა. ანდა, რა დროს სილამაზე იყო, ჩვენი ერთი ბატალიონი მთლიანად დაიღუპა იქ და მათ გადმოსვენებაზე საჩქაროდ უნდა გვეზრუნა.

რკინიგზის ხიდზე ვიჯექი და აფხაზებს ველოდებოდი. ირგვლივ ყველაფერი დანაღმული იყო. ჩვენები მეუბნებოდნენ დანაღმული ადგილისთვის გვერდი როგორ ამექცია და აფხაზებს ველოდებოდი, მათ მეგზურს მეორე მხარეზე ასევე უსაფრთხოდ რომ გადავეყვანე. ზურგჩანთა სულ თან დამქონდა და სანამ ველოდებოდი, წიგნის კითხვა დავიწყე. ვიღაცის ხმა შემომესმა, თავი ავწიე და ვხედავ, დანაღმულ ველზე ვიღაც ქართველი მოაბოტებს. - „რას შვები, სად მოდიხარ, დანაღმულია-მეთქი,-ვუყვირე. უცებ გაშეშდა. მერე კივილი დაიწყო, რა მეშველება, უკან როგორ გავიდეო. მაშველი გამოვიძახე და უკან სხვებმა წაიყვანეს, ვეღარ ინძრეოდა. მიკვირს დანაღმულზე 5-6 მეტრი ისე გადმოიარა, არ აფეთქდა. ღმერთმა გადაარჩინა.“

რატომ არ უყვარს ხელისუფლებას და პირიქით

„საქართველომ უახლოეს წარსულში ორი მძიმე ომი გადაიტანა ცხინვალსა და აფხაზეთში და ხელისუფლებაში არ არის იქ ნაომარი ხალხი. ეს ცუდი არ არის, მაგრამ მათ ომის პროპაგანდის უფლება ნაკლებად აქვთ. მეოცე საუკუნემ დაადასტურა, რომ ომით პრობლემები არ წყდება. ამერიკამ ვერ გადაწყვიტა ომით ერაყის პრობლემა. მშვიდობას ალტერნატივა არ აქვს. ოღონდ მშვიდობასაც დაგეგმვა სჭირდება. ჩვენთან არც ომია და არც მშვიდობა. სამხედრო რიტორიკა უნდა შეწყდეს. მშვიდობის დაგეგმვა ირაკლი ალასანიამ დაიწყო და უმალვე უცნაური მიზეზით ნიუ-იორკში გაუშვეს. აფხაზებმა აღიარეს, რომ ალასანია პირველი ქართველი იყო, რომელმაც გვკითხა -„რა გაწუხებთ, აფხაზებო, რა პრობლემები გაქვთ“?

ამის შემდეგ, სერგეი შამბა თბილისში ჩამოვიდა, ქუჩაში ისეირნა და შარდენზე რესტორანშიც დაჯდა. სუვენირები იყიდა. ეს პოლიტიკური ჟესტი იყო. ჩემი აზრით, სააკაშვილი მას შემთხვევით მაინც უნდა შეხვედროდა სადმე ვახშამზე, მაგრამ ის ამ დროს, სამხედრო ფორმაში გამოწყობილი, ოქრუაშვილთან ერთად სენაკის სამხედრო ბაზაზე იმყოფებოდა.

ტერიტორია არ არის მთავარი. მთავარი ხალხია. ჩვენ ამ ხალხის დაბრუნებაზე უნდა ვიზრუნოთ, ხალხს კი ტერიტორიაც მოყვება.

ნატო-ში გაწევრიანებით, ვერც დავიბრუნებთ და ვერც დავკარგავთ აფხაზეთს. ნატო-ში გაწევრიანებით ბევრი კარგი მოხდება საქრთველოში, სასამართლო დამოუკიდებელი გახდება, მეტი დემოკრატია გვექნება. ამიტომ მინდა იქ გაწევრიანება. ამასთან, ნატო გაანეიტრალებს რუსეთის ზეგავლენას და პრობლემის გადასაწყვეტად, აფხაზებთან პირისპირ დაგვტოვებს. ნატო ჩვენ, ჩვენი პრობლემებით მიგვიღებს. მისი იურისდიქცია გავრცელდება იქამდე, სადამდეც ვრცელდება საქართველოს იურისდიქცია. პოლიტიკაში მიზნად აუხდენელი ოცნებები არ უნდა დავისახოთ. თუ 2009 წელს მაპ-ში მიგვიღეს, შემდეგ 3-4 წელიწადში შესაძლოა ნატოს წევრები გავხდეთ.

ხელისუფლება ტყუილში გამოვიჭირე და საზოგადოებას შევატყობინე, რომ სამი სტუდენტი იმდენი ხანი ციხეში, მხოლოდ აფხაზების უზნეო საქციელის გამო არ იჯდა. ეს ჩვენი ხელისუფლების დანაშაულიც იყო. აფხაზები მათი გათავისუფლების სანაცვლოდ, მარტში გაუჩინარებული დავით სიგუას თაობაზე, რაიმე სახის ინფორმაციას ითხოვდნენ. ჩვენები ამტკიცებდნენ, რომ სიგუაზე არაფერი იცოდნენ. ამ სიჯიუტის გამო მოუხდათ სტუდენტებს ციხეში დიდხანს ყოფნა.

ყოველ დღიურად გალიდან ზუგდიდში და ზუგდიდიდან გალში ათასობით ადამიანი გადადის. ზოგს იქედან აქეთ, ზოგსაც აქედან იქეთ გადააქვს ინფორმაცია. აფხაზებმა ზუსტად იცოდნენ ვინ გაიტაცა სიგუა და ამიტომ ითხოვდნენ ჩვენგან ინფორმაციას. როგორც იმ მაიჩაძის შემთხვევაში, აფხაზებს ახლაც უნდოდათ ეჩვენებინათ, რომ ბოლომდე დაიცავდნენ იმ ქართველებს, ვინც მათთან ითანამშრომლებდა.

27 აპრილს დამიკავშირდნენ გალიდან და მითხრეს, სამეგრელოს გუბერნატორმა სიგუაზე არაფერი არ იცის და იქნებ „კგბ“-შნიკებზე გაგვიყვანოო. სამი-ოთხი კაცის გვარი დამისახელეს, დავეხმარე. 29 აპრილს შემატყობინეს, რომ პროცესი დაიწყო და 2 დღეში სტუდენტებს გავათავისუფლებთო. ქართულმა მხარემ ითანამშრომლა აფხაზებთან და სტუდენტები ოთხ დღეში გაათავისუფლეს. ასეთი 4 დღე შეიძლებოდა გაცილებით ადრე ყოფილიყო, ვინაიდან აფხაზებისთვის ამათ ახალი არაფერი უთქვამთ. ეს ინფორმაცია ჩვენებს 1 მარტიდან ჰქონდათ.

ახლა, იმედი მაქვს, სიგუაზე სრული ინფორმაცია ექნებათ აფხაზებისთვის გადაცემული, მიუხედავად იმისა, როგორია ეს ინფორმაცია.“

გმირები სხვანაირად იქცეოდნენ

„მე ამ ბავშვებს არაფერში ვამტყუნებ, ისინი პატრიოტები არიან. არც იმისთვის ვამტყუნებ, რაც სოხუმში ტელევიზიით თქვეს. ასობით ტყვე მყავს ნანახი, რომლებიც იძულებულები იყვნენ, რაღაც ეთქვათ იმისათვის, რომ თავიანთი მდგომარეობა შეემსუბუქებინათ. მანამდე ირანში, თუ გახსოვთ, ბრიტანელი მეზღვაურები დააპატიმრეს და მათაც რაღაცეები ილაპარაკეს. ამიტომ ცალი ყურითაც არ მომისმენია, რაც მათ სოხუმში თქვეს. არ მაინტერესებდა. არც ის მაინტერესებდა, რას იტყოდნენ გათავისუფლების შემდეგ თბილისში - გულწრფელები ვერ იქნებოდნენ, რადგან აქაც ზეგავლენის ქვეშ იყვნენ. ვიმეორებ, მათ ცუდი არაფერი ჩაუდენიათ, მაგრამ რაც შეეხება გმირობას, არ შეიძლება ამ სიტყვის გაბიაბურება. თუკი ამათი ქცევა გმირობა იყო, მაშინ რა არის ის, რაც აფხაზეთში, მართლა გმირებმა ჩაიდინეს?

როდესაც ჩვენებმა გაგრა დატოვეს, ერთ-ერთ მოსახვევში ჩასაფრებულმა ქართველმა, მარტომ ნახევარი საათით შეაჩერა მთელი აფხაზეთის არმია. სანამ ტყვიები არ გაუთავდა, იბრძოლა, მერე მოკლეს. ჩეჩნებმა მითხრეს, ასეთი 10 მებრძოლი რომ გყოლოდათ ქართველებს, მეორე მხარეზე ვერ გადმოვიდოდითო.

კიდევ ერთმა ქართველმა, იღლიებში ლიმონკები ამოიდო და ისე ჩაბარდა მტერს. როცა უთხრეს, ხელები მაღლა აწიეო, აწია, ლიმონკები ჩამოიყარა და მათი ოთხი მებრძოლი იმ ქვეყანაში გაიყოლა.

ამ სამ სტუდენტს კი გმირობა, ალბათ, კომპენსაციად მისცეს, თვენახევარი რომ ზედმეტად ამყოფეს სოხუმის ციხეში.“

სახალხო „ნახევარ-მცველი“

„აფხაზეთის პრობლემას კარგად ვიცნობ, ამიტომ ხელისუფლებას ხელს ვუშლი არარსებულ წარმატებებზე პიარ-კამპანიის მოწყობაში. ამის გამო ჩემი ჩაძირვა გადაწყვიტეს და აგენტად გამომაცხადეს. უნდათ საზოგადოება ამაში დაარწმუნონ, რომ მერე თქვან -„განა შეიძლება მოღალატემ, რუსეთის აგენტმა რამე კარგი თქვას“?

თუ ქართული საზოგადოებაც განსხვავებულ აზრს, რუსეთის აგენტის იარლიყს ჩამოკიდებს, მაშინ მე არ მინდა ასეთ საზოგადოებაში ცხოვრება. ისე, შვილები იმ პერიოდში აგენტობის გამო ჯეიმს ბონდს მეძახდნენ. მეზობლებიც ხუმრობდნენ და ჩემს შვილებს „შპიონოვიჩებს“ ეძახდნენ. ეს სერიოზულად არავის მიუღია.

ეგვიპტეში უნიკალური ძეგლი დგას, ტუტანჰამონის სვეტი. ეს სვეტი დაფარულია ფარაონ ხატშეპსუტის აგებული გუმბათით. ხატშეპსუტმა სვეტი კი არ დაანგრია, დიდი გუმბათი ააშენა და ამით გადაფარა სვეტი. შენ ჩემზე უკეთესი გააკეთე და ამით იყავი უკეთესი. მე თუ ზღვაში ნავით მივცურავ, ნავს კი ნუ გამიხვრეტ, რომ ჩავიძირო, თუ მაგარი ხარ, მატორიანი ნავით გამასწარი. მარტო ჩემი ჩაძირვა საქმეს არ არგებს, უკეთესი რამ მოიფიქრონ და შესთავაზონ აფხაზებს.

სანდრო კავსაძის კომიტეტში მე, გია ბარამიძე და მიხეილ სააკაშვილი ერთად ვმუშაობდით. როცა აფხაზეთში ომი დაიწყო, ჩვენ ომში წავედით, სააკაშვილი ამერიკაში წავიდა. ამაში ცუდს ვერაფერს ვხედავ, მაგრამ როცა თვითონ მოუწოდებს სტუდენტებს, რომ თუ საჭირო გახდება, კალამი გვერდზე გადადონ და იარაღი აიღონ, ეს უხერხულია. მას ეს შანსი თავად ჰქონდა და კალამი არ გადაუდია.

როდესაც მიხეილ სააკაშვილი იუსტიციის მინისტრი გახდა, მეც მასთან ვმუშაობდი. შევარდნაძის რეჟიმის პირობებში ციხის რეფორმა დავიწყეთ. მინისტრ სააკაშვილის დროს კანონიერი გზით, 8 ათასი პატიმრიდან მათი რაოდენობა 6 ათასამდე შევამცირეთ. პრეზიდენტ სააკაშვილის დროს კი პატიმართა რაოდენობა 16 ათასი გახდა. მან უღალატა თავის პრინციპებს და ამიტომ აღარ ვარ მის გვერდით. მისთვის დემოკრატია მხოლოდ ხელისუფლებაში მოსასვლელი საშუალება აღმოჩნდა.

გიგა ბოკერიამ სიტყვა-სიტყვით მითხრა, თუ ენას კბილს დააჭერ, შეიძლება სახალხო დამცველად დაგნიშნონო. ბუნებრივია, ამაზე ბევრი არ მიფიქრია, უნდა გავყიდულიყავი და რაღა გამოვიდოდა. მე ვერ გავჩერდებოდი გირგვლიანის, რობაქიძის მკვლელობებზე. მიუღებელია, როცა სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე, ადამიანის უფლებების დაცვა პრინციპული საკითხი აღარ არის.

დემოკრატიის საკითხს მე ფილოსოფიურად ვუდგები. თუ არ გვაქვს დემოკრატია, ე.ი არ ვიმსახურებთ მას. მთელი აფრიკა და აზია ასე ცხოვრობს. დედამიწაზე მოსახლეობის მხოლოდ 20 პროცენტი ცხოვრობს დემოკრატიის პირობებში - ევროკავშირი, ამერიკა, კანადა, ავსტრალია, ახალი ზელანდია და იაპონია.“

ისევ ბუნინი, ბროდსკი, ჯაზი და ბლუზი

„უკვე ვთქვი, რომ საზოგადოებასთან გაუცხოებული ვარ-მეთქი, ამიტომ, საყრდენს პოეზიასა და მუსიკაში ვპოულობ. ივან ბუნინის, ლიტერატურაში ნობელის პრემიის პირველი რუსი მწერლის საუკეთესო მცოდნე ვარ საქართველოში. ეს რუსეთის აგენტობისთვის, შეიძლება კარგი საბაბი იყოს, ბუნინი უყვარს და ალბათ რუსეთის აგენტიც იქნებაო. ბროდსკი ამბობდა - წიგნი უფრო სანდო მეგობარია, ვიდრე მეგობარი ან შეყვარებულიო.

ჯაზისა და კლასიკურ მუსიკის 1500 ძველი ფირფიტა მაქვს. ფირფიტებს სტუდენტობიდან ვაგროვებ, რასაც ყაზანში ვერ ვშოულობდი, კუბელ ჯგუფელებს ჩამოჰქონდათ და მჩუქნიდნენ. ისინი ამერიკელებს ვერ იტანდნენ და ამერიკელი შემსრულებლების უნიკალურ ფირფიტებ მაძლევდნენ. გლენ მილერის, ჯონი ჰუკერის თითქმის ყველა ფირფიტა, ასევე ბლუზის ერთ-ერთი საუკეთესო კოლექცია მაქვს.“

ისტორია

ავტორი: თამარ ბაბუაძე
ფოტო: გოგიტა ბუხაიძე, პირადი არქივი

ფოტო: პირადი არქივი

„გამარჯობა, ძალიან სასიამოვნოა. მე ეკა ვარ“ - მოხდენილი მოძრაობით ჯდება მანქანაში და დახვეწილი მოძრაობით მიწვდის ხელს. საერთოდ, ძალიან დახვეწილი მანერა აქვს სიარულისაც, ლაპარაკისაც და გაღიმებისაც. თუმცა, მანერული მაინც არ ეთქმის. მით უმეტეს, მანერებზე მეტად, ახლა მისი პოლიგლოტობა მაოცებს. ერთი წუთით, უკაცრავადო - გვიბდიშებს ქართულად და ტელეფონზე რომელიღაც საპატიო ჩინოვნიკს არაბულად ელაპარაკება. მეორე ხაზზე მეუღლე ელოდება. ჩინოვნიკს უთიშავს და ქმართან ერთვება, ამჯერად გერმანულ-ინგლისურად. უკვე მეორედ რომ ამბობს, უკაცრავადო და ტელეფონს ძირს დებს, 3 წუთზე მეტი არ არის გასული. თუმცა, ეს არ არის ეკას რეკორდი. მას შეუძლია, გაცილებით ნაკლებ დროშიც ხუთ სხვა და სხვა ენაზე იმგვარი გრძელ-გრძელი და აკადემიური ფრაზებით იმსჯელოს, როგორც ელჩს ეკადრება.

ეკატერინე მაიერინგ-მიქაძე საქართველოს ელჩია ახლო აღმოსავლეთის სამ ქვეყანაში: იორდანიის ჰაშიმიტურ სამეფოში, ერაყში და ლიბანის რესპუბლიკაში. 2006 წლამდე კიდევ საუდის არაბეთი, გაერთიანებული არაბეთის ემირატები და ქუვეითი ებარა. ამჯერად იორდანიის დედაქალაქ ამანში ცხოვრობს, ისე კი, მისი მისამართი, თუ ნახალოვკას არ ჩავთვლით, მთელი არაბული სამყაროა. ასეა, თითქმის უკვე უხსოვარი დღიდან.

ფოტო: პირადი არქივი

ელჩთან ურთიერთობა თავისებურ ეტიკეტს მოითხოვს. ეკასთან ურთიერთობას კი ეს ეტიკეტი მინიმალურად სჭირდება. ძალიან ენერგიული და მეგობრულია; ძალიან საინტერესო ამბებს ჰყვება და, ალბათ, ამიტომაც გავბედე, მისი ისტორია ეკასთან ოფიციალური ინტერვიუს ჩაწერის გარეშე მომეთხრო. ამ ოთხი დღის მანძილზე ეკა ხომ სრულუფლებიანი ელჩის მოვალეობებს თავისივე სურვილით უთავსებდა ჩვენს მასპინძლობასაც და გზადაგზა - რესპონდენტობასაც. წინ კი დიდი გზა გვქონდა. ჩვენი პირველი იორდანული დღე ელჩის უქმეს დაემთხვა. ამიტომ, ეკა სიხარულით წამოგვყვა აზრაქში. სიტყვა აზრაქი ლურჯს ნიშნავს, ადგილი კი ისტორიული ოაზისის აღმნიშვნელია. აზრაქში უწინ მექასა და მედინაში მიმავალი პილიგრიმები სულის მოსათქმელად ჩერდებოდნენ. ახლა გამოსაზამთრებლად ფრინველები მოფრინავენ. ამიტომ აქაურობა „ბერდვოჩერებს“ უყვართ ძალიან. საქართველოდან ფრინველებიც აქ იზამთრებენ. აქ სოფელიც ყოფილა, სადაც მე-19 საუკუნის ბოლოს რუსეთიდან გამოქცეული კავკასიელები ცხოვრობენ. ჩერქეზები იორდანიის მეფის სამსახურში ჩადგნენ და ელიტარულ მებრძოლებად იქცნენ. დღეს მეფის საპატიო გვარდია ჩერქეზების გვარდიაა. ამ ისტორიულ და გეოპოლიტიკურ მიმოხილვას ეკა სხაპასხუპით გვიტარებს. ისე გვმასპინძლობს, როგორც ადგილობრივი. და პრინციპში ცოტათი არის კიდეც ადგილობრივი. როგორც ადრეც მოგახსენეთ, აღმოსავლეთი ხომ მისი სამყაროა უხსოვარი დროიდან.

. . .

ეკა ამანის ცენტრში ცხოვრობს. ზუსტად, რომელ ცენტრში არ ვიცი, ამანს თვრამეტი ცენტრი მაინც აქვს, მაგრამ ცენტრი რომაა ვიცი - მის სახლს უამრავი მაღალსართულიანი ბიზნესცენტრი და ქვის ვილა აკრავს გარშემო. ამანში ყველაფერი მოთეთრო ფერის ქვითაა ნაშენი. თვით ეს მდიდრული ვილებიც. არქიტექტურაც ძირითადად ერთნაირია: კვადრატი სახლები, კვადრატი ფანჯრებით, დიდი ყორეებით და თვალის გასახალისებლად - თითო-ოროლა პალმით. ამ ვილების უმრავლესობა სპარსეთის ყურედან დაბრუნებულ იორდანელთა მდიდარ ფენას ეკუთვნის. ისინი სპარსეთის ყურეში წლების წინ გადასახლებულან, გამდიდრებულან, ახლა უკან დაბრუნებულან და ამანში - ამ მშენებარე ქალაქში - თვითონაც ჩაუდგამთ ერთი-ორი ვილა. ერთი ქვის სასახლე განსაკუთრებით შთამბეჭდავია თავისი ზომებით - მეფე აბდულას სასახლე ხომ არ არის-მეთქი - მიხარია. არა, ეკა მპასუხობს, ეს პაკისტანის ელჩის რეზიდენციააო.

საქართველოს ელჩის რეზიდენცია კი ამანის მასშტაბებთან შედარებით ძალიან პატარაა, ჩვენი ქვეყნის ზომის შესაბამისი. სახლი ერთსართულიანია, მაგრამ ყველაზე ევროპული ფასადით, რაც კი აქ მინახავს. ალბათ, იმიტომ რომ ამ სახლში ევროპელები ცხოვრობენ: ეკას მეუღლე გრეგორ მაიერინგი, გერმანელია და უკვე წლებია, ახლო აღმოსავლეთში ამერიკული და ევროპული საერთაშორისო ორგანიზაციების მენეჯმენტი აბარია. გრეგორი ამანის ქუჩებში ისეთივე შლიაპით დადის, როგორც ინგლისურ დეტექტივებში მაგარ გამომძიებლებს ახურავთ ხოლმე და შიგადაშიგ სიგარასაც აბოლებს. ასეთ დროს რომ ვხედავ, მუდამ თანამზრახველივით ვუღიმი, დაახლოებით ამ ღიმილით: „ვიცი, ვიცი, რასაც ნიშნავს ეგ შენი შლიაპა, თან ევროპა გენატრება, თანაც აღმოსავლეთისადმი კეთილ ირონიას გამოხატავ და თან ამ პოზით აფიქსირებ, რომ რაც არ უნდა არაბივით ლაპარაკობდე არაბულს, მაინც სტუმარი ხარ, სხვა სამყაროდან“. ჩემს ჩახლართულ და ერთი შლიაპისთვის ზედმეტად ფილოსოფიურ ფიქრს ცხადია, გრეგორი ვერ ხვდება. დასხედით, დასხედით, დაელოდეთ, ეკა ახლავე მოვაო - გვეუბნება პასუხად, ღიღინ-ღიღინით დადის ოთახებში და საგრიკას სთხოვს, სტუმრებს ყინულიანი ვისკი მოართვიო.

შავი საგრიკა საქართველოს ელჩის სახლის შრი-ლანკელი წევრია. ერთ მშვენიერ დღეს ეკას სახლის კარზე დააკაკუნა და დამლაგებელი ხომ არ გჭირდებათო, ეკას ჰკითხა. ასეთი რამ იორდანიაში ხშირად ხდება. მოგეხსენებათ, ეს ქვეყანა ყველაზე მშვიდი და პერსპექტიულია მთელ სამეზობლოში და დროებით მუშაობის მსურველი ემიგრანტებიც - არალეგალურ-ლეგალურები უხვად აწყდებიან, არა მარტო ერაყი-პალესტინიდან, ჩინეთიდან, შრი-ლანკიდან და ფილიპინებიდანაც კი.

ფოტო: პირადი არქივი

ეკამაც კართან მორიდებულად მდოგმი შრი ლანკელი გოგო შინ შეიყვანა, კარგა ხანს ესაუბრა. და საგრიკას ემიგრანტული თავგადასვლის მოსმენის შემდეგ, დაიტოვა. ეს სამი წლის წინ მოხდა. მას შემდეგ საგრიკა მეიერინგებთან ცხოვრობს და ეკასთვის გაცილებით მეტია, ვიდრე დამლაგებელი. ის დღეს ეკას სახლის დიასახლისია. როცა ადამიანს შენს ჭერ-ქვეშ ცხოვრების უფლებას აძლევ, სხვანაირად როგორ უნდა იყოსო, უკვირს ეკას და საგრიკას ემეგობრება კიდეც. მაგალითად: რა ლამაზი თმა გაქვს-მეთქი, ვეუბნები ეკას. სახლში ვიღებავ, მარტო მე და საგრიკამ ვიცით, როგორ ჯდება ეს ფერიო და საგრიკას დაქალივით უკრავს თვალს. მერე ხედავს, როგორ წვალობს საგრიკა ჯინ-ტონიკის გაზავებისას, მე ვავიყდები, ქართულს წამიერად ანაცვლებს არაბულით და საგრიკას გაცხარებით აყრის: დაანებე თავი შენ, სასმელს მე დავასხამ, წადი შენს ოთახში, შენს საქმროს მიხედეო. თავისუფალ დროს საგრიკა და მასზე კიდევ უფრო შავი საქმრო საგრიკას ოთახში იატაკზე სხედან და ნარდს თამაშობენ.

ეკა, გრეგორი და საგრიკა კი, ხანდახან პოლიტიკურ საკითხებსაც წყვეტენ ერთად.. ერთხელ, საგრიკას დედა, რომელიც იორდანიაში ცხრა თვის განმავლობაში ერთ ოჯახში უხელფასოდ მუშაობდა, დამქირავებლის სახლიდან გაიქცა და თავი შრილანკელების თავშესაფარს შეაფარა, სანამ თავის სამშობლოში დაბრუნდებოდა. იქ მსგავს მდგომარეობაში 150 სხვა ქალიც იყო. შობა მოდიოდა. შეწუხებულმა ეკამ, ამერიკელი ქალების დახმარებით, შეაგროვა ზამთრის ტანსაცმელი და თავშესაფარში მივიდა. იქ კი არაფრით შეუშვეს, თქვენი დახმარება არ გვჭირდება, ამ ქალებს არაფერი აწუხებთო. მაშინ ეკამ საგრიკას რამდენიმე მაისური და რამდენიმე სვიტერი ჩააცვა - დედაშენს რომ ნახავ, გაიხადე, გადაეცი და უთხარი, სხვებსაც მისცესო. საგრიკამ პირნათლად შეასრულა ეკას დავალება და ასე ხდებოდა რამდენიმე დღის განმავლობაში, სანამ ემიგრანტებისთვის განკუთვნილი ტანსაცმელი მთლიანად მათ საკანში არ შეიტანა.

ეკას სახლში სრული ინტერნაციონალის შესაქმნელად, კიდევ ორი წევრი ჰყავს - აივა და ფლავიო. ფლავიო არაბული უდაბნოს მწევარია, აივა - იერუსალიმელი „დვარნიაშკა“. ფლავიოს და აივას ეკა შვილებს ეძახის. ეკამ, ფლავიო დაბერდა და ცოტა მოსუქდა, საერთოდ აღარ ინძრევა, ძალიან გაზარმაცდა და ამიტომაც დაკარგა ყველა ის თვისება და ფორმა, რაც მწევარს უნდა ჰქონდესო. აი, აივა კი, არისტოკრატი წინაპრებით არასოდეს გამოირჩეოდა, მაგრამ არისტოკრატულად კი იქცევა: წყნარია, უყვარს როცა ყელზე ეფერებიან და უყვარს წიგნები - ბიბლიოთეკაში შედის და წიგნებს ყნოსავს ხოლმე. ერთხელ კი თაროებიდან გადმოყარა და სახლში დაბრუნებულ ეკას იატაკზე, გადაშლილ წიგნებში ჩაძინებული დახვდა. ყველაფერი „წაეკითხა“, ფუკუიამაც და ძველბერძნული ტრაგედიებიც.

ფოტო: გოგიტა ბუხაიძე

ფოტო: გოგიტა ბუხაიძე

მოკლედ, ამ სახლში ისრაელური ღრენა, შრი ლანკური სასიყვარულო ჩურჩული, არაბული თხოვნები, გერმანულ-ინგლისურფრანგული მსჯელობები და თითო-ოროლა სიტყვა ქართულიც ისმის ხოლმე. ეკას ეს ინტერნაციონალი ძალიან მოსწონს. არა იმიტომ, რომ მიეჩვია ასე ცხოვრებას, პირიქით: „არის რაღაც თვისებები, რომელთაც საკუთარ თავს დროთა განმავლობაში შენიშნავ ხოლმე. საზღვარგარეთ ხანგრძლივად ცხოვრების შემდეგ მივხვდი, რომ ბუნებრივად ასეთი ვარ - რასას, რწმენას, ენას ყურადღებას არ ვაქცევ. ადამიანებს ამ ყველაფრის მიღმა ვცნობ. ამიტომ არც ჩემი გერმანელი მეუღლის შეყვარება გამჭირვებია“.

ცოტა ქართული გრეგორსაც ესმის. არ ვიცი, როგორ ხასიათზეა ხოლმე ეკა მაშინ, როცა გრეგორს ქართულად მიმართავს, მაგრამ ასეც ხდება. გრეგორიც ყველაფერს ხვდება. საერთოდ კარგი სმენა აქვს და ზუსტად იმ ინტონაციით შეუძლია ქართული საჭორაო „გავგიჟდები“-ს წარმოთქმა, როგორც „გოგო, გავგიჟდები“-ს რეალურად ამბობენ ქართველი გოგოები. თანაც, ზუსტად მაშინ ამბობს ხოლმე ამ ფრაზას, როცა ჩუმად ზის, ჩვენი, ქართველების, ქართულ ქაქანს უსმენს და უკვე ბოლოს, პაუზის დროს, თავის „გავგიჟდები“-ს ლოგიკურ წერტილად სვამს. ესეც მისი კეთილი ირონიაა და იმის გამომხატველი, რომ გრეგორი „ქართულ პონტს“ მთელი სიღრმით წვდება. თუნდაც ეს რად ღირს: მეუბნება, „ცხელი შოკოლადი“ ალბათ ელიტარული პონტია. როცა მოგინდებათ, უფრო პოპულარული ჟურნალი გამოუშვათ, „ცხელი ფენოვანი“ დაარქვითო. რადგან თვითირონია მაღალ დონეზე მაქვს განვითარებული, საერთოდ არ მწყინს. პირიქით, გრეგორზე ვგიჟდები.

გრეგორი და ეკა კი ქართველ მხატვრებზე გიჟდებიან.

მისაღები ოთახის კედლებზე მეიერინგების სახლში ქართველი მხატვრების, სუთიძის, ცეცხლაძის და ზალდასტანიშვილების ტილოებია გამოკიდებული. იქვე საქართველოდან წლების განმავლობაში გამოგზავნილი სხვადსხვა სუვენირები აწყვია. ეს წვრილმანები, ალბათ, ეკას მოძალებულ ნოსტალგიასთან ბრძოლაში ეხმარება.

. . .

თუმცა, ნოსტალგიას ეკა უკვე შეეჩვია. პირველად საქართველოდან 1988 წელს გაემგზავრა. მაშინ 21 წლის იყო. რამდენიმე ქართველ სტუდენტთან ერთად ტუნისის უნივერსიტეტში არაბული და ფრანგული ენების შესასწავლად წავიდა.

მოკლედ, ტუნისი ეკას პირველი არაბული სამყარო იყო. მაგრამ ქართველ სტუდენტებთან ერთად მუდმივად ყოფნამ თავისი შედეგი გამოიღო: არაბული სამყარო მთელი თავისი სიღრმით ვერ გაითავისა. ისედაც, როგორც ეკა ამბობს, მოგონებები ხომ ისეთი რამეა, ერთმანეთს ფენა-ფენად ედება და ტუნისის შემდეგ იმდენი და ისეთი მძლავრი შთაბეჭდილებები მიიღო, რომ ტუნისი სხვა ფენებმა დაფარეს. „ტუნისისგან დამრჩა მხოლოდ აბსტრაქტული შეგრძნებების კოლაჟი: ყავის სუნი, ლურჯი წყალი, თეთრი სახლები“...

ეკას ტუნისში ყოფნას დაემთხვა 1989 წლის 9 აპრილის მოვლენებიც. ის ხვდებოდა, რომ უცხოურ ტელეარხებზე გასული ფრაგმენტები ბოლომდე არ გადმოსცემდა საქართველოში მომხდარ ამბებს. ერთი წლის შემდეგ დაბრუნდა და მიხვდა: ამ თავის პირველ ხანგრძლივ მგზავრობას ეკა იმდენად არ შეეცვალა, რამდენადაც საქართველო დახვდა შეცვლილი.

„ერთადერთი სიახლე, რაც ჩემს თავს ამ ერთ წელიწადში შევატყვე, იყო დიდი თავისუფლების შეგრძნება. ასეთი რამ მანამდე საქართველოში არასდროს არ მქონდა განცდილი. ისე კი, მე აქ უფრო შევიცვალე, უკან დაბრუნების შემდეგ. საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლის პერიოდმა შემცვალა“.

დიპლომატიასა და საერთაშორისო ურთიერთობებზე მანამდე არ უოცნებია. მაგრამ, რადგან ტუნისიდან დაბრუნებულმა მუშაობა კანცელარიაში, გელა ჩარკვიანთან დაიწყო, პოლიტიკურ ურთიერთობებში ჩაერთო და მოვლენების შუაგულში ტრიალი მოუხდა, მერე მიჰყვა და მიჰყვა. იცოდა, ამ სფეროში ბევრი რამ ჰქონდა შესასწავლი. ერთწლიანი ტუნისის გამოცდილება, იქ ნასწავლი ფრანგული და არაბული არაფერში ეყოფოდა. ამიტომ ახალ-ახალი გაცვლითი პროგრამების ძებნა დაიწყო. არაბული ამ დროს უკვე სრულყოფილად იცოდა. მაგრამ ამ ცოდნით არასდროს დაკმაყოფილებულა. „უცხო ენების ცოდნა ჩემთვის თვითმიზანი არ ყოფილა. ენა ჩემთვის უფრო საშუალება იყო, ხერხი - მიზნების მისაღწევად“, - ამბობს ეკა.

არაბული და ფრანგული ენები იარაღად მართლაც გამოადგა. და ზუსტად მაშინ, როცა საქართველოში აფხაზეთის ომი ტრიალებდა, ეკამ ორწლიანი სასწავლო გრანტი მოიპოვა, პარიზის პოლიტიკის მეცნიერებათა ინსტიტუტში სასწავლებლად გაემგზავრა და თანამედროვე არაბული სამყაროს ანალიზის პროგრამაში ჩაერთო. პარალელურად სორბონაშიც ისმენდა სემინარებს საერთაშორისო ურთიერთობებზე.

ეკა დღედაღამ სწავლობდა. პარიზის ლათინურ კვარტალში, უნივერსიტეტის საერთო საცხოვრებელში ოთახს ერთ ალჟირელ გოგოსთან ერთად იყოფდა. ეს ოთახი ყველაფერი იყო - სამკითხველოც, მისაღებიც და საძინებელიც. „ნამდვილი ცივილიზაციების შეხლა დაგვემართა. ღანია საღამოს ცხრა საათზე იძინებდა. ცხრაზე რა დამაძინებდა, ათასი წიგნი მქონდა წასაკითხი, ან რეფერატი მოსამზადებელი. რა უნდა მექნა, მოვხეტავდი ჩემს წიგნებს და რვეულებს და სამეცადინოდ საერთო საცხოვრებლის სარდაფში ჩავდიოდი. ის სარდაფი მგონი, მე აღმოვაჩინე... ერთი კუთხე მქონდა ამოჩემებული, ვიჯექი და ვმეცადინეობდი. ოთახში გამთენიისას ავდიოდი. დაღლილს ჩამეძინებოდა თუ არა, დაახლოებით ექვს საათზე ღანია მაღვიძებდა. დაემხობოდა და ლოცვას იწყებდა... მერე და მერე ჩემს სამალავს სარდაფში უსახლკაროებმაც მოაგნეს. მაგრამ არაფერი დაუშავებიათ. როგორც სტუმართმოყვარე მასპინძელმა,

სარდაფი მათ მშვიდობიანად გავუყავი. და მშვენივრად ვცხოვრობდით. ისინი ცეცხლს ანთებდნენ, სვამდნენ და მხიარულობდნენ. მე - ვწერდი. ბოლოს გამოცდების ამბებსაც მეკითხებოდნენ და კარგ ნიშნებს მილოცავდნენ. ერთად გამოვიზამთრეთ... მე და პარიზელმა „ბომჟებმა“... სარდაფში წერა-კითხვას, სორბონაში ლექციებს და ახლო აღმოსავლეთის პოლიტიკურ ანალიზს იმდენი დრო მიჰქონდა, რომ ერთი წელი ისე გავიდა, ეკას პარიზის არც ერთი „სავიზიტო ბარათი“ არ ჰქონდა ნანახი: არც ეიფელის კოშკი, არც ვერსალი, არც მაგარი გამოფენები და კონცერტები... მისთვის პარიზის სახით მხოლოდ სორბონა და ლათინური კვარტალი, თანაკურსელები, საერთო საცხოვრებლის სტუდენტები და „ბომჟები“ არსებობდა.

მაგრამ ეკა ამბობს: „რას ამბობ, იქ სწავლის დროსაც კი, არასდროს მიწუწუნია თუნდაც იმაზე, რომ ხანდახან სარდაფში მეცადინეობა მიწევდა. აი, სად შევიცვალე და სად გამოვიმუშავე ჩემი ყველაზე საყვარელი დასავლური ღირსებები - საქმისადმი ერთგულება, პრინციპულობა და დამოუკიდებლობის შეგრძნება - პარიზში. ერთი გამოთქმაა, რომელიც არა მარტო პარიზში, მერეც ხშირად მახსენდება ხოლმე: „რაც არ მკლავს, მაძლიერებს“. ნამდვილი სიბრძნეა, უნდა გაითავისო. რას ამბობ, ეს ყველაფერი რომ არ მქონოდა, ფულს გადავიხდიდი იმაში, რომ ამდენი გამოცდილება დამეგროვებინა“.

პარიზში ეკამ თავისი ქართული გამოცდილება და წარსულიც უკეთ დააფასა. მიხვდა, რომ თავის ტოლ ფრანგებზეც გაცილებით უფრო ზრდასრული იყო: „ისინი დაიბადნენ და გაიზარდნენ ისეთ გარემოში, რომლისკენაც საქართველო ჩემს თვალწინ მიდიოდა. მათ არ უნახავთ, როგორ გამოიარა ეს გზა მათმა ქვეყანამ, მათ უკვე ყველაფერი გამოგონებული დახვდათ... ამიტომ მქონდა ისეთი განცდა, რომ მე მათზე ასაკით უფრო დიდი ვარ, რომ ისეთი რაღაცეები მაქვს ნანახი, რის შესახებაც ცნობებს ისინი მხოლოდ სტორიის სახელმძღვანელოში თუ ამოიკითხავენ. ამიტომ საქართველოს გარდამავალი პერიოდი მე მივიღე, როგორც სიმდიდრე, როგორც ძვირფასი გამოცდილება“.

. . .

გრეგორ მაიერინგი იორდანიის საქმიან და დიპლომატიურ ელიტაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და დაფასებული კაცია. თუმცა, ურთიერთობებში ისეთი უშუალო და მხიარულია, რომ ხანდახან თავისი თანამდებობაც ავიწყდება ხოლმე და ისიც, რომ ელჩის ქმარია. ეტიკეტისკენ მას ყოველთვის ეკა მოუწოდებს. არადა, გრეგორს კარგი იუმორი აქვს და ხუმრობა უყვარს. ამიტომ ეკას შეგონებებიც ხშირად სიცილით მთავრდება ხოლმე. არაბული „ჰაბიბი“, ინგლისური „ბეიბი“ ეკა გრეგორს ბევრ ენაზე ეფერება, ქართულად კი ხუმრობით მხოლოდ „გრიშას“ ეძახის - ასე გამოხატავს გრეგოსადმი სიახლოვეს თავის ენაზე.

ეკას და გრეგორს უამრავი თვისება აერთიანებთ. ერთ-ერთი ყველაზე მთავარია მიზანდასახულება. ახლა ეკას აღარ ახსოვს, მაგრამ პერფექციონიზმი - ალბათ ეს იყო თვისება, რომელიც ერთმანეთს პირველად შენიშნეს. „გრეგორი გერმანელია და სრულოყფილების სურვილი სისხლში აქვს“ - ხუმრობს ეკა. თვითონ, ალბათ გამოიმუშავა. ამიტომ სიყვარულს რომელიც სიყვარულის ქალაქში დაიწყო, სწავლაში ხელი არც ერთისთვის არ შეუშლია. პირველ წელიწადს ერთისთვის არსებობდა მხოლოდ საერთო საცხოვრებლის სარდაფი, მეორესთვის - ბიბლიოთეკა. არავითარი სეირნობა - „დიახ, ნამდვილად ასე იყო. ჩვენი ურთიერთობა საკლასო დარბაზიდან დაიწყო და ბიბლიოთეკაში გაგრძელდა“. ერთ დღეს გრეგორმა უპოვა და მიუტანა ეკას თეზისების დაკარგული ფურცელი. მეორე დღეს ეკა გამოელაპარაკა ახლო აღმოსავლეთში ქალთა უფლებებზე, ანდა შეიძლება მიგრაციის პრობლემაზე, ანდა სულაც - მაღრიბული წარმოშობის ელიტაზე. ფაქტია, რომ ამ გამოლაპარაკებიდან მალევე, 11 ნოემბერს დაინიშნა მათი პირველი რანდევუ. „იმ დღეს ბევრგან უნდა წავსულიყავი, იუნესკოში, უნივერსიტეტში... დიდ მეჩეთთან დავთქვით შეხვედრა. მერე კაფე „როტონდაშიც“ მოვუხშირეთ სიარულს. 1994 წელს გრეგორთან ერთად საქართველოში პირველად ჩამოვედი. ხელი 1995 წლის 30 დეკემბერს მოვაწერეთ, კიოლნში. იმავე დღეს ბერლინში მივდიოდით მანქანით, სადაც ნაქირავები და თითქმის უავეჯო სახლი გველოდა. წასვლამდე ავეჯის მაღაზიაში კომოდი უნდა გვეყიდა. ძალიან ვჩქარობდით. გრეგორი სულ საათზე იყურებოდა. ბოლოს უთხრა კიდეც იმ ქალს, საბუთებზე ხელს ვინც გვაწერინებდა: იცით, თუ შეიძლება, სწრაფად, კომოდი უნდა ვიყიდოთ და მაღაზია დაიკეტება“. ყველაფერი მოვასწარით, ეს ჩვენი კომოდი საბარგულზე დავამაგრეთ და ბერლინში ჩავედით. ქორწილი, შეიძლება ითქვას, არ გვქონია. უბრალოდ, მალევე, როგორც კი ბერლინში ჩავედით Institute of Advanced Studies-ში, სადაც გრეგორი მუშაობდა, რაღაც კორპორატიული წვეულება გაიმართა. 40-მდე საუკეთესო მეცნიერი შეიკრიბა. იმ საღამოსთვის გამოვიპრანჭე და გრეგორს ისე გავყევი. დაქორწინება ყველამ მოგვილოცა. შამპანიურს ვსვამდით და ბედნიერები ვიყავით. სულ ეგ იყო. ქორწილის აღსანიშნავი წვეულება მეცნიერებს შორის“.

მას შემდეგ 12 წელი გავიდა. მათი ურთიერთობა კი კვლავაც ახალივითაა. ეს, ალბათ, სიყვარულის გარდა, ორივეს ენერგიულობის წყალობითაც არის. ენერგია, რომელსაც ურთიერთობის განახლებას ახმარენ, უზღვავი აქვთ. საერთო ინტერესიც თავისას შვრება. ეკა ხომ თავის არაბულ სამყაროს გრეგორთან იყოფს - მთელი თავისი პოლიტიკურ-სოციალურ-კულტურული წიაღსვლებით. „მე პრაგმატული ვარ, მაგრამ ფეთქებადი და ემოციურიც. ამიტომ ნდობას უდიდეს მნიშვნელობას ვანიჭებ. გრეგორი ის ადამიანია, რომელსაც ბოლომდე ვენდობი. ის მხიარული და ხუმარა ჩანს, მაგრამ ამავე დროს მკაცრი კათოლიკური განათლება აქვს მიღებული და ძალიან სტაბილური ადამიანია. მახსოვს, პარიზში ერთი საბეჭდი მანქანა ჰქონდა, რომელზეც რეფერატებს ბეჭდავდა. ქალის სახელი ერქვა, და არც მაშინ არ აგდებდა, როცა უკვე შეეძლო, კომპიუტერი ჰქონოდა - ვერ ვუღალატებო, ჯიუტად ამბობდა“.