არმიის შტაბის საიდუმლო განყოფილება. საწერ მაგიდასთან ზის  ადიუტანტი. ცოტა მოშორებით მეორე მაგიდასთან ზის დაბალი ჩინის მწერალი.

მწერალი (წერს. რამდენჯერმე გაუბედავი წამოდგება, ბოლოს სასოწარკვეთილებით მიდის ადიუტანტთან)

თქვენო... კე...კე...კეთილშობილებავ, პოლკოვნიკის წარწერაა... და ეს... ვერ ამოვიკითხე.

ადიუტანტი

მერე მე ახლა შენთვის სად მცალია? (დაკეცავს ქაღალდს და ჯიბეში ჩაიწყობს ხელებს). ხომ გაიგონე, არ მცალია (მწერალი  დაბრუნდება თავის მაგადასთან და სცდილობს ამოიკითხოს). და ასეთ წერა-კითხვის უცოდინარს გზავნიან შტაბის საიდუმლო განყოფილებაში მწერლად (აფურთხებს). ტფუ, შენ უნდა ეგდო პირველ ხაზის სანგრებში და არა კანცელარიაში.

მწერალი (ტუჩები უკანკალებს)

ფრიად გაურკვეველია.

ადიუტანტი

შენთვის ყველაფერი გაურკვეველია, შე უტვინო. ხატზე დავიფიცებ, რომ შენ სტუდენტი არა ხარ. აკი მითხრა პახომამ, ყალბი დოკუმენტით შევიდა უნივერსიტეტშიო.

მწერალი

პახომამ, თქვენი ერთგული რომ ვარ, იმისთვის ამითვალისწუნა, თქვენო კეთილშობილებავ. (ქვლიქვინით) რა ვქნა, რად მიწყრებით?!

ადიუტანტი

უყურე ამ კატის ჯიშს, როგორ შემაბრალა თავი. მოდი, ჰო, მოდი!...

მწერალი (უცბად წამოვარდება და მიდის ქაღალდით. ჩურცულებს)

ადიუტანტი

ეს რა ოქმია, წისქვილში რომ რევოლუციონერი დაატუსაღეს, რა ვერ ამოიკითხე?

მწერალი (უთითებს)

აი, ეს წარწერა, თქვენო კე... კეთილშობილებავ.

ადიუტანტი (კითხულობს, ეტყობა ვერ ამოიკითხა)

რა გაქენებულია, რა... ეშმაკიც ვერ გაარჩევს (მიუგდებს უკანვე. ხურავს თავის ქაღალდებს, თითქოს მალავს). შე ძაღლის გაჩენილო, ამ ფრიად საიდუმლო ქაღალდებში ნუ იყურები. ხანდახან რევოლუციონერიც კი მგონიხარ, - რა ვიცი.

მწერალი (დაჩაგრულად)

მე რევოლუციონერი?

ადიუტანტი (აღშფოთებით)

სტუდენტი ხომ ხარ?!

მწერალი

კეთილ საიმედოდ მიცნობენ. - წმინდა მიხეილის ჯგუფში ვითვლები, თქვენო კეთილშობილებავ.

ადიუტანტი

ვირი ხარ. მორიდება არა გაქვს, ყველაფერს მეკითხები.

მწერალი

სადაცაა პოდპოლკოვნიკი შემოვა, თქვენო კე.... კეთილშობილებავ, თუ ასლი არ დახვდა მერე...

ადიუტანტი

მერე, ამისათვის მეც ხომ მიმაყოლებს. ამ საქმის გამოძიებამას მიანდვეს?

მწერალი

დიახ, ეგრე, თქვენო კეთილშობილებავ.

ადიუტანტი

მაშ, რიგიანად გადასწერე.

მწერალი (ფლიქვინი)

რა ვქნა, თუ გაბრაზდა სანგრებში მიკრავს თავს.

ადიუტანტი

ნუ ფლიქვინებ (ფეხებს დაურტყამს). ყველაფერი შენი ბრალია! (შემოდის გენერალი და პოლკოვნიკი).

გენერალი

ის დიდი ამბები ვის არ ახსოვს. ჩვენს შტაბში ბრძოლა ყველას წაგებული ეგონა... და, ასეთ დაბნეულობაში, მე მოულოდნელად მოვიპოვე ბრწყინვალე გამარჯვება.

პოლკოვნიკი

თქვენო მაღალაღმატებულებავ, სამხედრო ისტორიკოსები მრავალ ფურცლებზე გადაშლიან თქვენს საგმირო მოღვაწეობას და, ალბათ, იტყვიან, რომ ეს მხოლოდ თქვენ შეგეძლოთ.

გენერალი

ჩემი მტრები გამარჯვების შედეგაც არ ცხრებიან, ახლა გაიძახიან, თითქო მე დაუზოგავად ვეპყრობი ცოცხალ ძალებს... თითქო ძვირად მიჯდება გამარჯვება... მაგრამ იმათ პატრიოტიზმი ხომ არასოდეს არ ჰქონიათ - მხოლოდ შური ალაპარაკებთ

პოლკოვნიკი

რასა ბრძანებთ?! თქვენი წყალობით არმიამ დიდი სახელი მოიხვეჭა, ცოცხალ ძალების დანაკლისიც უცბად შევავსეთ, თქვენო მაღალაღმატებულებავ!... მხოლოდ ერთი გარემოება მაბრაზებს, როგორც ჩანს, ჩვენს არმიაში მავნე სოციალისტები დაძვრებიან.

გენერალი

ოჰო, მაგ თვალი ფხიზლად უნდა გვეჭიროს.

პოლკოვნიკი

ერთი ქვემძრომი დავატუსაღეთ.

გენერალი

რა დანაშაული აქვს?

პოლკოვნიკი

ომის საწინააღმდეგო ფურცლების გავრცელება.

გენერალი

სად, ჯარში?

პოლკოვნიკი

დიახ, აქ, ფრონტზე.

გენერალი

ჩამოახრჩეთ.

პოლკოვნიკი

დიახ, რასაკვირველია. (ადიუტანტს) პოდპოლკოვნიკი იყო აქ? აწარმოებს გამოძიებას იმ სოციალისტზე, რომელიც წისქვილში დაიჭირეს?

ადიუტანტი

სწორედ ასე, ბატონო პოლკოვნიკო, გამოძიებას აწარმოებს.

გენერალი (პოლკოვნიკს)

ამ საღამოსვე შედგეს საველე სასამართლო თქვენი თავმჯდომარეობით. ასეთმა დამნაშავეებმა სასჯელისაგან გამოძრომა იციან. მაგრამ ახლა მარჯვედ დახვდით, თოკი არ ააცილოთ.

პოლკოვნიკი

ისეთი მამხილებელი საბუთებია, თქვენო მაღალაღმატებულებავ, რომ დამნაშავე, ალბათ, ხმასაც ვერ ამოიღებს. (ადიუტანტს) ტუსაღს დაჰკითხა გამომძიებელმა?

(ადიუტანტი  და მწერალი  ცახცახებენ).

ადიუტანტი

ჯერ არ დაუკითხავს, ბატონო პოლკოვნიკო (ტელეფონი რეკავს.  ადიუტანტი აიღებს მილს და დააყურებს).

ადიუტანტი (გენერალს)

თქვენო, მაღალაღმატებულებავ, პირადად გთხოვენ ტელეფონთან.

გენერალი (ტელეფონში)

ოო, წამოიყვანეთ? მოგილოცავთ, მოგილოცავთ... როდის წამოიყვანეთ? დაჭრილი არ არის? ცბიერი ფაშა იყო. აცნობეთ ტფილისს. (პოლკოვნიკს) ისრაფილ ფაშა დაუტყვევებიათ.

პოლკოვნიკი (აღტაცებით)

მოულოდნელი სიხარულია.

გენერალი

ჩემი კბილის მატლი ის იყო.

პოლკოვნიკი

უმაღლესი ორდენი გერგებათ, თქვენო მაღალაღმატებულებავ.

გენერალი

არც თქვენ დარჩებით უნაწილოთ, ბატონო პოლკოვნიკო. სამწუხაროა, რომ გერმანიის ფრონტზე ასე არ მიდის ჩვენი საქმე (გენერალი და პოლკოვნიკი მიდიან.  ადიუტანტი და მწერალი თავისუფლად ამოისუნთქავენ).

ადიუტანტი

ეს დიდი კაცები რომ დამადგებიან თავზე, ისე ვიკარგები, ისე ვკანკალებ, თითქო ეს არის ფეხი უნდა წამკრან და გამსრისონ.

მწერალი

მეც - რომ გადმომხედავენ, ვნატრობ მიწა გამისკდეს.

ადიუტანტი

შენ მასე შეგფერის (მუქარით წამოდგება). ისევ რომ მელაპარაკება! მე შენი უფროსი ვარ, პირდაპირი უფროსი.

მწერალი (აწურვით)

სწორედ ასე, თქვენო კეთილშობილებავ.

ადიუტანტი (აჯავრებს)

თქვენო კეთილშობილებავ. ასე ხომ არ დამაბერებენ, წარმატებას ველი. შეიძლება ორი ჩინი ერთად მივიღო, მაშინ როგორ მომმართავ? კეთილშობილებას მეტყვი?

მწერალი

მაღალკეთილშობილებავ.

ადიუტანტი

ახლა?

მწერალი

თქვენო კეთილშობილებავ.

ადიუტანტი

მაშინ, აი, მაშინ? როცა ორ ჩინს მივიღებ?

მწერალი

თქვენო მაღალკეთილშობილებავ.

ადიუტანტი (ბრაზით)

ახლა?

მწერალი

თქვენო კეთილშობილებავ.

ადიუტანტი (აღშფოთებით)

რატომ ა? სადა გაქვს უფროსის დაფასება.

მწერალი (ფლიქვინით)

რა წყალში გადავარდე! (შემოდის ჯარისკაცი ხელში ქაღალდით. შეჩერდება და ღრმად ითქვამს სულს. ჯარისკაცი მიდის ადიუტანტის მაგიდასთან).

ჯარისკაცი (მღელვარედ)

პეტროგრადიდან აპარატზე დეპეშა მივიღეთ  (ღრმად სუნთქავს). ჩვენ გვგონია ფრიად საიდუმლოა... თუმცა იქედან ასეთი წარწერა ახლავს... ყველას, ყველას, ყველას!...

ადიუტანტი

ჩამაბარე (უცქერის ჯარისკაცს).

მწერალი (ჯარისკაცს)

შენ ჭეშმარიტ რუსთა კავშირიდან მახსოვხარ. აი, თქვენო კეთილშობილებავ, ამანაც იცის როგორი კეთილსაიმედო ვარ.

ჯარისკაცი

იცოდეთ, ქვეყანა სულ გადაბრუნებას აპირებს. ჰო, ჰო, რა ამბავია!

ადიუტანტი

რაო, რას მიედ-მოედები! შენ ჩვენი კავშირის წევრი ხარ?

ჯარისკაცი

არა, რა ვიცი, მე ჩემთვის ვარ...

ადიუტანტი

მაშ, აპარატზე ვინ მიგიღო, თუ იქაც ებრაელი დაგვისვეს?

ჯარისკაცი

ახლა რა ვთქვა... ისეთი ამბავია, რომ...

ადიუტანტი (აღშფოთებით)

რაო, ეს რა პასუხებს მაძლევს?!

ჯარისკაცი (აძლევს დეპეშას)

წაიკითხე და ნახავ, თუ შენს ენა არ დაგებმება (ჯარისკაცი სწრაფად გაბრუნდება. კარებში შეეფეთება გამომძიებელს, გვერდს აუვლის და მიდის. შემოდის გამომძიებელი - პოდპოლკოვნიკი. ადიუტანტს გადაუკითხავი დეპეშა ხელში შერჩება და წამოდგება სალამით. მწერალი ფეხზე გაშეშდება.

გამომძიებელი

გამოიყვანეთ ტუსაღი. (მოხელეებს) მომეცით მასალები. ( ადიუტანტი და მწერალი უხერხულად გადახედავენ ერთმანეთს). ხომ გაამზადეთ?

მწერალი

მოგართმევთ, თქვენო მაღალკეთილშობილებავ.

გამომძიებელი

ცქვიტად, - ნუ გეძინებათ.

მწერალი (მიაქვს გამომძიებელთან საქმე)

გამზადებულია... მხოლოდ ერთი წინადადება...

გამომძიებელი (შლის ქაღალდებს)

რა წინადადება?

მწერალი (ცახცახებს)

თქვენო მაღლ... კეთილ... შობ... ლებავ...

გამომძიებელი

გაციებს?

მწერალი

დიახ.

გამომძიებელი (გაიცინებს)

აი, შენ ძაღლის შვილო (მოხელეები პატივისცემით იღიმებიან). აგერ ჩექმამ ფეხი დამჭეჭკა, მაგრამ პანღურს ისე მოგცხებ ამ ფეხით, რომ ერთსაც არ დავიკვნესებ (მოხელენი ისე იღიმებიან).

ადიუტანტი (თითქო აღტაცებით)

რა კარგ ხასიათზეა.

გამომძიებელი (კარებში ეძახის)

შემოიყვანეთ ტუსაღი ( ადიუტანტი იხედება დეპეშაში. სახეზე ეხატება გაკვირვება. შემოჰყავთ ნაცარქექია. გამომძიებლის ყურადღება უცებად ნაცარქექიაზე გადადის).

გამომძიებელი (ნაცარქექიას აკვირდება)

თავს ძალიან ისაწყლებ, მაგრამ შენს სახეზე მაინც ვკითხულობ, რომ სახელმწიფო დანაშაულის ჩადენა შეგიძლიან.

ნაცარქექია

ბატონო, რას ბრძანებთ, სულ ტყუილად ამაგდეს კერიდან.

გამომძიებელი

როდის დაიწყეთ მუშაობა არსებულ წესწყობილების წინააღმდეგ?

ნაცარქექია

მეე?!  ვინ გგონივართ, ბატონო, დამაკვირდით. ხელმწიფის ერთგულ კაცს მეუბნებით?

გამომძიებელი

კმარა. მოჰყევი აღსარება. იცოდე, რამდენ მეტს დანაშაულს აღიარებ, იმდენად შეგიმსუბუქდება სასჯელი. ჩამოხრჩობა დახვრეტად შეგეცვლება, ესეც საქმეა.

ნაცარქექია

ვაი, ამ შავ დღეს!.

ადიუტანტი (დეპეშას კითხულობს და ხმამაღლა ამოიგმინებს) ეს რა ამბავია დეპეშაში?!

გამომძიებელი (აღშფოთებული მოხელეებისკენ)

ხმა გაკმინდეთ! (ნაცარქექიას) აბა, ჯერ დამისახელეთ თქვენი თანამოსაქმენი? დაიწყეთ, სულერთია, სიმართლე არ დაიმალება.

ნაცარქექია

აქ ფანჯრიდან ორ მეზობელ გლეხს მოვკარი თვალი, გეტყვიან ვინა ვარ, ტყვილად არ დამღუპოთ. ისე მიყურებ, ბატონო, რომ... სულ მაკანკალებს, ეს რა მდუღარესი ვტუცე ფეხი.

ადიუტანტი (მღელვარედ)

ამ განყოფილების მოხელეები მაინც შუა ცეცხლში ვართ.

გამომძიებელი (ფეხებს უბაკუნებს)

როგორ ბედავ?

ადიუტანტი

ჯერ ეს წაიკითხე და მაგ ფეხი მერე დამირტყი.

გამომძიებელი

რაო? კიდევ ენას მიბრუნებ? (მუქარით უახლოვდება).

ადიუტანტი (აცქერდება დეპეშას)

ასეა... რევოლუციაა... დეპეშაა... მოდით.

გამომძიებელი

რევოლუციაა, სად?

ადიუტანტი

არის, არის... (მწერალს რბილად) შენც მოიწი აქეთ.

გამომძიებელი (გაკვირვებული)

ხომ არ გაგიჟებულა?! (გამოართმევს დეპეშას, კითხულობს) ნიკოლოზ მეორე გადადგა... (ჩიფჩიფებს).

ადიუტანტი (რბილად მწერალს)

შენც წაიკითხე, მეგობარო.

გამომძიებელი (გარკვეულად იმეორებს)

უმაღლესი ძალაუფლება... სახელმწიფო სათათბირო... აღმასრულებელი კომიტეტი... (მღელვარედ მოხელეებს) თქვენ ხომ გესმით, რას ვკითხულობ.

მწერალი (გაბედა მისვლა და კიდეც კითხულობს)

შედგა პეტროგრადში მუშათა დეპუტატების საბჭო.

ადიუტანტი

ახლა ვრწმუნდები, რომ არაფერი არ მომჩვენების.

გამომძიებელი (განაგრძობს კითხვას

შედგა დროებითი მთავრობა.

ადიუტანტი (განაგრძობს კითხვას)

ამიერ-კავკასისი მეფის მოადგილის ნაცვლად დაინიშნება რწმუნებული-ემისარი...

გამომძიებელი

რევოლუციაა

მწერალი

მე, როგორც სტუდენტმა, თქვენ უნდა გითხრათ...

ადიუტანტი (პატივისცემით)

ჰო, ჰო, შენ იცი, - ალბათ.

მწერალი

ეს რევოლუციაა.

გამომძიებელი

რევოლუციაა.

ადიუტანტი

რევოლუციაა.

მწერალი

და, როგორც სტუდენტი, გეტყვით, რომ... ჩემი მატერიალისტური თვალსაზრისით რევოლუცია შლის ისტორიაში ახალ ფურცლებს.

ადიუტანტი

ჰო, ჰო, კიდევ, კიდევ რა იცი?

მწერალი

რევოლუცია სპობს მის მოწინააღმდეგე ატომებს.

ნაცარქექია

შიშით ისე ვარ გაბრუებული, რომ ყურთა სმენა დამეკარგა, ისინი ჩემ ჩამოხრჩობას ხომ არ ამზადებენ. განა არ მომხდარა ასეთი მაგალითი, რომ მართალი კაცი ეშმაკის კლანჭში ჩავარდნილა?!

გამომძიებელი (ნაცარქექიასაკენ მიბრუნდება და უკვე ნაცარქექიას წინაშე დგას, როგორც დამნაშავე. ადიუტანტი და მწერალი განაგრძობენ თავისთვის დეპეშის კითხვას. ინტიმურად ეჩურჩულებიან ერთმანეთს)

გამომძიებელი

ბატონო რევოლუციონერო, თქვენ, ალბათ, დიდიხანია მუშაობდით ხალხის საკეთილდღეოდ მეფის მთავრობის წინააღმდეგ.

ნაცარქექია

ბატონო, არ დამღუპო.

გამომძიებელი

არა, ნუ გეფიქრება.

ნაცარქექია

სხვისი ცოდვა არ წამცხო.

გამომძიებელი

თქვენ, სპეტაკი რევოლუციონერი ხართ, კარგად ვიცი.

ნაცარქექია

რას ბრძანებთ, ჩემისთანა მართალი ხეც არ არის. - ტყუილად ღადარში არ განხვიო.

გამომძიებელი

ნუ, ნუ ღელავთ, დაბრძანდით. (ჯარისკაცებს) გადით აქედან. რა საჭიროა თოფიანი ყარაული, ადამიანია, მხეცი ხომ არ არის?!. (ჯარისკაცები მიდიან).

  ადიუტანტი (ამოიღებს ყუთიდან ქაღალდებს. მწერალს)

ეს საბუთები თუ არ მოვსპეთ სულ, სულ, სულ დავიღუპებით.

მწერალი

გუშინ რომ ცნობები შევადგინეთ?

ადიუტანტი

ოო, ის უსათუოდ მოვნახოთ. მაგრამ ჯერ ეს მოვსპოთ.

(ადიუტანტი და მწერალი მიდიან ქაღალდებით.)

გამომძიებალი (ლაქუცით)

თქვენი ყარაული მოვხსენით.

ნაცარქექია

ჯერ, ბატონო, გამიკითხეთ.

გამომძიებელი

მიიღეთ ჩემგან აღსარება, რომ მე სულისა და გულის სიღრმეში მუდამ დემოკრატი ვიყავი... და როდესაც მეფე უმოწყალოდ სჯიდა რევოლუციონერებს, მწარე გულით ვტიროდი... მაგრამ ისეთი დრო იყო, რომ ცრემლს ვერ გამოაჩენდი.

ნაცარქექია

მეფის მოღალატეები, ბატონო, მე ყოველთვის მძულდა, ტყუილად რატომ მცდით.

გამომძიებელი

არა, მუდამ თავგანწირული  ყოფილხართ ხალხისთვის.

ნაცარქექია

ბატონო, რატომ მჭრი ამ ყელს!

გამომძიებელი

თქვენი მოღვაწეობა ამ არმიაში კარგად ვიცით.

ნაცარქექია

მე არ ვარ ის კაცი, გაიგონეთ.

გამომძიებელი

ის არა ხართ?

ნაცარქექია

ოო, მადლობა ღმერთს, გაგაგონეთ, ის კაცი მე არა ვარ.

გამომძიებელი

აა, მივხვდი. თქვენ ამ ხერხით გინდოდათ სასჯელი აგეცდინათ, რათა მეორედ შეგეწირათ თავი ქვეყნისთვის. ო, რა კეთილშობილებაა.

ნაცარქექია

მაშ, არაფერს არ დამიჯერებ?! (ძრწოლით) მახრჩობ მართალ კაცს?

გამომძიებელი

როგორ გეკადრებათ, - კაცს ჩამოვახრჩობ? ადამიანი ხომ ბუნების გვირგვინია.

ნაცარქექია

მერე მე კატად მთვლი?!!

გამომძიებელი

ო, თქვენ ვერ ხედავთ თქვენს სიმაღლეს, თქვენ არ იცით სად მიგიყვანათ თქვენმა წმინდა ცხოვრებამ, სად, სად...

ნაცარქექია

სად?!.

გამომძიებელი

მე მოვსულვარ თქვენთან იმ მტრედის მსგავსად, რომელმაც ნოეს კიდობანში მშვიდობის ამბავი მოუტანა... ოღონდ, დაიმახსოვრეთ ჩემი მტრედობა და კალთა მაფარეთ თქვენს სასუფეველში.

ნაცარქექია

სასუფეველშიო, - უსათუოდ მახრჩობენ.

გამომძიებელი

მე თქვენ გახარებთ ისეთ ამბავს, ისეთ ბედნიერებას, რომელზედაც თქვენ ოცნებობდით, რომლისთვისაც სულს ლევდით! მოემზადეთ დიდი სიხარულისთვის.

ნაცარქექია

რაო, რას ბრძანებ?

გამომძიებელი

რევოლუცია მოხდა, მეფე ტახტიდან გადადგა და დღეს ახალი მთავრობაა.

ნაცარქექია

რევოლუცია მოხდა? (თავისთვის) რას ლაპარაკობს ეს კაცი?! (გამომძიებელს) მერე?

გამომძიებელი

თქვენ იმდენი ღვაწლი მიგიძღვით, საფლავშიაც არ დაგივიწყებდნენ, თორემ, ცოცხალს, ხალხი თქვენზე მეტად ვის დააფასებს.

ნაცარქექია

ეჰე! (თავს ასწევს) რევოლუცია მოხდა?

გამომძიებელი

დიახ.

ნაცარქექია (ამაყად)

მერე?

გამომძიებელი

ქვეყანა გადაეცა თავგანწირულ რევოლუციონერებს.

ნაცარქექია

მერე ჩემი თავგანწირვა?!

გამომძიებელი

სულ დაგიფასდება.

ნაცარქექია (აღშფოთებით)

ამ ამბავს მიმალავდი?

გამომძიებელი

აკი ვთქვი.

ნაცარქექია

ენა იმდენი ათოხარიკე, სული კინაღამ გამძვრა.

გამომძიებელი

არა, მე მხოლოდ თქვენი ამაგი და თავისდადება მოვიგონე.

ნაცარქექია

ჩემი ამოდენა თავისდადება და ამაგი ახლა წყალში გადაიყრება თუ, როგორ გგონია!...

გამომძიებელი

რას ბრძანებთ, თქვენ დიდი მოღვაწე ხართ. (ქაღალდებზე მიუთითებს) აქ ამის შესახებ საბუთებია.

ნაცარქექია

აქ კიდევ რაა! (გადაუყრის საბუთებს) შენ გგონია ახლა მთელი ჩემი ცხოვრება ხელისგულზე გიწერია!

გამომძიებელი

არა, მე რა ვიცი... ამ არმიაში რაც ჩაგიდენია, კიდევ ცოტაა... სხვაგანაა თქვენი მთავარი გმირობა.

ნაცარქექია

ჰო და, ასე ილაპარაკე.

გამომძიებელი

თქვენს შუბლზე მე ვკითხულობ ღრმა ფიქრების ნიშანს, თქვენა ხართ უდიდესი რევოლუციონერი.

ნაცარქექია

ტყუილია თუ?

გამომძიებელი

მე, როგორც შეგნებული დემოკრატი, დაბლა ვიხრები თქვენს წინაშე.

ნაცარქექია

მერე ახლა მე ტუსაღი კი არა ვარ!.. არა ვარ... არა ვარ...

გამომძიებელი

არა, თუმცა ფორმალურად ითვლებით, სანამ ჩვენი უფროსი ოფიციალურად არ გამოგიცხადებთ ამ ბედნიერებას, რაც მე გაცნობეთ... მანამდე კი, თავი ტუსაღად რომ არ იგრძნოთ, აი შემობრძანდით კაბინეტში, წამოჯექით სავარძელში და...

ნაცარქექია

ენა დაამოკლე. ბედნიერება, თორემ შენი მოცემულია. ჩამოხრჩობას რომ მიპირებდით, რას ფიქრობდით? გეგონათ ასე შეგრჩებოდათ?!.

გამომძიებელი

მე? (ხმის კანკალით) ჩემს შესახებ ცუდ რამეს ხომ არ ფიქრობთ, აგიხსნით, ბატონო, მე ერთი პატარა კაცი ვარ.

ნაცარქექია

არა, სად მცალია მე ახლა შენთვის, შე ჩიჩია - შე გლახა,

გამომძიებელი

დიახ, ხალხისთვის უნდა იფიქროთ და იზრუნოთ.

ნაცარქექია

რა მაქვს მე საფიქრალი?! მოტყუილდება რამეში ყვარყვარე თუთაბერი თუ რა გგონია?! (შედის კაბინეტში. შემოდიან ადიუტანტი და მწერალი).

ადიუტანტი

როგორ არის საქმე; ამ რევოლუციონერს ყველაფერი უთხარი?

გამომძიებელი

არა.

მწერალი

სულ არ იცის?

გამომძიებელი

მე არ მითქვამს, მაგრამ იცის.

ადიუტანტი და მწერალი

საიდან, საიდან გაიგო?

გამომძიებელი

გამჭრიახი კაცია.

ადიუტანტი (მწერალს)

დავიღუპეთ. მე და შენ ყალბი საბუთები რომ შევადგინეთ სოციალისტებზე, ის თუ...

მწერალი (სიტყვას წაართმევს)

ოო, ის თუ არ გავანადგურეთ, ვიღუპებით - მერე სად არის?

ადიუტანტი

ეგებ პოლკოვნიკთანაა

(აპირებენ წასვლას. შემოდის გენერალი. ცივად შეხვდებიან. გენერალი გარშემო მიმოიხედავს, შეხვედრა იუცხოვა).

გენერალი (მრისხანე ტონით)

გამიმზადეთ ცნობა?

ადიუტანტი

რომელი ცნობა?

გენერალი (გაკვირვებული)

ააა, არმიაში დეზერტირობის საღამო.

მწერალი

ეს როდის მოითხოვეთ?

გენერალი (მწერალზე)

ეს ვინაა?

ადიუტანტი (აწოდებს დეპეშას)

პეტროგრადიდან დეპეშაა. ტვინი გადაგვიბრუნდა, ღმერთო ჩემო, აი, აი, დახედეთ.

გენერალი (მრისხანე გამომეტყველებით უპასუხებს)

ეს რას ჰგავს?!!

ადიუტანტი

თქვენო მაღ...ალ... კიდევ მოგაგონებთ: დეპეშას დააკვირდით.

გენერალი

რაო, ა? ეს რა წესრიგია!..

ადიუტანტი

მე მგონია წესიერება არ დამირღვევია.

გამომძიებელი

რასაკვირველია.

გენერალი (გამომძიებელს)

თქვენც (დაბნეული იხედება) აააა, ყველას ავიწყდება მოვალეობა. გასწორდი!

ადიუტანტი (მშვიდად მოიტანს დეპეშას და თვალწინ დაუდებს)

პეტროგრადიდან გახლავთ

გენერალი (თანდათან მეტის ინტერესით კითხულობს, დრო და დრო ამოიყივლებს)

სახელმწიფოს... სათათბიროს აღმასრულებელი კომიტეტი... დროებითი მთავრობა.. (გარკვეულად კითხულობს) პეტროგრადის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების ... საბჭო... (ჩაჯდება სავარძელში, დუმილის შემდეგ) მეგობრებო!

გამომძიებელი

დიახ...

გენერალი (უცბად)

სად არის პოლკოვნიკი?

ადიუტანტი

ეს დეპესა პოლკოვნიკს არ უნახავს.

მწერალი (ვაჟკაცური ხმით)

ეს მნიშვნელოვანი ცნობებია; ჩემი აზრით, ეს დიდი ამბავია.

გენერალი

განაგრძეთ თქვენი მოვალეობის აღსრულება (აპირებს წასვლას. გამომძიებელს). თქვენ კიდევ ჩემთან წამობრძანდით. (გენერალი და გამომძიებელი მიდიან. ადიუტანტი და მწერალი შეხედავენ ერთმანეთს).

ადიუტანტი

ხომ დავიღუპეთ!

მწერალი

შენი ბრალია. შენ შეადგინე სოციალისტებზე ის ყალბი საბუთები. მე მხოლოდ გადავწერე.

ადიუტანტი

იცოდეს ღმერთმა, რომ ბოროტი განზრახვით არ მიქნია.

მწერალი

ეს, რა ეშმაკმა შემომაგდო პატიოსანი სტუდენტი საიდუმლო განყოფილებაში და, ისიც, შენისთანა უწმინდურთან, ტფუ...

ადიუტანტი

რა ვქნა!!

მწერალი (ფეხებს დაუბაკუნებს)

გასასრესი ხარ.

ადიუტანტი

რა ვქნა, უნდა მოვძებნოთ, თორემ თუ ნახეს!..

მწერალი

ოო, თუ ნახეს მეც ხომ მომეცხება... ჰო, კარგი, წამოდი, წამოდი...

(ადიუტანტი და მწერალი მიდიან. კაბინეტიდან გამოდის ნაცარქექია და ხელს უქნევს ფანჯარაში).

ნაცარქექია

ბიჭებო, აქეთ, ბიჭებო!

(კაკუტა და ქუჩარა მოადგებიან ფანჯარას).

კაკუტა

ხომ მოვნახეთ?!.

ქუჩარა (კაკუტას)

ახლა მე მაცალე. (ნაცარქექიას) რა უყავი ის ჩვენი ნასისხლარი, ა? მიწაში რომ ჩახვიდე, არ მოგეშვები, - ხომ იცი.

ნაცარქექია

რა ცხვირში მეცით. ჯერ რა მომივიდა ამ სატუსაღოში, არ იკითხავთ?

ქუჩარა

სატუსაღოშიო?

კაკუტა (ქუჩარას)

ახლა ხომ ხედავ, რო გვითხრეს, გაკოჭილი მიყავდათო.

ქუჩარა

რა დაგემართა?

ნაცარქექია

ახალთაობის კაცად მიცნეს, ხელმწიფის მტრად გამომაცხადეს.

კაკუტა (ქუჩარას)

ეე, ხომ გესმის?

ქუჩარა (ნაცარქექიას)

მერე მაგისთვის თავზე ხელს დაგისობენ?

ნაცარქექია

თავზე ხელს დამისობენ კი არა კიდეც ჩამომახრჩობენ. დავიღუპე კაცი, ჩემს საფლავს პატრონი ვერც კი მონახავს და ცოდვით გიბარებთ, მამაჩემს წყვიწყვის ასე უთხარით: იმისთანა ვაჟკაც შვილს ნაცარქექია რომ შეათქვითქა, ცოლი არ ათხოვიე და კეტით გააგდე საშოვარში, ეს მოეწიათქვა... ასე გადაეცით, სახრჩობელაზე რომ გაყავდათ, იქიდან შემოგითვალა, ძაღლი ჩაგაკვდა მაგ სულშითქვა.

კაკუტა

უჰ, საწყალი, დაღუპულა!

ქუჩარა (მღელვარედ)

შე საწყალო ა? ახლა... რისთვის შეგხვდა ეს შენ?...

ნაცარქექია (ამაყად)

ახალთაობის საქმისთვის.

კაკუტა

რო არ იყავი შენ მაგისთანა კაცი?!!

ნაცარქექია (თოფნაკრავივით)

როგორ არ ვიყავი! მაშ, პოლიციას ვემალებოდი და თქვენისთანა ენაყრანტალებს ვეტყოდი! ქვეყანას რომ ეძინა, მე მაშინ ვმუშაობდი.

ქუჩარა

სულ დაგიქცევია ოჯახი! აბა, ხელმწიფის ღალატი რა...

ნაცარქექია

ასეა, თქვენისთანა შეუგნებლებიდან, მართლა რომ დავღუპულიყავი კაცი, გაკილვის მეტს რას მივიღებდი... მაგრამ გამიცინა ბედმა, თქვენი ყბიდან ამოვედი, იღბალმა გამიჭრა, რევოლუცია მოხდა და ხელმწიფე ტახტიდან გადააგდეს.

კაკუტა და ქუჩარა (ერთად)

ხელმწიფე გადააგდეს?

ნაცარქექია

კი.

ქუჩარა

ეს რა ამბავი დატრიალებულა?!!

ნაცარქექია

თქვენ ის უნდა ნახოთ აწი, ხალხი რომ ხელისგულზე დამიჯენს ხვითოსავით.

კაკუტა (სიხარულით იმანჭება)

ეე. რა...

ქუჩარა

მთლად ბედნიერი კაცი ყოფილხარ.

ნაცარქექია

მარა რა... რა გემოს ვნახავ, ქვეყანას უნდა ვუქადაგო.

კაკუტა და ქუჩარა (ერთად)

რა უნდა უქადაგო?

ნაცარქექია

სიმართლე.

ქუჩარა  (კაკუტას)

ასეა, ხომ გესმის, სოციალისტები იმას თვლიან სიმართლეთ, რასაც თვითონ ამბობენ.

კაკუტა

ვიცი. კიდევ ამბობენ რომეო, ციხესო რკინის კარები არ უნდაო, სულ შუშაბანდები იყოსო.

ქუჩარა (ნაცარქექიას)

სიმართლეს რა ჯობია. მაგისთვის ხალხი, მართლაც, ხვითოსავით მოგეფერება.

ნაცარქექია

მაშ, ტყუილა ვეწვალე! ხომ ხედავდი დღე და ღამე, რომ პოლიცია მსდევდა.

კაკუტა

როდის ვხედავდით?!!

ნაცარქექია (აჯავრებს)

როდის ვხედავდით!

კაკუტა

რა ვიცი...

ნაცარქექია

ხომ იცი, ჩვენ, სიციალისტები, ტყუილს რომ არ ვიტყვით.

ქუჩარა

კი.

კაკუტა

კი.

ნაცარქექია

მე ხომ გითხარით, პოლიცია რომ მეძებდა.

კაკუტა

კი.

ნაცარქექია

ხო და, ხომ კარგად იცით, რაც მე ხალხისთვის წვალება გადამხდა?!.

კაკუტა (ყოყმანით)

კი.

ქუჩარა

კი, კაკუტა, ასე ყოფილა და...

კაკუტა

რას იზამ...

ნაცარქექია

ჰო, მართლა, თქვენ წისქვილში გამოივლიდით და იქ გულთამზე არ გინახავთ? (მოისმის ყვირილი).

ქუჩარა

დარაჯი გაგვირისხდა, გავეცალოთ აქედან (კაკუტა და ქუჩარა მიდიან).

ნაცარქექია

რა ყვირილია მანდ, ვინ ბედავს? (ათვალიერებს ნივთებს. გააღებს კაბინეტის კარს). ამ სავარძლისთანა ძვირფასი მაინც ვერაფერი ვერ ვნახე, რა რბილი ჩასაწოლია, არცაა აქ დასატოვებელი (შედის კაბინეტში. ხმაურობაა. შემოდიან: გენერალი, გამომძიებელი, პოლკოვნიკი, ადიუტანტი და მწერალი).

პოლკოვნიკი

როგორმე, ძალაუფლება ხელიდან არ გავუშვათ... სხვა არმიების ოფიცრობაც ასე შეკავშირდება და რევოლუციის ნაპერწკლებს სულყველგან ჩააქრობენ.

გენერალი

ზოგადი სიტყვები მე არ მინდა. - თქვენ მითხარით, პირველ ღონისძიებად რა ვიხმაროთ ახლა, რა გავაკეთოთ?!

პოლკოვნიკი

უპირველეს ყოვლისა, აქ რომ რევოლუციონერი ზის, ახლავე ჩამოვახრჩოთ...

გენერალი

ეს ადვილია.

პოლკოვნიკი

მერე, რევოლუციაზე კრინტი არავინ დაძრას!

გენერალი

ფოსტა-რადიოები რომ დაიწყებენ ღრიალს?

პოლკოვნიკი

ჯარში დავატრიალოთ ჭეშმარიტ რუსთა კავშირის აგენტები (ადიუტანტს და მწერალს), აქ თქვენც უნდა გაანძრიოთ კუდი, ბიჭებო.

გამომძიებელი

მართალია, საქმე სულ ამათზეა, - სიცოცხლე არ დაზოგოთ, თავი უნდა გასწიროთ.

ადიუტანტი და მწერალი (ერთად)

რაო?... ჩვენ დავდვათ თავი სასიკვდილთ?

გამომძიებელი

რასაკვირველია.

პოლკოვნიკი

დიახ, თქვენც, ჩვენც და ყველამ, ყველამ, სულ ყველამ...

გენერალი

რასაკვირველია (შემოდის ნაცარქექია. ყველანი მიიხედავენ).

გენერალი

ეს ვინაა?

   ადიუტანტი (გადაუჩურჩულებს შიშით მოხელეებს. ყველანი შეწრიალდებიან)

   ნაცარქექია (მათი აწრიალების მიხედვით თამამად წამოიჭიმება)

რას აწრიალდით? ის თქვენი უფროსი რატომ არ მოვიდა ჩემთან, ა? რას იხევთ უკან. თქვენ, როგორც გატყობთ, ჩემი არც გეშინიათ.

ადიუტანტი

რას ბრძანებთ, როგორ არ გვეშინია.

ნაცარქექია

ო, თავს მაღლა წევთ, მაგრამ... ისეთ დღეს დაგაყენებთ, თვალებს დაგათხრევინებთ.

ადიუტანტი (მიუთითებს მწერალზე)

მე და ეს კაცი არაფერ შუაში ვართ, ტყუილად, კრინტიც არ დაგვიძრავს.

ნაცარქექია

ამას კი გავიგებ, ვის რა უთქვამს. ფაჩუნიც არ გამომეპარება, მაგრამ მაინც კარგად გამაგებინეთ: ვინაა ჩემი მტერი?!

მწერალი (უთითებს გენერალზე და პოლკოვნიკზე)

აი, ისინი.

ნაცარქექია (შიშით)

ვითომ რას მიპირებენ.

გენერალი (პოლკოვნიკს)

უნამუსოდ გაგვწირეს.

მწერალი

ბატონო რევოლუციონერო! მიიღეთ ჩემგან ეს სასიამოვნო ცნობა (მიაქვს მაგიდიდან დეპეშა. ადიუტანტი თან მისდევს) პეტროგრადში მოხდა...

პოლკოვნიკი (გამოგლეჯს ქაღალდს)

ხმა ჩაიწყვიტე.

გენერალი (პოლკოვნიკს)

ფრთხილად, ნუ გააბრაზებ, ბატონო პოლკოვნიკო. ხელმწიფე თუ გადადგა, ჩვენ აქ არაფერი არ შეგვიძლია.

ნაცარქექია (შეშინებული)

ეს რა გამიბედეს, ჭკუით, ყვარყვარე თუთაბერო, მგონი რაღაცას გიპირებენ.

გენერალი (პოლკოვნიკს)

ჩვენი ფონი ვეძიოთ, ბატონო პოლკოვნიკო.

პოლკოვნიკი (მოტეხილად)

მაშ, თქვენ თვითონ წაუკითხეთ (აძლევს ქაღალდს გენერალს).

გენერალი (ნაცარქეაიას მღელვარედ)

მე მოგახსენებთ, ბატონო, იმას, რაც თქვენ არაოფიციალურად გაგიგიათ... ბატონო, ჩვენ დიდ პატივს გცემთ, როგორც...

ნაცარქექია

რა პატივს მცემთ, მაშ, რა იყო წუხილის რომ ჭაში ჩამაგდეთ (ადიუტანტს და მწერალს მიაქვთ სკამი ნაცარქექიასტან).

გენერალი (სკამს ხელს მიახმარს)

დაბრძანდით. (პოლკოვნიკს) მართლაც ბნელია ის სარდაფი.

პოლკოვნიკი

დიახ, დიახ, ურიგო იყო.

მწერალი

ბატონო რევოლუციონერო...

გენერალი (გააწყვეტინებს მწერალს)

შენ ნუ შეგვეჩხირები. (ნაცარქექიას) იმპერატორი ნიკოლოზ მეორე გადადგა.

   ნაცარქექია

ჰო-და, ასე მითხარი.

ადიუტანტი

შედგა სახელმწიფო სათათბიროს...

მწერალი (სიტყვას წაართმევს)

აღმასრულებელი კომიტეტი.

გენერალი

მე დამაცადეთ.

   ნაცარქექია

ყველა ნუ მელაპარაკებით. ნუ სხრიალობთ.

გენერალი (აძლევს დეპეშას)

აქ ყველაფერი სწერია, აი, ინებეთ.

   ნაცარქექია (დახედავს დეპეშას)

ვიცი... (დაკეცავს).

გენერალი

ესეც წაკითხული გაქვთ?

ნაცარქექია

მიწაში რაა, ის ვიცი.

პოლკოვნიკი (ჩამოიღებს კედლიდან ნიკოლოზის პორტრეტს) ეს მართლაც, არ შეეფერებოდა რუსეთის ტახტს. (რეკავს ტელეფონი. ადიუტანტი მიდის ტელეფონთან, მაგრამ მწერალი ტლანქად გააგდებს).

მწერალი (ტელეფონში)

ა? საყვედურს მივიღებთ დროებითი მთავრობისაგან?

გენერალი და პოლკოვნიკი (ერთად)

რაო? რაო?

ნაცარქექია (ამაყად იხედება დეპეშაში)

დავიღუპეთ, ყველა კორპუსებს უცვნიათ რევოლუცია. ჩვენ კი დავაგვიანეთ.

ადიუტანტი (გენერალს და პოლკოვნიკს)

ეს სულ თქვენი ბრალია.

მწერალი (ტელეფონში)

ჩვენც ვზეიმობთ, ააა, არის როგორ არა (ნაცარქექიას) ჯარისათვის ორატორი იკითხეს, მე ვუპასუხე აქაა ცნობილი რევოლუციონერი-მეთქი.

ნაცარქექია

ჩემისთანა ორატორობა ვის შეუძლია, ხეს ავატირებ.

მწერალი (ტელეფონში ეძახის)

დღეს ჩვენ მოვისმენთ უუწამებულეს კაცის მხურვალე სიტყვას.

ადიუტანტი

ოო, რა იქნება თქვენი სიტყვა, ბატონო რევოლუციონერო, სწორედ თვალებს აგვიხელს.

ნაცარქექია

ისეთ უბედურებას დავატრიალებ მე ახლა აქ, რომ ჭექას და ქუხილს მოგანატრებთ.

ადიუტანტი

დამშვიდდით, ბატონო.

მწერალი

ერთი სიტყვა გვითხარით.

ნაცარქექია

სიტყვა გინდათ? რა ღირსი ხართ, თორემ სულ წყალივით ვილაპარაკებ. (ორატორულად). ვინც შრომობდა,მდიდარი ატყავებდა. იყვნენ ბრმები, მაგრამ გათენდა (მიმოიხედავს მრისხანედ). გადასახადებს აწესებდით, ჩემი სახრჩობელის წინ ღიპით ძირმომპალ ტახტზე. მაგრამ გაიმარჯვებს სიმართლე და ხალხი შურისძიებით და ხელებით, და ფრჩხილებით, და კბილებით, და.... ტა..ტა..ტა...

ყველანი (კანკალით)

გული დაიმშვიდე, ავღელდით

ნაცარქექია

უსარძიკვლო, ჯალათებო, ციხის კედლები სულ დაიმსხვრა. ახლა რას მიპასუხებთ, მტარვალებო! (კარების იქით მოისმის ხმაურობა).

ნაცარქექია (შეშინებული)

რა ამბავია?!.

მწერალი

რევოლუცია გაიგეს, დეპეშის წაკითხვას მოითხოვენ.

ნაცარქექია

წაუკითხეთ!

ადიუტანტი (სწრაფად აწოდებს მწერალს დეპეშას)

მწერალი (გადასცემს კარებში)

კედელზე გააკარით.

ნაცარქექია (გენერალს და პოლკოვნიკს)

შემომხედეთ, მოპასუხენო! (გარედან მოისმის მარსელიაზის ხმა).

გენერალი და პოლკოვნიკი (ხელს აიღებენ)

გემორჩილებით. (შემოდიან კაკუტა და ქუჩარა).

ნაცარქექია (მოხელეებს)

თქვენ გინდოდათ ჩემი ჩამოხრჩობა!

კაკუტა

რა ჩამოხრჩობაო, ხვითოსავით გეძებენ.

ქუჩარა

ვის უნდოდა შენი ჩამოხრჩობა? ქვეყანა კარში შენს ჭირს ნატრობს.

ნაცარქექია

ამ ღვთის გლახებს, ვერ ხედავ რას ბედავდნენ? (შემოდიან ჯარისკაცები)

1-ლი ჯარისკაცი

მოგვეცით რევოლუციონერი.

ნაცარქექია (შეშინებული)

რატომ? რას მემართლებით?!!

1-ლი ჯარისკაცი

სიტყვა გვითხრას.

ნაცარქექია (ღიმილით)

კი, გეტყვით.

2-ე ჯარისკაცი (მესამეს)

განა ეს არის ჩვენ რომ პროკლამაციები გადმოგვცა? ეს არ არის!

3-ე ჯარისკაცი

სად არის ის რევოლუციონერი, აქ რომ პატიმრად გყოლიათ? ეს სხვაა, ის კაცი რა უყავით?

მწერალი (ჯარისკაცებს)

პატიმარი სხვა არა გვყავს.

ადიუტანტი (ჯარისკაცებს)

წისქვილში ეს დაიჭირეს.

ნაცარქექია

მე ვარ დაპატიმრებული, ვერ მხედავთ?

2-ე ჯარისკაცი

ეს არის, ალბათ, ეს მისი ნამდვილი სახეა, მაშინ კი გრიმი ჰქონდა.

3-ე ჯარისკაცი

ოო, მეც იმიტომ გამიკვირდა. რა დიდი გონიერი მოღვაწე ყოფილა.

1-ლი ჯარისკაცი (მიდის კარებში და იძახის)

მე გავათავისუფლე სატუსაღოდან რევოლუციონერი.

2-ე ჯარისკაცი (კარებში იძახის)

რევოლუციონერი მოდის (გარედან მოისმის აპლოდისმენტები. შემორბის რამდენიმე ჯარისკაცი).

5-ე ჯარისკაცი

ხალხი მოუთმენლად გელის. (კაკუტა, ქუჩარა და შემოსული ჯარისკაცები აიტაცებენ ნაცარქექიას ჰაერში).

ადიუტანტი (მწერალს)

რაკი მოვიმადლიერეთ, ნუ მოვშორდებით.

ნაცარქექია (კაცების მხრებზე ამაყად ზის. ათითებს მოხელეებზე)