სამძიმარი

მწუხარებით შევიტყვე ორი შესანიშნავი ახალგაზრდის ობოლა ციმაკურიძისა და ლაშა ლაშხის ტრაგიკულად დაღუპვის ამბავი.

ლაშა ობოლას გადარჩენის ცდისას დაიღუპა, გულმა ვერ გაუძლო მეგობრის დაღუპვის ტკივილს.

ამ ტრაგედიამ ცხადად წარმოაჩინა ქართული, მამაკაცური, უღალატო მეგობრობის სიმშვენიერე.

ეს ორი ახალგაზრდა ჩვენი საზოგადოების გამორჩეული პიროვნებანი იყვნენ თავიანთი ნიჭითა და გარჯით, მაგრამ მათ მაინც წინ ელოდათ უფრო დიდი წარმატებები სცენასა თუ მეცნიერულ საქმიანობაში.

ვწერ ამ სიტყვებს და ახლაც ყურში ჩამესმის ობოლას იმიტაციით ჩვენი პოლიტიკოსების ხმები, ვხედავ ტრაგიკულ სურათსაც - მდინარის პირას სასოწარკვეთილ ახალგაზრდას...

რა უნდა გითხრათ, მართლაც გაუსაძლისი ტკივილია, რომელიც არასოდეს ჩაგიცხრებათ, მაგრამ ჩვენ მაინც უნდა გაუძლოთ, თუნდაც მათი არდავიწყებისათვის.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ობოლა ციმაკურიძისა და ლაშა ლაშხის ოჯახებს : სამძიმარი // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 1 ივლისი. - №175 (3576). - 1 გვ.

სამძიმარი

ძვირფასო ქალბატონო მზია,
შატილელებო,
ჩემო ხევსურებო!

შემძრა იმ საზარელმა და ტრაგიკულმა შემთხვევამ, რომელმაც შეიწირა ხევსურეთის ჭეშმარიტი ქომაგი ირაკლი ჭინჭარაული. საქართველოს მთიანეთმა და სრულიად საქართველომ დაკარგა ღირსეული შვილი, ქვეყნისათვის თავდადებული, მაღალპროფესიონალი, შატილისა და მთლიანად პირიქითა ხევსურეთის აღდგენა-აღორძინების ერთ-ერთი ინიციატორი და ორგანიზატორი.

მე კარგად მახსოვს და ვიცნობდი ირაკლი ჭინჭარაულს, მის ოჯახს. ახალდაქორწინებულებმა შატილობის დღესასწაულზე შემომფიცეს, რომ არასოდეს მიატოვებდნენ შატილს და იბრძოლებდნენ მისი აღორძინებისათვის.

ეს მათ პირნათლად შეასრულეს.

ღრმა სამძიმარს ვუცხადებ ქალბატონ მზიას და მის ქალიშვილებს ნათიას, ხათუნასა და თინიკოს.

დიდად ვწუხვარ, რომ ვერ ვესწრები ირაკლის დაკრძალვას. მისი სახელი მარადჟამს დარჩება მთიელთა ხსოვნაში.

ღრმა პატივისცემით და თანაგრძნობით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ძვირფასო ქალბატონო მზია, შატილელებო, ჩემო ხევსურებო! : სამძიმარი // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 2-3 ივლისი. - №176-177 (3578). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
3 ივლისის რადიოინტერვიუ

- რადიოინტერვიუს დღეს ეკონომიკის თემით დავიწყებთ. რას გამოჰყოფდით გასული კვირის მოვლენებიდან და შეიძლება თუ არა საუბარი ეკონომიკაში დადებით, მყარ ტენდეციებზე? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის თხოვნით, ამ თემაზე საუბრით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ.

- მე მგონი, ჩვენი საუბრისას ერთ-ერთი ღირსება უდავოდ ის არის, რომ არასდროს დაგვიმალავს ნაკლოვანებანი, არ გვიცდია სირთულეთა მიჩქმალვა და ყოველთვის გულწრფელად ვლაპარაკობდით პრობლემებსა თუ ერთგვარ შემაშფოთებელ ტენდენციებზე, კერძოდ, ეკონომიკის სფეროშიც.

მაგრამ, როდესაც არსებობს დადებითი ინფორმაცია, რომელიც დარწმუნებული ვარ, ყველა ჭეშმარიტ პატრიოტსა და ქვეყნის გულშემატკივარს გაახარებს, ესეც, უპირველეს ყოვლისა, უნდა ვთქვათ.

მით უმეტეს, რომ სათქმელი ნამდვილად არის. ყველაზე ავტორიტეტული ეროვნული და უცხოური ინსტიტუტების მონაცემებით, მიმდინარე წელს, გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, საქართველოდან ექსპორტი დაახლოებით 74, იმპორტი კი მხოლოდ 6 პროცენტით გაიზარდა.

დარწმუნებით შეიძლება ითქვას: ეს მნიშვნელოვანი წარმატებაა, ვინაიდან მცირდება ქვეყნის უარყოფითი სავაჭრო სალდო და შორს აღარ არის ის დრო (ყოველ შემთხვევაში, ეს უკვე სავსებით რეალურია), როდესაც ექსპორტი გაუთანაბრდება იმპორტს და მომავალში კიდევაც გადააჭარბებს.

მე ვთხოვე ყველა ჩემს პატივცემულ ოპონენტს, იმათ, ვინც გვაკრიტიკებდა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში შესვლის გამო, გაითვალისწინოს:

სავაჭო სალდოს გაუმჯობესება მნიშვნელოვანწილად იმ ტენდენციათა შედეგიც არის, ამ ორგანიზაციაში გაწევრიანებამ რომ განაპირობა, ეს საქართველოს სავაჭრო სივრცე გაფართოვდა და იგი ყოველდღიურად ფართოვდება.

სასიხარულოა, რომ მატულობს იმ სახელმწიფოთა რიცხვი, რომლებთანაც საქართველოს დადებითი სავაჭრო ბალანსი აქვს. რამდენიმე წლის წინათ ჩვენ დადებითი ბალანსი არც ერთ სახელმწიფოსთან არ გვქონდა. შარშანდელთან შედარებით ეს მაჩვენებელი თითქმის სამჯერ გაიზარდა: 9-დან 25 სახელმწიფომდე.

განვლილ პერიოდში თბილისის ბანკთაშორის სავალუტო ბირჟაზე ბრუნვამ დაახლოებით 54 მილიონი დოლარი შეადგინა. აქდან 12 მილიონი დოლარი ეროვნულმა ბანკმა შეისყიდა. მაშასადამე, ქვეყნის სტრატეგიული სავალუტო რეზერვი არათუ მცირდება, არამედ მნიშვნელოვნად გაიზარდა კიდეც.

წლის დამლევისათვის ინფლაციის დონე, ჩემი ვარაუდით, სულ 6-7 პროცენტის ფარგლებში იქნება, რაც მრავალი განვითარებული ქვეყნისთვისაც კი მისაღებია და ზოგი ამას ვერც აღწევს.

განუხრელად იზრდება, აგრეთვე, საბანკო სისტემის დეპოზიტები, „საკრედიტო პორტფელი“ და კაპიტალი.

სტაბილურია სამომხმარებლო ფასების ინდექსი.

მრეწველობის მთლიანი პროდუქციის წარმოება, შარშანდელ შესაბამის პერიოდთან შედარებით, 11,4 პროცენტით გაიზარდა. ეს ყველაფერი ხომ წინსვლაა.

ბოლო მონაცემებით, დამაიმედებელი მდგომარეობაა, აგრეთვე, საბიუჯეტო შემოსავლის თვალსაზრისითაც. ამ წლის განმავლობაში პირველი თვეა, როცა გარკვეული გარდატეხა მოხდა და, ჩემი აზრით, უდავოდ ნაყოფი გამოიღო ახალი სამინისტროს შექმნამ და ამ სისტემაში დაწყებულმა რეფორმებმა.

საგადასახადო შემოსავლებმა 66 მილიონ ლარს მიაღწია. ასეთი ოდენობა, თვიური შემოსავლის თვალსაზრისით, საქართველოსათვის უმაგალითოა განვლილი წლების მანძილზე.

განსაკუთრებით საგულისხმოა, რომ ივნისში საბაჟო დეპარტამენტმაც მიაღწია გარდატეხას, მაგრამ ჯერჯერობით ეს საკმარისი მაინც არ არის.

საბოლოოდ და სამუდამოდ უნდა აღმოიფხვრას ეგრეთ წოდებული ჩათვლების მანკიერი პრაქტიკა. თუ ასეთ დაუსაბუთებელ ფაქტებს წავაწყდებით, ძალიან მძიმე საუბარი გვექნება.

ამ სფეროში რეფორმები კვლავ გაგრძელდება და მომავალ თვეებში კიდევ უფრო შთამბეჭდავ შედეგებს უნდა ველოდოთ.

მაგრამ მთლიანობაში საბიუჯეტო კრიზისი არ დამთავრებულა.

მეტად რთული ამოცანა გვაქვს გადასაწყვეტი მიმდინარე წლის ბიუჯეტის სეკვესტრთან დაკავშირებით. ეს პროცესი კი, როგორც უნდა მოვინდომოთ, უმტკივნეულოდ ვერ იქნება. ჩვენ ხელს ვერ ვახლებთ მხოლოდ ეგრეთ წოდებულ დაცულ მუხლებს.

ამავე დროს ისიც თვალნათელია, რომ დაიწყო სერიოზული ბრძოლა კორუფციის წინააღმდეგ, მხილებულია კონტრაბანდისტთა რამდენიმე ჯგუფი (მჯერა, რომ ჩვენი მოქალაქეები ყურადღებას მიაქცევდნენ ბატონ კახა თარგამაძის ვრცელ ინფორმაციას ამასთან დაკავშირებით. მომავალ მთავრობის სხდომაზე კი მოვისმენთ უშიშროების მინისტრის მოხსენებას და ასე შემდეგ. ყველა მინისტრი ვალდებულია ჩაგვაბაროს ანგარიში, რომელთაც კანონის შესაბამისად ჩამოერთვათ პროდუქცია და სატრანსპორტო საშუალებანი, რასაც სერიოზული შედეგები მოჰყვა. მაგალითად, მინიმუმამდე შემცირდა შაქრის ფხვნილის კონტრაბანდა, რომელსაც წალეკილი ჰქონდა მთელი საქართველო და ჩვენი აგარის ქარხანა გაჩერებული იყო და, შესაბამისად, იმ ქარხნიდან ვერ ვიღებდით შემოსავალს. მას შემდეგ, რაც დაიწყო ბრძოლა შაქრის კონტრაბანდის წინააღმდეგ, აგარის ქარხანა ამუშავდა და ახლა დამატებითი ნედლეული შემოაქვთ, რათა საქართველოს მოთხოვნილება ძირითადად საკუთარი შაქრის წარმოებით დაკმაყოფილდეს, და საბიუჯეტო შემოსავალიც, რა თქმა უნდა გაიზარდოს.

მე ვაზუსტებ: ეს ქვეყნის ეკონომიკური ვითარებისა და მორალურ-ფსიქოლოგიური კლიმატის გაჯანსაღებისათვის ბრძოლის მხოლოდ დასაწყისია.

როგორც შევპირდი საზოგადოებას, რამდენიმე კვირაში გამოქვეყნდება შესაბამისი დირექტივები, ნორმატიული აქტები, ასე ვთქვათ, შეჯამებული კომპლექსური და კონკრეტული პროგრამები, კორუფციასთან ბრძოლის სხვადასხვა მიმართულებას რომ ეხება.

მოკლედ შევეხები რამდენიმე საინტერესო ეკონომიკურ მოვლენას. ნავთობკომპანიის „ბიპი ამოკოს“ პრეზიდენტთან ბატონ დევიდ ვუდვურდთან შეხვედრისას საბოლოოდ დავადასტურეთ შეთანხმება ბაქო-ჯეიჰანის ნავთობსადენის კონკრეტულ მარშუტთან დაკავშირებით. პირველი სამუშაოები სექტემბერში დაიწყება და იმთავითვე უდიდეს სიკეთეს მოუტანს საქართველოს მოსახლეობას. მე დავასახელე ციფრები: რამდენი კაცი იმუშავებს და რამდენი კაცი დასაქმდება.

სულ მალე დაიწყება მუშაობა ბაქო-სუფსის (უკვე წარმატებით მოქმედი ნავთობსადენის) გამტარუნარიანობის გასადიდებლად.

რა თქმა უნდა, ასეთი პროექტების განხორციელებისას უდიდესი ყურადღება უნდა დაეთმოს გარემოს დაცვის საკითხებს. ეს ჩვენი ურყევი, პრინციპული პოზიციაა. ამ პროცესში აქტიურად მონაწილეობს გარემოს დაცვის სამინისტრო მთელი თავისი სპეციალისტებით, ექსპერტებით, ამ ბოლო დროს ვთხოვეთ და ძალიან აქტიურად ჩაებნენ ამ საქმეში მეცნიერებათა აკადემია და მისი ინსტიტუტები... უნდა ითქვას, ეს საკითხი მართლაც კარგად ესმით ჩვენს პარტნიორებს და იზიარებენ ჩვენს შეშფოთებას სულ მცირე შემთხვევის გამოც კი. კმაყოფილებით აღვნიშნავ, რომ ამ თვალსაზრისით მთლიანად გადაწყდა ყველა ის პრობლემური საკითხი, რომლებიც წამოვჭერი ამ შეხვედრებზე, რომელსაც გია ჭანტურიაც ესწრებოდა, მათ შორის ბევრი ძალზე ძვირადღირებული და ტექნიკურად ძნელად განსახორციელებელი.

მოვილაპარაკეთ, აგრეთვე, ძველი მილსადენის (თქვენ იცით, რომ ძველი მილსადენების მთელი სისტემაა საქართველოში) გაწმენდის თაობაზე, ახლა ეს უმთავრესი ამოცანაა და აღდგენითი სამუშაოების დაწყებამდე ამ პროექტსაც დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებ.

ასევე, საკმაოდ რეალურია აზერბაიჯანის „შაჰ-დენიზის“ გაზის საბადოდან საქართველოსათვის ბუნებრივი გაზის მოწოდების პროექტი და მისი შემდგომი ტრანსპორტირება თურქეთში.

დიდი გაზსადენის მშენებლობა 2002, უკიდურეს შემთხვევაში 2003 წელს დასრულდება. იგი თავდაპირველად 5 მილიარდ კუბურ მეტრ, შემდგომში კი 16 მილიარდ კუბურ მეტრ ბუნებრივ გაზს გაატარებს ყოველწლიურად თავისი შემოსავლითა და ყველა სხვა სიკეთის გათვალისწინებით.

გასულ კვირას ბაქოში წარმატებით დასრულდა ქართულ და აზერბაიჯანულ მხარეთა მოლაპარაკება, რომელშიც საქართველოს სათბობ-ენერგეტიკის მინისტრი დავით მირცხულავა და „საქართველოს გაზის“ საერთაშორისო კორპორაციის პრეზიდენტი ალეკო გოცირიძე მონაწილეობდნენ. მიღწეულია ორივე მხარისათვის ხელსაყრელი შეთანხმება. დოკუმენტურად დადასტურდა, რომ მომავალ ზამთარს აზერბაიჯანი საქართველოს მოაწვდის საჭირო რაოდენობის საწვავს, ბუნებრივ გაზს, სწორედ იგი მაქვს უწინარესად მხედველობაში, შესაძლოა, ეს იყოს მინიმალურად აუცილებელი ოდენობა ან რამდენადმე უფრო მეტიც.

გარდა ამისა, ხელმოწერილია მემორანდუმი საქართველოს ტერიტორიის გავლით 500-კილოვატიანი მაღალი ძაბვის ელექტროგადამცემი ხაზის მშენებლობის თაობაზე, რაც კიდევ უფრო განამტკიცებს ენერგეტიკულ სტაბილურობას ჩვენს ქვეყანაში და სოლიდურ შემოსავალსაც მოგვიტანს.

როგორც ყოველთვის, აზერბაიჯანის ხელმძღვანელობამ, პირადად პრეზიდენტმა ჰეიდარ ალიევმა, საქართველოს ინტერესები მაქსიმალურად გაითვალისწინა, რისთვისაც მადლობას ვუძღვნი ჩემს მეგობარსა და პატივცემულ კოლეგას.

- როგორც პოლიტიკურ წრეებში, ასევე, საზოგადოებაშიც სერიოზული გამოხმაურება მოჰყვა თქვენს განცხადებას იმის თაობაზე, რომ ხელისუფლება არ დაუშვებს არანაირ დესტაბილიზაციას ქვეყანაში. დასტურდება თუ არა ინფორმაცია, რომ ასეთ მოვლენებს აქვს ადგილი და კიდევ: თქვენ ეკონომიკაზე საუბრობდით და რა როლი განეკუთვნება სოციალურ ფონსა და სოციალური შუღლის გაღვივებას, რისი ნიშნებიც ახლა უკვე ჩანს ამ კონტექსტით?

- მინდა გითხრათ, რომ პრეზიდენტი ამომწურავ ინფორმაციას ფლობს ქვეყანაში არსებული ვითარების შესახებ. მიზეზებზე უკვე ბევრი ვილაპარაკე და, ალბათ, გამეორება აუცილებელი არ არის. რომ ვთქვა, არავითარი მოძრაობა არ არის, სადღაც ვიღაცა იარაღს არ აჟღარუნებს, ან არ აგროვებს-მეთქი, ტყუილი იქნება. ვიცით ყველაფერი: სად რა არის, რა ხდება და როცა საჭირო იქნება, ზომებსაც მივიღებთ. ეს უყურადღებოდ არ რჩება. ფაქტობრივად, ჩვენ ვიცით, სად რა ხდება. მაგრამ, როდის უნდა იყოს მიღებული ზომები, ამას, ალბათ, დროის შერჩევა სჭირდება. ჯერჯერობით მაინც იმის იმედი გვაქვს, რომ გარკვეულ პროფილაქტიკას შედეგები მოაქვს. ჩვენ არ გვინდა, რომ ზედმეტი მსხვერპლი იყოს და უფრო მეტ ადამიანს აღეკვეთოს თავისუფლება.

რაც მთავარია, ხელისუფლება საზოგადოებას არაფერს არ უმალავს. ჩვენ გულწრფელად წარმოვაჩენთ რეალობას, ვინაიდან საზოგადოება უეჭველად სწორად გაგვიგებს და მართებულ დასკვნებსაც გამოიტანს.

ბოლო დროს ძალზე ბევრ წერილს ვიღებ იმათგან, ვისაც გული შესტკივა ქვეყნისათვის (ზოგიერთი პირადი წერილი პრესაშიც არის გამოქვეყნებული), მძიმედ განიცდიან ქართული სახელმწიფოებრიობის მშენებლობის წარმოქმნილ პრობლემებს.

ყოველივეს მწერენ გულახდილად, გულწრფელად და პირუთვნელად მოითხოვენ ჩემგან მკაცრი ზომების მიღებას.

განა თვით ეს წერილები არ არის ჭეშმარიტად საზოგადოებრივი აზრი, როდესაც ადამიანი არა ანონიმურად, არამედ გულახდილად, მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობის მაღალი შეგნებით, ზოგჯერ მწვავედ და კრიტიკულად მოითხოვს, რომ პრეზიდენტმა რადიკალური ნაბიჯები გადადგას ვითარების გამოსასწორებლად. ჩემი აზრით, სწორედ ეს არის ქვეყნის დემოკრატიული საზოგადოების არსებობის ყველაზე ნათელი გამოხატულება.

მე შემთხვევით როდი ვთქვი, რომ საპრეზიდენტო პროგრამის განხორციელება უკვე რეალურად დაიწყო, განსაკუთრებით, ეკონომიკისა და სოციალური სფეროსაკენ 180 გრადუსით შემობრუნების თვალსაზრისით, მაგრამ კორუფციის, ფალსიფიკაციისა და სხვა დარღვევების წინააღმდეგ ბრძოლა ამ პოლიტიკის განუყოფელი ნაწილია ისევე, როგორც ბიზნესის, განსაკუთრებით, მცირე და საშუალო ბიზნესის მხარდაჭერა.

მდგომარეობა ერთი წლის, წელიწად-ნახევრის განმავლობაში შესამჩნევად გაუმჯობესდა, სახელმწიფო ბიუჯეტში სახსრები შემოვიდა, არა მარტო რამდენიმე სახის ბიზნესის დაბეგვრით (ვთქვათ, სიგარეტი, ნავთობპროდუქტები და სხვა, ეს არ უნდა იყოს ძირითადი და მთავარი, თუმცა ყველა უნდა ვაიძულოთ გადაიხადოს, ყოველ შემთხვევაში, სახელმწიფოს აქვს ზემოქმედების საშუალება), არამედ მთლიანად ეკონომიკური სივრცის გაფართოვების შედეგად. მომავალი წლიდან საქართველოში მოპოვებული ნავთობის ოდენობაც სერიოზულად მოიმატებს, რაც განამტკიცებს ცენტრალურ და ადგილობრივ ბიუჯეტს.

რაც შეეხება დესტაბილიზაციას, არა მარტო ხელისუფლება, არამედ მოსახლეობასაც შესანიშნავად ესმის (ისევე, როგორც ესმის ყველა კეთილგონიერ ადამიანს), რომ არეულობით, გზების გადაკეტვით, ანტისამთავრობო გამოსვლებით, ვითარების დაძაბვით, კანონისადმი დაუმორჩილებლობით, ქაოსური მოვლენების პროვოცირებით, არათუ არაფერი გამოვა სასიკეთო, არამედ, საბოლოო ანგარიშით, ვერავინ ვერაფერს მოიგებს, ქვეყანა კვლავ ქაოსისა და ანარქიის ჭაობში ჩაეფლობა. ეს ყველამ კარგად უნდა გაიგოს, ვიმეორებ, ყველამ უნდა შეიგნოს, ანუ ხალხი, მშვიდობიანი მოსახლეობა, ხომ წააგებს და წააგებს, და ეს იქნება დრამატული წაგება და ტრაგიკული მოვლენა, მაგრამ ისინიც წააგებენ, ვინც ამღვრეულ წყალში თევზის დაჭერას ცდილობს. როგორიც უნდა იყოს რაღაც შეკავშირება, ჩახუტება სხვადასხვა რჯულისა და სხვადასხვა მოძრაობისა, ეს არ არის საქმის გამოსავალი და ასეთ განწყობილებებს საქართველოში არავითარი პერსპექტივა არ გააჩნია.

ყოველივე ეს ჩვენ ერთხელ უკვე გავიარეთ და რაც მივიღეთ, ყველამ ძალიან კარგად დავინახეთ და ყველამ ძალიან კარგად ვიცით.

ათი წლის წინანდელ საზარელ მოვლენებს, თითქოს, რა შეიძლება ახასიათებდეს დადებითი, მაგრამ მას შემდეგ ხალხი საბოლოოდ დარწმუნდა, რომ მხოლოდ თავად არის საკუთარი ბედის განმგებელი და ბატონ-პატრონი, ამიტომ თვალისჩინივით უნდა გაუფრთხილდეს სტაბილურობას, რათა კვლავ არ აღმოვჩნდეთ ნგრევის, ყაჩაღობისა და „ყველა - ყველას წინააღმდეგ“ ომის ავადმოსაგონარ ეპოქაში.

ერთხელ კიდევ გაჩანაგებას და კიდევ ერთხელ დანგრევას ეს ქვეყანა ნამდვილად ვეღარ გადაიტანს და ნამდვილად ვეღარ გაუძლებს.

მით უმეტეს, შთამომავლობა არ გვაპატიებს, თუ ასე იოლად შევურიგდებით პროგრესისა და სახელმწიფო აღმავლობის იმ პირველი, მაცოცხლებელი ყლორტის ჭკნობას, რომელთაც მთელი ერი ასეთი რუდუნებით უვლიდა ბოლო 5-6 წლის განმავლობაში.

ამიტომ ადამიანი, თუ იგი მოქალაქეობრივი შეგნებითაა განმსჭვალული, არასდროს აღმართავს ხელს საკუთარი დამოუკიდებელი სამშობლოს წინააღმდეგ.

ხოლო ცალკეული ვაიპოლიტიკოსები, ინტრიგანები, დაბოღმილი და, როგორც დიდი ილია იტყოდა, „გულქეციანი“ პროვოკატორები, - ყველა დროისა და ყველა ეპოქის საქართველოში იყვნენ.

ყოველთვის დიდი ზიანი კი მიაყენეს ქვეყანას, მაგრამ საბოლოოდ ვერ გაიმარჯვეს - ეს რომ „მოეხერხებინათ“, საქართველოც აღარ იქნებოდა საერთოდ.

კვლავინდებურად ქართული მასმედიის, ჟურნალისტთა კორპუსის სიღრმისეული პატრიოტიზმის იმედი მაქვს.

ჟურნალისტთა დიდი ნაწილი, მართალია, მწვავედ აკრიტიკებს ხელისუფლებას არსებული ნაკლოვანებებისათვის, მაგრამ დადებითს ტენდეციებსაც ბევრი მათგანი შენიშნავს და კიდეც აღნიშნავს. აქვე ისიც მინდა შევნიშნო, რომ მოსახლეობას მობეზრდა გაუთავებელი „წინასწარმეტყველებანი“ (რა თქმა უნდა, დიდ ბრჭყალებში) მოსალოდნელი არეულობის, საშემოდგომო ქაოსის, ანტისამთავრობო კრიზისის თაობაზე, ამ საქმეში კი ცალკეული პოლიტიკოსები და პოლიტიკანები, რა თქმა უნდა, გამოირჩევიან.

პრესა თავისუფალია, წერა ყველაფერზე შეიძლება, მაგრამ, როცა საკითხი ქვეყნის ყოფნა-არყოფნას ეხება, პასუხისმგებლობაც არ უნდა გვავიწყებდეს არა მარტო დღევანდელ ტკივილებს, არამედ სამშობლოს მომავალსაც უნდა ვხედავდეთ და ვამჩნევდეთ.

აქვე იმასაც ვიტყვი, რომ ზოგიერთებისაგან განსხვავებით, მე სრულებითაც არ მიმაჩნია დამარცხებულად და დასრულებულად საქართველოს ეროვნული მოძრაობა. ამას ხაზს ვუსვამ იმიტომ, რომ ამ ბოლო დროს ბევრს ლაპარაკობენ, ესმის თუ არ ესმის, გაეგება რაიმე თუ არ გაეგება, ყველა ლაპარაკობს.

არ მინდა დავასახელო, ერთ ახალგაზრდას ვუსმენდი ერთ-ერთ ტელეპროგრამაში და პირდაპირ შემზარა უცოდინარობამ, არა იმან, რომ ცუდ ამბებს ლაპარაკობდა, არამედ, უბრალოდ უცოდინარობამ, არ იცის, რა ხდება ქვეყანაში და რას წარმოადგენს საქართველო ქვეყნის საზღვრებს გარეთ. უმძიმეს წლებში ერთ-ერთ შეკრებაზე გამოსვლისას ვთქვი: მას შემდეგ, რაც თავისუფლება და დამოუკიდებლობა მოპოვებულია, ეროვნული მოძრაობა ის არის, როცა სიცივით გათოშილი მასწავლებელი შედის საკლასო ოთახში, რათა ბავშვს დედაენა ასწავლოს; ეროვნული მოძრაობაა, აგრეთვე, წარმატებული ბიზნესი, რომელიც ქვეყნის ხაზინას ამდიდრებს, ეროვნული მოძრაობა კეთილსინდისიერი შრომა და მოღვაწეობა ცხოვრების სხვადასხვა სფეროში, ეს არის კულტურის დაცვა და განვითარება, მეცნიერების წინსვლა, ყველაფერი, რაც სამშობლოს ინტერესებს შეესაბამება.

ჩვენში, საბედნიეროდ, უამრავია სამშობლოს ჭეშმარიტი გულშემატკივარი ადამიანი და მოქალაქე.

ხანდახან ვფიქრობ ხოლმე, - რატომ არ შეიძლება (რა თქმა უნდა, განახლებული ფორმით და არა საბჭოური ფორმით), აღინიშნოს ყველა დარგში წარმატებული, დაუღალავი მშრომელის ღვაწლი. მათ შორის ბიზნესმენებისაც, ვინაიდან პატიოსანი ბიზნესი ხომ უდიდეს ნიჭსა და შრომისმოყვარეობას მოითხოვს.

ალბათ, უპრიანია შეიქმნას კომისია, რომელიც მოიფიქრებს წახალისების ფორმებს - სათანადოდ დააფასებს, მორალურად გაამხნევებს იმათ, ვინც უჩუმრად, უხმაუროდ, რეკლამებისა და „პოლიტიკური გნიასის“ გარეშე ემსახურება სამშობლოს - ახალ, დემოკრატიულ, თავისუფალ საქართველოს. რატომ არ უნდა იყოს, მაგალითად, ასეთი წახალისების ფორმა პედაგოგებისათვის, მსახიობებისათვის, რეჟისორებისა და იმ ადამიანებისათვის, რომლებზეც ზემოთ უკვე ვილაპარაკე.

- მასმედიაში კიდევ ერთმა ინფორმაციამ გაჟონა, რომ ქართული სახელმწიფოებრიობის 3000-წლოვანი იუბილესადმი მიძღვნილი საზეიმო ღონისძიებები დაახლოებით ერთი წლით, წელიწადნახევრით გადაიდება. რა გახდა ამ გადაწყვეტილების მიზეზი?

- საქართველოს მოქალაქეები უდიდესი შეგნებითა და მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობით ეკიდებიან შექმნილ სირთულეებს, ითმენენ სოციალურ გაჭირვებას, სიდუხჭირეს, მაგრამ ეს დიდხანს არ გაგრძელდება. ამავე დროს, მე მგონია, ყოველმხრივ გამართლებული იქნება, თუ ისეთი ნათელი, დიდი ეროვნული დღესასწაული, როგორიც სახელმწიფოებრიობის სამიათასწლოვანი იუბილეა, მაშინ გაიმართება, როცა ძირითადად გადავჭრით არსებულ საბიუჯეტო და სოციალურ პრობლემებს. მით უმეტეს, რომ ეს შორეული მომავლის საქმე არ არის.

ადამიანს უნდა ეზეიმებოდეს.

მთელი საზოგადოების სულიერი სიჯანსაღისთვისაც საზიანო იქნებოდა ეზეიმა მაშინ, როდესაც ბევრ ჩვენს თანამოძმეს ასე უჭირს და ასეთ სიდუხჭირეშია. ვფიქრობ, ეს სწორი გადაწყვეტილებაა დღევანდელ პირობებში.

მით უმეტეს, რომ ამ ბრწყინვალე იუბილეს საქართველო სულ რაღაც ერთი ან ორი წლის შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სიხალისით და სიხარულით აღნიშნავს ისევე, როგორც „ვეფხისტყაოსნის“ 800 წლისთავს.

- გასულ კვირას თქვენ თურქეთის ახალი პრეზიდენტის აჰმად ნეჯდეთ სეზერის წერილი გადმოგეცათ. ორ მეზობელ ქვეყანას შორის დამოკიდებულება ყოველთვის საკმაოდ გულთბილი იყო, განსაკუთრებით სულეიმან დემირელის დროს. როგორ განვითარდა ჩვენი ქვეყნების ურთიერთობა სამომავლოდ, მას შემდეგ, რაც პრეზიდენტი შეიცვალა და ახალი პრეზიდენტი მოვიდა?

- მე მივიღე თურქეთის ახალი პრეზიდენტის წერილი, რომელშიც ძალზე საყურადღებო მოსაზრებანია გამოთქმული თურქეთ-საქართველოს ურთიერთობის განვითარებისა და კავკასიაში, მთელ რეგიონში, სტაბილურობის განმტკიცების უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე. იგი ადასტურებს, რომ მეზობელი და მეგობარი თურქეთის ახალი პრეზიდენტი განამტკიცებს და განავითარებს ათათურქისა და პრეზიდენტ დემირელის პოლიტიკას საქართველოს მიმართ, რომლის არსი დიდმა ათათურქმა, როგორც თქვენ მოგეხსენებათ, ასე ჩამოყალიბდა: „თურქეთი დაინტერესებულია საქართველოს სახით აღმოსავლეთით ჰყავდეს ძლიერი და საიმედო მეზობელი“.

იმავდროულად მივიღე ბატონ აჰმედ ნეჯდეთ სეზერის ოფიციალური მიწვევა თურქეთში. რასაც უეჭველად გამოვეხმაურები, ალბათ, უკვე მიმდინარე წელს, ვინაიდან თურქეთთან ურთიერთობა და თანამშრომლობა საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი პრიორიტეტთაგანია;

- გასულ კვირას სამხრეთ კავკასიის კიდევ ორი სახელმწიფო - აზერბაიჯანი და სომხეთი ევრო საბჭოს წევრები გახდნენ. როგორც თვითმხილველები აცხადებენ, ამ პროცესში სომხეთისა და აზერბაიჯანის წარმომადგენლები, გასაგებია, როგორ მდგომარეობაში მყოფი ქვეყნები, ერთმანეთს ძალიან ეხმარებოდნენ...

- ევროსაბჭოში აზერბაიჯანისა და სომხეთის მიღებას მე გულითადად მივესალმები. მისალოცი დეპეშებიც გავუგზავე ჰეიდარ ალიევს და რობერტ ქოჩარიანს. და ისიც მინდა ვთქვა, მეამაყება, რომ საქართველოს დელეგაციამ ზურაბ ჟვანიას ხელმძღვანელობით ყოველმხრივ შეუწყო ხელი საკითხის დადებითად გადაწყვეტას. ახლა რეალური ევროპული სივრცე კიდევ უფრო გაფართოვდა, მე სამხრეთი კავკასია მაქვს მხედველობაში. რაც ჩვენს რეგიონში სტაბილურობისათვის ძალზე მნიშვნელოვანი მოვლენაა, რა თქმა უნდა მე ვგულისხმობ იმასაც, რომ გააქტიურდებიან სწორედ სტაბილურობისათვის ხელშეწყობის თვალსაზრისით ჩვენი მეზობელი რუსეთი და სხვა ჩვენი მეგობრები.

- და, ბოლოს. ქვეყანაში შექმნილი საკმაოდ რთული ფონის მიუხედავად, პრეზიდენტი სპექტაკლებსაც ესწრება. თქვენ გუშინ რობერტ სტურუას ახალი სპექტაკლი „კაცია-ადამიანი?!“ ნახეთ.

- სამწუხაროდ, დრო მართლა სასტიკად შეზღუდულია. მრავალი საინტერესო რამ ხდება ჩვენი კულტურის სფეროში. ვერ ვახერხებ ყველა ღონისძიებებში მონაწილეობის მიღებას, სპექტაკლების ნახვას და ასე შემდეგ. მაგრამ, მე, უბრალოდ ადამიანური უფლება არა მაქვს არ დავესწრო რობერტ სტურუას სპექტაკლებს.

უკვე მრავალი წელია რობერტ სტურუას შემოქმედებას ვადევნებ თვალს. მისი ყოველი სპექტაკლი, როგორც იტყვიან ჩემ თვალწინ იშვა, დაიდგა. აღტაცებას და სიხარულს ვერ ვფარავდი ჩვენი დროის ამ სრულიად უნიკალური შემოქმედის მიერ შექმნილი შედევრების გამო.

ასე იყო გუშინაც. უდავოდ დიდი გამარჯვებაა. ამოუწურავია რობერტ სტურუა, ისევე, როგორც თვით ქართული სული და, თუ გნებავთ, თვით დიდი ილია ჭავჭავაძის მემკვიდრეობა.

საქინფორმი.

„შთამომავლობა არ გვაპატიებს, თუ ასე იოლად შევურიგდებით პროგრესისა და სახელმწიფო აღმავლობის იმ პირველი, მაცოცხლებელი ყლორტების ჭკნობას, რომელთაც მთელი ერი ასეთი რუდუნებით უვლიდა ბოლო ხუთი-ექვსი წლის განმავლობაში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 4 ივლისი. - №178 (3579). - 1,2 გვ.

საინფორმაციო სააგენტო „ასოშიეიტედ პრესის“ კორესპონდენტის ინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტთან ედუარდ შევარდნაძესთან

- როგორ შეაფასებთ სიტუაციას კავკასიის რეგიონში ბოლოდროინდელი მოვლენების გათვალისწინებით? კერძოდ, რა გავლენა შეიძლება მოახდინოს ამ რეგიონზე ჩეჩნეთში საომარმა მოქმედებებმა?

- ვერ ვიტყვი, რომ მთლიანად კავკასიაში ვითარება სტაბილურია, განსაკუთრებით, ჩეჩნეთის ომის ფონზე; კონფლიქტები ბოლომდე მოუწესრიგებელია; ეს ფაქტორიც ერთგვარად დაძაბულობას იწვევს. ამავე დროს, არის დადებითი ტენდენციებიც. სამხრეთ კავკასიაში რეგიონული თანამშრომლობა ვითარდება, მიმდინარეობს მუდმივი დიალოგი, მათ შორის, აზერბაიჯანისა და სომხეთის ლიდერებს შორის მოლაპარაკება, რომელმაც სისტემური ხასიათი მიიღო. რაც შეეხება საქართველოში არსებულ კონფლიქტებს, მათში მონაწილე მხარეებს შორის დიალოგი მუდმივი ხასიათისაა. მე შედარებით ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი. ალბათ, შორს არ არის ის დრო, როცა მთლიანად კავკასის და, კერძოდ, სამხრეთ კავკასია მყარი სტაბილურობის ქვეყნები იქნებიან.

- მას შემდეგ, რაც რუსეთი სამხედრო კამპანიას აწარმოებს ჩეჩნეთში, ხშირად გაისმის ბრალდებები საქართველოს მისამართით, განსაკუთრებით, რუსეთის სამხედრო წრეების წარმომადგენლებისაგან. ისინი ამბობენ, რომ ჩეჩნები თავიანთ შეიარაღებას საქართველოდან იღებენ და, ამასთანავე, ჩეჩენი მებრძოლები საქართველოს ტერიტორიას სატრანზიტო გზად იყენებენ. როგორია თქვენი რეაქცია ასეთი ბრალდებების მიმართ?

- არაერთხელ მითქვამს, რომ ჩეჩნეთში განვითარებული მოვლენები და ყველაფერი, რაც მოხდა იქ პირველი და მეორე ომის დროს, აფხაზეთში დატრიალებული ტრაგედიის გაგრძელებაა. აფხაზეთის ტრაგედია რომ არ მომხდარიყო, შეიძლება, ჩეჩნეთის ომიც თავიდან ყოფილიყო აცილებული.

რაც შეეხება ჩეჩნეთში მიმდინარე პროცესების ფონზე რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობას. თუ დანაშაულად მიგვაჩნია 6-7 ათასი ადამიანის, კერძოდ, ქალების, ბავშვების, მოხუცების, დაჭრილების მიღება, რომლებსაც გაყინვისა და დაღუპვის საშიშროება ემუქრებოდათ, მაშინ შეიძლება ბრალი დაგვდონ, მაგრამ ამას ყველა ნორმალური, დემოკრატიული სახელმწიფო გააკეთებდა. ბრალდებები საქართველოდან ჩეჩნებისათვის იარაღის მიწოდებასა და საქართველოში რაღაც სამხედრო ბაზების არსებობაზე, ცხადია, უსაფუძვლოა. სამწუხაროდ, ბოლო დრომდე რუსეთ-საქართველოს ჩეჩნეთის მონაკვეთი რუსეთის მხრიდან სასაზღვრო ძალებით არ იყო უზრუნველყოფილი. ამჯერად რუსეთმა ეს პრობლემა გადაწყვიტა და საზღვარი დაცულია. ახლა, ვფიქრობ, სალაპარაკოც არაფერია. მით უმეტეს, რომ ეუთოს გადაწყვეტილებით, უკვე რამდენიმე თვეა, ტარდება საზღვრის მონიტორინგი და იარაღის გატანის თუ გაყიდვის და შემდეგ ჩეჩნეთში გამოყენების არც ერთი შემთხვევა არ არის დაფიქსირებული. აი, ასეთია მდგომარეობა. აქვე უნდა ვთქვა, რომ მოსკოვში ვიზიტისას რუსეთის პრეზიდენტთან ვლადიმერ პუტინთან ძალიან გულახდილი, გულწრფელი საუბარი გაიმართა. აღნიშნული საკითხების განხილვისას შევთანხმდით, რომ ორი სახელმწიფო ერთმანეთს დაეხმარება, რათა რაც შეიძლება სწრაფად დამთავრდეს კონფლიქტი ჩეჩნეთში. ლტოლვილთა ძალიან დიდ ნაწილს სურვილი აქვს, დაბრუნდეს თავის სამშობლოში - ჩეჩნეთში. საერთაშორისო ძალისხმევით, რუსეთთან მოლაპარაკებით ხელი უნდა შევუწყოთ მათ ამ საკითხში.

- რუსეთის სამხედრო წრეების ზოგიერთი წარმომადგენელი დღემდე აგრძელებს ასეთი ბრალდებების წამოყენებას. თქვენი აზრით, ვის აძლევს ხელს?

- მათ, ვისაც სძულს საქართველო. ასეთნი არა მარტო ამ ხმებს, არამედ სხვა ხმებსაც ავრცელებენ. რუსეთში არის ერთი ნაწილი ადამიანებისა, რომელთა მიზანია, ხელი შეუშალონ რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის ნორმალურად და კარგად განვითარებას.

ჩვენ კარგი მაგალითებიც გვაქვს. ყოველგვარი პრობლემის გარეშე შესანიშნავად თანამშრომლობენ რუსეთისა და საქართველოს მესაზღვრეთა სარდლები, ასევე შინაგან საქმეთა მინისტრები და სხვები.

- თქვენი აზრით, რამდენად წარმატებით ართმევს თავს საქართველოს ხელისუფლება ლტოლვილებთან დაკავშირებული პრობლემების გადაწყვეტას და რამდენად აკონტროლებს ვითარებას პანკისის ხეობაში?

- ლტოლვილების პრობლემის მოგვარება, ცხადია, გვიჭირს. ეს საკითხი საბოლოოდ მას შემდეგ გადაწყდება, როდესაც ისინი თავიანთ სახლ-კარს დაუბრუნდებიან. წარმოიდგინეთ, დღეისათვის საქართველოში 5 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს, 300 ათასი ლტოლვილი უნდა შევინახოთ, ვარჩინოთ. რა თქმა უნდა, ეს მინიმუმიც არ არის იმისა, რაც ადამიანად სჭირდება, მაგრამ ჩვენ მაინც ვცდილობთ, არ ვაგრძნობინოთ ამ ხალხს, რომ თავის მშობლიურ კუთხეს არის მოწყვეტილი.

რაც შეეხება ლტოლვილებს, რომლებიც ახლა პანკისის ხეობაში იმყოფებიან, უნდა აღინიშნოს, რომ ხმები მათგან მოსალოდნელი არასტაბილურობის, საქართველოს მიმართ მტრული მოქმედების შესახებ, გადაჭარბებულია, ჩვენ იმ ხალხთან კონტაქტი გვაქვს, შეძლებისდაგვარად ვეხმარებით, ეხმარებიან საერთაშორისო ორგანიზაციებიც. საფუძველი არ არსებობს იმისათვის, რომ ეს ხალხი საქართველოს მტრად წარმოვადგინოთ. ჩვენ მათ თავშესაფარი მაშინ მივეცით, როდესაც ისინი იღუპებოდნენ, და მჯერა, რომ ისინი თავიანთ სამშობლოში დაბრუნდებიან, როგორც საქართველოს მეგობრები.

- მიღწეულია თუ არა საბოლოოდ შეთანხმება ამ საკითხებთან დაკავშირებით ორ სახელმწიფოს - რუსეთსა და საქართველოს შორის?

- არ იქნება სწორი, თუ ვიტყვი, რომ ის დახმარება, რომელსაც ლტოლვილები საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან, სხვადასხვა ქვეყნებისაგან იღებენ, საკმარისია. ცხადია, არ არის საკმარისი. ჩვენს ქვეყანაში არსებული მძიმე საფინანსო-საბიუჯეტო კრიზისისა და ჩვენი შეზღუდული რესურსების გათვალისწინებით, დახმარება, რა თქმა უნდა, მინიმალურია, ისევე, როგორც აფხაზეთიდან გამოდევნილი ლტოლვილების მიმართ გაწეული დახმარება არ არის საკმარისი. ვფიქრობ, გაცილებით მეტის გაკეთება შეიძლებოდა, რომ არსებობდეს ასეთი კეთების ნება.

რაც შეეხება შეთანხმებას საქართველოსა და რუსეთს შორის ლტოლვილების დაბრუნებასთან დაკავშირებით, ჯერჯერობით ამგვარი შეთანხმება არ არის მიღწეული, მაგრამ რუსეთის პრეზიდენტს მოსკოვში შეხვედრისას ვუთხარი, რომ ლტოლვილებს შორის დაბრუნების მსურველები არიან. ბატონ პუტინს შევთავაზე ჯგუფის შექმნა, რომელიც გამოარჩევს იმ ხალხს, ვისი დაბრუნებაც საწყის ეტაპზე შესაძლებელია. საბოლოო გადაწყვეტილება ჯერ არ მიგვიღია, მაგრამ საკითხის განხილვა კვლავ გაგრძელდება.

- თქვენ ამ რეგიონის ერთ-ერთი ყველაზე გამოცდილი ლიდერი ბრძანდებით, ამდენად, ძალიან საინტერესოა თქვენი მოსაზრება ჩეჩნეთის პრობლემის საბოლოო მოწესრიგების შესახებ. ხომ არ არის ამ კონფლიქტის გავრცელების საშიშროება? თქვენი აზრით, უნდა აწარმოოს თუ არა დიალოგი რუსეთმა მასხადოვთან და უნდა შეასრულოს თუ არა თავისი როლი საქართველომ მშვიდობიანი მოლაპარაკების პროცესში?

- ჩეჩნეთის კონფლიქტის საბოლოო მოწესრიგება დაკავშირებული იქნება მოლაპარაკების პროცესთან. შეიძლება ამას გარკვეული დრო კიდევ დასჭირდეს, მაგრამ საბოლოოდ საკითხის გადაწყვეტა მოსახლეობას, ჩეჩნებსა და რუსეთის ხელმძღვანელობას შორის დიალოგის გარეშე წამოუდგენელია. როდის მოხდება ეს, მე ვერ განვსაზღვრავ. ისიც ძნელი სათქმელია, რომელ ხელმძღვანელთან იქნება მოლაპარაკება - ბატონ მასხადოვთან თუ სხვებთან. ვლადიმერ პუტინთან შეხვედრის დროს ამ საკითხზე არ გვისაუბრია. რაც შეეხება საქართელოს ან სხვა სახელმწიფოების როლს მშვიდობიანი მოლაპარაკების პროცესში, რუსეთი მტკივნეულად განიცდის, როცა სხვა სახელმწიფოები აცხადებენ მზადყოფნას, მონაწილეობა მიიღონ კონფლიქტის მოწესრიგებაში. რუსეთს მიაჩნია, რომ ეს არის მისი ქვეყნის საშინაო საქმე და ამ საკითხში სხვა ჯერჯერობით არ უნდა ჩაერიოს, თუმცა ზოგიერთი საერთაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენლები ადგილზე ჩადიან, მოინახულებენ ცალკეულ რაიონებს, ქალაქებს, ხვდებიან ადამიანებს, მაგრამ შერიგების პროცესში არ მონაწილეობენ. დარწმუნებული ვარ, რომ რუსეთის ხელისუფლება თვითონ მივა იმ დასკვნამდე, როდის დაიწყოს მოლაპარაკების პროცესი და ვისთან. ამ ეტაპზე საქართველოს ძალიან დიდ აქტიურობას გამოვრიცხავ. თუ ჩვენ საჭირონი ვიქნებით, რა თქმა უნდა, მზად ვართ.

რაც შეეხება ჩეჩნეთის კონფლიქტის გავრცელებას რეგიონზე, მართალია, თეორიული შესაძლებლობის გამორიცხვა ძნელია, მაგრამ, არ მგონია, პირდაპირი საფრთხე ემუქრებოდეს. ეს არც რუსეთისთვის არის ხელსაყრელი, არც ჩეჩნეთისათვის და არც სამხრეთ კავკასიის რომელიმე ქვეყნისა და, საერთოდ, რეგიონისათვის. ერთადერთი, რაც ძალიან ნათლად ჩანს, ეს არის ზიანი, რომელიც არა მარტო ჩეჩნეთის, არამედ ჩვენი მთიანი რეგიონების ეკონომიკურ განვითარებას ადგება. საზღვრისა თუ შესაბამისი სამხედრო ნაწილების გაძლიერება ბიუჯეტს ხარჯად აწვება და ამიტომ ჩვენ დაინტერესებული ვართ, რაც შეიძლება სწრაფად დამთავრდეს ეს ომი.

- თქვენ უახლოეს მომავალში დიდ ბრიტანეთში მიემგზავრებით. რა შეხვედრებია დაგეგმილი და რას ელით ამ ვიზიტისაგან?

- ისე მოხდა, რომ ბრიტანეთის ახალ ხელმძღვანელობასთან, კერძოდ, პრემიერ-მინისტრთან, ურთიერთობა არ მქონია. საგარეო საქმეთა მინისტრის ბატონ კუკის თბილისში ვიზიტისას შევთანხმდით, რომ სასურველი იქნებოდა ჩემი ვიზიტი დიდ ბრიტანეთში. ძალიან დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებ პრემიერ-მინისტრთან ტონი ბლერთან პირადი ურთიერთობის დამყარებას. მიმაჩნია, რომ მომავალში დიდი ბრიტანეთის როლი მნიშვნელოვნად უნდა გაიზარდოს სამხრეთ კავკასიის კონფლიქტის მოწესრიგების საკითხში. პრემიერ-მინისტრთან ჩემი შეხვედრისას გაიმართება საუბარი იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა შეუწყოს დიდმა ბრიტანეთმა ხელი სამხრეთ კავკასიის და, კერძოდ, საქართველოს ინტეგრირებას ევროპულ სტრუქტურებში. განიხილება, აგრეთვე, ჩვენი ქვეყნების თანამშრომლობის ცალკეული პროექტები. მოგეხსენებათ, კასპიის ზღვაში, ყაზახეთში სამუშაოებს აწარმოებენ დიდი ბრიტანეთის ნავთობკომპანიები, რომლებიც საქართველოს განიხილავენ, როგორც ენერგოშემცველების ტრანსპორტირებისათვის პარტნიორ ქვეყანას. ჩემი შეხვედრები დაეთმობა ამ და მრავალ სხვა ასპექტში თანამშრომლობის საკითხებს.

2000 წლის 3 ივლისი.

ჩეჩნეთიდან ლტოლვილებს მაშინ მივეცით თავშესაფარი, როდესაც ისინი იღუპებოდნენ, და მჯერა, რომ ისინი თავიანთ სამშობლოში დაბრუნდებიან, როგორც საქართველოს მეგობრები // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 6 ივლისი. - №180 (3581). - 1,2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
განცხადება 2000 წლის 11 ივლისი

ძვირფასო თანამემამულენო, დღეს თქვენი ყურადღება უნდა მივაპყრო საქართველოსთვის უაღრესად მნიშვნელოვან და უფრო მეტად ვიტყოდი - სამკვდრო-სასიცოცხლო პრობლემას.

გუშინ ხელი მოვაწერე ბრძანებულებას „ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავების შესახებ“, რომლის ძალითაც შეიქმნა უმაღლესი რანგის, სპეციალური უფლებამოსილი ჯგუფი საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის, ბატონ ლადო ჭანტურიას ხელმძღვანელობით.

ამ ჯგუფმა უნდა შეიმუშავოს მრავალეტაპობრივი, მრავალგანზომილებიანი ანტიკორუფციული პროგრამა, რომელიც უახლოეს წლებში განსახორციელებელ, კარდინალურ, ძალზე რადიკალურ ღონისძიებებსა და შესაბამის პოლიტიკას დაედება საფუძვლად.

დრო და ვითარება უკვე მართლაც აღარ ითმენს, საზოგადოება ჩვენგან კატეგორიულად მოითხოვს გადამჭრელი ღონისძიებების განხორციელებას.

ამთავითვე უნდა აღვნიშნო:

ეს ძალიან რთული გადაწყვეტილება მივიღეთ მაშინ, როდესაც ქვეყანაში დაიწყო ეკონომიკური გაჯანსაღების პროცესი. წლის პირველ ნახევარში მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდამ 5 პროცენტი შეადგინა, სამრეწველო პროდუქციისამ კი - 11 პროცენტი, გასული წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით. განუხრელად იზრდება ექსპორტი და, რაც მთავარია, ივნისში, პირველად 1998 წლიდან, მოხდა გარდატეხა საგადასახადო შემოსავლების ზრდის თვალსაზრისითაც.

ყოველივე ეს იმაზე მიუთითებს, რომ ქვეყანა უეჭველად გამოვა საბიუჯეტო და ფინანსური კრიზისიდან, გადაწყდება ხელფასებისა და პენსიების, სხვა სახის გასაცემლების თუ სარგოების, სოციალური დახმარებების პრობლემა.

მაგრამ ეს წარმატება დროებითი იქნება და ქვეყანა წელში ვერ გაიმართება, თუ მტკიცე საყრდენად არ შევაშველეთ მკაფიო, ნათელი, კონკრეტული და ქმედითი ანტიკორუფციული პროგრამა.

ამ საზოგადო მანკს ვუწოდე „ავთვისებიანი სიმსივნე“ ქართლი სახელმწიფოს სხეულზე, რომლის ამოწევა შესაძლებელია მხოლოდ მტკივნეული, რთული, მაგრამ აუცილებელი ზომებით.

ობიექტურობა და სამართლიანობა მოითხოვს ითქვას, რომ ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში ბევრი რამ გაკეთდა საქართველოში კორუფციის „სივრცობრივი შეზღუდვისა“ და ანტიკორუფციული ბაზის შესაქმნელად.

რაც მთავარია, ჩამოყალიბდა საჭირო საკანონმდებლო სისტემა. შემუშავებული და მიღებულია თანამედროვეობის შესაბამისი და ეროვნული სპეციფიკის ამსახველი სისხლის სამართლის, სამოქალაქო და ადმინისტრაციული სამართლის კოდექსები. საერთო სასამართლოებმა და უზენაესმა სასამართლომ ახალი საკანონმდებლო საფუძველი შეიძინეს.

მიღებულია კანონთა მთელი რიგი, რომელთა ვექტორი საზოგადოებაში კორუფციული მოვლენებისა და პროცესების წინააღმდეგ არის მიმართული. მათ შორის, კანონი „ლიცენზირების შესახებ“, „სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“, „მონოპოლიური საქმიანობისა და კონკურენციის შესახებ“.

განსაკუთრებით აღსანიშნავია კანონი „საჯარო სამსახურში ინტერესთა შეუთავსებლობისა და კორუფციის შესახებ“, რომლის საფუძველზეც თანამდებობის პირთა ქონებრივი და საფინანსო მდგომარეობის საინფორმაციო ბიურომ ფართო მასშტაბიანი სამუშაო შეასრულა.

განხორციელდა სასამართლო რეფორმა, პენიტენციალური სისტემა დაექვემდებარა იუსტიციის სამინისტროს.

სამი წლის განმავლობაში ისეთი დანაშაულისათვის, როგორიც არის მექრთამეობა, თანამდებობრივი მდგომარეობის ბოროტად გამოყენება, სახელმწიფო ქონების დატაცება, სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიეცა ორი ათასამდე პირი. ექვსასი უკვე მსჯავრდებულია.

ეს ციფრები თითქმის ბრძოლის ინტენსიურობაზე მეტყველებს, მაგრამ განხორციელებული ღონისძიებანი აშკარად არასაკმარისი აღმოჩნდა.

ამასთან, გასათვალისწინებელია სამართალდამცავი სტრუქტურების არცთუ დახვეწილი სისტემა და თანამშრომელთა მძიმე მატერიალური და ფინანსური მდგომარეობა, მწირი ტექნიკური ბაზა.

ამის მიუხედავად, მე მჯერა, რომ კომპლექსური პროგრამის შემუშავების პროცესში და განსაკუთრებით მისი დამტკიცების შემდეგ, კანონდამცველი ორგანოები, რომელთა რეფორმირებისა და გაჯანსაღების პრობლემებზე ამჟამად ძალიან ბევრს ვფიქრობთ, კორუფციასთან ბრძოლის ტემპსა და სიმწვავეს კიდევ უფრო გააძლიერებს.

ისინი არ უნდა დაელოდონ პროგრამის შემუშავებას, არამედ დაუყოვნებლივ გააძლიერონ ძალისხმევა სათანადო ფონის შესაქმნელად.

ამჟამად, დაინტერესებულმა უწყებებმა შემოგვთავაზეს ანტიკორუფციული პროგრამის რამდენიმე ალტერნატიული ვარიანტი. ბევრი რამ საინტერესოა ადგილობრივ ადმინისტრაციათა, საკრებულოთა და, რა თქმა უნდა, პარლამენტის შესაბამისი კომიტეტების წინადადებები.

მაგრამ სპეციალურ ბრძანებულებას ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავების შესახებ, რომელსაც, როგორც მოგახსენეთ, გუშინ მოვაწერე ხელი, განსაკუთრებული ფუნქცია და შინაარსობრივი დატვირთვა აქვს.

ამდენად, მიზანშეწონილად მივიჩნევ პირადად გამოვაქვეყნო რამდენიმე არსებითი მოსაზრება.

პირველი კონცეპტუალური თეზისი ის გახლავთ, რომ თავისი მასშტაბითა და ხასიათით კორუფციამ იმ კრიტიკულ ზღვარს მიაღწია, რომელიც საეჭვოდ აქცევს თითქმის ყველა სახელმწიფოებრივი ინიციატივისა და სამთავრობო პროგრამის განხორციელებას.

სამწუხაროდ, კორუფციის მაღალმა დონემ სერიოზულად შეარყია არა მარტო ხელისუფლების, არამედ თვით საქართველოს დამოუკიდებელი სახელმწიფოს ავტორიტეტიც. ქვეყნის საშინაო და საგარეო პრიორიტეტების განხორციელება უშვალოდ დაუკავშირდა კორუფციის დაძლევის აუცილებლობას.

მე არ გავურბივარ და საჯაროდ ვკისრულობ ჩემს წილ პასუხისმგებლობას შექმნილი ვითარებისათვის.

მაგრამ ნურავინ დაივიწყებს, რომ პრეზიდენტს შეუძლია მხოლოდ ის, რაც შეუძლია საზოგადოებასა და სახელმწიფოს.

სამოქალაქო ომისა და სისხლიანი კონფლიქტების დასრულებიდან დღემდე, ცალკეულ საკითხებში მიხდებოდა დათმობებზე წასვლა - სხვა, უფრო მნიშვნელოვან და იმ მომენტისათვის პრიორიტეტულ ღონისძიებათა გადასარჩენად.

ჩემი მმართველობის უკანასკნელი 8 წელი მივუძღვენი თითქოსდა სასიკვდილოდ ავადმყოფი დამოუკიდებელი ქართული სახელმწიფოს შედარებით გაჯანსაღებას, ფეხზე დაყენებას, ფაქტობრივად, მის შექმნას.

ამიტომ, იძულებული ვიყავი, გამეკეთებინა მძიმე არჩევანი, თუ რა პრობლემები უნდა მოგვეგვარებინა უწინარესად და როგორ გამოგვეყენებინა ყველაზე შედეგიანად, მიზანშეწონილად ჩვენს ხელთ არსებული მეტად მწირი რესურსი.

კიდევ ერთხელ, ხაზგასმითა და სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ: დღეს არ არსებობს საქართველოს საზოგადოებრივი და სახელმწიფოებრივი განვითარების სხვა, უფრო მნიშვნელოვანი ამოცანა, ვიდრე კორუფციის დაძლევაა.

ამ სტრატეგიული ამოცანის გადაწყვეტას უნდა დაექვემდებაროს ყველა სხვა საკითხი.

მეორე: ქვეყანაში არსებული კორუფციული ფენომენის ხანგრძლივი და დეტალური ანალიზი საშუალებას მაძლევს დავასკვნა, რომ, მიუხედავად ცალკეულ პროგრამათა მართებულობისა, დღემდე შემუშავებულ ანტიკორუფციულ ღონისძიებებს სასურველი შედეგი იმიტომ არ მოჰყვა, რომ ლოკალური ხასიათის პროგრამები ვერ ქმნიდა პრობლემის მოგვარების ერთიანი სახელმწიფოებრივი მექანიზმის ჩამოყალიბების შესაძლებლობას.

სხვაგვარად თუ ვიტყვით, სახელმწიფოებრივი მასშტაბის პრობლემის გადაჭრა შეუძლებელი აღმოჩნდა ცალკეულ თუ ერთეულ ღონისძიებათა ფარგლებში. თვით სასამართლო რეფორმაც კი, რომელიც, თავისთავად, საკმაოდ ქმედითი ანტიკორუფციული ღონისძიებაა, ამ მხრივ საკმარისი აშკარად არ არის.

უეჭველია დასკვნა, რომ სახელმწიფოებრივად მასშტაბური პრობლემის გადაჭრა ასევე სახელმწიფოებრივი, კომპლექსური და მრავალეტაპობრივი პროგრამის შემუშავება ესჭიროება.

თავის მხრივ, ეს პროგრამა განმტკიცებული და ზურგგამაგრებული უნდა იყოს თანმიმდევრულ ღონისძიებათა სისტემით, ფინანსებით, სოციალურ-პოლიტიკური ფაქტორებითა და საზოგადოებრივი მხარდაჭერით.

მესამე: ქვეყნის სახელმწიფოებრივ საჭესთან ყოფნის მრავალი წლის გამოცდილებამ დამარწმუნა, რომ მოუმზადებელ ღონისძიებებს მხოლოდ და მხოლოდ კამპანიური, გარეგანი, ზერელე, ზედაპირული და დროებითი შედეგის მოტანა ძალუძს.

ზოგიერთ შემთხვევაში კი პოპულისტურ სულსწრაფობას შეიძლება პირიქით, პრობლემის უკიდურესი გამწვავებაც კი მოჰყვეს.

ანუ, ნაცვლად უმძიმესი სენის განკურნებისა, უკუშედეგი მივიღეთ.

სწორედ ამიტომ ვიჩენდი განსაკუთრებულ სიფრთხილეს.

ამიტომაც მიმაჩნია აუცილებლად და შესაძლებლად რადიკალური ღონისძიებების მიღება მას შემდეგ, რაც ჩამოყალიბდა კომპლექსური ანტიკორუფციული პოლიტიკის განხორციელების ერთიანი სახელმწიფოებრივი პროგრამა და მისი აღსრულების სათანადო მექანიზმი.

ანტიკორუფციული სამსახურის ფორმალურად დაარსებით და რამდენიმე ოდიოზური კორუმპირებული მოხელის დაპატიმრებით შეიძლება წინასაარჩევნოდ მეტი ქულა „ჩამეწერა“, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, ამ კორუფციას ვერ დავამარცხებდით, ხოლო ასეთი პოპულისტური დემარშით პრობლემას უფრო გავართულებდით.

მეოთხე: ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავება, ყოველივე იმის გათვალისწინებით, რის თაობაზეც უკვე მოგახსენეთ, იქნება საბოლოო ნაბიჯი ჩემი ცხოვრების უმთავრესი მიზნის განსაზორციელებლად: საქართველოში კორუფციის სამუდამოდ გასანადგურებლად.

დარწმუნებული ვარ, ამ წყლულის ამოშანთვის შემდეგ ქართული სახელმწიფოებრივი სხეული ჭეშმარიტად უკვდავად იქცევა, ანუ ქართველი ერი, ჩვენი ხალხი, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი განვითარების უსაზღვრო და უსასრულო პერსპექტივას მოიპოვებს.

საჯაროდ ვაცხადებ, რომ ანტიკორუფციული პროგრამის დებულებები, რომელთაც პროგრამის შემმუშავებელი ჯგუფი შემომთავაზებს, მეორე საპრეზიდენტო ვადის განმავლობაში ჩემი პოლიტიკის ქვაკუთხედად იქცევა.

იმავე დებულებებით და რეკომენდაციებით განისაზღვრება სპეციალური ანტიკორუფციული სამსახურის თუ ანტიკორუფციული კომიტეტის ფუნქციური დანიშნულება და უფლებამოსილება.

ასეთი ორგანოს შექმნის მიზანშეწონილობა დღეს ფართო საზოგადოებრივი დისკუსიის თემაა.

მეხუთე: როგორც პროგრამის შემმუშავებელი ჯგუფების წევრებმა (აქვე შევნიშნავ: ჯგუფის წევრთა რაოდენობა საჭიროების შემთხვევაში შეიძლება გაიზარდოს), ისე მოწვეულმა სპეციალისტებმაც (მათ შორის, მხედველობაში ვიყოლიებთ უცხოელ ექსპერტებსაც), უნდა შეძლონ საყოველთაო ნდობის მოპოვება და პროგრამისათვის აუცილებელი ავტორიტეტის შექმნაც საზოგადოებაში.

ეს ჯგუფი ერთმნიშვნელოვნად გაემიჯნება ყოველგვარ ვიწრო პოლიტიკურ ინტერესებს. იგი განახორციელებს ზეპარტიულ, საერთო-სახელმწიფოებრივ მისიას და ითანამშრომლებს ყველა იმ პოლიტიკურ ძალასთან, ვისთვისაც კორუფცია ეროვნული შეურაცხყოფის, ეროვნული ღირსების შელახვის, სახელმწიფოებრივი და საზოგადოებრივი საფრთხის წყაროა და არა - ცხოვრების წესი.

მეექვსე: სრულად ვაცნობიერებ დასახული ამოცანის უდიდეს სახელმწიფოებრივ მნიშვნელობას.

მე მივიღე მტკიცე გადაწყვეტილება.

ჩემი პოლიტიკური ნება ურყევია.

მივმართავ, უწინარეს ყოვლისა, თანამოაზრეებს, თანამებრძოლებს, მთავრობის წევრებს, პარლამენტარებს: მათგან კატეგორიულად მოვითხოვ, სრული პასუხისმგებლობითა და გაგებით მოეკიდონ პრეზიდენტის ნებას.

ანტიკორუფციული პოლიტიკის ულმობელი მახვილი, უწინარეს ყოვლისა, წარიმართება სწორედ იმ უკეთურ მოხელეთა, მოღვაწეთა მიმართ, ვისაც ჩემთან სამსახურებრივი, პარტიული თუ ნათესაური კავშირის გამოყენება განუზრახავს პირადი, ანგარებითი ინტერესებისათვის, საკუთარი კეთილდღეობისათვის და არა სახელმწიფოებრივი აღმშენებლობის პროცესის განსამტკიცებლად.

მეშვიდე: მჯერა და მტკიცედ მწამს, რომ ანტიკორუფციული ღონისძიებები საქართველოს მოქალაქეთა, მთელი ქართული საზოგადოების სრულ მხარდაჭერას ჰპოვებს.

თითოეულ ჩვენგანს, ამავე დროს, დიდი მოქალაქეობრივი და სახელმწიფოებრივი პასუხისმგებლობის გამომჟღავნებაც მართებს.

ამ ურთულესი და იქნებ უკომპრომისო, უმოწყალო ბრძოლის პროცესში საზოგადოებისა და ხელისუფლების უპირველეს პრინციპად უნდა ვაქციოთ სამართლისა და კანონის უზენაესობა, კატეგორიულად გამოვრიცხოთ და ძირშივე აღვკვეთოთ ურთიერთანგარიშწორების, შანტაჟისა და სამოქალაქო დაპირისპირების ნებისმიერი ცდა.

განსაკუთრებულ, ფასდაუდებელ მნიშვნელობას ვანიჭებ პრესის, უპირველესად, ტელევიზიის, საერთოდ, მასმედიის მხარდაჭერასა და პრინციპულობას.

ქართული მედია ჩვენი დემოკრატიის თვალსაჩინო მონაპოვარია. მას არაერთგზის გამოუმჟღავნებია ჭეშმარიტად სახელმწიფოებრივი, პატრიოტული დამოკიდებულება საქვეყნო საქმის მიმართ და ეროვნული ინტერესებისადმი ერთგულებაც მრავალგზის დაუდასტურებია.

ამჯერად კიდევ უფრო მეტი პატრიოტიზმი და პასუხისმგებლობა გვმართებს.

სამკვდრო-სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან საქმეში სიტყვისა და ქმედების ერთიანობა უნდა იქცეს ხელისუფლების ყველა წარმომადგენლის, თითოეული მოქალაქის მამულიშვილობის უმთავრეს საზომად და საფუძვლად.

ამასთან ერთად, როგორც პროგრამის შემუშავების, ასევე მისი განხორციელების პერიოდში პასუხისმგებლობას ვერ მოიხსნის ვერც ერთი უწყება, რომელიც კანონის საფუძველზე, მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად უფლებამოსილი და ვალდებულია, იბრძოლოს კორუფციის წინააღმდეგ.

აქვე დავძენ, რომ კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლა რეპრესიულ ღონისძიებებთან ერთად, რა თქმა უნდა, გულისხმობს პროფილაქტიკის მთელი სისტემის შემუშავებას, ეკონომიკური ბერკეტებისა და მექანიზმის აქტიურად გამოყენებას, ეკონომიკის სფეროში კრიმინალური ბაზის შემდგომ შეზღუდვასა და შევიწროვებას.

იოტისოდენი ეჭვი არ მეპარება, რომ დღევანდელ ვითარებაში, როდესაც თვით საზოგადოებამ შეიგნო და შეისისხლხორცა ამ მანკის განადგურების აუცილებლობა, ერთობლივი ნებითა და საერთო-ეროვნული ძალისხმევით საქართველო აუცილებლად შეძლებს კორუფციის სამარცხვინო და საშიში სენისაგან განკურნებას.

ჩვენი თაობა ამით მოიპოვებს უფლებასა და ღირსებას, ამაყად თავაწეულმა გაუსწოროს თვალი მომავალ თაობას და სამუდამოდ დაამკვიდროს ჯანსაღი, პატიოსანი, დემოკრატიული, სამართლებრივი ცხოვრების წესი საქართველოში.

ასეთია ჩემი ურყევი გადაწყვეტილება, რომლის განხორციელებას მთელს ჩემს ძალას, უნარსა და გამოცდილებას მოვახმარ.

აქვე, ნება მიბოძეთ გამოვაქვეყნო, აგრეთვე ხსენებული ბრძანებულება „ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავების შესახებ“:

საქართველოში კორუფციის მასშტაბისა და მასთან ბრძოლის სირთულეთა გათვალისწინებით, ცალკეულ ანტიკორუფციულ ღონისძიებათა ეფექტიანობის ასამაღლებლად:

საქართველოს პრეზიდენტთან შეიქმნას ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის შემმუშავებელი ჯგუფი შემდეგი შემადგენლობით:

ლადო ჭანტურია - საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე, ჯგუფის ხელმძღვანელი;

დავით უსუფაშვილი - იურისტი, ჯგუფის აღმასრულებელი მდივანი;

გია ნოდია - მშვიდობის, დემოკრატიისა და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტის დირექტორი;

სულხან მოლაშვილი - საქართველოს კონტროლის პალატის თავმჯდომარე;

ლევან ძნელაძე - საქართველოს ფინანსთა მინისტრის პირველი მოადგილე;

ნანა დევდარიანი - საქართველოს სახალხო დამცველი;

გია მეფარიშვილი - პარლამენტის წევრი;

სამუშაო ჯგუფმა 2000 წლის 20 სექტემბრამდე წარმოადგინოს პროგრამის ძირითადი მიმართულებები, საკვანძო კომპონენტები და იმ ღონისძიებათა გეგმა, რომელთა განხორციელება შესაძლებელია უკვე პროგრამის საბოლოო ვარიანტის წარმოდგენამდე.

ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის სრული ვარიანტი შემუშავდეს და გამოქვეყნდეს 2000 წლის შემოდგომაზევე.

ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის მომზადებისას ჯგუფმა:

თავი მოუყაროს, გააანალიზოს და შეაჯეროს საქართველოში კორუფციის თაობაზე საერთაშორისო ორგანიზაციათა რეკომენდაციები, სამთავრობო სტრუქტურებში შემუშავებული პროგრამები, კერძო ინიციატივებზე დაფუძნებული გამოკვლევები და მოსაზრებები;

უზრუნველყოს პროგრამისათვის ეროვნული კონსენსუსის ხასიათის მინიჭება, ყველა დაინტერესებულ პიროვნებასთან და პოლიტიკურ თუ სოციალურ ჯგუფთან დიალოგის გამართვით;

შეიმუშაოს კონკრეტული მექანიზმი პროგრამის შექმნაში მოსახლეობის ფართო ფენების ჩაბმისა და მოქალაქეების წინადადებათა და მოსაზრებათა გასათვალისწინებლად;

მოიძიოს, გააანალიზოს და გამოიყენოს უცხო ქვეყნებისა და წამყვანი საერთაშორისო სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციების გამოცდილება კორუფციის პრობლემებთან დაკავშირებით;

გამოკვეთოს ანტიკორუფციული სისტემის ცალკეული რგოლები, მოახდინოს მათი სისტემური აღწერა (საკანონმდებლო ბაზა, ინსტიტუციური წყობა, პოლიტიკური სისტემა, ეკონომიკური საფუძველი, ზნეობრივი, მორალური და ფსიქოლოგიური წინამძღვრები და სხვ.) და მათ შორის, მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის გარკვევა;

შესაბამისად, ჩამოაყალიბოს პრიორიტეტების სისტემა;

დაამუშაოს ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის განხორციელების პოლიტიკური, ფინანსური, ინსტიტუციური, საკანონმდებლო და საკადრო უზრუნველყოფის სქემები;

გააანალიზოს საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობა და შეიმუშაოს საკანონმდებლო ცვლილებების კომპლექსური პროგრამა იმ საკანონმდებლო ხარვეზების აღმოსაფხვრელად, რომლებიც ხელს უწყობს კორუფციული ურთიერთობის ჩამოყალიბებას ან ხელს უშლის კორუფციასთან შედეგიან ბრძოლას.

შეისწავლოს ცალკეული ეროვნული ტრადიციების მიმართება ქვეყანაში გამეფებულ კორუფციულ ურთიერთობებთან და შეიმუშაოს შესაბამისი ღონისძიებები;

მოახდინოს პროგრამის განხორციელების ცალკეულ დაბრკოლებების პროგნოზირება და დასახოს მათი თავიდან აცილების გზები;

განახორციელოს პროგრამის ცალკეული ღონისძიებებით ყველაზე უფრო მეტად დაზარალებული სოციალური ჯგუფებისა და რეგიონების პროგნოზირება და დაგეგმოს სოციალური დაცვის სათანადო ღონისძიებები;

მოიძიოს და მოიწვიოს შესაბამისი ქართველი და უცხოელი სპეციალისტები კონკრეტული პრობლემების დასამუშავებლად, იმის გათვალისწინებით, რომ შეძლებისდაგვარად ყოველ კონკრეტულ ამოცანაზე დამოუკიდებლად იმუშაოს რამდენიმე სპეციალისტმა;

დაამუშაოს ექსპერტ-სპეციალისტების მიერ წარმოდგენილი მასალები, დაგეგმოს ცალკეული მიმართულებებით კონკრეტული ღონისძიებები და მოაქციოს ისინი ერთიანი ანტიკორუფციული პროგრამის ეტაპების ჩარჩოებში;

შეიმუშაოს პროგრამის მსვლელობის მონიტორინგისა და ცვალებად გარემოზე ადეკვატური რეაგირების მექანიზმები;

მოთხოვნის შემთხვევაში, ხოლო განსაკუთრებით მნიშვნელოვან საკითხებზე საკუთარი ინიციატივითაც, ჯგუფმა საქართველოს პრეზიდენტს წარუდგინოს კონკრეტული რეკომენდაციები მიმდინარე ანტიკორუფციულ ღონისძიებებთან დაკავშირებით;

ყველა სახელმწიფო და თვითმმართველობის ორგანომ დაუბრკოლებლად და დროულად მიაწოდოს ჯგუფს გამოთხოვნილი ინფორმაცია;

ცნობად იქნეს მიღებული, რომ საქართველოში მოქმედი უცხო ქვეყნებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები აქტიურ თანადგომასა და მზადყოფნას გამოხატავენ ჯგუფისათის საჭირო დახმარების გასაწევად, მათ შორის, ფინანსურისაც;

ჯგუფმა შექმნიდან ერთ კვირაში შეიმუშაოს თავისი საქმიანობის რეგლამენტი;

ცნობად ვიღებ, რომ პრეზიდენტის განკარგულების შესაბამისად უშიშროების საბჭოს აპარატში შემუშავებულია კორუფციასთან ბრძოლის ღონისძიებათა პროექტი, რომელიც გადაეცემა ჯგუფს რეკომენდაციების შემუშავების პროცესში გამოსაყენებლად;

ჯგუფის აღმასრულებელმა მდივანმა განახორციელოს ჯგუფის საქმიანობის ორგანიზაციული და ტექნიკური უზრუნველყოფა.

კიდევ ერთხელ ხაზგასმითა და სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ: დღეს არ არსებობს საქართველოს საზოგადოებრივი და სახელმწიფოებრივი განვითარების სხვა, უფრო მნიშვნელოვანი ამოცანა, ვიდრე კორუფციის დაძლევაა. // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 12 ივლისი. - №186 (3587). - 1,2 გვ.

2000 წლის 11 ივლისი

დასაწყისში საქართველოს პრეზიდენტმა განცხადება გააკეთა 9 ივლისს ზესტაფონში მომხდარ ფაქტთან დაკავშირებით.

„ჩემი დამოკიდებულება ამ ფაქტთან დაკავშირებით აბსოლუტურად ზუსტად გამოხატა ბატონმა ზურაბ ჟვანიამ. მე დავუმატებდი: ყველა ადამიანის წასვლა ამ ქვეყნიდან, რა თქმა უნდა, დანაკლისია. მეც ღრმა სინანულს გამოვთქვამ და ვიზიარებ დაღუპულთა ოჯახების მწუხარებას. მეორე მხრივ, არ შეიძლება გაუთავებლად ფეხქვეშ ვთელავდეთ კანონს, კანონის უზენაესობას უგულებელვყოფდეთ. შერიგების პოლიტიკა, რომელსაც ჩვენ ასე დაბეჯითებით და სისტემატურად ვახორციელებთ ჯერ კიდევ 1992 წლიდან, საზოგადოების გამთლიანებას, სახელმწიფოს განმტკიცებას უნდა წაადგეს. როცა ადამიანები ხელისუფლებისა და საზოგადოების სულგრძელობას უსასრულოდ ბოროტად იყენებენ, ბუნებრივია, აუცილებლად დაისჯებიან. რომელი ნორმალურად მოაზროვნე მოქალაქე წარმოიდგენს, რომ დამოუკიდებელი სახელმწიფოს სამართალდამცავი ორგანოები შეეგუებიან პოლიციის მძევლად აყვანას და ყოველივე იმას, რაც ზესტაფონში, დიდად სამწუხაროდ, მოხდა. ზესტაფონის შემთხვევა მწარე გაკვეთილია ყველასათვის, ვინც ახალგაზრდა სახელმწიფოს და მის კანონებს აბუჩად აიგდებს. მე კვლავაც მოვითხოვ სამართალდამცავი ორგანოებისაგან იმოქმედონ კანონის, კონსტიტუციის ჩარჩოებში. მართალია ადამიანი და მისი ინტერესები უნდა დავიცვათ, ამავე დროს, ყველას, ვინც საფუძველს ურყევს საქართველოს სახელმწიფოებრიობას, პასუხი ვაგებინოთ კანონის წინაშე. სხვა შემთხვევაში, ანარქია და ქაოსი გარდაუვალია. ჩვენ უკვე გავიარეთ ომებისა, არასტაბილურობის შავბნელი წლები და არავის მიეცემა უფლება უკან დაატრიალოს ისტორიის ჩარხი. დავსძენ იმასაც, რომ შერიგებისა და საზოგადოებრივი თანხმობის პოლიტიკა კვლავაც გაგრძელდება, მხოლოდ უფრო მეტი პასუხისმგებლობით, წინდახედულობითა და სახელმწიფოებრივი ინტერესების გათვალისწინებით“, - განაცხადა ედუარდ შევარდნაძემ.

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი: ანტიკორუფციული სამსახურის შექმნას ბევრი ელოდა და ბევრი მითქმა-მოთქმა იყო იმაზე, ვის ანდობდით მის ხელმძღვანელობას. ის ფაქტი, რომ ამ პროგრამის შექმნის ხელმძღვანელობა ლადო ჭანტურიას ჩააბარეთ, ხომ არ ნიშნავს იმას, რომ შემოდგომაზე, როცა ეს სამსახური შეიქმნება, მას ავტომატურად კვლავ ლადო ჭანტურია უხელმძღვანელებს? თქვენი განცხადება იმის შესახებ, რომ უშიშროების საბჭოში მომზადებულია პროექტი ამ პროგრამის შესახებ, ხომ არ ნიშნავს, რომ გავა სწორედ ეს და არა სხვა პროექტები, რომლებიც პარალელურად მუშავდება?

ედუარდ შევარდნაძე: ბატონი ლადოს დანიშვნა პროგრამის შემმუშავებელი კომისიის ხელმძღვანელად არავითარ შემთხვევაში არ ნიშნავს იმას, რომ ის შემდგომში უხელმძღვანელებს იმ სამსახურსაც, რომელიც შეიქმნება. ეს გამორიცხულად მიმაჩნია. ის არის უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე და შეუძლია მონაწილეობა მიიღოს და უხელმძღვანელოს ამ ღონისძიებების შემუშავებას, მაგრამ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება აღმასრულებელ სტრუქტურებში იმყოფებოდეს. მეორეც, პროგრამა, რომელიც უშიშროების საბჭოში შევიმუშავეთ, მხოლოდ და მხოლოდ დამხმარე მასალა იქნება ამ ჯგუფებისათვის. ჯგუფი შედგება აბსოლიტურად დამოუკიდებელი ადამიანებისაგან. ვფიქრობ, მათი ავტორიტეტი საზოგადოებაში და მსოფლმხედველობა იძლევა იმის გარანტიას, რომ მივიღებთ სრულყოფილ პროექტს, რომელზეც გავლენას ვერაფერი მოახდენს.

რაც შეეხება სამსახურის ხელმძღვანელს, ჯერჯერობით ფორმაც არ არის გადაწყვეტილი. ეს ჯგუფი ამაზეც იფიქრებს, როგორ გადაწყდეს ეს საკითხი ორგანიზაციულად.

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი: რამდენად რეალურია ვერსია ამ თანამდებობაზე ედპ-ის ლიდერის დანიშვნის შესახებ?

ედუარდ შევარდნაძე: არავითარი ვარიანტი ჯერჯერობით არ გამაჩნია, მაგრამ გაგიმხელთ ჩემს ჩანაფიქრს. პიროვნება, რომელიც უხელმძღვანელებს ამ კომიტეტს, არ უნდა იყოს რომელიმე პარტიის წარმომადგენელი. ეს ჩემი მოსაზრებაა და არა ბრძანებულება ან დაკანონებული შეხედულება, მაგრამ სანამ ამ საკითხს გადავწყვეტდეთ, თავად კომიტეტის შექმნის საკითხი უნდა გადაწყდეს. ამას კი დრო უნდა.

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი: რატომ არ შევიდა ამ ჯგუფში ჟურნალისტი? ალბათ, ცუდი არ იქნებოდა.

ედუარდ შევარდნაძე: ჩემი შეხედულებით, ყველა ჟურნალისტი ამ ჯგუფის წევრია. ვერავითარი ანტიკორუფციული პროგრამა ვერ შესრულდება, თუ მასმედია არ იქნება მისი შესრულების აქტიური მონაწილე.

აფხაზეთის ტელევიზია: დღეს სოხუმში მუშაობას იწყებს საკოორდინაციო საბჭო. ხომ არ არის მოსალოდნელი, რომ მასზე განიხილონ გუდაუთის სამხედრო ბაზის სამშვიდობო ძალებისათვის გადაცემის საკითხი?

ედუარდ შევარდნაძე: ეს საკითხი არ შეიძლება განხილულ იქნეს სოხუმში. აკრძალვით ვერავის აუკრძალავ თავისი აზრის გამოთქმასა, მაგრამ ვერავითარ გადაწყვეტილებას და დოკუმენტს ამ ფორმატის შეხვედრა ვერ მიიღებს. დიალოგი ამ თემაზე შეიძლება იყოს მხოლოდ საქართველოსა და რუსეთის დელეგაციებს შორის. მხოლოდ საქართველოსა და რუსეთის ხელისუფლება არიან უფლებამოსილი მიიღონ გადაწყვეტილება სტამბოლის ხელშეკრულებათა შესახებ. რაც შეეხება აფხაზთა ხელმძღვანელებს, მათ შეუძლიათ გამოთქვან თავიანთი აზრი, მაგრამ ამას რაიმე მნიშვნელობა გადაწყვეტილების მიღებისთვის არ ექნება. რაც შეეხება გუდაუთის ბაზის გადაცემის საკითხს, ჯერჯერობით მოლაპარაკება მიმდინარეობს. ახლა მესამე რაუნდი უნდა გაიმართოს.

სააგენტო „პრაიმ-ნიუსი“: თქვენ განაცხადეთ, რომ კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლა მიმართული იქნება თანამდებობის პირთა მიმართ, რომლებიც ბოროტად იყენებენ ნათესაურ კავშირებს. რას გულისხმობდით ან გაქვთ თუ არა კონკრეტული ინფორმაცია ასეთ პირთა შესახებ?

ედუარდ შევარდნაძე: მე განვაცხადე, რომ, უწინარეს ყოვლისა, მივმართავ ჩემს გარემოცვას, არა მარტო ნათესავებს, არამედ იმ ადამიანებს, რომლებიც მუშაობენ ჩემთან, აგრეთვე, პარლამენტში, გაითვალისწინონ, რომ იწყება პრინციპული და შეურიგებელი ბრძოლა. მათ, ვისაც პრეზიდენტთან სიახლოვე ან მისი თანამებრძოლობა სჭირდება იმისათვის, რომ ხელი მოითბოს და სახელმწიფოს ხარჯზე უკანონოდ გამდიდრდეს, უნდა იცოდნენ, რომ სახელმწიფოსაგან დანდობა არ ექნება. პირადად პრეზიდენტი ვერ აღძრავს სისხლის სამართლის საქმეს, მაგრამ ხელი აქვს გახსნილი ყველა სამართალდამცავ სტრუქტურას, მათ შორის, იმასაც, რომელიც შეიქმნება. მათ უნდა იცოდნენ, რომ, უწინარესად, უნდა მოსთხოვონ იმ ადამიანებს, რომლებიც პრეზიდენტთან ერთად მუშაობენ, ან მის ნათესაურ წრეში არიან.

ჟურნალი „პოლიტიკა“: როგორ გესახებათ პროფილაქტიკური ღონისძიებები მაშინ, როდესაც თანხები დიდი ხანია დატაცებულია და ახლა მათი დაკანონება მიმდინარეობს? თქვენ ბრძანეთ, რომ თქვენი პოლიტიკური ნება ურყევია. რას ანიჭებთ უპირატესობას - ეკონომიკურ აღმავლობას, კორუფციასთან ბრძოლას, საზოგადოების პოლიტიკურ და მორალურ გაჯანსაღებას, თუ ეს ყველაფერი ერთად იქნება გამოხატული, რადგანაც ეს ადამიანები, რომლებიც ახალი პროგრამით გათვალისწინებულ ნუსხაში მოხვდებიან, უფრო სისხლის სამართლის კოდექსის კატეგორიით შეფასდებიან.

ედუარდ შევარდნაძე: კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლა იქნება ერთ-ერთი ყველაზე უფრო მთავარი პრიორიტეტი და ერთადერთი ყველაზე აქტუალური ამოცანა საქართველოს სახელმწიფოებრიობისათვის. ამასთან ერთად, თუ ჩვენ ვერ მივაღწევთ ეკონომიკურ აღმავლობას, და მას ვერ მივაღწევთ, როცა კორუფცია იფურჩქნება, მაშინ ძალიან ძნელი იქნება კორუფციის დაძლევა. ამიტომ ეს ორი კომპონენტი ჩემთვის განუყოფელია.

რუსეთის ტელევიზია: უკავშირებთ თუ არა ზესტაფონში მომხდარ ინციდენტს იმ გართულებებს, რომლებიც, როგორც ამბობენ, შეიძლება მოხდეს სექტემბერში. განიხილებოდა თუ არა პუტინთან შეხვედრაზე ტერორიზმთან ერთობლივი ბრძოლის საკითხები?

ედუარდ შევარდნაძე: ზესტაფონის ტრაგედია, ჩემი აზრით, არ უკავშირდება სხვა გარკვეულ მოძრაობებს. ის ადამიანები, რომლებიც ამ ინციდენტში მონაწილეობდნენ, არ არიან დაკავშირებული ამ მოძრაობებთან. ეს ცალკე უკანონო შეიარაღებული ჯგუფია. მე არ ვაპირებ იმ მოსაზრებების განხილვას, რომლებიც ხშირად იბეჭდება პრესაში. არ ვიზიარებ აზრს იმის შესახებ, რომ შემოდგომაზე საქართველოში დესტაბილიზაციის ტალღა აგორდება. ჩვენს ხალხს კარგად ესმის, რომ დესტაბილიზაციისა და მასობრივი გამოსვლების გზით შეუძლებელია სოციალური პრობლემების გადაწყვეტა და ეკონომიკის აღორძინება. რაც შეეხება ვლადიმერ პუტინთან ჩემს საუბარს, ბუნებრივია, ჩვენ განვიხილეთ ტერორიზმთან ბრძოლის საკითხები და არა მარტო განვიხილეთ, შესაბამისი დოკუმენტიც მივიღეთ.

გაზეთი „მერიდიანი“: ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავება, რათქმა უნდა, აუცილებელია, მაგრამ კონკრეტულ ფაქტებზე თუ კონკრეტული რეაგირება არ მოხდა, მის შედეგზე საუბარი ზედმეტი იქნება. გაზეთ „მერიდიანში“ ბოლო ორი თვის მანძილზე ქვეყნდება თანამდებობის პირთა აურაცხელი ქონების მამხილებელი მასალები. მამხილებელი იმიტომ, რომ ზედმეტი ლაპარაკი იმაზე, თითქოს საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობის პირობებში თანამდებობის პირებმა მილიონობით ლარის ქონება პატიოსანი შრომით დააგროვეს. განა ასეთ ფაქტებზე რეაგირებას ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავება სჭირდება?

ედუარდ შევარდნაძე: სჭირდება, რადგან აუცილებელია შეიქმნას კანონი, რომლის საფუძველზე ჩატარდება გამოძიება, ესა თუ ის სახლი მისმა პატრონმა შრომითი შემოსავლებით და წესიერი გზით დაგროვილი ფულით ააშენა თუ მოიპარა, და, თუ მოიპარა, ვის მოპარა. ჭეშმარიტების დადგენის გარეშე ვერავის ხელს ვერ ახლებ. ამიტომაც შემთხვევით არ დავსვი ეს საკითხი კომისიის წევრთა წინაშეც ეს ამოცანა დასახულია მთელი სიცხადით - შეიქმნას კანონი, რომელიც მოგვცემს საშუალებას, გავერკვეთ. ეს არ არის საბჭოთა ხელისუფლების წლები, როცა რაიკომის მდივანი გადაწყვეტდა და შემდეგ ადამიანს სახლს ჩამოართმევდნენ. აქ ყველაფერი უნდა იყოს დაკანონებული.

„დილის გაზეთი“: 24 ივნისს აჭარის უზენაესმა საბჭომ მიიღო აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუცია. თუ გაეცანით ამ დოკუმენტს და რა კომენტარს გაუკეთებთ?

ედუარდ შევარდნაძე: ამ საკითხზე მუშაობს იუსტიციის სამინისტრო, რომელმაც უნდა წარმოადგინოს სათანადო დასკვნა პარლამენტის შესაბამის კომიტეტთან ერთად. როგორც მე ვიცი, შეიძლება არის ზოგიერთი გადახრა, მაგრამ არა ისეთი სერიოზული, რომ დიდი პანიკის საფუძველს გვაძლევდეს. თუ საჭირო გახდება ჩარევა, ეს მოხდება იმ კომისიის მეშვეობით, რომელიც, ფაქტობრივად, შექმნილია აჭარის კონსტიტუციასთან დაკავშირებით.

„საქართველოს რადიო“: თუ ახალი კომისიის წევრები ვერ გაართმევენ თავს დაკისრებულ მოვალეობას ან რომელიმე მათგანი თავად აღმოჩნდება კორუფციაში ჩართული, რა ღონისძიებები განხორციელდება მათ მიმართ? რა ფულადი ანაზღაურება ექნება კომისიის წევრებს?

ედუარდ შევარდნაძე: ჯერ ერთი, დარწმუნებული ვარ, ეს ის ხალხია, რომელიც თავის სინდისსა და ქვეყანას არ უღალატებს. მაგრამ, თუ რაღაც სასწაული მოხდა და ვიღაცამ უღალატა ამ წმინდა საქმეს, პრეზიდენტს, რომელიც ქმნის კომისიას და ამტკიცებს მის წევრებს, მას უნდა ჰქონდეს უფლება, გარკვეული შესწორება შეიტანოს. რაც შეეხება ანაზღაურებას, დამატებით ანაზღაურებას, მაგალითად, ბატონი ლადო ჭანტურია არ მიიღებს. ის უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეა და უნდა დაკმაყოფილდეს იმ ანაზღაურებით, რაც აქვს. ასევე, ქალბატონი ნანა დევდარიანი. ზოგიერთ წევრს მუდმივი გასამრჯელო არ გააჩნია. საერთაშორისო ორგანიზაციები მზად არიან, თუკი ეს კომისია მუშაობას დაიწყებს, ასეთ სპეციალისტებს დაუნიშნონ ხელფასი. მე ვფიქრობ, ექსპერტების მოწვევაზე იქნება საუბარი და ჩვენი მეგობრები მათი პრობლემის გადაწყვეტაშიც დაგვეხმარებიან.

ტელეკომპანია „ნტვ“: როგორც ითქვა, ზესტაფონის ოპერაციის შესახებ ძალოვნებმა პრეზიდენტი საქმის კურსში არ ჩააყენეს. იყო თუ არა გათვლილი პოლიტიკურად, რა შედეგი შეიძლებოდა მოეტანა ელიავას ლიკვიდაციას? თუ მიგაჩნიათ, რომ ის არ იყო იმ რანგის პოლიტიკური ფიგურა, რომელთან დაკავშირებითაც შესაძლებელი იქნებოდა დასავლეთ საქართველოში მღელვარების დაწყება?

ედუარდ შევარდნაძე: მე ინფორმაცია მივიღე მას შემდეგ, რაც ეს ჯგუფი დააკავეს, მან კი მძევლად აიყვანა სამხარეო და რაიონული პოლიციის ხელმძღვანელები. რა თქმა უნდა, ეს ფაქტი ძალზე საგანგაშო იყო და მე მუდმივად ვინტერესდებოდი და ვიღებდი შესაბამის ინფორმაციას მოვლენათა განვითარების შესახებ. რაც შეეხება უშვალო ჩარევას, მე, ასე ვთქვათ, არ ვარ ვალდებული ვერკვეოდე იმ გეგმებში, რომლებსაც შეიმუშავებენ სამართალდამცავი ორგანოები და ძალოვანი სტრუქტურები. ისინი თავად შეიმუშავებენ და განახორციელებენ ამ გეგმებს. ჩემ ხელთ არსებული ინფორმაციით, მათ არ დაუშვიათ რაიმე გადახვევა კანონიდან, ანუ მოქმედებდნენ კანონის ფარგლებში. რაც შეეხება პოლიტიკურ შედეგებს, - როცა საქმე ადამიანის სიცოცხლეს ეხება, მათ, ვინც მსგავს ოპერაციას ახორციელებენ, იციან თავიანთი ამოცანა და ვალდებული არიან შეასრულონ იგი. ვფიქრობ, პოლიტიკური შედეგი არ უნდა იყოს იმის არაადექვატური, რაც მოხდა.

გაზეთი „რეზონანსი“: კახა თარგამაძემ განაცხადა, რომ თქვენი საპრეზიდენტო ვადის დასრულების შემდეგ იფიქრებს ქვეყნის პრეზიდენტობაზე. პრეზიდენტობის მომავალ კანდიდატთა შორის ასახელებენ თქვენს შვილს, პაატა შევარდნაძეს, საუბრობენ ზურაბ ჟვანიაზეც. აპირებთ თუ არა დაასახელოთ თქვენი მემკვიდრე და, თქვენი აზრით, ვინ შეძლებს თქვენი საქმის გაგრძელებას?

ედუარდ შევარდნაძე: რაც შეეხება პაატას, ეტყობა, თქვენც და ისინიც, ვინც ამის შესახებ წერენ, ძალიან ცუდად მიცნობენ. ჩემთვის ასეთი მემკვიდრეობა მიუღებელია, თუ ჩემზე რაიმე იქნება დამოკიდებული. პრეზიდენტი უნდა აირჩიოს ხალხმა. რაც შეეხება კახა თარგამაძეს, ის საკმაოდ შეშფოთებულია ამის შესახებ გავრცელებული ინფორმაციით.

რაც შეეხება ზურაბ ჟვანიას, მას ძალიან მაღალი პოსტი უკავია. კონსტიტუციაში ჩაწერილია, რომ თუ მოქმედი პრეზიდენტი შრომისუუნარო გახდა, თუმცა ეს არ მოხდება, მისი მოვალეობა არჩევნების ჩატარებამდე პარლამენტის თავმჯდომარემ უნდა შეასრულოს. ასეთი პერსპექტივა ბატონ ზურაბს აქვს. არ მომთხოვოთ თითოეულის ცალ-ცალკე დახასიათება. პაატა გამორიცხეთ, დანარჩენებზე, ვნახოთ, როგორ იქნება საქმე. 4 წელი და 8 თვეა დარჩენილი. ცოტა ადრე ხომ არ დავიწყეთ ლაპარაკი პოსტშევარდნაძისეულ ეპოქაზე? ჯერ ეს ეპოქა დავამთავროთ როგორმე და მერე ვნახოთ.

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი: ხომ არ მიგაჩნიათ საჭიროდ, რომ ანტიკორუფციულ პროგრამაში გათვალისწინებულ იქნეს იმის გარკვევა, სად წავიდა მოსახლეობის მიერ შემნახველ სალაროებში შეტანილი თანხები?

ედუარდ შევარდნაძე: ეს იქნება კომპლექსური პროგრამა, რომელშიც ასეთი საკითხიც უნდა იყოს გათვალისწინებული თუ არა არის საკმარისი არსებული სამართლებრივი ბაზა, უნდა შეიქმნას კანონები, მათ შორის, ასეთ საკითხთან დაკავშირებითაც.

საქართველოს ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი : 2000 წლის 11 ივლისი // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 12 ივლისი. - №186 (3587). - 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის სიტყვა საქართველოში ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადების 1700 წლისთავისადმი მიძღვნილ საზეიმო საღამოზე 2000 წლის 13 ივლისს

თქვენო უწმინდესობავ,
ქალბატონებო და ბატონებო,

წელს, მთელი მსოფლიო, აღმსარებლობის მიუხედავად, აღნიშნავს კაცობრიობის უდიდეს თარიღს, ქრისტეშობას, - მსოფლიო ცივილიზაციის ახალი ეტაპის საწყისს.

წლევანდელი ზეიმით ვიწყებთ საქართველოს სახელმწიფოებრიობის 3000 წლოვან იუბილეს.

ამჟამინდელი სოციალური ვითარება არ გვაძლევს საშუალებას, რათა წელსვე შევძინოთ მას საკადრისად ამაღლებული მასშტაბი.

ადამიანს უნდა ეზეიმებოდეს! საზოგადოების სათნოება ყოველი გაჭირვებული თანამოძმისადმი თანალმობით გამოიხატება.

ქართული სახელმწიფოს რეალური მდგომარეობა, მოქალაქის სოციალური დაცულობის ხარისხი სრულად უნდა შეესაბამებოდეს იმ ნათელ სიხარულსა და სიამაყეს, რასაც ეს დიდებული იუბილე მოიცავს.

მომავალ წელიწადს და შემდგომშიც, ჩვენ შევეცდებით უფრო ფართო ჟღერადობა, საერთაშორისო მნიშვნელობაც შევძინოთ ამ დღესასწაულს.

დარწმუნებული ვარ, საქართველოს სახელმწიფოებრიობის 3000-წლოვან იუბილეს დაამშვენებს, ბრწყინვალებასა და ელვარებას შემატებს გენიალური შოთა რუსთაველი „ვეფხისტყაოსნის“ 800 წლისთავის აღნიშვნა.

წელს კი, საქართველო, მთელ ცივილიზებულ სამყაროსთან ერთად ზეიმობს ქრისტეშობის 2000 წელს და მართლმადიდებლობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადების 1700 წლისთავს.

რა თქმა უნდა, ქრისტეშობამდე საქართველოს ჰქონდა სახელმწიფო და უდიდესი კულტურაც, მაგრამ ქრისტეს რჯულზე მოქცევამ გადამწყვეტი წვლილი შეიტანა ქართული სახელმწიფოებრიობის განმტკიცებაში, ქართული კულტურის განვითარებასა და ქართული სულიერების გაძლიერებაში.

ყოველივე იმდენად ორგანულად დაუკავშირდა ერთმანეთს, რომ ათეიზმის ეპოქაშიც ქართველობა ქრისტიანობის ძირითადი პოსტულატებით სულდგმულობდა, ხოლო, როცა ამ გზას ასცდებოდა, ცოდვის ნაყოფსაც იმკიდა.

ჩვენი დღევანდელი ყოფითი გაჭირვების ერთი უმთავრესი მიზეზი ხომ ისიც გახლავთ, რომ დავივიწყეთ ღვთისკენ სავალი გზა და ბნელში ხელის ცეცებით დავდიოდით. ხშირად ახლაც ვივიწყებთ ამ გზას.

თუმცა, ისიც უნდა ითქვას, რომ ქრისტიანობის ამაღლებული მოთხოვნები ქართულ მწერლობასა და ხელოვნებაში, მეცნიერებაში, აგრეთვე, ჩვენს რეალურ ყოფაში, ღიად თუ ფარულად, ყოველთვის იჩენდა ხოლმე თავს და წვრთვნიდა ჩვენს სულს.

ამასთან დაკავშირებით, ჩემი უახლოესი მეგობრის ნოდარ დუმბაძის პროზას გავიხსენებთ, აგრეთვე - გალაკტიონის, ირაკლი აბაშიძისა და ანა კალანდაძის პოეზიას და, საერთოდ, იმ ქართულ მწერლობას, რომელმაც საყვარელი, უმაღლესი გაგებით, ადამიანთა ურთიერთობის საფუძვლად აქცია.

დიდი უბედურებანი უნდა გადაეტანა ხალხს, რათა საუკუნეების განმავლობაში ეროვნული სულის უცილობელ თვისებად ქცეული უმთავრესი ცნება ქრისტიანობისა - სიყვარული გაეხსენებინა, აღედგინა და მიბრუნებოდა დიდი წიგნის უკამათო ჭეშმარიტებას.

„წინასწარმეტყველების მადლი რომ მქონდეს, ვიცოდე ყველა საიდუმლო, და მქონდეს მთელი რწმენა, ისე, რომ მთების დაძვრაც შემეძლოს, სიყვარული თუ არა მაქვს, არარა ვარ“.

ეს სიტყვები უნდა იქცეს არა მხოლოდ მორწმუნე ადამიანის ძირითად პოსტულატად, არამედ სახელმწიფო ცნობიერების უმთავრეს მახასიათებლადაც.

სიყვარული მართლაც უმაღლესი არს.

სწორედ ამას ეყრდნობა ჩვენი მრავალგზის ძალისხმევა ადამიანებთან, ქვეყნებთან, მოწინააღმდეგეებთანაც კი დიალოგის, საერთო ენის გამოძებნის და ადამიანური თანაარსებობისა.

ყოველ ჩვენთაგანზე და, ამდენად, სახელმწიფოზეც, რელიგია დიდ გავლენას ახდენს და როდესაც საქართველო, ღვთისმშობლის წილხვდომილი ქვეყანა, ეზიარა ქრისტეს მადლს, ეს იყო მისი ისტორიის უმნიშვნელოვანესი და გარდამტეხი მომენტი, ეს იყო მიჯნა, რომლის შემდეგაც ქართველმა ერმა ახლებური ცხოვრება დაიწყო - ცხოვრება ქრისტეს მადლში - ქრისტესათვის ღვაწება და არცთუ იშვიათად, მისთვის მარტვილობაც.

ჩვენი ზნეობრივი იდეალი, ერის მამა ილია მართალი, ზუსტად და ლაკონურად ბრძანებდა: „ქრისტეს რჯული ქართველებისათვის მარტო სარწმუნოებრივი აღსარება კი არ იყო, იგი ამასთან, პოლიტიკური ქვითკირიც იყო საქართველოს მრავალ ნაწილების გასაერთიანებლად და შემოსაკრებლად“.

ქრისტიანობის გამაერთიანებელი როლი იმ მრავლისმთქმელ სიტყვებშიც ჩანს, „გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრებაში“ რომ ბრძანებს გიორგი მერჩულე - „ქართულად ფრიადი ქვეყანაი აღირიცხების, რომელსაცა შინა ქართულითა ენითაი ჟამი შეიწირვის და ლოცვაი ყოველი აღესრულების“.

თითქმის ათასი წლის განმავლობაში ეს სიბრძნე დაიწურა და ჩამოყალიბდა გენიალურ ეროვნულ-სახელმწიფოებრივ ფორმულად: „ენას, მამული, სარწმუნოება“.

ქართველი ერისა და ქართლი სახელმწიფოს ჩამოყალიბებაში ქრისტიანობამ, მართლმადიდებლობამ უდიდესი როლი შეასრულა.

ქრისტიანობა ჯერ კიდევ პირველ საუკუნეში იქადაგეს საქართველოში ანდრია პირველწოდებულმა და სვიმონ კანანელმა. ღვთისა და წმინდა ნინოს შეწევნით, იგი სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადდა მეოთხე საუკუნეში.

ამჟამად, ჩვენს თვალწინ, მეოცე საუკუნის დამლევს, ჩვენმა თანამემამულეებმა, სასულიერო და საერო პირებმა ის გზა განვლეს, რომლითაც წმინდა ნინომ მოიხილა საქართველო.

ფეხით იარა წმინდა ნინომ ამ გზაზე - უამინდობას და მტრულ გარემოში, მაგრამ მან, სულით ძლიერმა, ღვთის შეწევნით დაამარცხა უმეცრებაც, მტრებიც, სიცივეც, შიმშილიც.

როგორც ჩანს, ჩვენ მხოლოდ პირდაპირი მნიშვნელობით კი არ უნდა ვიაროთ წმინდა ნინოს გზით, არამედ სიმბოლურადაც.

უპირველეს ყოვლისა კი, თავად ჩვენს სულში უნდა განვვლოთ ეს გზა - გზა უფალთან მიახლოებისა. რაც ძნელია, მაგრამ აუცილებელია ქვეყნისათვის, ერისათვის და ყოველი ჩვენგანისთვისაც.

უდავოა რწმენის როლი საკაცობრიო მორალურ ღირებულებათა ჩამოყალიბებაში.

„არა იქურდო“, „არა ჰკლა“, „პატივი ეცი მოყვასსა შენსა“ - ეს შეგონებანი ფილოსოფოსთა კამათის შედეგი კი არა, სწორედ ღვთისაგან ნაკარნახევი მცნებებია მოსესათვის. მათ შემდგომში მაცხოვარმა ახალი შინაარსი შესძინა.

უდიდესია ეკლესიის წვლილი პატრიოტული შეგნების ჩამოყალიბებაში.

საქართველოს ეკლესია სწორედ ამ მორალური და ეროვნული კატეგორიების სადარაჯოზე დგას და ასეც აღიქვამს მას მრევლი.

საუკუნეთა განმავლობაში ქართული მართლმადიდებელი ეკლესია ერთგულად იცავდა სამშობლოს ინტერესებს, ღვთის შეწევნითა და სულიერი მამების ზნეობრივი ძალით, აგრეთვე მრევლის გულმხურვალე მხარდაჭერით. ქართულ მართმადიდებელ ეკლესიას 17 საუკუნე უმაგრებს ზურგს. დღესაც მის კალთას ეფარება მრავალი ქართველი. საჭეთმპყრობელი კი ჩვენი ეკლესიისა, საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი, უწმინდესი და უნეტარესი ილია მეორე - ღირსეული გამგრძელებელია რწმენისა და ქვეყნისათვის თავშეწირულ ქართველ წმინდა მამათა ღვაწლისა.

თქვენო აღმატებულებავ, მრევლთან ერთად გილოცავ ამ თარიღს და იმედი მაქვს, რომ ღვთისა და თქვენი შეწევნით საქართველო დაამტკიცებს აწ უკვე აღდგენილ, საუკუნეების წინათ დაკარგულ სახელმწიფოებრიობას და ღვთიურ სიყვარულზე დაფუძნებულ ქვეყანას ააშენებს ჩვენს დიდ წინაპართა, ამჟამინდელ თაობათა და შთამომავლობის საკეთილდღეოდ.

ღმერთი იყოს ჩვენი შემწე ამ ისტორიულ და წმინდა საქმეში!

„ქრისტეს რჯულზე მოქცევამ გადამწყვეტი წვლილი შეიტანა ქართული სახელმწიფოებრიობის განმტკიცებაში, ქართული კულტურის განვითარებასა და ქართული სულიერების გაძლიერებაში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 14 ივლისი. - №188 (3589). - 1,2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის სიტყვა
საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს 2000 წლის
კურსდამთავრებულების მიღების დროს

ბატონო გენერლებო და ოფიცრებო!
პატივცემულო სტუმრებო!

დღევანდელი ჩვენი შეხვედრის საზეიმო განწყობას კიდევ უფრო მეტად მისი ტრადიციულობა განამტკიცებს. ჩვენ იმ ტრადიციათა ფუძემდებლები ვართ, რომელსაც მომავალი თაობა აიტაცებს და განავითარებს.

ისტორია კი განსაკუთრებით საპატიო ადგილს მიაკუთვნებს საქართველოს შეიარაღებული ძალების პირველ მშენებლებს.

ხუთიოდე წლის წინათ თითქმის ცარიელ ადგილზე დავიწყეთ არმიის მშენებლობა. ერთდროულად გვიწევდა მრავალი რთული, სრულიად ახალი პრობლემებისა და ამოცანის გადაჭრა.

ერთადერთი, რასაც იმ პერიოდში ვფლობდით, იყო სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობისა და დემოკრატიის საყოველთაო-სახალხო ნება.

ერის ნება გვმატებდა ძალასა და სიმტკიცეს.

დღეს საქართველოს უკვე ჰყავს თანამედროვე ტიპის, ბრძოლისუნარიანი არმია, შემუშავდა საქართველოს სამხედრო უსაფრთხოებისა და არმიის ფორმირების სტრატეგიული კონცეფცია.

მთლიანობაში კი შეიქმნა თავდაცვის სამინისტროს შემდგომი ძირეული გარდაქმნების პირობა, ჩამოყალიბდა სამხედრო სტრატეგიული ორიენტაცია.

პირველი მიღწევები და ჩვენი მიზნების სიცხადე მსოფლიო თანამეგობრობის მხრიდან აქტიური და ქმედითი მხარდაჭერის პირობად იქცა.

საქართველო არასდროს დაივიწყებს ჩვენი უცხოელი მეგობრების გულისხმიერებასა და თანადგომას.

თანამედროვე ქართულ არმიაში ყველაზე ზუსტად აისახება ჩვენი სამხედრო პოლიტიკის მართებულობა და სამომავლო პერსპექტივაც. ამ ფონზე სრულებით უსაგნო და გაუმართლებელია ლაჩრული პესიმიზმი და უიმედობა, რასაც ეროვნული ნიჰილიზმი უდევს საფუძვლად.

რა თქმა უნდა, ნებისმიერი განვითარება არ არის და არც შეიძლება იყოს უპრობლემო. ქვეყნის თავდაცვითი სისტემა და სამხედო ძალები უაღრესად რთული ფენომენია, მაგრამ ამ სისტემის მოძრაობა-განვითარებაში დაცულია საერთო სტრატეგიული მიმართულება და ტაქტიკური ვექტორი.

ჩვენ უკვე დავიწყეთ მუშაობა შეიარაღებული ძალების შემდგომ რეფორმირებაზე. ამ პროცესში გარკვეული პრობლემებიც აუცილებლად წარმოიშვება, სხვადასხვა ხასიათის კორექტივებიც დაგვჭირდება, მაგრამ ამის გამო, ეჭვქვეშ ვერც გარდაქმნათა მიზანშეწონილობას დავაყენებთ და ვერც უკვე მიღწეულის მნიშვნელობას.

სამხედრო ძალები და თავდაცვის სისტემა ჩვენი ქვეყნის საზოგადოებრივი და სახელმწიფოებრივი ორგანიზმის მთლიანი ქსოვილის შემადგენელი ნაწილია და თითოეული მათგანის ცვალებადობა სხვა დანარჩენთა განვითარებაზე უშუალო ზეგავლენას ახდენს.

მაგრამ, მიუხედავად საერთო მდგომარეობის სიმძიმისა, თავდაცვისა და უსაფრთხოების სისტემის გარდაქმნის ძირითადი ღერძი და არსებითი პარამეტრები შენარჩუნებულია.

ჩემთვის კარგად არის ცნობილი არმიაში არსებული პრობლემებიც, რომელთა შორის განსაკუთრებით მწვავეა სამხედროების სოციალური და ყოფითი მდგომარეობა. ხელისუფლება ყველაფერს იღონებს ფინანსურ-ეკონომიკური სიძნელეების უმოკლეს დროში დაძლევისათვის. სხვა გზა არ გაგვაჩნია. ეს ამოცანა ჩემი, როგორც ქვეყნის პრეზიდენტისა და უმაღლესი მთავარსარდალის განსაკუთრებული და მუდმივი ზრუნვის საგანია.

საპრეზიდენტო პროგრამის თანახმად ქვეყანა შეძლებს ეკონომიკური სირთულეების დაძლევას, ხოლო ჩვენს სამხედროებს უთუოდ შეექმნებათ მათი უმაღლესი ვალდებულებისა და თავდაუზოგავი ძალისხმევის შესაბამისი, ღირსეული პირობები.

ეპოქალური ცვლილებები ყოველთვის იწვევს დროებით სიდუხჭირეს და დიდ სიძნელეებს.

ამ ჭეშმარიტებასთან ერთად ისტორია იმასაც ადასტურებს, რომ სწორედ ამგვარი ცვლილებებით გამოწვეულ უმძიმეს პირობებში ვლინდებოდა და იბადებოდა საქვეყნო პატრიოტიზმი, ენთუზიაზმი და საზოგადოებრივი ძალების მაქსიმალური მობილიზება.

თქვენს რიგებში მრავლადაა საქვეყნო ინტერესებით გამსჭვალული საკმაოდ გამოცდილი და განათლებული სამხედრო პირი.

არიან ახალწვეულნიც, რომელთა ენერგია და გულწრფელი პატრიოტიზმი ჩვენი მომავლის საწინდარია.

რეფორმის არსი, სტრუქტურულ ტრანსფორმაციასთან ერთად მდგომარეობს დემოკრატიულ გარდაქმნათა გაღრმავებაში, - იმ ღირებულებათა დამკვიდრებასა და განვითარებაში, რომელთა დაცვა სწორედ არმიისა და სამხედრო ძალების უშუალო და უპირველესი ფუნქციაა.

მხოლოდ ამ ამოცანათა გადაწყვეტით შევძლებთ თანამედროვე, მსოფლიო სტანდარტების შესატყვისი თავდაცვისა და უშიშროების სისტემის შექმნას.

რეფორმების შემდგომი წარმატება მნიშვნელოვანწილად იქნება დამოკიდებული პროფესიული, მაღალკვალიფიციური კადრების მომზადებაზე. ამ თვალსაზრისით, აკადემიის დამსახურება განვლილმა წლებმა უკვე მთლიანად დაადასტურა.

ვსარგებლობ შემთხვევით და მადლობას ვუძღვნი აკადემიის რექტორს, პროფესორ-მასწავლებლებს პატრიოტული და პროფესიული ღვაწლისათვის, თქვენ აღზრდისათვის.

ბატონო ლეიტენანტებო!

მადლობა მინდა გადაგიხადოთ პროფესიული მოწოდებისა და სწავლის პროცესში გამომჟღავნებული მუყაითობისათვის, თავდადებისათვის.

მით უმეტეს, რომ თქვენს მიერ შეძენილი ცოდნა და თქვენი არჩევანი მხოლოდ და მხოლოდ საქართველოს ინტერესების დაცვას ითვალისწინებს.

თქვენ უშუალოდ მოგიწევთ უაღრესად რთულ და ქვეყნის უსაფრთხოებისათვის ყველაზე მნიშვნელოვან ღონისძიებებში მონაწილეობა. თითოეული თქვენგანის შრომასა და მხედრულ შემართებაზე იქნება დამოკიდებული ჩვენი სამშობლოს ხვალინდელი დღე.

მჯერა, წლევანდელი კურსდამთავრებულები ღირსეულ წვლილს შეიტანენ საერთო საქვეყნო საქმეში - საქართველოს სამხედრო ძლევამოსილების განმტკიცებაში.

აკადემიამ თქვენი სახით 121 მაღალკვალიფიციური სპეციალისტი მოუმზადა ქვეყანას, რომელთაგან ოთხი წარჩინებულია. კურსდამთავრებულთა შორის 16 მესაზღვრე და 12 შინაგანი ჯარების ოფიცერია.

მინდა კიდევ ვისარგებლო შემთხვევით და მივმართო უწყებათა ხელმძღვანელებს - განსაკუთრებული ყურადღება და გულისხმიერება გამოიჩინონ მათ დასაქმებაში.

უკვე დამკვიდრებული ტრადიციის შესაბამისად, აკადემიის კურსდამთავრებულებს ერთობლივად დიდ თანამემამულეთა სახელებს ვანიჭებთ.

შარშანდელ კურსანტებს ცოტნე დადიანის სახელი მივაკუთვნეთ.

ჩემი განკარგულებით წლევანდელ კურსდამთავრებულებს მიენიჭათ დიმიტრი ამილახვარის სახელი.

ამ პიროვნების სამხედრო ნიჭის ხორცშესხმა, სამწუხაროდ, საქართველოში ვერ მოხერხდა. დიმიტრი ამილახვარს ფრანგმა ერმა დაუფასა დიდი ამაგი და ღვაწლი ქვეყნის წინაშე და 1956 წელს სენ-სირის სამხედრო სასწავლებლის 143-ე გამოშვებას მიანიჭა მისი სახელი. მე თავად გახლდით ამ აკადემიაში და დავრწმუნდი, როგორი პატივისცემით სარგებლობს ჩვენი თანამემამულე.

მეორე მსოფლიო ომის დროს დიმიტრი ამილახვარმა არაერთხელ გამოიჩინა თავი როგორც მხედართმთავარმა და მამაცმა მეომარმა. დიმიტრი ამილახვარის უნარიანი ხელმძღვანელობით წარმოებულმა არიერგარდულმა ბრძოლებმა სრული განადგურებისაგან იხსნეს საფრანგეთის არმიის ძირითადი ძალები, რაც თავის მემუარებში აღწერილი აქვს თვით საფრანგეთის პრეზიდენტს, გენერალ შარლ დე გოლს.

საფრანგეთის ოკუპაციის შემდეგ დიმიტრი ამილახვარი გადავიდა დიდ ბრიტანეთში და შეუერთდა გენერალ დე გოლის მომხრეებს.

იმედია, თითოეული თქვენგანი საქმეთა და მხედრული მამაცობით მიაგებს პატივს ჩვენი სახელოვანი მამულიშვილის ხსოვნას.

მჯერა, თქვენ იქნებით თავისუფალი, დემოკრატიული და ერთიანი, გაერთიანებული საქართველოს სიმტკიცისა და უსაფრთხოების ღირსეული დამცველნი.

კიდევ ერთხელ ვულოცავ დღევანდელ დღეს თითოეულ თქვენთაგანს, საქართველოს თავდაცვის მინისტრს დავით თევზაძეს, სამინისტროს ხელმძღვანელობას, საქართველოს შეიარაღებულ ძალთა ოფიცრებს, დიმიტრი ამილახვარისა სახელობის კურსდამთავრებულებს, მათ მშობლებსა და ახლობლებს, სრულიად საქართველოს.

ღმერთი იყოს ჩვენი შემწე!

სამხედრო ძალები და თავდაცვის სისტემა ჩვენი ქვეყნის საზოგადოებრივი და სახელმწიფო ორგანიზმის მთლიანი ქსოვილის შემადგენელი ნაწილია // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 16-17 ივლისი. - №190-191 (3592). - 1, 3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
17 ივლისის რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას უშიშროების სპეცრაზმმა განახორციელა ანტიტერორისტული ოპერაცია, რომელსაც დიდი მითქმა-მოთქმა მოჰყვა. თქვენი აზრით, ხომ არ შეაჩერებს ეს ფაქტი შერიგების პროცესს, რომლის ინიციატორი, ჯერ კიდევ 1992 წლიდან მოყოლებული, თქვენ ბრძანდებით! - ჟურნალისტის ნატო ონიანის ამ კითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- ზესტაფონში მომხდარ შემთხვევას მართლაც ძალიან მძიმე შედეგი მოჰყვა.

მე უკვე გამოვთქვი და კვლავ ვადასტურებ სამძიმარს დაღუპულთა ოჯახის წევრებისადმი.

„გამარჯვებულად“ და „წარმატებულად“ თავს ვერავინ იგრძნობს. მათ შორის, არც ისინი, ვინც ეს ოპერაცია განახორციელა, თუმცა ისიც უეჭველია, რომ ოპერაციის შედეგად მძევლები განთავისუფლდნენ.

მინდა შეგახსენოთ, ამ რამდენიმე წლის წინათ რა განუკითხაობა სუფევდა მთავრობის წარმომადგენელთა და სამართალდამცავთა მძევლად აყვანასთან დაკავშირებით, რა უმძიმესი შედეგები მოჰყვა თავის დროზე ამ მეტად საშიში მოვლენის განვითარებას.

ძალზე სამწუხაროა, რომ ძალის გამოყენება აუცილებელი გახდა. არც ის უნდა დავივიწყოთ, რომ გამოძიება მიმდინარეობს და მისი შედეგიც საჯაროდ გამოცხადდება.

რაც შეეხება შერიგების პროცესს, ეს ძალიან სერიოზული კითხვაა, სერიოზული პრობლემაა. ჩემი აზრით, იგი შეუქცევადია, ვინაიდან უშუალოდ გამომდინარეობს უმაღლესი ეროვ60

ნულ-სახელმწიფოებრივი ინტერესებიდან და სავსებით შეესაბამება საზოგადოების მოთხოვნებს.

ეს პროცესიც სწორედ საზოგადოებიდან წამოსული იმპულსების შედეგია, ვინაიდან ჩვენმა ხალხმა, ყოველმა მოქალაქემ, თითოეულმა ჩვენგანმა უნდა აგოს პასუხი 1988-1993 წლების საზარელი ეროვნული ტრაგედიისათვის, რომელმაც უმძიმესი და უმწვავესი ჭრილობა დაგვიტოვა. ჩვენი ამოცანაა (და, თუ გნებავთ, ჩვენი მისიაც არი) ამ ჭრილობის შეძლებისდაგვარად სწრაფად მოშუშება.

1992 წელს, საქართველოში დაბრუნებისთანავე, გადავდგი პირველი ნაბიჯი ამ მიმართულებით.

ყველას კარგად ახსოვს შერიგების მანიფესტი, შესაბამისად შეწყალების აქტი, რომელთა თანახმად, 24 ივნისს განთავისუფლდნენ სახელმწიფო ობიექტებზე, კერძოდ, ტელევიზიაზე შეიარაღებული თავდასხმის ორგანიზატორები და მონაწილენი, შემდგომ, თითქმის ყოველწლიურად ვიღებდით ასეთ გადაწყვეტილებებს, რასაც 1998 წლის ოქტომბრის შეიარაღებულმა ავანტიურამაც კი ვერ შეუშალა ხელი. გახსოვთ, ალბათ, რომ ამ ფაქტის 80-ზე მეტ მონაწილეს შეეცვალა აღმკვეთი ღონისძიება.

დიახ, ჩვენ თანმიმდევრულად ვიყავით, მაგრამ შესანიშნავად გვესმოდა ერის გამთლიანების აუცილებლობა. ეს პროცესი კვლავაც გაგრძელდება.

სწორედ ამ უზენაესი ღირებულებისათვის პასუხისმგებლობის შეგნებით იყო განმსჭვალული საქართველოს პარლამენტის აპრილის დადგენილებაც პარლამენტში ჩემს გამოსვლასთან დაკავშირებით.

ამჟამად პროცესი კვლავ გრძელდება და გაგრძელდება კიდეც უფრო მეტი პასუხისმგებლობითა და სკრუპულოზურობით.

აქ შეცდომა დაუშვებელია, ვინაიდან იგი შეიძლება ძალიან ძვირად დაუჯდეს ქვეყანას, არანაკლებ ძვირადაც კი, ვიდრე სამოქალაქო დაპირისპირება და ანტაგონიზმი.

მე თანხმობა განვაცხადე, რომ ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი ბატონი ნუგზარ საჯაია, როცა საჭირო იქნება, უშუალოდ ჩაერთოს პარლამენტის ეროვნული შერიგების კომისიის მუშაობაში. ასევე, სასარგებლო იქნებოდა, ჩემი აზრით, ქალბატონ რუსუდან ბერიძის მონაწილეობაც, მაგრამ ეს უკვე თავად პარლამენტის გადასაწყვეტია. ალბათ, ომბუდსმენის ქალბატონ ნანა დევდარიანის მონაწილეობაც, ასევე, სასარგებლო იქნებოდა. ყოველივე ეს პარლამენტში უნდა მოიფიქრონ და გადაწყვიტონ.

ვფიქრობ, მარალკვალიფიციური, კომპეტენტური ექსპერტებისა და სპეციალისტების დახმარება სასიკეთოდ წაადგება საქმეს.

ამავე დროს, მტკიცედ და ერთმნიშვნელოვნად უნდა განვაცხადო, რომ შერიგება უეჭველად გულისხმობს საქართველოს მოქმედი კონსტიტუციისა და კანონების უსიტყვო აღიარებას. ჩვენ დამოუკიდებელ ქვეყანაში ვცხოვრობთ და სხვაგვარად მოაზროვნეებს არათუ უფლება, არამედ სრული შესაძლებლობაც აქვთ ლეგალური, კანონიერი, კონსტიტუციური მეთოდებით იბრძოლონ თავიანთ შეხედულებათა განსახორციელებლად.

- თქვენს ინიციატივას ანტიკორუფციულ პროგრამასთან დაკავშირებით საქართველოს საზოგადოება და მოქალაქეები გასულ კვირას გაეცნენ. ამერიკის შეერთებული შტატების ახალ დამოუკიდებელ სახელმწიფოსთან ურთიერთობის მთავარმა კოორდინატორმა, საგანგებო დავალებათა ელჩმა სტივენ სესტანოვიჩმა ამერიკის შეერთებული შტატების სახელით მაღალი შეფასება მისცა და მიესალმა მას. როგორც მან თქვა, თუ ბიუჯეტი შესრულდა და გააქტიურდა ბრძოლა კორუფციის წინააღმდეგ, საქართველო კვლავ მოექცევა მნიშვნელოვან საერთაშორისო დახმარებათა არეალში. მან რუსეთის სამხედრო ბაზების თაობაზეც ილაპარაკა, და ესეც არანაკლებ საინტერესო თემაა. რაც შეეხება ბიუჯეტს, გასულ კვირას პარლამენტმა მიიღო იგი, ქართველი ეკონომისტები კი ცნობილი პოლონელი რეფორმატორის ლეშეკ ბალცეროვიჩის რეკომენდაციებს ელოდებიან...

- ორიოდე სიტყვა კორუფციასთან დაკავშირებით.

კორუფციასა და კონტრაბანდასთან ბრძოლაში მთავარია არ შევანელოთ ტემპი და უზრუნველვყოთ რაც შეიძლება მეტი საჯაროობა, კონკრეტულ დამნაშავეთა მხილება და მათი დასჯა. თუ ვინმე იმედოვნებს, რომ ხელისუფლება მოდუნდება და არსებულ სიძნელეებს შეუშინდება, ძალიან ცდება. სანამ საგანგებო კომისია რეკომენდაციათა პაკეტს შემოგვთავაზებს, შეტევა არათუ შესუსტდება, არამედ პირიქით, ყოველდღიურად გაძლიერდება. ამ განცხადების მიზანი ის არის, რომ ყველამ, ვინც სახელმწიფოს კუთვნილ სახსრებს ფლანგავს, ხალხს სისხლს სწოვს, ნებაყოფლობით შეწყვიტოს დანაშაულებრივი ქმედება და მოიქცეს ასე მანამ, სანამ გვიან არ არის.

რაც შეეხება ბიუჯეტს:

მე არ მოვერიდები იმის თქმას, რომ ეს მართლაც ახალი ბიუჯეტია, თუმცა მნიშვნელოვნად შეკვეცილი, და ყველა დარწმუნდა იმაში, რომ სხვა გამოსავალი არ იყო.

იგი პრეზიდენტთან ერთად, პრეზიდენტის ხელმძღვანელობით შეიმუშავა ახალმა ეკონომიკურმა გუნდმა, ამ მიმართულებით განსაკუთრებით გამოვყოფდი ბატონ გია არსენიშვილის ძალისხმევას, აღსანიშნავია, აგრეთვე, ახალი ფინანსთა მინისტრისა და მისი გუნდის ყველა წევრის მუშაობა.

ახალი ბიუჯეტი ფისკალური კრიზისის დაძლევის დასაწყისია.

ეს კიდევ ერთი შანსია, რათა საერთაშორისო საზოგადოებას და, უწინარესად, საკუთარ ხალხს დავუმტკიცოთ, რომ ხელისუფლებას რეალურად შესწევს ძალა გადალახოს ურთულესი მიჯნა და შეასრულოს ნაკისრი ვალდებულებანი.

ასეთ შემთხვევაში აუცილებელია საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან თანამშრომლობის გაგრძელება და ახალი პროგრამის ერთობლივი შემუშავება. ჩვენ არჩევანი არა გვაქვს, სხვა ვარიანტი არ არსებობს.

მინდა საქართველოს მოქალაქეებმა იცოდნენ, რას ნიშნავს ეს კონკრეტულად, ასე ვთქვათ, თუნდაც ციფრობრივი გამოხატულებით.

მიაქციეთ ყურადღება:

იმ შემთხვევაში, თუ ოქტომბრამდე შევინარჩუნებთ იცნბისსა და ივლისში მიღწეულ თვალსაჩინო დადებითს ტენდეციებს (გადასახადების აკრეფის თვალსაზრისით და ეს შემდეგაც გაგრძელდება), უკვე წლის დამლევამდე მხოლოდ მსოფლიო ბანკისაგან მივიღებთ თითქმის ასი მილიონი დოლარის გრძელვადიან, შეღავათიან კრედიტს, ფაქტობრივად, ეს დახმარებაა. კვლავ ამოქმედდება ევროკავშირის პროგრამა, აქაც რამდენიმე ათეულ მილიონზე შეიძლება იყოს ლაპარაკი, ხოლო საერთაშორისო სავალუტო ფონდისაგან, უახლოესი წელიწად-ნახევრის განმავლობაში, ქვეყანა მიიღებს დაახლოებით 150-200 მილიონ დოლარს. ეს, ფაქტობრივად, კრიზისული ფაზიდან საბოლოოდ გამოსვლა იქნება.

ჩვენი მეგობრები, რომლებიც გულწრფელად, ყოველგვარი ანგარების გარეშე გვეხმარებიან, რადგან სისხლხორცეულად არიან დაინტერესებული, რომ საქართველოს სახით სამხრეთ კავკასიაში ჰყავდეთ სტაბილური, დემოკრატიული სახელმწიფო, ასევე გულწრფელად გვეუბნებიან:

თქვენ უნდა შეძლოთ იმის დემონსტრირება, რომ დამოუკიდებელ ქართულ სახელმწიფოს ძალუძს, გადაწყვიტოს ეს პრობლემები, როგორც ზემოთ ვთქვით, დაამარცხოს კორუფცია, კონტრაბანდა, ფალსიფიკაცია, გაზარდოს შემოსავალი.

ასეთ შემთხვევაში, განმტკიცდება ნდობა და თანადგომაც მეტი გვექნება.

მაგალითად, რაკი რეფორმები ამჟამად გადამწყვეტ ფაზაში შედის, ამ ეტაპზე ძალზე მნიშვნელოვანია უმაღლესი რანგის სპეციალისტთა მაღალკვალიფიციური რჩევა-რეკომენდაციები, რა თქმა უნდა, ჩვენ მიერ შეძენილ გამოცდილებასთან ერთად.

გასულ კვირას ამერიკის პრეზიდენტის დავალებით, ელჩმა ბატონ სტივენ სესტანოვიჩმა მაცნობა, რომ ამერიკის ადმინისტრაციის თხოვნით, სახელგანთქმული პოლონელი რეფორმატორი, მსოფლიოში ცნობილი და მსოფლიო დონის მეცნიერი ბატონი ლეშეკ ბალცეროვიჩი თანახმაა, დახმარება გაუწიოს საქართველოს პრეზიდენტს რეფორმათა კურსის უფრო ქმედითად განხორციელებასა და ზოგიერთი კორექტივის შეტანაში.

პროფესორ ბალცეროვიჩთან ერთად იმუშავებენ სხვადასხვა ქვეყნის გამოცდილი ექსპერტები.

რასაკვირველია, ბევრს ნიშნავს ის, რომ ამ საკმაოდ ძვირადღირებული ღონისძიების ხარჯებს ამერიკის მთავრობა გაიღებს. მაგრამ მთავარი მაინც საქართველოსადმი (და, ალბათ, პრეზიდენტისადმი) ნდობის ფაქტორია. აქვე მინდა შეგახსენოთ, რომ ჩვენი ამერიკელი მეგობრების დახმარება მომავალ წელს თითქმის (ყველაფერთან ერთად რომ შევაჯამოთ) 120 მილიონ დოლარს მიაღწევს.

საქართველო რომ უპერსპექტივო ქვეყანა იყოს, ჩვენს ეროვნულ ეკონომიკას რომ მომავალი არ გააჩნდეს, - საეჭვოა, ლეშეკ ბალცეროვიჩს თავისი შეუბღალავი სამეცნიერო და პრაქტიკული რეპუტაცია საქართველოსთან დაეკავშირებინა. მაგრამ ხედავენ ჩვენი მეგობრები, რომ ქვეყანა სწორი გზით მიდის, სწორი კურსი გვაქვს არჩეული. გვჭირდება მეტი სახელმწიფოებრივი ნება, მეტი გაბედულება და მეტი სიმტკიცე, რასაც უეჭველად გამოვამჟღავნებთ. აქ იმდენად პიროვნულ ნებაზე არ არის ლაპარაკი, რამდენადაც საზოგადოების მხარდაჭერაზე, რის გარეშეც პრეზიდენტი უძლურია. თუმცა საზოგადოებაც უკვე ერთმნიშვნელოვნად მოითხოვს ჩვენგან რადიკალური ზომების მიღებას. რაც უფრო რადიკალური იქნება ეს ზომები, რაც უფრო სწრაფად განვითარდება მოვლენები, რომლებზეც მე ახლა ვილაპარაკე, მით უფრო ჩქარა დამთავრდება ეს საბიუჯეტო კრიზისი და ხალხი დაიწყებს ნორმალურ ცხოვრებას.

ასევე, აღსანიშნავია, რომ საქართველოს პრეზიდენტს ეყოლება უმაღლესი რანგის მრჩეველი ნავთობისა და გაზის საკითხებში. ამ ხარჯებსაც ჩვენი მეგობრები და მოკავშირეები გაიღებენ. ესეც ძალიან მნიშვნელოვანი ინსტიტუტია იმ დიდი პროექტების განხორციელების თვალსაზრისით, რომლებიც მოსახლეობისათვის უკვე კარგად არის ცნობილი და, ამავე დროს, ჩვენ სერიოზული რჩევა გვჭირდება საკუთარი ნავთობისა და გაზის საბადოების ექსპლოატაციასთან დაკავშირებით.

როგორც მოგახსენეთ, ივნისსა და ივლისში საბიუჯეტო შემოსავლის ზრდის ტენდენცია აშკარად გამოიკვეთა.

ამასთან, ჩემი ინიციატივით, საქართველოს პარლამენტმა მიიღო გადაწყვეტილება აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკისათის, სახელმწიფო გადასახადებიდან ანარიცხების მანამდე მოქმედი გრძელვადიანი ეკონომიკური ნორმატივების აღდგენის შესახებ.

ეს კანონი ჯერ კიდევ სამი წლის წინათ შემუშავდა ჩემი განკარგულების შესაბამისად. გახსოვთ, მაშინ ჩემი სტუმრობა აჭარაში, ბათუმში და სწორედ მაშინ შევთანხმდით იმ სისტემის თაობაზე, რომელიც ახლა აღდგა, და რომელიც, ჩემი აზრით, სავსებით შეესაბამება აჭარის ავტონომიის სტატუსს.

არსებითად შეიცვლება ქალაქ თბილისის ეკონომიკური ნორმატივებიც, რაც დედაქალაქის ბიუჯეტს 17 მილიონ 500 ათასი ლარით გაზრდის, - ესეც აუცილებელია დედაქალაქის უდიდესი სახელმწიფოებრივი ფუნქციისა და დამატებითი ხარჯების გათვალისწინებით. დარწმუნებული ვარ, ასეთი სტიმულის შემდეგ დედაქალაქის შესატანი ცენტრალურ ბიუჯეტში კიდევ უფრო გაიზრდება. მე მჯერა იმის, რასაც ამასთან დაკავშირებით ქალაქის მერი ვანო ზოდელავა აცხადებს.

განსაკუთრებით უნდა აღვნიშნო ჩემი შეხვედრა საერთაშორისო საფინანსო კორპორაციის ხელმძღვანელთან. კერძოდ, ბატონი პიტერ ვოიკე მყავს მხედველობაში.

ეს კორპორაცია მსოფლიო ბანკის ჯგუფის წევრია. მისი მიზანია გარდამავალი ეკონომიკის ქვეყნების განვითარების მხარდაჭერა და კერძო სექტორის გაძლიერება.

საფინანსო კორპორაციის პოზიციას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ინვესტორებისათვის. იგი საქართველოში ერთდროულად ცხრა ძალიან მნიშვლელოვან პროექტს ახორციელებს, რომელთა საერთო ღირებულება 88 მილიონ დოლარს აღემატება.

სხვათა შორის, აქ მახსენდება ზოგიერთი მოქალაქისა და პოლიტიკური მოღვაწის არცთუ უსაფუძვლო შენიშვნები და მოთხოვნები: სად მიდის ეს კრედიტები, სად იკარგება, სად ორთქლდება და ასე შემდეგ. ერთხელაც უნდა გამოვაქვეყნოთ ყველა იმ კრედიტისა და დახმარების ჩამონათვალი, რომლებიც საქართველომ ამ ბოლო წლებში მიიღო და რომელთა მისამართიც ყველამ უნდა იცოდოს. კონკრეტულად ეს ცხრა პროექტი ძალიან მნიშვნელოვანია, რომელთა განსახორციელებლად საფინანსო კორპორაციისაგან საქართველომ 88 მილიონი დოლარი მიიღო. ეს გახლავთ ბორჯომის პროექტი, ქსნის მინის ტარის ქარხნის პროექტი (ეს ქარხანა შესანიშნავად მუშაობს და დიდი შენატანიც შეაქვს როგორც ქალაქ მცხეთის, ისე ქვეყნის ბიუჯეტში), ნინოწმინდის ნავთობის ველის განვითარება (თქვენ იცით, რაოდენ დიდი ინტენსიურობით მიმდინარეობს ახლა ეს სამუშაოები), კერძოდ, ჰორიზონტალური ბურღვა და სხვა, საფინანსო სექტორში კორპორაციას განსაზღვრული აქვს სამი მილიონი დოლარის საკრედიტო ხაზის გახსნა საქართველოს სააქციო-კომერციული ბანკებისათვის, რომელიც ძირითადად მცირე ბიზნესის განვითარებას მოხმარდება. აქტიურად მკვიდრდება ისეთი საკრედიტო ფორმა, როგორიც არის „იპოთეკა“, მიკროსაფინანსო ბანკი და სხვა. ყველაფერი ეს ამ კორპორაციის მეშვეობით ხდება.

და, ბოლოს. გასულ კვირას მე შევხვდი გერმანიის „კომერცბანკის“ ხელმძღვანელებს ბატონებს იენსენსა და ნორსს. ეს ბანკი აქტიურად გვეხმარება, რათა მაქსიმალურად მეტი მოცულობით მოვიზიდოთ უცხოური ინვესტიცია ტელეკომუნიკაციათა სფეროში და შევიმუშაოთ ტენდერის ყველაზე ხელსაყრელი პირობები. მოგეხსენებათ, ჩვენს ტელეკომუნიკაციათა სისტემას სჭირდება ფუნდამენტური რეკონსტრუქცია და, რა თქმა, უნდა, ეს შეუძლებელია ძალიან დიდი თანხების გარეშე. ვფიქრობ, ამ თანხებიდან ძალიან დიდი რაოდენობა სახელმწიფო ბიუჯეტსაც მოხმარდება.

თანამედროვე სატელეკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურა საქართველოს საინვესტიციო კლიმატის გაუმჯობესებისა და, საერთოდ, ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების აუცილებელი წინაპირობა გახლავთ.

- გუშინ თქვენ შეხვდით ევროპის ყველაზე პრესტიჟული ანალიტიკური ცენტრების წარმომადგენლებს. ისინი დიდ ინტერესს იჩენენ „კავკასიური სტაბილურობის პაქტის“ იდეისადმი და კონკრეტული პროექტებიც კი შეიმუშავეს, რომლებიც შემდგომ საერთო-ევროპულ დონეზე განიხილება. შეიძლება თუ არა ვივარაუდოთ, რომ ეს შეხვედრა ამ მიმართულებით საქართველოს ძალისხმევის გაძლიერების მომასწავლებელია?

- ამ შეხვედრამ ჩემზე საკმაოდ კარგი შთაბეჭდილება დატოვა. თუმცა, ბუნებრივია, არის სადავო საკითხები და ამის თაობაზე ჩემი აზრიც გამოვთქვი.

შეხვედრაში, აგრეთვე, მონაწილეობდა თურქეთის საკმაოდ მაღალი დონის დელეგაცია. როგორც ცნობილია, პრეზიდენტი დემირელი „კავკასიური სტაბილურობის პაქტის“ იდეის ერთ-ერთი ავტორია. მან მთხოვა კიდეც, მცირე ხნის წინათ სატელეფონო საუბრისას, არ მიმეტოვებინა ეს პროექტი და როგორც მოქმედ პრეზიდენტს, ყველაფერი მეღონა მის განსახორციელებლად, ყოველ შემთხვევაში, იმ დონეზე დასამუშავებლად, რომ იგი რეალურად გამოიყურებოდეს.

რასაკვირველია, ჯერ მხოლოდ სამუშაო მასალა არსებობს, მაგრამ ევროპაში განვითარებული პროცესები ნამდვილად ადასტურებს „კავკასიური სტაბილურობის პაქტის“ შემუშავების აუცილებლობას.

შესაძლოა, მას საფუძვლად დაედოს ბალკანეთის ცნობილი პრეცედენტი. ბალკანეთის „უშიშროების პაქტი“ შემუშავდა და, როგორც ვიცი, ჩემი ინფორმაციით, ეს ინსტიტუტი საკმაოდ საინტერესოდ და კარგად მუშაობს ევროკავშირის, ეუთოსა და სხვა ევროპული სტრუქტურების მონაწილეობით.

ჩვენთვის ამ შემთხვევაშიც პრიორიტეტულია დემოკრატიული ქართული სახელმწიფოს ინტერესები, რომლებიც, საბედნიეროდ, სავსებით ემთხვევა საერთო-ევროპული დემოკრატიული განვითარების ვექტორს. ბუნებრივია, ერთ-ერთი ცენტრალური საკითხი იქნება კონფლიქტების მოგვარება, ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა (სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოებზეა ლაპარაკი) და, ბუნებრივია, ტერიტორიული მთლიანობის ფარგლებში ეროვნულ უმცირესობათა უფლებების უფრო გამოკვეთილად ასახვა და მრავალი სხვა. სხვათა შორის ლაპარაკია იმაზე, რომ საკმაოდ დიდი თანხები უნდა მოიძიონ ახლა იმ ტერიტორიათა აღდგენისა და რეაბილიტაციისათვის, საიდანაც ასობით და ათასობით ადამიანია გამოდევნილი.

„კავკასიური სტაბილურობის პაქტი“ ცარიელ ადგილზე არ შექმნილა და არც შეიქმნებოდა. ბევრი რამ გაკეთდა რეგიონებში „მშვიდობიანი კავკასიის“ იდეების რეალიზაციისათის, დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ჰეიდარ ალიევისა და რობერტ ქოჩარიანის ინიციატივებს, და, ასევე, უკვალოდ არ ჩაუვლია ცნობილ კისლოვოდსკის დეკლარაციას.

- „კავკასიური სტაბილურობის“ თუ სხვა ინიციატივათა ძირითადი და უმნიშვნელოვანესი ამოცანა კონფლიქტების მშვიდობიანი მოწესრიგება იქნება. გასულ კვირას ამ მხრივ საკმაოდ საინტერესო შეხვედრა გაიმართა, ვგულისხმობ საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის ბატონ გიორგი არსენიშვილისა და განსაკუთრებულ საქმეთა მინისტრის ბატონ მალხაზ კაკაბაძის ვიზიტს სოხუმში. როგორ აფასებთ ამ მოლაპარაკების შედეგებს?

- მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი მოღვაწე მეტისმეტად მწვავედ გამოეხმაურა ამ შეხვედრას, ჩემ ხელთ არსებული ინფორმაციით სახელმწიფო მინისტრი და განსაკუთრებულ საქმეთა მინისტრი საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებისა და ქართულ-აფხაზური თანხმობის აუცილებლობის გათვალისწინებით მოქმედებდნენ. ყველაფერს სხვას რომ თავი დავანებოთ, აუცილებელი იყო, ახალ სახელმწიფო მინისტრისა და ახალ განსაკუთრებულ საქმეთა მინისტრს, რომლებიც ძირითადად კონკრეტულ პრობლემებზე იმუშავებენ, დაემყარებინათ პირადი კონტაქტები აფხაზთა ხელმძღვანელებთან და, ჩემი აზრით, ეს საკმაოდ კარგად მოხერხდა და კარგ ატმოსფეროში მიმდინარეობდა.

როგორც ვთქვი, ამჯერად დიალოგი მართლაც განსხვავებულ ატმოსფეროში მიმდინარეობდა, და ეს არის მთავარი.

როგორც ჩანს, თანდათან მწიფდება რამდენიმე გადაწყვეტილება, რაც შესაძლებლობას მოგვცემს, შედეგიანი შეხვედრა გაიმართოს ჩემსა და ვლადისლავ არძინბას შორის.

კვლავ ვადასტურებ, რომ ასეთ შეხვედრას მხოლოდ იმ შემთხვევაში აქვს აზრი, თუ იგი მნიშვნელოვან მოვლენად გადაიქცევა კონფლიქტის საბოლოო გადაწყვეტის თვალსაზრისით.

ამასთანავე, მე გამოვყოფდი მეორე შეხვედრას, რომელიც ვენაში გაიმართა და რომელშიც ორივე მხარის ძალიან ავტორიტეტული წარმომადგენლები მონაწილეობდნენ, უფრო მეტად, ასე ვთქვათ, მოქალაქეთა დონეზე.

ამ შეხვედრის დეტალები, გასაგები მიზეზის გამო, ფართო საზოგადოებისათვის ცნობილი არ არის, მაგრამ შემდეგში გახდება ცნობილი. ბევრი რამ მართლაც ძალზე საინტერესო და დამაიმედებელი იყო. და, აი, ამ დონის - საშუალო დონისა და რიგითი მოქალაქეების დონის შეხვედრებმა სისტემატური ხასიათი უნდა მიიღოს და ეს არ უნდა იყოს გამონაკლისი.

მეორე მხარესაც მწიფდება იმის შეგნება, მე ამას ნათლად ვხედავ, რომ აუცილებელია გონივრული კომპრომისი და შეთანხმება ორივე ხალხის ინტერესებიდან გამომდინარე ერთიანი საქართველოს ფარგლებში.

- დღეს თქვენ ოფიციალურ ვიზიტად ეწვევით დიდი ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ ირლანდიის შეერთებულ სამეფოს. ეს თქვენი, როგორც საქართველოს პრეზიდენტის, სახელმწიფოს მეთაურის მეორე ვიზიტია ბრიტანეთში. რა მნიშვნელობას ანიჭებთ ამ ვიზიტს?

- საქართველოს პრეზიდენტის ოფიციალური ვიზიტი დიდ ბრიტანეთში უაღრესად, მნიშვნელოვანია თუნდაც იმიტომ, რომ იგი ხუთწლიანი პაუზის შემდეგ გაიმართება. ევროპაში და, კერძოდ, იქაც ბევრი რამ შეიცვალა და ბევრი რამ შეიცვალა უკეთესობისაკენ დიდ ბრიტანეთთან ჩვენს ურთიერთობაში.

თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ხუთი წლის განმავლობაში აქტიურად არ ვთანამშრომლობდით ლონდონთან. პირიქით, ჩვენი ურთიერთობა სწრაფად განვითარდა და ახალი შინაარსიც შეიძინა, რისი დადასტურებაც გახლდათ დიდი ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ ირლანდიის შეერთებული სამეფოს საგარეო და თანამეგობრობის საქმეთა სახელმწიფო მდივნის რობინ კუკის ძალზე ნაყოფიერი ვიზიტი ამ ცოტა ხნის წინათ თბილისში.

ბრიტანეთის მძლავრი კომპანიები წარმატებით მუშაობენ ჩვენს რეგიონში უდიდესი პროექტების განსახორციელებლად, ძირითადად, ლაპარაკია ნავთობსა და გაზზე.

დაგეგმილი გვაქვს შეხვედრები ლონდონის სიტიში, საქმიანი წრეების წარმომადგენლებთან, მათ შორის „ბი-პი“ ამოკოს ხელმძღვანელობასთან, ფრონტერასთან და ა. შ. შეხვედრა გაიმართა, აგრეთვე, ევროპის ბანკშიც.

რა თქმა უნდა, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იქნება შეხვედრა მის უდიდებულესობასთან ელისაბედ მეორესთან და დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრთან ენტონ ბლერთან.

ენტონ ბლერმა დიდი ევროპული პოლიტიკის ასპარეზზე გამოსვლისთანავე მოიპოვა ღირსეული ავტორიტეტი ურთულესი საკითხისადმი საკმაოდ ნოვატორული და საფუძვლიანი მიდგომით.

ამიტომ, ვფიქრობ, ეს შეხვედრაც საინტერესო უნდა იყოს.

„შერიგების პროცესი სერიოზული პრობლემაა, იგი შეუქცევადია, ვინაიდან უშუალოდ გამომდინარეობს უმაღლესი ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ინტერესებიდან და სავსებით შეესაბამება საზოგადოების მოთხოვნებს“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 18 ივლისი. - №192 (3593). - 1,2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის სიტყვა
ლორდ-კლაივ მარტინის მიერ გამართულ სადილზე
ლონდონი, 2000 წლის 18 ივლისი

ბატონო ლორდ - მერო,
ქალბატონებო და ბატონებო!

ნება მიბოძეთ მოგესალმოთ და საქართველოს დელეგაციის სახელით უღრმესი მადლობა მოგახსენოთ მშვენიერი სტუმართმოყვარეობისათვის. ყოველი ჩამოსვლა ლონდონში ჩვენთვის უდიდესი ბედნიერებაა, რადგან ცოტა დედაქალაქი თუ მოიძებნება მსოფლიოში, რომლის ჰაერიც კი ასე გაჟღენთილი იყოს ამგვარი დიადი ისტორიისა და დემოკრატიის სულით. ჩვენი ქვეყნის სამიათასწლოვანი სახელმწიფოებრიობის მიუხედავად, დემოკრატიულ ღირებულებებზე დაფუძნებული საქართველო ახალგაზრდა სახელმწიფოა. დემოკრატიას ჩვენ ახლა ვაშენებთ.

მადლობას მოგახსენებთ იმისათვისაც, რომ თქვენ მასპინძლობთ შეხვედრას, რომელიც მოწოდებულია ხელი შეუწყოს ჩვენს ქვეყნებს შორის საქმიანი ურთიერთობის გაღრმავებას, საქართველოს შემდგომ დაახლოებას მსოფლიო ბაზართან, მის ინტეგრაციას შრომის საერთაშორისო დანაწილების სისტემაში.

ბრიტანული საქმიანი წრეების ასეთ წარმომადგენლობითს აუდიტორიას ბოლოს ხუთი წლის წინათ შევხვდი. მაშინ მე მხოლოდ გეგმებზე შემეძლო საუბარი, რადგან ის-ის იყო იწყებოდა იმ გლობალური მასშტაბის პროექტების განხორციელება, რომლებმაც დღეს სახე უცვალეს ევრაზიის უზარმაზარ რეგიონს, ახალი ფუნქცია შესძინეს საქართველოს. მათ მრავალი სიძნელე ახლდა თან. საერთაშორისო თანამეგობრობა უნდა დარწმუნებულიყო, რომ სამხრეთ კავკასია არსებული პრობლემების მიუხედავად, სტაბილური რეგიონია და, რომ პროექტის განხორციელებაში ჩადებულ შრომასა და ინვესტიციებს არაფერი დაემუქრება, რომ აბრეშუმის გზის სამხრეთ კავკასიის მონაკვეთი უსაფრთხო იქნება.

ეს ადვილი საქმე ნამდვილად არ იყო. საქართველოს მაგალითს მოგიყვანთ, რომელიც თავისი შავი ზღვის სანაპიროთი უთუოდ ამ გზის საკვანძო რგოლია. ოთხმოცდაათიანი წლის დამდეგს ქვეყანას პრაქტიკულად მთლიანად ჰქონდა დაკარგული სახელმწიფოებრიობა და იმ მდგომარეობაში იმყოფებოდა, რომელსაც თქვენი თანამემამულე ფილოსოფოსი თომას ჰობსი ბუნებრივს უწოდებდა, ანუ სხვაგვარად რომ ვთქვათ, უმართავს უწოდებდა. როცა ამ თემას ვეხები, ვერ ვფარავ აღფრთოვანებას იმ ფაქტით, რომ ჩვენმა საზოგადოებამ შეძლო ყოველგვარი „რკინის მუშტისა“ და თავისუფლებათა შეუზღუდავად, სხვადასხვა დონის არჩევნებისა და საყოველთაოდ მიღებული დემოკრატიული პროცედურების საშუალებით გამოსულიყო ქაოსის მდგომარეობიდან და შეექმნა სიცოცხლისუნარიანი, სტაბილური დემოკრატიული სახელმწიფო.

რაც უფრო რწმუნდებოდა გარე სამყარო, რომ კავკასიაში სტაბილურობის პროცესი შეუქცევადი იყო, მით უფრო მეტი მონაწილე ერთვებოდა დიდი აბრეშუმის გზის პროექტში. მინდა განსაკუთრებით აღვნიშნო, თუ რა მნიშვნელობა აქვს ევროკავშირის, „ტრასეკას“ და „ინოგეიტის“ პროგრამებს, სხვა ძალისმევათა შორის აღნიშვნის ღირსია სენატორ ბრაუნბეკის „აბრეშუმის გზის სტრატეგიის“ აქტი და იაპონიის მთავრობის მიერ დამუშავებული პროგრამა, რომელიც განსაზღვრავს ამ ეკონომიკური გიგანტის მონაწილეობას ახალი აბრეშუმის გზის პროექტში. და მაინც მიმაჩნია, რომ სამხრეთ კავკასიის, როგორც უსაფრთხო სატრანზიტო ტერიტორიის, ნამდვილ აღიარებად იქცა 1995 წლის ოქტომბერში მიღებული გადაწყვეტილება იმის შესახებ, რომ კავკასიის ადრეული ნავთობის ტრანსპორტირება დასავლეთის მარშუტით განხორციელდება და ამ მიზნით აშენდება ახალი ბაქო-სუფსის მილსადენი. გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, რომ ამ გადაწყვეტილებამ ახალი განზომილება შესძინა აღმოსავლეთ-დასავლეთის სატრანსპორტო დერეფნის კონცეფციას. უკვე ერთ წელზე მეტია, რაც ბაქო-სუფსის ნავთობსადენი შეუფერხებლად ფუნქციონირებს. ამ პროექტს რომ ახორციელებდნენ, ვფიქრობ, პარტნიორები გვამოწმებდნენ კიდეც. ახლა ჩვენი უნარი და შესაძლებლობანი აღარავის ეჭვს აღარ იწვევს. მილსადენის და მას72

თან დაკავშირებული ინფრასტრუქტურის მშენებლობა, რომლის მონაწილეთა შორის 80 პროცენტს ადგილობრივი კადრები შეადგენდნენ, სრული გამჭვირვალობის პირობებში მიმდინარეობდა. იგი ვადებში და ყველა ნორმის, მათ შორის, ფინანსური ნორმების სრული დაცვით განხორციელდა.

სულ ცოტა ხნის წინათ ხელი მოვაწერეთ და სამი ქვეყნების - აზერბაიჯანის, თურქეთისა და საქართველოს პარლამენტების მიერ უკვე რატიფიცირებულია ხელშეკრულება ძირითადი საექსპორტო მილსადენის მშენებლობის შესახებ, რომელიც ბაქოდან თბილისის გავლით თურქეთის ხმელთაშუა ზღვის ჯეიჰანის ნავსადგურის მიმართულებით ყოველწლიურად 50 მილიონ ტონა ნავთობს გაატარებს. დამეთანხმებით, რომ ამ გრანდიოზული პროექტის მნიშვნელობა სცილდება მოსალოდნელ დიდ ეკონომიკურ ეფექტს. სამი მეზობელი ქვეყნის დამაკავშირებელი ნავთობსადენი უფრო ინტენსიურს გახდის რეგიონულ თანამშრომლობას, რომელიც საბოლოოდ უნდა იქცეს პრობლემათა მოგვარების მთავარ და ყველაზე ეფექტიან მექანიზმად. თქვენთვის, ალბათ, ცნობილია, რომ კასპის ზღვის აზერბაიჯანის სექტორში აღმოაჩინეს ბუნებრივი გაზის ახალი დიდი საბადო. უკვე მიღებულია გადაწყვეტილება აზერბაიჯანის გაზის თურქეთში საქართველოს ტერიტორიაზე გატარების შესახებ, თუმცა, ნაწილობრივ შეფერხდა გადაწყვეტილების მიღების პროცესი ტრანსკასპიური გაზსადენის მშენებლობის თაობაზე, მაგრამ, ვფიქრობ, მისი განხორციელების ალბათობა მაინც საკმაოდ მაღალი რჩება.

მართალია, თქვენი ყურადღება უფრო მილსადენზე გავამახვილე, მაგრამ ახალი აბრეშუმის გზა, რომლის ტვირთნაკადებში ძველი დროისაგან განსხვავებით, აბრეშუმი შესაძლოა საერთოდ აღარ ფიგურირებდეს, მაგრამ მოიცავს ყველა სახეობის სატრანსპორტო და საკომუნიკაციო სისტემას, მათ შორის კოსმოსურ კავშირსაც. „ახალი დიდი აბრეშუმის გზის“ ხორცშესხმაში გადამწყვეტი როლი მიუძღვის ევროპის კავშირს. სწორედ მან, ჯერ კიდევ 1993 წელს ითავა ევროპა-კავკასია-აზიის სატრანსპორტო საკომუნიკაციო დერეფნის იდეის დაფინანსება და ინსტიტუციური უზრუნველყოფა. სწორედ მან შექმნა პროექტები „ტრასეკა“ და „ინოგეიტი“, რომლებიც „ახალი დიდი აბრეშუმის ხერხემლად იქცნენ და მანვე დააინტერესა მსოფლიო იმ უდიდესი პერსპექტივით, რომელიც ევრაზიის რეგიონისათვის გადაიშალა.

ამ თემაზე ასე დაწვრილებით იმიტომ ვლაპარაკობ, რომ ქვეყნის სტაბილურობა და აყვავება დიდწილად სწორედ ამ პროექტების წარმატებაზეა დამოკიდებული. ის ფაქტი, რომ საქართველო აღიარებულია როგორც ევროპისა და აზიის შემაერთებელი ერთ-ერთი მთავარი საკვანძო სახელმწიფო, უშუალოდ უკავშირდება ქვეყნის ეკონომიკის განვითარების პერსპექტივებს, უცხოეთის ქვეყნებისა და დიდი ინვესტორების მიერ საქართველოს მიმართ შემუშავებულ საინვესტიციო პოლიტიკას, ქვეყანაში ცალკეული მიმართულების, მათ შორის სრულიად ახალი დარგების განვითარების პერსპექტივების განსაზღვრას.

საერთაშორისო სავალუტო ფონდის და მსოფლიო ბანკის დახმარებით საქართველოში 1994 წელს შემუშავდა ანტიკრიზისული პროგრამა და დაიწყო ფართომასშტაბიანი ეკონომიკური რეფორმა. მან ეკონომიკის ყველა სფერო მოიცვა. შემდეგ, მოკლე დროში მკვეთრად გამოსწორდა სიტუაცია. შარშან ჩვენი ქვეყანა ევროპის საბჭოსა და მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის წევრი გახდა.

1995 წლიდან დღემდე საქართველოს ეკონომიკური პოტენციალის ზრდის საშუალო ტემპი დაახლოებით 6-7 პროცენტის ფარგლებშია. ქვეყანაში მიღებულია 700-მდე კანონი, მათ შორის კანონი „ფასიანი ქაღალდების ბაზრის“ შესახებ. ფუნქციონირება დაიწყო საფონდო ბირჟამ. დასრულდა სასამართლო რეფორმა, საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების დახმარებითა და ეროვნული ბანკის სწორი პოლიტიკის წყალობით ინფლაციური პროცესები მართვადი გახდა. მსოფლიო კრიზისისა და განსაკუთრებით ჩვენს მეზობელ რუსეთში საფინანსო კრიზისის მიუხედავად, არ შერყეულა ეროვნული ვალურის - ლარის სტაბილურობა. დაიწყო საპენსიო რეფორმა. საქართველოს შიდა სასოფლო-სამეურნეო ბაზარი ძირითადად გაჯერებულია ადგილობრივი პროდუქციით, ვითარდება ტვირთზიდვის მოცულობა. მიზანმიმართული საპრივატიზაციო პოლიტიკის შედეგად სადღეისოდ ბიუჯეტში შენატანების თითქმის 80 პროცენტი კერძო სექტორზე მოდის. რეფორმის მნიშვნელოვანი ეტაპია სახელმწიფო ქონების პრივატიზების ახალი ტალღა, რომელიც ისეთ მნიშვნელოვან სფეროებს შეეხება, როგორიცაა ენერგეტიკა, კავშირგაბმულობა, ტრანსპორტი. მუდმივად მიმდინარეობს კანონმდებლობის სრულყოფილება. პარლამენტსა და მთავრობაში მუშაობენ სპეციალური ჯგუფები, რომლებიც საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და სხვა ექსპერტებთან ერთად უფრო ხელსაყრელს ხდიან გარემოს როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოელი ინვესტორებისათვის.

ვაჭრობის დეცენტრალიზაციისა და ლიბერალიზაციის მიზნით მსოფლიო ბანკთან და საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან თანამშრომლობით განხორციელდა კონკრეტული ღონისძიებები: გაუქმნდა კვოტირება, საექსპორტო საბაჟო გადასახადები. საექსპორტო და საიმპორტო კონტრაქტების რეგისტრაცია, ფაქტობრივად მოხსნილია არასატარიფო ბარიერები და შეზღუდვები, ექსპორტის და იმპორტის ლიცენზირებას ექვემდებარება მხოლოდ ძალზე შეზღუდული ნომენკლატურის საქონელი. ევროკავშირის მთელმა რიგმა ქვეყნებმა და იაპონიამ საქართველოს მიანიჭა პრეფერენციათა გენერალიზებული სისტემის (შ) ბენეფიციარის სტატუსი.

ბოლო ხუთი წლის მანძილზე დიდი ბრიტანეთი უცვლელადაა წარმოდგენილი საქართველოს სავაჭრო პარტნიორთა პირველ ათეულში. მართალია, თქვენს ქვეყანასთან საქართველოს უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი აქვს, მისი აბსოლუტური მნიშვნელობა განუხრელად კლებულობს, რაც საქართველოს ექსპორტს ზრდის ზოგადი ტენდენციის კიდევ ერთი კონკრეტული გამოვლენაა.

გვაქვს პრობლემებიც. მათგან, ყველაზე სერიოზული, ვფიქრობ, სახელმწიფო აპარატში ფეხმოკიდებული კორუფციაა. სწორედ კორუფციისა და კონტრაბანდის გამო ბოლო სამი წლის მანძილზე შეგვექმნა ბიუჯეტის შევსების პრობლემა. მართალია, შემოსავლის აკრეფის თვალსაზრისით უკვე გამოჩნდა დადებითი ტენდეცია, მაგრამ გასაკეთებელი კიდევ ბევრია. რამდენიმე დღის წინათ ჩემი განკარგულებით შეიქმნა ჯგუფი, რომელიც სექტემბერში წარმოადგენს კორუფციასთან ბრძოლის ფართომასშტაბიან პროგრამას.

ჩემი ამოცანა ყოველთვის იყო და არის უცხოელ ინვესტორთათვის საქმიანობის საუკეთესო პირობების შექმნა. მე პირადად ვარ საქართველოში საინვესტიციო საბჭოს თავმჯდომარე და გარწმუნებთ, რომ ხელს შევუწყობ თქვენი ქვეყნის საქმიანი წრეების წარმომადგენელთა მიერ წამოწყებული პროექტების განხორციელებას. ჩვენი კანონმდებლობით უცხოური ინვესტიციები მთლიანად და უპირობოდაა დაცული. უცხოელი ინვესტორები დამოუკიდებლად განსაზღვრავენ ინვესტიციების მოცულობას და დაბანდების მიმართულებას, გარანტირებული აქვთ მიღებული მოგებისა და სხვა ფულადი სახსრების, მათს საკუთრებაში მყოფი ქონების საზღვარგარეთ დაუყოვნებელი და შეუფერხებელი რეპატრაციის გამარტივებული პროცედურა. ხელი გვაქვს მოწერილი 23 ქვეყანასთან შეთანხმებებზე ინვესტიციების ურთიერთხელშეწყობისა და დაცვის შესახებ, რომელთა შორისაა დიდი ბრიტანეთიც.

1996 წლის აპრილში ხელი მოვაწერეთ ევროკავშირსა და საქართველოს შორის შეთანხმებას პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ. დღეისათვის ევროკავშირი და მასში შემავალი სახელმწიფოები საქართველოს მიიჩნევენ არა როგორც დახმარების მიმღებ, არამედ, როგორც თანასწორუფლებიან პარტნიორ სახელმწიფოს. 1995-1996 წლებში საქართველოში მთლიანად, ბაქო-სუფსის მილსადენის მშენებლობასთან დაკავშირებული ხარჯების ჩათვლით, შემოსულია მილიარდ 570 მილიონ დოლარზე მეტი პირდაპირი ინვესტიცია, რომელიც, ძირითადად, დაბანდებული არის ტრანსპორტის, ენერგეტიკის, მრეწველობისა და სხვა დარგებში. საქართველოს ერთ-ერთი უმსხვილესი ინვესტორია დიდი ბრიტანეთიც - საქართველოში მისი პირდაპირი ინვესტიციები სახით 1995-1999 წლებში შემოსულია 94 მილიონი დოლარის ინვესტიცია, რაც მეორე მაჩვენებელია ამერიკის შეერთებული შტატების შემდეგ, ინვესტიციები, ძირითადად განხორციელებულია ვაჭრობის, გადამმუშავებელი მრეწველობის, ნავთობმოპოვებისა და ნავთობის ტრანსპორტირების სფეროებში. საქართველოში თავიანთი ინვესტიციები დააბანდეს და მუშაობა დაიწყეს ისეთმა ცნობილმა ბრიტანულმა კომპანიებმა, როგორებიცაა „ბრიტიშ პეტროლეუმი“, „რამკო“, „ჯეი-ქეი-ექსი“, „ბრიტიშ ეარვეიზი“ და სხვები.

განსაკუთრებით მინდა აღვნიშნო, რომ საქართველო უაღრესად მდიდარია ჰიდრორესურსებით. ჩვენი მდინარეების სიმძლავრეთა 10 პროცენტიც კი არ არის ათვისებული. იზრდება უცხოეთის საქმიანი წრეების დაინტერესება - განახორციელონ კაპიტალის ინვესტირება საქართველოს მომპოვებელ წარმოებაში. საზღვარგარეთის წამყვან ფირმებთან ერთად მიმდინარეობს ნავთობისა და გაზის საძიებო სამუშაოები.

ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკაში მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია სოფლის მეურნეობას და კვების მრეწველობას. საქართველო მეღვინეობის უძველესი ქვეყანაა, რის შესახებაც, სხვათა შორის, საკმაოდ კარგადაა მოთხრობილი ლონდონის ვინოპოლისში. ქვეყანა ძალზე მდიდარია მტკნარი, მინერალური და სამკურნალო წყლებით. ულამაზესი ბუნებისა და უძველესი ისტორიული ბუნებისა და უძველესი ისტორიული ძეგლების წყალობით არსებობს ტურიზმის განვითარების დიდი შესაძლებლობანი. საკმარისია ითქვას, რომ ოთხმოციანი წლების დამლევს საქართველოში ყოველწლიურად 6 მილიონამდე ტურისტი ჩამოდიოდა.

და ბოლოს, მინდა კიდევ ერთხელ მივესალმო დღევანდელი ღონისძიების ორგანიზატორებს, მის ყველა მონაწილეს. იმედი მაქვს, რომ საქართველოში მიმდინარე პროცესები ჩემს ქვეყანას ბრიტანული ინვესტორებისათვის კიდევ უფრო მიმზიდველს გახდის.

გმადლობთ.

„ჩემი ამოცანა ყოველთვის იყო და არის უცხოელ ინვესტორთათვის საქმიანობის საუკეთესო პირობების შექმნა“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 19 ივლისი. - №193 (3594). - 1,2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
24 ივლისის რადიოინტერვიუ

- დღევანდელ ინტერვიუს, რასაკვირველია, დიდ ბრიტანეთში თქვენი ვიზიტით დავიწყებთ. გასულ კვირას დიდი შვიდეულის ერთ-ერთ წევრ ქვეყანაში - დიდ ბრიტანეთში თქვენი ოფიციალური ვიზიტი გაიმართა. თქვენ შეხვდით ამ ქვეყნის პრემიერ-მინისტრს, დედოფალს, რომელმაც უცხოელთათვის განკუთვნილი უმაღლესი ჯილდო გადმოგცათ. გქონდათ შეხვედრები საქმიანი წრეების წარმომადგენლებთან. და არის ჩვენს პრესაში ასეთი განწყობაც, თითქოს ინგლისელებმა შევარდნაძე გულცივად მიიღეს..., - ჟურნალისტ ნატო ონიანის თხოვნით, ამ თემაზე საუბრით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ.

- თქვენ საკმაოდ დეტალურად ისაუბრეთ წუხელ ამ ვიზიტის შესახებ, მაგრამ, ალბათ, ზოგიერთ საკითხს მაინც უნდა მივაპყროთ ჩვენი რადიომსმენელის ყურადღება.

იყო თუ არა შემთხვევითი ეს ვიზიტი დიდ ბრიტანეთში? რა თქმა უნდა, შემთხვევითი არ იყო ჩვენი არჩევანი, რადგან გადავწყვიტეთ, ერთ-ერთ პირველ ვიზიტად ახალი საპრეზიდენტო ვადის დასაწყისში სწორედ დიდ ბრიტანეთს ვწვეოდით.

უპირველეს ყოვლისა, განვლილი ხუთი წლის განმავლობაში ჩვენი ორი ქვეყნის ეკონომიკური ურთიერთობა იმდენად განვითარდა, რომ გარკვეულწილად კიდევაც გასცდა 1995 წელს (პირველი ვიზიტის დროს) შემუშავებულ სახელშეკრულებო ჩარჩოებს.

ამ გარემოებას ლონდონშიც კარგად აცნობიერებენ, რისი დასტურიც გახლავთ საგარეო და თანამეგობრობის საქმეთა სახელმწიფო მდივნის რობინ კუკის სტუმრობა ჩვენს ქვეყანაში, რომლის დროსაც მომზადდა დიდ ბრიტანეთში საქართველოს პრეზიდენტის ვიზიტის საფუძველი.

ამ ვიზიტის ეკონომიკური ასპექტი მართლაც თვალსაჩინოა. საქართველოს დელეგაციას (კერძოდ, მინისტრებსა და უწყებათა ხელმძღვანელებს) მიეცათ შესანიშნავი საშუალება, ბრიტანეთის ბიზნეს-წრეებისათის ლონდონის „სიტიში“ მიეწოდებინათ დეტალური ინფორმაცია საქართველოს საინვესტიციო პოტენციალისა და აქ არსებული კლიმატის შესახებ. ასეთი შესაძლებლობა მეც მომეცა ბიზნესმენთა დიდ ჯგუფთან შეხვედრისას. დაწვრილებით ვისაუბრეთ ისეთ პერსპექტიულ დარგებზე, როგორიც არის ენერგეტიკა, ტრანსპორტი, კავშირგაბმულობა, ნავთობისა და გაზის მოპოვება და ტრანსპორტირება, მსხვილი საწარმოების მოდერნიზაცია...

„ბიჰი-ამოკოს“ კომპანიის ხელმძღვანელობამ დაადასტურა, რომ ბაქო-სუფსის მილსადენის პროექტის განხორციელების შედეგად რეალური გახდა სხვა, უფრო გაბედული და მასშტაბური პროექტებიც, როგორიც არის, მაგალითად, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენი.

ასევე სავსებით რეალურია საქართელოს გავლით აზერბაიჯანიდან ბუნებრივი იმპორტი და ტრანზიტი თურქეთში.

კომპანია დაინტერესებულია საქართელოში ნავთობგადასამუშავებელი ქარხნების მშენებლობითა და რეკონსტრუქციით. ეს საკითხიც უშუალოდ უკავშირდება ბაქო-სუფსის ნავთობსადენის წარმატებულ და სტაბილურ ფუნქციონირებას.

შესანიშნავი პროექტი წარმოადგინა „ფრონტერას“ ხელმძღვანელმა ბატონმა სტივ ნიკანდროსმა, რომელიც სპეციალურად ჩამოფრინდა ლონდონში ჰიუსტონიდან. კერძოდ, ნაგულისხმევია კახეთში აღმოჩენილი დიდძალი ნავთობის ტრანსპორტირებისათვის ახალ საშუალებათა მოძიება. რა თქმა უნდა, ამ თვალსაზრისით რკინიგზა (მით უმეტეს დღევანდელ ეტაპზე და მომავალშიც) შეუცვლელია, მაგრამ „ფრონტერა“ სერიოზულად ფიქრობს არსებული მილსადენების რეკონსტრუქციაზე, რათა მათი მეშვეობით უფრო სწრაფად და დიდი მოცულობით, თანაც იაფად, გაიტანოს ნედლი ნავთობი მსოფლიოს ბაზრებზე. სულაც არ არის გასაკვირი, თუ „ფრონტერა“ ასეთ გეგმებს ამუშავებს, ვინაიდან აქ იგულისხმება გრძელვადიანი და არა მოკლევადიანი პროექტები: მეცნიერულად დადასტურებულია, რომ ტარიბანის ველზე, საერთოდ შირაქში, მაგრამ განსაკუთრებით ტარიბანის ველზე, ნავთობის მარაგი შეადგენს ასობით მილიონ, ესე იგი, მილიარდამდე ბარელს. ეს მარტო მთავარ საბადოში.

გარდა ამისა, ისევე როგორც „ბიჰი-ამოკო“, „ფრონტერაც“ აპირებს ჩვენს ქვეყანაში ნავთობგადასამუშავებელ სიმძლავრეთა მოქმედებასა და გაძლიერებას, რათა ნედლი ნავთობი ადგილზევე გადაამუშაონ და მზა პროდუქცია საქართელოშივე მიიღონ. უფრო სწორად, ეს იყო ჩემი პირველი მოთხოვნა, როცა მათ შევხვდი და, როცა დავრწმუნდით რომ აქ დიდი ნავთობია, მათ შევთავაზე ასეთი პროექტი: უპირველეს ყოვლისა, უნდა დაკმაყოფილდეს საქართელოს მოთხოვნილება, საქართველოს ბაზარი და შეიქმნას საქართველოში იმდენი ნავთობგადასამუშავებელი სიმძლავრე, რამდენიც საჭირო იქნება.

უაღრესად მნიშვნელოვანია, რომ ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი ერთმნიშვნელოვნად უჭერს მხარს ამ პროექტებს და მზად არის გამოყოს გრძელვადიანი, შეღავათიანი კრედიტები (მაგალითად, ლაპარაკია 50-60 მილიონ დოლარზე მარტო „ფრონტერასათვის“).

ეს საკითხები ლონდონში დაწვრილებით განვიხილეთ ევრობანკის პრეზიდენტთან ბატონ ჟან ლამერთან შეხვედრისას.

მასთან საუბარი ჩემთვის ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი იყო. მით უმეტეს, რომ საქართველოს თანამშრომლობა ევრობანკთან ძალზე წარმატებულად ვითარდება. მაგალითად, ინვესტორებთან შეხვედრისას მე ვთქვი, რომ ამჟამად მხოლოდ ეს ბანკი საქართველოში 14 პროექტს ახორციელებს, და მთლიანად ინვესტიციები, ამ ბანკის მიერ გამოყოფილი კრედიტებით შეადგენს 168 მილიონ ევროს (საერთო ღირებულება).

ამრიგად, ევრობანკი ერთ-ერთი უდიდესი ინვესტორია და, საერთოდ, იგი დღევანდელი მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ბანკია. მე ამჯერად არ ვგულისხმობ უკვე განხორციელებულ პროექტებს. მაგალითად, ნინოწმინდის პროექტს, საქართველოს სააქციო-კომერციული ბანკებისათვის გაწეულ მნიშვნელოვან დახმარებას და სხვა მრავალს. ჩვენი რამდენიმე ბანკი აქტიურად თანამშრომლობს ევრობანკთან, მათ შორის, გაერთიანებულ ქართულ ბანკში ევრობანკს თავისი წილი აქვს და ამით ამ ბანკის სტაბილურობასა და მის განვითარებას უწყობს ხელს.

ახალი ნავთობგადამმუშავებელი სიმძლავრეების შექმნაში ეს ბანკიც გვეხმარება.

აქვე შევნიშნავ მავანთა საყურადღებოდ: საქართველო აუცილებლად გახდება მძლავრი ნავთობქიმიური მრეწველობის ქვეყანა, რისი შესაბამისი საფუძველიც არსებობდა და რის ჩამოყალიბებაშიც თავის დროზე მეც გარკვეული წვლილი მიმიძღვის. კი არ ვიკვეხნი, ეს მართლაც ასე იყო. მაგრამ ამ დარგის აღორძინება და ახალ დონეზე აყვანა შესაძლებელი გახდა სწორედ „დიდი აბრეშუმის გზის“, ევრაზიის დერეფნის, დიდი ნავთობსადენისა და გაზსადენების იდეათა განხორციელების შედეგად. ასე რომ, ეს იდეები „საქარავნო გზას“ კი არ გულისხმობდა (როგორც ზოგიერთი ბოროტად ქილიკობს), არამედ საქართველოში წარმოებისა და მრეწველობის აღორძინებას ისახავდა და ისახავს მიზნად.

როგორც მოველოდი, ძალზე საინტერესო იყო შეხვედრა დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრთან ტონი ბლერთან.

ჩემი შთაბეჭდილება, პირველი შეხვედრის შემდეგ, ადასტურებს ადრე გამოთქმულ ვარაუდს, რომ პრემიერი ბლერი ახალი გენერაციის პოლიტიკოსია, რომლისთვისაც დამახასიათებელია მრავალი ურთულესი პრობლემისადმი ნოვატორული და ორიგინალური მიდგომა.

მაგალითისათვის შეიძლება დავასახელოთ ჩრდილოეთ ირლანდიასთან და შოტლანდიასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილებანი, როდესაც იგი არ მოერიდა ძალიან რთული კომპრომისების გზით მიეღწია დაძაბულობის შენელებისათვის. მას დიდი გეგმები აქვს ქვეყნის მმართელობაში უაღრესად მნიშვნელოვან ცვლილებათა განხორციელების თვალსაზრისითაც. მოგეხსენებათ, ინგლისელები კონსერვატიულად განწყობილი ხალხია და იქ რეფორმებზე ლაპარაკი რამდენადმე სარისკოც არის.

რა თქმა უნდა, ჩემთვის ღირსსახსოვარია საუბარი მის უდიდებულესობასთან ელისაბედ მეორესთან.

ეს არ იყო ჩვენი პირველი შეხვედრა.

ამჯერადაც, მისმა უდიდებულესობამ საკმაოდ დიდი ყურადღება გამოიჩინა ჩემს მიმართ, ჩემი მეუღლის მიმართ, საერთოდ საქართველოსა და ჩვენი რეგიონისადმი.

საუბარმა დაგეგმილზე მეტ ხანს გასტანა.

არა მარტო საკუთარი, არამედ ჩემი ხალხისა და ქვეყნის სახელით მადლობა მოვახსენე ელისაბედ მეორეს, ასევე, პრემიერ-მინისტრს „წმინდა მიხეილისა და წმინდა გიორგის დიდი ჯვრის ორდენით“ ჩემი დაჯილდოებისათვის.

ეს არა მარტო პიროვნული, არამედ სახელმწიფოებრივი წარმატებაც არის, მით უმეტეს, რომ წმინდა გიორგი ჩვენი სამშობლოს ერთ-ერთი მფარველია.

ორდენს, რომელიც ინგლისელების გარდა თანამედროვეობის სულ რამდენიმე პოლიტიკოსს მიენიჭა, თან ახლავს „სერის“ წოდება და რაინდის ღირსება.

ყოველივეს ვუძღვნი ჩემს ხალხს და სრული რწმენით ვაცხადებ, რომ კვლავაც არაერთი ასეთი წარმატებული მოვლენის მომსწრენი ვიქნებით უახლოეს წლებში.

თქვენ დიდი შვიდეული ახსენეთ. მე არ გავარჩევ შვიდეულის დღის წესრიგს, ეს ცალკე საუბრის საგანია.

როგორც თქვენ იცით, ერთ-ერთი თემა გახლდათ ვალების ჩამოწერის, ვალების პატიების საკითხი.

საბოლოო გადაწყვეტილება ჯერჯერობით ვერ იქნება მიღებული, რადგან ეს ურთულესი პრობლემაა, მაგრამ ყველაფერი კეთდება იმისათვის, რომ მომზადდეს ნიადაგი (და ეს შეიძლება მოხდეს არც ისე შორეულ მომავალში), რომ, მთლიანად თუ არა, ვალების სამი მეოთხედი მაინც ჩამოიწეროს. თქვენ იცით, როგორ ვართ ამით დაინტერესებული. სხვათა შორის, ტონი ბლერთან საუბრისას ერთ-ერთი მთავარი თემა სწორედ ის იყო, რომ მან უნდა გამოიჩინოს ინიციატივა და მთელი მსოფლიო მას მხარს დაუჭერს ამ დიდი და კეთილშობილი საქმის წამოწყებაში

- კიდევ ერთხელ დავაზუსტოთ, თქვენი ჯილდო გულისხმობს, რომ ამიერიდან თქვენ როგორც დიდგვაროვან ინგლისელს მოგიხსენიებენ. როგორც ვიცი, თავის დროზე ჩერჩილს მიანიჭეს ეს ჯილდო და კიდევ რამდენიმე ცნობილ ადამიანს ინგლისში. ამ ჯილდოს განსაკუთრებული დამსახურებისათვის ანიჭებდნენ ხოლმე გამორჩეულ პიროვნებებს და ტრადიციულად ძალიან საინტერესო რიტუალი სრულდება.

- ალბათ, რამდენიმე ადამიანზე, რამდენიმე უცხოელ მოღვაწეზეა ლაპარაკი.

- გუშინ კოსმოსურ ორბიტაზე პირველი ქართული თანამგზავრული სისტემის - რეფლექტორის წარმატებული გაყვანისა და გამოცდის ერთი წელი შესრულდა. კოსმოსური ტექნოლოგიები, შესაბამისი საქვეყნო პერსპექტივა ყოველთვის თქვენი განსაკუთრებული ყურადღების საგანი იყო ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი ბრძანდებოდით. როგორია დღეს ამ მხრივ საქართველოს პოზიციები მსოფლიოს ტექნოლოგიურ ასპარეზზე და რა მიმართულებით არის კონცენტრირებული ქვეყნის პოტენციალი?

- 1999 წლის 23 ივლისი, მართლაც, ოქროს ასოებით ჩაიწერება ჩვენი ქვეყნის, ჩვენი მეცნიერების ისტორიაში.

ამ დღეს პირველად გავიდა ორბიტაზე ქართლი კოსმოსური სისტემა. ქართველმა საინჟინრო ინტელექტმა თავისი სრულფასოვნება და პროგრესულობა დაადასტურა. ეს არ ყოფილა შემთხვევითი წარმატება. იგი წლების განმავლობაში ამ ურთლესი პრობლემისადმი სწორი და მიზანშეწონილი სახელმწიფოებრივი მიდგომის პირდაპირი შედეგი გახლდათ.

რამდენიმე ათეული წლის წინათ მხარი დავუჭირე ნიჭიერი ახალგაზრდების, სტუდენტების ჯგუფს, რომლებმაც ყველას გაგვიმართლეს იმედი.

განსაკუთრებით მინდა გამოვყო ბატონი ელგუჯა მეძმარიაშვილი, აგრეთვე, მისი კოლეგები, მათი ნიჭი, შრომისუნარიანობა და პატრიოტიზმი. ანუ, თუ ერთი სიტყვით გამოვხატავთ, ჭეშმარიტი ინტელიგენტურობა ამ საქვეყნო გამარჯვების ერთ-ერთ უმთავრეს გარანტად იქცა. სხვათა შორის, ამ პატრიოტიზმში ძალიან ბევრმა უნდა მიბაძოს ბატონ ელგუჯა მეძმარიაშვილს, რადგანაც ამ ბოლო ხანს ვატყობ, რომ პატრიოტიზმის გრძნობას ძალიან ბევრი ღალატობს, მე არ ვამბობ თაობების მიხედვით. რამდენადმე სკეპტიკური განწყობილება იგრძნობა ისეთი ფენომენისადმი, როგორიც არის სამშობლო, როგორიც არის საქართველო, როგორიცაა მისი დღევანდელობა და მისი მომავალი დამოუკიდებლობა, ის ორიგინალური, განსაკუთრებული გზა, რომლისთვისაც მთელი მსოფლიო პატივს სცემს საქართველოს.

დღეს უკვე თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ორბიტული რეფლექტორის შექმნაში საქართველოს პრიორიტეტი ერთხმად არის აღიარებული მსოფლიოს ინტელექტუალურ და სამეწარმეო წრეებში.

ამჟამად თანამედროვე სატელეკომუნიკაციო კოსმოსური სისტემისათვის აუცილებელ უმთავრეს ინსტრუმენტს, დიდი ზომის კოსმოსურ რეფლექტორულ ანტენას მსოფლიო ბაზარს სთავაზობს ორი ქვეყანა: ამერიკის შეერთებული შტატები და საქართველო.

რაც შეეხება პრაქტიკულ შედეგს, აქ სამი მიმართულება არსებობს: წელს რომში ხელი მოაწერეს იტალიის, საქართველოსა და რუსეთის კომპანიათა შეთანხმებას სატელეკომუნიკაციო კოსმოსური თანამგზავრების შექმნაში თანამშრომლობის შესახებ და, სხვათა შორის, ბაზად აღებულია საგურამოს ცნობილი კოსმოსურ ნაგებობათა ინსტიტუტი, გამოსაცდელი ექსპერიმენტული ბაზა, რომელმაც ამდენი წლის გამოცდას გაუძლო.

რამდენიმე თვის შემდეგ უმაღლესი ტექნოლოგიის შემცველი პროდუქცია საერთაშორისო ბაზარზე გავა. იტალიის კომპანია „ალენია აეროსპაცია“, რომლის პრეზიდენტს სექტემბერში შეხვდები, სხვა არანაკლებ მნიშვნელოვან წინადადებებსაც გვთავაზობს, რის შესახებაც უახლოეს მომავალში ვისაუბრებთ.

მეორე მიმართულებაა „დიდი აბრეშუმის გზის“ კოსმოსური სატელეკომუნიკაციო სისტემის შექმნა. ამ იდეის ერთ-ერთი ავტორი, რა თქმა უნდა, მეც გახლავართ ჩემს კოლეგებთან ერთად, და მას უკვე განიხილავენ სხვადასხვა ქვეყნებში (განსაკუთრებით, აკადემიკოს საგდეევის, აშშ) ცნობილი ჯგუფები, რომელიც ორჯერ იყო საქართველოში და ასევე მოინახულა ცენტრალური აზიის ქვეყნები, აზერბაიჯანი და სხვა სახელმწიფოები.

მესამე მიმართულება არანაკლებ მნიშვნელოვანია. იგი ითვალისწინებს ქართველი მეცნიერების მონაწილეობას საქართველოს სამხედრო აღმშენებლობის პროცესში. ამ თვალსაზრისითაც ქართველმა მეცნიერებმა, თავისი ქვეყნის პატრიოტებმა და ჭეშმარიტმა მამულიშვილებმა, უკვე ძალიან ბევრი რამ გააკეთეს და მოვა დრო, როდესაც საზოგადოება ყველაფერს შეიტყობა.

კიდევ ერთხელ ვულოცავ მთელ საქართველოს ამ დიდ გამარჯვებას, რომელიც ჩვენი ქვეყნის, დემოკრატიული ქართული სახელმწიფოს განუხრელი აღმასვლისა და გაძლიერების საწინდარია.

- გასულ კვირას, ლონდონიდან დაბრუნების შემდეგ, თქვენ უშიშროების საბჭოს წევრებთან ერთად სამი საათის განმავლობაში მსჯელობდით კონტრაბანდის, გადასახადების, კორუფციის შესახებ. როგორ სრულდება ამ თვალსაზრისით ადრე მიღებული გადაწყვეტილება?

- ჩვენ უკვე მეორედ ვიმსჯელეთ ამ პრობლემის შესახებ ეროვნული უშიშროების საბჭოს სხდომაზე. რატომ უშიშროების სხდომაზე? იმიტომ, რომ სწორედ ეს - კორუფცია, კონტრაბანდა და გადასახადების გადაუხდელობა უთხრის ძირს ეროვნულ უშიშროებას.

მსჯელობამ დაადასტურა, რომ არჩვენების შემდეგ საქართველოს პრეზიდენტის განცხადებები, ჩემი გადაწყვეტილებები და მთელი ძალისხმევა (კორუფციის წინააღმდეგ) არის არა კონიუნქტურა, არამედ სამკვდრო-სასიცოცხლო, საქვეყნო აუცილებლობა. ეს გახლავთ პრეზიდენტის ნება, განვიკურნოთ ამ უმძიმესი სენისაგან.

პირველი შედეგებიც უკვე თვალსაჩინოა.

ძალას იკრებს და მოქმედებას იწყებს ცნობილი კანონი (რომელიც პარლამენტმა ჩემი ინიციატივით მიიღო და მადლობა კანონმდებლებს ამისათვის) „კონტრაბანდის წინააღმდეგ ბრძოლის“ დამატებითი ღონისძიებების შესახებ.

იგი ითვალისწინებს არა მარტო კონტრაბანდული საქონლის, არამედ იმ სატრანსპორტო საშუალების კონფისკაციას, რომლის მეშვეობითაც ხორციელდება კონტრაბანდა და ხდება ტრანსპორტირება. ეს მკაცრი ღონისძიება იყო, მაგრამ მან უკვე მოგვცა შედეგი, ვინაიდან კონტრაბანდისტებმა იგრძნეს კანონის სუსხი და დარწმუნდნენ კიდეც, რომ სახელმწიფოს შესწევს კანონის აღსრულების ძალა და უნარი.

რამდენიმე დღის შემდეგ ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის მინისტრი ბატონი ვანო ჩხარტიშვილი წარმოადგენს მოხსენებას ჩრდილოვანი ეკონომიკის მასშტაბისა და მისი ლეგალიზების შესაძლო საშუალებათა შესახებ. ეს მნიშვნელოვანი დოკუმენტი ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტროს ექსპერტებთან ერთად შემუშავდა სამეცნიერო ორგანიზაციების აქტიური მონაწილეობით და, თუ იგი ამ კონდიციის შესაბამისი იქნება, დიდად დაეხმარება იმ კომისიას, რომელიც ჩემი ბრძანებულებით შეიქმნა.

სამართალდამცავმა ორგანოებმაც უდავოდ გააძლიერეს ბრძოლა კანონდარღვევათა წინააღმდეგ.

მაგალითად, როგორც შინაგან საქმეთა სამინისტროდან მაცნობეს, სულ მალე აღმოიფხვრება ისეთი საზარელი დანაშაული, როგორიც არის ჰუმანიტარული დახმარებისათვის გათვალისწინებული საკანონმდებლო შეღავათების ანგარებით გამოყენება.

უკვე მხილებულია თბილისის საქველმოქმედო ფონდი „ფიქალი“, არასამეწარმეო ორგანიზაცია „აფაზეთის ხსნის“ ფონდი (წარმოგიდგენიათ? სახელწოდება როგორაა და საქმე როგორი?), დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის ქვეყნების „აღორძინების ჰუმანიტარული ფონდის“ ამიერკავკასიის განყოფილების ხელმძღვანელობა, თბილისის საქველმოქმედო ფონდი „საპიენსი“, თბილისის საერთაშორისო ფონდი „მეცენატი“ და სხვა. აქ მილიონობით, ვიმეორებ, მილიონობით მიტაცებულ თანხებზეა ლაპარაკი, თანაც ჰუმანიტარული დახმარების, ფალსიფიცირებული დოკუმენტების გამოყენებით.

არსებობს უამრავი ფაქტი, რომლებიც სულ მალე გამომზეურდება. საზოგადოება შეიტყობს იმათ სახელებს და „საგმირო საქმეებს“, ვინც ქვეყნის გაჭირვებითა და უბედურებით სარგებლობს ჯიბის გასასქელებლად.

ამ დილით წავიკითხე შინაგან საქმეთა სამინისტროდან მოწოდებული მასალა იმის შესახებ, თუ რა ბინძური მეთოდებით ითვისებენ საბაჟოს თანამშრომლები საგზაო ფონდის გადასახადებს. მეთოდი ასეთია: სატვირთო მანქანების რეკვიზიტების ნაცვლად აჩვენებენ მსუბუქი ავტომანქანების რეკვიზიტებს, მოგეხსენებათ, სატვირთო მანქანებზე გადასახადი 3-ჯერ მეტია, ვიდრე მსუბუქ ავტომობილებზე. მარტო 6 მანქანის (თქვენ წარმოიდგინეთ, რამხელა კომბინაცია ტრაიალებს მთელ საქართველოში) დოკუმენტების გაყალბებით მიითვისეს თანხა 4000-მდე ლარის ოდენობით. ეს წვეთია ზღვაში. უნდა აღინიშნოს წესრიგის დამყარებაში საბაჟო დეპარტამენტის ახალი ხელმძღვანელობის აქტივობაც.

მინდა ვთხოვო პრეზიდენტის პრესსამსახურს, „საქართველოს რესპუბლიკას“, „სვობოდნაია გრუზიას“, სხვა გაზეთებს, ტელეპროგრამებს, გამოაქვეყნონ ცხელ-ცხელი მასალები გამოვლენილ დანაშაულთა შესახებ. ალბათ, სხვა გაზეთებიცა და სხვა ტელეპროგრამებიც გამოიყენებენ ამ მასალებს. მოსახლეობამ უნდა იცოდეს, როგორ სრულდება პრეზიდენტის ბრძანებულება, და უნდა იცოდეს დღეს და არა ორი სამი წლის შემდეგ.

აქ ყოველგვარი უკან დახევა გამორიცხულია.

თუ ვინმეს ჩვენი ლმობიერება სისუსტის გამოვლინება ეგონა, სულ მალე დარწმუნდება, რა შეუძლიათ საზოგადოებას, სახელმწიფოსა და თვით პრეზიდენტს, როდესაც მათი მოთმინების ფიალა აივსება და როდესაც პრობლემა გადაწყვეტისათვის მომზადდება.

რამდენიმე დღის წინათ სატელევიზიო გამოსვლისას თანამემამულეებს მოვახსენე, რომ მივიღე მტკიცე და ურყევი გადაწყვეტილება - კორუფციის მანკი, მისი ყოველგვარი გამოვლინება, მათ შორის, კონტრაბანდა და ფალსიფიკაცია, ცეცხლითა და მახვილით უნდა ამოიშანთოს.

სხვათა შორის, აქვე უნდა შევნიშნო: ცნობილ ბრძანებულებას ანტიკორუფციული პროგრამის შემმუშავებელი ჯგუფის შექმნის შესახებ საზღვარგარეთაც დიდი რეზონანსი მოჰყვა. ამჯამად ამერიკის შეერთებულ შტატებში იმყოფებიან პარლამენტის თავმჯდომარე ზურაბ ჟვანია და თავდაცვის და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარე რეზო ადამია (მათი ვიზიტი, უნდა გითხრათ, წარმატებით მიმდინარეობს), რომლებიც მატყობინებენ, რომ ჩემი ინიციატივა ადეკვატურად აღიქვეს როგორც თეთრ სახლში, ასევე, კონგრესში და მზად არიან, კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლაში ყოველგვარი, კერძოდ, ფინანსური დახმარებაც კი გაგვიწიონ.

ვსარგებლობ ამ შემთხვევით და მივმართავ ყველას, ვისთვისაც კონტრაბანდა, შემოსავლის დამალვა და გადასახადისათვის თავის არიდება, ესე იგი, სახელმწიფოს ძარცვა, ჩვეულებრივ მოვლენად იქცა, ხელი აიღოს დანაშაულზე! ვიმეორებ, ხელი აიღოს დანაშაულზე, ეს თქვენი წყალობით გაჩნდნენ ქვეყანაში უხელფასო პედაგოგები, პენსიამიუღებელი მოქალაქეები, თქვენი მიზეზით არ სრულდება ბიუჯეტი, იტანჯება ხალხი, თქვენ კი მდიდრდებით. დაიმახსოვრეთ, ამ უმძიმეს დანაშაულს არ გაპატიებთ! თანაც არც დიდმასშტაბიანი რეპრესიებია მისაღები ჩვენი საზოგადოებისათვის. ყოველი ადამიანის თავისუფლების აღკვეცა ტრაგედიაა ოჯახისთვისაც და სახელმწიფოსთვისაც. მაშ, გონს მოეგეთ და იმოქმედეთ ისე, რომ კანონი არ დაარღვიოთ, თქვენ თქვენი მიიღოთ, სახელმწიფოს კი გადაუხადოთ ის, რაც კანონით იქნება გათვალისწინებული. სხვა შემთხვევაში დანდობა არ იქნება. ერთხელ კიდევ გაფრთხილებთ და ერთხელ კიდევ მოგმართავთ.

- გადასახადების გადაუხდელობისა და კორუფციის გარდა, რასაკვირველია, ჩვენს ეკონომიკაზე, ალბათ, მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენს ის არნახული გვალვა, ბოლო წლების მანძილზე რომ დაატყდა თავს საქართველოს. იმედოვნებთ თუ არა, რომ უცხოელი მეგობრები დაგვეხმარებიან...

- წლევანდელი გვალვა, განსაკუთრებით კახეთსა და ზოგიერთ სხვა რაიონებში, ეკოლოგების აზრით, მართლაც, უმაგალითოდ მკაცრია. უახლოეს დღეებში მე აუცილებლად ჩავალ კახეთში სპეციალისტებთან ერთად. არ გამოვრიცხავ, რომ მეგობარი ქვეყნების ელჩებსაც, ორგანიზაციების წარმომადგენლებსაც ვთხოვო წამობრძანება, რათა უშუალოდ შევისწავლოთ ვითარება.

მოსალოდნელია, იგი შეფასდეს როგორც ეკოლოგიური კატასტროფა. საქართველოს ხელისუფლება ყველაფერს იღონებს, რათა უმოწყალო სტიქიის შედეგი, შეძლებისდაგვარად, ნაკლებად მტკივნეული იყოს მოსახლეობისათვის.

საამისოდ მოვიძიებთ როგორც საკუთარ მწირ რესურსებს, ასევე, უცხოურ დახმარებას.

ამჟამად სოფლის მეურნეობისა და სურსათის სამინისტროს და ადგილობრივ მმართველობათა უმთავრესი საზრუნავი სათესლე მასალით ფერმერთა უზრუნველყოფა უნდა იყოს.

დარწმუნებული ვარ, ჩვენი უცხოელი მეგობრებიც დაგვეხმარებიან. შესაძლოა მივმართოთ ევროკავშირს და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებსაც.

- გასულ კვირას გაეროს გენერალურმა მდივანმა კოფი ანანმა მოუწოდა აფხაზეთის კონფლიქტის მონაწილე მხარეებს, გამოიჩინონ პოლიტიკური ნება პრობლემის მშვიდობიანად გადაწყვეტისათვის. ამავე დროს, ცნობილი გახდა, რომ გაეროში ძირითადად დასრულდა მუშაობა საქართველოს შემადგენლობაში აფხაზეთის მომავალი პოლიტიკური სტატუსის პრინციპებზე. როგორია თქვენი აზრი ამასთან დაკავშირებით?

- მე, საერთოდ, ყოველ შემთხვევაში, ძირითადად უკვე ვიცნობ იმ პრინციპულ დებულებებს, რომლებიც, შესაძლოა საფუძვლად დაედოს აფხაზეთის პოლიტიკური სტატუსის მომავალ მოდელს.

ეს პრინციპები უეჭველად გახდება მხარეთა შორის მოლაპარაკების საგანი. ისინი ითვალისწინებს განვლილი წლების გამოცდილებას, გაეროსა და ეუთოს ფუძემდებლურ დოკუმენტებს, სხვა რეგიონებში უკვე მიღწეულ შეთანხმებებს და ასე შემდეგ.

როგორც კი ამ პრინციპის საფუძველზე შემუშავდება შესაბამისი დოკუმენტი, მე მზად ვარ, სოხუმში განვაგრძო მოლაპარაკება კონკრეტულ საკითხებზე. თქვენ იცით, რომ ბატონი არძინბა დიდი ხანია მეპატიჟება იქ ჩასასვლელად და შესაძლოა, კიდეც მივიღო საბოლოოდ გადაწყვეტილება აფხაზების ხელმძღვანელობასთან ერთად.

ასეთია ჩემი დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი.

- რუსეთი რამდენად დაუჭერს მხარს ამ პოზიციას? რადგან არსებობს ინფორმაცია, ვთქვათ იგივე გაეროში, რომ რუსეთის წარმომადგენლობა გარკვეულწილად აფერხებს კიდეც ამ საკითხზე მუშაობას.

- რაკი ეჭვი არ მეპარება რუსეთის პრეზიდენტის ბატონ ვლადიმერ პუტინის განცხადებებში (კერძოდ, პირადი შეხვედრების დროსაც), საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღიარების შესახებ. ამდენად ჩემთვის წარმოუდგენელია, რომ რუსეთმა მხარი არ დაუჭიროს იმ პრინციპებს, რომლებიც ერთიანი საქართველოს შემადგენლობაში აფხაზეთის ძალიან მაღალი სტატუსით განსაზღვრას ითვალისწინებს.

რუსეთი სისხლხორცეულად უნდა იყოს დაინტერესებული მეზობელი სახელმწიფოების ერთიანობით, სტაბილურობითა და თავისი სამხრეთის საზღვრების უშიშროებით. ეს პირველ რიგში, რა თქმა უნდა, საქართველოს ეხება.

ეს გარემოება უეჭველად განსაზღვრავს რუსეთის პოზიციას აფხაზეთის პრობლემის მიმართაც. თუ ასე არ მოხდა, რა თქმა უნდა, ეს რუსეთის ძალიან დიდი და სერიოზული შეცდომა იქნება.

„მივიღე მტკიცე და ურყევი გადაწყვეტილება - კორუფციის მანკი, მისი ყოველგვარი გამოვლინება, მათ შორის, კონტრაბანდა და ფალსიფიკაცია, ცეცხლითა და მახვილით უნდა ამოიშანთოს“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 25 ივლისი. - №199 (3600). - 1,2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი
2000 წლის 24 ივლისი

საინფორმაციო სააგენტო „ელიზი-ნიუსი“: ცნობილი გახდა, რომ ჩვენში კორუფციის პროცენტული მაჩვენებელი 8,5 ერთეულით განისაზღვრა. ამ ციფრმა დიდი აზრთა სხვაობა გამოიწვია - ფიქრობენ, რომ ეს არის ძალიან დაბალი მაჩვენებელი. თქვენ რა კომენტარს გაუკეთებდით ამ მაჩვენებელს?

ედუარდ შევარდნაძე: კორუფციის დონის გამოკვლევას სხვადასხვა ჯგუფები აწარმოებენ და მონაცემებიც სხვადასხვაა. ზოგი მეტს ამბობს, ზოგი - ნაკლებს, ახლა ჩვენ საგანგებოდ ვმუშაობთ ეკონომიკის სამინისტროს სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტთან, სპეციალისტებთან და უცხოელ ექსპერტებთან ერთად. გვინდა დავადგინოთ საბოლოო მაჩვენებელი. დიდ მნიშნელობას პროცენტულ მაჩვენებელს კი არ ვანიჭებ, არამედ იმას, რომ კორუფციის გავრცელების არეალი და მისი დონე აბსოლუტურად შეუთავსებელია ჩვენს ინტერესებთან და დიდ ზიანს აყენებს სახელმწიფოს.

გაზეთი „საქართველოს რესპუბლიკა“: 23 ივლისი დაუკავშირდა ორბიტაზე პირველი ქართული რეფლექტორული ანტენის გაშვებას. რამდენი წლის ოცნება აგისრულდათ თქვენ ამ ქართული რეფლექტორული ანტენის კოსმოსში გაყვანით?

ედუარდ შევარდნაძე: არაერთხელ მითქვამს, რომ ამ ჯგუფთან და ბატონ ელგუჯა მეძმარიაშილთან ურთიერთობა მაქვს 1981 წლიდან, როდესაც სტუდენტურ ლაბორატორიაში სრულიად ახალგაზრდა, უწვერულვაშო ბიჭები შეუდგნენ ამ უაღრესად საინტერესო და გაბედული იდეის რეალიზაციას. მას შემდეგ მე მათთან კავშირი არ გამიწყვეტია. ჩემი გადაწყვეტილება ეყრდნობოდა ჩემს ურთიერთობას ელგუჯა მეძმარიაშვილთან, მე მას ვენდობოდი და ვენდობი. მადლობა ღმერთს, რომ არ გავწბილდი.

„იტარ-ტასი“: თქვენ არაერთხელ განგიცხადებიათ, რომ აფხაზეთში გამართული პრეზიდენტის არჩევნები უკანონოა. თქვენ თქვით ისიც, რომ არძინბამ შეიძლება თავი იმპერატორადაც გამოაცხადოს, მაგრამ ამით არაფერი შეიცვლებაო. ამასთან დაკავშირებით, რა კომენტარს გაუკეთებდით იმ ფაქტს, რომ სახელმწიფო მინისტრმა გიორგი არსენიშვილმა სოხუმში რამდენჯერმე სახალხოდ უწოდა არძინბას აფხაზეთის პრეზიდენტი, რამაც სოხუმის ხელისუფლების დიდი სიხარული გამოიწვია. არის ეს საქართველოს ხელისუფლების პოზიციის ცვლილება ამ საკითხთან დაკავშირებით, თუ როგორც გამოუცდელი გიორგი არსენიშვილის უნებლიე შეცდომა?

ედუარდ შევარდნაძე: მე პრინციპულ მნიშვნელობას არ ვანიჭებ, რა ფორმით მივმართავთ ვლადისლავ არძინბას. ჩემთვის იგი არის პარტნიორი მოლაპარაკებაში. ვფიქრობ, როგორც ქართველების, ასევე აფხაზების ინტერესებშია, რაც შეიძლება მალე მივაღწიოთ ორი ხალხის შერიგებას. მე განვაცხადე, რომ გაეროს უშიშროების საბჭოში მზადდება ძალზე სოლიდური დოკუმენტი, რომელიც აფხაზეთის პოლიტიკური სტატუსის ძირითად პრინციპებს განსაზღვრავს. არ ვიცი, როგორი რეაქცია ექნება არძინბას ამ დოკუმენტზე, თუმცა ამით მოლაპარაკებათა პროცესის გააქტიურებისათვის კარგი საფუძველი იქნება.

საკითხი, თუ როგორ მივმართავთ ჩვენ ერთმანეთს, არც თუ ისე არსებითი მნიშვნელობისაა. მთავარია, მივაღწიოთ ძირითადი პრობლემის საბოლოო გადაწყვეტას - ხალხის დაბრუნებას და პოლიტიკური სტატუსის განსაზღვრას.

„პრაიმ-ნიუსი“: ამ დღეებში მიხეილ სააკაშვილმა გააკეთა განცხადება საქართველოს ხელისუფლებაში სერიოზული კრიზისის შესახებ, რომელიც მან დაუკავშირა ზურაბ ჟვანიას წინააღმდეგ მანანა არჩვაძის მიერ გამოთქმულ განცხადებას. სააკაშვილის თქმით, ასეთი პირები სამართალდამცავი ორგანოების მიერ იმართებიან და ეს იმ ერთიანი გეგმის ნაწილია, რომელიც ხელისუფლებაში მყოფი ცალკეული პირების დისკრედიტაციას ისახავს მიზნად.

როგორ ფიქრობთ, ეს არის მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან პროკურატურის წინააღმდეგ მიმართული გამოსვლა, თუ მართლაც იყენებენ სამართალდამცავები თავიანთ უფლებამოსილებას საკუთარი მიზნებისა თუ ინტერესების განსახორციელებლად?

ედუარდ შევარდნაძე: ვწუხვარ, რომ ქალბატონ მანანას ვერ მოვუსმინე, არ მქონდა დრო. შეიძლება საჭიროც იყო, რომ მომესმინა. ამიტომ ის ფრაზა, რომელსაც შემდგომში ბატონმა მიხეილმა მიაქცია ყურადღება, ჩემამდე არ მოსულა. რაც შეეხება სამართალდამცავ ორგანოებს და სახელისუფლო კრიზისს, ასეთი კრიზისი საქართველოში არ არსებობს. რატომ არ აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე, რატომ არ დაიწყო ძიება, დევნა ამა თუ იმ სამართალდამცავმა სტრუქტურამ, ამას კიდევ შესწავლა უნდა. სხვათა შორის, ყველა მოქალაქეს შეუძლია, თავისი ინიციატივით ასეთი საქმე აღძრას, იჩივლოს სასამართლოში და დაიცვას იმ ადამიანების ღირსება, რომელიც შეურაცხყვეს. ბატონ მიხეილ სააკაშვილსაც შეუძლია, მიმართოს სასამართლოს. თუ ქალბატონმა მანანამ მართლაც იკადრა და შეურაცხყო ბატონი ზურაბ ჟვანია, მაშინ ბატონ მიხეილს თვითონაც შეეძლო არ გადაებარებინა ეს საქმე სამართალდამცავი ორგანოებისათვის.

რუსეთის ტელეკომპანია „რტრ“: რუსეთის მხრიდან მიმდინარეობს რუსეთ-საქართველოს საზღვრის ჩეჩნეთის მონაკვეთის გაძლიერება. რამდენად აუცილებლად მიგაჩნიათ ამ ეტაპზე ამგვარი ღონისძიებები და განახორციელებს თუ არა ანლოგიურ ღონისძიებებს ქართული მხარე?

ედუარდ შევარდნაძე: მიმაჩნია, რომ რუსეთი სავსებით სწორად იქცევა. მართალია, დაგვიანებით, მაგრამ საზღვრის დაცვის გაძლიერების დამატებითი ზომები უეჭველად გამართლებულია. ასეთსავე ზომებს ვიღებთ ჩვენი მხრიდანაც. თუმცა რუსეთის შესაძლებლობების შედარება ჩვენს რესურსებთან არ იქნება ობიექტური.

დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებ ევროპის უშიშროების სტრუქტურების გადაწყვეტილებას, გააძლიერონ და გაზარდონ მეთვალყურეთა რაოდენობა, რომლებიც კონტროლს გაუწევენ ამ მონაკვეთზე ვითარებას და წესრიგს.

„საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი“: კონკრეტულად რა შედეგებს ელით საგადასახადო სფეროში საგანგებო ლეგიონისაგან და როდისთვის?

ედუარდ შევარდნაძე: საგანგებო ლეგიონის შექმნას, ალბათ, გარკვეული დრო დასჭირდება, მაგრამ ეს პროცესი დროში არ უნდა გაიწელოს. ლეგიონი რაც შეიძლება სწრაფად უნდა შეიქმნას. ჩვენ ამ საკითხის შესახებ უშიშროების საბჭოზე ვითათბირეთ, მინისტრს მიხეილ მაჭავარიანს მიეცა დავალება, რაც შეიძლება სწრაფად განახორციელოს ამ სისტემის რეფორმა. ეს საკმაოდ დიდი ძალაა - სამასზე მეტი პოლიციელი ჩაირიცხება მომავალ ლეგიონში. თუ მივაღწევთ იმას, რომ ყველა პოლიციელი ნორმალურად შეასრულებს თავის ფუნქციას ამ სისტემაში, მაშინ უშიშროების სისტემა, შინაგან საქმეთა სამინისტრო და სხვები გამოთავისუფლდებიან იმ საქმისაგან, რომელიც მათთვის არ არის დამახასიათებელი და რაც ხშირად არის დაკავშირებული ბევრ გაუგებრობასთან.

„აფხაზეთის ტელევიზია“: 11 ივნისს სოხუმში ხელმოწერილი ოქმის პირველმა პუნქტმა დიდი აჟიოტაჟი გამოიწვია. მასში ნათქვამია, რომ სისხლის სამართლებრივ პასუხისმგებლობაში მიეცემიან ის პირები, რომელთა თუნდაც პოლიტიკურად დასაბუთებულ განცხადებაში იქნება მოწოდება აფხაზეთის ძალისმიერი გზით დაბრუნების შესახებ. საქართველო ისევე, როგორც სხვა ქვეყნები, იტოვებს თუ არა უფლებას, თუკი სამშვიდობო პოლიტიკური მოწესრიგების პროცესი საბოლოოდ ჩიხში შევიდა, თავისი ტერიტორია ძალისმიერი მეთოდით დაიბრუნოს? დიდ ბრიტანეთში ყოფნისას თქვენ განაცხადეთ, რომ აფხაზეთის სტატუსთან დაკავშირებით მოლაპარაკება დამთავრდა. რა იგულისხმეთ ამ ფრაზით?

ედუარდ შევარდნაძე: ჩემთვის, როგორც ქვეყნის პრეზიდენტისათვის, შერიგების და კონფლიქტის მშვიდობიანი მოწესრიგების კურსი მთავარი და განმსაზღვრელია. თუ ეს ასე, მაშინ ჩვენთვის ომის პროპაგანდა, საკითხის ძალისმიერი გზით მოგვარება მიუღებელია. მეორე, ვინც ემზადება, თუნდაც ძალით დაიბრუნოს დაკარგული ტერიტორია, ის არ ხმაურობს და ნაკლებად საუბრობს მზადყოფნის შესახებ. სერიოზული ხალხი ასეთ გეგმებზე აშკარად, სახალხოდ და საჯაროდ არ ხმაურობს. ამისათვის არსებობს სათანადო სტრუქტურები, რომლებიც რაღაცისათვის, შეიძლება, ემზადებოდნენ, მაგრამ ამის შესახებ არავინ არ უნდა იცოდეს. ამიტომ ტრაგედიას ვერ ვხედავ იმაში, რაც დოკუმენტში ჩაიწერა. ეს არის ოქმი და არა ხელშეკრულება. იქ ჩაიწერა, რომ ომის პროპაგანდა დაისჯება როგორც ერთი, ასევე მეორე მხრივ.

რაც შეეხება სტატუსს, მე განვაცხადე, რომ მიმდინარეობს მუშაობა სტატუსის პროექტზე, ასეთი მუშაობა დამთავრდა, მაგრამ ეს გახლავთ პროექტი. როცა პროექტი მზად იქნება და გაეროს უშიშროების საბჭო მას რეკომენდაცია მისცემს, ეს გახდება საფუძველი იმისათვის, რომ ჩვენ და აფხაზებმა ამ პროექტის საფუძველზე ვაწარმოოთ მოლაპარაკება და შედეგს მივაღწიოთ.

რუსეთის ტელეკომპანია „ტვ-6“: მიიღება თუ არა დამატებითი ზომები ელიავას დაკრძალვასთან დაკავშირებით და არსებობს თუ არა ამის გამო დასავლეთ საქართველოში შეშფოთების საფუძველი?

ედუარდ შევარდნაძე: უწინარესად, მე საჯაროდ და სახალხოდ გამოვხატე სამძიმარი მომხდარ ტრაგედიასთან დაკავშირებით. მეორეც, მიმაჩნია, რომ ამ პიროვნების დასაფლავების საკითხი ოჯახის გადასაწყვეტია და არა - პოლიტიკური პარტიებისა და მოძრაობებისა. ადამიანისა და ღმერთის მიერ დაწესებულია - როცა ადამიანი მიდის ამ ქვეყნიდან, მას გარკვეული წესის დაცვით ასაფლავებენ, მიწას მიაბარებენ და სული წავა იქ, სადაც უნდა წავიდეს. ათასწლეულების მანძილზე კაცობრიობის მიერ დაწესებული წესის უგულებელყოფა, ალბათ, გამართლებული არ უნდა იყოს. მინდა შევპირდე ოჯახსაც და ყველას, ვინც ამ საკითხით არის დაიტერესებული, რომ გამოძიება, იმ პირების მიმართ, ვინც ბატონ ელიავასთან იმყოფებოდნენ, და მონაწილეობდნენ, ჩატარდება აბსოლუტურად ობიექტურად. ამაში ეჭვი არავის უნდა შეეპაროს.

გაზეთი „სეგოდნია“: თვეზე მეტი გავიდა დსთ-ს ბოლო სამიტის შემდეგ, რომელზეც მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება ანტიტერორისტული ცენტრის შექმნის შესახებ. მოსალოდნელი იყო, რომ პროჩეჩნური პოლიტიკის თაობაზე საქართველოს მიმართ წაყენებული ბრალდებები სხვა სიბრტყეში გადავიდოდა. ბოლო დღეებში დასახელდა ორი კონკრეტული მისამართი საქართველოში ჩეჩნეთის მხარდაჭერის შესახებ. ერთ-ერთი ასეთი განცხადება სერგეი იასტრჟემბსკის ეკუთვნის და შეეხება ჩეჩნეთის ტერორიზმის ცენტრს „კავკასიის სახლს“. ამას ემატება, განცხადება 34 მილიონი დოლარის შესახებ, რომელსაც უსამა ბენ ლადენი ტერორისტებს უგზავნის და რომელიც ჩეჩენ ტერორისტებს საქართველოსა და აზერბაიჯანის გავლით მიეწოდება.

ედუარდ შევარდნაძე: ბატონ იასტრჟემბსკის პირადად ვიცნობ და დიდ პატივს ვცემ, მაგრამ, სამწუხაროდ, იგი ხშირად შეჰყავთ შეცდომაში. ამ საკითხით, ალბათ, სპეციალური ორგანოები არიან დაკავებული. თქვენ მიერ დასახელებული არც ერთი ინფორმაცია საერთოდ არ შეესაბამება სინამდვილეს, არც საქართველო და არც აზერბაიჯანი არ არიან დაინტერესებული ტერორიზმის წახალისებით, სადაც უნდა იყოს ეს - რუსეთის, საქართველოს, აზერბაიჯანის თუ სხვა რომელიმე სახელმწიფოს ტერიტორიაზე.

„საავტორო გაზეთი“: თქვენ მიმართეთ საინფორმაციო საშუალებებს, გამოაქვეყნონ მასალები კორუფციის შესახებ. ვფიქრობ, ამ დარბაზშიც და მის გარეთაც არის უამრავი ჟურნალისტი, რომლებიც წლების განმავლობაში მართლაც აქვეყნებდნენ ამგვარ მწვავე მასალებს. როგორ აპირებს უშუალოდ პრეზიდენტი, მისი პრესსამსახური და ძალოვანი სტრუქტურები იმ ჟურნალისტების დაცვას, რომლებიც ამ თემაზე მუშაობენ?

ედუარდ შევარდნაძე: კანონი იცავს ჟურნალისტსაც და ყველა მოქალაქეს, თუ საქმე არა გვაქვს ცილისწამებასთან.

საქართველოში კორუფციის გავრცელების არეალი და მისი დონე აბსოლუტურად შეუთავსებელია ჩვენს ინტერესებთან და დიდ ზიანს აყენებს სახელმწიფოს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 25 ივლისი. - №199 (3600). - 1,3 გვ.

მილოცვა

ბატონო ცოტნე,

გულითადად გილოცავთ დაბადების 80 წლის იუბილეს. მოხარული ვარ, რომ მომეცა საშუალება მადლიერების სიტყვები გითხრათ საქართველოსა და უცხოეთში აღიარებულ ბრწყინვალე პროფესიონალსა და ღვაწლმოსილ ადამიანს.

თქვენი საამაყო მოღვაწეობა ჩვენი ქვეყნისა და ერის სასიკეთოდ, დაუღალავი შრომა, პროფესიისადმი თავდავიწყებული სიყვარული მისაბაძ მაგალითად არის ქცეული თქვენი მოსწავლეებისათვის.

დარწმუნებული ვარ, და ამის თქმის უფლებას მაძლევს ჩვენი დიდი ხნის საქმიანი ურთიერთობა, რომ თქვენ კიდევ ბევრ სიკეთეს მოუტანთ ჩვენს ხალხს, რომლის სამსახურსაც მთელი ცხოვრება მიუძღვენით. თქვენ შესაშური შემართებით დღესაც აგრძელებთ ნაყოფიერ მოქმედებით მოღვაწეობას, ეს ხომ თქვენი ცხოვრების წესია.

თქვენი პიროვნების დასახასიათებლად ის ფაქტიც კმარა, რომ ჩვენი ქვეყნისათვის ამ მძიმე ფინანსურ პირობებში, ჩვეული თავმდაბლობით უარი განაცხადეთ იუბილის გადახდაზე.

კიდევ ერთხელ დიდი მადლობა თავდადებული მოღვაწეობისათვის საქართველოს საკეთილდღეოდ.

გისურვებთ ჯანმრთელობას, ბედნიერებას და დიდხანს სიცოცხლეს.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.
26.07.2000 წელი

აკადემიკოს ცოტნე მირცხულავას 80 წლის იუბილესთან დაკავშირებით : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 27 ივლისი. - №201 (3602). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
31 ივლისის რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას, მთავრობის სხდომაზე 2001 წლის ბიუჯეტის განხილვისას თქვენ ბრძანეთ, რომ საბიუჯეტო კრიზისი საქართველოში დასასრულს უახლოვდება. ყურადღება მიიპყრო იმ გარემოებამ, რომ ეს განცხადება გაკეთდა ჩრდილოვანი ეკონომიკის ლეგალიზაციის თაობაზე ბრძანებულების ხელმოწერის პარალელურად, რაც, თავის მხრივ, უშუალოდ უკავშირდება ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის შემუშავების პროცესს. რამდენად მართებულია ასეთი ვარაუდი და რამდენად უკავშირდება ერთმანეთს ეს საკითხები? ჟურნალისტის ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- 2001 წლიდან სახელმწიფო ბიუჯეტის წინასწარი განხილვისას კოლეგებთან შევთანხმდით, რომ ეს უნდა იყოს, როგორც ჩვენ დავარქვით, „ძლიერი ბიუჯეტი“ - არსებობს ასეთი ტერმინი ეკონომიკურ მეცნიერებაში.

„ძლიერი ბიუჯეტი“ ნიშნავს ფინანსურად გაწონასწორებულ, დეტალურად გაანგარიშებულ და მიზანშეწონილ, ანუ დარგობრივად, პრიორიტეტების შესაბამისად მიზანმიმართულ ბიუჯეტს.

სავსებით ბუნებრივია, თუ 2001 წლის ბიუჯეტის პროექტზე მსჯელობა მიმდინარეობს კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის გაძლიერებისა და ჩრდილოვანი ეკონომიკის ლეგალიზების კონტექსტით, ეს უდიდესი რესურსია და თუ მას გამოვიყენებთ, მიუხედავად გვალვისა, მომავალი წლის ბიუჯეტი არათუ შესრულდება არამედ ერთგვარ რეზერვსაც შევქმნით ცალკეული დარგების, განსაკუთრებით, მცირე ბიზნესის განვითარებისათვის. მკვეთრად გაიზრდება ქვეყნის ეკონომიკური პოტენციალი და სწორედ ეს გახლავთ საპრეზიდენტო პროგრამის იმ დებულების არსი, რომელიც მოგვიწოდებს, 180 გრადუსით შემოვბრუნდეთ ეკონომიკისაკენ.

უნდა აღინიშნოს, რომ ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის მინისტრმა ბატონმა ვანო ჩხარტიშვილმა გასულ კვირას, მთავრობის თათბირზე, საკმაოდ კომპეტენტური და მაღალკვალიფიციური მოხსენება წარმოადგინა ჩრდილოვანი ეკონომიკის ლეგალიზების პრობლემებზე.

რა თქმა უნდა, აქ რაიმე სასწაულს არ უნდა ველოდეთ, ვინაიდან საქმე გვაქვს ურთულეს, კერძოდ, სოციალური შინაარსის შემცველ პრობლემებთან, მაგრამ კონკრეტული და მკაფიო პროგრამის შესაბამისად, სავსებით შესაძლებელია ჩრდილოვანი ეკონომიკის სეგმენტის თანდათანობით შეზღუდვა, შემდგომ კი მისი მთლიანად მოსპობა.

რაც შეეხება კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლას, ჩვენ არ ვაპირებთ დაველოდოთ ეროვნული ანტიკორუფციული პროგრამის დასრულებას. ამჟამად სახელმწიფო სტრუქტურები ყოველ ღონეს ხმარობენ კონტრაბანდის, ფალსიფიკაციისა და კორუფციის სხვა გამოვლინებათა აღმოსაფხვრელად.

მათს ძალისხმევას პირველი შედეგები უკვე მოჰყვა. ამ თვალსაზრისით ეჭვს აღარ იწვევს საბიუჯეტო შემოსავლის ივლისის გეგმის შესრულება. მადლობა ეთქმის საგადასახადო შემოსავლების მინისტრს, მთლიანად სამინისტროს, შესაბამისი დეპარტამენტების თავკაცებს, ადგილობრივ მმართველობათა ხელმძღვანელებს და, რა თქმა უნდა, სახელმწიფო მინისტრს, რომელიც ყოველდღიურად ადევნებს თვალს ბიუჯეტის შესრულების მიმდინარეობას.

რადგან ამ საკითხს შევეხე, კიდევ ერთხელ მინდა გავუსვა ხაზი იმას, რომ აუცილებელია ყოველდღიურად გაძლიერდეს ბრძოლა კორუფციის წინააღმდეგ. ეს ქვეყნისათვის სამკვდრო-სასიცოცხლო მნიშვნელობის ამოცანაა (ამ გამოთქმას პირველად არ ვხმარობ) და ამით უნდა ვხელმძღვანელობდეთ ყველანი. კიდევ ერთხელ საქვეყნოდ უნდა განვაცხადო, რომ მე და ჩემს მეუღლეს არც ერთი ნათესავის, მეგობრების ან ნაცნობების ბიზნესთან არავითარი საერთო არა გვაქვს და მთელი ეს ხმაური ეგრეთ წოდებული სანათესაოს შესახებ გამომდინარეობს იმ ადამიანების მერკანტელური ინტერესებიდან, რომელთაც ეგრეთ წოდებული სანათესაოს შესახებ ეგრეთ წოდებული „ჭერი“ სჭირდებათ, ან ჩვენი გარემოცვის სინდისგარეცხილ ადამიანთა საქციელიდან, რომელთაც სურთ პრეზიდენტის სახელით შეინიღბონ.

საქართველოს პრეზიდენტის ნება, როგორც ადრე ვთქვი, ურყევია, კანონისა და ხალხის რისხვა კი არავის არ ასცდება, მიუხედავად დაკავებული თანამდებობისა, წარმომავლობისა და ნაცნობ-მეგობართა წრის „ყოვლისშემძლეობისა“.

ჩემთვის საქართველოს სახელმწიფოს აღმშენებლობის ინტერესები უმაღლესია და მე ყველასაგან საქვეყნო პრობლემებისადმი ასეთივე დამოკიდებულებას მოვითხოვ.

თუ ამ პრინციპებს საქმედ ვაქცევთ, იქნება ბიუჯეტიც და გვექნება ნორმალური ცხოვრებაც.

- გასულ კვირას, საინვესტიციო საბჭოს სხდომაზე თქვენ განაცხადეთ, რომ ინვესტიციების, ისევე როგორც სხვადასხვა კრედიტების ხარჯვის მიზანმიმართულება საზოგადოების, განსაკუთრებით მასმედიის ყურადღების ცენტრში უნდა იყოს. ხშირად კითხულობენ: სად წავიდა ამდენი კრედიტი? და, როგორც წესი, ამ კითხვას ხელისუფლებისადმი უნდობლობის გასაღვივებლად იყენებენ...

- მართალი ბრძანდებით. იმასაც შეგახსენებთ, რომ რამდენიმე წლის წინათ, როდესაც მივიღე გადაწყვეტილება პრეზიდენტთან სპეციალური „საინვესტიციო საბჭოს“ შექმნის შესახებ, სწორედ იმ მიზანს ვისახავდი, რომ ინვესტიციები, მათი ათვისება და განხორციელება რაც შეიძლება უფრო მეტად ტრანსპარენტული და გამჭვირვალე ყოფილიყო.

კვლავაც მოვუწოდებ ყველა დაინტერესებულ ჟურნალისტს, დაესწრონ საინვესტიციო საბჭოს სხდომებს, რომლებზეც მინისტრებისა და ინვესტორების მონაწილეობით თითქმის ყველა მნიშვნელოვან პროექტს განვიხილავთ და თავად დარწმუნდნენ, რომ ამ პროექტებმა საქართველოს უაღრესად დიდი სარგებლობა მოუტანა.

შესაძლებელია მოეწყოს ჟურნალისტური გამოძიებანიც: ჟურნალისტებმა, საზოგადოების წარმომადგენლებმა მოითხოვონ სათანადო მასალები და თუ კითხვები გაუჩნდებათ, საინვესტიციო საბჭოზე ვიმსჯელოთ სათანადო უწყებათა ხელმძღვანელებისა და რაიონების გამგებელთა მონაწილეობით.

რაც შეეხება კითხვას: „სად წავიდა ეს ამდენი კრედიტი, ამდენი გრანტი და ასე შემდეგ“, - მე საათობით შემიძლია ვისაუბრო და ჩამოვთვალო, რამდენი რამ აშენდა სწორედ ასეთი საინვესტიციო კრედიტებისა და გრანტების მეშვეობით საქართველოში. თუმცა, პირველ წლებში იყო განუკითხაობა და იყო დიდი მფლანგველობა.

მაგალითად, დავასახელებ თუნდაც იმ პროექტს, რომელიც საინვესტიციო საბჭოს ბოლო სხდომაზე განვიხილეთ. ეს არის საქართველოს მუნიციპალური განვითარების საინვესტიციო პროგრამა, რომელიც მსოფლიო ბანკის დახმარებით ხორციელდება.

მხოლოდ ამ პროექტის (მიაქციეთ ყურადღება, მხოლოდ ამ პროექტს) საშუალებით გახდა შესაძლებელი შიდა საქალაქო გზების რეაბილიტაცია თბილისში, ბათუმსა და რუსთავში, წყალმომარაგების სისტემების გაუმჯობესება გორში, ფოთში, რუსთავსა და თელავში, თბილისის ზღვის ტერიტორიაზე არსებული კომუნალური სისტემის რეაბილიტაცია, საქალაქო ელექტროტრანსპორტის სისტემის გაუმჯობესება, თბილისის მეტროლოპიტენის ელექტრომომარაგების ტელემართვის სისტემისათვის მოწყობილობის შეძენა (ამის გარეშე უკვე დანგრევის პირას იყო მისული მეტროპოლიტენი), ბათუმში ჭავჭავაძის ქუჩის რეკონსტრუქცია და ნაპირსამაგრი კედლის მშენებლობა, რომელიც დაიცავს მდინარე ჭოროხს, და შავი ზღვის სანაპიროს.

განსაკუთრებით აღსანიშნავია საავადმყოფოების რეაბილიტაცია ყაზბეგსა და ოზურგეთში და მთელ რიგ სხვა რაიონებში, ასევე ამბროლაურში მიწისძვრის შედეგად დანგრეული პირველი საშუალო სკოლის აღდგენა, უფრო სწორად, ახლის აშენება.

და ეს ყოველივე მხოლოდ ერთი პროექტით.

მე აქვე მინდა შევნიშნო, რომ გარკვეული პრობლემები ამ პროცესში, რა თქმა უნდა, არის ისევე, როგორც ყველა ქვეყანაში, მაგრამ რომ არ არსებობდეს ნდობა ისეთი სოლიდური ინვესტორების მხრივ, როგორიცაა, მაგალითად, მსოფლიო ბანკი, ალბათ, არ გვექნებოდა საშუალება საინვესტიციო საბჭოს თითქმის ყველა სხდომაზე ახალ-ახალი წინადადებანი მოგვესმინა. ასეთი სხდომა თითქმის ყოველთვიურად იმართება ჩემი მონაწილეობით.

იმავდროულად, საქართველომაც უნდა შეასრულოს თავისი ვალდებულება წილობრივი (დაახლოებით 20 პროცენტის ფარგლებში) დაფინანსების შესახებ. ესეც საკმაოდ დიდი რეზერვია, რომელსაც ქვეყნის სასიკეთოდ გამოვიყენებთ. თუ ჩვენ 20-პროცენტიან მონაწილეობას უზრუნველვყოფთ, ეს იმას ნიშნავს, რომ საინვესტიციო თანხები შეიძლება გაორმაგდეს და გასამკეცდეს კიდევაც. არ შემიძლია არ აღვნიშნო, რომ ძალიან დიდია საინვესტიციო პროექტებსა და გრანტებში ამერიკის შეერთებული შტატების, გერმანიის, იაპონიის, ნიდერლანდის, საფრანგეთის, დიდი ბრიტანეთის, თურქეთის, მე უკვე ვთქვი - მსოფლიო ბანკის, ევროკავშირის, ევრობანკის, გაეროს განვითარების სააგენტოს და სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციათა მონაწილეობა, და ჩვენ მხოლოდ მადლობა გვეთქმის მათ მიმართ.

- საზოგადოებაში საკმაოდ დიდი ინტერესი გამოიწვია საპენსიო უზრუნველყოფის ახალი სისტემის პრინციპების განხილვამ, შეიძლება თუ არა, რომ მათი ნაწილი რამდენიმე მათგანი მაინც გამოქვეყნდეს?

- ჩემი აზრით, ამ თემაზე საჭირო იქნება საგანგებო დისკუსია ტელევიზიისა და პრესის მეშვეობით. არსებითად კი, მე ვიტყოდი, რომ საპენსიო უზრუნველყოფის სისტემა, რომელიც საბჭოთა პერიოდიდან შემოგვრჩა, საერთოდ აღარ შეესაბამება დღევანდელობის მოთხოვნებს. ამ სფეროში რადიკალური რეფორმის განხორციელება უკვე გარდაუვალია. სახელმწიფო კანცელარიაში, ისევე როგორც ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროში დიდი ხანია ამზადებენ შესაბამის პროექტს, რომელიც, თუ შეიძლება ასე ითქვას, მთავრობის სხდომაზე პირველი მოსმენით ოფიციალურად უკვე განვიხილეთ და კიდევაც მოვიწონეთ.

პროექტის შემუშავებაში დიდი წვლილი შეიტანეს ბატონებმა ავთანდილ ჯორბენაძემ და თედო ისაკაძემ და სხვებმა და სხვებმა - სპეციალისტებმა და ექსპერტებმა.

ეს პროექტი ეფუძნება საერთაშორისო გამოცდილებას, რომელიც უეჭველად ადასტურებს, რომ საპენსიო უზრუნველყოფის სისტემა არათუ მძიმე ტვირთად არ უნდა აწვებოდეს ქვეყნის ბიუჯეტს, არამედ, სავსებით შესაძლებელია, რომ იგი გახდეს მომგებიანი და საინვესტიციო დარგი, თუ დაეფუძნება სოლიდარობისა და დაგროვების პრინციპს.

ამ პრინციპების შესაბამისად, საზოგადოების თითოეული წევრი, ყოველი მოქალაქე უზრუნველყოფილი იქნება არა სიმბოლური, არამედ სოლიდური პენსიით რომლის ოდენობა უშუალოდ ფონდებში განისაზღვრება შესაბამის ფონდებში წილობრივი შენატანის რაოდენობის მიხედვით.

ასეთი პრინციპი მოქმედებს მთელ მსოფლიოში, ყოველ შემთხვევაში, განვითარებულ ქვეყნებში და ჩვენც უნდა ვიზრუნოთ მის დასამკვიდრებლად. უნდა გითხრათ, რომ მსოფლიოს ისეთ წამყვან ქვეყნებში, როგორიც არის, მაგალითად, ამერიკის შეერთებული შტატები, საპენსიო და სადაზღვევო ფონდები ყველაზე ძლიერი და ყველაზე მძლავრი ფონდებია თავიანთი შესაძლებლობებით. ასე რომ, რეფორმა დღის წესრიგში დადგა,

- გუშინ თქვენ კახეთში ბრძანდებოდით. წინა ინტერვიუშიც არაერთხელ შეეხეთ იქ შექმნილ სიტუაციას. კახეთში საშინელი, მართლაც არნახული გვალვაა, რის გამოც იგი, ფაქტობრივად, სტიქიური უბედურების ზონად იქცა. შეიძლება თუ არა დღეს გარკვეულად ითქვას რაიმე საიმედო და თუ ველით დახმარებას?

- ჩვენში ამბობდნენ და ახლაც ამბობენ, გაჭირვებულ კაცს ქვა აღმართში დაეწიაო.

ის, რაც ამჟამად კახეთში ხდება, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, მართლაცდა რაღაც ეროვნული უბედურების მსგავსია.

კახეთი საქართველოს ეკონომიკური სიძლიერის საფუძველია. ტყუილად როდი ვუწოდებთ მას „ეროვნულ ბეღელს“. გული მომიკვდა, როცა გუშინ (და არა მარტო მე, ყველას, ვინც მახლდა) ამ დალოცვილი მიწა-წყლის ყანებსა და ზვრებს გადავხედე. გადამწვარი, გადახრუკული და განადგურებულია ყველაფერი, ვენახიც კი, აღარაფერს ვამბობ მზესუმზირასა თუ თავთავიან კულტურებზე. ვენახი შეიძლება რამდენიმე რაიონში გადარჩეს. რაც შეეხება სიღნაღსა და დედოფლისწყაროს, აქ ვენახის გადარჩენა ძალიან პრობლემატურია.

მაგრამ ამ დარტყმასაც უნდა გავუძლოთ. ეს გაჭირვებაც უნდა გადავიტანოთ. დიდ მადლობას მოვახსენებ მეგობარი ქვეყნების ელჩებს, რომლებიც კახეთში იმყოფებოდნენ. არ გამოვრიცხავ, რომ უახლოეს დღეებში მივმართავ ევროკავშირს, აგრეთვე, საფრანგეთის პრეზიდენტს, როგორც ევროკავშირის ამჟამინდელ თავმჯდომარეს. იმედი მაქვს, თავის სიტყვას იტყვიან ამერიკელი მეგობრები და სხვადასხვა ქვეყნები. ვფიქრობ, ჩვენი მეგობრები გაჭირვებაში არ მიგვატოვებენ. აუცილებელია საკუთარი რეზერვების ძიებაც. დიდი მნიშვნელობა ექნება ქალაქების, ისევე როგორც სხვა რეგიონების დახმარებას. კახეთს არაერთგზის გადაურჩენია საქართველო და დღეს ჩვენი ქვეყნის ყველა მხარე ვალდებულია, რაღაც მოიკლოს კახეთის დასახმარებლად. თუმცა, ვიმეორებ, ჩვენი მეგობრების დახმარების გარეშე, ალბათ, ვერ გადაწყდება ვერც სათესლე მასალის შეგროვების საკითხი, ვერც ხალხის გამოკვების და ვერც მეცხოველეობის გადარჩენის პრობლემა. ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ დაგვეხმარებიან. დღეს უკვე შედგება წერილების ტექსტი და გაიგზავნება იმ ქვეყნებში, რომელთა დახმარების იმედიც გვაქვს.

- გასულ კვირას საკმაოდ დიდი ინტერესი გამოიწვია ბათუმში გამართულმა „მოქალაქეთა კავშირისა“ და „აღორძინების“ პარტიის ლიდერთა შეხვედრამ. როგორია თქვენი აზრი ამასთან დაკავშირებით?

- მე ვიტყოდი, გასაკვირი ის კი არ არის, რომ ასეთი შეხვედრა გაიმართა, საკვირველი ისაა, დღემდე რომ ვერ მოხერხდა ასეთი დიალოგის ორგანიზება. პარტიებს შორის პოლიტიკური პაექრობა და აზრთა ჭიდილი სავსებით ნორმალური მოვლენაა, მაგრამ ამან ჩრდილი ვერ უნდა მიაყენოს სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საკითხებში თანამშრომლობას, უზენაესი ეროვნული ინტერესებიდან გამომდინარე.

მე მადლობელი ვარ აჭარის ლიდერის ბატონ ასლან აბაშიძისა, რომელმაც პირადად მიიღო მონაწილეობა ამ დიალოგში. ეს პროცესი გაგრძელდება და კიდევ უფრო გაღრმავდება როგორც აჭარის, ასევე სრულიად საქართველოს საკეთილდღეოდ.

- გასულ კვირას გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომამ კვლავ იმსჯელა აფხაზეთის თემაზე...

- უშიშროების საბჭოს ბოლო რეზოლუცია, სამწუხაროდ, კონფლიქტის მოწესრიგებაში გარდატეხას ვერ შეიტანს, მაგრამ მაინც წინგადადგმული ნაბიჯია. ჩემთვის მთავარი ის არის, რომ დაიწყო სერიოზული დისკუსია ერთიანი საქართველოს სახელმწიფოს ფარგლებში აფხაზეთის პოლიტიკური სტატუსის შესაძლო მოდელის შესახებ, რომელიც საფუძვლად დაედება მხარეებს შორის შემდგომ შეთანხმებებს, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ლაპარაკია ცენტრსა და სოხუმს შორის ფუნქციათა გამიჯვნის პრინციპებზე. სამწუხაროდ, ეს დოკუმენტი ვერ მიიღეს რუსეთის დელეგაციის ნეგატიური დამოკიდებულების გამო, რომელსაც, როგორც იქ ითქვა, არ აღმოაჩნდა ცენტრის ინსტრუქციები. უფრო დეტალურად ამ საკითხზე რადიოთი და ტელემაყურებლის წინაშე გამოვლენ განსაკუთრებულ საქმეთა მინისტრი ბატონი მალხაზ კაკაბაძე და მისი ზოგიერთი სხვა კოლეგა. ეს შეიძლება დღესვე მოხდეს და თვალი ვადევნოთ სატელევიზიო და რადიოგადაცემებს.

- და, ბოლოს, ასეთი კითხვა: გასულ კვირას მოსკოვში მოლაპარაკებათა მორიგი რაუნდი გაიმართა საქართველოდან რუსეთის შეიარაღებული ძალების გაყვანის თაობაზე. შეიძლება თუ არა საუბარი რაიმე დადებითს ძვრებზე?

- რაც შეეხება საქართველოდან რუსეთის შეიარაღებული ძალების გაყვანის შესახებ მოსკოვის მოლაპარაკების ბოლო რაუნდს, უნდა ვთქვა, რომ ამ ეტაპისათვის ეს საკმაოდ წარმატებული დასაწყისია და სავსებით ნორმალური გადაწყვეტილებებიც არის მიღებული. ამ საკითხზეც დეტალურად ისაუბრებს ბატონი ირაკლი მენაღარიშვილი. მე მხოლოდ იმას დავძენდი, რომ რუსეთის დელეგაციამ საკმაოდ კონსტრუქციული პოზიცია დაიკავა და იგი ისევე, როგორც საქართველოს წარმომადგენლები, ხელმძღვანელობდა ორ სახელმწიფოს შორის მეგობრობის, თანამშრომლობისა და ურთიერთნდობის ვითარების შექმნის ინტერესებით. ღმერთმა ქნას, მომავალშიც ასე გაგრძელდეს. მე პირადად მინდა ვთქვა: თუ ჩვენ რუსეთის ხელმძღვანელობასთან ერთად უმტკივნეულოდ გადავწყვიტეთ საქართველოდან რუსეთის ბაზების, რუსეთის შეიარაღებული ძალების გაყვანის საკითხი, ეს უდიდესი სტიმული იქნება იმისათვის, რომ საქართველოსა და რუსეთის ურთიერთობამ მიიღოს სრულიად სხვა ხასიათი, სრულიად სხვა შინაარსი. გაცილებით მეტი იქნება ნდობა, იქნება უკეთესი ურთიერთობა, ეკონომიკური თანამშრომლობა, თანამშრომლობა მეცნიერებაში, კულტურაში და ცხოვრების ყველა სხვა სფეროში.

საქინფორმი.

„ჩემთვის საქართველოს სახელმწიფოს აღმშენებლობის ინტერესები უმაღლესია და მე ყველასაგან საქვეყნო პრობლემებისადმი ასეთივე დამოკიდებულებას მოვითხოვ“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 31 ივლისის რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 1 აგვისტო. - №206 (3607). - 1,2 გვ.

მილოცვა

საქართველოს გეოგრაფიული საზოგადოების დაარსების 150 წლის იუბილეს გილოცავთ.

ეს დღე საზეიმოა არა მარტო ამ საზოგადოების წევრთათვის, არამედ მთელი საქართველოსათვის, რადგან გეოგრაფიული საზოგადოება ქართველი ერისათვის უძველესი და უძვირფასესი ტრადიციების მქონეა.

განვლილი 150 წლის განმავლობაში თქვენი საზოგადოების თაოსნობით მრავალი ეროვნული მნიშვნელობის საქმე გაკეთდა.

ამ უძველეს სამეცნიერო-საგანმანათლებლო კერას უდიდესი წვლილი მიუძღვის გეოგრაფიული ცოდნის გაღრმავებასა და, საერთოდ, საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების განვითარებაში, გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების ათვისების ურთულესი პროცესის მოწესრიგებაში, სოციალური და ეკონომიკური პირობების გაუმჯობესების ხელშეწყობის საქმეში, მასწავლებლებისა და მოსწავლე-ახალგაზრდობის კვალიფიკაციის ამაღლებაში.

ეს თარიღი, სხვა თარიღებთან ერთად, კიდევ ერთხელ შეახსენებს მსოფლიოს, რომ გეოგრაფიული მეცნიერების განვითარების ისტორიაში საქართველოს თავისი ღირსეული ადგილი უჭირავს.

გილოცავთ საიუბილეო თარიღს და ვიმედოვნებ, რომ სახელოვან წინაპართა ტრადიციების მყარ საძირკველზე დაფუძნებული საქართველოს გეოგრაფიული საზოგადოება კვლავ გააგრძელებს თავის საქმიანობას მშობლიური ქვეყნისა და ჩვენი მომავალი თაობების საკეთილდღეოდ.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

საქართველოს გეოგრაფიული საზოგადოების დაარსების 150 წლის იუბილესთან დაკავშირებით : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 2 აგვისტო. - №207 (3608). - 1 გვ.

თქვენო უწმიდესობავ,

სრულიად საქართველოს სახელით დიდსა და წმიდა დღეს გილოცავთ - ელია თეზბიტელის, ილია მართლის, სალომე ქართველისა და თქვენი ანგელოსის დღეს.

ღმერთმა მათი მადლი არ მოგაკლოთ არც თქვენ და არც თქვენს სამწყსოს, მთლიან და ერთიან საქართველოს.

თქვენ XX საუკუნის საქართველოს დიდი მოღვაწე ბრძანდებით და XXI საუკუნეში საქართველო თქვენი სულიერი წინამძღოლობით რომ შედის, ეს დიდ იმედსა და სიხარულს ბადებს ჩვენს გულებში.

თქვენი ლოცვა-კურთხევის თხოვნით.
ედუარდ-გიორგი შევარდნაძე.

უწმიდესსა და უნეტარესს, სრულიად საქართველოს კათალიკოს პატრიარქს ილია მეორეს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 4 აგვისტო. - №209 (3610). - 1 გვ.

ქალბატონო ლიანა,

დაგვიანებით მივიღე თქვენი წერილი, რაც მისმა გერმანულიდან თარგმნამ გამოიწვია.

რა თქმა უნდა, ვღებულობ თქვენს და ბატონ უვე ბერკემერის წინადადებას. დარწმუნებული ვარ, როგორც საქართველოს კამერული ორკესტრის, ისე თქვენი გამოსვლა ფესტივალის ცენტრალურ მოვლენად იქცევა.

დიდი ხანია თქვენთვის აღარ მომისმენია, რაც ძალიან მაკლია.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ქალბატონ ლიანა ისაკაძეს // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 6-7 აგვისტო. - №211-212 (3613). - 2 გვ.

მივიღე თქვენი წერილი, რომელშიც მთხოვთ ჩემს თავზე ავიღო დიტცენბახის მუსიკალური ფესტივალის პატრონაჟი.

დიდ მადლობას მოგახსენებთ წინადადებისათვის და ამ წერილით თანხმობას გიცხადებთ.

თქვენს ფესტივალს ვუსურვებ დიდ შემოქმედებით აღმოჩენებსა და მაყურებლის გულწრფელ ტაშს, რომელსაც მეც ვუერთდები.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ბატონ უვე ბერკემერს // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 6-7 აგვისტო. - №211-212 (3613). - 2 გვ.

მილოცვა

ჩემო ვახუშტი,

სულით ახალგაზრდა კაცს 65 წელს გილოცავთ, როგორც ღვთის საჩუქარს, რადგან ბევრ ჭირთამთმენი და ჭირგამოვლილი ამ წლებს საოცარი სილამაზით ატარებ.

დიდი ვახტანგ კოტეტიშვილის ღირსეული შვილი სანაქებოდ აგრძელებ მამისა და, საერთოდ, კოტეტიშვილების, ქვეყნისა და მშვენიერების ერთგულად მსახურების ტრადიციას.

შენ დიდი ღვაწლი დასდე ქართულ მთარგმნელობით ლიტერატურას, ქართულ ხალხურ პოეზიას, ხარ შესანიშნავი პედაგოგი და ბოლოს და ბოლოს, გამორჩეული თამადა. შენ მართლაც, პოეტური ხიბლი შემატე ჩვენს ყოველდღიურ ძნელ ყოფას.

მადლობა ამ ყოველივესათვის.

კიდევ ერთხელ გილოცავ, რა თქმა უნდა, ნანულისთან ერთად.

ედუარდ შევარდნაძე.

ვახუშტი კოტეტიშვილს // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 8 აგვისტო. - №213 (3614). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
7 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- საქართველოს ეკონომიკაში დადებითი ტენდენციები გამოიკვეთა. რამდენად მყარია ეს ტენდენციები და ადასტურებს თუ არა გასული კვირის მონაცემები მათს შეუქცევადობას. გარდა ამისა, როგორც ცნობილია, შაბათს დასრულდა კონსულტაციები საბაჟო დეპარტამენტის უფროსის თანამდებობაზე ახალი კანდიდატურის შესახებ. საერთოდ, ამ კანდიდატურათა გამო დიდი აჟიოტაჟი იყო ატეხილი. რა გადაწყვეტილება მიიღო საბოლოოდ პრეზიდენტმა? - ჟურნალისტის ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- უპირველეს ყოვლისა, ხაზგასმით უნდა აღვნიშნო, რომ საბიუჯეტო სფეროში ბოლოდროინდელი სასიკეთო ტენდენცია შემთხვევითი, ან მხოლოდ გარეშე ფაქტორებზე დამოკიდებული მოვლენა არ არის. იგი, უწინარესად, იმ ღონისძიებათა დადებითი შედეგებიდან გამომდინარეობს, ამ ბოლო დროს რომ განხორციელდა ქვეყანაში კორუფციის, განსაკუთრებით, კონტრაბანდისა და ფალსიფიკაციის წინააღმდეგ ბრძოლის თვალსაზრისით, რა თქმა უნდა, აქ ხარჯების შემცირებაც იგულისხმება.

აქვე შევნიშნავ: დადგა დრო, კონტრაბანდა და ფალსიფიკაცია აღიქვათ როგორც კორუფციის ორი განუყოფელი კომპონენტი. ასეთ აღქმას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს საზოგადოებრივი მართლშეგნების დონის ასამაღლებლად.

გასულ კვირას შემოსავლის ზრდა კვლავ განუხრელად გრძელდებოდა. ივლისის მონაცემებით, საგადასახადო შემოსავლების სამინისტრომ ბიუჯეტის სასარგებლოდ აკრიფა 67 მილიონ 200 ათასი ლარი. ანუ დაგეგმილ ოდენობას 3 მილიონი ლარით კიდევაც გადააჭარბა.

შესანიშნავად იმუშავეს სამინისტროს თანამშრომლებმა, აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში, ქვემო ქართლში. მცხეთა-მთიანეთისა და რაჭა-ლეჩხუმის მხარეებში. რასაკვირველია, აქ ძალიან დიდია ადგილობრივი ხელისუფლების დამსახურებაც. ასევე ითქმის ქუთაისში, ჭიათურაში, რუსთავში, გურჯაანში, წალენჯიხაში, ლანჩხუთში, ახალგორში და საქართველოს ბევრ სხვა რაიონში თუ ქალაქში მიღწეულ წარმატებებზე. უკეთესობისაკენ მიდის საქმე ახალქალაქშიც, რომელიც მთელი ამ წლების განმავლობაში ჩამორჩებოდა.

გვაქვს მონაცემები იმათ შესახებაც, ვინც ამჯერად თავი ვერ გაართვა დაკისრებულ მოვალეობას, თუმცა ვიმეორებ, მთლიანობაში ივლისი წარმატებით დასრულდა და ასეთივე წარმატებით დაიწყო აგვისტოც.

მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა საბაჟო დეპარტამენტის საქმიანობა და აქვე არ შეიძლება არ ითქვას, რომ დადებითი შედეგი მოჰყვა ინგლისის კომპანიის „აი-ტი-ესის“ მუშაობის გააქტიურებასაც.

როგორც ჩანს კომპანიის ხელმძღვანელობამ ყურად იღო ის მწვავე და არცთუ უსაფუძვლო კრიტიკა, რომელიც ამ კომპანიის მიმართ გაისმოდა. ასე, რომ კრიტიკა ზოგჯერ ჩვენი უცხოელი პარტნიორებისთვისაც სასარგებლოა.

მე კვლავ ვადასტურებ ჩემს ერთმნიშვნელოვან მხარდაჭერასა და თანადგომას საგადასახადო შემოსავლების მინისტრისადმი, რომელიც ამჟამად ურთულეს რეფორმას ახორციელებს. გასულ კვირას გაიმართა თბილისის საოლქო საგადასახადო ინსპექციების მოხელეთა შესარჩევი რთული კონკურსის პირველი ეტაპი - რთული გამოცდა. საკმაოდ რთული და დაძაბული კონკურსი საშუალებას მისცემს სამინისტროს შეარჩიოს კვალიფიციური და კეთილსინდისიერი კადრები იმის გათვალისწინებით, რომ ხელფასები საბაჟო და საგადასახადო სამსახურებში რამდენჯერმე გაიზრდება. ლაპარაკი იქნება ხელფასების დონეზე იმისდა მიხედვით, თუ რამდენი აკრიფეს და შემოიტანეს საბაჟო გადასახადები. ანაზღაურება მართლაც სამაგალითო იქნება. კიდევ უფრო მიძლიერდება რწმენა, რომ ასეთი თანამებრძოლების მეშვეობით აუცილებლად შევძლებთ მასშტაბური კორუფციის დამარცხებას სახელისუფლებო სტრუქტურებშიც და საზოგადოებაშიც. რაც საპრეზიდენტო პროგრამის ერთ-ერთი უმთავრესი დებულებაა.

საბაჟო სამსახურის ხელმძღვანელად, ჩემი გადაწყვეტილებით და სახელმწიფო მინისტრთან შეთანხმებით, დაინიშნა ბატონი გიორგი გაჩეჩილაძე, რომელიც დღემდე სახელმწიფო მინისტრის ბატონი გიორგი არსენიშვილის მოადგილე გახლდათ და სწორედ ეკონომიკის სფეროს კურირებდა. გიორგი გაჩეჩილაძე არის განათლებული, ახალგაზრდობის მიუხედავად საკმაოდ დიდი გამოცდილების მქონე პიროვნება, კრისტალურად პატიოსანი და უმწიკვლო რეპუტაციის მოღვაწე, რომლის პატრიოტიზმისა და ვაჟკაცობის მოწმე პირადად ვიყავი ბრძოლის ველზე აფხაზეთში. ამასთანავე სამართლიანი იქნება აღინიშნოს დეპარტამენტის ყოფილი ხელმძღვანელის უდავო დამსახურებაც. მადლობას ვუხდი კობა ნარჩემაშვილს იმისათვის, რაც მან მოკლე დროის განმავლობაში გააკეთა. ჩვენ იგი დავაბრუნეთ შინაგან საქმეთა სამინისტროში საგამოძიებო საქმის ხელმძღვანელად სწორედ კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის მისეული გამოცდილებისა და სხვა მონაცემების გათვალისწინებით.

- გასულ კვირას საქართველოში ოფიციალურ ვიზიტად იმყოფებოდა უკრაინის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ იუშჩენკო. თქვენ ხშირად გითქვამთ, რომ საქართველოს ყოველმხრივი, მათ შორის, ეკონომიკური განვითარებისათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს თანამშრომლობას ძლიერ პარტნიორთან. როგორ შეაფასებდით ამ ვიზიტის შედეგებს.

- საქართველოს მეგობარ სახელმწიფოებს შორის უკრაინა მართლაც გამორჩეულია.

შეგახსენებთ, რომ ამ ქვეყანასთან, როგორც სხვა სახელმწიფოებთან თავის დროზე ჩვენ გავაფორმეთ ხელშეკრულება არა მარტო „მეგობრობის“ შესახებ, არამედ ურთიერთდახმარების ელემენტის გათვალისწინებითაც, რაც საკმაოდ იშვიათია (უფრო ზუსტად, განსაკუთრებული მოვლენაა) დიპლომატიურ პრაქტიკასა და სახელმწიფოთა შორის ურთიერთობაში.

ინტერესთა თანხვედრის საფუძველზე, უკრაინის დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან დღემდე ხელმოწერილია 102 ორმხრივი დოკუმენტი. სხვა ასეთი სახელმწიფო არ არსებობს რაოდენობისა და ხარისხის თვალსაზრისით, მხოლოდ უკრაინასთან არის გათვალისწინებული ურთიერთდახმარების ეს კომპონენტი. ანუ ჩვენი ქვეყნების თანამშრომლობა სოლიდურ, სამართლებრივ ბაზას ეფუძნება.

მით უფრო გულსატკენია, რომ ზოგიერთი უწყების ხელმძღვანელი (და ეს თითქმის ყველა სამინისტროს ეხება) სრულყოფილად ვერ იყენებს ამ უდიდეს პოტენციალს. შორეულ ქვეყნებში მივლინებები ურჩევნიათ მეზობელ მოძმე უკრაინაში ჩასვლასა და კონკრეტული, ურთიერთხელსაყრელი კონტრაქტების გაფორმებას.

არადა, უკრაინის ბაზარს შეუძლია აითვისოს საქართველოს როგორც სასოფლო სამეურნეო, ასევე სამრეწველო პროდუქცია. ეკონომიკათა „თავსებადობასა“ და „შესაბამისობას“ კი უდიდესი მნიშვნელობა აქვს, ყოველ შემთხვევაში, განვითარების ამ ეტაპზე.

თუმცა სამართლიანობა მოითხოვს ითქვას, რომ ამ მიმართულებით ზოგიერთი რამ მაინც გაკეთდა, მაგალითად, გასულ წელთან შედარებით სავაჭრო ბრუნვა თითქმის გაორმაგდა და 2000 წლის პირველ ექვს თვეში 30 მილიონ დოლარს მიაღწია.

ბატონ ვიქტორ იუშჩენკოსთან მოლაპარაკების შედეგად მივაღწიეთ პრინციპულ შეთანხმებას სატრანზიტო ტარიფების გაფორმების პროცედურათა გამარტივების ანუ ევრაზიის დერეფნის ჩვენი კომპონენტის შემდგომი განვითარებისა და გაძლიერების შესახებ. ეს შეთანხმებანი ხელს შეუწყობს ტვირთნაკადების 2-ჯერ მაინც გაზრდას.

უდიდესი პრობლემაა ფალსიფიკაცია. უკრაინასთან გაფორმებული გვაქვს ხელშეკრულება თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ, მაგრამ კვლავ და კვლავ ვიმეორებ (ამჯერად არა მარტო მინისტრების, არამედ ბიზნესმენების საგულისხმოდ): ყველა ხელშეკრულებას გერგილიანი და მარიფათიანი გამოყენება სჭირდება.

ბოლოს და ბოლოს პრეზიდენტი პირადად ვერ იმუშავებს ყველა კონტრაქტზე, მით უმეტეს, კერძო კონტრაქტებზე. პრეზიდენტი ქმნის გარემოს, რომელშიც შესაძლებელია მუშაობა და კონკრეტული და რეალური შედეგის მიღწევა. ასეთი გარემო შექმნილია, მიუხედავად ამისა, სამწუხაროდ, უკრაინის ბაზარზე კვლავინდებურად იყიდება ფალსიფიცირებული, თანაც სხვა სახელმწიფოში ქართული მარკით გამოშვებული პროდუქცია, ნაცვლად ნამდვილი, საქართველოში წარმოებული, ეკოლოგიურად აბსოლუტურად სუფთა პროდუქციისა, რომელზეც ძალიან დიდი მოთხოვნილებაა. რაც შეეხება სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობის სხვა მიმართულებებს. მე ვიტყოდი, რომ პოლიტიკურ, სამხედრო-ტექნიკურ და უშიშროების სფეროებში უკრაინასთან თანამშრომლობა საქართველოს სახელმწიფოებრივი სტაბილურობისა და დამოუკიდებლობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი ხდება. უკრაინის დაინტერესება სამხრეთ კავკასიით არც არის გასაკვირი. არაერთგზის მითქვამს და კვლავ ვადასტურებ ამ დიდ სლავურ სახელმწიფოს (უმდიდრესი კულტურითა და გმირული ისტორიით) შეუძლია უნიკალური როლი შეასრულოს ევროპის უშიშროებისა და თანმშრომლობის, ახალი არქიტექტურის შემუშავების პროცესში.

ფასდაუდებელია უკრაინელი ხალხის წვლილი რა თქმა უნდა, რუს ხალხთან და სხვა ხალხებთან ერთად. ევროპის ისტორიაში, კერძოდ, მეორე მსოფლიო ომში, თანამედროვე მსოფლიო სავსებით განსაკუთრებულ ფუნქციას ანიჭებს ამ მძლავრ სახელმწიფოს, რომელიც ევროპის ცენტრში მდებარეობს.

მას ნამდვილად აქვს უნარი და შესაძლებლობა კონსტრუქციული თანამოქმედების საფუძველზე განავითაროს თანამშრომლობა არა მარტო აღმოსავლეთ ევროპის, ბალტიის, არამედ სამხრეთ კავკასიისა და ცენტრალური აზიის სახელმწიფოებთან და და ამით სისხლხორცეულად არის დაინტერესებული.

უკრაინის შესაძლებლობანი ამ თვალსაზრისით მართლაცდა ამოუწურავია. ვფიქრობ, ბატონ ლეონიდ კუჩმასთან იალტაში მომავალ კვირას დაგეგმილი შეხვედრისას, გვექნება საშუალება განვიხილოთ ეს საკითხები ორმხრივი თანამშრომლობის შემდგომი განვითარების თვალსაზრისით.

- სამწუხაროდ, საბოლოოდ დადასტურდა ის ინფორმაცია, რომ გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში აფხაზეთის სტატუსის განხილვისას რუსეთის დელეგაციამ საკმაოდ არამეგობრული პოზიცია დაიკავა. მაგრამ როგორია თავად ამ ორგანიზაციის ხელმძღვანელობის პოზიცია?

- გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალურმა მდივანმა ბატონმა კოფი ანანმა რამდენიმე დღის წინათ განაცხადა, რომ სამშვიდობო ოპერაციები (მე გთხოვთ, მიაქციოთ ყურადღება, ეს პრინციპულად განსხვავდება იმისაგან, რასაც წინათ ამბობდნენ გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში, მათ შორის, თავად გენერალური მდივანი კოფი ანანიც) უნდა ხორციელდებოდეს გარკვეულ სამხედრო ძალაზე დაყრდნობით. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მისი თქმით, ამ ოპერაციათა განხორციელებას აზრი არა აქვს. რადგან სამშვიდობო მისიას. თუ იგი რეალურ ძალას არ ეყრდნობა, შედეგი არ მოაქვს და სხვათა შორის. თქვენ გახსოვთ, რომ ეს მეც არაერთხელ განმიცხადებია). მე მივაქციე ყურადღება გაეროს გენერალური მდივნის კიდევ ერთ, ჩემი აზრით, ძალზე საყურადღებო განცხადებას. ბატონმა კოფი ანანმა აღნიშნა, რომ ისტორიას უნდა ჩაბარდეს ის დრო, როდესაც უშიშროების საბჭოს წევრები საკუთარ ,,ალიბის'' უზრუნველყოფდნენ ისეთი რეზოლუციების მიღებით, რომელთა განხორციელება იმთავითვე შეუძლებელი იყო, ესე იგი, ფორმალური რეზოლუციებით. აფხაზეთთან დაკავშირებით მიღებულია 17 თუ 18 რეზოლუცია, რომლებსაც, ფაქტობრივად, არავითარი შედეგი არ მოჰყოლია კონფლიქტის მოწესრიგების თვალსაზრისით. საქმე იქით მიდის, რომ გაერო უფრო ქმედუნარიანი უნდა გახდეს. ვფიქრობ, ამის შესახებ სერიოზული საუბარი იქნება ნიუ-იორკში.

ვფიქრობ, საკმაოდ ღრმააზრიანი და დროული განცხადებებია. მე აუცილებლად შევხვდები გენერალურ მდივანს სექტემბერში, როცა „ათასწლეულის სამიტში“ მივიღებ მონაწილეობას, თუ რა თქმა უნდა, მანამდე არაფერი შეიცვალა. ამასთანავე, მექნება საშუალება გაეროს უმაღლესი ტრიბუნიდან კიდევ ერთხელ მკაფიოდ გამოვხატო ჩემი ქვეყნის პოზიცია ამ საკითხის მიმართ: ფუჭი და უშედეგო სამშვიდობო ოპერაციები თანამედროვე მსოფლიოსათვის ძალზე არასასურველ პროცედურებს ქმნის და აფერხებს გლობალური უშიშროების ახლებური სისტემის შემუშავებას, რაც, ახალი ათასწლეულის გამოწვევათა გათვალისწინებით, საშიში და ავისმომასწავებელია ეს ამას არ ნიშნავს, თითქოს ჩვენ ძალას ვანიჭებდეთ უპირატესობას, მაგალითად, აფხაზეთის პრობლემის გადაწყვეტისას, მაგრამ „ძალაში“ ვგულისხმობთ არა მარტო სამხედრო კომპონენტს, არამედ პრინციპული, თანმიმდევრული, პასუხისმგებლობით აღსავსე პოზიციის მორალურ ძალასაც.

ამას ვაცხადებ იმათ საყურადღებოდ, ვინც ჩართულია აფხაზეთის კონფლიქტის მოწესრიგების პროცესში.

- გასულ კვირას დაიწყო რუსეთის სამხედრო ბაზებიდან ტექნიკის გატანის პროცესი, რაც, პრინციპში, ნიშნავს ამ ბაზების თანდათანობით გაუქმებას. თქვენი აზრით, ხომ არ გამოიწვევს ეს რუსეთთან ურთიერთობის გამწვავებას?

- ჩვენი წინა შეხვედრის დროს მე გაკვრით ვილაპარაკე ამ თემაზე, მაგრამ, რადგან პროცესი დაიწყო, კვლავ საჭირო იქნება რამდენიმე კომენტარი.

ორ სახელმწიფოს შორის ურთიერთობა (თუ ლაპარაკის თანასწორუფლებიან, კეთილგანწყობილ ურთიერთობაზე) აუცილებლად უნდა ეფუძნებოდეს ინტერესთა თანხვედრისა და კანონიერ ინტერესთა ორმხრივად გააზრების პრინციპებს. ვფიქრობ, ამ დებულებას ეჭქვეშ ვერავინ დააყენებს. იგი ჭეშმარიტია მაშინაც, როცა დიდ და პატარა სახელმწიფოთა შორის ურთიერთობა იგულისხმება. ახლად არჩეული პარლამენტის პირველ სხდომაზე გამოსვლისას მე ვთქვი, რომ საქართველო მზად არის ითანამშრომლოს ყველასთან, ვინც დაგვეხმარება უმწვავეს პრობლემათა გადაწყვეტაში. მათ შორის რასაკვირველია, უპირველესად აფხაზეთის პრობლემას ვგულისხმობდი და ვგულისხმობ.

კარგად გეხსომებათ, რა უმწვავესი კრიტიკა (ეს ძალიან რბილად ნათქვამია) დამატყდა თავს, როდესაც მივიღე გადაწყვეტილება დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობაში გაწევრიანების შესახებ. ასეთივე კრიტიკის ქარცეცხლში გაგვატარეს, როცა მივიღეთ გადაწყვეტილება რუსეთისა და საქართველოს შორის გაფორმებულიყო ხელშეკრულება გამოსავალი და ასე უნდა მოვქცეულიყავით. მაგრამ ამ ხელშეკრულებაზე საკუთარი ხელით გავაკეთე შემდეგი მინაწერი მე უბრალოდ შევახსენებ რადიომსმენელს). „ეს დოკუმენტი ძალაში შევა და რატიფიცირებული იქნება მხოლოდ მას შემდეგ და იმ შემთხვევაში, თუ რუსეთი დაგვეხმარება აფხაზეთის კონფლიქტის სამართლიან გადაწყვეტაში და ეს კონფლიქტი მოგვარდება“. რატომ მაინცდამაინც რუსეთი? საქართველოში ყველა გაგვცემს პასუხს ამ კითხვაზე თუმცა, მე დავიმოწმებ რუსეთის პირველ პრეზიდენტს ბატონ ბორის ელცინს, რომელმაც 1994 წლის 3 თებერვალს, თბილისში ყოფნისას, სავსებით გულწრფელად განაცხადა, რომ რუსეთი არ იხსნის პასუხისმგებლობას იმისათვის, რაც მოხდა აფხაზეთში.

მას შემდეგ გავიდა 6 წელი მიუხედავად იმისა, რომ ხელშეკრულება არ იყო რატიფიცირებული, საქართველო პირნათლად ასრულებდა იმ დებულებებსა და ვალდებულებებს, რომლებიც ვიკისრეთ. ასევე ცალმხრივად ვასრულებდით „მეგობრებისა და კეთილმეზობლობის შესახებ“ დიდი ხელშეკრულების დებულებებს, რომლის რატიფიცირებაზე რუსეთმა პრაქტიკულად უარი განაცხადა. ანუ დრო საკმარისზე მეტი იყო და ჯერ კიდევ არის, მაგრამ დღეს ვუახლოვდებით ახალ ეტაპს. რუსეთის სამხედრო ბაზები შეიძლება მთლიანად გავიდეს საქართველოდან და ეს ისევ და ისევ ორმხრივი ურთიერთობის დონესა და ურთიერთსარგებლიანობაზეა დამოკიდებული. იმ შემთხვევაში კი, თუ რუსეთის ჯარები საერთოდ დატოვებენ საქართველოს (და ეს ასეც მოხდება, მე დარწმუნებული ვარ), - ეს სულაც არ ნიშნავს სახელმწიფოთა შორის ურთიერთობის დაძაბვას, გაუარესებას, მით უმეტეს, ჩვენს ხალხებს შორის ტრადიციული მეგობრობის მოშლას. ყველას შევახსენებ, რომ დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის წევრი ქვეყნების უმრავლესობაში (თითქმის აბსოლუტურ უმრავლესობაში) რუსეთს არა აქვს სამხედრო ბაზები, ამ ქვეყნებში არ არის განლაგებული რუსეთის სამხედრო კონტინენტი, მიუხედავად ამისა, ეს სრულებითაც არ უშლის ხელს რუსეთს, ჰქონდეს მათთან კეთილმეზობლური და მეგობრული ურთიერთობა.

რუსეთის ხელისუფლება, რა თქმა უნდა, არასდროს არავისთან (მათ შორის, არც საქართველოსთან) არ დასვამს საკითხს ისეთი ფორმით, რომ, აი, „თუ გინდათ ვიმეგობროთ, დააკანონეთო ჩვენი ბაზები თქვენს ტერიტორიაზე“ ამას არ გააკეთებენ. პირიქით, პრეზიდენტმა პუტინმა მოსკოვში ჩემთან საუბრისას განაცხადა, რომ ეს საკითხი მშვიდ ვითარებაში ყოველგვარი დაძაბულობის გარეშე უნდა გადაწყდეს. საქართველოში არსებული რუსეთის ბაზებიდან სამხედრო ტექნიკის გაყვანა, როგორც თქვენ ბრძანეთ, უკვე დაიწყო. დაიწყო ნორმალურად, ყოველგვარი ექსცესების გარეშე. ეს პროცესი შემდგომშიც სწორედ ამგვარ, მშვიდ ფონზე უნდა წარიმართოს. სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ: დეტალურად ვიცნობ პრობლემას და სავსებით ვეთანხმები გენერალ მანილოვის განცხადებას (მე ხშირად არ ვიხსენიებ გენერალ მანილოვს, რადგან ხანდახან შეუმოწმებელ ინფორმაციას აწვდის საზოგადოებას, ამ შემთხვევაში მას ვეთანხმები), რომ საქართველოდან რუსეთის ჯარების გაყვანა რუსეთის უშიშროებას ზიანს არ უქადის, პირიქით, კიდევ უფრო განმტკიცდება (ეს ჩემი სიტყვები გახლავთ) ნდობის ფაქტორი ორ სახელმწიფოს შორის, რაც საქართველო-რუსეთის ურთიერთობაში, შეიძლება, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, ახალი ეპოქის საწყისადაც კი იქცნენ.

- გასულ კვირას ანრი ჯგერენაიას შეხვდით და ესაუბრეთ, ხომ არ იყო ლაპარაკი კონკრეტულ საკითხებსა და კონკრეტულ თემებზე?

- ანრი ჯგერენაიასთან შეხვედრისას რაიმე კონკრეტულ გადაწყვეტილებებზე არ გვისაუბრია, არ მიგვიღია ასეთი გადაწყვეტილებები უფრო მეტად, იმ პრობლემაზე ვსაუბრობდით, თუ რა გზებით შეიძლება ნდობის უფრო მაღალი დონის მიღწევა, მოლაპარაკების, თუ შეიძლება ასე ითქვას, ტექნოლოგიის სრულყოფა და საერთოდ პროცესის დაჩქარება. მე მიმაჩნია, რომ მისი ვიზიტი უდავოდ წაადგება საქმეს.

ყოველივე იმის ფონზე, რის შესახებაც თქვენ ისაუბრეთ, იგივე რუსეთის სამხედრო ბაზების გაყვანა, აფხაზეთის პრობლემა და ასე შემდეგ, ამ ბოლო დროს აშკარა თავდასხმაა პრესაში პირადად თქვენზე, თქვენ გიწინასწარმეტყველებენ ხან ფიზიკურ განადგურებას, ხან დაპატიმრებას და ასე შემდეგ და ასე შემდეგ. თქვენ კი ჯერჯერობით არ რეაგირებთ რატომ? ეს მით უფრო საინტერესოა იმ ფონზე, როცა აშკარად წერენ და ლაპარაკობენ რაღაც ახალ ტერაქტებზე და საერთოდ, ხომ არ გგონიათ, რომ ყოველივე ამას გეგმაზომიერი ხასიათი აქვს და არა შემთხვევითი?

რამდენიმე დღის წინათ ერთ გაზეთში ასეთი სათაური იყო, შევარდნაძეს სამ დღეში დააპატიმრებენო. დამრჩა სულ რაღაც ნახევარი დღე, ამიტომ გამოვიყენებ ამ თავისუფლებას და აუცილებლად პასუხს გავცემ თქვენს კითხვას. მე არ მინდა გადავაჭარბო, ასე თუ ისე ვიცნობ ამ სიტუაციებს დედამიწის ზურგზე არც ისე ბევრია პრეზიდენტი, რომელიც ამდენ ყურადღებას უთმობდეს პრესასთან ურთიერთობას ასე ხშირად ხვდებოდეს მასმედიას, ესოდენ გულახდილი და კეთილგანწყობილი იყოს ჟურნალისტების მიმართ. მე რა თქმა უნდა, არ ვგულისხმობ მარტო ჩვენს ყოველკვირეულ რადიოინტერვიუს. გარდა ამისა, ყოველ ორ კვირაში იმართება ბრიფინგები, შეხვედრები, ინტერვიუები და სხვა.

ამას არც დამადლებით ვამბობ და არც ნიშნის მოგებით. მართლაც გულწრფელად მიმაჩნია, რომ დამოუკიდებელი, თავისუფალი ქართული პრესა ქართული დემოკრატიული სახელმწიფოებრიობის ერთ-ერთ უმტკიცეს ბურჯად უნდა იქცეს. ჩემი მხრივ, საამისოდ რისი გაკეთებაც კი შემეძლო, თითქოს ყველაფერი გავაკეთე რა თქმა უნდა, არ ვაპირებ რაიმე კომენტარის კონკრეტულ გამოხდომათა გამო. ერთი მაგალითი მოვიყვანე, ეს არის და ეს. საკუთარი ღირსებებისათვის ეს უკადრის საქციელად მიმაჩნია.

ზოგიერთებს უბრალოდ ზრდილობა არა აქვთ. წაიკითხავ სტატიას თუ ინტერვიუს და უმალვე ხვდები, ესა თუ ის ჟურნალისტი ან მისი რესპოდენტი რა ოჯახშია აღზრდილი. აქ კრიტიკაზე როდი მაქვს საუბარი. პრეზიდენტი შეიძლება თუნდაც ძალიან მწვავედ გააკრიტიკო, მაგრამ როდესაც შეურაცხოფას აყენებ, ამით, ალბათ, საკუთარ ხალხსა და ქვეყანასაც შეურაცხყოფ, რამდენადაც პრეზიდენტი ასე თუ ისე საყოველთაოდ ხალხის მიერ არის არჩეული.

რაც შეეხება მაინცდამაინც ამ გაუთავებელ ისტერიას, რაღაც მოსალოდნელ „აფეთქებათა“ შესახებ: ასეთი ჟურნალისტების, აგრეთვე ზოგიერთი პოლიტიკანის გასაგონად უნდა ვთქვა: როგორც ჩანს, მათი (ვიხმარ ამ სიტყვას) ამჩატება ელემენტარულად თვალსაწიერის სიმარტივითა და ინტელექტის (მაპატიონ, მაგრამ) ერთგვარი სიმწირით არის განპირობებული. პანიკურ, ზოგჯერ პროვოკაციულ - „წინასწარმეტყველებათა“ საწყისი ის ილუზიაა, თითქოს ხელისუფლებას არ ეყოფა ან ნებისყოფა, ან პრობლემათა ხედვის უნარი, რათა ყველა - „გამოწვევა“ შესაბამისად უპასუხოს.

ვერავის დავაძალებ, წაიკითხონ საპრეზიდენტო პროგრამა თუმცა, მაინც ვიტყვი, რომ ეს პროგრამა ძალიან ბევრ კითხვას სცემს პასუხს. მათ შორის იგი იმასაც ნათელყოფს, რომ საქართველოს ხელისუფლებას (და, უპირველეს ყოვლისა (პრეზიდენტს) აქვს ნათელი წარმოდგენა იმაზე, თუ რა უნდა გაკეთდეს როგორც ხანმოკლე ასევე, გრძელვადიან პერსპექტივაში. ჩვენ შევიმუშავეთ სტრატეგია, რომელსაც რა თქმა უნდა, თან ახლავს გარკვეული ტაქტიკური გეგმების ერთობლიობა. მათი განხორციელება კი საშუალებას მოგვცემს თავიდან ავიცილოთ არა მარტო ნებისმიერი საფრთხე და პროვოკაცია, არამედ წარმატებითაც დავასრულოთ ქართული სახელმწიფოს აღმშენებლობის პროცესი. არაფერი არარეალური საპრეზიდენტო პროგრამაში გათვალისწინებული არ არის.

ხოლო, როდესაც დღევანდელი საქართველოს მატიანე შეიქმნება, ისტორიკოსი აუცილებლად კეთილი სიტყვით მოიხსენიებს პრესის იმ საშუალებებსა და იმ ჟურნალისტებს, რომლებიც კონსტრუქციული პოზიციით, თუნდაც კრიტიკული პოზიციით, თუნდაც კრიტიკული გამოსვლებით, მაგრამ კეთილგანწყობით ეხმარებოდნენ ხელისუფლება ზოგადსახელმწიფოებრივი, საერთო-ინტერესების განხორციელებაში.

ადეკვატური იქნება დამოკიდებულება სხვების მიმართაც.

ამ თვალსაზრისით ყველამ გაითვალისწინოს დაახლოებით ასე 100-120 წლის წინანდელი ქართული პრესის, ხშირ შემთხვევაში, ძალიან მწარე მაგალითები: ზოგიერთებს არც მაშინ სურდათ ქვეყნის ჭეშმარიტი ინტერესებისა და პერსპექტივის აღქმა. შთამომავლობის დამოკიდებულებაც შესაბამისია. ასე, რომ მე ვთხოვ ქართველ ჟურნალისტებს, რომელთაგან ბევრი ჭეშმარიტი პროფესიონალი და სამშობლოს მოამაგეა. ნუ დაივიწყებენ, რომ ისინი ისტორიის აქტიური სუბიექტები არიან. გარკვეული აზრით მათი სიტყვა და ფრაზა საუკუნეებს შემორჩება (სიტყვას კი უდიდესი ძალა აქვს). ამიტომ, ჩვენი ქვეყნისათვის გადამწყვეტ ჟამს ყველანი ამ ისტორიული პასუხისმგებლობის ღირსნი უნდა იყვნენ.

სხვას არაფერს ვიტყვი თქვენი სავსებით გამართლებული საკითხის პასუხად. ვინაიდან, დიდი წინაპრის თქმისა არ იყოს, „ზოგიერთი ავყია თავად იცემს თავს“.

- და ბოლოს, ეკონომიკის თემით დავასრულოთ დღევანდელი ინტერვიუ. თქვენ ილაპარაკეთ ეკონომიკის სტაბილურობაზე, მაგრამ მაინც, თუნდაც გვალვა, საქართველოში თუ ბევრი სხვა გასაჭირი დამატებითს პრობლემებს ქმნის...

- უნდა გითხრათ, რომ არავისზე ნაკლებად არ ვიცი მოსახლეობის გასაჭირი. უმძიმესია გვალვის შედეგები კახეთში, ჯავახეთში და საერთოდ, თითქმის მთელ საქართველოში ძალიან დიდი პრობლემაა, რომ როგორმე გადავლახოთ ეს ურთულესი სიძნელე. ასე მოულოდნელად რომ დაგვატყდა თავს. არის, აგრეთვე, პენსიებისა და ხელფასების პრობლემები.

გვალვის შედეგების დასაძლევად მინდა ვაუწყო რადიომსმენელებს, აუცილებლად დაგვეხმარებიან. მე პირადი წერილები გავუგზავნე მეგობარი ქვეყნების ხელმძღვანელებს, მათ შორის, ბატონ კლინტონს, ბატონ შირაკს, რომლის ქვეყანაც - საფრანგეთი ახლა ევროკავშირის ხელმძღვანელად ითვლება, თვით ევროკავშირის ხელმძღვანელობას, სხვადასხვა ქვეყნებს, საერთაშორისო ორგანიზაციებს და დარწმუნებული ვარ, რომ ჩვენ ძალიან სერიოზულ დახმარებას მივიღებთ.

სოფლის მეურნეობისა და სურსათის მინისტრი ახლა იტალიაში იმყოფება ამავე მიზნით, რათა იქ ეძებოს გამოსავალი შექმნილი მდგომარეობიდან.

ეშველება პენსიებსაც და ეშველება ხელფასებსაც, მაგრამ არის სხვა სახის მოთხოვნები, რომლებსაც ხელისუფლების მიმართ ულტიმატუმის ხასიათი აქვს. მინდა გავაფრთხილო ის ძალები, რომლებიც ამ მეთოდით ცდილობენ გამოიყენონ მოსახლეობის პრობლემები, სირთულეები, სიძნელეები. ცალკეულ ადამიანთა განწყობილებანი და ელაპარაკონ მთავრობას დიქტატის ენით. დიალოგს მივესალმები, დიქტატი მიუღებელია და ამას არასდროს არ დავთანხმდები.

„საქართველოდან რუსეთის ჯარების გაყვანა რუსეთის უშიშროებას ზიანს არ უქადის, პირიქით, კიდევ უფრო განმტკიცდება ნდობის ფაქტორი ორ სახელმწიფოს შორის, რაც საქართველო-რუსეთის ურთიერთობაში, შეიძლება, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, ახალი ეპოქის საწყისადაც კი იქცეს“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 7 აგვისტოს რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 8 აგვისტო. - №213 (3614). - 1,2 გვ.

2000 წელი, 7 აგვისტო.

ტელეკომპანია „რუსთავი 2“: რას იტყოდით საბაჟო დეპარტამენტის ახალი თავმჯდომარის შესახებ?

ედუარდ შევარდნაძე: საბაჟოს ხელმძღვანელად დაინიშნა გიორგი გაჩეჩილაძე, რომელიც აქამდე სახელმწიფო მინისტრის მოადგილედ მუშაობდა ეკონომიკის საკითხებში. გიორგი გაჩეჩილაძე პროფესიით ეკონომისტია, თავის დროზე აფხაზეთში იბრძოდა, მან კარგი განათლება მიიღო საქართველოშიც და საზღვარგარეთაც. თავისუფლად ფლობს ინგლისურ ენას და რაც მთავარია, ეკონომიკის განვითარების კანონებს, არის უმწიკვლო და მოუსყიდველი პიროვნება. ცხადია, განიხილებოდა სხვა კანდიდატურებიც, მაგრამ როგორც შემოსავლების მინისტრის, ასევე სახელმწიფო მინისტრისა და ჩვენი არჩევანიც გაჩერდა გიორგი გაჩეჩილაძის კანდიდატურაზე.

საინფორმაციო სააგენტო „ასოშიეიტედ პრესი“: არის თუ არა რაიმე ახალი ინფორმაცია პანკისის ხეობაში გატაცებულებთან დაკავშირებით? და რა ზომებს იღებენ ჩვენი სამართალდამცავი ორგანოები მძევალთა განთავისუფლებისათვის?

ედუარდ შევარდნაძე: ყველა ზომა მიიღება. ჩართულია ყველა უწყება - უშიშროების ორგანოები, შინაგან საქმეთა სამინისტრო, ძალზე აქტიურად მუშაობს კახეთის მხარის ადმინისტრაცია, რაიონის ხელმძღვანელობა. აღსანიშნავია ადგილობრივი მოსახლეობისა და იმ ლტოლვილების განსაკუთრებული აქტიურობა და აღშფოთება, რომლებიც ჩვენ ჩეჩნეთიდან მივიღეთ. ჩემი მონაცემებით, შედეგს უახლოეს დღეებში მივიღებთ.

საინფორმაციო სააგენტო „როიტერი“: როგორ შეფასებას მისცემთ სიტუაციას პანკისის ხეობაში, სადაც ჩეჩნეთიდან დევნილთა დიდი რაოდენობაა თავმოყრილი, აქვს თუ არა რაიმე კავშირი გატაცების ფაქტს ჩეჩენ ლტოლვილებთან.

ედუარდ შევარდნაძე: ვფიქრობ ეს ინციდენტი ამ რეგიონში სტაბილურობაზე გავლენას ვერ მოახდენს იმდენად რამდენადაც თავად მთელი მოსახლეობა ადგილობრივიც და დროებით ჩასახლებულიც აღშფოთებული არიან და მიაჩნიათ, რომ ეს მათი შეურაცხყოფაა და ყველაფერს იღონებენ, რათა რაც შეიძლება მალე გადაწყდეს საკითხი. გატაცების ფაქტის გამო რეგიონის სტაბილურობას საფრთხე არ დაემუქრება.

„აფხაზეთის ტელევიზია“: როგორ აფასებთ აფხაზეთში ეკონომიკური ურთიერთობის აღდგენის პერსპექტივას. ხომ არ დაიწყება ეს პროცესი დევნილთა დაბრუნებამდე. ეკონომიკური ურთიერთობა ალბათ მთელ აფხაზეთს მოიცავს და მაშინ რატომ არის საუბარი დევნილთა დაბრუნებაზე მხოლოდ გალის რაიონში?

ედუარდ შევარდნაძე: ფართომასშტაბიანი ეკონომიკური ურთიერთობა აფხაზეთის რეგიონთან, რაიონებთან არ არსებობს. ამასთანავე ფაქტია, რომ გალის რაიონში რამდენიმე ათეული ათასი კაცი და ათასობით ოჯახი დაბრუნდა სტიქიურად, მათ თავისი მეურნეობა აქვთ. მოჰყავთ მოსავალი. ზოგს ადგილზე ყიდიან და ზოგიც გადმოაქვთ ზუგდიდის ბაზარზე თუ ამას ჰქვია ეკონომიკური ურთიერთობა, მიმაჩნია, რომ ეს ჩვეულებრივი მოვლენაა. სხვაგვარად ძნელი იქნებოდა არსებობა.

რაც შეეხება იმას, თუ რატომ არის ლაპარაკი გალის რაიონზე, თქვენ ვერ ნახავთ ვერც ერთ დოკუმენტს, რომელზეც ხელი აქვს მოწერილი საქართველოს მთავრობას, რომ ლაპარაკი იყოს მარტო გალის რაიონზე. ლაპარაკია ლტოლვილთა დაუყოვნებლივ და უსაფრთხო დაბრუნებაზე პირველ რიგში გალის რაიონში და ვფიქრობ, ეს სავსებით გასაგებია. გალის რაიონი სავსებით ყველაზე ახლოა ჩვენთან, ყველაზე მეტი მოსახლეობა სწორედ გალის რაიონიდან არის ზუგდიდში, წალენჯიხასა და სხვა მიმდებარე რაიონში და ამიტომ სწორედ გალის რაიონზე უნდა იყოს უპირველესად ლაპარაკი და შემდეგ ყველა ლტოლვილი უნდა დაბრუნდეს.

„საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი“: საქართველოში მოქმედი საგადასახადო სისტემის გამო ზოგიერთი უცხოელი ინვესტორი ბოლო დროს უკმაყოფილებას გამოთქვამს, ხომ არ აპირებს ხელისუფლება ამ მხრივ რაიმე ნაბიჯების გადადგმას?

ედუარდ შევარდნაძე: საგადასახადო სისტემის არასრულყოფილებაზე ჩვენთანაც ბევრს საუბრობენ დეპუტატებიც, პოლიტიკოსებიც, მეწარმეებიც.

როგორც ვიცი, კოდექსის სრულყოფისათვის პარლამენტში საკმაოდ სერიოზული მუშაობა მიმდინარეობს. ამავე დროს მივეცი თანხმობა ბატონ ლევან გაჩეჩილაძეს, რათა საქართველოს პრეზიდენტთან შეიქმნას ბიზნესმენთა და პოლიტიკოსთა არამრავალრიცხოვანი ჯგუფი, რომელიც რეალურად იმუშავებს საგადასახადო კოდექსის სრულყოფაზე. ასეთი თანხმობა მიღებულია, ჯგუფის წინასწარი მონახაზები უკვე არსებობს, ვფიქრობ, იქნება ათი-თხუთმეტკაციანი ჯგუფი, სადაც ბიზნესმენებთან იქნებიან მეცნიერებიც, რომლებიც საბაზრო ეკონომიკის თანამედროვე პროცესებს კარგად იცნობენ. ასე რომ, მუშაობა დაიწყო. საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან ერთად ძალიან სერიოზული ძალისხმევა დაგვჭირდება იმისათვის, რომ შევქმნათ ისეთი კანონმდებლობა, ისეთი საგადასახადო კოდექსი, რომელიც ხელს შეუწყობს ქვეყანაში მრეწველობის, სოფლის მეურნეობისა და საერთოდ, ეკონომიკის განვითარებას.

საინფორმაციო სააგენტო „იტარ ტასი“: გუშინ ანრი ჯერგენიამ განაცხადა, რომ ის ძალზე კმაყოფილია თქვენთან შეხვედრით. ბოლო ხანს ბატონი არძინბაც ძალიან გულთბილად საუბრობს თქვენს შესახებ და მოლაპარაკებების თაობაზე კმაყოფილებას გამოთქვამს. ამასთან დაკავშირებით, ხომ არ მზადდება რაიმე დოკუმენტზე ხელმოწერა, რომელიც აფხაზი სეპარატისტებისათვის რაღაცის სანაცვლოდ დათმობას ითვალისწინებს?

ედუარდ შევარდნაძე: როცა არძინბა ან ანრი ჯერგენია მე მაკრიტიკებენ, მიგაჩნიათ, რომ ეს ნორმალურია. გუშინდელი შეხვედრის შემდეგ შეიძლებოდა საუბარი ნორმალურ ატმოსფეროზე, რომელიც მომავალში უფლებას მოგვცემს, განვიხილოთ ლტოლვილებთან დაკავშირებული მტკივნეული საკითხები.

ჩემი მოღვაწეობის განმავლობაში არასოდეს წავსულვარ დათმობაზე, განსხვავებით კომპრომისისაგან, რომელიც ითვალისწინებს როგორც ერთი, ისე მეორე მხარის და საერთოდ, მრავალი სახელმწიფოს ინტერესებს.

რუსეთის ტელეკოპანია „ტვ 6“: პანკისის ხეობაში წითელი ჯვრის წარმომადგენელთა გატაცება ხომ არ შეიძლება მივიჩნიოთ პროვოკაციად. მომავალში ასეთ რთულ რაიონში გამგზავრებისას უცხოეთის წარმომადგენელებისათვის ხომ არ გამოიყოფა დაცვა?

ედუარდ შევარდნაძე: ისინი გაფრთხილებული იყვნენ, აქ გამგზავრებამდე სავალდებულო იყო, რომ პოლიცია საქმის კურსში ჩაეყენებინათ, მაგრამ მათ გაფრთხილება არ გაითვალისწინეს. მინდა ვურჩიო ყველას, ვინც ასეთი სასარგებლო საქმიანობით - ქველმოქმედებით არის დაკავებული, აუცილებელია, უშიშროების დამატებითი გარანტიების მისაღებად მივმართოთ პოლიციის რაიონულ განყოფილებას. ეს არა იმიტომ, რომ მოსახლეობას არ ვენდობით, არამედ ყოველგვარი უსიამოვნების გამოსარიცხად. იყო თუ არა ეს ფაქტი პროვოკაცია, მიმაჩნია, რომ მძევლის აყვანა ყველა შემთხვევაში პროვოკაციაა.

გაზეთი ახალი „თაობა“: რამდენადაც ჩვენთვის ცნობილია, ამ დღეებში ნიკო ლეკიშვილი ბათუმში იმყოფებოდა მიხეილ სააკაშვილისაგან განსხვავებით, ის უპრობლემოდ მიიღო ასლან აბაშიძემ. თუმცა ნიკო ლეკიშვილი ამ ვიზიტის შესახებ არაფერს ამბობს. რა კომენტარს გაუკეთებდით ამ ფაქტს?

ედუარდ შევარდნაძე: ბატონი ასლან აბაშიძის ნებაა, ვის როდის მიიღებს, როდის აქ ეს თავისუფალი დრო და როდის - არა. ის, რომ მას გაუჭიანურდა მოქალაქეთა კავშირის ფრაქციის მიღება, უცნაურობა არ გახლავთ, ფრაქციის წევრები დადიოდნენ ქალაქში, ბევრი რამ ნახეს, დაათვალიერეს, მათ შორის მოქალაქეთა კავშირის რეგიონული ორგანიზაციის წევრებსაც შეხვდნენ. იმუშავეს ღამის თერთმეტ საათამდე, შემდეგ შეხვდნენ ბატონ ასლანს და როგორც ვიცი, ორივე წყაროსაგან, ეს საუბარი საკმაოდ კარგად და კონსტრუქციულად წარიმართა. ბატონი ასლანი არის საქართველოს ერთი ნაწილის - აჭარის ლიდერი და მასთან შეხვედრა ყველა ადამიანს შეუძლია, იქნება ეს ჩემი მომხრე თუ მოწინააღმდეგე და არავითარი უცნაურობა ეს არ გახლავთ.

საქართვლოს პერეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 8 აგვისტო. - №213 (3614). - 1,3 გვ.

თორმეტ აგვისტოს საქართველო სიამაყით და მადლიერებით იხსენებს დიდ წინაპარს, ქართული რაინდული სულის ჭეშმარიტ გამოხატულებას, ცოტნე დადიანს.

ეს ის შემთხვევაა, როდესაც ისტორიული პიროვნების მისაბაძი მაგალითი მხოლოდ წიგნებს კი არ შემორჩა, არამედ ხალხის ცოცხალ მეხსიერებასაც, როგორც მუდმივი სიამაყისა და მიბაძვის მაგალითი, როგორც ქართული ხასიათის მკაფიო გამოვლენა.

ცოტნე დადიანი, საქართველოს წინაშე დიდად დამსახურებული გვარის ის საუკეთესო წარმომადგენელია, რომელიც მისმა ბედმა და საარაკო საქციელმა მხოლოდ სიყვარულით და თუნდაც სიამაყით გახსენებისათვის კი არ გამოარჩია, არამედ ყოველნაირად და ყოველწამიერად ჩვენს გვერდით, ჩვენსავე ძნელ ცხოვრებაში, მაგალითად არსებობისათვის.

თუ გინდა ჭეშმარიტი ქართველი იყო, ასეთი ამაღლებული და თავგანწირული გმირობით მარტო აღტაცება კი არ უნდა შეგეძლოს, არამედ მსგავსი საქციელის გამეორებაც.

დიდი წარსული ჩვენთვის მხოლოდ სიამაყისა და კეთილად გახსენების საგანი კი არაა და არც მხოლოდ აწყმოსა და მომავლის განმაპირობებელი მუდმივი სიდიადე, არამედ თავად ჩვენი, ქართველების ხასიათის განმსაზღვრელიცა და გამომხატველიც.

ესაა ის მთავარი, რაც მუდამ უნდა გვახსოვდეს და რის მიხედვითაც მუდამ უნდა ვიცხოვროთ.

ედუარდ შევარდნაძე.

ცოტნე დადიანის მაგალითი // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 12 აგვისტო. - №217 (3616). - 1 გვ.

მიმართვა

გადავწყვიტე, მოგმართოთ ამ მოკლე ბარათით. არცთუ ისე დიდი ხნის წინათ ვიყავი ხეობაში და ახლაც თვალწინ მიდგას ის შეხვედრა, რომელიც მე და ჩემს სტუმრებს მოუწყვეთ.

თქვენ კარგად გესმით მიზეზები თქვენი საქართველოში ჩამოსახლებისა. მას შემდეგ ვცხოვრობთ ერთად, როგორც მონათესავე ხალხები, ერთი ქვეყნის მოქალაქენი, ერთი ცის ქვეშ. ბევრი რამ კარგი გვიკეთებია, ბევრ განსაცდელსაც ერთად შევბრძოლებივართ. ამ ბოლო თვეებში რაც მოხდა, თქვენც კარგად იცით. საქართველომ შეასრულა თავისი მისია როგორც დამოუკიდებელმა სახელმწიფომ.

შემახურა და შემაძრწუნა ბოლო დღეების მოვლენებმა. არც საქართველო და არც მე, როგორც ქვეყნის პრეზიდენტი, ამის ღირსი არ ვართ. მე არ მინდა მივმართო რეპრესიულ ზომებს, სისხლი დაიღვრება, შედეგები მძიმე იქნება. მე ერთხელ კიდევ მივდივარ დათმობაზე, ჩვენი ძმობისა და მეგობრობის განმტკიცების მიზნით.

გთხოვთ, მიიღოთ ყველა ზომა, რათა მძევლები (წარმოგიდგენიათ, რომ ისინი ქალები არიან?) დროზე გაათავისუფლოთ. მე თქვენი სახელით შევპირდი მსოფლიოს პრობლემის მოგვარებას. იმედი მაქვს.

თქვენი ედუარდ შევარდნაძე.

ჩემო ქისტებო, საქართველოს სტუმრებო! // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 15 აგვისტო. - №220 (3621). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი
2000 წლის 14 აგვისტო

ტელეკომპანია „რტრ“: რას ითხოვდნენ პანკისის ხეობაში წითელი ჯვრის თანამშრომელთა გამტაცებლები, ვინ იყვნენ ისინი და შესრულდა თუ არა მათი მოთხოვნები?

ედუარდ შევარდნაძე: მიმდინარეობდა ჩვეულებრივი მოლაპარაკება, მუშაობდნენ შუამავლები, მათ შორის, ძირითადად ხეობაში მცხოვრები ავტორიტეტები. ამ მოლაპარაკების შედეგად და ჩემი აზრით, უმთავრესად ადგილობრივი მოსახლეობის გავლენით, მიღებულ იქნა ეს გონივრული და ჭკვიანური გადაწყვეტილება. ეს არის ყველაფერი, რაც შემიძლია გითხრათ. დანარჩენი შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და პროკურატურის საქმეა.

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, პროგრამა „მოამბე“: არსებობს მოსაზრება, თავის დროზე თავდაცვის სამინისტროს შეიარაღებული ძალები რომ არ შესულიყვნენ აფხაზეთში, ომს თავიდან ავიცილებდით. ეთანხმებით თუ არა ამ მოსაზრებას და უახლოეს მომავალში ხომ არ გაქვთ დაგეგმილი რაიმე ღონისძიება, თუნდაც, შეხვედრა არძინბასთან?

ედუარდ შევარდნაძე: რა თქმა უნდა, ომის თავიდან აცილება შესაძლებელი იყო - ის არ ყოფილა არც დაგეგმილი და არც ჩაფიქრებული. შემონახულია დოკუმენტები, მათ შორის, რუკები, ასევე, ჩემი გამოსვლა სახელმწიფო საბჭოს სხდომაზე, სადაც ითქვა, რომ აფხაზეთის ტერიტორიაზე მიმდინარეობს მაგისტრალების მასობრივი ძარცვა და ეს უნდა აღიკვეთოს, საქართველო ვალდებულია წესრიგი დაამყაროს რკინიგზაზე. ციფრიც კი მახსოვს - ერთი წლის განმავლობაში მაშინდელი 11 მილიარდი მანეთის ქონება დაიტაცეს. მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ გაიგზავნოს ჯარები წესრიგის დასამყარებლად. ამავე დროს, მინდა კიდევ ერთხელ გავიმეორო, რაც არაერთხელ მითქვამს - არავითარი სამხედრო დავალება მათ არ ჰქონიათ. ერთადერთი დავალება იყო ის, რომ გაეცილებინათ ვაგონები. ამავე დროს, დაგეგმილი იყო სამი პუნქტის შექმნა - ერთი სამტრედიაში და თითოც - სოხუმთან და ლესელიძესთან ახლოს, ოღონდ არადასახლებულ პუნქტებში. ძალიან კარგად მახსოვს ჩემი სიტყვები - ჯარებს დასახლებულ პუქტებში შესვლა ეკრძალებათ. ჩვენ, რომ მიზნად გვქონოდა ომი და სისხლისღვრა, რა თქმა უნდა ასეთი მითითება არ იქნებოდა არ იქნებოდა სამწუხაროდ, ეს მითითება არ შესრულდა, ალბათ, იმიტომ, რომ ქვეყანას მაშინ ჯარი პრაქტიკულად არ ჰყავდა, ის არ იყო ორგანიზებული, დისციპლინირებული. ასევე, ბევრი ცოდვა ადევთ კისერზე იმ ადამიანებს, რომლებმაც ეს მითითება არ შეასრულეს. ეს აქცია არ ნიშნავდა აფხაზეთის წინააღმდეგ ომის დაწყებას, მით უმეტეს, რომ არსებობდა წინასწარი შეთანხმება არძინბასთან - ერთად უნდა გაგვეხორციელებინა ეს ღონისძიება. სამწუხაროდ, ის პირები, რომლებიც უნდა ჩასულიყვნენ მასთან მოლაპარაკებაზე, არ ჩავიდნენ, ან ჩავიდნენ დაგვიანებით, მეორე-მესამე დღეს, როცა უკვე სისხლი დაიღვარა და ძალიან ძნელი იყო ყველაფრის შეჩერება. ამით დაიწყო ეს ყველაფერი და განვითარდა ასე ტრაგიკულად.

გაიმართება თუ არა არძინბასთან შეხვედრა? შეხვედრას აზრი აქვს იმ შემთხვევაში, თუ გვექნება კონკრეტული, თუნდაც მცირე შედეგი. ამის შესახებ ვუთხარით კიდეც ანრი ჯერგენიას, რომელიც ამას წინათ იმყოფებოდა თბილისში. ჩვენს შორის კარგი საუბარი გაიმართა. ისინიც მუშაობენ და ჩვენც იმაზე, თუ რა კონკრეტული შედეგის მიღება შეიძლება ასეთ ფონზე, როცა ყველაფერი ჯერ მზად არ არის.

აფხაზეთის რადიო: თქვენი მოღვაწეობის უმთავრესი პრიორიტეტი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაა. უნდა ვიგულისხმოთ თუ არა, რომ შესაძლებელია შეიცვალოს ხელისუფლების მიდგომა კონფლიქტის მოწესრიგებისადმი, უფრო ზუსტად, ის მეთოდები, რომლებსაც დღეს მიმართავს ხელისუფლება. მხედველობაში მაქვს კოფი ანანის ბოლოდროინდელი განცხადება.

ედუარდ შევარდნაძე: ჯერჯერობით, ალბათ, მოსალოდნელია შეიცვალოს მხოლოდ იმ ცვლილებების გათვალისწინებით, რომლებიც მოხდება საერთაშორისო პოლიტიკაში მე შემთხვევით არ მოვიტანე ციტატები კოფი ანანის განცხადებიდან. ეს ძალიან ყურადსაღები და საგულისხმო განცხადებებია და არა მგონია, რომ შემთხვევით იყოს გამოქვეყნებული, მით უმეტეს, რომ მისი ახლანდელი გამოსვლა წინ უძღვის საიუბილეო სესიას, რომელიც უნდა გაიმართოს სექტემბერში. დარწმუნებული ვარ, რომ იმ გამოსვლაშიც ის ამ პოზიციას გამოხატავს. ამგვარად, რამდენადაც შეიცვლება საერთაშორისო პოლიტიკა და საზოგადოებრიობის დამოკიდებულება ეთნოწმენდისა და ეთნოკონფლიქტებისადმი და ალბათ, აუცილებლად შეიცვლება გამკაცრების თვალსაზრისით, მოსალოდნელია სერიოზული ცვლილებები საქართველოს პოლიტიკაშიც.

სამაუწყებლო კომპანია „რუსთავი 2“: თქვენ განაცხადეთ, რომ ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის და ქონების მართვის მინისტრებს მთავრობის სხდომაზე გარკვეულ შეკითხვებზე მოუწევთ პასუხის გაცემა. ხომ არ დააკონკრეტებდით, რას გულისხმობდით?

ედუარდ შევარდნაძე: სახელმწიფოს აქვს თავისი საწარმოები და გარკვეული წილი ძალიან ბევრ პრივატიზებულ ორგანიზაციასა და საწარმოში. კანონი მიუთითებს, რომ სახელმწიფომ უნდა მიიღოს თავისი წილი იმ მოგებიდან, რასაც იღებენ ეს საწარმოები. ზოგი საწარმო გაკოტრებულია და ეს არ შეუძლია, ზოგიც გაკოტრების გზაზეა და მათ შესახებ უნდა მივიღოთ კანონი, ხოლო ის ორგანიზაციები, რომლებიც იღებენ მოგებას, ვალდებული არიან სათანადო წილი სახელმწიფოს მისცენ. მე არ მაქვს მხედველობაში ისეთი ორგანიზაციები, როგორიც არის რკინიგზა, რომელსაც ძალიან დიდი მოგება აქვს და 50 მილიონ ლარს იხდის სახელმწიფო ბიუჯეტში, ამავე დროს, იტოვებს იმ თანხებს, რომლებიც აუცილებელია რკინიგზის განვითარებისათვის. თქვენ იცით, რომ ეს იყო დანგრეული ორგანიზაცია, დღეს კი საქართველოს რკინიგზა კონკურენტუნარიანი დარგია და ერთ-ერთი მთავარი შემაერთებელი კვანძია ევროპასა და აზიას შორის. ის მთლიანად სახელმწიფოს დაუხმარებლად მუშაობს. აი, ამ საკითხებზე მოგვიხდება სერიოზული საუბარი მთავრობის სხდომაზე გავერკვიოთ, ვინ არ იხდის სწორად და რატომ ვერ მართავს ამ სერიოზულ პრობლემას ქონების მართვის სამინისტრო.

გაზეთი „თუთარჩელა“: ივნისში ზუგდიდში საკუთარ სახლში დაცხრილეს გალიდან ლტოლვილი ვახტანგ შონია. მეორე დღესვე ეს მკვლელობა რატომღაც ყაჩაღობად შეფასდა. ჟურნალისტთა ჯგუფი მაშინვე შეუდგა იმის შესწავლას, თუ როგორ და რა ვითარებაში მოკლეს შონია და აღმოვაჩინეთ ძალიან საინტერესო დეტალები იმის დასადასტურებლად, რომ ეს იყო შეკვეთილი მკვლელობა. ჩვენი მუშაობის შესახებ ცნობილია იმ ადამიანებისათვის, რომლებსაც სურთ ამ საქმის „ჩაფარცხვა“. ამიტომ გვინდა გთხოვოთ, რომ პირად კონტროლზე ავიყვანოთ ეს გამოძიება. ჩვენ პირადად თქვენ მოგაწვდით ჩვენს მიერ მოკვლეულ მასალებს. თქვენი კონტროლი გარკვეულ ძალებს არ მისცემთ საქმის გამრუდების საშუალებას, რაც უკვე დაწყებულია.

ედუარდ შევარდნაძე: მე გამოძიების არც უფლება მაქვს, არც დრო და არც საშუალება. გამომიგზავნეთ ეს მასალები. გპირდებით, რომ იქნება ჩემს კონტროლზე და ყოველ ორ დღეში შევამოწმებ, როგორ მიმდინარეობს გამოძიება.

პროგრამა „მოამბე“: ამ დილით გავრცელდა ინფორმაცია, რომ მეომრებმა, რომლებიც ციხეებში იხდიან სასჯელს, გამოაცხადეს ერთდღიანი გამაფრთხილებელი შიმშილობა და ითხოვენ თქვენი 20 აპრილის განკარგულების აღსრულებას. წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი 15 სექტემბრიდან მასობრივ აქციებს აპირებენ. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი?

ედუარდ შევარდნაძე: ამის შესახებ ინფორმაცია არ მაქვს. გავერკვევი და შემდეგ გიპასუხებთ.

„გაზეთი მენორა“: იასირ არაფატმა განაცხადა, რომ ცალმხრივად გამოაცხადებს პალესტინის სახელმწიფოს დამოუკიდებლობას და იერუსალიმს - მის დედაქალაქად. ძალიან საინტერესოა, რას ფიქრობს ედუარდ შევარდნაძე იმაზე, თუ როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები ახლო აღმოსავლეთში, თუ პალესტინის ავტონომიის ლიდერი ყურად არ იღებს საერთაშორისო საზოგადოებრიობის მოსაზრებებს?

ედუარდ შევარდნაძე: მე მგონია, ჯერჯერობით საქმე არ არის იქამდე მისული, რომ არავითარი პერსპექტივა არ ჩანდეს. არაფატის განცხადება იმის შესახებ, რომ იერუსალიმი პალესტინის დედაქალაქია, საკითხის გადაწყვეტას არ ნიშნავს. ეს უნდა გადაწყდეს მოლაპარაკების მაგიდასთან. მე გამახსენდა ბილ კლინტონის გამოსვლა იმის შესახებ, რომ ის არათუ არ იზიარებს განცხადებას, რომ იერუსალიმი პალესტინის დედაქალაქია, არამედ ამერიკის საელჩოც, რომელიც იქ არის განთავსებული, დარჩება იერუსალიმში. თავისთავად, როდესაც ასეთი სახელმწიფოა დაინტერესებული სისხლხორცეულად ამ პრობლემის მოგვარებით და შუამავლობს კიდეც ორ ქვეყანას შორის, არ მგონია, რომ რაიმე მოულოდნელი მოხდეს. ჯერჯერობით, თუ არ ვცდები, ეს ყველაფერი უფრო რიტორიკის დონეზეა.

ბულგარეთის ეროვნული ტელევიზია: როგორ მიმდინარეობს „ტრასეკას“ პროექტის განხორციელება და როგორ აფასებთ პროექტში სხვა სახელმწიფოებთან თანამშრომლობას?

ედუარდ შევარდნაძე: თქვენ იცით, რომ საქართველო დიდხანს ემზადებოდა „დიდი აბრეშუმის გზის“ აღორძინების პროექტისათვის. ახლა საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე იმყოფება ჩინეთში, სადაც კარგად ახსოვთ 1993 წელი, როცა მე გავუზიარე ეს იდეა. დღეს ეს უკვე პროექტი აღარ არის - ეს უკვე მოქმედი საკმაოდ ეფექტიანი სისტემაა, რომელშიც ოფიციალურად 14 სახელმწიფოა ჩართული. შექმნილია სპეციალური სამდივნო, რომლის ოფისი მდებარეობს ბაქოში. მდივნად საქართველოს წარმომადგენელია არჩეული. მიმდინარეობს დიდი მუშაობა მთელი ამ სისტემის განვითარებისათვის. ყველა სახელმწიფოსთან ძალიან კარგი ურთიერთობა გვაქვს, არავითარი გაუგებრობა და უთანხმოება ჩვენს შორის არ არსებობს. ერთადერთი ის არის, რომ გვაქვს ძალიან ბევრი იდეა იმ ყველაფერთან დაკავშირებით, რაც არსებობს მიწის ქვევით თუ კოსმოსში, ვგულისხმობ კოსმოსურ კომუნიკაციებს და მათი რეალიზაციისათვის არ გვაქვს საკმარისი ასიგნებები. ჩვენ, სახელმწიფოთა მეთაურები, ალბათ, ნიუ-იორკში აუცილებლად შევხვდებით და ვიმსჯელებთ, როგორ გამოვძებნოთ ფინანსირების წყაროები.

ტელეკომპანია „ნტვ“: როგორც ცნობილია, კომპანია „ჯორჯიან გლას ენდ მინერალ ვოთერსმა“ მოსკოვში აფეთქების დროს დაშავებული რამდენიმე ადამიანის ლიკანში მკურნალობა შესთავაზა მოსკოვის ხელისუფლებას. იქიდან გამომდინარე, რომ „ლიკანი“ სახელმწიფოს საკუთრებაა, ხომ არ ნიშნავს, რომ კერძო კომპანია და სახელმწიფო ერთობლივად განახორციელებენ ამ ჰუმანიტარულ აქციას?

ედუარდ შევარდნაძე: იმის შესაძლებლობა, რომ მივიღოთ 7-8 ადამიანი, რომლებსაც მართლაც მძიმე მდგომარეობა აქვთ, ჩვენი ბიუჯეტის ხარჯზე.

პროგრამა „ალიონი“: როგორც მოგეხსენებათ, პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კრიზისის შემსწავლელმა კომისიამ დასვა საკითხი კავშირგაბმულობის ყოფილი მინისტრის სერგო ესაკიას და რკინიგზის დეპარტამენტის ხელმძღვანელის აკაკი ჩხაიძის თანამდებობასთან შეუთავსებლობის შესახებ. რამდენიმე დღის წინათ, როდესაც ჩხაიძემ კომისიის სხდომა მიატოვა, კომისიამ მოგმართათ შესაბამისი ზომების მიღების თხოვნით. როგორია თქვენი კომენტარი პირველ დოკუმენტებთან და ბოლო დადგენილებასთან დაკავშირებით?

ედუარდ შევარდნაძე: სანამ დოკუმენტებს არ მივიღებ, ძალიან ძნელია რაიმე კომენტარი გავაკეთო, მე უკვე ვილაპარაკე რკინიგზის მიმართ წაყენებული ბრალდებების შესახებ. სხვათა შორის, თუ არ ვცდები, ეს წელიწადში რკინიგზის მეშვიდე თუ მერვე შემოწმებაა და რაიმე სერიოზული დარღვევები თითქოს არ იყო შენიშნული. რაც შეეხება მეორე საკითხს ბატონ ესაკიას შესახებ, აქაც ცალმხრივი ინფორმაციით არავითარი გადაწყვეტილების მიღება არ შემიძლია. კომიტეტის აზრი ჩემთვის სავალდებულო არ არის. ანგარიშგასაწევია, მაგრამ არა - სავალდებულო. მე დიდ პატივს ვსცემ დავით გამყრელიძეს, ვიცნობ დაახლოებით 7 წელიწადია და ვფიქრობ, რომ ის ერთ-ერთი წარმატებული ბიზნესმენია, მაგრამ რამდენად წარმატებული პარლამენტარია, ჯერჯერობით ვერ გეტყვით. ამას დრო სჭირდება დრო კი მეც მაქვს და მასაც.

„იტარ-ტასი“: თქვენ არაერთხელ აღგინიშნავთ, რომ აუცილებელია გაეროს რეფორმა. სექტემბერში თქვენ სიტყვით გამოხვალთ გაეროს გენერალურ ანსაბლეაზე. როგორ წარმოგიდგენიათ გაეროს რეფორმა და კერძოდ, რუსეთის როლი გაეროს საქმიანობაში?

ედუარდ შევარდნაძე: როდესაც გაეროს რეფორმების აუცილებლობაზე ვლაპარაკობდი, ვგულისხმობდი, უწინარეს ყოვლისა, უშიშროების საბჭოს გაფართოებას. ჯერ კიდევ 1992 წელს გამოვთქვი მოსაზრება, რომ საბჭოს წევრებად აერჩიათ გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა და იაპონია. შემდეგ ამ თემას აღარ დავბრუნებივარ, თუმცა ხშირად ვიმეორებდი ჩემს მოსაზრებას რეფორმის შესახებ. ახლა სხვადასხვა აზრი არსებობს. ახლა არ ვარ მზად პასუხისათვის, იმიტომ, რომ არ მაქვს ინფორმაცია როგორი არგუმენტები არსებობს. გერმანია და იაპონია ის სახელმწიფოებია, რომლებსაც გადამწყვეტი როლი ენიჭებათ თანამედროვე მსოფლიოში როგორც ეკონომიკური, ისე პოლიტიკური თვალსაზრისით, განსაკუთრებით, ეკონომიკურ-ფინანსურ საკითხებში. დღეისათვის კი სწორედ ფინანსური საკითხები წყვეტს თანამედროვე მსოფლიოში სტაბილურობის პრობლემას, მათ შორის, განსაკუთრებით, ისეთი ურთულესი პრობლემის დაძლევაში, როგორიც არის სიღატაკე. მილიონობით ადამიანი შიმშილობს, ამიტომ საჭიროა, რომ ასეთი ძლიერი სახელმწიფოები, რომლებსაც აქვთ შესაბამისი რესურსები, ჩაერთონ უშიშროების საბჭოში და გახდნენ სტაბილურობის გარანტები ცალკეულ რაგიონებსა და მთლიანად მსოფლიოში. რაც შეეხება რუსეთს, ის უშიშროების საბჭოს წევრია და ღირსეულად უკავია ეს ადგილი. მიმაჩნია, რომ აფხაზეთის საკითხთან დაკავშირებით თავის პოზიციაში გარკვეული კორექტივების შეტანის შემდეგ იგი შეძლებდა უფრო აქტიური და შესამჩნევი როლის შესრულებას უშიშროების საბჭოში. რუსეთის გარეშე უშიშროების საბჭო ვერც წარმომიდგენია.

„როიტერი“: უკვე მეოთხე შემთხვევა მოხდა როდესაც საქართველოში, მოიტაცეს უცხოური კომპანიის თანამშრომლები. როგორ გგონიათ, რამდენად ნეგატიურად იმოქმედებს ეს საქართველოს იმიჯზე.

ედუარდ შევარდნაძე: ყოველი ასეთი შემთხვევა იმოქმედებს ნებისმიერი ქვეყნის იმიჯზე. ერთადერთი, რის თქმაც შემიძლია, ის არის, რომ საქართველო არ არის გამონაკლისი და ასეთი ფაქტები დამახასიათებელია ძალიან ბევრი ქვეყნისათვის. ბუნებრივია, მათს ავტორიტეტზე ეს მოქმედებს, აფრთხობს ხალხს, მათ შორის, ტურისტებს, და ა.შ.

გუშინ იყო შემთხვევა სვანეთში - გერმანელ ტურისტთა ჯგუფი ბრუნდებოდა სამი მანქანით და ერთ-ერთ მანქანას ჩასაფრებულებმა ცეცხლი გაუხსნეს. საბედნიეროდ, წინა შემთხვევის გაკვეთილიდან გამომდინარე, პოლიცია მზად იყო. თითოეულ მანქანაში იყვნენ პოლიციელები, რომლებმაც საპასუხო ცეცხლი გახსნეს და ყველაფერი ნორმალურად დამთავრდა. რა თქმა უნდა, ეს ამბავი გახმაურდება გერმანიაში, სადაც არის უდიდესი ინტერესი საქართველოსადმი. სვანეთი არის მარგალიტი მსოფლიო ტურიზმისა და ალპინიზმისათვის, მთასვლელებისათვის. რატომ უნდა წამოსულიყო იაპონიიდან ასაკოვანი ხალხი სვანეთის სანახავად? იმიტომ, რომ ეს მართლაც ბუნების უნიკალური მოვლენაა. ასევეა გერმანიაში - იქ უდიდესი ინტერესია სვანეთის მიმართ. მე უნდა მივმართო სვანებს, ისევე, როგორც პანკისის ხეობელებს მივმართე. სვანების გარდა იქ წესრიგს ვერავინ დაამყარებს, დივიზიაც რომ შევიყვანოთ. სვანებმა უნდა გაიგონ, რომ ტურიზმი და მგზავრები, რომლებიც იქ შედიან ბუნების იმ სასწაულის გასაცნობად, არის სიმდიდრის წყარო. თუ იქ გზასაც გავიყვანთ და მასობრივი ტურიზმი განვითარდება, სვანეთი 2-3 წელიწადში აყვავდება. ამიტომ თვითონ უნდა მოინდომონ. ყველაზე უკეთ სვანებს შეუძლიათ მოუარონ თავიანთ კუთხეს. ჩვენ კი დავეხმარებით.

რაც შეეხება იმას, არის თუ არა მიწასთან გასწორებული საქართველოს ავტორიტეტი. არ არის ასე. თითოეულმა ამ ფაქტმა იმოქმედა, მაგრამ ამავე დროს არის სხვა რეზერვებიც. ჯერჯერობით ეს ყველაფერი მუშაობს და საქართველოს ავტორიტეტი და წონა მსოფლიოს მასშტაბით საკმაოდ მაღალია თუნდაც იმიტომ, რომ ჩვენ მძევალთა გათავისუფლების პრობლემა წარმატებულად და საკმაოდ მაღალპროფესიულ დონეზე გადავწყვიტეთ.

საქართველოს ავტორიტეტი და წონა მსოფლიო მასშტაბით საკმაოდ მაღალია // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 15 აგვისტო. - №220 (3621). - 1,3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
14 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას საქართველოში იმყოფებოდა ცნობილი პოლონელი ეკონომისტი ლეშეკ ბალცეროვიჩი. ბევრის აზრით, „პრეზიდენტის მთავარ ეკონომიკურ მრჩევლად“ მისი დანიშვნა საქართველოს რეფორმათა ახალი ეტაპის დაწყებას მოასწავებს. მით უმეტეს, რომ ეს მოვლენა დაემთხვა ახალი საპრეზიდენტო ვადის დასაწყისს. რამდენად მართებულად მიგაჩნიათ ეს მოსაზრება? გარდა ამისა, რაკი ეკონომიკურ თემას შევეხეთ, რას გამოჰყოფდით ამ თვალსაზრისით გასულ კვირას და, რაც ყველაზე მეტად აღელვებს საზოგადოებას, როგორია მეგობარი ქვეყნების გამოხმაურება თქვენს მიმართვაზე არნახულ გვალვასთან დაკავშირებით? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- რა თქმა უნდა, ლეშეკ ბალცეროვიჩის ჩამოსვლა საქართველოში შემთხვევითი ან სიმბოლური მოვლენა არ არის.

არც ის მოსაზრებაა საფუძველს მოკლებული, რომ უკვე მაის-ივნისიდან ჩვენ დავიწყეთ მუშაობა საპრეზიდენტო პროგრამის ერთ-ერთი უმთავრესი კარის დებულებათა განსახორციელებლად.

ეს გახლავთ „ეკონომიკისაკენ 180 გრადუსით შემობრუნება“. ეს დებულება თავისთავად გულისხმობს რეფორმათა გაღრმავებას და შემდგომ განვითარებას. ეს შემობრუნება კი რეფორმათა გაღრმავების ბაზაზე უნდა მოხდეს.

საერთოდ, რეფორმა, რასაკვირველია, სასრული პროცესი არ არის - ეკონომიკური სისტემის სრულყოფა თვით ყველაზე განვითარებულ ქვეყნებშიც კი პერმანენტულად გრძელდება. მაგრამ საქართველოში დაწყებულმა რეფორმამ მესამე ეტაპზე, როდესაც იგი შექმნილი დოვლათის სამართლიანი გადანაწილების ქმედითი სისტემით დაგვირგვინდება, ხელშესახები შედეგი უნდა მოგვცეს.

ამის ყველა წინაპირობა რეალურად არსებობს.

აქვე არ შემიძლია არ გამოვეხმაურო ამ ბოლო დროს ფრიად „რეკლამირებულ“ მოსაზრებებსა და დისკუსიებს, ეგრეთ წოდებული „რეფორმატორებისა და ანტირეფორმატორების“ შესახებ.

თანაც, კაცმა ვერ გაიგო, ჩვენს პირობებში რა განსხვავებაა მათ შორის. ან, ბოლოს და ბოლოს, ვინ არიან ეს „რეფორმატორები“ და ვინ არიან „ანტირეფორმატორები“.

ჯერჯერობით ვერ გავარკვიე, ამ მოსაზრებათა ავტორები პირადად მე რომელ კატეგორიას მიმაკუთვნებენ.

ეს ნახევრად ხუმრობით, თორემ, საქართველოში ვისაც ჭკუა მოეკითხება, ყველას ახსოვს, როგორ და როდის დაიწყო რეფორმა, - 1994 წელს, რამდენად ღრმა და კონცეპტუალურად უზრუნველყოფილი იყო იგი და მას ეწოდებოდა სახელმწიფოებრივი ანტიკრიზისული პროგრამა და სწორედ ეს იყო პირველი ნაბიჯი ნამდვილი რეფორმების გზაზე.

აღარაფერს ვამბობ ადრინდელ ეპოქასა და ბევრისათვის გამაოგნებლად გაბედულ სამოცდაათიანი წლების ეგრეთ წოდებულ „ექსპერიმენტებზე“, რაც სინამდვილეში რეფორმატორული გამოვლინება იყო და, ფაქტობრივად, სწორედ მაშინ ეყრებოდა, ელემენტარულად მაინც, რაღაც საფუძვლები საბაზრო ეკონომიკასა და ბევრ სხვა მოვლენას.

- იმდროინდელი საბჭოთა კავშირის ხელისუფლება ამას მაინცდამაინც დიდი აღფრთოვანებით არ ხვდებოდა და ამას სჭირდებოდა რაღაც, ასე ვთქვათ, კამუფლირება, რაღაც ექსპერიმენტის სახელის დარქმევა, რომ უფრო მძაფრი წინააღმდეგობა არ მოჰყოლოდა...

- მაშინ ამ ექსპერიმენტებს ეს სახელი სწორედ იმიტომ დავარქვით, რომ ბევრი რამისათვის გამართლება მოგვეძებნა.

საერთოდ, ხელოვნურად ნუ შევქმნით ისეთ წინააღმდეგობებს, რომელთაც არანაირი რეალური საფუძველი არ გააჩნიათ. მით უმეტეს, ერთბაშად ნუ მოვიშორებთ, ნუ ვაწყენინებთ იმათ, ვისაც ზოგიერთი, ასე ვთქვათ, „რეფორმატორს“ უწოდებს, ზოგიერთი - „კონსერვატორს“ და ასე შემდეგ.

ეგრეთ წოდებულ „კონსერვატორს“ შეიძლება ეთანხმებოდე ან არ ეთანხმებოდე, მაგრამ პატივი უნდა სცე, ვინაიდან, ხშირ შემთხვევაში, კონსერვატიულად განწყობილი ადამიანის სიფრთხილე, წინდახედულობა რეფორმათა ამა თუ იმ გამოვლინების მიმართ, სასარგებლოც არის ქვეყნისათვის და, საერთოდ, რეფორმატორული კურსისთვისაც.

არსებითი ხასიათისაა კითხვა: რამდენად მომწიფებულია ესა თუ ის პრობლემა, რამდენად მზად არის ქვეყანა და საზოგადოება ამა თუ იმ სისტემის რეფორმირებისათვის, რამდენად რადიკალური უნდა იყოს რეფორმა და ასე შემდეგ.

რეფორმა - რეფორმისათვის არ დაგვიწყია.

ვგულისხმობ საკუთარ ძალისხმევას და თანამოაზრეთა გუნდს, რომელიც აქტიურად მუშაობდა მთელი ამ წლების განმავლობაში.

რეფორმატორული კურსი უცვლელია და მას ალტერნატივა არა აქვს იმ თვალსაზრისით, რომ ჩვენი მიზანია ავაშენოთ ახალი, დემოკრატიული, თავისუფალი, ეკონომიკურად განვითარებული და სოციალურად სტაბილური ქართული სახელმწიფო.

ამდენად, „რეფორმატორულია“ ყველაფერი, რასაც მიზნისაკენ მივყავართ. ზოგ შემთხვევაში კი სიდინჯე და თავდაჭერილობა მიზანთან უფრო გვაახლოებს.

ლეშეკ ბალცეროვიჩის მოწვევაც ამ სიახლეთა გამოვლინებაა. ეს სრულებითაც არ ნიშნავს, თითქოს ჩვენ არ ვენდობოდეთ ქართველ ექსპერტებს, ქართველ სპეციალისტებს, მაგრამ ნურავის ეწყინება, თუ ყველას შევახსენებ ისეთ კატეგორიებს, როგორიც არის კვალიფიკაციის დონე, გამოცდილება, განვლილი გზა, საერთაშორისო ავტორიტეტი და სხვა. ყოველივე ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს. ბალცეროვიჩი მთელი მსოფლიოსათვის, ასე ვთქვათ, „ნიშანდობლივი“ ფიგურაა, რასაც ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ჩვენი ქვეყნისათვის, კერძოდ, საერთაშორისო საინვესტიციო ასპარეზზე ავტორიტეტისა და გავლენის ზრდის თვალსაზრისით.

გასათვალისწინებელია აგრეთვე, რომ ლეშეკ ბალცეროვიჩი წარმატებული ლიბერალური რეფორმისა და ეკონომიკის მეცნიერებაში შეტანილი წვლილისათვის დიდი ერჰარდის პრემიით არის დაჯილდოებული.

სწორედ ამ ფაქტორებს ვითვალისწინებდი, როდესაც პირადად ვთხოვე ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტს ბატონ ბილ კლინტონს, გადაეწყვიტა საქართველოს პრეზიდენტისათვის სწორედ ამ რანგის მრჩევლის დანიშვნის საკითხი. სათანადო გადაწყვეტილებამაც არ დააყოვნა. ასევე ოპერატიულად გადაწყდა ნავთობისა და გაზის საკითხებში სტრატეგიული მრჩევლის დანიშვნის საკითხიც. ამ ფუნქციას უმაღლესი კვალიფიკაციისა და უდიდესი გამოცდილების მქონე მოღვაწე, ბატონი ედვარდ ჩოუ შეასრულებს.

ვსარგებლობ შემთხვევით, და კიდევ ერთხელ მადლობას ვუხდი ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტს ამ დახმარებისათვის. მით უმეტეს, რომ მთელ ხარჯებს, ამ საკმაოდ მრავალრიცხოვანი რაზმის საქმიანობასთან დაკავშირებულ ხარჯებს ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობა გაიღებს.

ბუნებრივია, ბატონი ბალცეროვიჩი მუდმივად საქართველოში ვერ იმუშავებს. ამის არც არანაირი აუცილებლობაა, მაგრამ იგი შექმნის მაღალკვალიფიციურ ექსპერტთა ჯგუფს და გარკვეული პერიოდულობით თბილისში პირადად უხელმძღვანელებს სპეციალურ სამუშაო კონფერენციებსა და შეხვედრებს. არ გამოვრიცხავ მის მონაწილეობას მთავრობის სხდომებშიც.

გარდა ამისა, მას პირდაპირი კავშირი ექნება ჩემთან.

ლეშეკ ბალცეროვიჩის სიტყვას განსაკუთრებული წონა აქვს საერთაშორისო სავალუტო ფონდსა და სხვა საფინანსო ორგანიზაციებშიც.

ორივე სტრატეგიულ მრჩეველთან პირველივე შეხვედრებმა დამარწმუნა, რომ ჩვენ სავსებით სწორი და მიზანშეწონილი გადაწყვეტილება მივიღეთ. აქ არ არის ლაპარაკი „რეფორმათა ახალი კურსის შემუშავებაზე“, დაწყებული საქმის თავდაყირა დაყენებაზე.

ასეთი კურსი, როგორც მოგეხსენებათ, და როგორც ზემოთ ვთქვი, კოლეგებთან ერთად ექვსი წლის წინათ შევიმუშავეთ და თანამიმდევრულადაც ვახორციელებთ.

მაგრამ, მას შემდეგ მსოფლიოსა და ჩვენს სამშობლოშიც ბევრი რამ კარდინალურად შეიცვალა. ამიტომ აუცილებელი ხდება არა რეფორმათა შეჩერება (როგორც ზოგიერთს ეჩვენება თუ „ელანდება“), არამედ პირიქით - დაჩქარება, გაღრმავება და შემდგომი გონივრული განვითარება.

მე ასეთ გამოთქმასაც მოვიშველიებდი: „მეორე სუნთქვა“.

„მეორე სუნთქვა“ (როგორც სპორტსმენები იტყვიან ხოლმე) შეიძლება „გაეხსნას“ უბრალო ადამიანსაც, პრეზიდენტსაც და ქვეყანასაც - მხოლოდ რეფორმათა და გარდაქმნათა პროცესში.

გასაკეთებელი კი მართლაც ბევრია: უნდა დავძლიოთ კორუფცია ადმინისტრაციულ სისტემაში და წარმატებით დავასრულოთ სასამართლოს რეფორმირების პროცესი ისევე, როგორც, საგადასახადო სისტემის რეფორმა, და ამ რეფორმებმა ნაყოფი უნდა გამოიღოს. მთავარი ეს არის.

ძირეული ცვლილებანი და განახლება უახლოეს მომავალში იმ დარგებსაც შეეხება, რომელთაც ნაკლებად „ვაწუხებდით“ (თუ ასე ვიტყვით).

მათ შორისაა მეტალურგია, მანქანათმშენებლობის დიდი საწარმოები, ჩვენი პორტების ნავმისადგომები, კომუნიკაციები, ტრანსპორტი, ენერგეტიკა და სხვა.

აქვე ერთგვარი გულისტკივილით უნდა შევნიშნო, რომ ჯერ კიდევ სათანადოდ ვერ ვიყენებთ ქვეყანაში არსებულ რეზერვებს.

მაგალითად, ბიუჯეტის შევსების ერთ-ერთი უმდიდრესი წყარო შეიძლებოდა გამხდარიყო სახელმწიფო საკუთრებაში დარჩენილი საწარმოები ან სახელმწიფოს „წილი“ პრივატიზებულ საწარმოებში. სამწუხაროდ, ამ „წილიდან“ მიღებული შემოსავალი წელიწადში რაღაც 250 ათას ლარს არ აღემატება.

ეს ყოვლად დაუშვებელია! ამ მდგომარეობას უკვე ვეღარ შევეგუებით. ყველა კოლეგას პატივს ვცემ, მაგრამ, მაგალითად, ქონების მართვის მინისტრს მთავრობის მომავალ სხდომაზე მოუწევს გაგვცეს პასუხი მისთვის არცთუ იოლ კითხვებზე: რატომ არ დაადგა საშველი ამ პრობლემას, რატომ ვერ ვიყენებთ პოტენციალს მიუხედავად იმისა, რომ, როგორც გახსოვთ, მთავრობის სხდომამ ეს საკითხი რამდენჯერმე განიხილა და სათანადო გეგმაც შემუშავდა.

იმავე სხდომისათვის სერიოზულად უნდა მოემზადოს ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტროც.

დღევანდელ ინტერვიუში არ არის ლაპარაკი იმაზე, რომ საწარმოებმა, რომლებიც კარგად და გამართულად მუშაობენ, ეს მოგება თავის დარგში არ დააბანდონ. რა თქმა უნდა, ისინი სხვაგვარად ვერ განვითარდებიან. მაგალითად, რკინიგზა, რომელსაც საკმაოდ დიდი თანხა შეაქვს ბიუჯეტში. ვთქვათ, წელს 40-45 მილიონი ლარი იქნება შეტანილი ბიუჯეტში. ამას გარდა, მას აქვს მოგება და ეს მოგება აძლევს საშუალებას განავითაროს თავისი სისტემა, გახდეს კონკურენტუნარიანი და განავითაროს მთელი ინფრასტრუქტურა, მათ შორის, კულტურის, სპორტისა და სხვა ობიექტები. ამას ვერ ავუკრძალავთ და ჩვენც უნდა განვახორციელოთ სწორი პოლიტიკა. ასეთ ორგანიზაციებს უნდა ჰქონდეთ სტიმული, რომ მოგების დიდი ნაწილი, რა თქმა უნდა, დარჩებათ და თვითონვე გამოიყენებენ.

დღევანდელ ინტერვიუში იძულებული ვარ კიდევ ერთ ძალზე მგრძნობიარე თემას შევეხო. მიჭირს ამ საკითხზე საუბარი. შესანიშნავად მესმის, რომ აქ საქმე ადამიანის ბედს ეხება. მაგრამ, როგორც არაერთგზის მოგახსენეთ, არის ჟამი შეწყალებისა და არის ჟამი სიმკაცრის გამოჩენისა, როდესაც სხვა გზა აღარ ჩანს, ხოლო ხვეწნას, მუდარასა და შეგონებას შედეგი არ მოაქვს.

ბოლო დროს კორუფციის წინააღმდეგ დაწყებული ბრძოლის პროცესში ბევრი რამ მართლაც გაკეთდა. ათობითა და ასობით ძალიან დიდი მასშტაბის საქმეებია გამოტანილი მზის სინათლეზე.

სამართლიანობა მოითხოვს, აღინიშნოს შინაგან საქმეთა, უშიშროების მინისტრების დიდი ძალისხმევა, აგრეთვე, გენერალური პროკურორისა და, განსაკუთრებით, კონტროლის პალატის თავმჯდომარის საქმიანობა.

ბევრი დამნაშავე გამოვლინდა. შესაბამისმა ორგანოებმა ამხილეს და სამართალში მისცეს კონტრაბანდისტები, ფალსიფიკატორები, გამფლანგველები, მექრთამეები, სხვადასხვა რჯულისა და მასშტაბის სახელმწიფო ქონების თავხედურად მიმტაცებლები.

მაგრამ შემდეგ (მხედველობაში მაქვს პირველი დღეები, როცა სანქცია უნდა ფორმდებოდეს) ხდება ძალიან უცნაური რამ: სხვადასხვა ინსტანციის სასამართლოები იღებენ გადაწყვეტილებას ბრალდებულისათვის აღმკვეთი ღონისძიების შეცვლის შესახებ, და, ფაქტობრივად, სახელმწიფოს აღარა აქვს საშუალება გააგრძელოს მუშაობა იმ თანხების სრული ოდენობით გამოვლენისა და დაბრუნებისათვის, მათ რეალურად რომ მიიტაცეს. საწყისი მასალები კი, რომელთა საფუძველზეც არიან პასუხისგებაში მიცემული, მხოლოდ წვეთია ზღვაში ნაძარცვის მთელ მოცულობასთან შედარებით. ძალიან ძნელია შეედავო მოსამართლეს, მე არც ვედავები, მას აქვს ამის უფლება, ქვემოთ კიდევ შევეხები ამას, მაგრამ, როცა ეს მასობრივ ხასიათს იღებს, ეს ძალიან მძიმე მოვლენაა.

- გამოდის, რომ მთელი სამართალდამცავი სტრუქტურა სულ ტყუილუბრალოდ მუშაობს...

- დიახ, ყველაფერი წყალში იყრება.

არ მინდა დღეს კონკრეტული მაგალითები დავასახელო, მაგრამ ყველა შემთხვევაში სასამართლო, როგორც შემდგომ აგვიხსნეს, ხელმძღვანელობდა, ასე ვთქვათ, „ჰუმანური“ მოსაზრებებით.

კეთილი და პატიოსანი. არც ერთ ჩვენგანს არ უხარია ადამიანის დაპატიმრება, რაოდენ დამნაშავეც უნდა იყოს იგი. მით უმეტეს, ეს ხომ მხოლოდ მისი პიროვნული ტრაგედია არ არის. ეს ოჯახის ტრაგედიაცაა, მაგრამ ჩვენ, ბოლოს და ბოლოს, უნდა შევთანხმდეთ: ან ვებრძვით კორუფციას, ან ყველა განცხადება მორიგ დეკლარაციად დარჩება. კორუფციის აღმოფხვრა კი სიმკაცრის, ზოგჯერ (უკიდურესი სიმკაცრისაც კი) ულმობელი ზომების გარეშე შეუძლებელი იქნება.

თუ პრეზიდენტს და, კერძოდ, ყველა უწყებას - სამართალდამცავი იქნება თუ სასამართლო ხელისუფლება, ამ საკითხში საზოგადოების მხარდაჭერა არ ექნება, საქვეყნო ბრძოლის მოგება ძალიან გაგვიჭირდება. ვამბობ, მხოლოდ და მხოლოდ კანონის ფარგლებში.

მე ვთხოვ, ეს განსაკუთრებით იმათ გაითვალისწინონ, ვინც ბოლო დროს ხშირად იყენებს საზოგადოებრივ ტრიბუნას, რათა პრეზიდენტს უსაყვედუროს „უმოქმედობა კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლაში“.

ასე არ შეიძლება. ყველა მოთხოვნასა თუ საყვედურს, თან კონკრეტული, პრინციპული პოზიცია უნდა ახლდეს.

ზოგადად ლაპარაკი ადვილია, კონკრეტული ფაქტების წინააღმდეგ ბრძოლა კი უფრო რთული.

მე ვერ ვუკარნახებ სასამართლოს, რა უნდა გააკეთოს, როდის რა გადაწყვეტილება მიიღოს. ეს მთლიანად მისი პრეროგატივაა, იგი დამოუკიდებელი წარმონაქმნია, ასეა განსაზღვრული ჩვენი კონსტიტუციითა და ჩვენი კანონებით.

სამწუხაროდ, უნდა ვთქვა, იმას, რომ ამ ბოლო დროს ბატონი ლადო ჭანტურია ქვეყანაში არ იმყოფება, გარკვეული უარყოფითი შედეგი მოჰყვა.

ვფიქრობ, ბატონი ლადო დაბრუნებისთანავე ჩაიხედავს ამ საქმეებში. ამავე დროს საჭირო იქნება, უფრო აქტიურად ამოქმედდეს იუსტიციის საბჭო და სასამართლოს დისციპლინური კოლეგია, რომელიც უზენაეს სასამართლოში ფუნქციონირებს. მათ მომავალში ძალიან ბევრის გაკეთება შეუძლიათ და ამ სფეროში წესრიგის დამყარება არც ისე ძნელია.

და, ბოლოს, გვალვის შესახებ. უკვე უეჭველია, რომ წლევანდელმა ეკოლოგიურმა კატასტროფამ (სხვაგვარად ამას ვერ შევაფასებ), აუნაზღაურებელი ზარალი მიაყენა ქვეყნის სოფლის მეურნეობას.

დიდი შეღავათი ვერ იქნება, რომ საქართველო არ არის გამონაკლისი: ასეთივე მდგომარეობაა ყველა მეზობელ სახელმწიფოში. მაგალითად, ირანში. ნამდვილი ჰუმანიტარული კატასტროფაა, რადგან ორ-სამ მილიონამდე კაცი მოსავლის განადგურების შედეგად ულუკმაპუროდ დარჩა და ნამდვილი შიმშილობაა მთელ ქვეყანაში.

ყველას თანავუგრძნობთ, მაგრამ, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი სატკივარი გვტკივა.

მე უკვე მივმართე საგანგებო წერილით (თქვენ იცით ეს, ამას წინათ გამოვაცხადე) საფრანგეთის პრეზიდენტს ბატონ ჟაკ შირაკს, წელს საფრანგეთი თავმჯდომარეობს ევროკავშირს, აგრეთვე, თვით ევროკომისიის ხელმძღვანელს ბატონ რომანო პროდის, ისევ და ისევ ამერიკის შეერთებული შტატების ხელისუფლებას, მის პრეზიდენტს, გაეროს გენერალურ მდივანს კოფი ანანს და მრავალ სხვას, ვისაც კი ვიცნობ და ვისაც დახმარების გაწევა შეუძლია.

პირველი გამოხმაურება, ასე ვთქვათ, დამაიმედებელია: მაგალითად, ევროკავშირმა მიიღო გადაწყვეტილება, საგანგებოდ დაეხმაროს რუსეთს (რუსეთსაც კი დასჭირდა დახმარება, ისეთ მდგომარეობაში აღმოჩნდა), უკრაინას, საქართველოს, აზერბაიჯანსა და სომხეთს. ეს არ არის იმ ოდენობის დახმარება, რამდენიც გვჭირდება, მაგრამ პირველი ნაბიჯი გადაიდგა.

ძალიან დიდი მნიშვნელობა ექნება, რასაკვირველია, შიდა რესურსების მობილიზებასაც.

რას ვიზამთ, ასეთი ყოფილა ჩვენი ერის ბედი - მუდმივად უნდა ვებრძოლოთ სირთულეებს.

ასე იყო ისტორიულად. „ჭირსა შიგან“ ვიმაგრეთ და კვლავაც შეუპოვრად უნდა შევხვდეთ განსაცდელს. დღეს უკვე გვაქვს დამოუკიდებელი ქართული სახელმწიფო და მოვა დრო, როდესაც საქართველოს ბიუჯეტს ექნება სპეციალური ფონდი (წლიდან წლამდე ხელუხლებელი) ასეთი საგანგებო შემთხვევებისათვის. ახლა, სამწუხაროდ, ასეთი ფონდი არ გაგვაჩნია.

არც იმის დავიწყება შეიძლება, რაც წარსულში გაკეთდა სასიკეთო.

მაგალითად, ვალდებულად ვრაცხ თავს, მადლობა ვუთხრა კოლეგებს, რომლებთანაც ერთად სამოცდაათიან-ოთხმოციან წლებში დღედაღამ ვზრუნავდით, განსაკუთრებით, აღმოსავლეთ საქართველოში, ასევე დასავლეთშიც, უპირველესად, კახეთში, სარწყავი სისტემების - არხების შექმნისა და მოვლა-პატრონობისათვის. გული მოგიკვდება, ახლა რომ ნახავ, რა სისტემები დაიტაცეს, დაანგრიეს და დაარბიეს. ეს რომ შეგვენარჩუნებინა, ფაქტობრივად, კახეთში გვალვას როგორმე მოვერეოდით და დავძლევდით. ამიტომ საქართველოს მიწების მელიორაციისა და გასარწყავების შესახებ, მსოფლიო ბანკის პროგრამის შემუშავება და დაპროექტების პროცესი ყოველ მიზეზგარეშე უნდა დაჩქარდეს და რაც შეიძლება ეფექტიანად უნდა გამოვიყენოთ თითოეული დოლარი.

ისევ არცთუ იოლ დღევანდელობას ვუბრუნდები: უდიდესი მადლობა მინდა ვუთხრა ბატონ ბონდო ჯიქიას მხოლოდ ზარისათვის, მხოლოდ დარეკვისათვის.

მან დამირეკა ამას წინათ და მითხრა, რომ უდიდესი გაჭირვებისა და მრავალი სირთულის, აგრეთვე, მნიშვნელოვანი ზარალის მიუხედავად, სამეგრელო მზად არის, თუნდაც სიმბოლურად თავისი მოსავალი (ლაპარაკია სიმინდის მოსავალზე) უწილადოს კახეთს, ძირითადად, ეს სათესლე მასალაა, უწილადოს ჯავახეთს და სხვა რეგიონებს. თქვენ წარმოგიდგენიათ, რა მდგომარეობაა თვით სამეგრელოში, ამდენი ლტოლვილი, ამდენი გაჭირვებული ადამიანი და ისინი მაინც ფიქრობენ, რომ ცოტათი მაინც შეაშველონ ხელი სხვა რეგიონებს, რომლებსაც წელს უფრო გაუჭირდათ.

ამ ინიციატივით გამოდის სამეგრელო (მისთვის ჩვეული, მართლაც ღვთით მინიჭებული კეთილშობილებითა და მაღალი სულიერებით) იმ დროს, როდესაც თავად უამრავი სატკივარი აქვს.

მაქსიმალურად უნდა გამოვიყენოთ ჩვენი საერთაშორისო ავტორიტეტი და გავლენა, ჩვენი მეგობრების კეთილგანწყობა. დარწმუნებული ვარ, ერთ მუშტად შეკრული საქართველო (თუ ამას მოვახერხებთ) გაუმკლავდება ბუნების უსამართლობასა და სისასტიკეს.

რა თქმა უნდა, ამ დღეებში შეიქმნება სპეციალური სამთავრობო კომისია, რომელიც შეიმუშავებს საგანგებო ღონისძიებებს ეკოლოგიური კრიზისის დასაძლევად.

არც ერთ ოჯახს არ მივატოვებთ, ყველას დავეხმარებით შესაძლებლობის ფარგლებში, განსაკუთრებით, იმის გათვალისწინებით, რომ ჩვენი მეგობრები ჩვენთან არიან, და სწორედ ეს არის ქართული პოლიტიკის უდიდესი მონაპოვარი ამ წლების განმავლობაში. ალბათ, შემდგომ ვილაპარაკებ ამის შესახებ. საზრუნავი გაგვიჩნდება წყალსაცავებში წყლის ნაკლებლობის გამო. ბუნებრივია, ეს ენერგომომარაგებასაც დაეტყობა და აქ კიდევ საგანგებო ზომების მიღება იქნება საჭირო.

აქვე ვადასტურებ, რომ გრძელდება სასიკეთო ტენდენცია და განვითარება სამრეწველო სექტორში. საერთოდ ფართოვდება საგადასახადო ბაზა და საბიუჯეტო სტრუქტურებმაც თავიანთი მისია უნდა შეასრულონ. და, სხვათა შორის, ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტრომ ძალიან ბევრი სასიკეთო და სასარგებლო საქმე გააკეთა.

აგვისტო ტრადიციულად მძიმე თვეა, ძვირფასო მეგობრებო, მაგრამ დღევანდელ ვითარებაში მივმართავ საგანგებო დავალებითა და თხოვნით ბატონ მიხეილ ჩიკვილაძეს, ბატონ გიორგი გაჩეჩილაძეს, რა თქმა უნდა, უპირველეს ყოვლისა, მინისტრს მიხეილ მაჭავარიანს - ბატონ გიორგი არსენიშვილის ხელმძღვანელობით აუცილებლად შეასრულონ აგვისტოს დავალება. ამას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება სამომავლოდ.

ეს არის ამჟამად მათი „ბრძოლის ველი“ და პატრიოტული მოვალეობა-სიცოცხლის ფასადაც რომ დაუჯდეთ, ეს უნდა შეასრულონ.

- გასულ კვირას პანკისის ხეობაში დატყვევებული მძევლები გაათავისუფლეს, რაც, უდავოდ, ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო. მთელი ეს ოპერაცია ყოველგვარი გართულების გარეშე განხორციელდა. მძევალთა გათავისუფლებაში მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს სამართალდამცველებმა. თუმცა იქამდე იყო თქვენი წერილი, რომელიც ხეობის ყველა მოქალაქემ გულისხმიერებით აღიქვა...

- ეს ძალიან გახმაურებული ფაქტია და ამიტომ ღირს რამდენიმე სიტყვა ითქვას.

ამთავითვე დიდი მადლობა უნდა ვუთხრა ყველა უწყებას, რომლებიც ამ ძალზე რთულ პროცესში მონაწილეობდნენ.

უპირველეს ყოვლისა, უშიშროების სამინისტროს, შინაგან საქმეთა სამინისტროს, პროკურატურას და სხვებს.

საქართველოს დემოკრატიულ სახელმწიფოს ნამდვილად ჰყავს ცივილიზებული სპეცსამსახური, რომელსაც კანონის საფუძველზე, კონსტიტუციის ფარგლებში, მკაცრი საზოგადოებრივი კონტროლის პირობებში ძალუძს დაიცვას მოქალაქეთა და მთელი საზოგადოების კანონიერი ინტერესები. მით უმეტეს, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში საქმე ეხებოდა ქვეყნის ღირსებას.

საფრანგეთისა და იტალიის ელჩებმა (როგორც ცნობილია, სწორედ ამ ქვეყნების მოქალაქეები იყვნენ დატყვევებულნი) გადმომცეს თავიანთი სახელმწიფოების მეთაურთა წერილები - შესაბამისი თხოვნით, და, ვფიქრობ, საქართველომ პირნათლად შეასრულა თავისი მოვალეობა.

განსაკუთრებით უნდა აღვნიშნო და მადლობაც ვუთხრა ჩვენს თანამოძმეებს, თანამემამულეებს - პანკისის ხეობის მოსახლეობას, ქისტებსაც და სტუმრებსაც, ქარათველებსაც და ოსებსაც, ყველას, ვინც იქ ცხოვრობს, უწინარესად ვგულისხმობ ჩეჩენ ლტოლვილებსაც, რომლებმაც დიდი, ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა და შეგნება გამოავლინეს.

შეიძლება, ყველამ არ იცის, რომ მე პირადი წერილით მივმართე პანკისის ხეობის მოსახლეობას და ვთხოვე, დაგვხმარებოდნენ ამ ურთულესი პრობლემის გადაწყვეტაში.

როგორც მითხრეს, შემდგომ ეს წერილი გაუმრავლებიათ და ყველა ოჯახისათვის დაურიგებიათ. პასუხად, მთელი ხეობა, დიდი და პატარა, ქალი და კაცი ფეხზე დამდგარა.

სწორედ მათი და, აგრეთვე, შუამავალთა დახმარებით და მკაცრი მოთხოვნით წარმატებით დასრულდა მოლაპარაკება, რომელსაც ხელისუფლებასთან აწარმოებდნენ გამტაცებლები.

მძევლები გათავისუფლდნენ. თანაც აუცილებელი არ გახდა რაიმე სპეციალური ოპერაციის ჩატარება.

რომ არა მოსახლეობის თანადგომა, მისი მხარდაჭერა და ხალხის შესაძლო რისხვაც (რაც იგრძნეს იმათ, ვისაც უნდა ეგრძნო), იქნებ ვითარება კიდეც გართულებულიყო.

ამასთან დაკავშირებით მე კიდევ ერთხელ ვრწმუნდები, რომ აბსოლუტურად სწორი იყო ჩვენი გადაწყვეტილება გასული წლის ოქტომბერში, როდესაც უარი ვთქვით, გაგვეტარებინა საქართველოს ტერიტორიაზე უცხო ქვეყნის ჯარები.

როცა ასეთ გადაწყვეტილებას ვიღებდით, უწინარეს ყოვლისა, საკუთარი ეროვნული ინტერესების შესაბამისად ვმოქმედებდით, რათა თავიდან აგვეცილებინა საქართველოს ჩათრევა დიდ კავკასიურ ომში (და ეს სავსებით რეალური იყო), რომელიც, დარწმუნებული ვარ, მოიცავდა არა მხოლოდ და არა იმდენად პანკისის ხეობას, არამედ მთიანეთს სრულად და მთელ აღმოსავლეთ საქართველოსაც კი, უწინარესად, კახეთს.

ნურც იმას დავივიწყებთ, რომ კავკასიაში ყველაფერი ურთიერთდაკავშირებულია და ყოველ გადაწყვეტილებას, ყოველ ნაბიჯს, საერთო-კავკასიური (კერძოდ, ისტორიული) რეზონანსიც აქვს. ჩვენ, რუსეთის მეგობრებს, ძალიან გვინდა, რომ მალე, რაც შეიძლება მალე დამთავრდეს კონფლიქტი ჩეჩნეთში, რადგან საკუთარი გამოცდილებით ვიცით, აგერ უკვე რამდენიმე წელია, რას ნიშნავს კონფლიქტი საკუთარ ქვეყანაში, მხედველობაში მაქვს უწინარეს ყოვლისა, აფხაზეთი.

- რამდენიმე დღეში თქვენ გაემგზავრებით ყირიმში, სადაც უკრაინის პრეზიდენტის ლეონიდ კუჩმას ინიციატივით დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის მეთაურთა საბჭოს, ასე ვთქვათ, „არაფორმალურ“ სამიტში მიიღებთ მონაწილეობას. რა გეგმებით მიდის ჩვენი დელეგაცია ყირიმში?

- პრეზიდენტების შეხვედრა (ფორმალურია იგი თუ არაფორმალური, „ჰალსტუხებით“ იმართება თუ „უჰალსტუხოდ“) სინამდვილეში ყოველთვის საქმიანია და კონკრეტული პრობლემების გადაწყვეტას ისახავს მიზნად.

იალტაში ყოფნისას ვგეგმავთ რამდენიმე საქმიან შეხვედრას, კერძოდ, აუცილებლად პრეზიდენტ პუტინთან, აგრეთვე აზერბაიჯანისა და სომხეთის პრეზიდენტებთან და, რა თქმა უნდა, მასპინძელთან, უკრაინის პრეზიდენტთან ბატონ კუჩმასთან, ასევე, სხვა ჩემს კოლეგებთან, რომლებიც იალტაში ჩამოვლენ.

ვისაუბრებთ „ორმხრივად საინტერესო საკითხებზე“. ამჯერად ამ დიპლომატიური ფორმულირებით შემოვიფარგლები. თუმცა ვიტყვი: ერთ რამეზე აუცილებლად იქნება საუბარი. ახლა ყველა ქვეყანას გაუჭირდა, განსაკუთრებით, გვალვის გამო სათესლე მასალასთან დაკავშირებით და, მე ყოველ შემთხვევაში, შევიტან წინადადებას, რაღაც მცირე ფონდი მაინც შეიქმნას, რათა ცოტ-ცოტა დახმარება მაინც გაუწიონ თანამეგობრობის სახელმწიფოებმა გაჭირვებულ ქვეყნებს.

- დღეს 14 აგვისტოა. თქვენ წეღან აფხაზეთი ახსენეთ. რვა წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც აფხაზეთში სისხლისმღვრელი ომის თავიდან აცილება ვერ მოხერხდა...

- ძალიან მიჭირს ამ თემაზე საუბარი.

არათუ საათის, არამედ წუთის სიზუსტით მახსოვს ყველაფერი, რაც ხდებოდა და რაც იმ დღეებში მოხდა: ყოველი სიტყვა, ყოველი განცხადება, ყოველი სხდომა, რა თქმა უნდა, იმდროინდელი საზარელი ვითარების ფონზე. ისტორიის შეცვლა შეუძლებელია, მაგრამ მის მწარე გაკვეთილებზე უნდა ვისწავლოთ. ეს ეხება არა მარტო ქართულ მხარეს, არამედ აფხაზებსაც. ორმხრივი, რთული, მაგრამ აუცილებელი კომპრომისის გარეშე შეიძლება გაწყდეს ურთიერთნდობის ის ძაფიც, რომელიც განვლილ წლებში, ასე თუ ისე, შევქმენით. ეს კი ტრაგიკულ შედეგებს მოუტანს როგორც მთელ საქართველოს, ასევე აფხაზეთსაც. აღსანიშნავია ისიც, რომ ამ წლებში მოხდა უზარმაზარი ძვრა: მთელი მსოფლიოს საზოგადოებრიობა, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, აქტიურად გვიჭერს მხარს და საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის მომხრეა, რაც, უდავოდ, აფხაზთა საარსებო ინტერესებსაც შეესაბამება.

საქინფორმი.

„რეფორმატორული კურსი უცვლელია და მას ალტერნატივა არა აქვს იმ თვალსაზრისით, რომ ჩვენი მიზანია ავაშენოთ ახალი, დემოკრატიული, თავისუფალი, ეკონომიკურად განვითარებული და სოციალურად სტაბილური ქართული სახელმწიფო“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 14 აგვისტოს რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 15 აგვისტო. - №220 (3621). - 1,2 გვ.

კარგ მთქმელს ნამდვილად უნდა კარგი გამგონი, მაგრამ გამგონს უსათუოდ უნდა ჰქონდეს ყური, რომელიც „ერთში შეუშვი და მეორეში გამოუშვის“ ტრადიციით არ ექნება გახედნილი.

მე რომ მკითხოთ, ამ თვალსაზრისით, უწინარეს ყოვლისა, ნებისმიერი დარგის თავკაცად წამოყენებულ სახელმწიფო მოხელის კანდიდატურას შევამოწმებდი. დავანებოთ თავი იმას, რომ წინასწარ არც იმის ცოდნა გვაწყენდა, თუ როგორი პრინციპების ადამიანია შერჩეული კანდიდატად: კეთილდღეობის სურვილით თანამდებობას დახარბებული, თუ, პასუხისმგებლობით გაჟღენთილი ასაწევი ტვირთის წინასწარ კარგად ამწონ-დამწონი?

თუნდაც იმიტომ შევამოწმებდი, რომ უკვე უდავოა, ვიღაცას თანამდებობა ჯერ კიდევ საკუთარი კეთილდღეობის ბაზად მიაჩანია... მერე კი იმის აღიარება , რომ არ ივარგა, ჯიბე გაისქელა, შეჭამა, შეხრა თუ გაასხვისა, წახდენილ საქმეს არაფერს შველის...

არადა, ჰყვავის ის ქვეყანა, რომელშიც კარგ მთქმელს კარგი გამგონი ჰყავს. ეს კი ჩვენს წელთაღრიცხვამდე იცოდნენ ადამიანებმა.

რა ხდება დღეს? მიყურისძირებული რჩება საქართველოს პრეზიდენტის მიერ არა მარტო მთავრობის სხდომაზე გაცემული დავალებები, არამედ კონტროლზე აყვანილი, მისივე ბრძანებულებებით, განკარგულებებით, საოქმო გადაწყეტილებათა და რეზოლუციებით გათვალისწინებული საკითხები...

ამიტომაც იყო, წინა მთავრობის სხდომაზე რომ თქვა, სახელმწიფოს მეთაურმა:

ვისწავლოთ ერთმანეთის პატივისცემა. მე თქვენ უნდა მოგისმინოთ, ალბათ, მაგრამ არანაკლებ უნდა მომისმინოთ, ალბათ თქვენც და უნდა შეასრულოთ ის განკარგულება, რომელსაც იძლევა საქართველოს პრეზიდენტი.

ურთიერთპატივისცემას გაუსვა ხაზი ედუარდ შევარდნაძემ, რომელიც უსათუოდ არის პასუხისმგებლობის საფუძველი. პასუხისმგებლობის საზომი კი თითოეული ჩვენგანის საქმიანობის შედეგია. სად რა შედეგი გვაქვს ეს ქვეყანას კარგად ეტყობა...

ეს, როგორც ზემოთ ვთქვი, წინა სხდომაზე იყო, იმის წინ და კიდევ სხვა დროს საქართველოს პრეზიდენტმა ისიც თქვა, ხალხი ჩემგან რკინის ხელს მოითხოვსო... კიდევ ისიც, თუ საკითხი მომწიფდა, რა გინდ მწარე გადაწყვეტილებაც უნდა იყოს მისაღები, ხელი არ ამიკანკალდებაო... თუმცა ყველაფერ ამაზე წინ იგი ყველა სფეროში თავდადებულ, ხელებდაკაპიწებულ შრომასა და გამჭვირვალე, პატიოსან საქმიანობას მოითხოვდა.

ერთი სიტყვით, ამბობდა სახელმწიფოს თავკაცი და გამგონს უნდა გაეგონა...

მთავრობის გუშინდელ სხდომაზე კი საქართველოს პრეზიდენტმა მაგიდას უკვე მუშტი დაჰკრა და ეს ქონების მართვის მინისტრის მიხეილ უკლებას მიერ დღის წესრიგით გათვალისწინებული პირველი საკითხის „სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ აქციათა პაკეტების პრივატიზების შესახებ“ გამოტანას მოჰყვა.

მართალია, სახელმწიფოს მეთაურმა აღნიშნა, რომ არავითარი საფუძველი არა აქვს ეჭვი შეიტანოს მიხეილ უკლებას წესიერებასა და პატიოსნებაში, მაგრამ სამინისტროში დაბალი კვალიფიკაცია სახეზეა. ჩანს ვერ შეიკრა ისეთი კოლექტივი, რომელიც ქვეყანაში ისეთ ურთულეს პროცესს წარმართავდა, როგორიც სახელმწიფო ქონების განსახელმწიფოებრიობაა. ამის თქმის საფუძველს აძლევს ის, რომ ამ სფეროში არის ზოგიერთი აბსოლუტურად გაუმართლებელი წინადადებები, ოპერაციები, რამაც სერიოზული ზიანი მოუტანა სახელმწიფოს. ყოველ შემთხვევაში, არის ძალიან დიდი გაუგებრობა და ეს კერძოდ, მადნეულთან დაკავშირებულ პრობლემებს ეხება. მართალია, თვითონ მადნეული, სადაც სპილენძის კონცენტრანტს ვიღებთ, ამ ბოლო დროს შედარებით ნორმალურად ამუშავდა, მაგრამ მისი მომავალი საბოლოოდ ჯერ კიდევ არ არის გარკვეული, ამიტომაც ასეთი დიდი სიმდიდრის ასეთი ღიად დატოვება სწორად არ მიაჩნია სახელმწიფოს მეთაურს.

კიდევ უფრო დიდი გაუგებრობები კვარციტს დაუკავშირა ედუარდ შევარდნაძემ, რადგან ის, რაც მას რამდენჯერმე საკითხის ირგვლივ აქვს მოსმენილი, იმაზე მიუთითებს, რომ ქვეყანაში ამ პროცესს წესიერად არავინ არ მართავს, არადა არის სამინისტრო, რომელსაც თავისი ფუნქციები აქვს, ჰყავს ხელმძღვანელობა რომელმაც დამოუკიდებლად უნდა მიიღოს გადაწყვეტილებები. მთავრობაში კი მხოლოდ მაშინ უნდა შევიდეს, როცა ეს აუცილებელია, გარდაუვალია, განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანი საკითხებია, - ასე მიაჩნია საქართველოს პრეზიდენტს, რომლის დასკვნით ქონების მართვის სამინისტრო ჯერჯერობით ასე ვერ მუშაობს.

საქართველოს პრეზიდენტი ეჭვობს, რომ აქ არის „გლენკორთან“ დაკავშირებული სხვა ორგანიზაციები, ალბათ, ადგილობრივი კლანები, მაგრამ მიაჩნია, რომ ეს ყველაფერი უნდა ირკვეოდეს სამინისტროში, კოლეგებთან ერთად. შეიძლება ზოგიერთი რამ სამართალდამცავებთან ერთადაც. ერთი სიტყვით, საეჭვო საკითხები უნდა იყოს გარკვეული და ნათელი.

უნდა გითხრათ, რომ თუ კვარციტის საქმეს ვერ მივხედავთ, ჩემი მონაცემებით საკმაოდ დიდი ქონება ოქრო უკვე გატანილია ქვეყნიდან, განიავებულია და კიდევ უფრო უარესი პერსპექტივა გველოდება, არადა ეს იყო ჩვენი უდიდესი კაპიტალი, სამწუხაროდ, ამ კაპიტალს ისე ვერ მივუდექით, როგორც საჭირო იყო. ასე მკაცრად უსვამს ხაზს ამ სავალალო რეალობას საქართველოს პრეზიდენტი.

სახელმწიფოს მეთაურმა კვლავ გაიხსენა არაერთხელ ნათქვამი, რომ ხელისუფლებამ უნდა იცოდეს, ვინ რას აკეთებს, ვინ როგორ მუშაობს. მათ შორის ისინი, რომელთა მიმართ ჯერჯერობით პრეტენზია არ არის, ამიტომაც მან ასეთი წინადადება წამოაყენა კონტროლის პალატის თავმჯდომარემ შექმნას კომისია და მთავრობის თხოვნის შესაბამისად შეისწავლოს. როგორ დაიწყო მუშაობა ქონების მართვის სამინისტრომ, როგორ გაგრძელდა, როგორი პრაქტიკა დააგროვა სად არის ბოროტმოქმედების ნიშნები, თუ საჭირო იქნება, იგი უფლებამოსილებას მიმართონ სამართალდამცავ ორგანოებს, რათა სამინისტროს საქმიანობის ყველა ასპექტზე შეიქნას ნათელი წარმოდგენა.

მინდა გითხრათ, რომ ეს სამინისტრო გამონაკლისი არ იქნება. ჩვენ დავუბრუნდებით სხვა სამინისტროებს, ცალკეულ უწყებებს, ქალაქებს, რაიონებს. განსაკუთრებით, კორუფციასთან ბრძოლის თვალსაზრისით, რადგან ბოლომდე უნდა გავერკვეთ, რას აკეთებს თითოეული ჩვენგანი იმისათვის, რომ ამ სენისაგან განიკურნოს ქვეყანა მთავრობის წინაშე ყველა სათანადო ანგარიშით უნდა წარსდგეს, მაგრამ ამ ანგარიშს აუცილებლად წინ უნდა უძღოდეს კვალიფიციური, სერიოზული შემოწმება, სერიოზული ექსპერტიზა. შეიძლება არ არის ბოროტება, არის შეცდომა, მაგრამ არავინ არის დაზღვეული იმისაგან, რომ ასეთ დიდ საქმეებში, დიდი ობიექტების პრივატიზაციის დროს დაშვებული იყოს არა მარტო შეცდომები, არამედ ბოროტმოქმედებაც, - ასეთი იყო საქართველოს პრეზიდენტის შემაჯამებელი სიტყვის ბოლო ფრაზა, რომელმაც მეორე საკითხის, უმწეოთა სოციალური (ოჯახური) დახმარების შესახებ, განხილვის შემდეგაც კატეგორიულად განაცხადა, რომ ეს პენსიები, ღატაკი ოჯახებისადმი დახმარებები და სხვა, ისეთი სფეროებია, ტყუილად ნუ ვირწმუნებთ, რომ არავინ ეცდება ხელის მოთბობას. ამ ბოლო დროს ამგვარი მაგალითების მოწმე ზოგიერთ რაიონსა თუ ქალაქში უკვე გავხდით. გაიხსნა ისეთი საქმეები, რომლებზეც წარმოდგენა არ გვქონდა, ამიტომაც არ გამორიცხავს რომ ასეთი ოჯახების დახმარებასა და ბავშვთა დახმარებების საქმეშიც საავკაცოდ წასცდეს ვინმეს ხელი სახელმწიფო პოლიტიკის ამ ერთ-ერთ უმთავრეს სფეროში, მაქსიმალურ გამჭვირვალობას მოითხოვს საქართველოს პრეზიდენტი.

ედუარდ შევარდნაძე: ხელისუფლებამ უნდა იცოდეს, ვინ რას აკეთებს, ვინ როგორ მუშაობს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 17 აგვისტო. - №222 (3623). - 1,2 გვ.

ჩემო მეგობრებო, თუშებო, უნდა მაპატიოთ მოუცლელობის გამო მთაში ამოუსვლელობა. დამიჯერეთ, მთელი გულით და სულით თქვენს გვერდით ვარ, ყოველთვის განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ვანიჭებ ამ ულამაზეს კუთხეს და ხალხს, რადგან მწამს, მთის სიწმინდეს, სიდიადეს და სილამაზეს დიდი როლი მიუძღვის ჩემი ხალხის ისტორიული თავისთავადობის შენარჩუნებაში.

ახალი საქართველოს მშენებლობის გზაზე მთამ თავისი განსაკუთრებული სიტყვა უნდა თქვას. საამისოდ მას ტურიზმის განვითარების განსაკუთრებული პოტენციალი და, საერთოდ, ეკონომიკური თვალსაზრისით დიდი სიმდიდრე აქვს. მსოფლიომ უნდა ნახოს ეს ღვთის ბოძებული სილამაზე. მოვლა-პატრონობა სჭირდება მთას, და ჩვენც, მეგობარ სახელმწიფოებთან ერთად ვფიქრობთ სერიოზული პროექტების განხორციელებაზე. ამის ნათელი დადასტურებაა თუშეთის ეროვნული პარკის შექმნის იდეა, რომელიც სულ მალე რეალობად იქცევა. მწყემსის დღე და განსაკუთრებით გასული წელი, ჩემთვის თილისმასავითაა და მასზე ფიქრი ყოველთვის არაჩვეულებრივი სითბოთი მავსებს.

დებო, ძმებო და შვილებო, გჯეროდეთ უკეთესი მერმისის და, როგორც არაერთხელ, დღესაც ამაყად და მხნედ იდექით საქართველოს საკეთილდღეოდ.

დიდი სიყვარულით,

თქვენი ედუარდ შევარდნაძე.

მხნედ იდექით საქართველოს საკეთილდღეოდ! ; // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 17 აგვისტო. - №222 (3623). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
21 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას იალტაში გაიმართა დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის ქვეყნების პრეზიდენტების შეხვედრა. თქვენ იქ რამდენიმე შეხვედრა გქონდათ, შეხვდით რუსეთის პრეზიდენტს პუტინს, რომელთანაც ერთად განიხილეთ რუსეთთან დადებული იმ ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების ახალი დოკუმენტით შეცვლის საკითხი, რომლის რატიფიცირება რუსებმა ჯერჯერობით ვერ მოახდინეს. ამას გარდა, მოსალოდნელი იყო, რომ იალტაში განიხილავდნენ გვალვით დაზარალებული ქვეყნებისათვის დახმარების გაწევის საკითხსაც. რადგან რუსეთი ვახსენეთ, კიდევ ერთ თემასაც შევეხოთ: გასულ კვირას მთელი მსოფლიო ყურადღებით ადევნებდა თვალს ტრაგედიას, წყალქვეშა ნავს „კურსკს“ რომ შეემთხვა, სხვათა შორის, პარალელს ჩერნობილის აფეთქებასთან ავლებდნენ, თუმცა ჩერნობილის ტრაგედიას საკმაოდ დიდი დრო გვაშორებს... - ჟურნალისტ ნატო ონიანის თხოვნით, ამ თემებზე საუბრით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ:

- უწინარეს ყოვლისა, მთელი საქართველოსა და მთელი ჩვენი ხალხის სახელით კიდევ ერთხელ გამოვთქვამ ღრმა გულისტკივილს ბარენცის ზღვაში დატრიალებული ტრაგედიის გამო.

მაინც ვიტოვებთ იმედს და შევთხოვთ უფალს, რომ რუსი და უცხოელი სპეციალისტები შეძლებენ წყალქვეშა ნავის ეკიპაჟის თუნდაც ნაწილის გადარჩენას. იგი ხომ სრულიად ახალგაზრდა მეზღვაურებისაგან შედგება.

მე მქონდა საშუალება, იალტაში პრეზიდენტ პუტინთან შეხვედრისას გადამეცა მისთვის ჩვენი ხალხის გულისტკივილი და თანაგრძნობა.

ალბათ, ამ შემთხვევაში დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის ლიდერებმა მართლაც გამოავლინეს სოლიდარობა. ჩვენ ერთხმად ვთქვით უარი სამიტისათვის დაგეგმილ სხვადასხვა პროგრამაზე. მხედველობაში მაქვს ფოლკლორული ფესტივალის დასკვნითს კონცერტზე დასწრება, საგანგებო სხდომა და სხვა მრავალი, ვინაიდან ეს უადგილოდ მივიჩნიეთ იმ დროს, როდესაც ათეულობით ჭაბუკის სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრებოდა, ანდა უკვე განწირული იყვნენ.

იალტაში ჩვენ შევიკრიბეთ, რათა ერთმანეთისათვის გაგვეზიარებინა შეხედულებანი რამდენიმე მნიშვნელოვან საკითხზე, მათ შორის, გლობალიზაციის პრობლემებზე. გლობალიზაციის პრობლემა ერთ-ერთი მთავარი საკითხი იყო, რომელზეც გვინდოდა არაფორმალური მსჯელობა.

ამჯერად, სახელმწიფოს მეთაურთა საბჭომ დაამტკიცა მხოლოდ ერთი დოკუმენტი, რომლითაც გამოვხატეთ გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წესდებისა და ძირითადი პრინციპების მხარდაჭერა მომავალ საიუბილეო სესიასთან დაკავშირებით.

საქართველოს ინტერესებიდან გამომდინარე, იალტაში განსაკუთრებული ყურადღება დავუთმე ორმხრივ შეხვედრებს, რის საშუალებასაც დრო იძლეოდა.

რუსეთის პრეზიდენტთან საუბრისას განვიხილეთ ამ ქვეყნის სამხედრო ბაზებისა და სამხედრო ტექნიკის საქართველოდან გატანასთან დაკავშირებული საკითხები.

მე იქ კმაყოფილება გამოვთქვი იმის გამო, რომ ეს პროცესი ნორმალურად მიმდინარეობს და ამ ასპექტით რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობა უახლოვდება იმ მოდელს, იმ სტანდარტებს, დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის სხვა ქვეყნებთან რუსეთის ურთიერთობისათვის რომ არის დამახასიათებელი. მოგეხსენებათ, თითქმის არც ერთ ქვეყანაში არა აქვს რუსეთს სამხედრო ბაზები, მაგრამ ეს სრულებითაც არ უშლის ხელს თანამშრომლობის განვითარებას, კერძოდ, სამხედრო სფეროშიც.

კვლავაც მტკიცედ ვარ დარწმუნებული, რომ სამხედრო ბაზების გაუქმებისა და გატანის შედეგად დაიწყება სრულიად ახალი ეტაპი, შეიძლება ითქვას, ახალი ეპოქა ორ მეგობარ ხალხს შორის უფრო დიდი ურთიერთნდობისა და ერთმანეთის ინტერესების ორმხრივი გათვალისწინების საფუძველზე.

კვლავ გავიმეორე ჩემი წინადადება, რომ იმ წლების განმავლობაში, როდესაც რუსეთის სახელმწიფო სათათბირო, სამწუხაროდ, აჭიანურებდა „კეთილმეზობლობის, მეგობრობისა და თანამშრომლობის შესახებ“ დიდი ხელშეკრულების რატიფიცირებას, ამ ხელშეკრულების ზოგიერთი დებულება უკვე მოძველდა.

ექვსი წელი არც ისე მცირე ვადაა ცალმხრივად რატიფიცირებული და ცალმხრივად მოქმედი დოკუმენტისათვის.

ამიტომ, კოლეგას შევთავაზე, დავიწყოთ ფიქრი ახალ ყოვლისმომცველ ხელშეკრულებაზე, ესე იგი, დიდი ხელშეკრულების ახალ ვარიანტზე.

მე პრეზიდენტი პუტინი მოვიწვიე საქართველოში და, თუ იგი ეწვევა ჩვენს ქვეყანას, შეიძლება მოხდეს პარაფირება ახალი ხელშეკრულებისა, რომელიც ამჟამინდელ რეალიებს უფრო სრულად გაითვალისწინებს.

არ დაგიმალავთ, რომ საუბრისას გამოვხატე ჩემი უკიდურესი განცვიფრება იმ ძალზე უცნაური პოზიციის გამო, რუსეთის დელეგაციამ რომ დაიკავა უშიშროების საბჭოში აფხაზეთის სტატუსის განსაზღვრასთან დაკავშირებით ზოგადი სარეკომენდაციო პრინციპების ჩამოყალიბების დროს და ამ პრინციპების განხილვისას.

მაგრამ სრულიად მოულოდნელად, რუსეთის დელეგაციამ გაეროში (მხედველობაში მაქვს ამ ქვეყნის წარმომადგენლობა) ეს პროექტი, თუ შეიძლება ასე ითქვას, „ჩააგდო“.

პრეზიდენტი პუტინი თავადაც განცვიფრდა. მან იქვე დაავალა თანაშემწეს გაერკვია, რატომ არ დაუჭირა მხარი რუსეთის წარმომადგენლობამ პროექტს მაშინ, როდესაც (მისი თქმით), „რუსეთი ცნობს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას“ და არათუ ცნობს, არამედ დაინტერესებულიც არის, რაც შეიძლება მალე აღდგეს მეზობელი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობა.

იმავდროულად, ბატონი ვლადიმერ პუტინი არ არის წინააღმდეგი, რომ შემდგომში გაფართოვდეს სამშვიდობო ოპერაცია, იგულისხმება ახალი ქვეყნების ჩართვა ამ პროცესში. მაგალითად, ამჟამად აქტიური განხილვისა და გადაწყვეტის სტადიაშია უკრაინის სამშვიდობო კონტინგენტის გაგზავნა აფხაზეთში, რაზეც პრეზიდენტმა კუჩმამ, ფაქტობრივად, უკვე განაცხადა პრინციპული თანხმობა.

აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ, როგორც ყოველთვის, ძალზე საინტერესო და ნაყოფიერი იყო შეხვედრა უკრაინის პრეზიდენტთან. იგი კვლავინდებურად დიდი ინტერესით ეკიდება როგორც საბორნე გადასასვლელების, ასევე ოპტიკურ-ბოჭკოვანი სტრატეგიული წყალქვეშა მაგისტრალის პროექტს.

იგი სრულად არის ინფორმირებული საქართველოში ეკოლოგიური კატასტროფის თაობაზე და საკუთარი ინიციატივით განაცხადა, რომ უკრაინა გარკვეული ოდენობის სათესლე მასალას მოაწვდის საქართველოს. ყველაფერი იმაზე იქნება დამოკიდებული, თუ როგორ მოსავალს მოიწევს უკრაინა, და შეეცდება, მაქსიმალურად დაგვეხმაროს.

ასევე, ყაზახეთის პრეზიდენტმა ნურსულთან ნაზარბაევმა განაცხადა, რომ მზად არის დაეხმაროს საქართველოს სათესლე მასალით ან მარცვლეულით.

უნდა გითხრათ, რომ დღეს ჩვენ არა გვაქვს უფრო დიდი საზრუნავი, ვიდრე ეკოლოგიური კატასტროფის შედეგების დაძლევა. ამიტომ, ყველა ჩვენი საერთაშორისო კონტაქტი, ყოველგვარი ურთიერთობა ჩვენს მეგობრებთან, მეზობლებთან და სხვებთან და სხვებთან, იმასთან უნდა იყოს დაკავშირებული, რომ, რაც შეიძლება ნაკლები დანაკარგებით დავაღწიოთ თავი ამ ურთულეს და უძნელეს კრიზისს.

მე ისიც მინდა გითხრათ, რომ, როგორც ადრე ვთქვი, შემდგომ იმ ნათქვამს ზოგიერთი რამ კიდევ დაემატა, წერილი გავუგზავნე ევროკავშირის ხელმძღვანელობას, მის ახლანდელ თავმჯდომარეს ბატონ ჟაკ შირაკს და ვთხოვე, გაგვიწიონ განსაკუთრებული დახმარება. ასეთივე წერილები გავუგზავნე ევროპის თითქმის ყველა ქვეყნის პრეზიდენტებსა და პრემიერ-მინისტრებს, ასევე იაპონიის პრემიერ-მინისტრსაც.

დარწმუნებული ვარ, რომ ჩვენი მეგობრები გაითვალისწინებენ ჩვენს განსაკუთრებულ, საგანგებო მდგომარეობას და დახმარების ხელს გამოგვიწვდიან.

არანაკლებ მნიშვნელოვანია, რომ ყაზახეთის პრეზიდენტმა ნაზარბაევმა დაადასტურა თავისი ვალდებულება - ბაქო-თბილის-ჯეიჰანის მარშრუტით ყოველწლიურად გაატაროს მინიმუმ 20 მილიონი ტონა ნედლი ნავთობი. თანაც, ყაზახეთი მზად არის, 10 მილიონ ტონამდე გაზარდოს საქართველოს რკინიგზით გადატვირთული ნავთობის ოდენობა. ეს მით უმეტეს აქტუალურია მას შემდეგ, რაც ნავთობითა და გაზით ისედაც ფანტასტიკურად მდიდარ ყაზახეთში ახალი საბადოები აღმოაჩინეს. არც კი მიმაჩნია საჭიროდ იმის განმარტება, თუ რა მნიშვნელობა აქვს ამას საქართველოს სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურისა და ნავსადგურების განვითარებისათვის, ან საბიუჯეტო შემოსავლის თვალსაზრისით.

ამასთანავე, ყაზახეთი მზად არის, საქართველოს შავიზღვისპირეთში ახალი ტერმინალი ააშენოს, შექმნას შავ ზღვაზე საკუთარი ფლოტი და ასე შემდეგ. ყველაფერი ეს განსახილველია და ბევრი რამ მისასალმებელი.

ამასთან დაკავშირებით, კიდევ ერთხელ მინდა ხაზგასმით აღვნიშნო საქართველოს რკინიგზის მნიშვნელობა. რაც ჩვენ ამ 2-3 წელიწადში გავაკეთეთ, ამან მოგვცა საშუალება, რომ, ფაქტობრივად, ნულით დაწყებული რკინიგზა წელს გადაიტანს 12 მილიონამდე ტონა ნავთობს, თუ ამას დაემატება კიდევ 10 მილიონი ტონა ყაზახეთის ნავთობი, ასევე, აზერბაიჯანისა და თურქმენეთის ნავთობი, ეს იმას ნიშნავს, რომ რკინიგზიდან საქართველოს საბიუჯეტო შემოსავალი არათუ გაორმაგდება, არამედ გასამკეცდება და კიდევ უფრო მეტადაც გაიზრდება.

აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ჰეიდარ ალიევმა მიიღო გადაწყვეტილება საქართველოსათვის შესაძლო დახმარების გაწევის თაობაზე. უპირველესად, საქმე ეხება დიზელის საწვავს, ანუ აზერბაიჯანელი მეგობრები მზად არიან, როგორც ყოველთვის, ამჯერადაც გამოგვიწოდონ დახმარების ხელი.

ჰეიდარ ალიევთან აგრეთვე ვისაუბრეთ ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის პროექტის განხორციელების დაჩქარების აუცილებლობაზე. არ გამოვრიცხავ, რომ ნიუ-იორკში „ათასწლეულის სამიტის“ დროს კიდევ ერთხელ შევიკრიბებით (მხედველობაში მაქვს პროექტის მონაწილე ქვეყნები და მათი წარმომადგენლები) და საბოლოოდ დავაზუსტებთ მშენებლობის დაწყების ვადებს, ასევე სხვა საკითხებს.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში დაგეგმილია სუუამის წევრი ქვეყნების ექსპერტების, შესაძლოა, ლიდერთა შეხვედრაც. ამ ორგანიზაციას სერიოზული პოტენციალი აქვს, რასაც კვლავინდებურად ვითვალისწინებთ, უფრო მეტიც, ამჯერად შევთანხმდით ჩვენს კოლეგებთან, რომ მეტი ადგილი დავუთმოთ ჩვენს ქვეყნებს შორის თავისუფალი ვაჭრობის ზონის ორგანიზაციას.

სწორედ ამ კონტექსტით წარიმართა საუბარი მოლდოვის პრეზიდენტთან პეტრე ლუჩინსკისთან. ჩვენ მსგავსი პრობლემები გვაქვს, მათ შორის, სამშვიდობო ოპერაციებთან დაკავშირებით. ამდენად არ არის შემთხვევითი ორ ქვეყანას შორის პოზიციათა თანხვედრაც და ინტერესების ერთიანობაც.

ძალზე მნიშვნელოვანი იყო შეხვედრა სომხეთის პრეზიდენტთან ბატონ რობერტ ქოჩარიანთან. ამ ბოლო დროს ასეთი შეხვედრები უკვე ტრადიციად იქცა. აქვე უნდა შევნიშნო, რომ მე სპეციალური წერილით მივმართე ევროკავშირს (და ამ წერილს უკვე შეუერთდა უკრაინის პრეზიდენტი ბატონი ლეონიდ კუჩმაც) ყოველ შემთხვევაში, ასეთი ინიციატივა გამოვიჩინე და პირველმა მე გავგზავნე ბაქო-თბილისი-ფოთი-ბათუმისა და თბილისი-ერევნის საავტომობილო მაგისტრალების თანამედროვე სტანდარტების მოთხოვნათა შესაბამისად რეკონსტრუქციამშენებლობის თაობაზე. პირველი გამოხმაურება პოზიტიურია, რაც ამ პროექტის წარმატებით განხორციელების წინაპირობას ქმნის. თქვენ წარმოიდგინეთ, თუ ჩვენ შევძელით მსოფლიო სტანდარტების საავტომობილო მაგისტრალების მშენებლობა და ეს სამი ქვეყანა დიდი რაოდენობის საავტომობილო ტრანსპორტით დავუკავშირეთ ერთმანეთს და ევროპისა და ცენტრალური აზიის ქვეყნებს, ბუნებრივია, გაიზრდება ადამიანთა ნაკადი, გაიზრდება ტვირთბრუნვა და გაიზრდება ბიუჯეტის შემოსავალი.

და, ბოლოს, კიდევ ერთი უაღრესად სასარგებლო და საქართველოსათვის ხელსაყრელი პროექტის შესახებ: არ არის გამორიცხული, უახლოეს მომავალში სენსაციური ჟღერადობა შეიძინოს ახალმა გადაწყვეტილებებმა „დიდ გაზსადენთან“ დაკავშირებით. ჯერჯერობით დეტალებზე ლაპარაკი ნაადრევია, მაგრამ, როგორც ჩანს, თუ მარკ ტვენს დავესესხებით, „ხმები ტრანსკასპიური გაზსადენის პროექტის გარდაცვალების შესახებ გადაჭარბებული აღმოჩნდა“. ლაპარაკია კასპიის ზღვის ქვეშ გაზის მილების გაყვანაზე და შემდგომ თურქმენეთიდან საქართველოს გავლით, თურქეთისათვის მიწოდებაზე. ყოველ შემთხვევაში, ასეთი განცხადება თურქმენეთმა გააკეთა. ხვალ-ზეგ ბატონი გიორგი არსენიშვილი და ჩვენი საკმაოდ დიდი დელეგაცია აშხაბადში გაემგზავრებიან, და, დარწმუნებული ვარ, იქ ბევრ საინტერესო გადაწყვეტილებას მიიღებენ.

ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეებს შესანიშნავად ესმით, რა დატვირთვა აქვს ამ პროექტს - გაზსადენს, იმასთან ერთად, რასაც აზერბაიჯანი აპირებს შაჰ-დენიზის საბადოდან საქართველოს ენერგოსისტემის განვითარებისა და თურქმენეთისადმი ვალის პრობლემის გადაწყვეტის თვალსაზრისით. ჩვენი დელეგაცია ამ საკითხზე თურქმენეთში აუცილებლად ისაუბრებს.

- გასულ კვირას მთავრობის სხდომაზე თქვენ ქონების მართვის სამინისტროს საქმიანობა გააკრიტიკეთ და საერთოდ ისაუბრეთ ქონების მართვის სამინისტროს პრივატიზაციის პროცესში წარმოშობილ პრობლემათა შესახებ. თუმცა ჟურნალისტები კიდევ სხვა განცხადებებსაც ელოდნენ. უნდა ითქვას, რომ ამ მხრივ მთავრობის სხდომები ჟურნალისტების განსაკუთრებულ ინტერესს იწვევს მწვავე საკითხების განხილვის გამო...

- ესე იგი, „შებრაწულ“ ფაქტებზეა ლაპარაკი? სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს სწორ, მიზანშეწონილ გადაწყვეტილებებზე დიდწილად არის დამოკიდებული უდიდეს საწარმოთა ფუნქციონირება, იქ დასაქმებული უამრავი ადამიანის ბედი და ფინანსურად რთულ მდგომარეობაში მყოფი სახელმწიფოს შემოსავალიც, ანუ ბიუჯეტის შევსება. ამიტომ მიმაჩნია, რომ ამ სფეროში წარმოშობილ ყველა პრობლემას, რომელთაც სათანადო შეფასება უნდა მიეცეს და უნდა გაირკვეს - გამოწვეულია ეს პრობლემები ობიექტური ფაქტორებით, დაბალი კვალიფიკაციით თუ სხვა რაიმე მიზეზებით, მათ შორის, ანგარებით და სხვ.

მთავრობის სხდომამ იმსჯელა ამ საკითხებზე და სთხოვა კონტროლის პალატას, რომლის ახალმა თავმჯდომარემ და მისმა კოლეგებმა ძალიან აქტიურად დაიწყეს მუშაობა, საფუძვლიანად შეისწავლოს (საჭიროების შემთხვევაში სამართალდამცავი ორგანოების ჩართვით) განსაკუთრებით თვალშისაცემი წარუმატებელი პრივატიზაციის ობიექტების კანონიერება.

ხაზგასმით ვიტყვი, რომ ამ თემას არაფერი აქვს საერთო ზოგადად ქვეყანაში პრივატიზების შედეგების რევიზიასთან. თავისთავად ეს პროცესი უნდა განხორციელებულიყო.

რაკი მთავრობის სხდომას შევეხე, ვიმსჯელეთ, აგრეთვე, მინდა მიაქციოს ყურადღება რადიომსმენელმა, უმწეოთა სოციალური (ოჯახური) დახმარების ახალ პროგრამაზე, რომელიც ფულად დახმარებას ითვალისწინებს ყველაზე უმწეო მდგომარეობაში მყოფი ოჯახებისათვის. იგულისხმება შრომისუუნარო პენსიონერთა და დედ-მამით ობოლ ბავშვთა ოჯახები, რომელთაც არ ჰყავთ კანონით გათვალისწინებული მარჩენალი. ამჟამად საქართველოში, სტატისტიკური მონაცემებით, 48 600 ასეთი ოჯახია. ერთსულიან ოჯახზე დამატებითი დახმარების თანხა თვეში 20 ლარს შეადგენს, ანუ პენსიასთან ერთად 34 ლარს. ხოლო 2 და მეტსულიანი ოჯახებისათვის, პენსიასთან ერთად დახმარების თანხა 45-46 ლარის ფარგლებში იქნება ყოველთვიურად. რა თქმა უნდა, ეს მინიმალური თანხაა, ბევრი არ არის, მაგრამ იმას, რაც იყო, გაცილებით სჯობს, და ყველაზე დაუცველ ფენას რაღაც მცირე შეღავათს მაინც მივცემთ.

ამავე სხდომას თბილისის მერმა გააცნო ინფორმაცია დედაქალაქის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის რეფორმისა და მმართველობითი სისტემის ორგანიზაციული სრულყოფის შესახებ. მე მივესალმები ბატონ ვანო ზოდელავას ამ მოსაზრებებს, ამ პროექტის შემუშავებას, ვინაიდან მიმაჩნია, რომ თბილისის შემდგომი განვითარებისათვის ასეთი რეფორმის განხორციელება ნამდვილად აუცილებელია. მე შევპირდი კიდეც, რომ ძალიან აქტიურ მონაწილეობას მივიღებ მთელ ამ პროცესში როგორც მომზადების, ასევე განხილვის დროს.

ორიოდე სიტყვა ბიუჯეტის შემოსავლის შესახებ. საგადასახადო დეპარტამენტის მეშვეობით, წინასწარი მონაცემებით, წლის დამდეგიდან ბიუჯეტში სულ მობილიზებულია 275 მილიონი ლარი, რაც გასული წლის ანალოგიურ მაჩვენებელს 32 მილიონით აღემატება. კიდევ ერთხელ მივმართავ თხოვნით საგადასახადო შემოსავლების სამინისტროს, ამ წუთში ველაპარაკე ბატონ მიხეილ მაჭავარიანს. იგი ოპტიმისტურად არის განწყობილი და ვთხოვე, რომ არამც და არამც არ დაუშვას აგვისტოს გეგმის შეუსრულებლობა. მჯერა, რომ ამას ყველანი ერთად, ადგილობრივი ხელმძღვანელები და სამინისტრო შეძლებენ.

- მთავრობის სხდომაზე კიდევ ერთი განცხადება გაკეთდა, ვგულისხმობ თქვენს განცხადებას სათამაშო ბიზნესთან დაკავშირებით, განცხადებას, რომელიც პრესამ სკანდალურად მონათლა...

- ეს ძალიან მწვავე თემა გახდა, მე ვუსმენდი რადიო და ტელეპროგრამებს და ვხედავ, რომ ჩვენი საზოგადოების ერთი ნაწილი, მცირე ნაწილი პირდაპირ ყალყზე დგას, როგორც იტყვიან, და ახლა შევეცდები განვმარტო: როდესაც გამოვაქვეყნე განცხადება კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ, ხაზგასმით აღვნიშნე და ყველა გავაფრთხილე: კორუფციის აღმოფხვრა შეუძლებელია მტკივნეულ ღონისძიებათა გარეშე.

კაზინოები, ბანქო, რულეტი და ასე შემდეგ, თითქმის მთელ მსოფლიოში აღიარებულია, ეგრეთ წოდებული, არალეგალური თუ „შავი ფულის“ გაკეთილშობილების, „გარეცხვის“ ყველაზე ხელსაყრელ საშუალებად, განსაკუთრებით იმ სახელმწიფოებში, სადაც არა აქვთ საშუალება, ყველა ეს ობიექტი ისე გააკონტროლონ, როგორც საჭიროა. სხვათა შორის, ერთ-ერთმა ორატორმა ბრძანა ერთ-ერთ ტელეპროგრამაში, საქართველოში ფული არ არის და როგორ უნდა „გაირეცხოსო“. და არ ითვალისწინებენ, რომ „შავი ფულის გარეცხვა“ ხდება სწორედ განვითარებადს ქვეყნებში, ისეთ სახელმწიფოებში, როგორიც საქართველო და ზოგიერთი სხვა ქვეყანაა.

ამიტომ კაზინოების გაუქმება საქართველოში დროის მოთხოვნაა. უკეთესი იქნებოდა, თავის დროზე საერთოდ არ დავთანხმებულიყავით მათს გახსნას. თურქეთმა და აზერბაიჯანმა ეს ნაბიჯი კარგა ხნის წინათ გადადგეს და ამას წინათ უკვე ვთქვი ეს. ამის შემდეგ საქართველო უკანონო ფინანსური ოპერაციების ასპარეზად იქცა და ზოგიერთებმა (პენსიონერებსა და, რა თქმა უნდა, სოციალურად გაჭირვებულებს არ ვგულისხმობ) გვარიანადაც მოითბეს ხელი. ბიუჯეტმა კი მხოლოდ დაკარგა. ზოგიერთი, საკმაოდ შეძლებული კაცი კიდეც გაკოტრდა.

სწორედ კაზინოებში ტრიალებს, სხვა მრავალ ცოდვასთან ერთად, უკანონოდ ნაშოვნი, მათ შორის ნაძარცვი და კორუმპირებულთა მიერ ქრთამად აღებული ფული.

ჩემმა გამოსვლამ ბევრი, როგორც იტყვიან, შეაძრწუნა: არიქა, ქვეყანა მომგებიან საქმეს კარგავსო. მაგრამ ამ ლოგიკით (თუ მხოლოდ შემოსავალს ვიგულისხმებთ) სხვა, უფრო მომგებიან დაწესებულებათა დაკანონებაც შეიძლება მოითხოვონ. ამას ჩვენ არ ავყვებით და არც გავაკეთებთ. მგონი მიმიხვდით, რაზეა ლაპარაკი.

ასე აბსურდამდე მივალთ.

ან, კიდევ, გვემუქრებიან, რომ კაზინოები სარდაფებში, მიწისქვეშეთში გადაინაცვლებენ. მაგრამ სამართლისა და კანონის დამცავი ორგანოები სწორედ იმისათვის არსებობს, რომ უკანონობა აღიკვეთოს.

ახლა, სხვა არგუმენტები რომ ამოწურეს, ზოგიერთები იმასაც აცხადებენ, თურმე საქართველოში „შავი ფულის“ მასა საერთოდ არ არსებობს.

არადა, სწორედ ეს ხალხი ყვირის ყველაზე მეტს „ტოტალურ კორუფციაზე“ და ამასთან ავიწყდებათ, რომ კორუფციას თან სდევს არალეგალური, იგივე „შავი ფულის“ მასა.

ამ პრობლემას კიდევ ერთი ასპექტი აქვს: საქართველო პრაქტიკულად უკვე გადაიქცა მნიშვნელოვან სატრანზიტო სახელმწიფოდ. მომავალში ეს ფუნქცია კიდევ უფრო მასშტაბური გახდება. ბუნებრივია, ბევრ სიკეთესთან ერთად ეს მოვლენა ზოგიერთ თავსატეხსაც გაგვიჩენს. „დიდ ტრანზიტს“ მოჰყვება ადამიანთა დიდი ნაკადები, რასაც თან ახლავს ყალბი ფულის (თუ შავი ფულის), ნარკოტიკებისა და იარაღის რეალიზაციის შედეგად მოხვეჭილი თანხების ლეგალიზაციის მსურველთა შემოღწევა ქვეყანაში. მათ იმედი აქვთ, რომ საქართველოს სახელმწიფო საკმაოდ მტკიცე და მძლავრი არ არის იმისათვის, რომ ამ ნაკადს გაუმკლავდეს. ამიტომ, ამთავითვე უნდა ვიფიქროთ ამ მოსალოდნელ დიდ მოვლენაზე.

ამდენად, ახალი ეპოქის გამოწვევათა პასუხად ყოველმხრივ უნდა ვიყოთ მზად. სხვა მრავალ ღონისძიებათა შორის ვგულისხმობ ჩემს წინადადებებსაც, კონკრეტულად, კაზინოების თაობაზე.

აქვე დავაზუსტებ: არავინ ებრძვის საქართველოში ლატარიებს, სხვა სახეობათა სათამაშო ბიზნესს, რომელთა შემოსავალი უნდა მოხმარდეს ქართული სპორტის, ხელოვნების, ტელევიზიის განვითარებას, წიგნების გამოცემას, ისევე, როგორც ბევრ ქვეყანაში ხდება ეს და, სხვათა შორის, ამ საკითხს უკვე რამდენიმე წელია ძალიან აქტიურად აყენებენ, განსაკუთრებით, ჩვენი სპორტსმენები.

რაც შეეხება შემოსავალს, ქვეყანა ბევრს არაფერს დაკარგავს. კაზინოებიდან ბიუჯეტში შემოსული გადასახადები ისედაც სიმბოლური იყო.

ამავე დროს, სასურველია, ეს პროცესი რაც შეიძლება ნაკლებ მტკივნეულად წარიმართოს და მე ვთხოვ რადიომსმენელს, მიაქციოს ყურადღება ამ აზრს.

ყველა მეპატრონეს უნდა მიეცეს დრო შესაბამისი შენობის, ნაგებობისა თუ სათავსოს, ასე ვთქვათ, პროფილის შესაცვლელად.

კაზინოების ნაცვლად შეიძლება შეიქმნას სხვა დაწესებულებები, მაგალითად, მაღაზიები, რესტორნები, კაფეები, სპორტული დარბაზები ან სხვა, - რაც ნებავთ. შესაძლოა, ვიფიქროთ ამ ახალი საწარმოებისათვის დროებითს საგადასახადო შეღავათებზეც, მიზნობრივ მიკროკრედიტებზე უმთავრესად იმისათვის, რომ დაუსაქმებელი არავინ დარჩეს.

ასე რომ, ჩემი გადაწყვეტილება საბოლოოა. იგი ეფუძნება (ყოველ შემთხვევაში, ჩემთვის) არა ემოციას, არამედ რაციონალურ გათვლას. ამიტომ, როგორი წინააღმდეგობაც უნდა შემხვდეს, მე ამ წინადადებას საკანონმდებლო ინიციატივის სახით შევიტან პარლამენტში და ვიბრძოლებ კიდეც სათანადო საკანონმდებლო ბაზის შესაქმნელად.

დარწმუნებული ვარ, საქართველოს გულშემატკივარნი მხარს დამიჭერენ.

- ამ ბოლო ხანს ძალიან დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია უმრავლესობის ლიდერის პოსტიდან ნიკო ლეკიშვილის შესაძლო გადადგომის შესახებ გაკეთებულმა განცხადებამ... როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი?

- ამ საკითხში გარკვევა აუცილებელი იყო და კარგია, რომ ეს შეკითხვა დამისვით.

სხვათა შორის, ბატონმა ნიკომ თავისი მოსაზრება არა დაბეჯითებით, არამედ საკმაოდ ფრთხილი ფორმულირებით გამოხატა (როგორც ეს მისთვის ჩვეულია), ვინაიდან ეს საკითხი მას ჩემთან არ შეუთანხმებია.

ჩემი აზრით, ნიკო ლეკიშვილის წასვლა ამ თანამდებობიდან - საპარლამენტო უმრავლესობის ლიდერის პოსტიდან, შეცდომა იქნებოდა.

მიმაჩნია, რომ, ისეთი თვისებების, ბუნებისა და გამოცდილების ლიდერი, როგორიც ბატონი ნიკო ლეკიშვილია, აუცილებლად სჭირდება უმრავლესობას, ისევე, როგორც სხვა პარტიებთან ურთიერთობის საკითხებში და ასე შემდეგ, რაც ძალიან კარგად გამოსდის ბატონ ნიკოს.

მე კოლეგიურად და მეგობრულად, ვურჩევ მას, ნუ აჩქარდება და განაგრძოს თავისი საქმიანობა უმრავლესობის ლიდერის პოსტზე. მით უმეტეს, რომ ამ დღეებში პარლამენტი განაახლებს მუშაობას.

- კიდევ ერთი თემა: რას ნიშნავს ლევან გაჩეჩილაძის შეყვანა პრეზიდენტის ეკონომიკური საბჭოს შემადგენლობაში? სხვათა შორის, ამ თემაზე რაღაც სხვა მომენტებთან ერთად, ისევ ალაპარაკდნენ პრეზიდენტის საკადრო პოლიტიკისათვის ჩვეულებრივ, ეგრეთ წოდებულ, „დაბალანსების“ პოლიტიკაზე, რაც ერთ-ერთ ბრალდებადაც წაუყენეს საქართველოს პრეზიდენტს...

- სხვათა შორის, მე არ მეგონა, თუ ამ საბჭოში, რომელიც ჩემთან შეიქმნა, ბატონი ლევანის შეყვანა ვინმეს გაუკვირდებოდა. ეს წარმატებული ბიზნესმენია, მოაზროვნე კაცია. ძალიან გაბედულად მოქმედებს და სასარგებლო საქმის გაკეთება შეუძლია. რა ვუყოთ, რომ რაღაც განცხადებას მოაწერა ხელი და სხვა ჯგუფში აღმოჩნდა, ეს ჩემთვის არაფერს ნიშნავს.

რაც შეეხება იმას, რომ შევარდნაძე ახორციელებს „დაბალანსების პოლიტიკას“, ეს ყველა გაზეთშია როგორც, ასე ვთქვათ, სერიოზული შენიშვნა ჩემს მიმართ.

ამ „მძიმე ბრალდებას“ მე, ჩემი მხრივ, კიდევ ერთს დავუმატებ: ხშირად ამბობენ ხოლმე, რომ აი, შევარდნაძე ფლობს „ძალაუფლებისა და ხელისუფლების ტექნოლოგიას“. აქ, თითქოს, მართლაც რაიმე დაუშვებელი იყოს. არადა, ეს, ეგრეთ წოდებული, „ტექნოლოგია“ სხვა არაფერია, თუ არა იგივე პოლიტიკის ხელოვნება.

ვაი იმ პოლიტიკოსს (და ვაი იმ ქვეყანას), რომელიც ამ ხელოვნებას არ ფლობს: თავსაც დაიღუპავს და ქვეყანასაც.

რაც შეეხება „დაბალანსებას“.

ეს ცნება მე მესმის (ამას ჩემი ახალგაზრდა კოლეგების, ჟურნალისტების საყურადღებოდ ვლაპარაკობ, ხშირად ამბობენ ხოლმე - აი, შევარდნაძემ ისევ „დაბალანსების პოლიტიკას“ მიმართაო), როგორც დემოკრატიულ, პლურალისტურ ქვეყანაში მრავალპარტიული სისტემის პირობებში, სხვადასხვა პოლიტიკურ ძალებთან დიალოგისა და კომპრომისების ხელოვნება, რაც დემოკრატიული ქვეყნისათვის სავსებით ბუნებრივია. გაიხსენეთ, მაგალითად, ბატონი კლინტონი, რომელიც წარმოადგენს „დემოკრატებს“. კონგრესში მას უმრავლესობა არ ჰყოლია და არ ჰყავს. მან მიიღო გადაწყვეტილება, რომ თავდაცვის მინისტრად (ეს სამინისტრო კი ნახევარი სახელმწიფოა) რესპუბლიკელი ბატონი კოუენი დაენიშნა. ეს არ არის „ბალანსირების პოლიტიკა“? და ეს განა მარტო ამერიკისათვის ან მარტო საქართველოსათვის არის დამახასიათებელი? ამგვარი „დაბალანსების“ ალტერნატივა შეიძლება მხოლოდ სამოქალაქო ომი იყოს. ოღონდ „დაბალანსება“ სულაც არ ნიშნავს უპრინციპობას, ამას ხაზს ვუსვამ. არა ყოველგვარი „დაბალანსება“, არამედ ქვეყნის ინტერესებისა და პოლიტიკური მიზნების გათვალისწინებით.

ისე არ გამიგოთ, თითქოს ჟურნალისტებს ვუსაყვედურებდე. არა. ეს, უბრალოდ, შენიშვნაა, თუ ისინი მამათრახებენ, მე უბრალოდ შენიშვნას ვაძლევ. ზოგიერთებს შეიძლება პოზიტიური მოტივიც ჰქონდეთ შინაარსობრივად, მაგრამ ამგვარი გულუბრყვილობა თუ გამოუცდელობა, პოლიტიკის ელემენტარულ საკითხებში გაუთვითცნობიერება აქ მაინც მჟღავნდება.

- გასულ კვირას ყურადღების ცენტრში ასევე იყო პარლამენტის თავმჯდომარის ზურაბ ჟვანიას ოფიციალური ვიზიტი ჩინეთში...

- მაყურებელმა და მკითხველმა სრული ინფორმაცია მიიღეს ამ ვიზიტის შესახებ. და, სიმართლე გითხრათ, პირადად მე ძალიან კმაყოფილი ვარ როგორც ამერიკის შეერთებულ შტატებში, ასევე ჩინეთში ზურაბ ჟვანიას ვიზიტის შედეგებით. მიმაჩნია, რომ ეს იყო შედეგიანი სტუმრობა დიდ ქვეყანაში, დიდ ჩინეთში. მე გულწრფელად მახარებს ჩვენი ახალგაზრდა კოლეგების, ახალგაზრდა ლიდერების წარმატებული საქმიანობა საერთაშორისო ასპარეზზე, რაც ქვეყნის განვითარების უფრო ხელსაყრელ პირობებს ქმნის და, რაც, უდავოდ, მეტი ეფექტიანობით უნდა გამოვიყენოთ.

საქმე როგორ არის, იცით? ძალიან ბევრი იდეა იბადება ხოლმე, ძალიან ბევრი საინტერესო საკითხი განიხილება ამ შეხვედრებისა და დიალოგის დროს და მერე ამას ვივიწყებთ, ბოლომდე არ მიგვყავს ხოლმე საქმე. უნდა ვისწავლოთ, მე მივმართავ ზოგიერთ ახალგაზრდა ლიდერს (ბატონ ზურაბს ეს არ ეხება, იგი კარგად იყენებს მიღწეულ შეთანხმებებს სარეალიზაციოდ), არაფერი არ უნდა დაიკარგოს, ერთი დეტალიც კი. თუ რაღაცის მიღება შეიძლება შენი ქვეყნისა და სხვა ქვეყნების სასარგებლოდ, ყველაფერი უნდა იყოს გამოყენებული. ასე რომ, უაღრესად დადებითად ვაფასებ პარლამენტის თავმჯდომარის მოგზაურობას.

- და ბოლოს, გუშინ მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებმა კარგი და სასიხარულო ინფორმაცია გაავრცელეს იმასთან დაკავშირებით, რომ გატაცებული 14 წლის ბორის გვიჩიანი გათავისუფლებულია და მის სიცოცხლეს საფრთხე აღარ ემუქრება...

- არ დაგიმალავთ, ამ ფაქტმა ძალზე შემაშფოთა. სიმართლე გითხრათ, იალტაში რომ გახლდით, ეს ბავშვი მედგა თვალწინ. გუშინ გვიან ღამით დამირეკა ბატონმა კახა თარგამაძემ და, სიმართლე გითხრათ, შვებით ამოვისუნთქე. ამ დილით მელაპარაკა რაიონის გამგებელი ბატონი ჯაფარიძე. ისიც შესანიშნავ გუნებაზეა, კარგ ხასიათზეა ისევე, როგორც ყველა მესტიელი ამ შემთხვევაში. გულწრფელი მადლობა მინდა მოვახსენო ყველას, ვინც მონაწილეობა მიიღო ამ უსიამოვნო ინციდენტის დროულად განმუხტვასა და მძიმე შედეგების თავიდან აცილებაში. ეს ეხება მოსახლეობას, სამართალდამცავებს, ეს ეხება არა მარტო მესტიელებს, არამედ კოდორის ხეობის მოსახლეობასაც, ხელმძღვანელებს, მათ შორის ემზარ კვიციანსაც, მესტიის გამგებელს, მე იგი უკვე ვახსენე, ბატონ ბონდო ჯიქიას, რომელმაც დიდი წვლილი შეიტანა, და კიდევ სხვებსა და სხვებს.

საქინფორმი

„მთელი საქართველოს, მთელი ჩვენი ხალხის სახელით კიდევ ერთხელ გამოვთქვამ ღრმა გულისტკივილს ბარენცის ზღვაში დატრიალებული ტრაგედიის გამო“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 21 აგვისტოს რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 22 აგვისტო. - №227 (3628). - 1 გვ.

მილოცვა

ბატონო ზაალ,

გულითადად გილოცავთ ღირსეულ იუბილეს - დაბადების 85 წლისთავს.

თქვენს მიერ განვლილი ცხოვრების გზა სამაგალითო და მისაბაძია ქართველი კაცისათვის, იგი ჩვენი სამშობლოს, ქართველი ერის ერთგულებისა და სიყვარულის, მისი უანგარო მსახურების ნათელი მაგალითია.

სიბრძნე და გაწონასწორებული ხასიათი, მაღალი ერუდიცია და პროფესიის უსაზღვრო სიყვარული მუდამ ედო საფუძვლად თქვენს დაუცხრომელ მოღვაწეობას საქართველოს ეროვნული მეურნეობის განვითარებისათვის.

მუდამ გამოირჩეოდით ადამიანებთან თქვენი ურთიერთობის და კაცთმოყვარეობის განსაკუთრებული უნარით მრავალრიცხოვან მეგობართა და თანამოსაქმეთა შორის, სახელმწიფო, საზოგადოებრივ თუ სამეურნეო ორგანოებში ხელმძღვანელად მუშაობისას.

მიიღეთ ჩემი გულითადი მოლოცვა და საუკეთესო სურვილები.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ზაალ გელდიაშვილის დაბადების 85 წლის იუბილეზე : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 22 აგვისტო. - №227 (3628). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი
2000 წლის 21 აგვისტო.

შეკითხვა - სვანეთში განვითარებული მოვლენების გამო ხომ არ აპირებთ ზომების გამკაცრებას. გამოითქვა მოსაზრებაც, რომ იქ უნდა განხორციელდეს პირდაპირი საპრეზიდენტო მმართველობა. ხომ არ დგება სამართალდამცველების საკადრო ცვლილებების საკითხი.

ედუარდ შევარდნაძე: - არის ზოგიერთი რამ, რაც შეშფოთებას იწვევს, მაგრამ მე ვერ გეტყვით, რომ მსგავსი მოვლენები სხვა რეგიონებში არ ყოფილა. მახსოვს, მაგალითად, 1994 წელს გურიაში ადამიანი გარეთ ვერ გამოდიოდა, მხოლოდ ბანდიტები თარეშობდნენ. ჩვენ შევძელით იქ წესრიგის დამყარება. სვანეთში არ არის ძნელი ნამდვილი წესრიგის დამყარება, ოღონდ ცოტა მეტი ყურადღებაა საჭირო. ამ დილით ვესაუბრე გამგებელს, ზოგიერთ სხვა სპეციალისტს, ამ კუთხის შვილებს, არ გამოვრიცხავ, რომ წესრიგთან დაკავშირებით ყურადღება ხელისუფლების მხრიდან მეტი იქნება. რაც შეეხება საპრეზიდენტო მმართველობას, ეს მხოლოდ უბედურებას მოგვიტანს და სხვა არაფერს. ამის აუცილებლობა სვანეთში არ არის. იქ არის ერთი პრობლემური ოჯახი. მახსოვს, ჩემი შინაგან საქმეთა მინისტრობის დროსაც კი, ეს კაცი ტყედ იყო გავარდნილი, აფრასიძეა გვარად. ახლა მას შვილები და შვილიშვილები ჰყავს, მაგრამ არა და არ გამოდის ტყიდან, იქ აქვს სახლი და ყაჩაღად ითვლება. ვეხვეწებით, გამოდი, არ დაგიჭერთ, მაგრამ არ შვრება, არ გამოდის, ისევ ტყეშია. აი, ეს ერთი ოჯახია განსაკუთრებული. დანარჩენებთან პრობლემები არა გვაქვს. იქ ოპერაციის ჩატარება დაკავშირებული იქნება სისხლისღვრასთან.

მე სვანებს ამ დღეებში შევეხმიანები. მინდა, აქვე ზომიერებისკენ მოვუწოდო ზოგიერთ გაზეთს. ნუ დავიწყებთ იმის მტკიცებას, თითქოს სვანეთი „ავადმყოფია“ და სხვა. ისეთი რაღაცეები წავიკითხე, რომ ძალიან ავღელდი. ასე შეიძლება სხვა კუთხეებზეც დაიწეროს. საქართველოში, ისევე, როგორც სხვა ქვეყნებში, რაღაც შემთხვევები ყოველთვის ხდება. რაღაც შემთხვევა ახმეტაშიც მოხდა. რა თქმა უნდა, კრიტიკული წერილები უნდა დაიწეროს, მაგრამ არ უნდა იყოს შეურაცხმყოფელი. სვანეთი არ იმსახურებს შეურაცხყოფას. ამ კუთხეს საქართველოს წინაშე დიდი დამსახურება მიუძღვის, ყველაზე გრძელ საზღვარს სწორედ სვანეთი იცავს, თანაც საიმედოდ, ერთი გაუგებრობა არ ყოფილა ამასთან დაკავშირებით. დიდი ღვაწლი აქვთ კულტურის, ხელოვნების უძვირფასესი ძეგლების შემონახვის თვალსაზრისითაც. ნუ დავივიწყებთ იმას, რაც სვანეთს გაუკეთებია საქართველოსათვის.

შეკითხვა: - გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ფინანსურ ლეგიონს სამთავრობო დაცვა შეუერთდა. რამდენად რეალურია ეს ინფორმაცია.

ედუარდ შევარდნაძე: - არა. და ეს არც შეიძლება მოხდეს. ეს უბედურება იქნება.

სააგენტო „როიტერი“: - ბარენცის ზღვის ტრაგედიამ მსოფლიო საზოგადოებრიობის ყურადღება მიიპყრო. როგორ შეაფასებთ რუსეთის ხელმძღვანელთა მოქმედებას, რომელთა მითითებით ინფორმაცია მომხდარის შესახებ მხოლოდ ორი დღის შემდეგ გავიდა საინფორმაციო საშუალებებში. ხომ არ გაგონებთ ეს იმ დროს, როცა ინფორმაცია მსგავსი ტრაგედიების შესახებ საგულდაგულოდ იმალებოდა. ჩერნობილის ავარიის შესახებ არაფერი თქვეს და სამი დღის შემდეგ ხალხი სადღესასწაულო დემონსტრაციაზე გამოიყვანეს. როგორ აფასებთ თქვენი კოლეგის ქმედებას, რომელიც უკვე კრიტიკის საგნად იქცა.

ედუარდ შევარდნაძე: - გულახდილად რომ გითხრათ, ასეთ რთულ სიტუაციაში ძნელია ვინმეს გაკრიტიკება. იალტაში ყველა პრეზიდენტმა გამოთქვა თანაგრძნობა მომხდარის გამო. რაც შეეხება ინორმაციის დაგვიანებით გავრცელებას, არ გამოვრიცხავ, რომ თვით პრეზიდენტიც არ იყო დროულად ინფორმირებული. თუმცა მისთვის ეს შეკითხვა არ დამისვია, ვგულისხმობ, რომ სამხედროებს სჩვევიათ ასეთი თავდაჯერებულობა. ახლაც იფიქრეს, რომ არის ახალი ნავი, ყველაფერი რიგზეა და მცირე გაუმართაობა შეიძლება გამოსწორდეს. ვფიქრობ, სწორედ ამდაგვარი რაღაც მოხდა და პრეზიდენტს დროულად არ შეატყობინეს. რაც შეეხება ზოგადად ინფორმაციის მიწოდებას მასმედიისთვის, ვფიქრობ, გარკვეული ჩვევა ამოქმედდა. ჩვენ უცებ ვერ ვთავისუფლდებით ძველი სტერეოტიპებისაგან, ძველი ჩვევებისაგან. საბჭოთა კავშირის პერიოდში ასეთ ამბებზე საერთოდ არ წერდნენ. ჩვეულებრივ სტიქიურ უბედურებებზეც კი არაფერს ამბობდნენ. მახსოვს, როცა სომხეთში სტიქიური უბედურება დატრიალდა, მე და გორბაჩოვი ნიუ-იორკში ვიმყოფებოდით. მოთათბირების შემდეგ, ეს იყო პირველი შემთხვევა, როცა საბჭოთა კავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრი გამოვიდა პრესის წინაშე და თხოვნით მიმართა მსოფლიო საზოგადოებას, დახმარებოდნენ დაზარალებულებს. ეს იყო პირველი შემთხვევა საბჭოთა კავშირის ისტორიაში. იგივე მოხდა ჩერნობილის ავარიის დროს. რა თქმა უნდა, ხელმძღვანელობამ მაშინვე შეიტყო, შეიქმნა პოლიტბიუროს წევრებისაგან შემდგარი კომისია, რომელშიც მეც შევდიოდი. მახსოვს, ლიგაჩოვი ხელმძღვანელობდა ამ კომისიას. საგარეო საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლებმა, ძალიან დახვეწილმა და გონიერმა დიპლომატებმა, კომისიის სხდომაზე წასვლის წინ მთხოვეს, წამომეჭრა საკითხი, რომ არ დაგვემალა მომხდარი ამბავი და ინფორმაცია დაუყოვნებლივ გაგვევრცელებინა, რადგან მეორე-მესამე დღეს მაინც ყველაფერი ცნობილი გახდებოდა. მართლაც, დღენახევრის შემდეგ შვედებმა აღმოაჩინეს პირველი სიმპტომები და განაცხადეს ამის შესახებ.

მე მაშინ წამოვაყენე წინადადება, არ დაგვემალა მომხდარი და აღვნიშნე, რომ თუ ყველაფერი კარგად დამთავრდებოდა, კრიტიკის საბაბი არავის აღარ ექნებოდა. სამწუხაროდ, მხარდამჭერი არავინ აღმომაჩნდა. ასე რომ, ეს ტრადიცია არსებობდა და, შესაძლოა, ამ ტრადიციამ ამჯერადაც იჩინა თავი.

„როიტერი“: - გარდა იმისა, რომ ინფორმაცია გვიან გადაიცა, რუსეთის ხელმძღვანელობას აკრიტიკებენ იმის გამოც, რომ დასავლეთს დახმარებისთვის გვიან მიმართეს. როგორ ფიქრობთ, შეძლებს ოდესმე რუსეთი თავი დააღწიოს დასავლეთის და საერთაშორისო საზოგადოების მტრად აღქმის ტრადიციას?

ედუარდ შევარდნაძე: - ვერ ვიტყვი, რომ რუსეთი ამჟამად ისე უყურებს დასავლეთს, როგორც ეს საბჭოთა კავშირის დროს იყო. ბევრი რამ შეიცვალა, შეიცვალა მსოფლიო, მათ შორის, შეიცვალა რუსეთისა და დასავლეთის ქვეყნების ურთიერთობა. თუმცა ფსიქოლოგიური ბარიერის გადალახვა მაინც ჭირს. ვფიქრობ, ეს ძალიან მწარე და სავალალო გაკვეთილია, ეს გაკვეთილია როგორც რუსეთისათვის, ასევე სხვა ქვეყნებისთვისაც.

„პრაიმ-ნიუსი“: - ერთ თვეში სამხრეთ ოსეთში ზეიმობენ დამოუკიდებლობის გამოცხადების ათ წლისთავს. ამასთან, ქართული მხარე მათ არანაირ სტატუსს არ სთავაზობს. ინფორმაციის თანახმად, პუტინთან შეხვედრისას შეეხეთ ოსეთის თემასაც. იყო თუ არა საუბარი სტატუსის თაობაზე?

ედუარდ შევარდნაძე: - პრეზიდენტთან შეხვედრისას საუბრის ძირითადი თემა იყო აფხაზეთი, მათ შორის, პროექტი აფხაზეთის სტატუსის თაობაზე, რომელიც შემუშავდა უშიშროების საბჭოზე და ჩავარდა იმის გამო, რომ რუსეთმა ხმა არ მისცა და სხვა მიზეზების გამო, გაიმართა საუბარი ქართულ-ოსური კონფლიქტის დაძლევის აუცილებლობაზე. სხვათა შორის, აღინიშნა, რომ აქ გაცილებით ნაკლებია წინააღმდეგობები. ჩრდილოეთ ოსეთის - ალანიის პრეზიდენტი ძასოხოვი თვითონ არის დაინტერესებული და ხელს უწყობს სამშვიდობო პროცესის დაჩქარებას. შესაძლებელია, სწორედ ამით დაიწყოს გარდატეხა კავკასიის კონფლიქტების მოგვარებაში. რა თქმა უნდა, პუტინი დამეთანხმა, თვითონაც მონდომებულია, მზად არის მატერიალური დახმარებაც გაუწიოს დაბრუნებულ მოსახლეობას, ქართველებსაც, ოსებსაც. რაც შეეხება სტატუსს, ამ საკითხზე საუბარი არ ყოფილა. არც მიმაჩნია სწორად, რომ ჯერ რუსეთთან მოვილაპარაკოთ და მერე დავიწყოთ საუბარი ჩვენს კოლეგებთან, ჩვენს მეზობელ ოსებთან. ჩვენ იმდენად გულწრფელი ურთიერთობა გვაქვს, რომ საუბარი არ უნდა გაგვიჭირდეს.

„ინტერფაქსი“: - თქვენ განაცხადეთ, რომ იალტაში პუტინთან შეხვედრისას განიხილეთ საქართველოში რუსეთის ბაზების შესახებ საკითხი. ხომ არ წამოჭრილა რუსეთის ბაზების საბოლოო გაყვანის საკითხი და ხომ არ განხილულა ვადები?

ედუარდ შევარდნაძე: - იალტის შეხვედრაზე ითქვა, რომ სტამბოლის შეთანხმებები უნდა შესრულდეს. შესაძლოა, გარკვეული კორექტივები იყოს შესატანი. ვლადიმერ პუტინი შეშფოთებით საუბრობდა იმის თაობაზე, რომ თუ მშვიდობისმყოფელები რჩებიან აფხაზეთში, მათ მდგომარეობას გუდაუთის ბაზის ლიკვიდაცია გაართულებს, რადგან ამ ბაზის მეშვეობით იღებენ ტექნიკასაც, საკვებსაც და ასე შემდეგ. არ გამოვრიცხავ, რომ ამ საკითხს მოგვიანებით დავუბრუნდებით. რაც შეეხება სხვა ბაზებს, მას არ გამოუთქვამს არანაირი ეჭვი. უფრო მეტიც, ითქვა, რომ ამ ბაზების გაყვანის შემდეგ რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობაში დაიწყება ახალი ეტაპი, ახალი ეპოქა.

გაზეთი „რეზონანსი“: - უჭერთ თუ არა მხარს ერთიანი საგამოძიებო დეპარტამენტის შექმნის იდეას, შინაგან საქმეთა სამინისტროს, უშიშროებისა და პროკურატურისაგან ამ ფუნქციის გამოცალკევებას. როდის დადგება ამ საკითხის განხილვა დღის წესრიგში?

ედუარდ შევარდნაძე: - დღეს ეს საკითხი დღის წესრიგში არ დგას, რადგან სხვა რეფორმები გვაქვს ბოლომდე მისაყვანი, კერძოდ, სასამართლო რეფორმა ჯერ კიდევ არ არის დამთავრებული. საერთოდ, სამართალდამცავი ორგანოების რეფორმებს დიდი წინდახედულობა სჭირდება. თუ ყველაფერი კარგად არ იქნება გათვლილი, შედეგები შეიძლება მძიმეც კი იყოს. მე პირადად, ბევრს ვფიქრობ ამის შესახებ, მაგრამ ჯერჯერობით ვერაფერს ვერ გეტყვით.

„რეზონანსი“: - რას გვეტყვით ანტიკორუფციული ჯგუფის შესახებ?

ედუარდ შევარდნაძე: - ლადო ჭანტურია დაბრუნდა, მუშაობენ, შედეგები ჯერჯერობით არ ვიცი, იმაში კი დარწმუნებული ვარ, რომ მოსაზრებები უკვე ჩამოყალიბებული აქვთ, განხილვაც მალე დაიწყება.

ტელეკომპანია „ნტვ“: - პუტინს თქვენ ან თანამეგობრობის ქვეყნებიდან რომელიმე თქვენმა კოლეგამ ხომ არ ურჩიეთ დასვენება შეეწყვიტა და დაბრუნებულიყო მოსკოვში, რადგან იალტამდე ასეთი გადაწყვეტილება არ ყოფილა, იალტაში კი პუტინმა შეწყვიტა სამიტი და მოსკოვს გაემგზავრა?

ედუარდ შევარდნაძე: - არა, იგი ჩამოვიდა გადაწყვეტილებით - შეგვხვედროდა, განეხორციელებინა რამდენიმე ორმხრივი შეხვედრა, და იმავე საღამოს განგვიცხადა, რომ მოსკოვში მიფრინავდა. ეს არავის უკარნახია. ჩვენ ყველანი გაგებით მოვეკიდეთ მის გადაწყვეტილებას.

გაზეთი „ალია“: - იალტის არაოფიციალური შეხვედრის შემდეგ თქვენ განაცხადეთ, რომ ის ყოვლისმომცველი ხელშეკრულება, რომელიც რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს ჯერაც არ მიუღია, მოძველდა და პუტინთან სხვა დოკუმენტზე გქონდათ საუბარი. რით იქნება განსხვავებული ძველი და ახალი დოკუმენტები?

ედუარდ შევარდნაძე: - მე წამოვაყენე ვარიანტი. დრო გადის. უკვე რამდენიმე წელიწადი, 4-5 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც ხელი მოვაწერეთ ამ ხელშეკრულებას. საერთაშორისო პრაქტიკაში ხშირად ხდება, რომ ხელშეკრულებები ძველდება და დიდ ხელშეკრულებებსაც თავიდან აფორმებენ. ამიტომ მე პუტინს ასეთი ვარიანტი შევთავაზე - თუ სახელმწიფო სათათბიროში კიდევ გაჭიანურდება პროცესი, მაშინ მის რატიფიცირებას აზრი აღარ ექნება. ისიც ვუთხარი, რომ მაშინ აჯობებს, თბილისში ჩამოვიდეს, საექსპერტო ჯგუფები შეიქმნას და ახალი ხელშეკრულება მოვამზადოთ ახალი მომენტების გათვალისწინებით. მას განსაკუთრებული არც წინააღმდეგობა გაუწევია, არც პირდაპირი თანხმობა მოუცია. მითხრა, მოვიფიქრებ და შეგატყობინებთო.

ტელეკომპანია „მე-9 არხი“: - სოხუმი უარს აცხადებს აფხაზეთის სტატუსის შესახებ მოლაპარაკებაზე. რატომ ჩაიშალა 20 აგვისტოს მოლაპარაკება?

ედუარდ შევარდნაძე: - მოლაპარაკება არ ჩაშლილა. მხარეები ერთმანეთს შეხვდნენ. საკითხებიც განიხილეს.

ჩვენს დელეგაციას თავისი პროექტი ჰქონდა ჩატანილი და, სხვათა შორის, ვიცოდი, რომ ისინი ამ პროექტს ამჯერად არ მიიღებდნენ. მერე მხარეებმა გადაწყვიტეს, რომ კომპრომისისათვის მიეღწიათ. ეს ჩვეულებრივი სამუშაო პროცესია.

„მე-9 არხი“: - ხომ არ უკავშირდება ეს გაუგებრობა სოხუმში მიმდინარე არეულობას?

ედუარდ შევარდნაძე: - მე მგონი, არა. შეიძლება, ეს არეულობა ფსიქოლოგიურ ზეგავლენას ახდენს ადამიანებზე, მაგრამ თვით ეს მოლაპარაკება ნორმალურ ვითარებაში მიმდინარეობდა. იყო მცირედი გაუგებრობა დელეგაციების შემადგენლობასთან დაკავშირებით, მაგრამ მოლაპარაკების შემდეგ ჩვეულებრივი მუშაობა გაგრძელდა.

„იბერია-სპექტრი“: - მინდა ბიუჯეტს დავუბრუნდე. ახალ, შემცირებულ ბიუჯეტში იგივე თანხა აქვს დატოვებული ზოგიერთ გაზეთს. შეიძლება თუ არა, რომ დღეს არსებული სოციალური ფონის გათვალისწინებით, ხელისუფლებამ შეარჩიოს მისთვის ხელსაყრელად მოაზროვნე პრესის ჯგუფი და იგი დააფინანსოს? ყველა გაზეთი საკუთარი ხარჯით უნდა არსებობდეს. ეს პრინციპი დამკვიდრებულია მთელ მსოფლიოში და ეს პრინციპი მოქმედებს ჩვენთანაც, გამონაკლისების გარდა. წინადადება შემომაქვს, რომ ყველა გაზეთი ერთნაირ საწყისზე არსებობდეს.

ედუარდ შევარდნაძე: - შეიძლება, თქვენს მსჯელობაში ბევრი რამ საყურადღებოა, მაგრამ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ისეთ გაზეთებში, როგორიცაა „საქართველოს რესპუბლიკა“, „სვობოდნაია გრუზია“, სომხური და აზერბაიჯანული გაზეთები, ასეა დამკვიდრებული, რომ პრეზიდენტის ყველა საყურადღებო ბრძანებულება მეორე დღესვე იბეჭდება, ასევე - ნორმატიული აქტები, ცვლილებები კანონებში და სხვა. თუ თქვენ გადაათვალიერებთ „საქართველოს რესპუბლიკას“, ნახავთ, რომ ნახევარზე მეტი მასალა ოფიციალურია. თქვენ ამას ვერ გააკეთებთ და ვერც მოგთხოვთ. ამიტომ უნდა არსებობდეს ისეთი გაზეთები, რომელთა საშუალებითაც მოსახლეობა გაეცნობა ახალ კანონებს, ცვლილებებს. ამის გარდა პატარ-პატარა შეღავათები გავუწიეთ ისეთ ჟურნალებს, როგორიცაა „დილა“. ეს მცირე თანხებია და მე ამ დახმარების შენარჩუნების მომხრე ვარ. თქვენ მეტი თავისუფლება გაქვთ, ისინი კი შედარებით შეზღუდულები არიან.

გაზეთი „კულტურა“: - ახლოვდება მერაბ მამარდაშვილის ხსოვნის ორი თარიღი. მოსკოვში ამისათვის აქტიურად ემზადებიან. 25 სექტემბერს მისი 70 წლისთავია, ხოლო ნოემბერში მისი გარდაცვალებიდან 10 წელი სრულდება. იგეგმება თუ არა რაიმე ღონისძიებები და რა ბედი ეწევა ერნესტ ნეიზვესტნის მიერ შექმნილ სკულპტურას, რომელიც თქვენი დიდი ძალისხმევით ჩამოიტანეს ამერიკიდან, მაგრამ ორი წელია საწყობში ინახება?

ედუარდ შევარდნაძე: - ძალიან განვიცდი ამ ფაქტს. მე სისხლხორცეულად ვარ დაინტერესებული დავეხმარო ნეიზვესტნის ამ საქმის დასრულებაში. ვფიქრობ, 10 ნოემბრისათვის შევძლებთ ამის გაკეთებას. ყველაფერი თანხებთანაა დაკავშირებული, ფული კი, სამწუხაროდ, ცოტაა. მაგრამ სახსრები უნდა გამოინახოს და ეს ჩანაფიქრიც უნდა განხორციელდეს. მე მორალურ პასუხისმგებლობას ვგრძნობ. მერაბ მამარდაშვილი ჩემი საკმაოდ ახლობელი კაცი იყო. კარგად ვიცი, რა ღირებულებას წარმოადგენს იგი ქართული ფილოსოფიური აზროვნებისათვის, ეს აუცილებლად უნდა გაკეთდეს. ვიცი, რომ მოსკოვში მას ბევრი მეგობარი ჰყავდა და ისიც ვიცი, რომ თუ ჩვენ ვერ შევძლებთ მისი ქანდაკების აქ აღმართვას, მოსკოვის მერი მზადაა იგი მოსკოვში დადგას. მაგრამ, იმედი მაქვს, ეს არ მოხდება.

„საქართველოს რადიო“: - გასულ კვირას თქვენმა განცხადებამ კაზინოების დახურვის თაობაზე დიდი რეზონანსი გამოიწვია საზოგადოებაში და, განსაკუთრებით, მასმედიაში. კაზინოების ხელმძღვანელები აცხადებენ, რომ ეს დიდ თანხებს დააკლებს ბიუჯეტს. როგორ ფიქრობთ, ასეა ეს თუ არა?

ედუარდ შევარდნაძე: - ამ დილით ვთქვი, რომ ჯობდა თავის დროზე არ მიგვეცა უფლება. მაგრამ მაშინ ჩვენს ირგვლივ, თურქეთშიც, აზერბაიჯანშიც, ყველგან იყო კაზინოები. ახლა საგანგებო მდგომარეობა შეიქმნა. თურქეთში ისინი აღარ არის. არადა იქ ბევრი ხალხი თამაშობდა და ბევრი ფულიც აქვთ. ასევეა აზერბაიჯანშიც. ახლა მთელი დატვირთვა საქართველოზე მოდის. ძალიან მაწუხებს უკანონო გზით ნაშოვნი ფულის განაღდება. მართალია, ერთ-ერთ გადაცემაში თქვეს, რომელ ფულზეა საუბარი, ფული საქართველოში საერთოდ არ არისო. მაგრამ ეს ასე როდია. უკანონო ფულის განაღდება, როგორც წესი, განვითარებად ქვეყნებში ხდება. ისეთში, როგორიც, სამწუხაროდ, ჯერჯერობით ჩვენ ვართ. ჩვენს ირგვლივ ისეთი ატმოსფეროა, რომ ფხიზლად უნდა ვიყოთ. ამ დღეებში დამთავრდება კანონპროექტი, მე მას პარლამენტში შევიტან და ვიბრძოლებ, რომ მიიღონ იგი.

ამავე დროს, მინდა განგიმარტოთ, რომ საუბარი არ არის საერთოდ სათამაშო ბიზნესზე. მე ვთქვი, რომ შეიძლება იყოს ლატარიები, სხვა ათასნაირი შემოსავლიანი სათამაშოები. სხვათა შორის, სპორტსმენები აყენებენ წინადადებას, დაარსდეს ლატარია სპორტის განვითარებისათვის. ისინი მიმტკიცებდნენ, ეს დიდი თანხებია, რომლებიც სპორტს წაადგებაო. სხვა თანხები უნდა მოხმარდეს კულტურას, წიგნის გამოცემას და სხვა. ახალ მდგომარეობაზე გადასვლა, რა თქმა უნდა, ძნელი იქნება. შენობები მზად არის და მიმდინარეობს მათი ექსპლუატაცია.

მე დღეს უკვე ვთქვი, რომ კაზინოები უცებ არ უნდა დაიხუროს. ამ ხალხს ოთხი ან ხუთი თვის ვადა უნდა მიეცეს. გადასახადების დონე უნდა დარჩეს ისეთივე, როგორც დღეს არის, თუმცა, წესით, მეტს უნდა იხდიდნენ. არ გამოვრიცხავ, მიზნობრივი კრედიტების გამოძებნასაც, რათა შეიცვალოს მათი პროფილი და უმუშევარი არავინ დარჩეს. თუ ამ სამუშაოს გეგმაზომიერად ჩავატარებთ, დარწმუნებული ვარ, ეს პროცესი უმტკივნეულოდ ჩაივლის. არგუმენტი არც ისაა, რომ ეს ძალიან შემოსავლიანი საქმეა და არც ის, რომ ბიზნესი სარდაფებში გადაინაცვლებს. ჩავლენ და იქაც მიაგნებენ და დაისჯებიან.

საქართველო არაფერს არ დაკარგავს. ჩვენ სატრანზიტო ქვეყანა ვხდებით უზარმაზარი დატვირთვით. ლაპარაკია დიდი მაგისტრალების მშენებლობაზე ბაქოდან ფოთამდე და ბათუმამდე. ერევნიდან თბილისამდე და ასე შემდეგ. ეს იქნება ასიათასობით მანქანა და ადამიანი, არის საფრთხე, რომ ნარკობიზნესიდან ნაშოვნი ფულის აქ განაღდება მოინდომონ. ჯერ კიდევ გვიან არ არის და ძალიან გთხოვთ, მხარი დამიჭიროთ.

საქართველოს პრეზიდენტის პრესსამსახური-საქინფორმი.

სვანეთს საქართველოს წინაშე დიდი დამსახურება მიუძღვის : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 22 აგვისტო. - №227 (3628). - 1,3 გვ.

ჩემო სვანებო!

თქვენთან ერთად უდიდესი მღელვარებით ვადევნებდი თვალს მოვლენათა ბოლოდროინდელ განვითარებას. საბედნიეროდ, თქვენი მხარდაჭერითა და თანადგომით, უმოკლეს ვადებში მოხერხდა გატაცებული ჭაბუკის გათავისუფლება, რაშიც დიდი წვლილი შეიტანეს ჩვენმა სისხლმა და ხორცმა - კოდორის ხეობის, აგრეთვე, ზუგდიდის მოსახლეობამ.

სწორედ ერთობლივი ძალისხმევით, სვანთათვის დამახასიათებელი სიბრძნითა და შორსმჭვრეტელობით შევძელით თავიდან აგვეცილებინა მძიმე განსაცდელი.

ბოლო დროს, ჩემს შეშფოთებას იწვევს ავყიათა „უხიაგი როშვა“ სვანეთისა და სვანების შესახებ. მათ დემოკრატია „ბოროტებისა და ბოროტი სიტყვის“ თავისუფლება ჰგონიათ.

როგორც ქვეყნის პრეზიდენტი, სახელმწიფოებრივ და მორალურ ვალდებულებად მივიჩნევ კიდევ ერთხელ, მთელი ქვეყნის სახელით, ქედი მოვიხარო ჩვენი სამშობლოს ერთ-ერთი უმტკიცესი ბურჯის - სვანეთის წინაშე.

სვანეთი ისტორიულად იყო და კვლავაც რჩება საქართველოს მოურღვეველ ციხე-სიმაგრედ, მისი დამოუკიდებლობისა და თავისუფლების დამცველ ლომგულ მენაპირე-მეციხოვნეთა ბუდედ.

სვანეთი არა მხოლოდ ენით აუწერელი სილამაზით, კავკასიონის მწვერვალთა გოროზი მშვენიერებით, არამედ ძველი ქართული კულტურის უბრწყინვალესი ნიმუშებით, ქართულ ადათ-წესთა სიწმინდით, საქართველოს ერთ-ერთი თვალმარგალიტია.

ქართველი ერი არასდროს დაივიწყებს და ყოველთვის სათანადოდ დააფასებს ქვეყნის წინაშე სვანთა ისტორიულ დამსახურებას: შორეულ წარსულშიც და თანამედროვე ეპოქაშიც თქვენ საქართველოსათვის ბრძოლის ურთულეს მონაკვეთზე იმყოფებოდით.

არ მოიძევება თუნდაც ერთი გონიერი, პატრიოტი ადამიანი, ვინც სათანადოდ არ აფასებდეს სვანეთსა და სვანებს, - ამ კეთილშობილი მხარისა და „სადროშოს“ დიდ მამულიშვილურ ღვაწლს, ფასდაუდებელ დამსახურებას, მუხლჩაუხრელ შრომასა და სიქველეს.

თავის მხრივ, დედა-სამშობლო ყველაფერს გააკეთებს, რათა ერთგულ და თავდადებულ შვილებს მოეფეროს, ცხოვრებისა და შემოქმედების ღირსეული პირობები შეუქმნას.

კიდევ ერთხელ მოგესალმები ჩემო საყვარელო სვანეთო. საქართველოს ძალავ და იმედო, ეროვნული შთაგონებისა და სიამაყის უშრეტო წყაროვ.

გისურვებ აყვავებასა და აღმავლობას, საუკეთესო ქართველთა-სვანთა ერთგულებითა და ძალისხმევით, „სვანური“ ბრძოლითა და შრომით, - ჩვენი სამშობლოს, საქართველოს საკეთილდღეოდ.

თქვენი,
ედუარდ შევარდნაძე.

„სვანეთი ისტორიულად იყო და კვლავაც რჩება საქართველოს მოურღვეველ ციხე-სიმაგრედ, მისი დამოუკიდებლობისა და თავისუფლების დამცველ ლომგულ მენაპირე-მეციხოვნეთა ბუდედ“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 23 აგვისტო. - №228 (3629). - 1 გვ.

პატივცემულო ვლადიმერ ვლადიმერის ძევ,

წყალქვეშა ნავის „კურსკის“ ეკიპაჟის დაღუპვის შესახებ ტრაგიკულმა ცნობამ თავზარი დაგვცა.

ქართველი ხალხის სახელით და პირადად მე გულწრფელად გითანაგრძნობთ თქვენ და ყველა თქვენს თანამემამულეს და ვიზიარებთ ამ ჭეშმარიტად საყოველთაო-სახალხო მწუხარებას.

გთხოვთ, ჩვენი გულწრფელი სამძიმარი გადასცეთ, აგრეთვე, დაღუპულთა ნათესავებსა და ახლობლებს.

ედუარდ შევარდნაძე.

მის აღმატებულებას რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტს ბატონ ვ. ვ. პუტინს // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 23 აგვისტო. - №228 (3629). - 1 გვ.

მილოცვა

ჩემო დიმა,

დიდი ქართულ-აფხაზური ტკივილის ფონზე შენს საიუბილეო თარიღს შეიძლება თან არ სდევდეს სათანადო სილაღე. ეს, ბუნებრივია, მაგრამ ყველაფერი ჯერ კიდევ წინა გვაქვს.

შენ დიდი ღვაწლი მიგიძღვის უმძიმეს პირობებში აფხაზეთის მკვიდრ ქართველთა „სულიერების ტაძრის“, დევნილი სოხუმის კონსტანტინე გამსახურდიას სახელობის თეატრის გადარჩენაში როგორც მის დირექტორს, სამხატვრო ხელმძღვანელსა და მსახიობს, ამითაც საქართველოს კულტურულ სივრცეში გამორჩეული მოღვაწის ადგილი დაიმკვიდრე.

მე ასევე დიდად ვაფასებ შენს მეომრულ შემართებას, რომელიც ნასაზრდოებია ჩვენი სამშობლოს დამცველი სახელოვანი წინაპრების, მათ შორის კრწანისის ველზე მებრძოლი „მსახიობთა უფროსის“ მაჩაბელის გმირობით.

შენი საოცარი სულის სიძლიერე, ეროვნული და მოქალაქეობრივი მეობა ვერ შეარყია ქვეყანაზე გადავლილმა პოლიტიკურმა, ეკონომიკურმა, სოციალურმა და სხვა მეხთატეხებმა. ამის დასტურია შენი მისაბაძი უდრეკი ერთგულება ჩვენი სამშობლოს, მისი ისტორიის, აწმყოსა და ერთიანი საქართველოს ნათელი მომავლისადმი, შენი მოღვაწეობა პარლამენტში.

ხვალინდელი დღის მტკიცე რწმენით გილოცავ დაბადების სამოც წლისთავს შესანიშნავ მოქალაქეს, თეატრის ღირსეულ თავკაცს, ცნობილ მსახიობს, აქტიურ პარლამენტარს, მეომარსა და ჭეშმარიტ მამულიშვილს.

უღრმესი პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ბატონ დიმიტრი ჯაიანს : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 24 აგვისტო. - №229 (3630). - 1 გვ.

მილოცვა

ბატონო გია,

დაბადების დღეს გილოცავთ დიდ კინორეჟისორს, რომელმაც ძნელ საბჭოთა სინამდვილეში თავისი ფილმებით ადამიანობის ნათელი შემოიტანა.

ჩვენთვის, საქართველოსთვის, თქვენ ის ქართველი კაცი ხართ, რომელმაც რუსულ ხელოვნებაში კიდევ ერთხელ დაამკვიდრა ქართული თემები, მოვლენათა ქართული ხედვა და ქართული ხიბლი, ხოლო რუსი ხალხისათვის, ალბათ, ის დიდი ხელოვანი, რომელმაც რუსული ხასიათის ყველა სიკეთე შესანიშნავად წარმოაჩინა.

თქვენს პიროვნებასა და თქვენს ხელოვნებაში, ჩემი აზრით, სასიკეთოდ გადაიკვეთა ქართული და რუსული კულტურების გზები და წარმოჩინდა ქართული და რუსული ეთნოსების ორგანული სიახლოვე...

როდესაც თქვენს ფილმებს უკრავენ ტაშს საქართველოში, მე ვიცი, რომ ტაშს უკრავენ რუსი კაცის ღირსებასაც, ხოლო, როდესაც მათ ტაშს უკრავენ რუსეთში, ვიცი, ტაშს უკრავენ ქართველი კაცის ღირსებასაც.

ამ ტაშს მე და ჩემი მეუღლე ნანულიც ვუერთდებით.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

გიორგი დანელიას დაბადების 70 წლისთავზე : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 25 აგვისტო. - №230 (3631). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის სიტყვა საქართველოს კონსტიტუციის მიღების ხუთი წლისთავისადმი მიძღვნილი პრესკონფერენციის გახსნაზე
თბილისი, 2000 წლის 24 აგვისტო

ბატონო საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარევ,
ბატონებო,

დღეს შესრულდა ხუთი წელი მას შემდეგ, რაც საქართველოს პარლამენტმა, რომელიც აგრეთვე ფაქტობრივად ასრულებდა „ეროვნული დამფუძნებელი კრების“ ფუნქციას, ხმათა დიდი უმრავლესობით, ხანგრძლივი, მწვავე, შეიძლება ითქვას, ბობოქარი და პრინციპული დებატების შემდეგ მიიღო საქართველოს კონსტიტუცია. ეს დღე სავსებით განსაკუთრებულია საქართველოს ისტორიაში. იგი უკვე უმნიშვნელოვანეს ჟამტეხილად და სამუდამოდ დაიმკვიდრა ღირსეული ადგილი ჩვენი ერის მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის დიდ ქრონოლოგიურ ნიშანსვეტთა შორის.

საქართველოს კონსტიტუციამ კი, რომელიც ძალაში შევიდა 1995 წლის საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგთა დამტკიცებასთანავე, უკვე დაადასტურა თავისი მნიშვნელობა, სიცოცხლისუნარიანობა, ცხოველმყოფელობა და შეიძლება ითქვას, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ძლევამოსილება. ამ თვალსაზრისით კონსტიტუცია საქართველოს სახელმწიფოებრივი განვითარების უბრწყინვალეს ძეგლად იქცა. ქართული ისტორიული ტრადიციის შესაბამისად, „ძეგლისდება“ ყოველთვის ნიშნავდა „დიდ საზოგადოებრივ შეთანხმებას“, გამომდინარე სხვადასხვა ეპოქის უზენაესი ეროვნული ინტერესებიდან. იგი უეჭველად გულისხმობდა დაპირისპირების შეწყვეტას, საქვეყნო საქმეში ერთსულოვნებას, პატრიოტულ თანადგომასა და ერთობლივ ძალისხმევას.

ამ აზრით, საქართველოს კონსტიტუცია ფუნდამენტურ სახელმწიფოებრივ საკითხთა „ძეგლისდებით გადაწყვეტის“ იმ თვალსაჩინო ტრადიციას აგრძელებს, რომელსაც საფუძველი ჩაუყარეს ქართული სახელმწიფოს დიდმა მეფე-მოამაგეებმა: დავით აღმაშენებელმა და გიორგი ბრწყინვალემ.

მაგრამ საქართველოს კონსტიტუციის განსაკუთრებულობა იმითაა განპირობებული, რომ ჩვენი ეროვნული სახელმწიფოებრიობის შესანიშნავ ტრადიციებთან ერთად, მან სრულად მოიცვა ახალი ეპოქის დემოკრატიული გამოცდილება, საქართველოს პირველი რესპუბლიკის მემკვიდრეობა, ჰუმანიზმისა და ადამიანის უფლებათა აღმატებულობის საკაცობრიო (მათ შორის, ქართული ეროვნული) ღირებულებანი.

აქვე ჩემს მიერ ხაზგასმულ დებულებათა შორის პირველ რიგში მინდა შევეხო:

ჩვენ თანამედროვეობის გლობალურ პროცესებში ვართ ჩაბმული. დიდი სიდუხჭირის მიუხედავად, რომელსაც დროებითი ხასიათი აქვს სახელმწიფოს აღმშენებლობის პროცესში, საქართველო თავისუფალი ქვეყანაა, ხოლო როგორც არაერთხელ თქმულა, პიროვნების თავისუფლება, ადამიანის უფლებები უზენაესობის რანგშია აყვანილი.

ამავე დროს, არ შემიძლია ხაზი არ გავუსვა ერთ ელემენტარულ ჭეშმარიტებას. არ არსებობს თავისუფლება პასუხისმგებლობის გარეშე, მეტსაც ვიტყვი, საერთო საზოგადოებრივი და პიროვნული პასუხისმგებლობა თავისუფლების საფუძველია. სხვა შემთხვევაში სახელმწიფოს რღვევა და ქაოსი გარდაუვალია.

და აქვე მინდა ვთქვა, რომ კონსტიტუცია იმ ზნეობრივი ნორმების კონცენტრირებულია იმ ზნეობრივი ნორმების კონცენტრირებული გამოხატულებაა, რომლებიც ათასწლეულებში იქმნებოდა ჩვენი ხალხის გენიით.

თვალისჩინივით უფრთხილდებოდეს ამ დიდ მემკვიდრეობას - ყველა თავისუფალი მოქალაქის ვალია, სწორედ ასეთი დამოკიდებულება უნდა გახდეს საქართველოს სავიზიტო ბარათი საერთაშორისო თანამეგობრობაში.

როცა კონსტიტუციონალიზმისა და საქართველოს კონსტიტუციის თაობაზე ვმსჯელობთ, უეჭველად უნდა მივიჩნიოთ ის დებულება, რომ კონსტიტუციის შინაარსზე არანაკლებ მნიშვნელოვანია, თუ რამდენად დემოკრატიული, თავისთავადი და ინტელექტუალურად თავისუფალი იყო თვით მისი შემუშავებისა და მიღების პროცესი. ეს საარსებოდ აუცილებელია, რათა ქვეყნის ძირითადმა კანონმა მართლაც შეასრულოს კონსტიტუციის უზოგადესი, უმთავრესი ფუნქცია: იქცეს დიდ საზოგადოებრივ შეთანხმებად და ფუნდამენტურ ეროვნულ-სახელმწიფოებრივ საკითხებში გააერთიანოს ყველა ეთნიკური, სოციალური თუ პოლიტიკური ფენის წარმომადგენლები, - განურჩევლად ენის, წარმომავლობის, სქესის, სოციალური სტატუსის, რელიგიური რწმენის თუ პოლიტიკური შეხედულებისა.

კაცობრიობის ისტორიამ დაამტკიცა, ისევე, როგორც ადასტურებს დღევანდელობაც: რაგინდ დემოკრატიულიც უნდა იყოს კონსტიტუცია გარეგნულად, რაოდენ ლამაზ და მომხიბვლელ დებულებებსა და იურიდიულ ფორმებს უნდა შეიცავდეს, იგი ვერ შეძლებს უმთავრესი სახელმწიფოებრივი ფუნქციის სრულყოფილად შესრულებას, თუ არ ეფუძნება საზოგადოების შინაგანი, თვისებრივი, ნებაყოფლობითი შეთანხმების, - საერთო მიზნების არსობრივად გაზიარების პრინციპს. ამ თვალსაზრისით, საქართველოს კონსტიტუცია, შეიძლება ითქვას, უნაკლო დოკუმენტია, რომელსაც რაიმე ზეგავლენისა და ძალდატანების იოტისოდენა ჩრდილიც კი არ სდევს თან.

მე ვამაყობ, რომ როგორც სახელმწიფოს მეთაურმა და პარლამენტის თავმჯდომარემ, შევქმენი ყველა პირობა, რათა საქართველოს კონსტიტუცია ამ მხრივ მართლაც სამაგალითო და საუკეთესო საკაცობრიო გამოცდილების შესაბამისი ყოფილიყო.

სამი წლის განმავლობაში, შესანიშნავი ქართველი იურისტები, საზოგადო მოღვაწენი, ქართული კულტურისა და მეცნიერების უთვალსაჩინოესი წარმომადგენლები დინჯად, უდიდესი გულისყურითა და უმაღლესი პასუხისმგებლობით მუშაობდნენ საქართველოს კონსტიტუციის პროექტზე, რომლის დამტკიცება, შეიძლება ითქვას, საარსებოდ მნიშვნელოვანი იყო ჩვენი ქვეყნისთვის - იმ დროს შეჩერებული სამოქალაქო ომის დაპირისპირებისა და განცდილი საზარელი ეროვნული ტრაგედიის გათვალისწინებით.

კონსტიტუციის მიღების ხუთი წლისთავზე, როგორც ქვეყნის პრეზიდენტი, სრულიად საქართველოს სახელით კიდევ ერთხელ ვუძღვნი დიდ მადლობას ყველას, ვინც შრომობდა კონსტიტუციის პროექტის შესამუშვებლად, მისი ძირითადი დებულებებისა და ფუნდამენტური პრინციპების ჩამოსაყალიბებლად.

მათ შორის, ჩვენს უცხოელ მეგობრებს, რომელთა რჩევა და თანადგომა მართლაც ძალზე მნიშვნელოვანი იყო. ალბათ, მთელ საზოგადოებას ახსოვს შემდგომი დებატები პარლამენტში, როდესაც გამოწვლილვით განიხილებოდა თითოეული დებულება, ყოველი სიტყვა. მიზნის მიღწევა შესაძლებელი იყო მხოლოდ და მხოლოდ განსხვავებული აზრის მაქსიმალურად გათვალისწინების პირობით.

თუმცა, იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც უმრავლესობას შეეძლო ამა თუ თუ იმ მუხლზე „მექანიკური კენჭისყრით“ მიეღო გადაწყვეტილება - ჩვენ მაინც ვამჯობინებდით საკითხის გადადებას, კიდევ ერთხელ გულდაგულ შესწავლას, ჩვენს პატივცემულ ოპონენტებთან ოპოზიციის წარმომადგენლებთან, ოცდაათამდე სხვადასხვა პოლიტიკური პარტიისა და ორგანიზაციის წევრებთან ხანგრძლივი კონსულტაციების გამართვას, კომპრომისების ძიებასა და მიგნებას, რათა არ დაგვერღვია თანხმობისა და ურთიერთპატივისცემის ის ძვირფასი ატმოსფერო, ის სულისკვეთება საერთო თანაბარი პასუხისმგებლობისა, რაც თან სდევდა კონსტიტუციის შემუშავებისა და მიღების პროცესს.

როგორც სახელმწიფოს მეთაური და კონსტიტუციური წყობის ერთ-ერთი გარანტი, კიდევ ერთხელ დიდ მადლობას მოვახსენებ იმდროინდელი უმრავლესობის წევრებს: მათმა სიდინჯემ და სიბრძნემ დიდად განაპირობეს საბოლოო საერთო ეროვნული გამარჯვება. ასევე, პატივცემულ კოლეგებს, ოპოზიციის წარმომადგენლებს, რომელთა აქტიურმა, თუნდაც მწვავედ კრიტიკულმა დამოკიდებულებამ, მაგრამ საბოლოოდ მაინც კონსტრუქციულმა განწყობამ შექმნა პირობები საიმისოდ, რომ კონსტიტუცია ყოფილიყო „ჯანსაღად შობილი“ ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ფენომენი და განეპირობებინა უმთავრესი: მშვიდობა და თანხმობა საქართველოში, როგორც ჩვენი ქვეყნის განვითარების უმნიშვნელოვანესი, საარსებოდ აუცილებელი პირობა.

რაც შეეხება ქვეყნის ძირითადი კანონის თვისებრიობას, - იგი ორ უმთავრეს იდეას ეფუძნება: საქართველოს სახელმწიფოებრივ დამოუკიდებლობას და პიროვნების თავისუფლებას. ალბათ, უფრო გამართლებული იქნება, თუ მათ ერთიან და განუყოფელ მთლიანობაში განვიხილავთ, ვინაიდან საქართველოს დამოუკიდებლობა ჩვენი ქვეყნის მრავალსაუკუნოვანი განვითარების უმთავრესი მამოძრავებელი იდეა და წმიდათა წმიდა მიზანია, რომელიც ქართველმა ერმა, საქართველოს მთელმა მოსახლეობამ დაადასტურა და დაამტკიცა 1991 წლის 31 მარტის დიდ ეროვნულ რეფერენდუმზე. ხოლო თვით დემოკრატიული ქართული სახელმწიფოს დანიშნულება, მისი ცხოველმყოფელობის არსი უეჭველად ის გახლავთ, რომ საქართველოს ყოველ მოქალაქეს, თითოეულ ოჯახს, ცალკეულ პიროვნებას თავისუფალი და ბედნიერი განვითარების, ნიჭისა და უნარის სრული გამოვლენის საშუალება შეუქმნას. საქართველოს კონსტიტუციამ (და ეს მისი უმთავრესი ღირსებაა) სრულყოფილად შეძლო ამ ორი დიდი იდეალის ჰარმონიული შერწყმა, - მათი მთლიანობის უზრუნველყოფა.

კონსტიტუციის შინაარსისა და სულისკვეთების შესაბამისად, საქართველო უნდა იყოს და უეჭველად იქნება კიდეც) ლაღი, თავისუფალი და ბედნიერი ქვეყანა, რომლის დამოუკიდებელი განვითარება თითოეული პიროვნების თავისუფალი განვითარების პირობად იქცევა. ისევე, როგორც პირიქით: ქვეყნის ყოველი მოქალაქე საკუთარი თავისუფლების, ბედნიერებისა და სრულფასოვანი განვითარების უზრუნველსაყოფად, - თვალისჩინივით გაუფრთხილდება ეროვნულ სახელმწიფოებრიობას. საქართველოს კონსტიტუციამ დააფუძნა ადამიანისა და ეროვნულ უმცირესობათა უფლებების დაცვის ძლიერი, შეუვალი ინსტიტუტები; შექმნა სათანადო გარანტიათა მთელი სისტემა; მკაფიოდ და მკვეთრად გამიჯნა ერთმანეთისაგან საკანონმდებლო, აღმასრულებელი და სასამართლო ხელისუფლება; აღიარა სიტყვის თავისუფლება ერთ-ერთ უმთავრეს საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ და სახელმწიფოებრივ ღირებულებად; კონსტიტუციურად დაადასტურა საკუთრების ხელშეუხებლობა.

კონსტიტუციითვე განისაზღვრა ისეთი უმნიშვნელოვანესი დემოკრატიული ორგანოების არსებობა და მათი უზენაესი უფლებამოსილება, როგორიცაა კონსტიტუციური სასამართლო და სახალხო დამცველი.

კონსტიტუციამ შექმნა პირობა, რათა დამოუკიდებელი სასამართლო ხელისუფლების ახალი სისტემა ჩამოყალიბებულიყო.

საქართველოს კონსტიტუციამ უდიდესი როლი შეასრულა მარტო საშინაო პოლიტიკის განსაზღვრასა და განხორციელებაში (რისი გამოხატულებაც გახდა ქვეყნისათვის საარსებოდ აუცილებელი ლიბერალური ეკონომიკური რეფორმა), არამედ საგარეო-პოლიტიკური კურსის წარმატებით განხორციელებაშიც: ქართულმა სახელმწიფომ, რომელიც სამართლისა და თავისუფლების პრინციპებს დაეფუძნა, მცირე ხნის განმავლობაში მრავალი ძლიერი და გავლენიანი მეგობარი შეიძინა მთელ მსოფლიოში, უკვე გაწევრიანდა და აქტიურად თანამშრომლობს ევროპისა და მსოფლიოს ყველაზე პრესტიჟულ საერთაშორისო ორგანიზაციებთან.

სახელმწიფოს ძირითადმა კანონმა შექმნა მყარი პირობა სამოქალაქო თანხმობისა და ყველა სოციალური ფენის ინტერესთა გათვალისწინებისათვის. მან არა მარტო გამიჯნა აღმასრულებელი და საკანონმდებლო ხელისუფლება, არამედ დააფუძნა მათი კონსტრუქციული ურთიერთმოქმედებისათვის აუცილებელი და გარკვეული აზრით მაიძულებელი იურიდიული ინსტიტუტებიც. კომპეტენციათა და უფლებამოსილებათა მკაცრი განცალკევება; შეკავება-გაწონასწორების ცივილიზებულ, საყოველთაოდ აღიარებულ და აპრობირებულ მექანიზმთა მოქმედება განაპირობებს ჩვენი სახელმწიფოებრივი შენობის კიდევ ერთი საყრდენი პრინციპის ურღვევობას: ძლიერი პარლამენტისა და ძლიერი პრეზიდენტის არსებობას! საქართველოს თავისებურებების, ჩვენი ისტორიის მწარე გაკვეთილების გათვალისწინებით, ეს არის (მე გადაუჭარბებლად ვიტყვი), სახელმწიფოებრივი და საზოგადო სტაბილურობის ყოფნა-არყოფნის პირობა.

საქართველოს სჭირდება ძლიერი პრეზიდენტი, საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროცესებზე ზემოქმედების, მათი მართვის ქმედითი კანონიერი ბერკეტებითა და მექანიზმებით და იმავდროულად, ძლიერი პარლამენტი, რომელიც განსაზღვრავს ქვეყნის სტრატეგიულ კურსსა და პრინციპებს როგორც საშინაო, ისე საგარეო სფეროში. კონსტიტუციის ერთ-ერთი უშესანიშნავესი, ყოველმხრივ სრულყოფილი, იურიდიულად ნატიფი და გამართული დებულების შინაარსის შესაბამისად, ხალხის არც ერთ ნაწილს არა აქვს უფლება მიითვისოს ერის ხელმწიფება. საქართველოს კონსტიტუცია აღიარებს სუვერენიტეტის ერთადერთ მატარებელს, ერთადერთ სუვერენს - საქართველოს ხალხს, როგორც ხელისუფლებისა და ძალაუფლების წყაროს.

მიუხედავად იმისა, რომ კონსტიტუცია სულ ხუთი წელია ფუნქციონირებს, მან უკვე შექმნა უძვირფასესი ტრადიცია, რომელსაც სათუთად უნდა გაუფრთხილდეთ. კონსტიტუციამ დაადასტურა, რომ სრულად ასახავს ერის, ნაციის ხელმწიფებას, ზუსტად გამოხატავს მის საუკუნოვან მისწრაფებებსა და იდეალებს. საქართველოს პრეზიდენტი კი უნდა განასახიერებდეს მათ ერთობლიობას, იყოს ქვეყნისა და ერის ტერიტორიული თუ ეთნიკური ურღვევობის, კანონიერებისა და კონსტიტუციურობის უმტკიცესი ბალავარი. ამჯერად, უკვე როგორც მხოლოდ პრეზიდენტმა, არამედ მოქმედმა პოლიტიკოსმა და სახელმწიფო მოღვაწემ, უნდა ვთხოვო ყველა პატივცემულ კოლეგას: ნუ გაგვიტაცებს კონსტიტუციაში ცვლილებათა შეტანით თანადროული პრობლემების იოლად გადაწყვეტის ილუზია და ამ მოტივით, ამ მისწრაფებით ნუ ხელვყოფთ ძვირფას ტრადიციას კონსტიტუციის ხელშეუხებლობისა, რომელიც უკვე გაითავისა ჩვენმა ხალხმა. დაე, იგი შეისისხლხორცოს საქართველოს თითოეულმა მოქალაქემ, მთელმა საზოგადოებამ.

დაე, იქცეს კონსტიტუცია იმ მართლაც ურღვევ დედაბოძად, რომელსაც კრიზისულ ვითარებაში დაენდობა საქართველო.

ვერანაირი თანადროული მოსაზრებები თუ საჭიროებანი ვერ გაამართლებენ ამ უმტკიცესი საყრდენის შერყევას, მისი ურღვევობისა და უზენაესობის რწმენის მოშლას.

ეს არ არის რაიმე პოლიტიკური მოსაზრებით განპირობებული მოწოდება და გადაწყვეტილება: დღეს საქართველოს პრეზიდენტი, რომელსაც მოსახლეობის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ ჩააბარა მანდატი 9 აპრილის არჩევნების შედეგად, - ძლიერი და უფლებამოსილია როგორც არასდროს.

მაგრამ ჩვენ უნდა ვიფიქროთ არა მარტო დღევანდელობაზე, არამედ ხვალინდელ დღეზე, მომავალ თაობაზე, იმ საქართველოზე, რომელსაც ყველანი ერთად ვაშენებთ და საფუძველს ვუყრით.

საქართველოს კონსტიტუციაში ცვლილებათა და დამატებათა შეტანას მე მხარს დავუჭერ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა ამას მოითხოვს ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის აუცილებლობა. ეს დღე კი აუცილებლად დადგება. იმის მიუხედავად, რომ კონსტიტუციის შემუშავების პროცესი კანონმდებელმა მიზანშეწონილად მიიჩნია, არ განესაზღვრა ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობა, რათა ეს პროცესი მოლაპარაკებათა შედეგად დასრულებულიყო - ქვეყნის ძირითადი კანონი შეიცავს იურიდიულ მექანიზმებსა და სისტემებს, - ამ პრობლემის გადაწყვეტისათვის დამოუკიდებელი დემოკრატიული ქართული სახელმწიფოს შემადგენლობაში.

ეს პროცესი უკვე დაწყებულია აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუციის ახალი რედაქციის მიღებით, რასაც ჩვენ მივესალმებით და იმედს გამოვთქვათ, რომ კონსტრუქციული დიალოგის მეშვეობით შევძლებთ შევიმუშაოთ ისეთი ფორმულა, რომელიც მისაღები იქნება სხვა ავტონომიებისა და რეგიონებისათვისაც.

ბოლოს, მე კვლავ ვუბრუნდები იმ მღელვარე დღეებს, როცა უდიდესი ძალისხმევის შედეგად საქართველოს პარლამენტმა, ახალი ქართული სახელმწიფოს დამფუძნებელმა კრებამ მიიღო ქვეყნის კონსტიტუცია!

ეს იყო საყოველთაო სიხარული, საერთო გამარჯვების შეგრძნება, რომლის „ჩაშხამება“ ამაოდ სცადეს გარეშე ძალთაგან მართულმა ავისმოსურნეებმა, - აფეთქებითა და ტერორით. მათ შესანიშნავად იგრძნეს, თუ რა მნიშვნელობა აქვს ამ დოკუმენტს, მაგრამ ღვთის შეწევნით ვერ შეძლეს ავი განზრახვის აღსრულება, საქართველოს აღორძინებისა და აღმავლობის მაცოცხლებელი ყლორტის მოჭრა. თუმცა, ჩვენ შურს არ ვიძიებთ, ვმოქმედებთ ეროვნული შერიგების ინტერესებით.

ვფიქრობ, ყველა დამეთანხმება: რომ არ ყოფილიყო 1995 წლის კონსტიტუცია და ამ კონსტიტუციის საფუძველზე გამართული დემოკრატიული არჩევნები - არ იქნებოდა არც ამჟამინდელი და არც ხვალინდელი საქართველო.

დღეს მე მოვუწოდებ სრულიად საქართველოს, ყველა მოქალაქეს, ყველა პოლიტიკურ ორგანიზაციას, განურჩევლად შეხედულების თუ რწმენის სხვაობისა - გავერთიანდეთ საქართველოს კონსტიტუციის ნათელ იდეალთა განსახორციელებლად.

ედუარდ შევარდნაძე: დღეს მე მოვუწოდებ სრულიად საქართველოს, ყველა მოქალაქეს, ყველა პოლიტიკურ ორგანიზაციას, განურჩევლად შეხედულების თუ რწმენის სხვაობისა - გავერთიანდეთ საქართველოს კონსტიტუციის ნათელ იდეალთა განსახორციელებლად : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის სიტყვა საქართველოს კონსტიტუციის მიღების ხუთი წლისთავისადმი მიძღვნილი პრესკონფერენციის გახსნაზე : თბილისი, 2000 წლის 24 აგვისტო // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 25 აგვისტო. - №230 (3631). - 1,3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
28 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- უწინარეს ყოვლისა, გილოცავთ დღევანდელ დღეს მარიამობას, მართლმადიდებელი სამყაროს ერთ-ერთ უბრწყინვალეს ქრისტიანულ დღესასწაულს, - ამ დღესასწაულის მოლოცვით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ ჟურნალისტ ნატო ონიანთან.

- მარიამობას ვულოცავ საქართველოს ყველა მართლმადიდებელ მოქალაქეს, პირველ რიგში, უწმინდესსა და უნეტარესს ილია მეორეს, გილოცავთ თქვენ და რა თქმა უნდა ვულოცავ სრულიად საქართველოსაც იმ უდიდესი წვლილის გათვალისწინებით, რომელიც საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელმა ეკლესიამ შეიტანა ჩვენი სახელმწიფოებრიობის განვითარებაში.

ღვთისმშობელი ყოველთვის მფარველობდა საქართველოს განამტკიცებდა ჩვენი ხალხის რწმენასა და სულიერებას.

რაოდენ მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ეკონომიკური თუ სოციალური ძვრებიც უნდა მოხდეს საქართველოში, უცვლელად უნდა შევინარჩუნოთ ის საფუძველი, რომელსაც საუკუნეთა და ათასწლეულთა განმავლობაში ეყრდნობოდა ქართული სახელმწიფო.

ამ თვალსაზრისით საქართველოს ქრისტიანული დღესასწაულები ყველა მოქალაქეს აერთიანებს - განურჩევლად მათი კონფესიური კუთვნილებისა.

ამიტომაც, ვულოცავ მარიამობის დღესასწაულს სრულიად საქართველოს, უწინარეს ყოვლისა, ყველა ქალს, ყველა დედას და გამოვთქვამ რწმენას, რომ ღვთისმშობელი კვლავაც დაიფარავს და განსაცდელისაგან დაიხსნის მის წილხვედრ ქვეყანას.

- მთავრობის სხდომაზე, რომელიც გასულ კვირას გაიმართა, ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის მინისტრმა ილაპარაკა ჩვენი ეკონომიკისათვის უკვე დამახასიათებლ „პოსტკრიზისული პერიოდის“ მაჩვენებლებზე და კიდევ რა ძირითად ტენდენციებზე შეიძლება საუბარი ეკონომიკის სფეროში?

- ეკონომიკის, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტრომ შეაჯამა წლის პირველი ნახევრის შედეგები. ამ მონაცემების ანალიზი ადასტურებს, რომ ქვეყნის ეკონომიკაში მართლაც დადებითი ტენდენციები და უკვე ნამდვილად შეიძლება ლაპარაკი „პოსტკრიზისულ პერიოდზე“.

მე კვლავ ვიმეორებ: 2001 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტი პოსტკრიზისული ბიუჯეტი იქნება.

კვლავ მატულობს მთლიანი შიდა პროდუქტი: შარშანდელ შესაბამის პერიოდთან შედარებით იგი 2,8 პროცენტით გაიზარდა.

2000 წლის პირველ ნახევარში წარმოებულია თითქმის სამი მილიარდი ლარის ღირებულების მთლიანი შიდა პროდუქტი.

რა თქმა უნდა, უმძიმესმა გვალვამ ამ სასიკეთო ტენდენციას თავისი კვალი დაამჩნია, მაგრამ ზრდისა და განვითარების ინერცია ახლა საქართველოში იმდენად ძლიერია, რომ სტიქიურმა უბედურებამაც ვერ შეძლო მისი შეჩერება და უკუქცევა. მრეწველობაში ზრდამ 9 პროცენტი შეადგინა, ტრანსპორტის სფეროში - 7,6, კავშირგაბმულობაში - 21 პროცენტი, ვაჭრობაში 11,5 პროცენტი, და მიაქციეთ ყურადღება - მომსახურების სფეროში (კერძოდ, სასტუმროებისა და რესტორნების სექტორში) ზრდა თითქმის 19 პროცენტია, რაც, უეჭველად იმას ნიშნავს, რომ მართლდება ჩვენი პროგნოზი საქართველოში ტურისტთა ნაკადის განუხრელ ზრდასთან დაკავშირებით. სავალუტო ბაზარი კვლავინდებურად სტაბილურია, ისევე როგორც სამომხმარებლო ფასები. ლარზე მოთხოვნა იმდენად დიდია, რომ ეროვნული ბანკი უკვე რეგულარულად ყიდულობს დოლარს და ზრდის სავალუტო რეზერვს. ეს თავის მხრივ ხელს უწყობს ფულადი მასის ზრდას მიმოქცევაში, რაც უაღრესად სასარგებლო მოვლენაა, ოღონდ იმ პირობით, თუ იწვევს ინფლაციურ პროცესებს, - არადა, ნამდვილად არ იწვევს, როგორც ამას პრაქტიკულად ხედავთ თქვენ. ექსპერტებს ძალზე ნიშანდობლივად მიაჩნიათ ის გარემოება, რომ ბენზინის ფასების არნახული მატების მიუხედავად (ეს მსოფლიო ბაზარზე არსებულ ფასებს უკავშირდება, წლის განმავლობაში 300-400 პროცენტით გაიზარდა ფასები), ამან თითქმის არ მოახდინა გავლენა მრავალი სახეობის პროდუქციისა და მომსახურების ფასზე. ინფლაციის ამ ფაქტორის მიუხედავად იგი კვლავ დასაშვებ დონეზე დაბალია, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ საქართველოს ეკონომიკას საკმაოდ დიდი „სიმტკიცის რეზერვი“ აქვს. ამასთანავე ეკონომიკის სამინისტრო, ასევე სხვა სამინისტროები და უწყებები, არ უნდა შემოიფარგლონ მხოლოდ განვლილი პერიოდის შედეგების შეჯამებით. ამჟამად უმთავრესია ქვეყნის განვითარების გრძელვადიანი პროგრამის დაკონკრეტება და შესაბამისი ტაქტიკური სქემების შემუშავება. ყველა დარგისა და სფეროს მიმართულებით მომზადებულმა მასალებმა კი თავი უნდა მოიყაროს ერთ პროგრამაში და პრიორიტეტული უნდა იყოს სიღარიბის დაძლევა და ეკონომიკური ზრდის უზრუნველყოფა. ეს საპრეზიდენტო პროგრამის უმთავრესი დებულებაა, რომლის განხორციელებასაც უახლოეს მომავალში უნდა შევუდგეთ.

სიღატაკის დაძლევის თვალსაზრისით, როგორც უკვე აღვნიშნე წინა ინტერვიუში, დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებ შრომისუუნარო პენსიონერთა დედ-მამით ობოლ ბავშვთა ოჯახებისათვის დახმარების გაწევის პროგრამას (ამას იმიტომ ვიმეორებ, რომ ყურადღება მიაქციონ იმ ადამიანებმა, რომლებმაც მაშინ ვერ მოისმინეს). შეგახსენებთ, რომ ამჟამად საქართველოში 48.600 ასეთი ოჯახია აღრიცხული. ერთსულიან ოჯახზე დამატებითი დახმარების თანხა თვეში შეადგენს 20 ლარს, ანუ პენსიასთან ერთად, 34 ლარს, ხოლო 2 და მეტსულიანი ოჯახებისათვის ეს თანხა პენსიასთან ერთად ყოველთვიურად 45-46 ლარს მიაღწევს. ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანი იყო შეხვედრა იაპონია-საქართველოს ასოციაციის თავმჯდომარესთან ბატონ კოჯი იოსავასთან. იაპონელი მეგობრები მრავალმხრივ გვეხმარებიან, კერძოდ უახლეს ტექნოლოგიათა დანერგვაშიც. შემუშავებულია პროექტი რომელიც ითვალისწინებს საქართველოს 81 რაიონში კომპიუტერული კვანძების შექმნასა და მათს გაერთიანებას საერთო-სახელმწიფოებრივ გლობალურ კომპიუტერულ ქსელში.

ამ სისტემას პირდაპირ დაუკავშირდებიან საბაჟო და სატრანსპორტო კონტროლის პუნქტებში არსებული კომპიუტერული კვანძები. აგრეთვე შინაგან საქმეთა, იუსტიციის, თავდაცვის უშიშროების, ჯანმრთელობის დაცვისა და სხვა სამინისტროთა რაიონულ განყოფილებაში მოქმედი ქსელები. ეს უკვე სახელმწიფო მნიშვნელობის საკითხია! ანუ პროექტის განხორციელებით იაპონია გვეხმარება სახელმწიფოებრივი მექანიზმის ფუნქციონირებისათვის ძალზე საჭირო და სასარგებლო საქმიანობაში - ჩვენი სახელმწიფოებრიობის განმტკიცებაში. პროექტის ღირებულება 60 მილიონი ამერიკული დოლარია. ამ თანხის ნაწილს იაპონიის მთავრობა გამოყოფს გრანტების სახით, ნაწილს კი ძალზე შეღავათიანი, 40-წლიანი კრედიტის სახით, რა თქმა უნდა ეტაპობრივად.

გარდა ამისა, იაპონიის მთავრობამ გადაწყვიტა 2001 წლის 17 იანვარს დაგეგმილი საყოველთაო აღწერის ჩასატარებლად საქართველოს საჩუქრად გამოუყოს ერთი მილიონი დოლარის გრანტი.

და ეს იმ დახმარების ნაწილია, რომელსაც იაპონია გვიწევს ამას ვამბობ იმათ გასაგონად, ვინც დღემდე ჭმუნავს და წუხს, - „რამდენი დაიხარჯა იაპონიაში საქართველოს პრეზიდენტის ვიზიტის დროსო“. არადა, ის ვიზიტი საქვეყნო საქმეს სჭირდებოდა, სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარეობდა და არა ვინმეს სურვილიდან, ემოგზაურა „ამომავალი მზის ქვეყანაში“. მოგეხსენებათ, მე იქ რამდენჯერმე ვარ ნამყოფი, სანამ საქართველოში დავბრუნდებოდი.

პრეზიდენტის ვიზიტის დროს დახარჯულმა თანხამ ასმაგი (თუ მეტი არა) უკუგება მოგვცა იმ დახმარების სახით, რომელსაც ეს დიდი და ძლიერი ქვეყანა გვიწევს და კიდევ ერთხელ მადლობას მოვახსენებ მის ხელმძღვანელობას, მის მთავრობას და იაპონელ ხალხს ამისათვის.

ტრადიციულად, რამდენიმე სიტყვა საბიუჯეტო შემოსავლის შესახებ: ამ სფეროში გარდატეხა უკვე ნამდვილად მოხდა. ყველანი ვხედავთ, რომ საქმე კეთდება და შემოსავალი თვალნათლივ მატულობს. ოღონდ აგვისტოს გეგმა აუცილებლად უნდა შესრულდეს. ამას უდიდესი, არა მარტო ეკონომიკური და ფისკალური, არამედ ფსიქოლოგიური მნიშვნელობაც აქვს, ვინაიდან ჯერ ერთი, აგვისტო ტრადიციულად მძიმე თვეა და მეორეც: რეფორმამ, რომელიც სამინისტროში განხორციელდა კერძოდ, საკადრო ცვლილებებმა, გამოცდებმა, ტესტირებამ თანამშრომელთა როტაციამ დაუყონებლივ უნდა გამოიღოს ნაყოფი.

სამუშაოდან დათხოვნილთა შორის ბევრი ეგრეთ წოდებული, ტიტულოვანიც მოხვდა, ესე იგი, ის ადამიანები, რომელთაც ვერ ჩააბარეს გამოცდა. მინდა ყველამ იცოდეს, რომ რეფორმის წარმატებით დაინტერესებულია მთელი ქვეყანა - დაინტერესებულია პრეზიდენტი და მიღწეულ შედეგებს, რა თქმა უნდა, არ დავთმობ, მხედველობაში მაქვს, რა თქმა უნდა, კანონიერების ფარგლებში მოქმედება.

ბიუჯეტის შევსების კვალობაზე ყველა პირობა არსებობს საიმისოდ, რომ პირველი სექტემბრისათვის პედაგოგებმა წინასწარ მიიღონ სექტემბრის ხელფასი.

ყველაფერს ვიღონებ საიმისოდ, რომ პედაგოგთა ხელფასები დროულად გაიცეს წლის დამლევამდე, ხოლო მომავალ წელს აუცილებლად დავიწყებთ ადრინდელ დავალიანებათა დაფარვას. და ეს ეხება არა მარტო პედაგოგებს, არამედ ყველა სხვა მიმართულებას, ყველა სხვა სამსახურს.

და კვლავ დავუბრუნდები კორუფციის თემას - ნურავის ჰგონია, თითქოს აქ რაიმე კონიუნქტურა იყო და „დროებითი ლოზუნგებისაგან“ შედგებოდა. კორუფციის აღმოფხვრა მართლაც საქართველოს ყოფნა-არყოფნის საკითხია. რამდენიც უნდა იქილიკონ ამ საკითხზე, რომელი სატელევიზიო პროგრამაც უნდა იყოს და რომელი გაზეთიც, სულ ერთია, ჩვენ დავადექით ამ კურსს და მას არ გადავუხვევთ, თუ მათ ძალიან სიამოვნებთ ეს ქილიკობა, იქილიკონ, სანამ არ დაიღლებიან, არ მოსწყინდებათ და სანამ ხალხს თავად არ მოსწყინდება ტყუილების მოსმენა. ჩვენ არ ველოდებით შესაბამისი პროგრამის დასრულებას, რომელზეც ჩემ მიერ შექმნილი ჯგუფი უკვე კარგა ხანია მუშაობს. ბრძოლა უკვე დაიწყო იგი სულ უფრო უკომპრომისო ხასიათს იღებს. უახლოეს მომავალში საზოგადოება, დარწმუნებული ვარ შეიტყობს ფართომასშტაბიან საქმეთა დეტალებს და ძალიან ბევრს მოუწევს აგოს პასუხი საზოგადოების წინაშე.

მე ვიცი, რომ აქტიურად ემზადებიან ამისათვის სასამართლო სისტემა, უზენაესი სასამართლო, და ისინი უეჭველად იტყვიან თავიანთ ღირსეულ სიტყვას, რა თქმა უნდა, კანონიერების ფარგლებში, აგრეთვე კონტროლის პალატა, რომელმაც ბევრი საინტერესო ღონისძიება განახორციელა ადგილობრივ და ცენტრალურ სტრუქტურებთან ერთად, შინაგან საქმეთა სამინისტრო, პროკურატურა და უშიშროების სამინისტრო. რეზერვები ძალიან ბევრია. მიუხედავად იმისა, კიდევ ერთხელ მივმართავ ყველას, ვინც ჯერ კიდევ ვერ მიმხვდარა, რომ სახელმწიფოსა და საზოგადოების მოთმინების ფიალა აივსო: გონს მოეგონ, თავი ანებონ კონტრაბანდას, ფალსიფიკაციას, გადასახადების დამალვას, ამოძვრნენ კორუფციის ჭაობიდან, სანამ გვიან არ არის. წინააღმდეგ შემთხვევაში კანონის რისხვა არ ასცდებათ. ზოგიერთებმა კანონის სიმკაცრე და სუსხი უკვე კიდეც იგრძნეს.

დღესაც არ შემიძლია გვერდი ავუარო ეკოლოგიურ კატასტროფას, საშინელ გვალვას, მართლა არნახულს, რომელმაც უდიდესი ზიანი მოგვაყენა.

მადლობა ღვთისმშობელს, ბოლოდროინდელმა წვიმებმა, ალბათ, ძირითადად, მაინც გადაგვირჩინა ვენახი (თუმცა, დანაკარგი აქაც ძალიან დიდია), მაგრამ თავიანთი კულტურები სტიქიამ თითქმის მთლიანად გაანადგურა.

როგორც იცით, სათანადო თხოვნით მივმართე მეგობარ ქვეყნებს, ვისაც ამის საშუალება აქვს, დაგვეხმარონ სტიქიური უბედურების შედეგების დაძლევაში. წინა ინტერვიუში უკვე მოგახსენეთ, რომ მათი რეაქცია დადებითია. დარწმუნებული ვარ საქართველოს კვლავ გამოუწვდიან დახმარების ხელს. მაგალითად, მივიღე გაეროს გენერალური მდივნის საპასუხო წერილი, რომელიც დამაიმედებელია. ბევრს გვპირდება და მე მინდა, რომ ეს წერილი კიდეც დაიბეჭდოს, რათა მოსახლეობა გაეცნოს. აქ არა მარტო კოფი ანანი, არამედ ჩემი სხვა კოლეგებიც ასევე საიმედო სიგნალებს იძლევიან. (იბეჭდება გაზეთის დღევანდელ ნომერში პირველ-მეორე გვერდებზე. - რედ).

რა თქმა უნდა, ეკოლოგიური კატასტროფა უარყოფითად იმოქმედებს წყალსაცავების შეხებაზე. ბევრ მათგანში წყლის დონე უპრეცედენტოდ დაბალია, მაგალითად, ჟინვალში მიუხედავად ამისა, გამოზამთრება გაცილებით უკეთ უნდა შევძლოთ, ვიდრე წინა წლებში. - ამის რეზერვები გვაქვს.

- გასულ კვირას, შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრმა დასაქმების სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის პროგრამა წარმოადგინა. როგორი იქნება თქვენი კომენტარი ამასთან დაკავშირებით?

- კომენტარი კი ასეთია: მოსახლეობის დასაქმება და უმუშევრობის აღმოფხვრა საქართველოსათვის ისევე როგორც უკლებლივ ყველა პოსტსაბჭოური და პოსტსაბჭოური ქვეყნისათვის, უმწვავესი პრობლემაა. მე აღარ ვლაპარაკობ აფრიკისა და აზიის ზოგიერთ ქვეყანაზე, სადაც უმუშევრობა მართლაც უკურნებელ სენად იქცა და მილიონობით ადამიანი იღუპება. ამ თვალსაზრისით ძალიან ბევრი რამ გაკეთდა განვლილ წლებში - თავისთავად, გაჩერებული და დანგრეული ეკონომიკის ამოძრავებამ (1994 წლიდან მოყოლებული), სამოქალაქო ომის პერიოდში გაძარცვული და გაჩანაგებული დარგების თანდათანობით აღორძინებამ, დაზუსტებული მონაცემებით, განვლილ 5 წელიწადში საშუალება მოგვცა შეგვექმნა ან აღგვედგინა დაახლოებით 700-800 ათასი სამუშაო ადგილი. ამაზე ვსაუბრობდი ამომრჩევლებთან შეხვედრის დროს.

აქ არ ვგულისხმობ მიწის განსახელმწიფოებრიობას, კერძო საკუთრებაში მიწის ნაკვეთების გადაცემას, მაგრამ ვგულისხმობ თვითდასაქმებულობასაც.

ეკონომიკური ფორმაციის შეცვლა მოითხოვს სტრუქტურულ ტრანსფორმაციას, რასაც ყველგან ძალზე მტკივნეული სოციალური შედეგი ახლავს. ამ სირთულეებს თავიდან ვერაფრით ავიცილებდით, მაგრამ სახელმწიფო ვალდებულია, შეიქმნას პირობები და სათანადო მატერიალური რესურსები, რათა მოქალაქემ შეძლოს კვალიფიკაციის ამაღლება, ახალი სპეციალობების შეძენა სათანადო საინვესტიციო ფონდით სარგებლობა და სხვა.

ჩვენ აქტიურად დავეხმარებით მცირე ბიზნესს, რადგან მას შესანიშნავი საშუალება აქვს მოიცვას შესაბამისი სოციალური სეგმენტი და შეარბილოს დაძაბულობა. ამის მაგალითები საქართველოში უკვე უხვადაა და დარწმუნებული ვარ, მომავალი წლის ბიუჯეტში გარკვეული თანხები ამ მიზნით გამოიყოფა. ყველაზე საყურადღებო დარგი მოსახლეობის მასობრივი დასაქმებისა და საბიუჯეტო შემოსავლის სწრაფი ზრდისათვის ტურიზმია. სამწუხაროდ, ბოლომდე ვერ მივიყვანეთ წამოწყებული საქმეები. გასაკეთებელი ბევრი გვაქვს. მათ შორის საკანონმდებლო თვალსაზრისისათვისაც. ინვესტორები, რომლებიც მზად არიან სერიოზული ინვესტიციები დააბანდონ საქართველოში ტურიზმის განვითარებისათვის. დარწმუნებული უნდა იყვნენ, რომ გარკვეული შეღავათი ექნებათ, განსაკუთრებით პირველ წლებში. და ეს შეღავათი ათმაგად აუნაზღაურდებათ იმავე წელს, და შესაძლოა, იმავე თვეში გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება იმ სახელმწიფო სტრუქტურათა მოქნილ, მობილურ, კვალიფიციურ მუშაობას, რომელთა ვალია იზრუნონ უმუშევართა დასაქმებისათვის აუცილებელი პირობების შესაქმნელად.

ბევრი რამ შეუძლიათ გააკეთონ ამ სფეროში კერძო სტრუქტურებსაც. სწრაფად უნდა განვავითაროთ სადაზღვევო სისტემა, გუშინ ჩვენ ძალიან საქმიანი საუბარი გვქონდა ბატონ ავთანდილ ჯორბენაძესთან და მის სხვა კოლეგებთან ამ თემასთან დაკავშირებით. ასევე სწრაფად უნდა დამთავრდეს მუშაობა საპენსიო უზრუნველყოფის ახალ კონცეფციაზე და ჩვენი მოსახლეობა ამ ახალი კონცეფციის შედეგებს უახლოეს წლებში შეიგრძნობს.

ამრიგად, ჩვენ სრულიად ვაცნობიერებთ პრობლემის სიმწვავეს და დაბეჯითებით შემიძლია ვთქვა, რომ სახელმწიფო ამ ადამიანებს ბედის ანაბარა არ მიატოვებს.

- საკმაოდ დიდი ინტერესი გამოიწვია „მოქალაქეთა კავშირის“ მთავარი საბჭოს სხდომამ. შეიძლება თუ არა უკვე დღეს ითქვას, რომ მმართველ პარტიაში განხეთქილების საფრთხე ამოიწურა?

ამასთან დაკავშირებით გიპასუხებთ, რომ მინდა დავაწყნარო გულშემატკივრებიც და ოპონენტებიც (მე მათ „მოწინააღმდეგეებს“ არ ვუწოდებ, ვინაიდან ყველანი ამ ქვეყნის შვილები ვართ), რომ მათი მღელვარება დიდწილად უსაფუძვლოა. ისევე, როგორც ნაჩქარევია პროგნოზები მოქალაქეთა კავშირში რაღაც დიდი განხეთქილების შესახებ.

სულაც არ გვეშინია იმის აღიარება, რომ მმართველ პარტიასა და მოძრაობაში ყოველთვის მიმდინარეობდა და კვლავაც გრძელდება შიდაპარტიული დისკუსია ქვეყნის განვითარების პრინციპულ საკითხებზე, მაგრამ ამაში გასაკვირი და უჩვეულო არაფერია: „მოქალაქეთა კავშირი“ დემოკრატიული ორგანიზაციაა, სადაც პრინციპული გადაწყვეტილება აზრთა თავისუფალ ჭიდილში იბადება. სხვაგვარად, მოაზროვნეთა პატივისცემის ურყევი პირობით.

ამავე დროს, მტკიცდება შიდაპარტიული დისციპლინაც ანუ, მას შემდეგ, რაც პარტია ფართო დისკუსიის შედეგად გადაწყვეტილებას მიიღებს პარტიის წევრები, რა თქმა უნდა, ამ გადაწყვეტილების შესაბამისად მოქმედებენ. თუ ეს არ სურთ, მათ შეუძლიათ გავიდნენ პარტიიდან.

მე მივესალმები ბატონ ნიკო ლეკიშვილის ნაბიჯს, რომელმაც საბოლოოდ მაინც არ მიიჩნია ზოგიერთი გარეშე ფაქტორი იმის საფუძვლად, რომ არ გაეგრძელებინა ნაყოფიერი და სასარგებლო საქმიანობა საპარლამენტო უმრავლესობის ლიდერის პოსტზე. ასე, რომ დისკუსია პარტიაში სავსებით ჯანსაღი მოვლენაა.

„მოქალაქეთა კავშირის“ ძალაზე მეტყველებს, თუ მას არ აშინებს საზოგადოების ჩართვა ამ დისკუსიებში.

- და, ბოლოს: ერთი კვირის შემდეგ თქვენ მიემგზავრებით ნიუ-იორკში, სადაც გაიმართება გაეროს „ათსწლეულის სამიტი“, შეიძლება ითქვას, დასკვნითი ღონისძიება მე-20 საუკუნესა და მეორე ათასწლეულში.

- ჩვენ, რა თქმა უნდა, აქტიურად ვემზადებით ამ ღონისძიებისათვის და ყველაფერს ვიღონებთ, რათა საქართველო ღირსეულად წარსდგეს ფორუმზე, რომელშიც თანამედროვე მსოფლიოს თითქმის ყველა ქვეყნის ლიდერები მიიღებენ მონაწილეობას.

შეიძლება ითქვას, სექტემბრის დამდეგს ნიუ-იორკში შეიკრიბება კაცობრიობის ელიტა.

გენერალურმა მდივანმა ბატონმა კოფი ანანმა უკვე გამოაქვეყნა და ყველა ქვეყნის მეთაურებს გაუგზავნა ძალზე მნიშვნელოვანი, სქელტანიანი ნაშრომი, რომელშიც აღწერილია ამჟამად პლანეტაზე არსებული ვითარება პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური, კულტურული თუ დემოგრაფიული თვალსაზრისით.

არ დაგიმალავთ, რომ გარკვეული აზრით, შემაძრწუნებელი სურათია. ანუ „მილენიუმ სამიტი“, როგორც მას უწოდებენ, იქნება არა „ცერემონიალური“ ღონისძიება, არამედ უმწვავესი დიალოგი, დისკუსია, ქართულად თუ ვიტყვით, „სჯა-ბაასი“ კაცობრიობის ბედზე 21-ე საუკუნესა და მესამე ათასწლეულში. მე ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, თუ წინასწარ შთაბეჭდილებაზე ვილაპარაკებთ, რომ კაცობრიობამ ვერ გამოიყენა ის ეფექტი, რომლის მიღებაც შეეძლო მას ცივი ომის დამთავრების შემდეგ. კერძოდ მხედველობაში მაქვს განიარაღებისათვის დიდი მოძრაობა. ყველაფერი ეს, რაც ათეულ და ასეულ მილიარდებს შეადგენს, შეიძლებოდა მოხმარებოდა იმ ქვეყნებსა და იმ ხალხებს, რომელთაც ძალიან უჭირთ.

ქართველი ერის, საქართველოს ხმა უკვე ისმის, მსოფლიო პოლიფონიაში და ნიუ-იორკის ათასწლეულის სამიტზეც, ვფიქრობ, მკაფიოდ გაიჟღერებს.

ჩვენს ქვეყანას დღეს ამის უნარიც შესწევს, ისტორიული უფლებაც აქვს და გარკვეული გამოცდილებაც შეიძინა.

საქინფორმი.

„რაოდენ მნიშვნელოვანი პოლიტიკური, ეკონომიკური თუ სოციალური ძვრებიც უნდა მოხდეს საქართველოში, უცვლელად უნდა შევინარჩუნოთ ის საფუძველი, რომელსაც საუკუნეთა და ათასწლეულთა განმავლობაში ეყრდნობოდა ქართული სახელმწიფო“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 28 აგვისტოს რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 30 აგვისტო. - №234 (3635). - 1,2 გვ.

„ათასწლეულის სამიტის“ წინ

[...]

ქალბატონებო და ბატონებო,

ღირსშესანიშნავად და მრავლისმაუწყებლადაც კი მიმაჩნია ის ფაქტი, რომ შევიკრიბეთ, რათა ვისაუბროთ კულტურის, ტოლერანტობისა და გლობალური დიალოგის შესახებ „ათასწლეულის სამიტის“ დროს, როცა კაცობრიობამ სრულიად ახალ ეპოქაში შეაბიჯა.

ჩვენი განსახილველი პრობლემები არანაკლებ აქტუალურია დღეს, ვიდრე ათასი წლის წინათ. შეიძლება დავგმოთ არსებული რეალობა, მაგრამ, უწინარეს ყოვლისა, უნდა ვაღიაროთ იგი და შევიმუშავოთ თავად დიალოგის კონცეფცია.

ამ თვალსაზრისით დიდად ვაფასებ შეხვედრის ინიციატორთა და ორგანიზატორთა - იუნესკოს გენერალური დირექტორის ბატონ კოიშირო მაცურასა და მისი აღმატებულების პრეზიდენტ ჰათამის ძალისხმევას, რომლებიც მეტად ზუსტად ჩასწვდნენ მესამე ათასწლეულის გარიჟრაჟის გლობალურ დილემას: როცა სწავლულნი სწორედ ახალ ათასწლეულში ინტერნეტისა და ადამიანის გენომის საბოლოო გამოვლენის ეპოქაში „ცივილიზაციათა ომს“ გვიწინასწარმეტყველებენ, უნებლიეთ გვებადება კითხვა: ნუთუ კაცობრიობის მიერ განვლილი რამდენიმე ათასწლეული არ მისცემს მას საშუალებას გამოიყენოს დაგროვილი გამოცდილება, რათა ნამდვილად შეისხას ხორცი საყოველთაო ოცნებამ მშვიდობიანი თანაარსებობისა და კულტურათა ურთიერთგამდიდრების შესახებ: ახალმა ტექნოლოგიებმა კი ხელი შეუწყოს მხოლოდ ურთიერთგამდიდრების და არა ამა თუ იმ კულტურის „დასაბამიერი კნინობის“ კაცთმოძულე თეორიების განვითარებას.

ისტორიამ ცხადყო, რომ არ არსებობს კნინი ცივილიზაციები: ადამიანები თავისი ბუნებით მოაზროვნე და მგრძნობიარე არსებაა - მიდრეკილია ყველა რელიგიისა და ცივილიზაციისადმი - საერთო სიკეთისა და სამართლიანობის იდეალებისადმი.

მე მრავალეროვნულობის, მრავალკონფესიურობისა და ბრძნული ტოლერანტობის დიდი ტრადიციის მქონე პატარა ქვეყნის წარმომადგენელი ვარ.

საქართველოს მთელი მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის მანძილზე არ ყოფილა ეპოქა, რომ ქრისტიანული, მართლმადიდებლური კულტურის მქონე ჩვენი ქვეყანა არ ზიარებოდა სხვა ჰუმანისტურ კულტურებსაც, მათ შორის დიდ ისლამურ კულტურას.

საქართველოს მუსლიმანები თავს მუდამ გრძნობდნენ თანასწორუფლებიან მოქალაქეებად, ისევე როგორც ისრაელის შვილნი.

ამ თვალსაზრისით ცნებები და ტრადიციები, შემდგომში „მოქალაქეობრიობის“ და „თანასწორუფლებიანობის“ ღირებულებათა საფუძვლად რომ იქცა, დასაბამიდანვე ახასიათებს საქართველოს, ქვეყანას, რომელმაც შეითვისა და თავისი ეროვნული კულტურა გაამდიდრა ირანული, თურქული, ბიზანტიური, რუსული და ევროპული ცივილიზაციების დიადი ჰუმანისტური იდეალებით.

ეს არა მარტო კულტურული, არამედ სახელმწიფოებრივი ტრადიციაცაა, ჩვენთვის ბუნებრივ პრიორიტეტად რომ იქცა.

ამავე დროს, საქართველო გახლავთ არა ომისა და შუღლის, არამედ კულტურათა გამდიდრების მაგალითი, რომელსაც ეროვნული კულტურის დაქვეითება კი არა, აყვავება მოჰყვა.

ჩვენმა ხალხმა არათუ შეძლო შეენარჩუნებინა ეროვნული თავისთავადობა კულტურული პლურალიზმის დახმარებით (და არა ხელის შეშლით), არამედ ეროვნული ქართული ეთნოკულტურა ახალი ფერებით ააელვარა და ახლებურად ააჟღერა.

ვერავითარ წინააღმდეგობას ვერ ვხედავ იმას შორის, რომ გსურდეს შეინარჩუნო სანუკვარი, თვადაპირველი ეროვნული „ეგო“ და ბუნებრივად ესწრაფვოდე ეზიარო სხვა კულტურას. სწორედ ამით განსახიერდება დღეს „არჩევანის“ იდეალი როგორც არა უარყოფა, არამედ გამდიდრება და განვითარება.

როგორც საქართველოს პრეზიდენტი, თავს უფლებამოსილად მივიჩნევ, შემოგთავაზოთ, რომ მრგვალი მაგიდის შემდეგი სხდომა სწორედ თბილისში გაიმართოს. არ დაგიმალავთ, რომ ჩემი სამშობლოს დედაქალაქი ამგვარი შეხვედრების მოწყობის და იქ იმ მუდმივმოქმედი საერთაშორისო სტრუქტურის შტაბ-ბინის დაარსების ღირსეულ ადგილადაც კი მიმაჩნია, რომელიც შეძლებს სისტემაში მოაქციოს და კოორდინაცია გაუწიოს ჩვენს საერთო ძალისხმევას.

სავსებით შეგნებული მაქვს, რომ პოლიტიკოსი, კულტურაზე რომ საუბრობს, შეიძლება კოორდინატების და ლოგიკური სქემების პოლიტიკურ სისტემაზეც გადავიდეს.

იქნებ სინამდვილეში არსებობს კიდეც კოორდინატების საერთო სისტემა, რომელსაც დაინახავ და გაიაზრებ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ უპირობოდ აღიარებენ ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებათა პრიორიტეტს, კონკრეტული შინაარსით გაამდიდრებ ისეთ ცნებებს, როგორიცაა „პოლიტიკური კულტურა“ და „კულტურული პოლიტიკა“, კულტურის მნიშვნელის უცვლელობის პირობით. სწორედ ამას ვგულისხმობდით, როცა ვგულისხმობდით „ახალი სამყაროსათვის ახალი აზროვნების“ კონცეფციას.

5 წლის წინათ, თბილისში გამართულ საერთაშორისო ფორუმზე „კულტურათა დიალოგისათვის“, მე ვთქვი, რომ სწორედ პოლიტიკოსი უნდა გახდეს საკვანძო ფიგურა კულტურათა დიალოგში და თავად პოლიტიკა უნდა იყოს მათი ურთიერთობის საშუალება და ინსტრუმენტი.

ამავე დროს, „პოლიტიკა, როგორც კულტურათა დიალოგში შემაკავშირებელი რგოლი, მით უფრო მტკიცეა, რაც უფრო მეტად ეყრდნობა იგი მათ“, - ვთქვი მაშინ მე.

განვლილმა წლებმა კიდევ უფრო განმიმტკიცა ის აზრი, რომ ქსენოფობიის, ეთნიკური წმენდისა და შეუწყნარებლობის დამანგრეველ გამოვლინებათა აღსაკვეთად, არა უბრალოდ კულტურათა დიალოგის განსავითარებლად, არამედ მათი ურთიერთქმედების სისტემის შესამუშავებლად, უთუოდ უნდა შევქმნათ „გეოკულტურის“ და „გეოპოლიტიკის“ ახალი რეალიების შესაბამისი მსოფლიო არქიტექტურა.

მას საფუძვლად უნდა დაედოს უკულტურობის, და, მაშასადამე, აგრესიული სეპარატიზმისა და ეთნიკური სიძულვილის აღმაშფოთებელ გამოვლინებათა წინააღმდეგ სოლიდარობის პრინციპი.

იმედი მაქვს, ჩვენი დიალოგი ამ გლობალური პროცესის მნიშვნელოვანი ფაქტორი გახდება - ჩვენ არათუ ვალდებული ვართ, არამედ შეგვიძლია კიდეც, ჩვენი ხალხების ისტორიულ გამოცდილებასა და კულტურაზე დაყრდნობით, შევქმნათ მშვიდობიანი, ბედნიერი განვითარების მტკიცე გარანტიები მესამე ათასწლეულსა და ოცდამეერთე საუკუნეში, რომელიც, როგორც ვიმედოვნებთ, ადამიანთა და ცივილიზაციათა სოლიდარობის ეპოქად იქცევა.

„ჩვენ არათუ ვალდებული ვართ, არამედ შეგვიძლია კიდეც ჩვენი ხალხების ისტორიულ გამოცდილებასა და კულტურაზე დაყრდნობით, შევქმნათ მშვიდობიანი, ბედნიერი განვითარების მტკიცე გარანტიები მესამე ათასწლეულსა და ოცდამეერთე საუკუნეში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 6 სექტემბერი. - №241 (3642). - 1,2 გვ.

[...]

ბატონო თავმჯდომარევ,
ბატონო გენერალურო მდივანო,
კოლეგებო,
ბატონებო და ქალბატონებო,

არ შემიძლია არ აღვნიშნო გენერალური მდივნის მოხსენების ყოვლისმომცველი ხასიათი. ეს მართლაც ათასწლეულის ღირსი დოკუმენტია.

ამასთან, მსურს გაგიზიაროთ ზოგიერთი ჩემი გულისტკივილი და ნააზრევი. როგორც მოგეხსენებათ, მე კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე ხანგრძლივი ომის - ცივი ომის დამთავრების ერთ-ერთი აქტიური მონაწილე გახლავართ.

გახსოვთ, ორად გახლეჩილი მსოფლიო, კლასობრივი და იდეოლოგიური კედლებით გაყოფილი დასავლეთი და აღმოსავლეთი, ბირთვული ომის შესაძლებლობასთან დაკავშირებული კოშმარები.

მეც და ჩემი თანამოაზრენიც დარწმუნებული ვიყავით: დამთავრდება ცივი ომი და პლანეტა გადარჩება, ბოლო მოეღება გოდებას კაცობრიობის აღსასრულზე. ეს იყო უნიკალური შემთხვევა ისტორიაში - მსოფლიო ომი უსისხლოდ დამთავრდა.

არ დაგიმალავთ ჩემს ერთგვარ იმედგაცრუებას, რის საფუძველსაც მაძლევს დღევანდელი რეალური ცხოვრება და გენერალური მდივნის ობიექტური და სამართლიანი მოხსენება.

განიარაღების პრობლემა ჯერაც არ არის გადაწყვეტილი, თუმცა პროგრესის დასაწყისიც თვალსაჩინოა.

მოუგვარებელი კონფლიქტები სახელმწიფოთა შიგნით ხვალ შეიძლება მძვინვარე ხანძრებად იქცეს.

ციფრები მშიერი და ავადმყოფობით განწირულ ადამიანთა, წერა-კითხვის უცოდინართა შესახებ ნორმალური ადამიანის წარმოდგენებს სცდება.

იმ გლობალური ძვრების ფონზე, რაც მსოფლიოში მოხდა, ჩემმა ქვეყანამ დემოკრატიული განვითარების გზა აირჩია. მერე რა გამოვიდა? ერთმა მუჭა სეპარატისტებმა, გარეშე უცხო ძალებზე დაყრდნობით, გახლიჩეს საქართველო, ათასობით უდანაშაულო ადამიანი დახვრიტეს. უკვე წელიწადია, რაც 300.000 ჩემი თანამემამულე მშობლიური კერებიდან გამოდევნილი, მოსახლეობის ნახევარზე მეტი შიმშილის პირასაა, თუმცა მეგობრები ამერიკიდან და სხვა ქვეყნებიდან გვეხმარებიან. მადლობა მათ.

უშიშროების საბჭომ აფხაზეთის კონფლიქტთან დაკავშირებით 23 რეზოლუცია მიიღო. მერე შედეგი? არავითარი.

უშიშროების საბჭომ ისიც ვერ მოახერხა, რომ აფხაზეთიდან ეთნიკური ნიშნის მიხედვით მოსახლეობის გამოდევნის სათანადო კვალიფიკაცია მიეცა.

ბოლო ქართველი, ვინც აფხაზეთიდან გამოვიდა; მე ვიყავი, ყველაფერი ვიცი, ვის აძლევდა ხელს სეპარატისტების წარმატება. მთელი პასუხისმგებლობით ვაცხადებ: რომ არა სეპარატისტთა გამარჯვება აფხაზეთში, არ იქნებოდა ჩეჩნეთის ტრაგედიაც.

ცივი ომის დამთავრებისას ბევრს ვსაუბრობდით ახალ მსოფლიოზე, ახალ წესრიგზე. გავიდა 10 წელი. ჯერ კიდევ შორს არის ნანატრი ახალი წესრიგი. ან რა გარანტიაა, რომ შესრულდება ის, რასაც გენერალური მდივანი გვთავაზობს? მე პირადად, ბუნებით ოპტიმისტ კაცს, მაქვს საფუძველი სკეპტიციზმისათვის, ადრე ვლაპარაკობდით ორ პოლუსიან მსოფლიოზე, ზოგიერთები თვლიან, რომ ახლაც ასეა. მაშ, კისრულობს იმ პასუხისმგებლობას, რომლის მოგვარებაც სახელმწიფოებს, თუნდაც სუვერენულს, არ შეუძლია?

რამდენ გონივრულ და რაციონალურ მოსაზრებას აღმოაჩენთ წარმოდგენილ მოხსენებაში, მაგრამ რამდენი მათგანი მოითხოვს მოქმედ საერთაშორისო ორგანიზაციათა და გაერთიანებათა რადიკალურ გარდაქმნას? შევძლებთ კი?

ერთ-ერთი ურთულესი პრობლემა ვალების პრობლემაა. მადლობა პრეზიდენტ კლინტონს, სხვა ლიდერებს გამოჩენილი ინიციატივებისათვის. ვისთვის არაა ცნობილი, რომ, რაც მეტი ვალი დაგროვდება მსოფლიოში, გეომეტრიული პროგრესიით გაიზრდება მოშიმშილეთა და დაავადებულთა რიცხვი.

ეს არ არის პოპულისტური მოწოდება „საუკუნის დამლევს“ ან შემდეგი საუკუნის დამდეგს უნდა ავხსნათ ღარიბ და განვითარებად ქვეყნებს ვალების ბორკილი. ეს იქნებოდა ცივ ომზე გამარჯვების ტოლფასი გარღვევა, ხოლო მის ინიციატორებს და მონაწილეებს თანამედროვეობის გმირებად შერაცხენ.

არავითარი „ახალი ფინანსური არქიტექტურა“ არ იქნება, თუ ვალები არ ჩამოიწერა.

უჭირს ახლა ბევრ ახალ დამოუკიდებელ, დემოკრატიულ სახელმწიფოს. საქართველოში, მაგალითად, დემოკრატიული ღირებულებები კი დავაფუძნეთ, მოვიპოვოთ თავისუფლება ქვეყნისა და პიროვნებისთვის, ადამიანის უფლებათა უზენაესობაზეც არავინ დაობს, მაგრამ ხალხის კეთილდღეობას ვერ მივუახლოვდით, ვერც კორუფცია და ჩრდილოვანი ეკონომიკა დავძლიეთ ბოლომდე. დროა საჭირო! მივმართავ განვითარებული ქვეყნების ლიდერებს, რამდენი ათეული წელი მოანდომეთ იმ გზის გავლას, თანამედროვე სტანდარტებამდე რომ მიგიყვანათ?

განვითარება და დემოკრატიულ ქვეყნებში მატერიალური კეთილდღეობის პროცესის გაჭიანურება თვით დემოკრატიულ ღირებულებებს დააყენებს კითხვის ქვეშ. იმედგაცრუებულ ადამიანებს ვეღარ აიძულებ მარტო იდეალებით ისულდგმულონ.

ჩემს ქვეყანაში ამბობენ: გაჭირვებულ კაცს ქვა აღმართში დაეწიაო. ცოტათი რომ მოვმძლავრდით და მოვსულიერდით, ეკოლოგიურმა კატასტროფამ მოსავალი გაგვინადგურა. ისევ მეგობრების იმედი გვაქვს. ჩემი აზრით, უკვე აღარაა საეჭვო, რომ გლობალური დათბობა რეალობად იქცა. ვიცით კი ყველაფერი, თუ რა ელოდება ჩვენს პლანეტას? როგორი იქნება სხვა ეკოლოგიური კატასტროფები? ან სინამდვილეში რა მოჰყვება გლობალურ დათბობას დიდი მასშტაბითა და დიდ სივრცეში?

ამიტომაც, ვფიქრობ, მსოფლიოს ეკოლოგიური უსაფრთხოების გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის, უშიშროების საბჭოს პირდაპირი ზრუნვის საგანი უნდა იყოს, ისევე, როგორც გარკვეულ მართვას უნდა ექვემდებარებოდეს მსოფლიოს სასურსათო უსაფრთხოება.

გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის რესურსები და შესაძლებლობანი მკვეთრად უნდა გაიზარდოს და, რა თქმა უნდა, ასევე მკვეთრად უნდა გაიზარდოს თითოეული სახელმწიფოს როლი და პასუხისმგებლობაც.

ყოველივე, რაზეც ვლაპარაკობთ, მოწმობს იმას, რომ მომავალი ათასწლეულის პრობლემების გადაჭრა ცალკეულ სახელმწიფოებს, თუნდაც გიგანტებს, არ ძალუძთ. საჭიროა შემკრავი, შემკრები ძალა, რომელსაც დიდი უფლება-მოვალეობანი ექნება. საჭიროა გაეროს, უშიშროების საბჭოს ძირეული რეორგანიზაცია ახალი ათასწლეულის მოთხოვნათა შესაბამისად. აუცილებელია უშიშროების საბჭოს გაფართოვება. მახსოვს, 1992 წლის სესიაზე დავაყენე საკითხი უშიშროების საბჭოს შემადგენლობაში გერმანიისა და იაპონიის შეყვანის შესახებ, ახლაც არ მესმის, რატომ არ გადაწყდა ეს საკითხი. ახალ ეტაპზე ახალი პრიორიტეტებიც გამოჩნდნენ, აქაც მოიძებნება გონივრული გადაწყვეტილება. ჩემი ღრმა რწმენით, საჭიროა შეიზღუდოს ვეტოს უფლება, გარწმუნებთ, ამით ცა არ ჩამოინგრევა. გაეროს წესდებასაც სჭირდება ახლებური გააზრება ახალ აღმოჩენათა და ახალ კატასტროფულ საფრთხეთა გათვალისწინებით. უფრო მკაფიოდ, უფრო ნათლად უნდა გამოიკვეთოს უშიშროების საბჭოს როლი, მისი ფუნქციები. მას უნდა ჰქონდეს „სახანძრო მანქანების“ (ვხმარობ გენერალური მდივნის გამოთქმას) საკმაო რაოდენობა ხანძრების ჩასაქრობად, პლანეტაზე სტაბილურობისა და მშვიდობის შენარჩუნებისათვის. ვუერთდები გენერალური მდივნის პოზიციას საერთაშორისო სასამართლოს შესახებ, მხოლოდ საჭიროა პრობლემის გადაჭრას ახალი ათასწლეული არ დასჭირდეს.

უფრო შეთანხმებული და სინქრონული უნდა იყოს გაეროსთან, მისი უშიშროების საბჭოსთან ისეთი მძლავრი რეგიონალური ორგანიზაციების ურთიერთობა, როგორიცაა ვეროკავშირი და ეუთო.

ვერც სახელმწიფოთა ჯგუფი, ვერც სახელმწიფოები ცალ-ცალკე აღებული ვერ შეძლებენ კაცობრიობის წინაშე მდგომი პრობლემების გადაწყვეტას, ბოლოს და ბოლოს, ადამიანის, როგორც ბუნების უმაღლესი ქმნილების, მისი გვირგვინის გადარჩენას, მით უმეტეს, ანაქრონიზმად გამოიყურება ცალკეულ სახელმწიფოთა გავლენის სფეროების შენარჩუნების, აღდგენისა და გაფართოების, ძველისაკენ დაბრუნების სურვილი.

და მაინც, იმედი ვიქონიოთ, რომ დამოუკიდებელი დემოკრატიული სახელმწიფოები კიდევ უფრო გაძლიერდებიან და ყველანი ერთად შევქმნით მშვიდობისა და კეთილდღეობის უმთავრეს გარანტიას - ახალ გაეროს, ახალ უშიშროების საბჭოს.

დღევანდელობის ყოვლისმომცველ ტენდენციათა შორის ყველაზე ხშირად გლობალიზაციას მოიხსენიებენ. ამ თემას გენერალური მდივნის ანგარიშშიც დიდი ყურადღება ეთმობა, ამიტომაც საჭიროდ მივიჩნევ ორიოდე სიტყვით მოგახსენოთ ჩემი დამოკიდებულება ამ პროცესის მიმართ.

გლობალიზაციის პროცესს წარსულშიც და დღესაც ძლიერი ინტერესები ამოძრავებდა. მაგრამ თუ წარსულში მას აფერხებდა მრავალი სახის იმპერიული თუ ბლოკური დაპირისპირება და მაღალი ტექნოლოგიების არარსებობა, დღეს ვერც პოლიტიკურად და ვერც ტექნოლოგიურად გლობალიზაციას წინ ვერაფერი დაუდგება. მისგან ხელოვნურად იზოლირება დამღუპველია. ისტორიამ ამის არაერთი გაკვეთილი გვასწავლა. ამიტომ მიმაჩნია, რომ ამ პროცესს არათუ ხელის შეშლა, არამედ ხელშეწყობა ესაჭიროება იმ მიმართულებით, რომ მან ყველა მოიცვას და მთელი კაცობრიობის სამსახურში ჩადგეს.

მე, როგორც წარმომადგენელს მცირე ერისა, რომლის უნიკალური კულტურა ათასწლეულებს მოიცავს, ბუნებრივია, უნდა მაღელვებდეს გლობალიზაციის ერთი ასპექტი - კულტურათა ჰომოგენიზაციის საშიშროება. ჩემი აზრით, პოლიტიკა ამ საკითხებში უნდა ეყრდნობოდეს არა ბარიერების აღმართვას, არამედ საკუთარი კულტურის მაქსიმალურ ხელშეწყობას. ქართული კულტურა, ისე როგორც მრავალი სხვა, მარად იძენდა და ითავისებდა უცხო კულტურათა ელემენტებს - მდიდრდებოდა და მაინც თავისთავადი რჩებოდა. ეჭვი არ მეპარება, ასე იქნება მომავალშიც.

ახლა, რაც შეეხება ჰომოგენიზაციას იმ ღირებულებათა თვალსაზრისით, რომლებსაც ეფუძნება დემოკრატიის, პლურალიზმისა და ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკა. მსოფლიოს ერთიანობა ამ საკითხების მიმართ არა მარტო მისასალმებელი, არამედ აუცილებელიცაა, თუკი გვსურს წარმატებით შევეჭიდოთ აწმყოსა და მერმისის ურთულეს გამოწვევებს. ამ საკთხებში ერთიანი ღირებულებრივი ბაზის ჩამოყალიბება არ უნდა მოვნათლოთ „ვესტერნიზაციად“ როგორც უახლოესმა ისტორიამ დაგვანახა, ღირებულებათა ეს კრებული მყარი განვითარების აუცილებელი ატრიბუტია ისე როგორც, ვთქვათ, ელექტროენერგია ან სხვა მისდაგვარი. არა მგონია დღეს ელექტროენერგიის განოყენებისას ვინმე ფიქრდებოდეს იმაზე, თუ საიდან გავრცელდა იგი მთელს პლანეტაზე - დასავლეთიდან თუ აღმოსავლეთიდან.

ვფიქრობ, საერთოდ, დღევანდელ ურთულეს გამოწვევათა წინაშე სულ უფრო მეტად უნდა ვიზრუნოთ ერთიანობაზე, და არა გამყოფ ხაზებზე. ბოლო ათასწლეულების ისტორიამ დაგვარწმუნა, რომ, როცა შეთანხმებულად ვმოქმედებთ, სასწაულების მოხდენა შეგვიძლია.

„იმედი ვიქონიოთ, რომ დამოუკიდებელი დემოკრატიული სახელმწიფოები კიდევ უფრო გაძლიერდებიან და ყველანი ერთად შევქმნით მშვიდობისა და კეთილდღეობის უმთავრეს გარანტიას - ახალ გაეროს, ახალ უშიშროების საბჭოს“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 8 სექტემბერი. - №243 (3644). - 1,2 გვ.

სამძიმარი

დიდი მწუხარებით შევიტყვე, რომ გარდაიცვალა ბატონი ნოდარი - შესანიშნავი კომპოზიტორი, შესანიშნავი პედაგოგი, შესანიშნავი ადამიანი.

ვიცოდი, რომ მძიმედ იყო ავად, მაგრამ მაინც ვერ შევეგუე ამ მოსალოდნელ უბედურებას.

ჩვენ წლების მანძილზე ახლო და საქმიანი ურთიერთობა გვაკავშირებდა და ეს დანაკლისი მხოლოდ ქვეყნის დანაკლისი კი არ არის, არამედ ჩემი პირადი ტკივილი და დანაკლისია.

ასეთები ჩვენს გარშემო ბევრნი არ არიან, თუმცა, იმედად ის რჩება, რომ მან თავის მოწაფეებს ასწავლა ის, თუ როგორი უნდა იყოს ნამდვილი პროფესიონალი და ნამდვილი ადამიანი.

გთხოვთ, მიიღოთ ჩემი და ჩემი მეუღლის სამძიმარი ამ მართლაც აუნაზღაურებელი დანაკლისის გამო.

ედუარდ შევარდნაძე.

ნოდარ გაბუნიას ოჯახს : სამძიმარი // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 8 სექტემბერი. - №243 (3644). - 1 გვ.

ამ დროს თბილისში თენდება, 9 სექტემბრის დილის 5 საათია. თქვენ იტყვით, რომ ატლანტიკის თავზე თბილისის დროით ლაპარაკი, გეოგრაფიული ჭეშმარიტების თვალსაზრისით, ცოტა უხერხულია.

რა მოგახსენოთ?!

ნიუ-იორკის დროით საღამოს 9 საათია 8 სექტემბრის. ევროპაში ეს-ესაა შუაღამეს გადასცდა და ხვალე დაიწყო.

საათების სარტყელთა ამ მრავალგანზომილებიან სივრცეში რომ არ დავიკარგოთ, თბილისის დროზე შევჩერდეთ, რადგან სწორედ საქართველოს აქცენტით ლაპარაკობს XXI საუკუნის მსოფლიოს პრობლემებზე ქვეყნის პრეზიდენტი ედუარდ შევარდნაძე. ბრიფინგი ჟურნალისტებისათვის ამჯერად თვითმფრინავის პრეზიდენტის სალონში გაიმართა:

- გაამართლა თუ არა გაეროს სამიტმა თავისი მაღალი სახელწოდება „ათასწლეულის სამიტისა“?

- არ შეიძლება ითქვას, რომ არ გაამართლა. ეს მართლაც იყო გარკვეული შეჯამება ყველაფერი იმისა, რაც ამ საუკუნეში, ამ ათასწლეულში გაკეთდა - კაცობრიობამ გაიარა ეს გზა.

მაგრამ მე იმასაც ვერ ვიტყვი, რომ იგი იდეალურ დონეზე იყო მომზადებული - არა ორგანიზაციულად - ამ მხრივ ყველაფერი რიგზე იყო, მაგრამ მე ისე წარმომედგინა, რომ „ათასწლეულის სამიტი“ უფრო უკეთ მომზადებას მოითხოვდა, სახელმწიფოთა უფრო მეტ მონაწილეობას.

მაგალითად, რატომ არ უნდა ჰქონოდა საქართველოს საშუალება ორი-სამი წლის განმავლობაში ეფიქრა და ემუშავა ამ საკითხზე? იმიტომ კი არა, რომ ჩვენ განსაკუთრებული ინტელექტის ხალხი ვართ, - ყველა სახელმწიფოს აზრი საინტერესო იყო, განვითარებულის თუ განვითარებადის. ძირითადად, წარმოდგენილი იყო ექსპერტების მიერ შემუშავებული დოკუმენტები. თუმცა, ესეც საინტერესო იყო...

ძირითად დოკუმენტში - გაეროს გენერალური მდივნის კოფი ანანის მოხსენებაში ბევრი ძალიან საინტერესო აზრია ჩამოყალიბებული. იგი მიუთითებს, რომ მსოფლიო მართლაც ახალია, კაცობრიობამ მიაღწია პრინციპულად ახალ დონეს. მთავარი დასკვნა, რომელიც კაცობრიობამ გამოიტანა და ამ სამიტზეც გამოიკვეთა, შემდეგია: მდიდრები მუდამ მდიდრები ვერ იქნებიან, თუ მათ გვერდით მილიარდობით ადამიანი იშიმშილებს. იმ ციფრებმა, რომლებიც სამიტზე დაასახელეს, რომლებიც სამიტის დოკუმენტებშია მითითებული (განსაკუთრებით, აფრიკის კონტინენტზე, განვითარებად ქვეყნებში), არ შეიძლება არ შეგზაროს.

ეს თემა, ეს ტკივილი, უფრო ზუსტად, ეს გლობალური პრობლემა, ედუარდ შევარდნაძეს ათასწლეულის სამიტიდან არ გამოჰყოლია. აქაური „ემოციური ღელვის“ შედეგად არ გაჩენილა.

ეს მისი თემაა და მისი ტკივილი - წარსულ დროშიც და ამ ეპოქაშიც: შევარდნაძის გამოსვლებს თუნდაც გაეროში (თუნდაც ეუთოსა და სხვა სამიტებზე და სხვაგან და სხვაგან) წითელ ზოლად გასდევს დაუმშეველი მსოფლიოსკენ მისწრაფების აუცილებლობის თემა.

სოციალურად სამართლიანი საზოგადოების აშენება საქართველოს პრეზიდენტის პროგრამის მთავარ ქვაკუთხედთაგანია.

მიაქციეთ ყურადღება - არა ერთ, ცალკე აღებულ სახელმწიფოში, არამედ საერთო სამართლიანობის კონტექსტში (სოციალურ სამართლიანობაზე ვამბობ), რომელიც ყველა სხვა შემთხვევაში უტოპიაა. ის, რომ ეს პრობლემა კვლავ წამოიჭრა (და მკვეთრადაც აჟღერდა) სამიტის პლენარულ სხდომებზე (და არა მარტო აქ), ბევრად იყო განპირობებული საკითხის ისტორიით, რომელზეც ეს-ესაა ვისაუბრეთ, და, რა თქმა უნდა, მსოფლიო რეალობით. თანაც, არა ზოგადად, არამედ კონკრეტულ ფორმაში.

დავუგდოთ ყური პრეზიდენტს:

- გადასაჭრელ საკითხად განისაზღვრა ვალების საკითხი, და მეც ჩემს გამოსვლაში ვთქვი, რომ ვალების ბორკილებისაგან უნდა გავათავისუფლოთ ღარიბი, ღატაკი და განვითარებადი ქვეყნები. ეს უნდა მოხდეს ან ამ საუკუნის დამთავრებამდე ან მომავალი საუკუნის დასაწყისში. უფრო შორს გადაწევა აღარ შეიძლება, რადგან კატასტროფული იქნება ასეთი გაჭიანურება მოვალე ქვეყნებისათვის.

ეს აზრი, სხვათა შორის, ბევრმა გაიმეორა.

ათასწლეულის სამიტზე - მოხსენებაშიც და გამოსვლებშიც - აშკარად იგრძნობოდა, რომ ბოლოს და ბოლოს კაცობრიობამ გაიგო არსებული ვითარების სოციალური სიმწვავე.

კაცობრიობამ გაიგო, რომ დაუშვებელია განათლება, მეცნიერება უმაღლეს დონეზე იყოს ცალკეულ ქვეყნებში. და, ამავე დროს, იყოს მილიარდობით წერა-კითხვის უცოდინარი ადამიანი.

ხვალ და ზეგ ასეთ კონტრასტს მსოფლიო ვეღარ მოითმენს.

მომდევნო შეკითხვა (ჩართული შეკითხვა „ალიასი“) გაეროს რეორგანიზაციას შეეხო.

ედუარდ შევარდნაძეს ასეთი რეორგანიზაცია პრინციპულად აუცილებელ და გადაუდებელ საქმედ მიაჩნია, მაგრამ გაეროს უზარმაზარი, ტრადიციული ბიუროკრატიული ინერცია ყოველგვარ სიახლეს ძნელად მიიღებს.

- მე უკვე ვთქვი, - უპასუხა პრეზიდენტმა ამ კითხვას, - სამიტმა წააგო იმით, რომ არ გაიმართა წინასწარი კონსულტაციები სახელმწიფოთა მეთაურებთან.

მე, მაგალითად, სულ სხვა კუთხით დავაყენებდი ამ საკითხს. 1992 წლიდან დაწყებული (და უფრო ადრეც) ყველა ჩემს გამოსვლაში ხაზს ვუსვამდი გაეროს რეფორმირების აუცილებლობას, უშიშროების საბჭოს გაფართოებას, ვეტოს უფლების შეზღუდვის საკითხებს.

რას ნიშნავს ვეტოს უფლება, განვიხილოთ ერთ კონკრეტულ მაგალითზე: ცოტა ხნის წინათ შემუშავდა აფხაზეთის კონფლიქტის მოგვარების მოდელი, განიხილეს უშიშროების საბჭოზე და რუსეთმა მისი მიღებისგან თავი შეიკავა. ეს არის მოდელი, დისკუსიის თემა და რატომ უნდა შეეკავებინა თავი?

ბოროტად გამოიყენა თავისი უფლება და იმიტომ. მიმაჩნია, რომ ვეტოს უფლება უნდა შეიზღუდოს. არ შეიძლება ისეთი სამოქმედო რეჟიმის შენარჩუნება, როდესაც ერთ სახელმწიფოს არ სურს, კაცობრიობამ კი შეიძლება ამის გამო ბევრი რამ დაკარგოს. ლაპარაკი უნდა იყოს ახალ უშიშროების საბჭოზე.

ჩემი გამოსვლის დასასრულს გენერალური მდივნის სიტყვები მოვიშველიე: უშიშროების საბჭოს უნდა ჰქონდეს რაც შეიძლება მეტი სახანძრო მანქანა, რათა მსოფლიოს ყველა კუთხეში კონფლიქტების ხანძარი ჩანასახშივე ჩააქროს. მე მართლა ბედნიერი ვარ იმით, რომ სამიტზე გაიჟღერა, დოკუმენტებშიც აისახა პოზიცია, რომლითაც სახელმწიფოთა შიგნით არსებული კონფლიქტები მარტო ამ სახელმწიფოთა მოსაგვარებელი არ არის.

რამდენი ხანია, ჩვენ ვლაპარაკობთ, რომ აფხაზეთის კონფლიქტის მოწესრიგების საკითხში მსოფლიო უნდა ჩაერიოს. სხვა შემთხვევაში, პატარა კონფლიქტი შეიძლება დიდ ხანძრად გადაიქცეს.

მაგრამ ეს ჯერ კიდევ მხოლოდ ნათქვამია. რამდენი სახანძრო მანქანა მოიძებნება, მოისურვებს თუ არა ყველა სახელმწიფო ჩაერთოს ამ მოძრაობაში, ეს ცალკე საკითხია. უმრავლესობა ჩემი კოლეგებისა, ვისაც გაეროს რეორგანიზაციის საკითხებზე ვესაუბრე, აგრეთვე, გამოჩენილი პოლიტიკური მოღვაწეები იზიარებენ იმ აზრს, რომ გვჭირდება ეფექტიანი საერთაშორისო ორგანიზაცია.

პრეზიდენტი შევარდნაძე ამ საკითხთან დაკავშირებით შეეხო ორპოლუსიანი მსოფლიოს მრავალპოლუსიანად გადაქცევის საკითხს, რომელსაც რუსეთის ყოფილი ხელმძღვანელობა აყენებდა. კრიტიკულად შეეხო: ორპოლუსიანი - ორი პოლუსის დაპირისპირება და კონფლიქტები; მრავალპოლუსიანი - ყველაფერი ეს მრავალგზის გამრავლებული. მისი აზრით, მსოფლიო პროცესები, განსაკუთრებით, უსაფრთხოება - თუნდაც სასურსათო უსაფრთხოება (რომელსაც მან თავის სიტყვაში გაუსვა ხაზი) და კონფლიქტების მოგვარება ინტერნაციონალიზებული უნდა იყოს, ზოგადსაკაცობრიო საქმე, ზოგადსაკაცობრიო ამოცანა უნდა იყოს. ედუარდ შევარდნაძემ ჟურნალისტებს უთხრა, რომ ტრიბუნებიდან გამოსვლებშიც და პირად საუბრებშიც ეს თემები ფრიად აქტუალურად ჟღერდა, განსაკუთრებით პატარა ქვეყნების წარმომადგენლებისგან, ვისაც ასეთი საფრთხე უშუალოდ ემუქრება.

- ჩემთვის რომ ეკითხათ და ამ სამიტისთვის მოსამზადებელი მუშაობა ორი-სამი წლის წინათ დაგვეწყო არა ექსპერტების დონეზე, არამედ - სახელმწიფოთა მეთაურების მონაწილეობით, ეს შეკრება მართლაც ათასწლეულის სამიტი იქნებოდა, ბევრი სენისაგან განკურნავდა კაცობრიობას.

აი, ამის იმედი ჯერ კიდევ არა მაქვს.

ძალიან ჭკვიანური იყო კოფი ანანის მოხსენება, ძალიან მიმზიდველი, შესანიშნავი, იდეალებამდე აყვანილი იდეებით და მათი რეალიზაციის გზებით. მაგრამ ეს გზები ისე ფრთხილად არის ნაჩვენები, რომ არც შესრულდეს, მას ბრალს არავინ დასდებს.

აი ასეთი გულახდილი (კრიტიკულად გულახდილი) იყო პრეზიდენტის პასუხი „საქართველოს რესპუბლიკის“ შეკითხვაზე - გაამართლა თუ არა ათასწლეულის სამიტმა?

შეკითხვას (პრაიმ-ნიუსი) „დიდი აბრეშუმის გზის“ პროექტის პერსპექტივის შესახებ პრეზიდენტმა შევარდნაძემ ასე უპასუხა:

- „დიდი აბრეშუმის გზა“ თავისი პროექტებით, და არა მარტო პროექტებით, ხვალინდელი დღით, მომავლით უკვე კოსმოსში ავიდა: მის განვითარებას ამერიკის შეერთებული შტატებიდან ცენტრალური აზიის ქვეყნების გავლით ჩინეთამდე და იაპონიამდე უკვე კოსმოსი დასჭირდა - ლაპარაკია ინფორმაციულ უზრუნველყოფაზე.

სამიტის ფარგლებში საუბარი იყო იმაზე, რომ უნდა დავძლიოთ ის რადიკალური განსხვავება, რომელიც ინფორმაციული უზრუნველყოფის საქმეში არის მაღალგანვითარებულ ქვეყნებსა და ღარიბ და ჩამორჩენილ ქვეყნებს შორის, უნდა ამოვავსოთ ის უფსკრული, რომელიც მათ შორის არსებობს. სხვა შემთხვევაში, ეს განსხვავება (ისევე, როგორც სიღატაკე), უფრო დიდი კატასტროფის საფუძველი შეიძლება გახდეს.

ის, რაც ჩვენ დღეს დავიწყეთ, არის ძალიან დიდი მოძრაობა - კაცობრიობის მასშტაბის, მსოფლიო მასშტაბის - ინფორმაციის, კოსმოსის სფეროში თანამედროვე მიღწევები დაემორჩილოს იმას, რაც ადამიანს სჭირდება.

და კვლავ: ვალების პატიების ჭრილში საქართველოსთვის დახმარების პერსპექტივა. ეს თემა ჟურნალისტებს რომ განსაკუთრებით აინტერესებთ, დადასტურდა იმითაც, რომ ბრიფინგის დასაწყისში „საქართველოს რესპუბლიკის“ მიერ დასმული ეს შეკითხვა ახლა სხვამ („ალიამ“?) გაიმეორა. ამ თემით ზოგი გაზეთი სპეკულირებს კიდეც (შვილებს და შვილიშვილებს ვუტოვებთ გადასახდელად, ვაკაბალებთ ჩვენს მომავალს და ასე შემდეგ). ერთმა ტელეარხმა ეძება, ეძება და იპოვა ამერიკელი, რომელიც ეკრანიდან ამტკიცებდა, აშშ პრეზიდენტის არჩევნებში ვინც გინდა გაიმარჯვოს, არავინ საქართველოს აღარ დაეხმარებაო, გადაწყვეტით ვიციო.

ამ თემას ჩვენი გაზეთი კიდევ დაუბრუნდება ნიუ-იორკში ამერიკელებთან საუბრებით. ახლა კი პრეზიდენტს მოვუსმინოთ:

- ასამბლეის არც ერთ სხდომაზე ისე მწვავედ არ დამდგარა ვალების საკითხი, როგორც ახლა. ბევრი რამ ითქვა საინტერესო და გადაწყვეტილებები, მე მგონი, კონკრეტული და პერსპექტიულია. არ შეიძლება ვალებით დაახრჩონ საქართველო და არა მარტო საქართველო - მაშინ მთელი აფრიკა, ნახევარი აზია უნდა ამოჟლიტო. ამის აბსურდულობა გაიგო ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა, ევროპამ. უახლოეს წლებში ვალების პატიების საკითხი უნდა გადაწყდეს. სწორედ ამიტომ ვთქვი მე, რომ ღარიბი, ღატაკი და განვითარებადი ქვეყნები უნდა გავათავისუფლოთ იმ ბორკილებისაგან, რომლებსაც ვალები ჰქვია.

რაც შეეხება ახალ კონკრეტულ დახმარებებს.

ჩემს გამოსვლაში განვაცხადე, რომ ჩვენ არა მარტო გვიჭირს, არამედ იმედგაცრუებაა ხალხშიც და მეც, გარკვეულად, იმედი გამიცრუვდა, რადგან არ შესრულდა ის, რაც ჩვენ ცივი ომის დამთავრების დროს გვქონდა ჩაფიქრებული.

დიდად გვიჭერენ მხარს ამერიკელები. დღეს მქონდა შეხვედრა ქალბატონ ოლბრაიტთან, რომელმაც აშშ პრეზიდენტის სახელით გადმომცა, შეიძლება არცთუ დიდი თანხა, მაგრამ დამატებით იმისა, რასაც ჩვენ ვიღებთ - 2,5 მილიონი დოლარი. ეს გათვალისწინებული იქნება იმ, ყველაზე გაჭირვებული 900 ათასი ადამიანისათვის მარცვლის, საწვავის შესაძენად, ვინც მოსავალი ვერ მოიწია. ასევე - განვითარების სააგენტო, რომელმაც თითქმის მთლიანად გადაწყვიტა თესლით მომარაგების საკითხი საქართველოში. ასევე - სასურსათო პროგრამა, რომელმაც ათეულ ათასობით გაჭირვებული ოჯახისათვის კიდევ ორი წლით გააგრძელა დახმარების პროგრამა, მანამდე, საქართველო ფეხზე დადგება.

ასეთია ერთი შედეგი ამ სამიტისა.

ადამიანებმა გაიგეს, რომ არ შეიძლება მსოფლიოში იყოს ერთი მართლაც ბედნიერი სახელმწიფო ან სახელმწიფოთა ჯგუფი ღარიბ და უპოვარ სახელმწიფოთა გარემოცვაში.

მე ამოვიკითხე სამიტის დოკუმენტებში, რომლებსაც ჯერჯერობით კანონის ძალა არა აქვს, რომ ერთი ადამიანის საზრუნავი კაცობრიობის საზრუნავი ხდება.

ერთი ადამიანის საზრუნავი, კაცობრიობის საზრუნავი ხდება. მიაქციეთ ამას ყურადღება, რადგან ეს ადამიანის უფლებათა დაცვისა და აღიარების ახალ ხარისხში აყვანაა, ანუ - კიდევ უფრო გაფართოება. მაგრამ შევარდნაძის რეალისტური ოპტიმიზმი თავდავიწყებულ უეჭველობას არ ნიშნავს, პირიქით, საკმაოდ ზომიერია და დაეჭვების ელემენტსაც არ უგულებელყოფს:

- თუ ეს მიდგომა არ იქნება რეალიზებული, - თქვა მან, - ყველაფერი, რაზეც ვილაპარაკეთ, შეიძლება ქაღალდზე დარჩეს. გუშინ კლინტონთან მიღებაზე ვიყავი, საერთო მიღებაზე. ცოტა ხანს ზოგიერთ საკითხზე ვისაუბრეთ. თქვენ იცით, რომ მან წერილი მომწერა - აუცილებლად დაგეხმარებით, საქართველოს დავეხმარებიო. წუხელ, როცა როგორც მეგობრები ერთმანეთს დავემშვიდობეთ, მითხრა, ვინც უნდა მოვიდეს ხელისუფლების სათავეში - რესპუბლიკელები თუ დემოკრატები, აშშ საქართველოს მაინც დაეხმარება, რადგან ამერიკის შეერთებული შტატებისათვის თქვენ იქეცით სტრატეგიულ მოკავშირედ, იმ ქვეყნად, რომლის გარეშე ის უზარმაზარი რეგიონი აღარ წარმოგვიდგენია.

და კიდევ ერთხელ გაიმეორა ადრე ნათქვამი: - სანამ აქა ვარ, გამომიყენეთ.

- ექნება თუ არა მხარდაჭერა იმ პროექტებს, რომლებიც ახლა ხორციელდება საქართველოში?

- ჩემის აზრით, არსებობს რეალური შანსი, რომ ყველა პროექტი, რომლებიც ახლა ხორციელდება საქართველოში, ბოლომდე იქნება მიყვანილი. მაგრამ ისე არ უნდა წარმოვიდგინოთ, რომ, მაგალითად, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი, რახან ხელშეკრულებას ხელი მოვაწერეთ, მისი ცალკეული ელემენტები სადავო არ გახდება.

ძალიან საინტერესო შეხვედრა მქონდა ირანის ისლამური რესპუბლიკის პრეზიდენტთან ბატონ ჰათამისთან. მან შემომთავაზა: ჩვენ დიდი რაოდენობით გვაქვს ნავთობი და კიდევ უფრო მეტი - გაზი. ჩვენ გვინდა, თქვა მან, ჩვენი გაზი და ნავთობი გავიყვანოთ საქართველოს ნავსადგურებისაკენ, შემდეგ - ევროპაში, დაგვიჭერთ თუ არა მხარსო. ესე იგი, ბატონ ნიაზოვის ამასწინანდელ წინადადებას (ყაზახეთის დიდი ნავთობის საქართველოს ტერიტორიაზე გატარების შესახებ. - ა.ს.) კონკურენტი გაუჩნდა.

ასეთ შემთხვევაში საქართველოს უკვე შეუძლია თამაშის თავისი წესები უკარნახოს დაინტერესებულ მხარეებს. წარმოგედგინათ ასეთი რამ სულ ცოტა ხნის წინათ?

ალბათ, არა.

და ესეც ერთ-ერთი შედეგია ნიუ-იორკის სექტემბრის სამიტის.

სეიდ მუჰამედ ჰათამის შესახებ საუბრისას ედუარდ შევარდნაძემ იგი დაახასიათა როგორც მეტად საინტერესო პიროვნება, რომელიც რეალურად შეებრძოლა ფუნდამენტალიზმს ჯერ მარტო, შემდეგ ახალგაზრდობაც აჰყვა.

- იუნესკოს ეგიდით გამართულ შეხვედრაზე „ცივილიზაციათა დიალოგი“, სადაც მომხსენებელი ჰათამი იყო, მე ახალი ირანი აღმოვაჩინე, ახალი შეხედულებებით. რა თქმა უნდა, ისლამს ეფუძნება. მაგრამ თუ დიალოგი გვსურს, ისლამში უნდა დავინახოთ ის პროგრესული, რომელიც გარკვეულად არის მასში წარმოდგენილი.

პრეზიდენტ შევარდნაძის მიერ მოწოდებულმა ცნობამ, რომ პრეზიდენტმა ჰათამიმ იგი ირანში მიიწვია, ჟურნალისტებში, განსაკუთრებით, ქალებში დიდი გამოცოცხლება გამოიწვია - ჩვენ თუ წაგვიყვანთო?

ამაზე ედუარდ შევარდნაძემ უპასუხა, რომ ჰათამის ქალებიც, ვაჟებიც ახლდნენ და შესანიშნავად გამოიყურებიან.

შეხვდა თუ არა პუტინს შევარდნაძე?

არა. წინასწარ მოილაპარაკეს, რომ ამ სამიტზე ერთმანეთს არ შეხვდებიან.

იგორ ივანოვს, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრს, რომელსაც ეკა ხოფერია („რუსთავი-2“) გაეროს დერეფნებში შემთხვევით გადაეყარა და ინტერვიუ ჩამოართვა, მიაჩნია, რომ ბიშკეკის ხელშეკრულებიდან რუსეთის გამოსვლის დრამატიზება ხდება.

ედუარდ შევარდნაძე კი ფიქრობს, რომ რუსეთის პოლიტიკის ორმაგი და სამმაგი სტანდარტები დსთ ქვეყნების მიმართ და ბიშკეკის ხელშეკრულებიდან მისი გამოსვლა სერიოზული შეცდომაა და, სავსებით შესაძლებელია, დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის დაშლის მიზეზი თუ არა, ბიძგი გახდეს; ნიშანი რომ არის, უეჭველია. ევროპამ მიაღწია, რომ ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოთა შორის აბსოლუტურად თავისუფალია გადაადგილება. რუსეთი პირიქით იქცევა და ეს ვერ ჯდება სტრატეგიულ მოკავშირეთა ურთიერთობის მცნებაში, თუ, რა თქმა უნდა, ასეთი მოკავშირეობა მარტო დეკლარაციული განცხადება არ არის.

მადლენ ოლბრაიტთან საუბრის დროს თუ შეეხნენ იეღოვას მოწმეთა საკითხს?

შეეხნენ. ედუარდ შევარდნაძემ აუხსნა სახელმწიფო მდივანს, რომ იეღოველთა შემოსვლა შემოჭრის სახით მოხდა, რამაც შეაშფოთა ეკლესიაც და მართლმადიდებელი მრევლი. ყველა საკითხი რელიგიათა შორის ურთიერთობის, სახელმწიფოსა და რელიგიებს შორის მოგვარდება მაშინ, როდესაც საქართველოს ექნება კანონი რელიგიის შესახებ.

ხომ არ გადაინაცვლა აქცენტებმა დსთ-დან სუუამისკენ?

სუუამის ქვეყნების პრეზიდენტების შეხვედრები კიევის მომავალი შეხვედრიდან (ლეონიდ კუჩმას წინადადება) მოყოლებული დამოუკიდებელ ხასიათს მიიღებს და არ მოეწყობა სხვადასხვა სამიტების დროს.

ძალიან საინტერესო, მოვლენითი ფაქტი: რუმინეთის პრეზიდენტმა განუცხადა პრეზიდენტ შევარდნაძეს, რომ მისი ქვეყანა მზად არის შეუერთდეს სუუამის ალიანსს!

მრავალმხრივი მნიშვნელობის მქონე ფაქტია: აქცენტები ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ ინაცვლებს.

საქართველოს გააქტიურება სუუამის ფარგლებში გარკვეული დემარშიც არის ბიშკეკის ხელშეკრულებიდან რუსეთის გამოსვლის წინააღმდეგ.

არმაზ სანებლიძე,
„სრ“ სპეც. კორ.
ნიუ-იორკი - თბილისი.

ედუარდ შევარდნაძე: ერთი ადამიანის საზრუნავი კაცობრიობის საზრუნავი ხდება // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 10-11 სექტემბერი. - №245-246 (3647). - 1,2,3 გვ.

გარდაიცვალა ნინო რამიშვილი - მსოფლიო მნიშვნელობის დიდი ქართველი ხელოვანი. დასრულდა ეპოქა, რომელმაც ქართული ნაციონალური ბალეტი შექმნა, ეპოქა, რომლის სათავესთან ილიკო სუხიშვილი და თავად ნინო რამიშვილი იდგნენ. ახლა უკვე ხელოვნების ისტორიკოსებმა უნდა იმსჯელონ და იდავონ იმის თაობაზე, თუ ვინ იყო მანამდე, ვინ იყო მათს გვერდით, ვინ იქნება მათს შემდეგ და როგორ გაგრძელდება მათი ტრადიციები.

ჩემთვის და ქართველი კაცისთვის სუხიშვილისა და რამიშვილის ანსამბლი არასდროს ყოფილა მხოლოდ ცეკვა - ეს იყო ქართული ნიჭის, ქართული ტრადიციის, ქართული ღირსების, ქართული კდემამოსილების უმშვენიერესი და მკაფიო გამოხატულება ცეკვაში. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი ახლაც აგრძელებს სიცოცხლეს მათსავე ანსამბლში მათივე შვილის ხელმძღვანელობით და იმ ანსამბლებში, რომელთაც სათავეში სუხიშვილისა და რამიშვილის მოსწავლეები უდგანან, მაგრამ ხიბლი ამ ორი დიდი ხელოვანისა, მაინც სხვა იყო - ერთადერთი და განუმეორებელი.

ქალბატონი ნინო ის ბედნიერი ადამიანია, რომელიც სიცოცხლეშივე იქცა ლეგენდად და მიბაძვის საგნად. საერთოდ, სუხიშვილების ანსამბლმა ჯერ კიდევ ძნელ საბჭოთა პერიოდში მსოფლიოს დაანახა, რომ სილამაზე და მშვენიერება მართლაც უკვდავია და რომ არსებობს ისეთი ხალხი, როგორიც ქართველებია, ისეთი ქვეყანა, როგორიც საქართველოა, რომელიც გადარჩა ისტორიაში მიუხედავად დიდი განსაცდელისა და ამ გადარჩენაში ხელოვნებას, სილამაზესა და მშვენიერებასაც ჰქონდა შეტანილი თავისი წვლილი.

ნინო რამიშვილს ცეკვით შეეძლო ეთქვა ყველაფერი თავის ქვეყანასა და ხალხზე და თქვა კიდეც.

და როცა ლაპარაკობენ ადამიანის უკვდავ სულზე, ეტყობა, სწორედ ესეც იგულისხმება - რამდენად ცოცხლობს იგი თავის საქმეში, თავის მემკვიდრეებში, მისით აღტაცებული ადამიანების ხსოვნაში.

ნინო რამიშვილმა დროს აჯობა. მან დაამარცხა დრო პირობითადაც და შემოქმედებითადაც, რადგან ქართული სული, რომელსაც იგი ავლენდა და რომელსაც ემსახურებოდა, უკვდავია და მარადიული.

ედუარდ შევარდნაძე.

ნინო რამიშვილის გარდაცვალების გამო // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 12 სექტემბერი. - №247 (3648). - 1გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
11 სექტემბრის რადიოინტერვიუ

- ბატონო პრეზიდენტო, შაბათს თქვენ დაბრუნდით ნიუ-იორკიდან, სადაც მონაწილეობდით ათასწლეულის სამიტში და, ბუნებრივია, უპრიანი იქნება ჩვენი საუბრის ამ თემით დაწყება. გამგზავრების წინ იმედი გამოთქვით, რომ სამიტს „არ ექნება ცერემონიის ხასიათი, იგი გახდება მნიშვნელოვანი დიალოგი და დისკუსია კაცობრიობის შესახებ 21-საუკუნესა და მესამე ათასწლეულში“. გამართლდა თუ არა თქვენი იმედი? ამავე დროს, გაიმართა სხვა მრავალი საინტერესო ღონისძიება თუ შეხვედრა. როგორია თქვენი შთაბეჭდილება? - ჟურნალისტ ციური ბაჯელაძის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- ათასწლეულის სამიტი, ანუ „მილენიუმ სამიტი“, როგორც მას უწოდებდნენ, იმდენად მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა კაცობრიობის და, რა თქმა უნდა, საქართველოსთვისაც, რომ, ალბათ, უპრიანია მთელი ქართული საზოგადოებრიობა ჩაერთოს ამ გრანდიოზული მოვლენის შედეგთა შეფასებაში.

შედეგები კი მართლაც თვალსაჩინოა.

მე ვიტყოდი, რომ ეს იყო ათასწლეულის საკადრისი სამიტი - მწარე სიმართლით, პირუთვნელობით, გენერირებულ იდეათა დონითა და მასშტაბით, აგრეთვე, იმ კონკრეტული გადაწყვეტილებებით, რომლებიც მსოფლიოს პოლიტიკურმა და ინტელექტუალურმა ელიტამ მიიღო ფორუმზე.

ეს ნათლად აისახა საბოლოო დეკლარაციასა და სხვა დოკუმენტებში, რომელთაგან მე გამოვყოფდი გაეროს გენერალური მდივნის კოფი ანანის ძალზე ღრმა, პრობლემურ, შინაარსიან და კვალიფიციურ მოხსენებას.

ბედნიერი ვარ, რომ ჩვენი პატარა ქვეყანა ღირსეულად მონაწილეობდა ამ ფორუმში და იმ იდეათაგან, რომლებიც დასკვნით „საკაცობრიო მესიჯში“, ანუ სამიტის მთავარ მოწოდებასა თუ „შეტყობინებაში“ აისახა - ბევრი საქართველოს პრაქტიკული და ინტელექტუალური გამოცდილებითაცაა დადასტურებული და აპრობირებული.

მართლაც მეამაყება, რომ დღეს მსოფლიოს მრავალი ლიდერი საუბრობს იმ პრობლემებზე (გაეროს რეფორმირება, უშიშროების საბჭოს გაფართოება, ვალების პრობლემის რადიკალური გადაწყვეტა), რომლებიც საქართველომ მწვავედ დააყენა განვლილი წლების განმავლობაში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაშიც და სხვა ფორუმებზეც, განსაკუთრებით, 1992 წლის შემდეგ, თუმცა მანამდეც ბევრი საგულისხმო რამ იყო ნათქვამი.

„ზეპური საზოგადოება“, რომელიც ათასწლეულის სამიტზე შეიკრიბა, საბოლოოდ შეთანხმდა: ახალ ათასწლეულში კაცობრიობას ხანგრძლივად არ უნდა გადაჰყვეს ის შავი ლაქები, რომლებიც დღემდე შეურაცხყოფდა ადამიანის ღირსებას: კონფლიქტები, ადამიანისა და ადამიანურობის წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულთა დაუსჯელობა, პლანეტის ეკოლოგიური გენოციდი, საზარელი უთანასწორობა - სიღატაკე, შიმშილი, უფსკრული, რომელიც იქმნება კაცობრიობის უღარიბეს და უმდიდრეს ნაწილებს შორის, უთანასწორობა განათლებისა და ინფორმაციის მიღების თვალსაზრისით. აქ არ ვგულისხმობდით მხოლოდ ტოტალიტარიზმს და ზოგიერთი რეჟიმის ანტიდემოკრატიულობას, მაგრამ როგორ შეიძლება კაცობრიობამ მოითმინოს, როდესაც პლანეტაზე ორ მილიარდამდე ადამიანს საერთოდ არასოდეს არ უსარგებლია ტელეფონით. ტელეფონი შეიძლება არ იყოს კეთილდღეობის მაჩვენებელი, თუმცა ეს გარკვეულად მაინც ასახავს ადამიანების ცხოვრების დონეს.

ასეთი მაგალითების მოყვანა მრავლად შეიძლება. მე აუცილებლად მექნება ვრცელი საუბარი სამიტის შედეგებზე და მაშინ საზოგადოებას უფრო დეტალურად მოვახსენებ ჩემს შთაბეჭდილებებს.

სამიტზე გამოკვეთილად ითქვა, რომ კონფლიქტები აღარ არის ერთი რომელიმე ცალკე აღებული ქვეყნის პრობლემა, მათ შორის, ის კონფლიქტები, რომლებიც თვით ქვეყნის შიგნით ხდება. საერთაშორისო საზოგადოება ვალდებულია იკისროს პასუხისმგებლობა კონფლიქტების არა მარტო მშვიდობიანი, არამედ სამართლიანი გადაწყვეტისთვისაც.

ნიშანდობლივია, აგრეთვე, რომ სწორედ ათასწლეულის სამიტის მსვლელობისას, ნიუ-იორკში, იუნესკოს ეგიდით გაიმართა კონფერენცია, რომელიც ცივილიზაციათა დიალოგისა და კულტურათა თანამშრომლობის საკითხებს მიეძღვნა.

ამ ღონისძიებებზე გამოსვლისას, ჩემი ქვეყნის სახელით ვთქვი, რომ საქართველოსათვის სრულებითაც არ არის აქტუალური მეცნიერული კონცეფცია, უფრო სწორედ, ზოგიერთ მეცნიერთა კონცეფცია „ცივილიზაციათა გარდაუვალი ომის“ თაობაზე, ვინაიდან ჩვენი სახელმწიფოებრივი კულტურა ათასწლეულებს ითვლის, ხოლო ამ კულტურის ფარგლებში ჩამოყალიბდა ეთნოსთა და რელიგიათა მშვიდობიანი თანაცხოვრების, მათი თანამშრომლობის შესანიშნავი ტრადიცია.

ქართულ-ოსური კონფლიქტი და კონფლიქტი აფხაზეთში სულაც არ ასახავს საქართველოში დამკვიდრებულ ტრადიციებს. ეს იყო გარედან ინსპირირებული კონფლიქტები. ამიტომ ეს საქართველოსთვის არ არის დამახასიათებელი.

ჩვენ მზად ვართ ეს ტრადიცია ყველას გავუზიაროთ. ამიტომ მე შევთავაზე კოლეგებს თბილისში დაფუძნდეს შესაბამისი ინსტიტუტი. შეიძლება ეს იყოს იუნესკოს ბაზაზე შექმნილი გარკვეული სტრუქტურის შტაბ-ბინაც.

სავსებით ღირსეულია და ბუნებრივი იქნება, თუ ანალოგიური კონფერენცია უმაღლეს დონეზე თბილისში გაიმართება. საქართველოს უკვე აქვს ამგვარი ფორუმების ორგანიზების შესაძლებლობაც და გამოცდილებაც. თქვენ გახსოვთ ამ 4-5 წლის წინათ გამართული შთამბეჭდავი კონფერენცია კულტურათა დიალოგის შესახებ და ბევრი რამ, რაც ნიუ-იორკში ითქვა, დაემთხვა თბილისში ნათქვამს. რის შემდეგაც ეს ორგანო პლანეტაზე სამართლიანი მშვიდობის დამყარებისა და შენარჩუნების ქმედით მექანიზმად იქცევა.

აქვე ვიტყვი, რომ, ჩვენი წარმოდგენით, ყოველგვარი საუბარი „მრავალპოლუსიან მსოფლიოზე“ კონფრონტაციული ლოგიკის გამოვლინებაა. თქვენ იცით, საიდან მოდის ეს, ასე ვთქვათ, თეორია.

ერთადერთი პოლუსი მსოფლიოში უნდა იყოს საერთოსაკაცობრიო ფასეულობათა პრიორიტეტი, რომელსაც უნდა განასახიერებდეს გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია და ყველა სახელმწიფოს ძალისხმევაც აქეთ უნდა იყოს მიმართული.

ძალიან მნიშვნელოვანი კონფერენცია გაიმართა „დიდი აბრეშუმის გზის“ აღორძინების თაობაზე. შემუშავებულია „სილქსატის“ პროექტი, რომელიც „აბრეშუმის გზისა“ და ევრაზიის დერეფნის კოსმოსურ სატელეკომუნიკაციო მომსახურებას ითვალისწინებს.

დავუმატოთ ამას ოპტიკურბოჭკოვანი ქსელების განვითარების პერსპექტივა, რაც უკვე დაწყებულია, მათ შორის, საქართველოს ტერიტორიაზეც. თვალნათელი ხდება, რომ ეს იდეა და ეს პროექტი (ყველა სხვა ღირსებასთან ერთად) ტექნოლოგიურადაც მესამე ათასწლეულის შესაბამისია.

იყო ძალზე საგულისხმო ორმხრივი შეხვედრებიც, მათ შორის, ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტთან, ასევე ხანგრძლივი შეხვედრა და დეტალური საუბარი სახელმწიფო მდივანთან.

ჩვენი ამერიკელი მეგობრები, ისევე როგორც საერთაშორისო ორგანიზაციები, უეჭველად გამოყოფენ დამატებით დახმარებას გვალვის შედეგების დასაძლევად, განსაკუთრებით, მოსახლეობის იმ ნაწილისათვის, რომელიც უშუალოდ მიწასთან არის დაკავშირებული და უმაგალითო გვალვამ დააზარალა. ფაქტობრივად, გადაწყვეტილია, რომ საქართველოსათვის მარცვლის შესაძენად დამატებით გამოიყოს 2 მილიონ 400 ათასი დოლარი.

საინტერესო იყო საუბარი ირანის პრეზიდენტთან, რომელსაც პირველად შევხვდი. ჩემი პირველი შეხვედრა გაიმართა თურქეთის პრეზიდენტთანაც. ალბათ, ამ ქვეყანაში უახლოეს მომავალში შედგება ჩემი ვიზიტი. თქვენ იცით ჩვენი განსაკუთრებული ურთიერთობა პრეზიდენტ დემირელთან. შევთანხმდით, რომ უკვე არსებული ტრადიცია უნდა გაგრძელდეს. სულეიმან დემირელი უკვე იყო თბილისში და ახლა ჩემი ჯერია.

საინტერესო შეხვედრები მქონდა იაპონიის პრემიერ-მინისტრთან, ირლანდიის პრემიერთან, იყო შეხვედრები სასურსათო პროგრამის, განვითარების სააგენტოს და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, რომელთა ხელმძღვანელობა სათესლე და სასურსათო მარცვლეულით დახმარებას გვპირდება. ყველა შეხვედრის ჩამოთვლა ძნელია - ეს არის ათასობით სახელმწიფო მოღვაწე, პრეზიდენტები და პრემიერები.

აფხაზეთის თაობაზე დაწვრილებით ვისაუბრეთ გაეროს გენერალურ მდივანთან ცალკე შეხვედრისას და შევთანხმდით, რომ პრობლემის გადაწყვეტა უნდა დაჩქარდეს. ჩვენი წინა შეხვედრისას იგი ასეთი კატეგორიული არ იყო. ახლა მეთანხმება, რომ მოვიდა ამ კონფლიქტის მოწესრიგების დრო, ხოლო გაერომ ამ პროცესში ღირსეული როლი უნდა შეასრულოს. გენერალურმა მდივანმა გაიზიარა ჩემი შეშფოთება ერთიან საქართველოში აფხაზეთის სტატუსის მოდელის განსაზღვრის თაობაზე უშიშროების საბჭოს დოკუმენტის ჩაგდებასთან დაკავშირებით. როგორც მოგეხსენებათ, ეს კარგი დოკუმენტი უკვე შემუშავებულია და წარმოადგენს კარგ საფუძველს ქართულ-აფხაზური მოლაპარაკებისათვის. ვიმეორებ, ეს არის საფუძველი მოლაპარაკებისა, და არა გადაწყვეტილება. ვერ გეტყვით, გაუგებრობით მოხდა თუ შეგნებულად, რომ რუსეთმა თავი შეიკავა და ვეტოს უფლების წყალობით ეს დოკუმენტი არ იქნა მიღებული.

ათასწლეულის სამიტის მსვლელობისას კიდევ ერთხელ დადასტურდა სუუამის სიცოცხლისუნარიანობაც. უფრო მეტი, რუმინეთმა გამოთქვა სურვილი, შეუერთდეს ამ გაერთიანებას. ეს ძალიან ბევრს ნიშნავს.

ამგვარად, ღონისძიებათა მრავალფეროვნებაც ადასტურებს, რომ ეს არ იყო ჩვეულებრივი მოვლენა ან ჩვეულებრივი სესია. ვფიქრობ, საქართველოს დელეგაციამ თავისი ძირითადი ამოცანის შესრულება შეძლო და ჩვენი ქვეყნის ხმაც, მე მგონი, საკმაოდ მკაფიოდ ისმოდა მსოფლიო პოლიფონიაში.

- ბოლო ხანს განსაკუთრებით გამწვავდა დისკუსია საგზაო და სოციალური ფონდების შემდგომ ბედზე. არსებობს აზრთა მკვეთრი სხვადასხვაობა: მიზანშეწონილია თუ არა ამ ფონდების შენარჩუნება. როგორია თქვენი პოზიცია და კიდევ რას გამოჰყოფდით გასული კვირის ეკონომიკური მოვლენებიდან?

- ამ პრობლემას მე საკმაოდ კარგად ვიცნობ და ის, რასაც ვიტყვი, ღრმად გააზრებული პოზიციაა: ვფიქრობ, ამ საკითხში მეტი სიფრთხილე გვამრთებს.

საგზაო და სოციალური ფონდების თემა ძალიან სერიოზული საკითხია და მისი გადაწყვეტა ღრმა, ყოველმხრივი ანალიზის გარეშე არ შეიძლება, როცა ბიუჯეტის პირველ ვარიანტს ვიხილავდით, მაშინ ეს საკითხი ასე მწვავედ არ დასმულა; ახლა, გარკვეული დროის შემდეგ, საჭიროდ მივიჩნიე ჩემი აზრი ჩამოვაყალიბო.

მთავარია, არ შევცდეთ, თორემ შეცდომის გამოსწორება შემდგომში კიდევ უფრო ძვირი დაჯდება.

ჯერ ერთი, უნდა ვაღიაროთ, რომ საქართველოს გზები უმძიმეს წლებში თუ გადარჩა, ეს დიდწილად სწორედ საგზაო ფონდის სამსახურებაა. გზები ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი პრიორიტეტია იმ გეოპოლიტიკური ფუნქციისა და პერსპექტივების გათვალისწინებით, რომელიც უკვე რეალური ხდება. ცუდი ხარისხის გზები ხელს უშლის საქართველოს განვითარებას, განსაკუთრებით, ტურიზმის განვითარებას. ამიტომ საგზაო პრობლემა საქართველოს პრეზიდენტის საპროგრამო გამოსვლის ერთი უმთავრესი თემა გახლავთ. არსებობს გზების განვითარების საპრეზიდენტო პროგრამაც, რომელსაც არც პარლამენტი უარყოფს.

საერთოდ, არ მიმაჩნია მიზანშეწონილად ასეთი დაპირისპირება: გზები შევინარჩუნოთ თუ პენსიები გავცეთ. დღეს საქართველოს ეკონომიკური პოტენციალი საშუალებას გვაძლევს ორივე პრობლემა წარმატებით გადავჭრათ.

ასე რომ, კეთილი ვინებოთ და საბიუჯეტო გეგმები შევასრულოთ წლეულსაც და გაისადაც, თორემ უკვე ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ თითქოს ახლავე ვემზადებით მომავალ წელს ბიუჯეტის შეუსრულებლობისათვის. ასეთი განწყობით კი ბიუჯეტი შეიძლება მართლაც არ შესრულდეს.

მით უმეტეს, სიფრთხილე გვმართებს სოციალურ ფონდთან დაკავშირებით. მე ყველას შევახსენებ, რომ ფონდების საკითხი გამოკვეთილად ფიგურირებდა ჩემს საპრეზიდენტო პროგრამაში.

ამ საკითხს მეორე მხარეც აქვს: ფონდების არსებობა ხელს უწყობს (თუნდაც ირიბად) ინვესტორების მოზიდვას შესაბამის სფეროებში, ვინაიდან უცხოელი ინვესტორი ხედავს, რომ ეს მიმართულებები პრიორიტეტულია ქვეყნისათვის და მას ურჩევნია არა სახელმწიფოსთან, არამედ პირდაპირ ფონდთან და მის ხელმძღვანელობასთან ჰქონდეს ურთიერთობა. ასეთი ფონდები მსოფლიოში ძალიან ბევრია და ისინი მილიარდებს, ტრილიონებს ითვლიან. ჩვენ ბევრი რამის მიღება შეგვიძლია, თუ ასეთი ფონდები ავტომატურად იარსებებს.

ამიტომ, მე ვთხოვ ყველას, ვინც ჩართულია ამ დისკუსიაში, კიდევ ერთხელ შევიკრიბოთ, სანამ პარლამენტი შეუდგება ბიუჯეტის განხილვას, და მივიღოთ პრინციპული გადაწყვეტილება. ოღონდ ეს გადაწყვეტილება უნდა იყოს არგუმენტირებული და არა ემოციური.

რაკი ბიუჯეტის საკითხებს შევეხე, აქვე უნდა ვთქვა, რომ ჯერჯერობით საგადასახადო შემოსავლების სამინისტრო თავს ართმევს დაკისრებულ ვალდებულებას და - წარმატებითაც. გარკვეული გადაჭარბებითაც კი შესრულდა აგვისტოს გეგმა - ბიუჯეტში შევიდა 65 მილიონ 9000 ათასი ლარი. განსაკუთრებით სასიხარულოა, რომ აგვისტოში (მოგეხსენებათ, ეს ძალზე რთული თვეა ამ თვალსაზრისით) საბაჟო დეპარტამენტმა შეძლო საბიუჯეტო შემოსავლების გეგმის შესრულება. სულ მობილიზებულია 27 მილიონ 700 ათასი ლარი, რაც მიმდინარე წლის, უფრო მეტიც, საბაჟო სამსახურის არსებობის მანძილზე, ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია. ამ წარმატებაში უდიდესია საქართველოს რეგიონების, განსაკუთრებით, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის წვლილი

ეს ტემპი არ უნდა მოდუნდეს, ვინაიდან საერთაშორისო საფინანსო ორგანიზაციებთან სრულფასოვანი თანამშრომლობის განახლების თვალსაზრისით სექტემბერი და ოქტომბერი გადამწყვეტი იქნება. იმედი მაქვს, რომ ორივე სამსახური და თვით სამინისტროს ხელმძღვანელობა განახლებული კოლექტივით, ყველაფერს იღონებენ,რომ სახელმწიფომ თავისი ფუნქცია შეასრულოს ამ დარგში.

- დიდი რეზონანსი გამოიწვია „ახალი მოძრაობის“ შექმნამ, რომელშიც მოქალაქეთა კავშირის საარჩევნო სიით პარლამენტში შესული დეპუტატებიც მონაწილეობდნენ. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ სიახლისადმი?

- საქართველოს გაკვირვება ახალი მოძრაობებით ძნელია. ყოველდღე რაღაც იქმნება და რაღაც იშლება. როგორც მოგეხსენებათ, ახლახან დავბრუნდი ამერიკის შეერთებული შტატებიდან და არ მქონდა საშუალება გავცნობოდი ამ სიახლეს. თუმცა, თავისთავად, პოლიტიკური ან საზოგადოებრივი მოძრაობის შექმნა ჩვეულებრივი მოვლენაა დემოკრატიულ ქვეყანაში. მით უმეტეს, თუ ამ მოძრაობაში პატივსაცემი და ავტორიტეტული ხალხი მოიყრის თავს. მთავარია მიზანი ნებისმიერი დემოკრატიული გაერთიანებისა უნდა იყოს საქართველოს სახელმწიფოებრიობისა და დემოკრატიის განმტკიცება, საკანონმდებლო ბაზის სრულყოფა. იმდენად, რამდენადაც ახალი მოძრაობა ამ პრინციპებს იზიარებს, მე არ გამიჭირდება მასთან, ისევე, როგორც ნებისმიერ სხვა პარტიასთან თანამშრომლობა. თუმცა დაწვრილებით კომენტარისაგან ამჟამად მაინც თავს შევიკავებდი.

ჩემი ვარაუდით, დეპუტატების ეს ჯგუფი მაინც უმრავლესობასთან იქნება დაკავშირებული, რა თქმა უნდა, თუკი ისინი პრეზიდენტს უჭერენ მხარს. როგორც მითხრეს, პრეზიდენტს მხარს უჭერენ იმაში, რომ უმრავლესობასთან უნდა იყვნენ.

- მთელი საქართველო დაამწუხრა დიდი ნინო რამიშივლის გარდაცვალებამ...

- გუშინ მოკლე ინტერვიუ მივეცი საქართველოს ტელევიზიას. „საქართველოს რესპუბლიკის“ ხვალინდელ ნომერში დაიბეჭდება ჩემი წერილი, რომელიც ქალბატონი ნინოს ხსოვნას ეძღვნება. ახლა კი ვიტყვი, რომ ქალბატონი ნინოს გარდაცვალებით ქართული კულტურის კიდევ ერთი ტიტანი წავიდა მიწიერი საქართველოდან.

ჩემთვის, ისევე, როგორც საქართველოს ყველა მოქალაქისათვის, ეს ძალიან დიდი ტკივილი და აუნაზღაურებელი დანაკლისია.

სანუგეშოდ ისღა დაგვრჩენია, რომ ილიკო სუხიშვილს და ნინო რამიშვილს დარჩათ ისეთი მემკვიდრე, როგორიცაა თენგიზ სუხიშვილი, რომელიც შესანიშნავი ქორეოგრაფია, და, დარწმუნებული ვარ, ღირსეულად განაგრძობს მშობლების დიდ ეროვნულ საქმეს.

„ეს იყო ათასწლეულის საკადრისი სამიტი - მწარე სიმართლით, პირუთვნელობით, გენერირებულ იდეათა დონითა და მასშტაბით“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 11 სექტემბრის რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 12 სექტემბერი. - №247 (3648). - 1,2 გვ.

ბატონო თენგიზ,

დაბადების დღეს გილოცავთ შესანიშნავ ხელოვანსა და პედაგოგს.

თქვენ და თქვენი მეუღლე, ქალბატონი თათული, თქვენი თაობის ძნელი ბედის სამაგალითო განსახიერება ხართ, როგორც ჭირთათმენით, ისე სიცოცხლის სიხარულის მუდმივი განცდით. იქნებ ამიტომაც თქვენთან ყოველ შეხვედრას დიდი სიამოვნებით ვიგონებ.

ახლახანს გიორგი ლეონიძის შესანიშნავი ძეგლით გაგვახარეთ. ეს ძეგლი მნიშვნელოვანი იმითაც არის, რომ თქვენი თანაავტორი თქვენივე ვაჟია. მე მიხარია, ეს მემკვიდრეობითობა და იმედი მაქვს, რომ ისიც ღირსეულად გააგრძელებს თქვენს საქმეს.

გისურვებთ ჯანმრთელობას, დიდხანს სიცოცხლეს და ახალ შემოქმედებით წარმატებებს.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ბატონ თენგიზ ღვინიაშვილს დაბადების 75 წლის იუბილეზე // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 13 სექტემბერი. - №248 (3649). - 1გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
18 სექტემბრის რადიოინტერვიუ

- დღეს, წვიმიანი, ნამდვილი შემოდგომის ამინდის მიუხედავად, საზეიმო განწყობილებაა საქართველოს უდიდესი ნაწილის საშუალო სკოლებსა და უმაღლეს სასწავლებლებში, სადაც დაიწყო ახალი სასწავლო წელი. რას ეტყოდით ჩვენს მოსწავლე ახალგაზრდობას, სტუდენტებს, პედაგოგთა უზარმაზარ არმიას? - ჟურნალისტის ციური ბაჯელიძის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- მე ძალიან მოკლედ მოგახსენებთ იმიტომ, რომ ზოგიერთ რეგიონში სწავლა უკვე დაიწყო.

დღეს სასწავლო წელი სრული მასშტაბით განახლდა, ყველა სკოლა, სასწავლებელი, საბავშვო ბაღი, ყველა ოჯახი და ყველა ქუჩა გამოცოცხლდა და გამხიარულდა.

ვულოცავ მოსწავლეებს, სტუდენტებს, მასწავლებლებს, მშობლებს, ბებიებსაც და ბაბუებსაც ამ ლამაზ დღეს. გისურვებთ წარმატებებს სწავლაში, ცოდნის დაუფლებაში ჩვენი სათაყვანებელი სამშობლოს საკეთილდღეოდ და საბედნიეროდ.

- გასულ კვირას სიდნეიში გაიხსნა ოლიმპიური ასპარეზობა, რომელშიც ქართველი ოლიმპიელებიც მონაწილეობენ. რას ეტყოდით მათ?

- მე მინდა, საგანგებოდ მივმართო ქართველ ოლიმპიელებს:

მართალია, წასვლის წინ აქ შევიკრიბეთ, შევხვდით და ჩემი სურვილებიც გადავეცი, მაგრამ ამჯერად, მინდა ხმა საქართველოდან მივაწვდინო.

თქვენ უნდა იცოდეთ და გრძნობდეთ, რომ ამჟამად მთელი საქართველო რწმენითა და იმედით შემოგცქერით.

გვჯერა, ყველაფერს იღონებთ იმისათვის, რომ ჩვენი სამშობლო ღირსეულად წარმოჩნდეს ამ დიდ მსოფლიო ფორუმზე.

შესანიშნავად გვესმის, რომ შერკინება მოგიწევთ თანამედროვე სპორტულ გიგანტებთან და უძლიერეს ათლეტებთან.

სამწუხაროდ, ჯერჯერობით ჩვენს ქვეყანას არა აქვს შესაძლებლობა, იმდენივე თანხა გამოყოს სპორტის განვითარებისათვის და სპორტსმენებისათვის, რამდენიც აყვავებულ და მდიდარ სახელმწიფოებს. ამ თვალსაზრისით თქვენი ბრძოლა გარკვეულწილად უთანასწოროც იქნება, მაგრამ ქართველებს ხომ უთანასწორო ბრძოლაშიც მრავალგზის მოგვიპოვებია გამარჯვება!

თქვენ ამ ვაჟკაცური და სულიერი ტრადიციის მემკვიდრენი და მატარებელნი ხართ.

არის, აგრეთვე, გამარჯვება ზნეობრივი: მოგიწოდებთ, რაც მთავარია, იბრძოლოთ ვაჟკაცურად, პატიოსნად, ღირსეულად, სპორტული ასპარეზობის ყველა დაწერილი თუ დაუწერელი კანონის დაცვით, იმის სრული შეგნებით, რომ ოლიმპიურ ასპარეზობაში დამოუკიდებელი საქართველოს მონაწილეობა თავისთავად დიდი ეროვნული გამარჯვებაა.

მწამს, ძალ-ღონეს არ დაიშურებთ, რათა გაახაროთ მშობელი ერი.

- გასული კვირის საინტერესო მოვლენად მსოფლიოში ოლიმპიური ასპარეზობის გახსნა იქცა. თუმცა, საქართველოსთვის არანაკლებ მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო იუნესკოს გენერალური დირექტორის კოიშირო მაცუურას ვიზიტი. ამავე დროს, თქვენ, კოლეგებთან ერთად, საბიუჯეტო პროცესის კონტექსტით განიხილეთ რამდენიმე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური პროგრამა. გარდა ამისა, საქართველოს ეწვია ამერიკის შეერთებული შტატების შეიარაღებულ ძალთა შტაბების მეთაურთა გაერთიანებული კომიტეტის თავმჯდომარე, გენერალი შელტონი. როგორ შეაფასებდით ამ მოვლენებს?

- მე დავიწყებდი ეკონომიკური პრიორიტეტებით. არაერთგზის მითქვამს, რომ ეკონომიკა ყველაფრის თავი და თავია. მათ შორის, თანამედროვე სპორტულ ასპარეზზე წარმატებისაც.

გასულ კვირას მთავრობის სხდომაზე განვიხილეთ 2001 წელს სარეალიზაციო სახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამების ჩამონათვალი. ბუნებრივია, მხოლოდ „ჩამონათვალი“, ვინაიდან წარმოდგენილია 953 მილიონი ლარის ღირებულების 172 პროგრამა.

რა თქმა უნდა, დეტალური ანალიზის შემდეგ პროგრამათა რაოდენობა, ისევე, როგორც თანხების მოცულობა, შემცირდება, მაგრამ თავისთავად ეს ფაქტი დადებით მოვლენად მიმაჩნია, ვინაიდან იგი ცხადყოფს, რომ ქვეყანაში კვლავინდებურად იზრდება ეკონომიკური აქტიურობა, პერსპექტიული მიმართულებაც მრავლად არის.

საბოლოოდ, ალბათ, ყურადღებას შევაჩერებთ დაახლოებით 135 პროგრამაზე, რომელთა რეალიზაციას 476 მილიონ 700 ათასი ლარი სჭირდება. აქედან 303 მილიონი ლარი სოციალურ პროგრამათა დაფინანსებას მოხმარდება, ვინაიდან ეს ჩვენი უპირველესი პრიორიტეტია, რაც კიდეც აისახა საპრეზიდენტო პროგრამაში.

თუმცა, წარმოდგენილი პროგრამები მოიცავს საზოგადოებრივი საქმიანობის პრაქტიკულად ყველა დარგს - განათლებას, ჯანმრთელობის დაცვას, სოციალურ უზრუნველყოფას, ლტოლვილთა შემწეობას, უშიშროებას, თავდაცვას, მართლწესრიგს, სამეცნიერო-კვლევითსა და პრაქტიკულ სამუშაოებს, ინფრასტრუქტურას, ინვესტიციებს და ასე შემდეგ და ასე შემდეგ.

ეს გახლავთ პირველი რიგის პროგრამები. მაგრამ ყველა პროგრამა მხოლოდ ბიუჯეტიდან ვერ დაფინანსდება. ამიტომ, უმთავრესი ამოცანაა, მოიძებნოს ბიუჯეტგარეშე დაფინანსების წყაროები. აქ ძალიან ბევრი რამ იქნება დამოკიდებული მინისტრებისა და უწყებათა ხელმძღვანელების პროფესიონალიზმზე, შრომისუნარიანობაზე, გამჭრიახობაზე, როგორც იტყვიან, შნოსა და მარიფათზე.

პრეზიდენტს ბევრი რამ შეუძლია, ვაკეთებ კიდეც, ოღონდ წარმოუდგენელია ცალკეულ ინვესტორთა თუ ბიუჯეტგარეშე დაფინანსების ცალკეულ წყაროთა მოძიებისა და მოწვევისათვის პასუხისმგებელი პრეზიდენტი იყოს.

ამას იმიტომ ვამბობ, რომ ზოგიერთი დღემდე ვერ მიმხვდარა, თუ რა მოეთხოვება მინისტრს, უწყების ხელმძღვანელს, რეგიონის წინამძღოლს თანამედროვე ეტაპზე: მოეთხოვება, უპირველეს ყოვლისა, ინიციატივა და ახალი იდეები, თორემ კაბინეტში ჯდომა და ქაღალდების ქექვა ყველას ეხერხება. ჩვენ შევდივართ უაღრესად რთულ პერიოდში, როცა მრავალი საკითხის გადასაწყვეტად უმძიმესი, თავდაუზოგავი შრომა გველის.

ძალიან დიდი მისია დაეკისრება პარლამენტსაც.

კონკრეტულად, მიზნობრივ პროგრამებთან დაკავშირებით აუცილებელია დაჩქარდეს შესაბამისი კანონპროექტების მომზადება, რომლებშიც სხვა საკითხებთან ერთად განისაზღვრება მიზნობრივი პროგრამების საფუძველზე გამოყოფილი საბიუჯეტო სახსრების შესაბამისი მონიტორინგისა და კონტროლის მექანიზმი.

ბევრი რამ უნდა გაკეთდეს საინვესტიციო გარემოს გაჯანსაღება-გაუმჯობესებისათვის. მინდა გაცნობოთ, რომ ანტიკორუფციულ სახელმწიფო პროგრამაზე მუშაობა ამ დღეებში დამთავრდება. ბრძოლა, კი, ფაქტობრივად, უკვე დაიწყო. ძალიან ბევრი რამ მოსახლეობამ შეიტყო იმ სატელევიზიო პროგრამებიდანაც, რომლებმაც გამოიჩინეს ინტერესი ამ სფეროსადმი. განსაკუთრებით მინდა გამოვყო პირველი არხის გადაცემა, რომელშიც შემაშფოთებელი ფაქტები დასახელდა გრანტებთან დაკავშირებით. უკვე გავეცი განკარგულება, რომ შეიქმნას სპეციალური კომისია და მოსახლეობას უშუალოდ უნდა გავაცნოთ, რა გრანტები მიიღო საქართველომ წლების განმავლობაში, რას მოხმარდა ყველაფერი ეს, რამდენი დაგროვდა და რამდენი არ დაგროვილა. ასე რომ, პრაქტიკულად, ბრძოლა უკვე დაიწყო. მე არ ვლაპარაკობ ახლა შინაგან საქმეთა სამინისტროს, პროკურატურისა და სხვების შესახებ, მათ ათობით, ასობით საქმე აქვთ აღძრული, მიმდინარეობს კვლევა-ძიება. დარწმუნებული ვარ, რომ კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შედეგებიც შესაბამისად აისახება ცენტრალურ და ადგილობრივ ბიუჯეტებში, თითოეული თქვენგანის საოჯახო შემოსავალში.

და, რადგან ამ თემაზე ვსაუბრობთ, მინდა განვაცხადო, რომ პრივატიზაციის შედეგები არ გადაისინჯება. ვიცი, რომ ძალიან ბევრი მეწარმე შეშფოთებულია. თუნდაც იყოს დაშვებული რაღაც შეცდომა, ან უზუსტობა, ახლა შეიძლება სჯობდეს, ადამიანებს ხელი არ შევუშალოთ, თუკი წარმოება გამართულად მუშაობს, ქმნის პროდუქციას და გადასახადსაც იხდის. უბრალოდ, დაისჯება ის, ვისაც სახელმწიფო ქონება უკანონოდ აქვს მიტაცებული, ამას დაადასტურებს გამოძიება და, შესაბამისად, სასამართლო გამოიტანს განაჩენს.

პარასკევს მე მოვიწვიე მთავრობის წევრთა სამუშაო თათბირი, რომელიც მთლიანად 2001 წლის ბიუჯეტის პროექტის განხილვას მიეძღვნა. მთავარი დასკვნა ის არის, რომ ცენტრალურ ბიუჯეტში შემოსავლის გაზრდისა და შესაბამისი მიმართულების დაფინანსებისათვის აუცილებელია ეფექტიანი და ქმედითი ღონისძიებების განხორციელება. აქ, ასე ვთქვათ, „პირველი ვიოლინოს“ პარტია და განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა ეკისრება საგადასახადო შემოსავლების სამინისტროს, რომლის საქმიანობა უკვე გამოირჩევა მიზანმიმართულობით. წარმატებით მიმდინარეობს სამსახურების რეფორმირება, რაც სამაგალითო გახდება ბევრი უწყებისათვის.

ამასთანავე, აუცილებელია ახალი რეზერვების, ახალი წყაროების გამონახვა და გამოყენება. მე პატივს ვცემ ფინანსთა მინისტრს. ახალგაზრდა, ენერგიული, პატიოსანი, შეუპოვარი და ინიციატივიანი კაცია, თუმცა, ვერ გავიზიარე მისი წინადადება საგზაო და სოციალური ფონდების გაუქმების თაობაზე.

მესმის, რომ მინისტრის ბატონ ზურაბ ნოღაიდელის მოტივი სავსებით კეთილშობილური იყო, მაგრამ ჩვენ ვალდებული ვართ, შევინარჩუნოთ ინსტიტუციური რეფორმის ის დონე, რომელსაც მივაღწიეთ. დარწმუნებული ვარ, ბატონი ზურაბი მისთვის ჩვეული პასუხისმგებლობითა და პროფესიონალიზმით მოეკიდება ამ საკითხს და უახლოეს ხანში, ალბათ, ერთი კვირის, ათი დღის განმავლობაში წარმოადგენს ბიუჯეტის პროექტს იმ მოსაზრებათა გათვალისწინებით, კოლეგებმა რომ გამოთქვეს თათბირზე. ალბათ, კიდევ ბევრი უძილო ღამე ექნებათ ფინანსთა სამინისტროს თანამშრომლებს და მინისტრს, მაგრამ სხვა გზა არა გვაქვს, ბიუჯეტის პროექტი კონდიციამდე უნდა მივიყვანოთ.

აქვე საგანგებოდ უნდა აღვნიშნო საგადასახადო შემოსავლების სამინისტროს ძალისხმევა. ამის თაობაზე გაკვრით უკვე მოგახსენეთ, მაგრამ ციფრებიც მრავლისმეტყველია: თქვენ იცით, რომ ზაფხულის თვეებში საგადასახადო შემოსავლის გეგმა ძალიან კარგად შესრულდა და ახლა მნიშვნელოვანია, რა მოხდება სექტემბერში. სექტემბრის განვლილ პერიოდში საგადასახადო შემოსავლის სახით მობილიზებულია 18 მილიონი ლარი. აქედან ცენტრალურ ბიუჯეტში 12 მილიონ 700 ათასი ლარი. მაშასადამე, სექტემბერი სამინისტრომ და ორივე დეპარტამენტმა კარგად დაიწყეს. სულ რვა თვის განმავლობაში კი აკრეფილია 568 მილიონ 900 ათასი ლარი, აქედან სახელმწიფო ფონდებში -112 მილიონ 600 ათასი ლარი. რა თქმა უნდა, ეს გაცილებით მეტია, ვიდრე გასულ წელს და საერთოდ გასულ თვეში.

რაც შეეხება იუნესკოს, ძალიან დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებ მის გენერალურ დირექტორთან შეხვედრას. ამ უნივერსალურ ორგანიზაციასთან საქართველომ ბოლო წლებში მრავალმხრივი, და, მე ვიტყოდი, უნიკალური, შინაარსიანი ურთიერთობა დაამყარა.

ბატონი კოიშირო მაცუურა შესანიშნავად იცნობს „დიდი აბრეშუმის გზის“ პროექტს, იცის მისი ისტორიაც და მიაჩნია, რომ მისი სათავე იაპონიაში დაიწყო. ამ საკითხზე ცოტა ვიდავეთ კიდეც, მე ვიცი, რომ ჩინეთიდან დაიწყო, თუმცა ამას არა აქვს მნიშვნელობა. მან თავად წამოჭრა ეს თემა ჩვენი შეხვედრისას. საგანგებო ყურადღება დავუთმეთ საქართველოში განათლების, კულტურის, ჯანმრთელობის დაცვისა და ინტერნეტიზაციის სფეროთა განვითარებას, ასევე სკოლებისა და ჯანმრთელობის დაცვის სფეროს კომპიუტერიზაციას, აგრეთვე, განახლებადი ენერგიების ტექნოლოგიის ათვისებას. მოგეხსენებათ, ამ თვალსაზრისით იუნესკოს განსაკუთრებული შესაძლებლობანი აქვს და საქართველოსთვის უკვე შემუშავებულია მზისა და ქარის ენერგიათა გამოყენების რამდენიმე საინტერესო პროექტი.

ეს ორგანიზაცია კვლავაც დაეხმარება საქართველოს, რათა ერთად დავიცვათ და კაცობრიობას შევუნარჩუნოთ კულტურისა და ხელოვნების უბრწყინვალესი ნიმუშები, ჩვენს ხალხს ათასწლეულთა განმავლობაში რომ შეუქმნია. ჩემი აზრით, ძალზე გამართლებული ღონისძიება გაიმართა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, სადაც გენერალურ დირექტორს საპატიო დოქტორის წოდება მიანიჭეს.

სასარგებლოდ მიმაჩნია ჩვენს ქვეყანაში გენერალ შელტონის ვიზიტი.

ყველას შევახსენებ - შარშან, ახლად არჩეული პარლამენტის პირველ სხდომაზე ჩემი გამოსვლის ძირითად თეზისს: ჩვენ ვითანამშრომლებთ ყველასთან, ვინც დაგვეხმარება საქართველოს სახელმწიფოებრიობის განმტკიცებაში.

თავდაცვის სფეროში თანამშრომლობა საქართველოსა და ამერიკის შეერთებულ შტატებს შორის ნორმალურად ვითარდება. ამერიკელები დიდ დახმარებას გვიწევენ საზღვრების, მათ შორის, საზღვაო აკვატორიის დაცვასა და სამხედრო კადრების მომზადებაში. ასეთი დახმარების გარეშე შეუძლებელი იქნება საფუძვლიანი სამხედრო რეფორმის განხორციელება, რომლის პროექტსაც ამჟამად ვამზადებთ და არ გამოვრიცხავ, რომ ამ საკითხზე სათათბიროდ უახლოეს დღეებში საგანგებოდ მოვიწვევ შეიარაღებული ძალების გენერალიტეტს, საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს ხელმძღვანელობას და სხვა სპეციალისტებს.

იმავდროულად, გენერალ შელტონის ვიზიტი სულაც არ ნიშნავს, რომ არ ვითანამშრომლებთ სხვა ქვეყნებთან, მათ შორის, რუსეთთან, რასაკვირველია, ორმხრივ ინტერესთა საფუძველზე და აქ დიდი რეზერვებია გამოუყენებელი.

პირადად მე ვისურვებდი, რომ ამ ბაზაზე რუსეთთანაც ისეთივე ხელსაყრელი და სასარგებლო სამხედრო თანამშრომლობა გვქონდეს, როგორც ჩვენს ამერიკელ პარტნიორებთან და მეგობრებთან.

გასულ კვირას გენერალი ტროშევიც იმყოფებოდა თბილისში. ესეც დადებითი მოვლენაა.

ჩვენ არ გაგვიუქმებია რუსეთის თავდაცვის მინისტრის მარშალ სერგეევის მოპატიჟება - ეწვიოს საქართველოს.

მომავალ ორშაბათს ნატოს გენერალური მდივანი სამდღიან ვიზიტად გვესტუმრება. ჩრდილოატლანტიკურ კავშირთან სამხედრო სფეროში თანამშრომლობა ჯერჯერობით სიმბოლური სამხედრო წვრთნითა და ერთობლივი სამეცნიერო გამოკვლევებით გამოიხატება.

საქართველომ ძალიან მნიშვნელოვანი გეოპოლიტიკური ფუნქცია შეიძინა. ჩვენი ქვეყანა ევრაზიის დერეფნის ერთ-ერთი საკვანძო სახელმწიფო გახდა. ამიტომ, ნურავის აკვირვებს სხვა სახელმწიფოთა ინტერესი და ყურადღება საქართველოს სტაბილურობისა და უშიშროების საკითხებისადმი, ჩვენი ქვეყნის განვითარებისადმი.

- ჩვენი დღევანდელი საუბარი ახალი სასწავლო წლით დავიწყეთ, რომლის დაგვიანება უჩვეულოდ ცხელმა ზაფხულმა, უწყლობამ და გვალვამ განაპირობა, გვალვამ, რომელმაც სერიოზულად დააზარალა სოფლის მეურნეობა, განსაკუთრებით, კახეთის რეგიონი. რა კეთდება გვალვის მძიმე შედეგების დასაძლევად?

- ეს ძალიან აქტუალური თემაა, რომელიც მთელ ქვეყანას აწუხებს. გვალვის შედეგების დაძლევას, რა თქმა უნდა, დიდ ყურადღებას ვუთმობთ. მინდა რადიომსმენელს მოვახსენო, რომ ყველაფერს ვიღონებთ, რაც ჩვენზეა დამოკიდებული, რათა უწინარესად დაზარალებული რაიონები უზრუნველვყოთ სათესლე მასალით, აგრეთვე, დავაგროვოთ რესურსები იმ ოჯახების გამოსაკვებად, რომლებმაც მთლიანად დაკარგეს მოსავალი. 700 ათასზე მეტ მოქალაქეს სჭირდება გადაუდებელი დახმარება და ჩვენ ამას შევძლებთ, აუცილებლად შევძლებთ. მოგეხსენებათ, ნიუ-იორკში ჩემი ვიზიტისას ამერიკის მთავრობამ გამოყო რამდენიმე მილიონი დოლარი ქვეყნისათვის სასწრაფო დახმარების გასაწევად. ამავე დროს, ისინი გვეუბნებიან, რომ მარცვლეული შედარებით ხელსაყრელ ფასებში შეიძლება შევიძინოთ ამერიკის ბაზარზე, და ეს ყველაფერი დაურიგდება მოსახლეობას. თაღლითობის გამორიცხვის მიზნით, მარცვლეულისა და სხვა პროდუქტების დარიგებაში თვით ამერიკელებიც მიიღებენ მონაწილეობას. შესაბამისი მუშაობა სხვა ქვეყნებშიც მიმდინარეობს. მდგომარეობა მძიმეა, მაგრამ არა უიმედო.

სიმართლე გითხრათ, ყველაზე მეტად წყალსაცავების დაცარიელება მაწუხებს, რაც მძიმე მოვლენაა ჩვენი ენერგეტიკისათვის. თუმცა, გარემონტებული ბლოკები გადაეცა საექსპლოატაციოდ, რაც სერიოზული რეზერვია, მაგრამ, სამწუხაროდ, წყალსაცავებს აღარ ეშველება. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ შემოდგომაზე მოსულმა წვიმებმა ისინი შეავსოს, მაგრამ გამოსავალს, ალბათ, აქაც მოვძებნით.

საქართველოს პრეზიდენტის
პრესსამსახური-საქინფორმი.

„დღეს სასწავლო წელი სრული მასშტაბით განახლდა... გისურვებთ წარმატებებს სწავლაში, ცოდნის დაუფლებაში ჩვენი სათაყვანებელი სამშობლოს საკეთილდღეოდ და საბედნიეროდ“ : საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის 18 სექტემბრის რადიოინტერვიუ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 19 სექტემბერი. - №253 (3654). - 1,2 გვ.

ათი წლის წინათ დამოუკიდებელი საქართველოს ერთ-ერთი პირველი ნაბიჯი, გელათის სასულიერო აკადემიის აღდგენა დიდად სცილდებოდა საკუთრივ აკადემიის მნიშვნელობას. ყოველივე ამით ქვეყნის სულიერი და პოლიტიკური ორიენტირებიც გაცხადდა, ჩვენს დიდ წინაპრებთან კავშირის კიდევ ერთი ძაფი აღდგა. კიდევ ერთხელ ითქვა, საიდან მოვდივართ და საით მივდივართ.

ამ ხნის მანძილზე გელათის სასულიერო აკადემიამ და მის ბაზაზე შექმნილმა ქუთაისის წმინდა გაბრიელ ეპისკოპოსის სახელობის სასულიერო სემინარიამ და სასწავლებელმა მეტად მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგეს სულიერების ამ დიდი კერის სრულად აღსადგენად და ასამოქმედებლად.

მაგრამ წინ კიდევ ბევრი სამუშაოა, კიდევ ბევრი რამ არის გასაკეთებელი, რომ გელათის სასულიერო აკადემიამ დაიბრუნოს ძველი ფუნქცია და ავტორიტეტი მსოფლიო ასპარეზზე.

ქართული სახელმწიფო კვლავაც დაეხმარება სულიერების, თეოლოგიისა და განათლების ამ დიდ კერას და იმედი მაქვს, აქ აღიზრდებიან და იმოღვაწებენ ის დიდი ქართველები, რომელნიც წინაპართა მსგავსად თავის ისტორიულ როლს შეასრულებენ ერის სულიერი აღორძინებისა და რელიგიური განსწავლის დიდ საქმეში.

ედუარდ შევარდნაძე.

ორიოდე სიტყვა გელათის სასულიერო აკადემიის აღდგენის ათი წლისთავთან დაკავშირებით // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 20 სექტემბერი. - №254 (3655). - 1 გვ.

მილოცვა

ბატონო ჯუმბერ,

დიდი კმაყოფილებით გილოცავთ დაბადების დღეს იმ საერთაშორისო კონფერენციის დღეებში, რომელიც თქვენს პატივსაცემად იმართება ბორჯომში, მხედველობაში მაქვს საერთაშორისო კონფერენცია „პლაზმურ ასტროფიზიკაში“.

თქვენ იმდენად რთულ სფეროში მოღვაწეობთ, რომ ჩვეულებრივი ადამიანური ყოფიდან, ჩვეულებრივი ადამიანებისაგან განზე უნდა იდგეთ, მაგრამ თავად ხართ ისეთი, რომ განზე დგომა არ შეგიძლიათ, ამიტომ ყველგან ხართ და ყოველთვის.

მე მოხიბლული ვარ თქვენი და აწ გარდაცვლილი თქვენი მეუღლის, ქალბატონი ლიას საოცარი სიყვარულის ისტორიით. მოხიბლული ვარ თქვენი ფოტოხელოვნებით, თქვენი საზოგადოებრივი მოღვაწეობითა და, თქვენ წარმოიდგინეთ, თქვენი ფოკუსებითაც.

მე ყოველთვის მხიბლავს თქვენი და თქვენნაირ ადამიანთა მუდმივი სწრაფვა - იყვნენ ახალგაზრდებთან და მუდამ იყვნენ სულით ახალგაზრდები.

სწორედ ამიტომაა, რომ თქვენ სამაგალითო პედაგოგი ხართ, თეორიული ასტროფიზიკის ძლიერი სკოლის შემქმნელი, ცაში წარმატებით ეძებთ დედამიწაზე დაკარგულ ჭეშმარიტებას და, რამდენადაც ვიცი, ნახულობთ კიდეც.

სწორედ ამ სამეცნიერო მოღვაწეობისა და სამაგალითო პატიოსნების გამო თქვენ მისაღები აღმოჩნდით საზოგადოების ყველა ფენისათვის იმ რთულ საქმეში, რასაც არჩევნების ჩატარება ჰქვია.

რა გითხრათ, კიდევ ბევრია კეთილად სათქმელი, მაგრამ ჟანრს თავისი კანონები აქვს. მე იძულებული ვარ აქ დავასრულო, მოგილოცოთ დაბადების დღე და კარგად ყოფნა გისურვოთ თქვენს დიდ ოჯახსა და დიდ საქმეებთან ერთად.

ედუარდ შევარდნაძე.

P.S. როგორც ქალბატონი ნანული მკარნახობს, იგი ყოველ სიტყვას სრულად ეთანხმება.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ დაბადების დღეს.

ე. შ.

ჯუმბერ ლომინაძის დაბადების 70 წლის იუბილეზე : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 20 სექტემბერი. - №254 (3655). - 1 გვ.

ქალბატონებო და ბატონებო,

მივესალმები საქართველოში იმ კონფერენციის ჩატარებას, რომელიც უკვე საერთაშორისო ტრადიციად იქცა, მაგრამ წელს, ამ კონფერენციას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება, რადგან იგი, გარკვეული თვალსაზრისით, მეოცე საუკუნის ბოლო ათწლეულში პლაზმური ასტროფიზიკისა და ზოგადად პლაზმის ფიზიკის დარგში მიღებულ შედეგებს შეაჯამებს. ამასთან ერთად, დარწმუნებული ვარ, აქ იქნება მსჯელობა მომავალი გეგმებისა და პრიორიტეტული მიმართულებების შესახებაც და იმაშიც ვარ დარწმუნებული, რომ კონფერენციაზე მხოლოდ ციურ სხეულებზე კი არ იქნება საუბარი, არამედ იმ ახალგაზრდა ვარსკვლავებზეც, რომლებიც ბორჯომის კონფერენციაზე გამოჩნდებიან.

გარდა მეცნიერული დანიშნულებისა, ბორჯომის ამ კონფერენციას, ვფიქრობ, სხვა არანაკლებ მნიშვნელოვანი ასპექტიც აქვს. იგი ეძღვნება გამოჩენილი მეცნიერისა და არაორდინარული პიროვნების ჯუმბერ ლომინაძის დაბადების 70 წლისთავს. იგი რომ ჭკვიანი კაცი და გამორჩეული პიროვნებაა იქიდანაც ჩანს, რომ თავის დაბადების დღეს ასეთ ადამიანებს მოუყარა თავი და ასეთი მეცნიერული ღონისძიება მოაწყო.

მე ვულოცავ მას და ყოველ თქვენგანს ამ კონფერენციის დაწყებას.

დარწმუნებული ვარ, ბორჯომში ყოფნა დაგამახსოვრდებათ არა მარტო შესანიშნავი ბუნებითა და თქვენი საკადრისი მასპინძლობით, არამედ იმ არაჩვეულებრივი იდეებითაც, რომლებიც აქ გამოითქმება და, იმედი მაქვს, პლაზმური ასტროფიზიკის განვითარებაში ეს კონფერენცია თავის კვალს დატოვებს.

გისურვებთ წარმატებულ მუშაობასა და იმ ვარსკვლავების მოწყვეტას, რომელზეც ყოველი ჩვენგანი ბავშვობიდან ოცნებობს.

ედუარდ შევარდნაძე.

პლაზმურ ასტროფიზიკაში ბორჯომის საერთაშორისო კონფერენციის მონაწილეებს // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 20 სექტემბერი. - №254 (3655) - 2გვ.

ქალბატონებო და ბატონებო,

გულითადად მოგესალმებით და საჭიროდ ვთვლი გითხრათ, რომ ქართული მეცნიერებისათვის დიდი პატივია ელინისტიკის დარგში ესოდენ მნიშვნელოვანი კონფერენციის თბილისში გამართვა, ეჭვი არ მეპარება, იგი საბერძნეთისა და საქართველოს მრავალსაუკუნოვანი ურთიერთობებისა და ურთიერთთანამშრომლობის კიდევ ერთ თვალსაჩინო მოვლენად იქცევა.

დღეს, როდესაც დამოუკიდებელი საქართველო სახელმწიფო დამკვიდრებას იწყებს ევროპულსა და მსოფლიო თანამეგობრობაში, საბერძნეთის თანადგომას ჩვენთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. ამ თანადგომის გამოხატულებაა საბერძნეთის პრეზიდენტის, მისი აღმატებულების ბატონ კონსტანტინოს სტეფანოპულოსის ვიზიტი საქართველოში, ჩემი საბერძნეთში ყოფნის დაუვიწყარი დღეები, იქ გამართული ოფიციალური შეხვედრები, ქართული დელეგაციის საგანგებო პატივით მიღება, და ჩემი მოკრძალებული ღვაწლის ალექსანდრე ონასისის მაღალი პრემიით აღნიშვნა.

ჩვენ მუდამ ვგრძნობთ საბერძნეთის მუდმივ მზაობას დაგვეხმაროს და თავად ჩვენც ყოველმხრივ ვუწყობთ ხელს საბერძნეთსა და საქართველოს შორის მრავალმხრივი მეგობრული ურთიერთობის განმტკიცებას. და აქვე ისიც უნდა ვთქვა, რომ ბერძნულ-ქართული ურთიერთობების მრავალსაუკუნოვან ისტორიას თავისი ხანგრძლივობითა და ინტენსივობით, ალბათ, ცოტა თუ მოეძებნება ანალოგი მსოფლიოში. ამ ურთიერთობების უმნიშვნელოვანესი ფურცელია ლტოლვილ პონტოელ ბერძენთა საქართველოში დამკვიდრება და აქ მათი გამორჩეული მოღვაწეობა ჩვენი ქვეყნის სასიკეთოდ.

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, რომელთანაც დაკავშირებულია ქართული მეცნიერების კორიფეების ელინისტების გრიგოლ წერეთლისა და სიმონ ყაუხჩიშვილის მოღვაწეობა, წარმატებით აგრძელებს შუა საუკუნეების ქართული მეცნიერებისა და განათლების ცნობილი კერების ტრადიციებს ბერძნული კულტურისა და ენის შესწავლის სფეროში. სულ ახლა კი, დამოუკიდებელი საქართველოს ფორმირების მძიმე წლებში, მან გამონახა შესაძლებლობა ბერძნულ მხარესთან მჭიდრო ურთიერთთანამშრომლობით შეექმნა ამ დარგის სპეციალური სასწავლო-სამეცნიერო ინსტიტუტი, რომელიც დღევანდელ საქართველოში კლასიკური ფილოლოგიის ბიზანტინისტიკისა და ნეოგრეცისტიკის დარგში წამყვან ცენტრს წარმოადგენს. ეს იმის საწინდარი გახლავთ, რომ საქართველოში კიდევ უფრო დიდი ყურადღება მიექცევა დარგს, რომელსაც ქალბატონებო და ბატონებო თქვენ წარმოადგენთ, რომ ქართულ-ბერძნული ურთიერთობების განვითარება ჩვენი ქვეყნისთვის ოცდამეერთე საუკუნეში ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულება იქნება.

მინდა კიდევ ერთხელ მოგესალმოთ კონფერენციის მონაწილეებს და წარმატებები გისურვოთ თქვენი უძველესი დარგის სადიდებლად და საკეთილდღეოდ.

ედუარდ შევარდნაძე,
საქართველოს პრეზიდენტი.

საბერძნეთისა და საქართველოს მრავალსაუკუნოვანი ურთიერთობებისა და ურთიერთთანამშრომლობის კიდევ ერთ თვალსაჩინო მოვლენად იქცევა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 21 სექტემბერი. - №255 (3656). - 2გვ.

მილოცვა

ბატონო ნოდარ,

დაბადების დღეს გილოცავთ, მეტად მნიშვნელოვან თარიღს.

ჩვენ დიდი ხანია ერთმანეთს ვიცნობთ და ეს ჩვენი ურთიერთობა მუდამ კმაყოფილებას მანიჭებს.

მე ყოველთვის ყურადღებით ვეკიდები თქვენს აზრს თეატრალურ ხელოვნებაზე, რადგან ჭეშმარიტი პროფესიონალი ბრძანდებით.

ორმოცდაათიანი წლებიდან მოყოლებული ქართულ თეატრალურ ხელოვნებაში არ მომხდარა რაიმე მნიშვნელოვანი მოვლენა, რომ თქვენ არ შეგენიშნოთ, არ შეგეფასებინოთ და არ განგესაზღვროთ მისი ადგილი ქართულ კულტურულ ცხოვრებაში.

სწორედ ამიტომ, თანამედროვე ქართული თეატრის ისტორია თქვენი წერილებისა და წიგნების გარეშე წარმოუდგენელია.

ისიც ვიცი, რომ თქვენ ახალგაზრდებს გადასცემთ არა მხოლოდ თქვენს ცოდნას, არამედ პირადი მაგალითით იმასაც ასწავლით, თუ როგორ უნდა იყოს ადამიანი მუდამ ახალგაზრდა.

ყოველივე კარგს გისურვებთ.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ნოდარ გურაბანიძის დაბადების 70 წლისთავზე : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 21 სექტემბერი. - №255 (3656). - 1 გვ.

ქრისტეშობის 2000 წლისთავისადმი მიძღვნილი გელათის
მეცნიერებათა აკადემიის სამეცნიერო სესიაზე
21 სექტემბერს წაკითხული მოხსენება

უპირველეს ყოვლისა, ორიოდე სიტყვით უნდა ვთქვა, რატომ ავირჩიე მოხსენებისათვის ეს კონკრეტული თემა და არა სხვა.

კომუნისტური წარსულიდან ბევრ ჩვენგანს საკმაოდ მკაფიოდ და, ალბათ, სულაც - მტკივნეულად, ახსოვს - რა გამანადგურებელ შედეგებამდე მიიყვანა კომუნისტური იდეოლოგიის აგრესიულმა ათეიზმმა და ნებისმიერი რელიგიის მიმართ შეურიგებელმა ვეებერთელა საბჭთა იმპერია, უღმრთო საზოგადოება და უიმედო ადამიანი და რა სიმახინჯედ იქცა მოკვდავ ბელადთა გაუკვდავებისა და გაღმერთების, იშვიათად გულწრფელი, უფრო ხშირად კი ფარისევლური, მცდელობანი. იმ ძნელ რეალობაში ადამიანები იძულებულნი იყვნენ შეენიღბათ თავისი რელიგიურობა, მეტიც, ტრაგიკული გაორებით შეგუებოდნენ რელიგიასთან იმ ბარბაროსულ ბრძოლას, რაც ათასობით ღვთისმსახურის დევნასა და საკულტო ნაგებობების თუ ნივთების განადგურებასა და წაბილწვაში ვლინდებოდა.

ძნელი და სამარცხვინო დრო იყო.

ამ მკრეხელობასა და ამ სირცხვილს ჩვენი საზოგადოება და ბევრი ჩვენგანი, როგორც დიდ ცოდვას, თან ატარებს და მისი შენდობისთვის მუდამ უნდა ვიოხოთ.

მაგრამ ღვთის წინაშე ჩადენილი ცოდვა მხოლოდ ის კი არ არის, როდესაც პოლიტიკური სისტემა და მისი იდეოლოგია უპირისპირდება რელიგიურ გრძნობასა და ღვთის რწმენას, არამედ ისიც, და არანაკლებ ისიც, როდესაც რელიგიური ადამიანები, ადამიანთა რელიგიური ჯგუფები, რწმენის სხვადასხვაობის გამო უპირისპირდებიან ერთმანეთს, როცა დაპირისპირება სცილდება თეოლოგიურ დავას და საზოგადოებისა და სახელმწიფოსთვის საშიშ და შეურიგებელ კონფრონტაციაში გადადის.

ყოველივე ამას არც ღმერთთან, არც რწმენასთან, არც მოყვასის სიყვარულთან და არც მიტევებასთან არაფერი საერთო არა აქვს. ღვთის სახელს ამოფარებული ჩვეულებრივი კრიმინალური ქმედებაა, ოღონდ ფარისევლური და, ამდენად, უფრო ამაზრზენი.

ერთ-ერთი დიდი საფრთხე ჩვენი ახალი სახელმწიფოსათვის სწორედ ეს გახლავთ და თემის არჩევანიც სწორედ მისმა სიმწვავემ და აქტიურობამ განაპირობა.

მსოფლიო ისტორიამ იცის მსგავსი, ოღონდ სხვადასხვა მასშტაბის დაპირისპირების ტრაგიკული მაგალითი - რელიგიური შიდა თუ გარე ომები, ადამიანთა დიდი მსხვერპლით, საზოგადოების დაშლითა და სახელმწიფოთა დანგრევით, სამწუხაროდ, ყოველივე ეს მეტ-ნაკლები სიმძაფრით და მასშტაბით ХХ საუკუნის მსოფლიოშიც გრძელდება და მას არც ჭეშმარიტ რწმენასთან აქვს არავითარი კავშირი, არც თანამედროვე ცივილიზაციასთან და არც მსოფლიო დემოკრატიზაციის შეუქცევად პროცესთან.

ოცდამეერთე საუკუნე, ჰანტინგტონის ცნობილი თეორიის მიხედვით, „ცივილიზაციათა კონფლიქტსაც“ გვპირდება, როცა ერთმანეთს დაუპირისპირდება ცივილიზაციები და აქ საწყისად სწორედ რელიგიური დაპირისპირება იქნება.

ყოველივე ამის დაშვება არ შეიძლება.

ჩვენ ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ თანამედროვე მსოფლიოს ყველა ცივილიზებულმა ქვეყანამ აღიარა ქვეყნებისა და ხალხების თანაცხოვრებისა და თანაარსებობის პრინციპები, რომელთა შორის ერთ-ერთი ძირითადი ადგილი სინდისის თავისუფლებას უჭირავს.

და მაინც, ამ აღიარების გვერდით ყველაზე უფრო განვითარებულ და დემოკრატიულ ქვეყნებშიც კი, რელიგიური შეურიგებლობის, რელიგიური შეუთავსებლობის ფაქტორი ხშირად მოვლენათა ტრაგიკულ განვითარებას იწვევს.

რატომ ხდება ასე?

რა კვებას შეურიგებლობის ამ სისხლისმსმელ ურჩხულს?

რა ვერ ახორცებს რელიგიური შეუთავსებლობის მუდამ სისხლმდინარე ჭრილობას?

ეს სულაც არ არის რიტორიკული შეკითხვები და მათ მხოლოდ თეოლოგები ვერ გასცემენ პასუხს. პასუხები კი, ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში აუცილებლად გასაცემია.

მაგრამ მთავარზე მთავარი მაინც ისაა, რომ საზოგადოებაში ყოველთვის არიან ადამიანები, რომელთა ფსიქიკაც თავისუფალია ტოტალიტარიზმისაგან, რომელნიც მართლა ადგანან ღვთისკენ სავალ გზას, რომელნიც ღმერთმა აირჩია და რომელთა სულიც სავსეა ღვთის ნათელით. მათ ყოველთვის ეყოფათ მოთმინება, რომ გაიგონ სხვისი, პატივი სცენ სხვას და არ დაარღვიონ სხვისი სულიერი საზღვრები.

უპირველესი მაგალითი ამისა სამყაროს მასშტაბით მაცხოვარია, ჩვენთან კი, ჩვენი დიდი წინაპრები, დიდი ქართველობა.

საქართველოს რჯულთშემწყნარებლობის უნიკალური ტრადიციით შეუძლია შესაბამისი მაგალითი მისცეს როგორც თავის თავს, ისე მსოფლიოს.

ჩვენში არასდროს არ ყოფილა სხვა რჯულის მიმდევართა რბევა და თუკი დღეს ვინმე თავის თავს უფლებას აძლევს დაარბიოს სხვა რწმენის ადამიანები, მისთვის ამის უფლება სახელმწიფოს არ მიუცია, ეს ქართული ტრადიციების, ქართული ხასიათის საწინააღმდეგო, ხშირად ჩვენი მტრების მიერ დაკვეთილი პროვოკაციული ქმედებაა.

ათასჯერ თქმული და ათასჯერ მოგვიწონებია თავი იმით, რომ საქართველოს მთელი ისტორიის მანძილზე ჩვენში ერთმანეთის გვერდით მშვიდობიანად ცხოვრობდნენ მართლმადიდებლები და იუდაველები, მაჰმადიანები და ცეცხთაყვანისმცემლები. ნუ დაგავიწყდება ისიც, რომ მართლმადიდებელი რუსეთიდან რელიგიური მიზეზით დევნილმა დუხობორებმა სწორედ საქართველოში მოძებნეს მშვიდი ნავთსაყუდებელი, დღესაც გრძელდება ეს მშვიდობიანი თანაარსებობა საქართველოს ერთგული და ღირსეული შვილებისა და სწორედ ამიტომ დემოკრატიულ საქართველოში ჩვენს თვალწინ მიმდინარე პროცესები და რელიგიური ანტაგონიზმის ცალკეული გამოვლენანი უთუოდ უნდა იქცეს ჩვენი, როგორც საეკლესიო, ისე პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწეების ფიქრისა და განსჯის და სახელმწიფოს მიერ შესაბამისი გადაწყვეტილებების მიღების საგნად.

რაოდენ პარადოქსულადაც უნდა მოგვეჩვენოს, მსოფლიო ისტორიაში ყველაზე დიდი ათეისტური იმპერიის დაშლამ უფრო გაამძაფრა სხვადასხვა რელიგიებს შორის და სხვადასხვა რწმენის მქონე ადამიანთა შორის არსებული წინააღმდეგობანი, რადგან რელიგიასთან ერთბაშად ნაზიარები უღვთო ადამიანები შინაგანად ისევ ტოტალიტარული ფსიქიკის პატრონებად დარჩნენ და ახალა უკვე ღვთის სახელით იწყეს სხვათა გმობა. მათ გააგრძელეს ათეისტური საზოგადოებისათვის დამახასიათებელი შეურიგებლობა სოციალური ტრაგედიების წარმომშობი ლოგიკით - „ვინც ჩვენთან არაა, ჩვენი მტერია!“ და რევოლუციაში თუ კლასთა ბრძოლაში ვერდახარჯული უარყოფითი ენერგია რწმენის სფეროში იმ მოყვასის წინააღმდეგ წარმართეს, ვისი სიყვარულიც ღვთისმოსაობის უპირველესი ნიშანი და პირობაა.

ხომ ფაქტია, რომ საბჭოთა ქვეყნის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილისათვის უცხო იყო ის რელიგიური გრძნობა, რომელიც ჭეშმარიტ მორწმუნეს ახასიათებს. მართლმადიდებლობა, კათოლიკობა თუ მუსლიმანობა მათთვის, უკეთეს შემთხვევაში მხოლოდ ტრადიციის ან კულტურის ერთ-ერთ მახასიათებლად რჩებოდა და მეტი არაფერი. ათეიზმიდან თეიზმისაკენ მკვეთრად შემობრუნებამ ადამიანები დააყენა დიდი სულიერი სიცარიელის შევსების აუცილებლობის წინაშე, კომუნისტური იდეოლოგიისგან გამოთავისუფლებული სივრცე ისევ ღვთის რწმენით უნდა აღვსებულიყო და ღმერთთან „ახალი მისვლა“, თუკი შეიძლება ასე თქვას, როგორც საზოგადოებისთვის, ისე პიროვნებისთვის, საკმაოდ ძნელი და მტკივნეული აღმოჩნდა.

სხვადასხვა მიზეზთა გამო, საზოგადოების ამა თუ იმ პიროვნებისათვის საკმარისი არ აღმოჩნდა იმის ცოდნა, რომ მათი წინაპრები ტრადიციულად ამა თუ იმ აღმსარებლობის მიმდევარნი იყვნენ. მათ სურთ თავისუფალნი იყვნენ რწმენის არჩევანში არა მარტო თანამედროვეთაგან, არამედ წინაპართაგანაც. კანონი მათ აძლევს ასეთი არჩევნის უფლებას, თუ მათ არჩევანს სხვისთვის, საზოგადოებისთვის, სახელმწიფოსთვის ზიანი არ მოაქვს.

დღევანდელი საქართველო, მსოფლიოს მიმართ გახსნილი და, გარკვეულწილად, დაუცველიც, ამ მხრივ დიდი არჩევანის საშუალებას იძლევა. მაგრამ დიდი არჩევანის საშუალებასთან ერთად აქ დიდი კონკურენციაცაა, რადგან, როგორც ითქვა, უეცრად გახსნილი საზღვრებით საქართველო პირისპირ აღმოჩნდა მსოფლიოს დიდი რელიგიების თუ ამა თუ იმ სექტის წინაშე, პირისპირ და დაუცველიც.

საქართველოს, ისე როგორც მთელ პოსტსაბჭოურ სივრცეს, ბევრი მისიონერი მოედო, რომელნიც უვიც, რწმენაში მერყევ თუ მაძიებელ ადამიანებს თავის მრწამს ახვევენ თავზე.

ერთი შეხედვით, პიროვნების სულიერი არჩევანი თითქოს საკმაოდ დიდია და შეუზღუდავი, მაგრამ ეს ყოველივე ეროვნული ცნობიერების დაშლის საფრთხესაც შეიცავს, რადგან ერის სული ყოველ ჩვენგანშია განფენილი და, შესაბამისად, ჩვენს, წარმოდგენებში, ჩვენს რწმენასა და კულტურაში ჰპოვებს ასახვას თავისი მთლიანობითა თუ ინდივიდუალური მრავალფეროვნებით.

რელიგია, რელიგიური შეხედულებანი აქ უდიდეს როლს თამაშობს.

მართალია, ქრისტიანობა ზეეროვნული მოვლენაა, მაგრამ საუკუნეთა მანძილზე ქრისტეს რწმენის ერთგულებამ, მისთვის წამებამ და მისი მცნებების შესაბამისად ცხოვრებამ, ქართველობის ეროვნული ხასიათის ჩამოყალიბებაზე უდავოდ დიდი გავლენა იქონია და ეს არ უნდა დაგვავიწყდეს.

რაზეც ახლა ვმსჯელობთ, ეს ყოველივე, დროულად არის შესასწავლი და შესაბამისი დასკვნებიც გასაკეთებელი. იაფფასიანი საგაზეთო განცხადებები თუ პოპულისტური ქმედებანი აქ საქმეს მხოლოდ ვნებს. ნუ დაგვავიწყდება, რომ თუ მართლა რელიგიურნი ვართ, შესაბამისად უნდა გავისარჯოთ კიდეც და ისიც ნუ დაგვავიწყდება, რომ მარტო ჩვენ კი არ ვაფასებთ ერთმანეთს, არამედ სხვებიც გვაფასებენ, გარედან მაცქერალნიც, და მხოლოდ ჩვენს პიროვნულ ავტორიტეტზე ნუკი ვიფიქრებთ, ქვეყნის ავტორიტეტზეც ვიფიქროთ.

ეს პრობლემა, რომელზეც ახლა ვსაუბრობთ, თავის ზოგად ასპექტში მსოფლიო პრობლემა გახლავთ და რჯულთშემწყნარებლობის ამ ტრადიციულ ოაზისში, საქართველოში, ბოლოხანს საკმაოდ ხშირად ჩვენი თვალისთვის და ჩვენი ყურისთვის მეტად შეუფერებლად იჩენს თავს.

თუ ტრადიციულმა რელიგიებმა საუკუნეთა მანძილზე, ერთმანეთთან ურთიერთობისას მეტნაკლებად გამონახეს მშვიდობიანი ენა, საზოგადოების ერთი ნაწილის მკვეთრ რეაქციას იწვევს თავად ამა თუ იმ რელიგიის წიაღში აღმოცენებული ესა თუ ის მიმართულება, სექტა თუ ეკლესიის წიაღს გარეთ ცალკეულ პიროვნებათა ქადაგებას აყოლილი საზოგადოების ჩამოყალიბება.

ხშირ შემთხვევაში ყოველივე ეს საზოგადოების არა მხოლოდ სულიერ ცხოვრებაში, არამედ საერო ცხოვრებაშიც იწვევს კონფლიქტებს, შფოთს, ადამიანთა დაპირისპირებას და საფრთხის ქვეშ აყენებს საზოგადოებრივი ინსტიტუტის მშვიდობიან ფუნქციონირებას, ადამიანთა მშვიდობიან თანაარსებობას, ანგრევს იმ სიყვარულს, რაც ღვთის რწმენის საფუძველთა საფუძველია ნებისმიერ რელიგიაში.

აქ ისმის კითხვა - არის კი უსაზღვრო, ანუ შეუზღუდავი პიროვნების რწმენის თავისუფლება, ისევე, როგორც პიროვნების თავისუფლება?

ეტყობა, პიროვნებისა თუ საზოგადოების რწმენის ესა თუ ის ასპექტი სახელმწიფოებრივი თვალსაზრისით, სწორედ ასე უნდა შეფასდეს: მოაქვს თუ არა ამა თუ იმ პიროვნების თუ საზოგადოების ერთი ნაწილის რწმენას ვნება სხვისთვის, სხვა პიროვნებისა თუ საზოგადოების ჯგუფისთვის, სახელმწიფოსთვის, ერისა და ქვეყნისთვის?

მოკლედ, ყოველი ჩვენთაგანის თავისუფლება სინდისის სფეროში ისევე, როგორც ზოგადად თავისუფლება, ჩვენსავე ინდივიდუალურ საზღვრებშია განფენილი და დაცული სახელმწიფოს მიერ, მაგრამ როგორც კი ადამიანი სხვის უფლებებსა თუ საზოგადოების და სახელმწიფოს ინტერესებს ხელყოფს, კანონმა არ უნდა მისცეს მას ამის საშუალება და შეზღუდოს იგი, რადგან ყოველი ჩვენგანის თავისუფლება ჩვენივე მსგავსის თავისუფლების საზღვართან მთავრდება.

ამ მიმართულებით დიდი საკანონმდებლო სამუშაოებია ჩასატარებელი. ბევრი რამ აქამდეც უნდა გაკეთებულიყო.

რამდენიც უნდა ვამტკიცოთ, რომ რელიგია შორს დგას პოლიტიკისაგან, საკმარისია რწმენათა დაპირისპირებამ ადამიანთა თუ ხალხთა შორის შეურიგებელი და დაპირისპირების ფორმა მიიღოს, რომ იგი დიდი და საშიში პოლიტიკური ვნებათაღელვის საფუძველი გახდება.

ამიტომ ცალკეული სახელმწიფოები და, საერთოდ, მსოფლიო თანამეგობრობა მაქსიმალური სიფრთხილით უნდა ადევნებდეს თვალს ყოველივეს, რათა ამ სფეროში არ წარმოიქმნას კრიტიკული სიტუაცია და საზოგადოების სტაბილურობის მიზნით გამოიყენოს პროპაგანდისა და ახსნა-განმარტების ყველა საშუალება, რათა სარწმუნოებისა და მორწმუნე ადამიანის მიმართ შეიქმნას ტოლერანტობის ატმოსფერო. ამასთან ერთად, მან, სახელმწიფომ, საფუძველშივე უნდა აღკვეთოს ყველა ცდა იმისა, რომ სარწმუნოებრივი განსხვავებულობა ვერავინ ვერ გამოიყენოს შუღლისა და მტრობის გასაღვივებლად.

სახელმწიფო ვალდებულია, რომ ყოველი მისი მოქალაქე მიიყვანოს იმის სრულ გაცნობიერებამდე, რომ სინდისის თავისუფლების სფეროში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციისა და იუნესკოს მიერ მიღებული მოთხოვნების ხელყოფა არა მხოლოდ არაადამიანურობაა, არამედ იგი ქვეყნის საერთაშორისო მდგომარეობისათვის შეიძლება სავალალოც აღმოჩნდეს. ეს, რა თქმა უნდა, იმას არ ნიშნავს, რომ სახელმწიფომ დაუშვას ქვეყანაში ისეთი რელიგიური დაჯგუფებებისა და სექტების თვითნებობა, რომლებიც თავის საქმიანობას პიროვნების, საზოგადოებისა და ქვეყნის ინტერესების საწინააღმდეგოდ მიმართავენ, ან, საკუთარ რწმენასა თუ მოძღვრებას ამოფარებულნი, ფაქტობრივად, დანაშაულს სჩადიან.

ყოველივე ეს უნდა იქცეს არა მხოლოდ კანონმდებელთა და კანონდამცველთა ყურადღების საგნად, არ მხოლოდ პოლიტიკოსთა მსჯელობის საგნად, არამედ ღვთისმსახურთა და თეოლოგთა მსჯელობის, ქადაგებისა და მისიონერული მოღვაწეობის საგნადაც, რომ ღვთისკენ სავალი გზების ძიებაში დაბნეული სული უმწეო კრავივით არ დაიკარგოს.

კომუნისტურ ურწმუნოებას თავდაღწეული ადამიანების სულში დღეს მხოლოდ დიდი სიმშვიდე და დიდი სიხარული კი არ სუფევს, იქ დიდი დაბნეულობა და შეშფოთებაც იგრძნობა, ბევრი პასუხგაუცემელი კითხვებისა და ეკონომიკური გაჭირვების გამო. სწორედ აქაა საჭირო ჭეშმარიტი მოძღვრის დროზე გაწვდილი ხელი, რომ სიბნელეში ხელის ცეცებით მავალს გზა გაუნათოს და ჭეშმარიტ რწმენას აზიაროს, იმ რწმენას, რომელსაც სხვისთვისაც მოაქვს შვება, იმედი და სიყვარული.

რელიგიური გრძნობა, ჩემი აზრით, ხაზგასმით პიროვნული გრძნობა გახლავთ, ყოველი ჩვენთაგანიც ღვთისკენ ხომ მხოლოდ თავისი სავალი გზებით მიდის, რომელიც ხშირად დახლართულია, წინააღმდეგობრივი და ტანჯვაში გამოტარებული. გარდა ამისა, ღვთის ასეთი თუ ისეთი აღქმა, ანუ სხვადასხვაგვარი რელიგიური ხედვა, განპირობებულია პიროვნების აღზრდითა და მისი ოჯახური თუ საზოგადოებრივი გარემოთი, ეროვნული ტრადიციითა და კულტურით, მორწმუნის ფსიქოლოგიით, მისი განსწავლულობით, მისი შინაგანი მზაობით ეზიაროს ღვთიურ ჭეშმარიტებას და ა.შ., მაგრამ საბოლოოდ მაინც, ღვთისკენ სავალ გზაზე ყოველ ჩვენგანს თავად ღმერთი ირჩევს და ეს, ალბათ, ყველა ზემოაღნიშნულ პირობაზე მეტს ნიშნავს, რადგან მხოლოდ ღმერთია ერთადერთი და შეუმცდარი, დროული და ყოვლისმხედი.

ამიტომ, ვიმეორებ, არავის, მათ შორის, სახელმწიფოსაც, არ აქვს არც იურიდიული და არც მორალური უფლება, განსაჯოს, რაოდენ ჭეშმარიტია მორწმუნის რწმენა, არ აქვს უფლება განსაჯოს მისი ქმედება, თუ მას ზიანი არ მოაქვს სხვა ადამიანისათვის, სხვა ცოცხალი არსებისათვის, საზოგადოებისათვის, სახელმწიფოსთვის, ერისა და ქვეყნისათვის.

მე, პირადად მართლმადიდებელი ქრისტიანი ვარ, ძალიან გვიან მიბრუნებული ღვთის წიაღში. ჩემი ერის კულტურა და ისტორია ქრისტეს რწმენის აღიარების შემდეგ ამ რწმენასთან არის დაკავშირებული. სწორედ მაცხოვარმა და ღვთისმშობელმა გადაარჩინა ჩემი ერი მრავალ განსაცდელს, სწორედ მართლმადიდებელი ეკლესიაა ჩვენი თანამედროვე კულტურის საძირკველი, მაგრამ, საქართველოში არც მხოლოდ ქრისტიანები ცხოვრობენ და არც მხოლოდ მართმადიდებელნი და ჩვენ ერთმანეთის რწმენას ჩვენი დიდი წინაპრების მსგავსად პატივი უნდა ვცეთ. ჩვენ საერთო სამშობლოს, საქართველოს სადიდებლად - ჩვენ ხომ ერთი ქვეყნის, საქართველოს ერთგული შვილები ვართ. სხვათა შორის, ამ ერთიანობის განცდის გასაღვივებლად და განსამტკიცებლად ძალზე მნიშვნელოვანია ქრისტეშობის 2000 წლისთავზე ჩვენი მართლმადიდებლური ეკლესიის მიერ ორგანიზებული მსვლელობანი ანდრია მოციქულისა და წმინდა ნინოს გზებზე.

მსგავსი ღონისძიებანი კვლავაც უნდა გაიმართოს.

ესაა რელიგიური ქადაგებისა და ერის მთლიანობის პროპაგანდის შესანიშნავი საშუალება, მაგრამ არა ერთადერთი, და რაც უფრო ხშირი იქნება მოსახლეობასთან ასეთი სულიერი ურთიერთობა, მით უფრო მოიგებს ქვეყანა, მით უფრო ახლოს იქნება ჭეშმარიტებასთან ყოველი ჩვენგანის არჩევანი და ცხოვრებისეული ნაბიჯი.

ადამიანმა თავისუფალი არჩევანი რომ გააკეთოს, უნდა იცოდეს, იგი თავისუფალი უნდა იყოს თავისი უვიცობისაგან, დღევანდელი ტერმინოლოგიით რომ ვთქვათ, მას საკმარისი ინფორმაცია უნდა ჰქონდეს განსჯისათვის. სწორედ ამიტომ ჭეშმარიტი მრწამსის აღიარებისათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს რელიგიურ განათლებას.

რა დასამალია და ჩვენ, უმეტესობას, ამ თვალსაზრისით, ხომ დიდი ხარვეზები გვაქვს.

არა მხოლოდ მორწმუნემ, არამედ ნებისმიერმა განათლებულმა ადამიანმა, თუნდაც ათეისტმა, უნდა იცოდეს, რაში მდგომარეობს ამა თუ იმ რელიგიის არსი, რითი განსხვავდებიან ისინი ერთმანეთისაგან, რას წარმოადგენენ სექტები, სექტანტები და ა. შ.

საზოგადოების რელიგიური განათლება დღეს უაღრესად აქტუალური და მწვავე პრობლემაა. ჩვენი საზოგადოებისა და საქართველოს განათლების სამინისტროს თავის მხრივ, და ტრადიციულ კონფესიათა სამსახურებს თავის მხრივ, აქ ძალზე ბევრი რამ აქვს გასაკეთებელი, მაგრამ მე არ მინდა მათ რამე ვუკარნახო. თავის საქმე მათ უკეთ იციან.

საქართველოში ახლა იზრდება თაობები, რომელნიც ყმაწვილობიდანვე რელიგიურნი იქნებიან, უფრო ტოლერანტულნი, სიყვარულით უფრო სავსე, თავის რწმენაში ურყევნი და სხვისი რწმენის პატივისმცემელნი, რელიგიურად უფრო განათლებულნი, ბოლოს და ბოლოს...

და ისინი იმდენად იქნებიან თავის რწმენაში მტკიცენი, რამდენადაც ამას ჩვენი ეკლესია შეძლებს. საქართველოს ხვალინდელი სული დღევანდელი მოძღვრების რწმენის, ცოდნისა და მოყვასის სიყვარულის სიმაღლეზე, მათ მისიონერულ მოღვაწეობაზე იქნება მნიშვნელოვნად დამოკიდებული. ეს დიდი პასუხისმგებლობაა ღვთისა და ერის წინაშე.

მე ვლაპარაკობ ოცდამეერთე საუკუნის საქართველოს მოქალაქეებზე, თავისუფალი ქვეყნისა და თავისუფალი საზოგადოების თავისუფალ მოქალაქეებზე, რომელნიც თავად გააკეთებენ პიროვნულ და საქვეყნო არჩევანს...

მოვლენათა ლოგიკით ვიცი, როგორ იქნება ეს არჩევანი, მაგრამ იმაშიც მინდა ვიყო დარწმუნებული რომ ისინი თავისუფალი არჩევანის უფლებასა და საშუალებას თავის თანამოქალაქეებსაც მისცემენ. ამ არჩევანმა მათში ღვთისა და ერთმანეთის სიყვარული უნდა განამტკიცოს, სიმშვიდე და სულიერი სიმდიდრე უნდა მოუტანოს საზოგადოებას, ოცდამეერთე საუკუნის საქართველოს, იმ საქართველოს კანონიერ მემკვიდრეს, სადაც რჯულშემწყნარებლობა საუკუნეთა მანძილზე ერთი ძირითადი მახასიათებელი იყო ხალხისა და ქვეყნისა, ის სჯულთშემწყნარებლობა, რომელსაც არავისთვის და არსად ჯერ ვნება არ მოუტანია.

ედუარდ შევარდნაძე: რელიგიათა, კონფესიათა თანაარსებობა საყოველთაოდ კეთილდღეობის, სტაბილურობის მისაღწევად // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 22 სექტემბერი. - №256 (3657). - 1,2,3 გვ.

ათი წლის წინათ დამოუკიდებელი საქართველოს ერთ-ერთი პირველი ნაბიჯი - გელათის სასულიერო აკადემიის აღდგენა დიდად სცილდებოდა საკუთრივ აკადემიის მნიშვნელობას. ყოველივე ამით ქვეყნის სულიერი და პოლიტიკური ორიენტირებაც გაცხადდა, ჩვენს დიდ წინაპრებთან კავშირის კიდევ ერთი ძაფი აღდგა. კიდევ ერთხელ ითქვა, საიდან მოვდივართ და საით მივდივართ.

ამ ხნის მანძილზე გელათის სასულიერო აკადემიამ და მის ბაზაზე შექმნილმა ქუთაისის წმინდა გაბრიელ ეპისკოპოსის სახელობის სასულიერო სემინარიამ და სასწავლებელმა მეტად მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგეს სულიერების ამ დიდი კერის სრულად აღსადგენად და ასამოქმედებლად.

მაგრამ წინ კიდევ ბევრი სამუშაოა, კიდევ ბევრი რამ არის გასაკეთებელი, რომ გელათის სასულიერო აკადემიამ დაიბრუნოს ძველი ფუნქცია და ავტორიტეტი მსოფლიო ასპარეზზე.

ქართული სახელმწიფო კვლავაც დაეხმარება სულიერების, თეოლოგიისა და განათლების ამ დიდ კერას და იმედი მაქვს, აქ აღიზრდებიან და იმოღვაწებენ ის დიდი ქართველები, რომელნიც წინაპართა მსგავსად თავის ისტორიულ როლს შეასრულებენ ერის სულიერი აღორძინებისა და რელიგიური განსწავლის დიდ საქმეში.

ედუარდ შევარდნაძე.

ორიოდე სიტყვა გელათის სასულიერო აკადემიის აღდგენის ათი წლისთავთან დაკავშირებით // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2000. - 22 სექტემბერი. - №256 (3657). - 1 გვ.

სამძიმარი

დიდი მწუხარებით შევიტყვეთ შესანიშნავი პოეტისა და დრამატურგის, გამორჩეული პიროვნების ბატონ ოთარის გარდაცვალების ამბავი.

მას ჰქონდა ის მკვეთრად გამორჩეული თვისებანი, რაც არა მარტო მის სიტყვას, არა მარტო მის საუბარს, არამედ მის სილუეტსაც კი განუმეორებელსა და საოცრად ქართულ ხასიათს ანიჭებდა.

ქართულ მწერლობასა და ქართულ სინამდვილეს დააკლდა ერთი მნიშვნელოვანი ფერი, ერთი მნიშვნელოვანი სიტყვა.

გთხოვთ, მიიღოთ ჩემი სამძიმარი.

ედუარდ შევარდნაძე.

ოთარ მამფორიას ოჯახს : სამძიმარი // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 23 სექტემბერი. - №257 (3658). - 1 გვ.

მილოცვა

ქალბატონო ტერეზა,
ბატონო ქრისტეფორე,

გულითადად მოგესალმებით და უდიდესი პატივისცემით მოგიკითხავთ.

მინდა დიდი მადლობა გითხრათ იმ მუდმივი ზრუნვისათვის, რომელსაც თქვენ ავლენდით და ავლენთ ყოველივე ქართულისა და მთლიანად საქართველოსადმი.

ბუნებრივია და კანონზომიერი, რომ თქვენ საქართველოში უყვარხართ და დიდად გაფასებენ.

დიდ მადლობას მოგახსენებთ ბანკეტზე მოწვევისათვის და თუ შევძლებ მეუღლესთან ერთად გეწვევით, ხოლო თუ ვერა, ჩემი ქრონიკული მოუცლელობის ბრალი იქნება.

ბატონო ქრისტეფორე, ასევე ვსარგებლობ შემთხვევით და წარმატებას ვუსურვებ გერმანულ-ქართული ერთობლივი თანამშრომლობის საზოგადოებას, რომლის ვიცე-პრეზიდენტი თქვენ ბრძანდებით, ხოლო საპატიო პრეზიდენტები - დიტრიხ გენშერი, ოსკარ ლაფონტენი და თქვენი მონა მორჩილი.

პატივისცემით,
ედუარდ შევარდნაძე.

ქალბატონ ტერეზა და ბატონ ქრისტეფორე კირკიტაძეებს : მილოცვა // საქართველოს რესპუბლიკა. - 2000. - 23 სექტემბერი. - №257 (3658) - 1 გვ.