წინამდებარე კვლევის მიზანი საქართველოში საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების (ICT) ინფრასტრუქტურის მდგომარეობისა და განვითარების საჭიროების, ასევე ელ-მმართველობისა და ელ-გამჭვირვალობის სისტემების დანერგვისთვის მისი მზადყოფნის შეფასებაა.

კვლევა ეფუძნება:

ელ-გამჭვირვალობის განვითარება წარმოუდგენელია ელ-მმართველობის სისტემის გარეშე. შესაბამისად, კვლევა თავდაპირველად განიხილავს ელმმართველობის განვითარების დონეს საქართველოში, რასაც მოჰყვება ელგამჭვირვალობისათვის ინსტიტუციური მზადყოფნის შეფასება.

2004 წელს გაეროს განვითარების პროგრამის საქართველოს ოფისმა და NCTeam (CIMS Consulting)-მა მოამზადა და გამოსცა დოკუმენტი „საქართველოში ინფორმაციისა და კომუნიკაციის ტექნოლოგიის განვითარების პროექტი“¹ (მსოფლიო ბანკის მიერ დაფინანსებული პროექტი UNDP/GEO/00031399).

დოკუმენტი წარადგენს ქვეყანაში საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების განვითარების კონცეფციას.

აღსანიშნავია, რომ ექსპერტთა უმრავლესობა, რომლებთანაც შედგა ინტერვიუ წინამდებარე კვლევის მზადებისას, დაეთანხმა ამ კონცეფციას.

კონცეფციის თანახმად, ძალზედ მნიშვნელოვანია შემდეგი პრიორიტეტული პროგრამებისა და პროექტების განხორციელება:

ფიზიკური პირების მონაცემთა სახელმწიფო ბანკის შექმნა:

ამ ამოცანის პრიორიტეტულობა რამდენიმე ფაქტორით არის განპირობებული:

ამ ამოცანის გადასაწყვეტად აუცილებელია შესაბამისი კონცეფციის შემუშავება იმ სახელმწიფო უწყებების მონაწილეობით, რომლებიც პირად ინფორმაციაზე მუშაობენ. ამასთან საჭიროა შესაბამისი პროექტის შექმნაც, რომელშიც გათვალისწინებული უნდა იყოს ტექნიკური, ინფორმაციული უზრუნველყოფისა და სამართლებრივი ასპექტები. აუცილებელია შესაბამისი ფინანსური უზრუნველყოფაც, რაც, პირველ რიგში, საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების დახმარებით შეიძლება განხორციელდეს. ამ მიზნებისათვის „ინფორმაციული უზრუნველყოფა“ გულისხმობს პირად მონაცემთა ერთობლიობას, რომელიც წარმოდგენილ უნდა იქნეს საინფორმაციო ბანკში. ეს მონაცემებია: ფიზიკური პირის სახელი, გვარი, დაბადების თარიღი და ადგილი; ინფორმაცია მისი სოციალური, ჯანმრთელობისა და ქონებრივი მდგომარეობის შესახებ და ა.შ. ასევე უნდა დადგინდეს ამ ინფორმაციასთან დაშვების ხარისხი და ხასიათი (მაგ., საკონსულტაციოდ, მონაცემების შეცვლის შესაძლებლობით და ა.შ.) ნებისმიერ სახელმწიფო უწყებასთან მიმართებაში. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს პირადი ინფორმაციის დაცვას, ისე, როგორც საქართველოს კანონმდებლობისა და ევროპული და საერთაშორისო სამართლებრივი სტანდარტების დაცვას. ინდივიდუალური საიდენტიფიკაციო კოდის სტრუქტურა და მისი მინიჭების მექანიზმებიც შემუშავებას საჭიროებს. ტექნიკური საკითხების განხილვისას შესაბამისი ყურადღება უნდა დაეთმოს ინფორმაციის გადანაწილების საკითხებს. გადანაწილება უნდა იყოს ლოგიკური და ფიზიკურად შესაძლებელი, იმის გათვალისწინებით, რომ სხვადასხვა სახელმწიფო სტრუქტურა პირადი მონაცემების სახელმწიფო ბანკთან სხვადასხვა გეოგრაფიული ადგილიდან იმუშავებს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ინფორმაციისა და მთელი სისტემის დაცვა. ქვეყნის მოსახლეობას, შესაბამისი კანონმდებლობის საფუძველზე, ამ საინფორმაციო ბანკით უსაფრთხოდ სარგებლობის შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს ისეთი ფართოდ გამოყენებული საშუალებებით, როგორიც, მაგალითად, ინტერნეტია.

იურიდიულ პირთა მონაცემების სახელმწიფო ბანკის შექმნა

იურიდიულ პირთა შესახებ ინფორმაცია საჭიროა სახელმწიფოს ძირითადი ეკონომიკური და ფინანსური ამოცანების გადასაწყვეტად. ასეთი ამოცანების ჩამონათვალს მიეკუთვნება: იურიდიულ პირთა რეგისტრაცია, გადასახადების აკრეფა, იმპორტ-ექსპორტის კონტროლი, ეკონომიკური პოლიტიკის პრიორიტეტების განსაზღვრა და სახელმწიფოს მიერ შესაბამისი მარეგულირებელი ღონისძიებების გატარება, ოპტიმალური ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის შემუშავება, სპეციფიკურ სექტორებში ეკონომიკური სიტუაციის ანალიზი და სტატისტიკური შესწავლა, დაგეგმვა და ა.შ.

იურიდიული პირების მონაცემთა ბანკის შესაქმნელად აუცილებელია შესაბამისი კონცეფციის შემუშავება იმ სახელმწიფო უწყებების მონაწილეობით, რომლებიც იურიდიული პირების პირად ინფორმაციაზე მუშაობენ. ამასთან საჭიროა შესაბამისი პროექტის შექმნაც. პროექტში გათვალისწინებული უნდა იყოს ტექნიკური, ინფორმაციული უზრუნველყოფისა და სამართლებრივი ასპექტები. აუცილებელია შესაბამისი ფინანსური უზრუნველყოფაც, რაც, პირველ რიგში, საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების მეშვეობით შეიძლება განხორციელდეს. ამ მიზნებისათვის „ინფორმაციული უზრუნველყოფა“ გულისხმობს პირად მონაცემთა ერთობლიობას, რომელიც წარმოდგენილ უნდა იქნეს იურიდიულ პირთა საინფორმაციო ბანკში. ეს მონაცემებია: იურიდიული პირის სახელწოდება, რეგისტრაციის თარიღი და ადგილი, საქმიანობის სფერო, ფინანსური მონაცემები, კონტრაქტები და ა.შ. ასევე უნდა დადგინდეს ამ ინფორმაციაზე დაშვების ხარისხი და ხასიათი (მაგ., საკონსულტაციოდ, მონაცემების შეცვლის შესაძლებლობით და ა.შ.) ნებისმიერ სახელმწიფო უწყებასთან მიმართებაში. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს კომერციული საიდუმლოების დაცვას, ისე როგორც საქართველოს კანონმდებლობისა და ევროპული და საერთაშორისო სამართლებრივი სტანდარტების დაცვას. ტექნიკური საკითხების განხილვისას ინფორმაციის გადანაწილების საკითხებს შესაბამისი ყურადღება უნდა დაეთმოს. გადანაწილება უნდა იყოს ლოგიკური და ფიზიკურად შესაძლებელი, იმის გათვალისწინებით რომ სხვადასხვა სახელმწიფო სტრუქტურა პირადი მონაცემების სახელმწიფო ბანკთან სხვადასხვა გეოგრაფიული ადგილიდან იმუშავებს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ინფორმაციისა და მთელი სისტემის დაცვა. იურიდიულ პირებს, შესაბამისი კანონმდებლობის საფუძველზე, ამ საინფორმაციო ბანკით უსაფრთხოდ სარგებლობის შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს ისეთი ფართოდ გამოყენებული საშუალებებით, როგორიც, მაგალითად, ინტერნეტია.

საქართველოს სკოლების (საგანმანათლებლო სისტემის) კომპიუტერიზაცია და ინტერნეტიზაცია

მიზანი: კომპიუტერიზაცია და ინტერნეტიზაცია - ახალი საინფორმაიცო ტექნოლოგიის იმპლემენტაცია - სახელმწიფოს ამოცანა.

ამოცანებია:

დასახლებულ პუნქტებში ინტერნეტით სარგებლობის საჯარო ცენტრებისა და საინფორმაციო ცენტრების შექმნა

ასეთი ცენტრების შექმნა მიმართულია საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების ფართო გამოყენებით ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების ხელშეწყობასა და მცირე შემოსავლიანი მოსახლეობის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ინტეგრირებაზე. მათ მიერ განხორციელებული მომსახურება უფასო იქნება.

ცენტრების შექმნის მიზანია, უზრუნველყოს:

ამ მიზნის მისაღწევად აუცილებელია სათანადო საბაზო ინფრასტრუქტურა (შესაბამისი შენობები ან სივრცე ცენტრებისთვის ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონში, კომპიუტერული და საოფისე აღჭურვილობა, სწრაფი ინტერნეტ კავშირი), ცენტრის ინსტრუქტორების გაწრთვნა, საჭირო კომპიუტერული პროგრამებისა და საინფორმაციო რესურსების შექმნა და მიწოდება და ა.შ. ყოველივე ეს შესაბამის ფინანსურ უზრუნველყოფას საჭიროებს, რაც, სასურველია, პირველ რიგში საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების მოზიდვით განხორციელდეს. მოგვიანებით, სისტემის მდგრადი მოქმედებისათვის შეიძლება სახელმწიფოს მხრივ გარკვეული დაფინანსება გახდეს საჭირო.

დისტანციური სწავლებისათვის ინფრასტრუქტურის შექმნა, საგანმანათლებლო დაწესებულებების ინტერნეტთან მიერთება, დისტანციური სწავლების პროგრამების იმპლემენტაცია

საგანმანათლებლო სისტემის საერთაშორისო დონეზე რეფორმირებისა და განვითარებისათვის აუცილებელი პირობა სწავლის პროცესში საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების პოტენციალის სრულად გამოყენება და საგანმანათლებლო დაწესებულებების საინფორმაციო ქსელებთან დაკავშირებაა.

ამ მიზნით, საჭიროა საგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ბიბლიოთეკებსა და ინტერნეტით სარგებლობის სხვა საჯარო ცენტრებში დისტანციური სწავლების ცენტრების შექმნა. უნდა მოხდეს ამ ცენტრების აღჭურვა მულტიმედია ტექნიკური საშუალებებით, რომლებიც მაღალსიჩქარიან ქსელებთან იქნება დაკავშირებული და დისტანციური სწავლების სპეციალური კომპიუტერული პროგრამებით იქნება აღჭურვილი. ცენტრებისთვის უნდა მომზადნენ დისტანციური სწავლების ინსტრუქტორები. ამასთან, ქართულ და უცხოურ მულტიმედია ინტერაქტიულ კომპიუტერულ პროგრამებზე დაყრდნობით უნდა დაარსდეს ელექტრონული სწავლების კურსები სხვადასხვა სასწავლო დისციპლინაში. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს სასწავლო კომპიუტერული პროგრამის შემუშავებას. ეს პროგრამები უნდა შეიქმნას საშუალო, უმაღლესი და სპეციალური საგანმანათლებლო დაწესებულებების ბაზაზე განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს კონტრიბუციითა და მისი მეთვალყურეობით. კომპიუტერული პროგრამა უნდა აკმაყოფილებდეს შესაბამისი სპეციალობების შესწავლის ნორმებს, რომლებიც სამინისტროს მიერაა განსაზღვრული. დისტანციური სწავლების ცენტრების მეშვეობით საქართველოს მოქალაქეებს შესაძლებლობა მიეცემათ გაიარონ უცხოური საგანმანათლებლო დაწესებულებების სასწავლო პროგრამები და მიიღონ შესაბამისი სერტიფიკატები და დიპლომები. ამ მიმართულებით საჭიროა შესაბამის უცხოურ საგანმანათლებლო დაწესებულებასთან ურთიერთობების დამყარება და მოლაპარაკების წარმართვა. დისტანციური სწავლების უზრუნველსაყოფად აუცილებელია შესაბამისი მულტიმედია პროგრამების შექმნა და პროფესორ-მასწავლებლების გადამზადება, რომლებიც უზრუნველყოფენ ელექტრონული მეთოდებით სწავლებას არსებული საგანმანათლებლო დაწესებულებების ბაზაზე. ამასთან საჭიროა მათი სერთიფიცირების სისტემის შექმნა. საშურია დისტანციური სწავლების კერძო სექტორის განვითარებაც. დისტანციური სწავლების დასრულებისას კურსდამთავრებულებზე უნდა გაიცეს სერთიფიკატები. უნდა შემუშავდეს ციფრული ფორმით წარმოდგენილი ნაშრომების საავტორო უფლებების დამცავი კანონმდებლობა და მისი იმპლემენტაციის მექანიზმი. ყოველივე ამის განსახორციელებლად კი უცხოური ფინანსური დახმარების მოზიდვა და ნაწილობრივ სახელმწიფო ბიუჯეტის რესურსების მობილიზებაც იქნება საჭირო.

ჯანდაცვის დისტანციური მეთოდების იმპლემენტაციისათვის საჭირო ინფრასტრუქტურის შექმნა, სამედიცინო კონსულტაციების, მკურანლობისა და მონიტორინგის დისტანციური ელექტრონული სისტემების შექმნა და ჩამოყალიბება

თანამედროვე საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიის გამოყენება ისეთ მნიშვნელოვან სფეროში, როგორიცაა ჯანდაცვა, სახელმწიფოს სოციალური პროგრამის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია. უნდა შეიქმნას საინფორმაციო, ტექნიკური და ორგანიზაციული ინფრასტრუქტურა, რომელიც მოსახლეობას იაფ და, მრავალ შემთხვევაში, უფასო დისტანციურ და კვალიფიციურ სამედიცინო კონსულტაციას, მკურნალობასა და მონიტორინგს შესთავაზებს. ამ ამოცანის განხორციელება მოიცავს: სამედიცინო დაწესებულებების მიერ ავადმყოფობის ისტორიების ადგილობრივად კომპიუტირებულ აღრიცხვას და მის ეროვნულ საინფორმაციო ქსელში ინტეგრირებას; ქართველ სამედიცინო ექსპერტთა მონაცემთა ბაზების შექმნას; წამლებისა და მკურნალობის მეთოდების შესახებ სრული და უახლესი ინფორმაციის მიღების შესაძლებლობას; სამედიცინო დაწესებულებებისა და სამედიცინო პერსონალის ელექტრონული კატალოგების შექმნას: ელექტრონული სამედიცინო დაზღვევის სისტემის შემოღებას; სახელმწიფოს მიერ ჯანდაცვის სფეროში განხორციელებულ პროექტებზე უახლესი და ზუსტი ინფორმაციის მიწოდებას.

ინტერნეტის საფუძველზე ამგვარი მომსახურების შექმნა მრავალ რეალურ პრობლემას მოხსნის, განსაკუთრებით დაშორებულ დასახლებულ პუნქტებში, სადაც სწრაფი და კვალიფიციური სამედიცინო დახმარების გაწევა ჯერჯერობით ვერ ხერხდება. ამ ამოცანის გადასაჭრელადადაც ქვეყნის ყველა დასახლებულ ადგილას ინტერნეტით სარგებლობისა და საინფორმაციო საჯარო ცენტრების შექმნაა აუცილებელი.

გარდა ამისა, საჭიროა მთელი სისტემის ინფორმაციის უსაფრთხოების უზრუნველყოფა (ელექტრონული დოკუმენტების დაშიფვრა, ელექტრონული ციფრული ხელმოწერის ტექნოლოგიის გამოყენება) და ჯანდაცვის სფეროში პროფესიული კონფიდენციალობის დაცვის გარანტიების საკანონმდებლო დონეზე ჩამოყალიბება.

მოსახლეობისათვის ხელმისაწვდომი, დაცული ელექტრონული დისტანციური გადახდისა და ელექტრონული კომერციის სისტემის შექმნა; მიკროპროცესორიანი ბარათების დანერგვა

საბაზრო ეკონომიკის განვითარება და კონკურენტული გარემოს ჩამოყალიბება შეუძლებელია თანამედროცე საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიის სრულყოფილად გამოყენების გარეშე. მოსახლეობისათვის ხელმისაწვდომი (ინტერნეტის მეშვეობით) ელექტრონული კომერციის სისტემების შექმნა აუცილებელია. სისტემები უნდა იყოს დაცული და საკმარისად სანდო იმისათვის, რომ მოსახლეობის ნდობა მოიპოვოს. სისტემებმა შესაძლებლობა უნდა მისცეს მოსახლეობას ინტერნეტის მეშვეობით მოიპოვონ და სხვასაც შესთავაზონ გარკვეული მომსახურება. ელექტრონული ფორმით ხელშეკრულებების დადება და ფასიანი მომსახურების შეთავაზება, ასევე ინტერნეტის მეშვეობით ფულის გადახდა შესაძლებელი და დაცული უნდა იყოს. შესაძლებელი უნდა იყოს ელექტრონული ფორმით მრავალმხრივი - კერძოდ, ბიზნესი-მომხმარებელი, ბიზნესი-ბიზნესი, მთავრობა-მომხმარებელი (ელექტრონული ფასიანი მომსახურებები), მთავრობა-ბიზნესი (სახელმწიფო შესყიდვები), და მომხმარებელი-მომხმარებელი - საქმიანი ურთიერთობის განხორციელება. შესაბამისად, შესაძლო საკონტრაქტო ურთიერთობები უნდა მოიცავდეს მომსახურებისა და შესყიდვების ფართო სპექტრს, ისეთი მომსახურების (ელექტრონული ფორმით) ჩათვლით, როგორიცაა საგადასახადო დეკლარაციების ჩაბარება, გადასახადების გადახდა (მათ შორის კომუნალური მომსახურების, ელექტროენერგიის, ტელეფონის, გაზის, წყლის) კინოსა და თეატრის ბილეთების დაჯავშნა და შესყიდვა და ა.შ.

ამ ამოცანის გადასაწყვეტად საჭიროა ტექნოლოგიური, საორგანიზაციო, სამართლებრივი და სხვა ასპექტების გათვალისწინება. ტექნოლოგიური თვალსაზრისით, ელექტრონული კომერციის, ელექტრონული ხელმოწერის, ელექტრონული დოკუმენტებისა და ელექტრონული გადასახადების პლატფორმის შექმნაა აუცილებელი.

სხვადასხვა სფეროში აქტიურად უნდა იქნეს გამოყენებული მიკროპროცესორიანი ბარათები. უნდა დაინერგოს მათი შექმნისა და გამოყენებისათვის საჭირო ინფრასტრუქტურა. ეს ინფრასტრუქტურა ევროპული ტექნოლოგიების შესაბამისი უნდა იყოს. ორგანიზაციული თვალთახედვით მასერტიფიცირებელი უწყებების შექმნაა აუცილებელი, ისე როგორც ელექტრონული გადასახადების გამტარი ცენტრების, ჩართული ბანკების ქსელისა და კომერციული რისკის დამფარავი დაზღვევის სისტემისა. სამართლებრივი თვალსაზრისით, ელექტრონული დოკუმენტების, ელექტრონული კომერციის, ელექტრონული (ციფრული) ხელმოწერის და ინტერნეტ-დანაშაულების წინააღმდეგ ბრძოლის სამართლებრივი სტატუსის აღიარებისათვის საჭირო საკანონმდებლო ბაზის შექმნაა აუცილებელი. ამასთან ერთად, ელექტრონული კომერციის განვითარებისათვის ხელსაყრელი გარემო უნდა შეიქმნას. სპეციალური ყურადღება უნდა დაეთმოს პირადი ინფორმაციის (ბიომეტრული მონაცემების ჩათვლით) დაცვას.

ამ ამოცანის განსახორციელებლად საჭირო ფინანსური რესურსების მოპოვება უნდა მოხდეს, პირველ ყოვლისა, ქართველი ან უცხოელი კერძო ინვესტორებისა და უცხოური დონორი ორგანიზაციებისგან, ისევე როგორც მსგავს ევროპულ პროექტებსა და ინციატივებში ინტეგრაციის მეშვეობით.

ელექტრონული დოკუმენტების ბრუნვის ინტეგრირებული სახელმწიფო სისტემის შექმნა

ღია, გამჭვირვალე და საჯარო საინფორმაციო ინფრასტრუქტურის ჩამოყალიბებისათვის საჭირო ერთ-ერთი ნაბიჯი აღრიცხვის, პერსონალის მენეჯმენტისა და კორესპონდენციის რეგისტრაციის თანამედროვე კომპიუტერული სისტემების გამოყენება და ერთიან კომპიუტერულ ქსელში მათი ინტეგრირებაა. ეს სახელმწიფო კანცელარიიდან, კონტროლის პალატიდან, ფინანსთა სამინისტროდან, საგადასახადო და სხვა ორგანოებიდან განზოგადებული ინფორმაციის მიღების საშუალებას იძლევა.

დღეისათვის ზოგიერთ სახელმწიფო სტრუქტურაში ამგვარი კომპიუტერული სისტემები უკვე მოქმედებს, თუმცა უმეტეს მათგანში ეს სისტემები ურთიერთ შეუთავსებელია და ყველა საერთაშორისო (ამერიკული, ევროპული, დსთ-ს) სტანდარტს ვერ აკმაყოფილებს.

ამდენად, ყველა სამინისტრო და სხვა სახელმწიფო სამსახური, რეგიონალური და ადგილობრივი სამსახურები, ისე როგორც სხვა უწყებები და ორგანიზაციები, უნდა იყენებდნენ ისეთ კომპიუტერულ სისტემებს, რომლებიც უზრუნველყოფს:

ამ ამოცანის გადასაჭრელად მოეწყო გამოფენა-კონკურსი და შედგა კომისია, რომელსაც უნდა შეერჩია აღრიცხვიანობის, პერსონალისა და კორესპონდენციის აღრიცხვის საუკეთესო კომპიუტერული სისტემები. შედეგად, რამდენიმე ქართული კომპიუტერული პროგრამა გამოირჩა, რომლებიც ქართულ, დსთ-სა და საერთაშორისო მოთხოვნებს აკმაყოფილებს. ამასთან, ხელი მოეწერა სახელმწიფო მინისტრისა და პრეზიდენტის ბრძანებულებებს სახელმწიფო მენეჯმენტში ამგვარი სისტემების გამოყენებაზე. სატენდერო პირობებიც შემუშავებულ იქნა.

ამოცანის წარმატებით დასრულება შესაბამის დაფინანსებას საჭიროებს.

სახელმწიფო სტრუქტურებში არსებული საჯარო ინფორმაციის გაერთიანებული ბანკის შექმნა

საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი, გარდა ადმინისტრაციული აქტის აღსრულების და გასაჩივრების, ადმინისტრაციული ორგანოს პასუხისმგებლობის რეგულირებისა, სახელმწიფო მართვის სისტემის ღია და გამჭვირვალედ ფუნქციონირებას, ადამიანის უფლებებისა და საჯარო ინტერესებისა დაცვას ემსახურება. კოდექსი ავალდებულებს სახელმწიფო სტრუქტურებს, მოთხოვნის საფუძველზე, მათთან დაცული და ნებისმიერი სხვა საჯარო დოკუმენტი საზოგადოების თითოეული წევრისთვის ხელმისაწვდომი გახადოს.

ამ ვალდებულების განხორციელების ყველაზე ეფექტური გზა ერთიანი სახელმწიფო საინფორმაციო ბანკის შექმნაა. ბანკში განთავსდება ყველა სახელმწიფო სტრუქტურაში დაცული საჯარო ინფორმაცია, რომელიც ხელმისაწვდომი გახდება საზოგადოების თითოეული წევრისათვის.

დასკვნის სახით უნდა აღინიშნოს, რომ კოლექტიური გამოყენების ერთიანი სახელმწიფო ბანკის შექმნა აუცილებელია. ბანკში უნდა ინახებოდეს ინფორმაცია პერსონალის, ფინანსების, აღრიცხვიანობის, დოკუმენტირების, დაგეგმილი და დასრულებული სამუშაოების შესახებ, აგრეთვე სხვა აუცილებელი ინფორმაცია. ინფორმაციის როგორც შევსება, ასევე გამოყენება მოხდება ცენტრალური, რეგიონალური და ადგილობრივი მმართველობისა და თვითმმართველობის ორგანოების, ისე როგორც საკანონმდებლო და, საჭიროების შემთხვევაში, სასამართლო ხელისუფლების ორგანოების მიერ. საინფორმაციო ბანკი უნდა იყოს ღია და საზოგადოებისთვის მაქსიმალურად ხელმისაწვდომი. ინტერნეტი სახელმწიფო დაწესებულებებს ავტომატურად მისცემს ამ პორტალის გამოყენების შესაძლებლობას, მიუხედევად მათი გეოგრაფიული ადგილ-მდებარეობისა. ბანკი ასევე ხელმისაწვდომი უნდა იყოს ნებისმიერი ფიზიკური თუ იურიდიული პირისათვის. ამ ამოცანის წარმატებით გადასაჭრელად შესაბამისი კონცეფციისა და ტექნიკური დავალებების შექმნა და განხორციელებაა საჭირო. შესაბამისი ფინანსური რესურსების მოპოვება საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების დახმარებითა და, ნაწილობრივ, სახელმწიფო ბიუჯეტის რესურსების მობილიზებით იქნება შესაძლებელი.

ელექტრონული მმართველობის კომპიუტერული სისტემის შექმნა

ელექტრონული მმართველობა ერთ-ერთი საუკეთესო თანამედროვე საშუალებაა სახელმწიფოს მიერ საინფორმაციო მომსახურების გასაუმჯობესებლად. ამ გზით სახელმწიფო მოსახლეობას სთავაზობს სრულიად ახლებურ სერვისებს, რომელნიც თანამედროვე ტექნოლოგიების გარეშე ვერ განხორციელდებოდა. საინფორმაციო ქსელების (კერძოდ ინტერნეტის) მეშვეობით საზოგადოებას სახელმწიფო სტრუქტურების მიმდინარე, ჩატარებულ და მომავალ საქმიანობებზე მუდმივად განახლებული ინფორმაცია უნდა მიეწოდებოდეს. ინტერნეტის მეშვეობით ასევე ხელმისაწვდომი უნდა იყოს მოსახლეობისათვის ნებისმიერ სახელმწიფო უწყებაში არსებული საჯარო ინფორმაცია. ამგვარად, საქართველოს კონსტიტუციისა და ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად შეიქმნება ეფექტური მექანიზმი, რომლის მეშვეობით სახელმწიფო ორგანოებში დაცული საჯარო ინფორმაცია ხელმისაწვდომი გახდება მოსახლეობისათვის. ეს უზრუნველყოფს სახელმწიფო ორგანოების საქმიანობის გამჭვირვალობასა და კონტროლს, ისე როგორც მოსახლეობის საინფორმაციო უზრუნველყოფის გაუმჯობესებასა და საჯარო ინტერესების უკეთ დაცვას. ასეთი სისტემის შექმნა კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლასაც მნიშვნელოვნად წაადგება. ამ ამოცანის ოპტიმალურად გადასაჭრელად კოლექტიური გამოყენების საინფორმაციო ბანკის შექმნაა აუცილებელი. ყველა სახელმწიფო უწყებამ მის განკარგულებაში არსებული შესაბამისი დოკუმენტაცია სისტემაში უნდა შეიტანოს. ეს დოკუმენტაცია უნდა მოიცავდეს სხვადასხვა სააღრიცხვო ინფორმაციას (ბიუჯეტი, დოკუმენტების ბრუნვა) შესრულებული და დაგეგმილი საქმიანობის შესახებ, ისე როგორც სხვა ნებისმიერ საჯარო ინფორმაციას. ბანკში არსებული ინფორმაცია ხელმისაწვდომი იქნება ნებისმიერი დონის ადმინისტრაციული ორგანოებისა და სახელმწიფო ორგანიზაციებისათვის, რაც მათი საქმიანობისა და კოორდინაციის ეფექტურობას აამაღლებს. მეორე მხრივ, გაუმჯობესდება მოსახლეობის ხელმისაწდომობა სახელმწიფო დაწესებულებებში არსებულ საჯარო ინფორმაციაზე. უფრო მეტიც, ხელისუფლებას უკეთესი კონტაქტი ექნება მოსახლეობასთან და შესძლებს მისთვის ახალი ტიპის სერვისების შეთავაზებას.

საჭიროა ისეთი სისტემის პროექტის შექმნა, რომელიც ფიზიკური და იურიდიული პირებისათვის მომხმარებელთა საჭიროებებს დაფუძნებულ საინფორმაციო მომსახურებას უზრუნველყოფს.

ამ ამოცანის გადაჭრა მოითხოვს სისტემურ მიდგომას ყველა სახელმწიფო სტრუქტურის მონაწილეობით. შესაბამისი კონცეფციის შემუშავება და პროექტის ეტაპობრივად განხორციელებაა საჭირო. დემოკრატიულ და საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყნად ჩამოსაყალიბებისათვის საჭირო ასეთი პრიორიტეტული ამოცანის განსახორციელებლად აუცილებელი ფინანსური სახსრების მოძიება, მიზანშეწონილია, ძირითადად საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციებიდან განხორციელდეს.

ელექტრონული ლექსიკონების, გრამატიკული ანალიზის გამკეთებელი და სათარგმნი სისტემების შექმნა ქართული ენისათვის

თანამედროვე საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები მოიცავს კომპიუტერით ტექსტის სხვადასხვა ენაზე დამუშავების სერიოზულ სისტემებს, რაც გრამატიკული, ლექსიკური და სხვა ტიპის ანალიზის საშუალებას იძლევა. ამგვარი სისტემები მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს დოკუმენტებისა და ტექსტების მომზადების ხარისხსა და რედაქტირების სისწრაფეს. ელექტრონული ლექსიკონები და ავტომატური თარგმნის კომპიუტერული პროგრამები უცხო ენაზე კომპიუტერის გამოყენების ეფექტურობას აუმჯობესებს, აადვილებს სხვა ენებზე კომუნიკაციას. ეს პროგრამები, გარდა იმისა, რომ უცხოურ ენაზე შექმნილი თემატური ინფორმაციის სწრაფი და ხარისხიანი თარგმნის საშუალებას იძლევა, ქვეყნის საინფორმაციო რესურსების უცხოელი მომხმარებლის წრესაც აფართოვებს. საინფორმაციო რესურსების ჩამოტვირთვისას ინტერნეტში ხშირად გვხვდება შესაძლებლობა პარალელურ რეჟიმში ამ ინფორმაციის უცხო ენაზე ნახვისა. ამ ჭრილშიც ელექტრონული ლექსიკონებისა და ელექტრონული თარჯიმნების როლი ინტერნეტის ინფორმაციის თარგმნაში ძალზედ მნიშვნელოვანია. ასეთი პროგრამების დღეისათვის არსებული ქართული ანალოგები ძალზედ არაეფექტურია და შესაბამისად, აუცილებელია სრულყოფილი სისტემების შექმნა და პრაქტიკაში დანერგვა. ეს მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენებას საქართველოში, აღმოფხვრის ენობრივ ბარიერებსა და წაადგება ინფორმაციის გაცვლას: დაეხმარება ქართველ მომხმარებლებს უცხოური საინფორმაციო წყაროების მოხმარებაში, ხოლო უცხოელ მომხმარებლებს - ქართული მასალის გამოყენებაში.

ამ ამოცანის განსახორციელებლად სახელმწიფო ექსპერტთა ჯგუფმა ფართომასშტაბიანი პროექტი უნდა განახორციელოს, რომელიც მუდმივად დაიხვეწება. პროექტის ფარგლებში საჭიროა საინფორმაციო ტექნოლოგიების, ლინგვისტიკის, სოციოლოგიისა და სხვა სფეროების ექსპერტთა კოორდინირებული მუშაობა. ქართულ ტერმინოლოგიაზე მუშაობა ასევე საჭიროა. პროექტის იმპლემენტაციის შედეგად ქართული ენის ელექტრონული ლექსიკური მარაგი, ქართული ენის სრული გრამატიკული ანალიზის გამკეთებელი და სხვადასხვა თემატური ინგლისურ-ქართული, ქართულინგლისური (და მომდევნო ფაზაში სხვა ევროპული ენებისაც) კომპიუტერული თარჯიმნები შეიქმნება.

პროექტის დაფინანსება, მიზანშეწონილია, საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების მიერ განხორციელდეს. იგივე ითქმის სახელმწიფოს მიერ კულტურისა და განათლების სფეროში განხორციელებულ პროექტებზე.

საქართველოს ერთიანი გეოგრაფიული საინფორმაციო სისტემის შექმნა

ქვეყნის სტრატეგიული რესურსების ეფექტური და ოპტიმალური მენეჯმენტი საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების პრიორიტეტულ იმპლემენტაციას საჭიროებს იმ სახელმწიფო უწყებებში, რომლებიც მართავენ შესაბამის სექტორებს. ეს სექტორებია: გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვა, მშენებლობა და ურბანიზაცია, მიწისა და ტყეების მართვა და ა.შ. ამ სექტორების ეფექტური მართვისათვის ისეთი კომპიუტერული სისტემებისა და მონაცემთა ბანკების შექმნაა აუცილებელი რომელთაც შემდეგი მახასიათებლები გააჩნიათ:

(1) აქვთ დანაწილებული სტრუქტურა და ისეთი მომსახურება, როგორიცაა: გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვა, მშენებლობა და ურბანიზაცია, მიწის მართვა, ტყის მართვა, ეროვნული პარკები, გეოდეზია და კარტოგრაფია, გეოლოგია, ეკოლოგია და რადიაციული უსაფრთხოება;

(2) ფლობენ ინფორმაციას მიწის კადასტრის შესახებ და შესაბამისი ეროვნული რესურსების იმპორტის, ექსპორტისა და მდგომარეობის შესახებ.

ამ ამოცანის გადასაჭრელად 7 უწყების მონაწილეობით შექმნილია სამუშაო ჯგუფი. სამუშაო ჯგუფმა უნდა შეიმუშაოს შესაბამისი ნორმატიული აქტი და სამოქმედო გეგმა. ამ ეტაპზე საჭიროა შესაბამისი ფინანსური სახსრების მოძიება.

ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოებისთვის სტრატეგიული კვლევებისა და გლობალური მოდელირების სისტემის შექმნა

თანამედროვე საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები ფართოდ გამოიყენება სოციალურ, ეკონომიკურ და პოლიტიკურ კვლევებში, მოდელირებასა და პროგნოზირებაში. ეს ხელს უწყობს ოპტიმალური მენეჯერული გადაწყვეტილებების მიღებასაც. მიუხედავად იმისა, რომ ოპტიმალური გადაწყვეტილებების მიღების სისტემის ჩამოსაყალიბებლად აუცილებელია კომპიუტერული სისტემების იმპლემენტაცია სახელმწიფოს მართვის ნებისმიერ დონეზე, ამ ეტაპზე მნიშვნელოვანია, დაიწყოს საექსპერტო სისტემის შექმნით, რომელიც ხელისუფლების უმაღლეს ეშელონებს მოემსახურება და ყოველდღიურად ნათლად ასახავს ქვეყნის პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ ვითარებას. ამ სისტემის მეშვეობითვე უნდა მოხდეს სხვადასხვა მოდელის გამოცდა და ოპტიმალური ქმედების შერჩევა.

ამ ამოცანის გადასაჭრელად, უშიშროების საბჭოსთან თანამშრომლობით, კომპიუტერული სისტემა „დიდგორი“ მუშავდება. თანამშრომლობის მემორანდუმი გაფორმდა საქართველოს საინფორმაციო ტექნოლოგიების სახელმწიფო დეპარტამენტსა და IBM კორპორაციას შორის. თანამშრომლობის წარმატებით გაგრძელებისა და ამ ამოცანის გადასაჭრელად დაფინანსების პრობლემის გადაჭრაა აუცილებელი.

ფართოდ გავრცელებული კომპიუტერული პროგრამების ქართული ვერსიების შექმნა და ამ მიმართულებით ქართული ენის გამოყენების ხელშეწყობა

ბუნებრივია, რომ საქართველოში ხშირად გამოყენებული კომპიუტერული პროგრამები ქართულ ენაზე უნდა იყოს ადაპტირებული, რათა მომხმარებელმა ადვილად მოახერხოს მათი გამოყენება. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, თუ კომპიუტერულ პროგრამას ალტერნატივა არ გააჩნია. საქართველოს თითქმის ყველა პერსონალურ კომპიუტერში Microsoft Corporation-ის ოპერატიული სისტემა „Windows“ და პაკეტი „Office“ გამოიყენება. შესაბამისად, საჭიროა ამ პროდუქტების ქართული ვერსიების მომზადება და დანერგვა საქართველოში. ნათელია, რომ ამ ამოცანის გადაწყვეტა მხოლოდ Microsoft Corporation-თან თანამშრომლობით არის შესაძლებელი. ამასთან ერთად, აღნიშნული კომპიუტერული პროგრამებისათვის შესაბამისი ქართული კომპიუტერული ტერმინოლოგიის შექმნაა აუცილებელი. ეს პროცესი დაწყებულია (Microsoft Corporation-თან მიღწეული შესაბამისი შეთანხმების საფუძველზე) საქართველოს საინფორმაციო ტექნოლოგიების სახელმწიფო დეპარტამენტისა და ენის სახელმწიფო პალატის მიერ (ქართული კომპიუტერული ტერმინოლოგიის ვერსია, რომელიც შემდგომ განვითარებასა და სრულყოფას მოითხოვს); თუმცა, ამ ეტაპზე საჭიროა პროექტის დაფინანსება და კომპიუტერული პროგრამების ქართული ვერსიის შესამნელად Microsoft Corporation-ის მხარდაჭერა.

ღია ტიპის („open source“) კომპიუტერული პროგრამების გამოყენების ხელშეწყობა

საქართველოში საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებში ძირითადად „მზა” და დახურული ტიპის კომპიუტერული პროგრამები გამოიყენება ისეთ სფეროებშიც კი, როგორიცაა: განათლება, კვლევა, ადმინისტრაციული მართვა, და თუნდაც, თავად საინფორმაციო ტექნოლოგიები. მეორე მხრივ, საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების ეფექტიანად გამოყენებისათვის ხშირად საჭიროა კომპიუტერული პროგრამების მუშაობის პრინციპების დადგენა და მათი გამოყენების კონტროლი. ასევე მნიშვნელოვანია კომპიუტერული პროგრამის შეცვლა კონკრეტულ მოთხოვნასთან მისი მისადაგების მიზნით. ამის შესაძლებლობას მხოლოდ ღია ტიპის - ე.წ. „open source“ კომპიუტერული პროგრამები იძლევა. ამ ტიპის პროგრამების გამოყენება განსაკუთრებით ღირებულია ისეთი მნიშვნელოვანი სტრუქტურების ინფორმაციის საიმედოდ დაცვის უზრუნველსაყოფად, როგორიცაა, მაგალითად, თავდაცვა და უსაფრთხოება.

ამ საკითხთან დაკავშირებით საქართველოში კიდევ ერთი ყურადსაღები პრობლემაა: არალეგალური კომპიუტერული პროგრამების დიდი რაოდენობა, განსაკუთრებით სახელმწიფო უწყებებში. ეს ძირითადად Microsoft Corporation-ის პროდუქტებია.

უფრო მეტიც, ალტერნატიული ძირითადი კომპიუტერული პროგრამების (როგორებიცაა ოპერაციული სისტემები) გამოყენების შესაძლებლობა თავად ინფორმაციის დაცვის საკითხს მიეკუთვნება. მსოფლიოს განვითარებული ქვეყნების მაგალითები გვაჩვენებს, რომ საგანმანათლებლო, სამეცნიეროკვლევით და სხვა სფეროებში Microsoft-ის ოპერაციული სისტემის პარალელურად წარმატებით ხდება ღია ტიპის ოპერაციული სისტემის - Linux/Unix-ის გამოყენება. ხსენებული მახასიათებლების პარალელურად ამ ოპერაციული სისტემის წარმატება განპირობებულია მოქმედების მაღალი ხარისხით, საიმედოობითა (ხანგრძლივი პერიოდის განმავალობაში მრავალი მომხმარებლის მიერ ტესტირება) და იმ კომპიუტერული პროგრამების დიდი რაოდენობით, რომლებიც Linux/Unix-ისთვის იქმნება. ეს ოპერაციული სისტემა ასევე ხშირად გამოიყენება საინფორმაციო ქსელების (ინტერნეტი) ძირითად კომპიუტერებზე - სერვერებზე. Linux/Unix აუცილებელი ინსტრუმენტია მსოფლიოს წამყვანი ქვეყნების საგანმანათლებლო დაწესებულებებში სასწავლო კომპიუტერულ ტექნოლოგიების სწავლებისა და სამეცნიერო დაწესებულებებში კომპიუტერული ტექნოლოგიების გამოყენებით კვლევითი მუშაობის წარმართვისათვის.

დასკვნის სახით, აუცილებელია აღინიშნოს, რომ საჭიროა საქართველოში Linux/Unix სისტემის შესწავლისა და შესაბამისი სპეციალისტების მოსამზადებელი ცენტრი შეიქმნა. ცენტრმა უნდა მოამზადოს Linux-ის მომხმარებლები და პროგრამისტები, ქსელის ადმინისტრატორები. ცენტრის ბაზაზე უნდა ჩამოყალიბდეს ლაბორატორია, რომელიც იმუშავებს ქართული შრიფტის, კომპიუტერული პროგრამების ქართული ვერსიების შექმნასა და ორგანიზაციებში დაყენებული ოპერაციული სისტემების მომსახურებაზე. ცენტრს ასევე უნდა ჰქონდეს ქართულ ენაზე Linux/Unix-ის შესახებ ლიტერატურის მომზადების შესაძლებლობა, და ა.შ.

ცენტრის შესაქმენლად საჭიროა შესაბამისი პროექტის მომზადება და საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან (მათ შორის ევროკავშირის შესაბამისი პროგრამებიდან) სათანადო ფინანსური რესურსების მოპოვება.

ინტერნეტ-პორტალების განვითარება საქართველოში

ინტერნეტის გამოყენების პროგრამების უმეტესობა (მაგალითად, დისტანციური სწავლება, ელექტრონული ჯანდაცვის პროგრამები, ელექტრონული მმართველობა, ელექტრონული მომსახურება, ელექტრონული კომერცია და სხვ.) საბოლოოდ თავს იყრის ინტერნეტ-გამშვებებთან, რასაც ხშირად „პორტალად“ მოიხსენიებენ. უნივერსალურის გარდა არსებობს თემატური პორტალებიც. უმნიშვნელოვანესია პორტალები, რომლებიც:

ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა ინიციატივის მხარდასაჭერად ქართველი საზოგადოების თითოეულმა სეგმენტმა უნდა გააცნობიეროს პორტალების მნიშვნელობა (სასწავლო კურსების, კონფერენციების, სემინარების, შეხვედრების, მას-მედიის მეშვეობით) და განავითაროს უნივერსალური და თემატური პორტალები ინტერნეტში. იმ ორგანიზაციებმა, რომლებსაც უკვე აქვთ ინტერნეტ პორტალების შექმნის გარკვეული გამოცდილება (მაგალითად, „საქართველოს განვითარება ინტერნეტის საშუალებით“) საზოგადოების სხვა წევრებს უნდა გაუწიონ ყველა სახის კონსულტაცია, გაუზიარონ ცოდნა. სასურველია, პორტალების განვითარებასთან დაკავშირებული საქმიანობისა და ინიციატივების ფინანსური მხარდაჭერა დონორი ორგანიზაციებისა და ინვესტორების მხრიდან.

___________________

1 დოკუმენტის ქართული ვერსია თანდართულია

უპირველეს ყოვლისა, უნდა აღინიშნოს, რომ სახელმწიფო უწყებების ცენტრალიზებული ვებ-გვერდი ან პორტალი არ არსებობს. საძიებო სისტემები, როგორიცაა www.internet.ge, არ შეიცავს ბმულებს ზოგიერთი ქვემოთ ჩამოთვლილი ვებ-გვერდისათვის. სამთავრობო ვებ-გვერდების უმეტესობას აქვს ურთიერთმითითების ღილაკები, თუმცა ისინი სრულყოფილი არ არის. შესაბამისად, საჭირო ვებ გვერდების მოძიება პრობლემურია.

უფრო მეტიც, არ არსებობს ერთიანი დადგენილი სტანდარტი ინტერნეტ გვერდების მისამართებისათვის და სამთავრობო დაწესებულებებს ინტერნეტ გვერდები განსხვავებული დომენებით აქვთ: მაგ.: http://www.mod.gov.ge (თავდაცვის სამინისტრო); http://www.minenergy.gov.ge (ენერგეტიკის სამინისტრო); http://www.mof.ge (ფინანსთა სამინისტრო); http://www.police.ge (შინაგან საქმეთა სამინისტრო); http://moe.caucasus.net (გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრო).

ზოგიერთი ვებ გვერდი არ მუშაობს ან გვერდების უმეტესობა „დამუშავების პროცესშია“.

ქვემოთ მოცემულია ძირითადი სამთავრობო დაწესებულებების სია ვებგვერდების მითითებით:

ვებ-გვერდი არ მუშაობს

ვებ-გვერდის უმეტესი ნაწილი ახლა იქმნება

ბმულების უმეტესობა ახლა მუშავდება

ბმულების უმეტესობა ახლა მუშავდება

ვებ-გვერდი არ მუშაობს

ადგილობრივი მმართველობის ორგანოების ვებ-გვერდები:

თბილისის მერია
Web Site: http://www.tbilisi.gov.ge

ბმულების უმეტესობა ახლა მუშავდება

ბმულების უმეტესობა შემუშავების სტადიაშია

ბმულების უმეტესობა ახლა მუშავდება

ზოგადად შეიძლება ითქვას, რომ სამთავრობო პორტალების უმეტესობის ვებგვერდების ყველაზე უკეთესად განვითარებული ნაწილია „სტატუტი“ ან „კანონმდებლობა“. უმეტეს შემთხვევებში ვებ-გვერდები გამოყენებულია როგორც სარეკლამო ინსტრუმენტი - პრესრელიზების, ახალი ამბებისა და ა.შ. გამოსაქვეყნებლად.

ზოგ შემთხვევაში ვებ-გვერდზე სახელმწიფო სატენდერო განცხადებების გამოქვეყნებაც ხდება. ხშირად ეს ერთადერთი მინიშნებაა “გამჭვირვალობაზე”.

ზოგიერთი ვებ-გვერდი საკმაო ინფორმაციის შემცველია: საქართველოს პარლამენტისა და იუსტიციის სამინისტროს ვებ გვერდები საკანონმდებლო აქტების ინტერაქტიულ ბაზას მოიცავს; ჯანდაცვის სამინისტრომ დაიწყო ფრინველის გრიპის შესახებ ინფორმაციის გამოქვეყნება, შინაგან საქმეთა სამინისტრო რეგულარულად აქვეყნებს დანაშაულის ქრონიკას, ა.შ.

ერთადერთი „სასიამოვნო“ გამონაკლისია ენერგეტიკის სამინისტრო, სადაც ელექტრონული დოკუმენტების ბრუნვის სისტემა მუშაობს. მოქალაქეებს შეუძლიათ მათი წერილის სტატუსის გაგება სამინისტროს ვებ-გვერდიდან, წერილის რეგისტრაციის ნომრის მიხედვით.

რაც შეეხება ადგილობრივი მმართველობის ვებ-გვერდებს, განვითარების ზოგადი დონე საკმაოდ დაბალია - ბმულების უმეტესობა არ მუშაობს. ერთადერთი გამონაკლისი იმერეთის რეგიონალური პორტალი (სავარაუდოდ, ეს საუკეთესო სამთავრობო პორტალია საქართველოში) და ნაწილობრივ ქვემო ქართლის ოფიციალური ვებ-გვერდია. თუმცა, მიუხედავად ამ ყველაფრისა, სახელისუფლებო ვებ-გვერდების უმეტესობა შორს არის ელგამჭვირვალობის თუნდაც მინიმალური სტანდარტებისგან.

ამას ორი ძირითადი მიზეზი აქვს:

„საქართველოში საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების განვითარების პროექტში“-ში ჩამოყალიბებული კონცეფცია, შესაძლოა გამოყენებულ იქნეს ქვეყანაში საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების განვითარების სახელმძღვანელო დოკუმენტად.

საქართველოში ელ-გამჭვირვალობის სისტემების განვითარების ძირითადი სუსტი მხარეებია:

ამის მიუხედავად, ზოგიერთ სფეროში გარკვეული პროგრესია მიღწეული. ესაა:

ელ-გამჭვირვალობის სფეროში მდგომარეობა ძალზედ შორსაა სასურველისგან. მიუხედავად იმისა, რომ სამთავრობო დაწესებულებათა უმეტესობას ვებ-გვერდები აქვს, მხოლოდ მცირე მათგანი თუ არის ინფორმაციული.

კვლევის დასკვნების საფუძველზე საქართველოში ელ-მმართველობისა და ელ-გამჭვირვალობის სისტემების განვითარების სფეროში მომუშავე სხვადასხვა ძირითადი ორგანოსთვის შემდეგი რეკომენდაციების მიცემა შეიძლება: