საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
1 ივლისის რადიოინტერვიუ

29 ივნისს გაიმართა საქართველოს „მოქალაქეთა კავშირის“ რიგგარეშე ყრილობა, რომელსაც ყველა მოუთმენლად ელოდა, - ამ პარტიის წევრებიც და მოწინააღმდეგენიც, ყველას აინტერესებდა, რა მოხდებოდა. თქვენ კვლავ პარტიაში დარჩით, როგორ ფიქრობთ, რამდენად არის შესაძლებელი იმ ამოცანების შესრულება, რომლებიც თქვენ სამომავლოდ დაუსახეთ პარტიას? რამდენად პერსპექტიულია განახლებული „მოქალაქეთა კავშირი“? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

ჩემი აზრით, კრიზისული ფაზა „მოქალაქეთა კავშირის“, როგორც პოლიტიკური ორგანიზაციის განვითარებაში დასრულდა. არჩეულია ხელმძღვანელობა. მიმაჩნია, რომ პარტიის თავმჯდომარედ სახელმწიფო მინისტრის ავთანდილ ჯორბენაძის არჩევა სავსებით გამართლებულია. მას ამ პარტიაში, დაარსების პირველივე დღიდან, მუშაობის სათანადო გამოცდილება აქვს. ამავე დროს, თვით ყრილობის განწყობილებაც ასეთი იყო. რეკომენდაცია, ვფიქრობ, თვით დელეგატების სურვილს დაემთხვა, მე მგონი, ეს აზრი მომწიფდა საზოგადოებაშიც.

თავისთავად, კრიზისის შექმნაში გასაკვირი არაფერია: ვერ დამისახელებთ მსოფლიოში ვერც ერთ პარტიას, რომელსაც, ამა თუ იმ მიზეზით, კრიზისი არ გაუვლია.

მთავარია, რამდენად შეძლებს ორგანიზაცია გადალახოს სირთულე, მოიზიდოს ახალი რესურსები და შესთავაზოს საზოგადოებას ნათელი და მკაფიო პროგრამა.

მე მგონია, რომ ყრილობამ ეს ამოცანა გადაწყვიტა.

სხვათა შორის, აქვე შევნიშნავ, რომ „მოქალაქეთა კავშირი“ კვლავინდებურად რჩება პარლამენტის არჩევნებში გამარჯვებულ პარტიად, ვგულისხმობ წინა არჩევნებს, ახალი ჯერ არ გამართულა. ვერავინ უარყოფს, რომ ასიათასობით მოქალაქემ 1999 წელს მას სავსებით გულწრფელად დაუჭირა მხარი.

დაე, ისაუბრონ რაღაც გაყალბებაზე, მე ვამბობ, რომ მას მხარი დაუჭირა აბსოლუტურმა უმრავლესობამ და ცალკეული მინიშნება საქმეს ვერ ცვლის, რა თქმა უნდა, აქ მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო პრეზიდენტის ავტორიტეტი, ლიდერისადმი ნდობა, მაგრამ, რაც მთავარია, მოსახლეობამ ირწმუნა იმ სახელმწიფოებრივი კურსის უალტერნატივობა, რომელსაც „მოქალაქეთა კავშირი“ ატარებდა 1995 წლიდან.

მართალია, ბოლო დროს განვითარებული მოვლენები ჩვენ თანამემამულეთა სამართლიან გულისტკივილსა და გულგატეხილობას იწვევდა, მაგრამ სრულებითაც არ ნიშნავდა არჩეული კურსის უარყოფას. თვით ის პოლიტიკური დაჯგუფებებიც კი, რომლებიც გამოეყვნენ „მოქალაქეთა კავშირს“, არ უარყოფენ და ვერ უარყოფენ, რომ 1995-1996 წლებში ჩამოყალიბებულ კურსს ალტერნატივა არ ჰქონდა და არა აქვს.

ამრიგად, მიზეზი იმ ნაკლოვანებებში უნდა ვეძებოთ, რაც პარტიულ ორგანიზაციას ახასიათებდა.

ჩვენი პარტია სხვა პარტიებისაგან იმით განსხვავდებოდა, რომ არ გვეშინოდა შიდაპარტიული პრობლემების ღიად განხილვისა, თუმცა ეს დიდი ღირსება იმავდროულად გვასუსტებდა კიდეც, ვინაიდან სხვები ამას არ აკეთებდნენ.

მაგრამ „მოქალაქეთა კავშირი“ არ იყო ჩვეულებრივი პარტია და ამის თაობაზეც მოგახსენებთ დღეს ორიოდე სიტყვას.

თუმცა მანამდე აღვნიშნავ, რომ ჩემს წილ პასუხისმგებლობასაც არ გავურბივარ.

ვაღიარებ, სათანადო დროს ვერ ვუთმობდი პარტიულ საქმიანობას, არ ვთვლიდი კორექტულად, ჩემი აზრი თავს მომეხვია ორგანიზაციისათვის. გარდა ამისა, საქართველოს პრეზიდენტი, რასაკვირველია, ვალდებულია, ითანამშრომლოს ყველა სოციალურ ჯგუფთან, ყველა პარტიასთან, გამოხატავდეს მთელი ხალხის, თითოეული მოქალაქის ინტერესებს.

სამწუხაროდ, ეს ტვირთი მეტისმეტად მძიმე აღმოჩნდა ჩემი რამდენიმე ახალგაზრდა კოლეგისათვის, რომლებმაც, უბრალოდ, ვეღარ შეძლეს ემართათ ქაოტური პროცესები პარტიაში და ამიტომ მიზანშეწონილად ჩათვალეს „ტალღას“აჰყოლოდნენ.

აქ უმთავრესი საკითხია თვით „მოქალაქეთა კავშირის“ შინაარსი, მისი, თუ შეიძლება ასე ითქვას, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი ფუნქცია. ყველას შევახსენებ, როდის ჩამოყალიბდა ის ბირთვი, რომელმაც შემდგომ პარტია დააფუძნა. ეს გახლდათ 1993 წლის ოქტომბერი, როდესაც სამოქალაქო ომი მძვინვარებდა. თითქოს არ ჩანდა არავითარი პერსპექტივა, ვინაიდან ქვეყანაში სხვადასხვა შეიარაღებული ბანდები თარეშობდნენ, პოლიტიზირებულ კრიმინალებსა და კრიმინალებად ქცეულ პოლიტიკანებს ხალხის ნდობა სრულიად დაკარგული ჰქონდათ. ეს გამონათქვამი - პოლიტიკის კრიმინალიზაცია ადრეც გამომიყენებია.

მაშინ შეიკრიბნენ თბილისელები იმ აზრით, რომ სწორედ დედაქალაქს უნდა გადაერჩინა საქართველო და მიიღეს მტკიცე გადაწყვეტილება, სიცოცხლის ფასადაც რომ დასჯდომოდათ, შეეჩერებინათ ბნელი, დამანგრეველი ძალა, რომელიც საქართველოს სრულ დაშლასა და განადგურებას უქადდა.

ეს იყო ჩვენი ერის საუკეთესო ნაწილი, არასოდეს დამავიწყდება, გენიალური ქართველი მუსიკოსი ბატონი ჯანსუღ კახიძე როგორ ჩაეწერა რიგით მებრძოლად სახალხო ლაშქარში და მრავალი სხვა.

ეს ადამიანები, რომლებმაც მაშინ, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, ქვეყანა გადაარჩინეს და რაღაც პერსპექტივა მაინც შეუნარჩუნეს, შემდგომ „მოქალაქეთა კავშირში“ საკმაოდ მოკრძალებულ პოზიციებს დასჯერდნენ და ამის გამო არც არასდროს დაუჩივლიათ.

ჩვენი საერთო გადაწყვეტილება იყო, ასპარეზი დაგვეთმო ახალგაზრდობისათვის, ნიჭიერი ახალი თაობისათვის, ვისთვის საც ვაშენებდით მომავლის - დემოკრატიულ და დამოუკიდებელ საქართველოს.

ამ იმედისა და რწმენის გამოხატულება გახდა გამარჯვება 1995 წლის პარლამენტისა და პრეზიდენტის არჩევნებში.

უდავოა, რომ 5-6 წლის განმავლობაში „მოქალაქეთა კავშირმა“ ძალზე პოზიტიური როლი შეასრულა: იგი გადაიქცა დემოკრატიული აღმშენებლობის ძირითად გარანტად, დამოუკიდებელი სახელმწიფოს დასაყრდენად.

პრეზიდენტისა და პარლამენტის, ძირითადად, საპარლამენტო უმრავლესობის და სხვა კონსტრუქციული პარტიების თანამშრომლობის შედეგად სულ რამდენიმე წლის განმავლობაში აღიკვეთა კრიმინალური ანარქია, დამყარდა პოლიტიკური სტაბილურობა, რამაც შესაძლებლობა მოგვცა გაგვეხორციელებინა რადიკალური რეფორმები როგორც ეკონომიკურ, ასევე სოციალურ სფეროში, დაგვეფუძნებინა სრულიად ახალი დემოკრატიული და სახელმწიფოებრივი ინსტიტუტები, ფაქტობრივად, ახალი დემოკრატიული სახელმწიფო.

არავინ უარყოფს ამ პროცესში ზურაბ ჟვანიას, ისევე, როგორც სხვა მოღვაწეთა დამსახურებას. „მოქალაქეთა კავშირი“ ჩვენ ჩაფიქრებული გვქონდა, როგორც საქართველოს ინტელექტუალური და საზოგადოებრივი ელიტის გამაერთიანებელი ძალა, კერძოდ, ქართული ინტელიგენციის შემკრები ორგანიზაცია, ვინაიდან უმძიმეს ჟამს სწორედ ერის სულიერ ელიტას უნდა ეტვირთა ქვეყნის გამოყვანა ნგრევისა და დაპირისპირების ფაზიდან, ეს მიზანიც დიდწილად განხორციელდა.

რა მოხდა შემდეგ? ვინაიდან ეს არ გახლავთ ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრების რიგითი მოვლენა, თავს ნებას მივცემ, და მასზე ვრცლად ვისაუბრებ.

რასაკვირველია, ქვეყანაში ვითარება მნიშვნელოვნად შეიცვალა. პარტია ამისათვის მზად არ აღმოჩნდა, მე, როგორც პრეზიდენტი, ვიმეორებ, სათანადო ყურადღებას შიდაპარტიულ პროცესებს არ ვაქცევდი.

ამ მომენტით, აგრეთვე ერთგვარი სუბიექტური სისუსტით ისარგებლეს გარკვეულმა ძალებმა თუ ცალკეულმა მოღვაწეებმა, რომლებმაც სხვა მრავალ შეცდომასთან ერთად მოახერხეს ის, რომ ბოლოს „მოქალაქეთა კავშირი“ დაამსგავსეს რაღაც დისიდენტურ ორგანიზაციას და „მოქალაქეთა კავშირი“ პრეზიდენტის მოწინააღმდეგე, ოპოზიციურ ძალადაც გამოაცხადეს, თანაც, ეს, მთელი პარტიის სახელით, გააკეთა ერთმა ჯგუფმა. ვფიქრობ, ყველაზე დიდი აღშფოთება იმ მასებში, რომლებიც თავის დროზე მხარს უჭერდნენ პარტიის პოლიტიკას, სწორედ ამ ფაქტმა გამოიწვია.

მინდა, სწორად გამიგოთ, თავისთავად, დისიდენტობა, უმრავლეს შემთხვევაში, სავსებით კეთილშობილი საქმეა, მაგრამ ან ხელისუფალი უნდა იყო, ან დისიდენტი, ორივე ერთად არ გამოვა და არც გამოვიდა.

სხვა უამრავ შეცდომისა და მოუთოკავი პროცესის გახსენებაც შეიძლებოდა.

მათი ძირითადი არსი კი პოლიტიკის კანონთა უგულებელყოფაში მდგომარეობდა.

პოლიტიკა არ არის რაღაც განყენებულ ცნებათა ნაკრები. პოლიტიკამ არსებული რეალობა უნდა გაითვალისწინოს, მათ შორის საზოგადოების პოლიტიკური თუ სახელმწიფოებრივი კულტურის დონე და ასე შემდეგ.

მოუმწიფებელი პროცესებისა და გადაწყვეტილებების ინიცირებას კი შეიძლებოდა უარესი დამანგრეველი შედეგი მოჰყოლოდა.

მაგრამ ეს უკვე წარსულია. ამჟამად ცხოვრება ახალ ამოცანებსა და კითხვებს სვამს: შეიძლება თუ არა „მოქალაქეთა კავშირის“ განახლება, ანუ იმ დადებითი, პოზიტიური თვისებების შენარჩუნება, რაც მას, ნაკლოვანებებთან ერთად, უდავოდ ახასიათებდა.

მე მიმაჩნია, რომ ამ პარტიამ არა თუ არ ამოწურა თავისი შესაძლებლობანი, არამედ მას, სხვა პარტიებთან და მოძრაობებთან ერთად, ნამდვილად ძალუძს, ახალი სუნთქვა შთაბეროს სახელმწიფოებრივი აღმშენებლობის პროცესს. თუკი მას რაიმე აკლდა, ეს იყო კონსტრუქციული თანამშრომლობა პროგრესულ ძალებთან, რომლებიც წარმოდგენილნი იყვნენ როგორც პარლამენტში, ასევე საზოგადოებაში. ამ თვალსაზრისით, გასაკეთებელი ნამდვილად ბევრია.

სწორედ „მოქალაქეთა კავშირს“ დაეკისრება უდიდესი პასუხისმგებლობა მთელი ერის მიერ ერთხელ და სამუდამოდ, რეფერენდუმით არჩეული კურსის ურყეობისათვის, ვგულისხმობ, ქვეყნის დამოუკიდებლობას.

ამ პარტიამ უნდა შექმნას პირობები, როდესაც შეუძლებელი გახდება ხელისუფლებაში დამანგრეველი, ექსტრემისტული ძალების მოსვლა. მას აქვს პოტენციალი, შემოიკრიბოს ყველა კონსტრუქციული და დემოკრატიული ძალა ქვეყანაში, რათა თანამშრომლობითა და დიალოგით გადაწყვიტოს საქვეყნო პრობლემები.

ეს მართლაც დიდი ძალაა, ვნახე, დარბაზი ხალხით იყო გადაჭედილი. იქ იყვნენ შესანიშნავი ადამიანები, ახალგაზრდები, ხანდაზმულები, ძველი წევრები და სრულიად ახალი სახეები. ბევრი მათგანი, ადგილის სიმცირის გამო, ფილარმონიის კიბეზეც კი მოთავსდა, რათა მოესმინათ, რა ხდებოდა.

რაც მთავარია, ალბათ, „მოქალაქეთა კავშირი“ იქნება ის პარტია, რომელიც რამდენიმე წლის შემდეგ მიიღებს ურთულეს, ისტორიულ გადაწყვეტილებას იმ პიროვნებასთან დაკავშირებით, რომელმაც უნდა იტვირთოს პასუხისმგებლობა დამოუკიდებელი, დემოკრატიული საქართველოს მომავალსა და ჩვენი ხალხის სახელმწიფოებრივი მონაპოვრის შენარჩუნებისათვის.

ამ გარემოებას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ვანიჭებ და არც იმას ვმალავ, რომ ნაგულისხმევი გადაწყვეტილების შემუშავებაში აქტიურ მონაწილეობას მივიღებ, აქ რაიმე შეცდომა ყოვლად დაუშვებელია

ყრილობაზე გამოსვლისას ვთქვი და კიდევ ვიმეორებ, მოსახლეობამ ერთხელ უკვე დაუშვა საბედისწერო შეცდომა, მეორედ ეს არ უნდა განმეორდეს, ვინაიდან თუ ძალაუფლების სადავეები კვლავ იგდეს ხელთ სრულიად გამოუცდელმა და გაუწონასწორებელმა ადამიანებმა, ეს კიდევ ერთი, ამჯერად საბოლოოდ დამღუპველი სამოქალაქო ომის დასაწყისი იქნება საქართველოში.

შემდეგ შესაძლოა, კიდევ ასი წელი იკამათონ - ვინ იყო მართალი, ვინ მტყუანი, ვისი ბრალი იყო და ასე შემდეგ. მაგრამ ქვეყანას ამით არაფერი ეშვლება.

ვალდებული ვარ, ამ საფრთხეზე ხმამაღლა ვილაპარაკო. ყველას მოვუწოდებ, საშიშროება ნათლად გააცნობიეროს და გაითავისოს.

დღეს საქართველოს სამდღიან ოფიციალურ ვიზიტად ეწვევა რუმინეთის პრეზიდენტი ბატონი იონ ილიესკუ. რა მნიშვნელობას ანიჭებთ ამ ვიზიტს? ამბობენ, რომ რუმინეთი სუუამ-ში გაწევრებას აპირებს.

საქართველოს თანამშრომლობა ევროპის ამ დიდ ქვეყანასთან ძალიან სწრაფად და დინამიკურად ვითარდება. რუმინეთი აქტიურად უჭერს მხარს ევროპული პოლიტიკის ახალი, სრულფასოვანი მიმართულების ჩამოყალიბებას. ვგულისხმობ თანამშრომლობას სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის, იგივე სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოებთან პრეზიდენტ ილიესკუს ძალისხმევით, რუმინეთი „ევრაზიის დერეფნის“ ძალზე მნიშვნელოვან, შეიძლება ითქვას, საკვანძო ქვეყნად გადაიქცა. უკვე ამოქმედდა რამდენიმე სატრანსპორტო ხაზი, რომელიც საქართველოს, ჩვენს მეზობელ ქვეყნებს ცენტრალური აზიის სახელმწიფოებს რუმინეთის მეშვეობით აკავშირებს ევროპის სხვა რეგიონებთან.

პრეზიდენტ ილიესკუს ვიზიტის დროს ჩვენ განვაგრძობთ დიალოგს სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის სახელმწიფოთა საერთო ევროპულ პროცესებში შემდგომი, უფრო აქტიური და დაჩქარებული ინტეგრაციის თაობაზე.

სტამბოლის სამიტის ერთ-ერთი ძირითადი თემა იყო ბრძოლა ტერორიზმის წინააღმდეგ, განსაკუთრებით 11 სექტემბრის მოვლენების შემდეგ, თუმცა, თქვენ ტერორიზმის შესახებ საუბრისას, ამ თემას სხვა კუთხითაც შეეხეთ, კერძოდ, პუტინის პრესკონფერენციის საპასუხო განცხადებები გააკეთეთ. სტამბოლის სამიტზე საუბრისას, იქნებ კიდევ ერთ თემას შეეხოთ - რატომ გამოვიდა პრეზიდენტი შევარდნაძე რუსულად, რასაც მითქმა-მოთქმა მოჰყვა...

ნამდვილად არ იყო შემთხვევითი, რომ სტამბოლის სამიტზე გამოსვლისას ვისაუბრე რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის, რეგიონალური უშიშროების და კონფლიქტების მშვიდობიანი გადაწყვეტის აქტუალურ საკითხებზე.

აქვე გიპასუხებთ, რატომ გამოვედი რუსულად და არა ქართულად. როგორც იცით, მე დავამკვიდრე ქართულ ენაზე გამოსვლა, მათ შორის გაეროში, სხვადასხვა ევროპულ ღონისძიებასა და კონფერენციაზე. საამისოდ შეიქმნა სათანადო სტრუქტურა, არიან შესაბამისი კადრებიც და ეს მაღალ დონეზე სრულდება. როდესაც კარგი თარგმანია, იგი იოლად გასაგებიცაა და ამას ჩემი კოლეგებიც მიესალმებიან. სტამბოლში წასვლის წინ ორივე ვარიანტი მზად იყო და განწყობილი ვიყავი, რათა ქართულ ენაზე გამოვსულიყავი, მაგრამ რადგან განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობას, არ მსურდა, რომ რუსეთის დელეგაცია მოულოდნელი ფაქტის წინაშე დამეყენებინა, მინდოდა, რომ მათ ჩემი ნააზრევი რუსეთ-საქართველოს დღევანდელ ურთიერთობაზე რუსულად, მათთვის გასაგებ ენაზე მოესმინათ და თუ საჭიროდ მიიჩნევდნენ, რეაქციაც გამოეხატათ, მაგრამ რადგან ეს გამოსვლა იყო დიდი ტაქტითა და სათანადო არგუმენტებით, რუსეთის დელეგაციის ხელმძღვანელობამ რეაგირება საჭიროდ არ მიიჩნია, ეს არ იყო მოვლენათა დრამატიზებული წარმოჩენა, გამოვთქვი კრიტიკული შენიშვნები, მაგრამ ამავე დროს მივუთითე გამოსავალ გზებზეც საიმისოდ, რომ ადრე თუ გვიან რუსეთთან დავიწყოთ მეგობრული, კეთილმეზობლური თანამშრომლობა.

მიმაჩნია, რომ ნებისმიერი რეგიონალური ორგანიზაცია მხოლოდ ამ შემთხვევაში მიაღწევს მიზანს ეკონომიკური პროექტების განხორციელებისას, თუ იგი საერთო პასუხისმგებლობას ეფუძნება.

ვგულისხმობ პასუხისმგებლობას საერთაშორისო თანაც ცხოვრების ძირითად, ფუძემდებლურ მოთხოვნათა მიმართ.

შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციას ამის პოტენციალი ნამდვილად აქვს.

საკმარისია ითქვას, რომ საერთო ტვირთბრუნვა წევრ სახელმწიფოთა შორის 300 მილიარდ დოლარს აჭარბებს.

ჩვენი მიზანია, ამ ორგანიზაციამაც საქართველოს პრაქტიკული და ხელშესახები სარგებელი მოუტანოს, მაგალითად, ძალზე პერსპექტიულად ჩაითვალა ჩემი წინადადება. თბილისში შეიქმნას შავი ზღვის ერთგვარი სამეცნიერო ცენტრი, რომელიც, იმავდროულად, გარკვეულ მაკოორდინირებელ ფუნქციასაც შეასრულებს.

აქ აუცილებლად უნდა ჩაებას მეცნიერებათა აკადემია და უეჭველია, რომ ჩვენი ქვეყნის ინტელექტუალური პოტენციალის გათვალისწინებით, ამგვარი სამეცნიერო ცენტრი შეძლებს მრავალი მასშტაბური პროგრამის მაღალკვალიფიციურად დამუშავებას.

იმავდროულად, იგი ორგანულად ჩაეწერება „საუკუნის პროექტის“ ხორცშესხმის სისტემაში.

მაგრამ ახალი, დიდი პროექტები განუხორციელებელი იქნება, თუ არ ჩამოყალიბდა სამართლიანი მშვიდობისა და კონფლიქტების მშვიდობიანი გადაწყვეტისათვის აუცილებელი ატმოსფერო.

ამ სფეროში კი პატარა და უმნიშვნელო პრობლემები არ არსებობს. „შავი ზღვის პროცესი“, თუ შეიძლება მას ასე ეწოდოს, ვითარდება იმ გლობალური პროცესების კალაპოტში, რომელთა ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მოვლენა გახდა პრეზიდენტ ბუშისა და პრეზიდენტ პუტინის შეხვედრა მოსკოვში. აგრეთვე ის პოზიტიური განცხადებები, რომლებიც შემდგომ მოვისმინეთ. ვგულისხმობ, უპირველეს ყოვლისა, პრეზიდენტ პუტინის მთლიანობაში ძალზე კონსტრუქციულ, გულწრფელ და თანამშრომლობისათვის განწყობილ განცხადებებს, აგრეთვე ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადებას პანკისის ხეობისა და საქართველოს ანტიტერორისტული ქვედანაყოფების მომზადების თაობაზე, საქართველოში განხორციელებულ ნატოს სამხედრო წვრთნებს, რენდ-კორპორაციის მთავარი მრჩევლის ბატონ ჰანტერის ვიზიტს და უაღრესად საინტერესო საუბარს საქართველოს ეროვნული უშიშროების კონცეფციის თაობაზე. მოგეხსენებათ, ეს კორპორაცია ამ დარგში პენტაგონის ერთ-ერთი მრჩეველი და პარტნიორია.

ყოველივე ზემოთ ჩამოთვლილი, მთლიანობაში იმის წინ ნაპირობას ქმნის, რომ ჩვენ თანდათან ვუახლოვდებით საქართველოს გეოპოლიტიკური უშიშროების მოდელს რომელიც მთლიანად შეესაბამება თანამედროვე რეალობას, რუსეთის ახალ ადგილს ევროატლანტიკურ სივრცეში, ამერიკის შეერთებული შტატების, როგორც გლობალური ლიდერის ფუნქციას, აგრეთვე საქართველოს უშიშროების საკითხებში მის მონაწილეობას და ევროპაში მიმდინარე ინტეგრაციულ პროცესებს. ხედავთ, როგორ შეიკრა ეს ჯაჭვი?

ამავე დროს, განუზომლად დიდია თურქეთის როლი აქ მისი ეკონომიკური პოტენციალის გათვალისწინებით.

დარწმუნებული ვარ, შორს არ არის ის დღე, როდესაც ეს ქვეყანა ევროკავშირის სრულუფლებიანი წევრი გახდება. ამიტომ, „საუკუნის პროექტები“, რომელთა განხორციელებასაც ამჟამად ვიწყებთ, საქართველოს ევროკავშირთან დაახლოების და ევროკავშირში გაწევრების პროცესთა განუყოფელი შემად დგენელია.

- რამდენიმე დღის წინათ დაარსების 8 წელი შეუსრულდა სახელმწიფო დაცვის სპეციალურ სამსახურს, ეს სამსახური ქვეყნის დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ შეიქმნა.

- ეს თარიღი უდავოდ აღსანიშნავია იმ დიდი პასუხისმგებლობისა და ტვირთის გათვალისწინებით, რომელიც ამ სამსახურს დაეკისრა კანონმდებლობით. როდესაც ეს სამსახური მუშაობს გამართულად, მას თითქოს ვერ ამჩნევენ და მიაჩნიათ, რომ ეს ასეც უნდა იყოს, მაგრამ საკმარისია, ძარღვი გაწყდეს, და სამსახურმა ვერ შეასრულოს ამოცანა, რომ ამან, შესაძლოა, დიდი არეულობა გამოიწვიოს. უნდა გვქონდეს იმის გარანტია, რომ სახელმწიფო დაზღვეულია ისეთი მოვლენებისაგან, როგორიცაა ტერაქტი და სხვა.

გასული 8 წლის განმავლობაში, განსაკუთრებით კი ბოლო პერიოდში, ეს უწყება მნიშვნელოვან სახელმწიფოებრივ ინს სტიტუტად ჩამოყალიბდა, რომელსაც ღირსეული წვლილი შეაქვს საქართველოს დამოუკიდებელი სახელმწიფოს ეროვნული უშიშროებისა და პოლიტიკური სტაბილურობის გარანტიათა შექმნაში.

სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის მებრძოლებმა არაერთგზის პირნათლად შეასრულეს თავიანთი მოვალეობა ქვეყნის პრეზიდენტისა და დემოკრატიული სახელმწიფოს წინაშე.

ჭეშმარიტად ქართული მხედრული სულის გამოვლინება იყო მათი თავგანწირვა 1998 წლის 9 თებერვლის ტერაქტის დროს, როდესაც ორი მამაცი და კეთილშობილი ახალგაზრდა - კახა შევარდნაძე და დავით კოკაური დაიღუპნენ, სხვები დაიჭრნენ.

ამ სტრუქტურების გაძლიერებაში ძალზე აქტიურად გვეხმარებიან ჩვენი მეგობრები. ეს მით უფრო აქტუალურია, რომ საქართველო ანტიტერორისტული კოალიციის წევრად ითვლება.

სახელმწიფო დაცვის სამსახურს ეკისრება პასუხისმგებლობა ნავთობისა და გაზსადენის საერთაშორისო მაგისტრალების უსაფრთხოებისათვის, უცხოეთის დიპლომატიურ, მათ შორის საელჩოებისა და სხვა წარმომადგენლობათა უშიშროებისათვის.

გულითადად ვულოცავ იუბილეს სპეცსამსახურის თითოეულ ჯარისკაცსა და ოფიცერს, ყველა თანამშრომელს, პირადად სამსახურის უფროსს სულხან პაპაშვილს, ახალგაზრდა კაცს, რომელმაც მოკლე დროში დიდი გამოცდილება დააგროვა და სახელმწიფოსათვის საიმედო მოღვაწედ ითვლება.

მჯერა, ეს უწყება ყველაფერს იღონებს სახელმწიფოსა და მისი კონსტიტუციური წყობის წინააღმდეგ მიმართული ნებისმიერი დანაშაულებრივი მოქმედების აღსაკვეთად.

- გუშინ ბრაზილიის ფეხბურთის გულშემატკივრებს დიდი დღე ჰქონდათ - ბრაზილიელები მსოფლიო ჩემპიონები გახდ დნენ. ადევნებდით თუ არა თვალს ჩემპიონატს?

- გუშინ პატიოსნად ვუყურე თამაშს, ორ ტაიმს და სულ მეშინოდა, ვაი, თუ დამატებითი დრო გახდეს საჭირო-მეთქი, მაგრამ ასე არ მოხდა.

განვლილ წლებში ქართული ფეხბურთისათვის ხელისუფლებამ იმაზე მეტი გააკეთა, რაც თეორიულად შესაძლებელი იყო. ამ ფონზე ვუყურებდი ბრაზილიისა და გერმანიის უბრწყინვალეს თამაშს და მახსენდებოდა განვლილი წლები, როდესაც ჩვენები თასის მფლობელები გახდნენ. ახლაც კარგი გუნდია, შესანიშნავი ახალგაზრდობა მოდის.

სამწუხაროდ, ობიექტური თუ უფრო სუბიექტური ფაქტორების გამო ის შედეგი ვერ მივიღეთ, რასაც ველოდით.

მაგრამ ამ საქმეს არ მოვეშვებით, ფეხბურთი საქართველოში მხოლოდ სპორტი არ არის, ჩვენი ეროვნული თვითმყოფადობის, თვით ეროვნული კულტურის განუყოფელი ნაწილია, ამიტომ კვლავაც ყველაფერს ვიღონებთ ფეხბურთის დასახმარებლად.

ერთი ძალზე მნიშვნელოვანი საგნობრივი შეხვედრა გაიმართა, რომლის დროსაც ვიმსჯელეთ ამ პროცესებში საზოგადოების აქტიურ მონაწილეობაზე.

ქართული ფეხბურთის ძველებური გაბრწყინება საერთო ეროვნული საქმეა. მასში აქტიურად უნდა მონაწილეობდნენ ბიზნესმენები, ის ადამიანები, ვისაც თუნდაც მცირედი დახმარება შეუძლია.

ჩვენი ერის სპორტული გენი კი, დარწმუნებული ვარ, თავის სიტყვას იტყვის და საქართველო დიდ საფეხბურთო ასპარეზს დაუბრუნდება. მხედველობაში მაქვს არა მხოლოდ ფეხბურთი, მე ქართული სპორტის ყველა სახეობის გულშემატკივარი ვარ. შეძლებისდაგვარად ვეხმარები, თუმცა დახმარება არ არის საკმარისი. რაც მეტი დრო გავა, ქვეყანას საშუალება გამოუჩნდება, რომ სპორტმა სათანადო დონეს მიაღწიოს, რადგან სპორტი ერის გაჯანსაღების ყველაზე საუკეთესო საშუალებაა. ახლა ბევრს ვლაპარაკობთ ნარკომანიასა და მავნე სენზე, ეს იმის ბრალია, რომ სპორტულმა მოძრაობამ ვერ აიღო ის გაქანება, რომელიც აუცილებელია დამოუკიდებლობის პრეტენზიის მქონე ქვეყნისათვის.

- და ბოლოს, ტრადიციული ეკონომიკის თემა. რა მდგომარეობაა ბიუჯეტის შესრულებასთან დაკავშირებით? სულ მალე საერთაშორისო სავალუტო ფონდის დირექტორთა საბჭო განიხილავს საქართველოსთან თანამშრომლობის საკითხს, უმთავრესი პარამეტრი კვლავ საბიუჯეტო შემოსავლის რაოდენობაა...

- არ დავიშურებ საქებარ სიტყვებს იმ მოღვაწეთათვის, ვინც სიტყვა პირნათლად შეასრულა.

ფინანსთა სამინისტრომ, პირადად მინისტრმა ბატონმა მირიან გოგიაშვილმა ახალგაზრდა კაცისათვის ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა იკისრა, მთლიანად გაართვა თავი ამ ეტაპზე საბიუჯეტო შემოსავლების საპროგნოზო მაჩვენებლის შესრულებას, ეს მოახერხეს მან და მისმა ახალგაზრდა კოლეგებმა.

ეს ძალიან სერიოზული განაცხადია ახალგაზრდა მინისტრისა და კოლექტივის, მისი კოლექტივის, მისი გუნდის მხრიდან.

გულწრფელად ვულოცავ ამ წარმატებას, მაგრამ მას წინ უმძიმესი ბრძოლა ელის, მათ შორის, გადასახადების დამალვის, კონტრაბანდისა და სხვა კორუფციული მოვლენების წინააღმდეგ. ყოველთვის, განსაკუთრებით კი ახლა, როდესაც სასიკეთო ტენდენციები გამოიკვეთა, მინისტრსაც და მის კოლეგებსაც უნდა ჰქონდეთ სახელმწიფოსა და პრეზიდენტის, სახელმწიფო მინისტრის სრული მხარდაჭერის იმედი.

„თუ ძალაუფლების სადავეები კვლავ იგდეს ხელთ სრულიად გამოუცდელმა და გაუწონასწორებელმა ადამიანებმა, ეს კიდევ ერთი, ამჯერად საბოლოოდ დამღუპველი სამოქალაქო ომის დასაწყისი იქნება საქართველოში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 2 ივლისი. - №159 (4218). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის სიტყვა

ბატონო პრეზიდენტო,
ძვირფასო მეგობრებო,
ქალბატონებო და ბატონებო,

მოგესალმებით საქართველოს მიწა-წყალზე, სადაც თქვენ ყოველთვის სასურველი სტუმრები ბრძანდებით.

მე და საქართველოს დელეგაციის წევრებს კარგად გვახსოვს ის იშვიათი სტუმართმოყვარეობა, რომელიც გასულ წელს რუმინეთში აღმოგვიჩინეთ და გვსურს, რომ საქართველოში თქვენც ისე იგრძნოთ თავი, როგორც საკუთარ სახლში.

ამის საფუძველს იძლევა არა მარტო საუკუნოვან წარსულში მიმავალი ურთიერთობანი, კულტურული და სარწმუნოებრივი სიახლოვე, ისტორიული ბედის მსგავსება, არამედ ჩვენს ქვეყნებს შორის დღეს არსებული ძმური დამოკიდებულება, გრძელვადიანი მიზნები და გეგმები.

რუმინეთთან ურთიერთობას ჩვენ განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ვანიჭებთ. ამის მრავალი მიზეზი არსებობს. ისტორიულ ფესვებზე უკვე ბევრი თქმულა, შავი ზღვის წყალობით, რომელიც კი არ გვყოფს, არამედ გვაკავშირებს, ჩვენ მეზობელი ქვეყნები ვართ. რუმინეთი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც დაინახა და ჯეროვნად შეაფასა აღმოსავლეთ-დასავლეთის სატრანსპორტო-საკომუნიკაციო დერეფნის სიკეთე და აქტიურად ჩაება მის ფუნქციონირებაში. ამის წყალობით შავი ზღვა ჭეშმარიტად ევროპის შიდა ზღვად იქცა, ხოლო სამხრეთ კავკასიამ, როგორც სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის ნაწილმა, აღიდგინა თავისი ოდინდელი ფუნქცია - გადაიქცა რეგიონად, რომლითაც ევროპა ესაზღვრება აზიას.

საქართველო, როგორც სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყანა, მოელის რუმინეთის ინტეგრაციას სახელმწიფოთა ევროატლანტიკურ ოჯახში, ვინაიდან არცთუ უსაფუძვლოდ მიაჩნია, რომ ბალკანეთის ქვეყნების ნატოში გაწევრების შემდეგ, სრულიად ლოგიკურად დადგება ალიანსის შემდგომი გაფართოების საკითხი. ამას გვიკარნახებენ ცივილიზებული მსოფლიოს წინაშე დღეს არსებული საფრთხეები და გამოწვევები. ჩვენი ქვეყანა უკვე ემზადება იმისათვის, რომ მომზადებული შეხვდეს მოვლენების ამგვარ განვითარებას. ამერიკულ-ქართული „წვრთნისა და აღჭურვის პროგრამა“, რომელიც, უპირველეს ყოვლისა, ტერორიზმისა და მისი მასაზრდოებელი წყაროების წინააღმდეგაა მიმართული, საფუძველს ჩაუყრის ქართული შეიარაღებული ძალების მშენებლობას ყველაზე მოწინავე სტანდარტების შესაბამისად. ამ საქმეში ჩვენ ბევრი სხვა ქვეყანაც გვეხმარება, მათ შორის რუმინეთი, რისთვისაც ჩვენ სტუმრებს კვლავ მადლობას მოვახსენებ.

ბოლო დროს შავი ზღვის აუზში და, კერძოდ, კავკასიაში იკვეთება მსოფლიოს დიდ სახელმწიფოთა თანამშრომლობის რეალური პერსპექტივა. არავისთვისაა საიდუმლო, რომ ბალკანეთსა და კავკასიაში ბოლო წლებში განვითარებული შემაშფოთებელი მოვლენები, უპირველესად კი, სისხლისმღვრელი კონფლიქტები, საბოლოო ანგარიშით „ცივი ომის“ დროინდელი კონფრონტაციის რეციდივების შედეგია.

ამ ფონზე, განსაკუთრებით იმედისმომცემი იყო პრეზიდენტ ბუშისა და პრეზიდენტ პუტინის ამასწინანდელი შეხვედრა მოსკოვში, რომელზეც ორმა დიდმა სახელმწიფომ საქვეყნოდ განაცხადა უარი სამხრეთ კავკასიასა და ცენტრალურ აზიაში „დიდ სახელმწიფოებს შორის მეტოქეობის მოდელზე“ და გადაწყვიტა რეგიონები თანამშრომლობის ასპარეზად აქციოს. დარწმუნებული ვარ, ამგვარი მიდგომა, მას შემდეგ, რაც იგი საქმედ იქცევა, სერიოზულად გამოასწორებს სიტუაციას შავი და კასპიისზღვისპირეთში უშიშროების თვალსაზრისით, მათ შორის კონფლიქტების გადაწყვეტის საქმეში და სიკეთეს მოუტანს ამ რეგიონის უკლებლივ ყველა ქვეყანას თვით რუსეთის ჩათვლით. ეს ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, ვინაიდან ჩეჩნეთში ჯერაც დაუსრულებელი შეიარაღებული დაპირისპირება ქართულ-რუსული ურთიერთობის პერიოდულად გამწვავების მკვებავ წყაროს წარმოადგენს. გასულ კვირას სტამბოლში უკვე მქონდა პატივი საქართველოს მოსაზრება ამ საკითხზე კიდევ ერთხელ გამეცნო შავი ზღვის ალიანსის ლიდერებისათვის.

სიტყვამ მოიტანა და მინდა კმაყოფილება გამოვხატო ბისეკის ბოლო სამიტით. ვფიქრობ, ჩვენს ორგანიზაციას, რომელმაც წარმატებით განვლო ჩამოყალიბების ეტაპი, დღევანდელი მსოფლიო ტენდენციების გათვალისწინებით, ძალზე კარგი პერსპექტივა აქვს.

პრეზიდენტ ილიესკუსთან ყველა საუბრის დროს ჩვენ განსაკუთრებულ ყურადღებას ვუთმობთ „ახალი დიდი აბრეშუმის გზის“ და მისი შემადგენელი ნაწილების - ტრასეკასა და ინოგეიტის პროექტების შემდგომ სრულყოფას, მათს შესაძლებლობათა მაქსიმალურ ათვისებას. სრულად ვეთანხმები მის მიერ სტამბოლში გამოთქმულ მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ ენერგოშემცველებს და ტვირთების და ნედლეულის ტრანსპორტირებას ძალუძთ ისეთივე როლის შესრულება ჩვენს რეგიონში, როგორც ფოლადმა და ქვანახშირმა შეასრულეს დღევანდელი ევროპის კავშირის შექმნაში. საქართველო მიესალმება რუმინეთის აქტიურ ჩაბმას რეგიონის ენერგოპროექტებში და ყოველივე მასზე დამოკიდებულს იღონებს, რათა რუმინეთმა - მძლავრი სამეცნიერო, სამრეწველო, სატრანზიტო პოტენციალის ქვეყანამ - სრულად ნახოს მათგან სიკეთე.

ძვირფასო მეგობრებო,

თქვენი ვიზიტი კიდევ ორ დღეს გრძელდება, თუმცა უკვე შემიძლია თამამად განვაცხადო, რომ ეს წარმატებული ვიზიტია. ჩვენ მნიშვნელოვნად წავწიეთ წინ ორმხრივი ურთიერთობა, დავსახეთ რეგიონული თანამშრომლობის გეგმები, დარწმუნებული ვარ, ჩვენი საუბრების, გამართული მოლაპარაკებების შემდეგ რეგიონი კიდევ უფრო დინამიკურად განვითარდება. ნება მიბოძეთ, ამ სულისკვეთებით შემოგთავაზოთ ჩვენი ძვირფასი სტუმრის პრეზიდენტ იონ ილიესკუს, ყველა ჩვენი რუმინელი მეგობრის, მთელი რუმინელი ხალხის სადღეგრძელო.

„რუმინეთი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც დაინახა და ჯეროვნად შეაფასა აღმოსავლეთ-დასავლეთის სატრანსპორტო-საკომუნიკაციო დერეფნის სიკეთე და აქტიურად ჩაება მის ფუნქციონირებაში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 2 ივლისი. - №159 (4218). - 1, 3 გვ.

გულითადად მივესალმები სტუდენტურ ორგანიზაციათა ლიგის დაფუძნებას.

მინდა გითხრათ, რომ ყოველთვის დიდი ინტერესით ვადევნებდი და ვადევნებ თვალყურს საქართველოში ახალგაზრდული მოძრაობის განვითარებას.

ახალგაზრდობა აქტიურადაა ჩართული ჩვენს ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებში და გულწრფელად მიხარია, რომ ასეთ საზრიან, ნიჭიერ და თავისი ქვეყნის ბედზე სერიოზულად დაფიქრებულ მომავალ თაობას ვხედავ.

ახალი დემოკრატიული საქართველოს შენების გზაზე კი გასაკეთებელი ძალზე ბევრია. სტუდენტობამ ერთიანი ძალით უნდა გადაჭრას ის პრობლემები, რომელთაც დრო ჩვენს წინ ნაშე სისტემატურად აყენებს, რათა ააშენოს ბედნიერი და ეკონომიკურად ძლიერი სახელმწიფო, ისეთი საქართველო, რომელზეც ქართველ სტუდენტთა არა ერთი თაობა ოცნებობდა.

სტუდენტურ ორგანიზაციათა ლიგის შექმნამ ხელი უნდა შეუწყოს საერთო მიზნის ირგვლივ ახალგაზრდობის გაერთიანებას. ეს დიდ სიკეთეს მოუტანს ჩვენს ქვეყანას.

დიდი იმედი მაქვს, რომ თქვენ ამას შეძლებთ.

კიდევ ერთხელ მოგესალმებით და წარმატებულ საქმიანობას გისურვებთ.

სტუდენტურ ორგანიზაციათა ხელმძღვანელებს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 4 ივლისი. - №161 (4220). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
8 ივლისის რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას საქართველოში ოფიციალურ ვიზიტად იმყოფებოდა რუმინეთის პრეზიდენტი იონ ილიესკუ. თბილისს ეწვია, აგრეთვე, მსოფლიო ბანკის მმართველი დირექტორი. გაიმართა საინვესტიციო საბჭოს მორიგი სხდომა. როგორია ამ მოვლენათა თქვენეული შეფასება? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვას პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- რუმინეთის პრეზიდენტის ბატონ იონ ილიესკუს ვიზიტი იმ ტრადიციის გაგრძელებაა, რომელსაც ჯერ კიდევ რამდენიმე წლის წინათ ჩაეყარა საფუძველი.

ყველას გვახსოვს: რუმინეთი ერთ-ერთი პირველი სახელმწიფო იყო, რომელმაც ცნო საქართველოს დამოუკიდებლობა. ეს შემთხვევითი არ ყოფილა. იონ ილიესკუსთან დიდი ხნის თანამშრომლობა მაკავშირებს. იგი თანამედროვე ევროპის თვალსაჩინო და დამსახურებული პოლიტიკური ფიგურაა. ჩვენ იმ ვითარებაშიც შევხვედრივართ, როდესაც რუმინეთისა და მთლიანად ცენტრალური ევროპის ბედი წყდებოდა.

ამჟამად ორი ქვეყნის თანამშრომლობის განვითარებას ხელს უწყობს, ერთი მხრივ, ქართველ და რუმინელ ხალხებს შორის მეგობრობის შესანიშნავი ისტორიული გამოცდილება, აგრეთვე, ორი სახელმწიფოს პოზიციათა თანხვედრა საერთაშორისო თუ რეგიონულ საკითხებთან დაკავშირებით.

მოქმედებს საკმაოდ სოლიდური იურიდიულ-სახელშეკრულებო ბაზაც 28 შეთანხმებისა და ხელშეკრულების სახით.

ჩვენი ქვეყნების გეოსტრატეგიული მდებარეობიდან და, მთლიანად, ევრაზიის სივრცეში შავი ზღვის აუზის მზარდი მნიშვნელობიდან გამომდინარე, რუმინეთისა და საქართველოს თან ნამშრომლობას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს „დიდი აბრეშუმის გზის“ აღორძინებისათვის.

ერთ-ერთ მაგალითად დავასახელებ საქართველო-რუმინეთ-მოლდოვას ერთობლივ პროექტს, რომელიც საქართველოს გავლით ეგრეთ წოდებული „ევროპის ხიდის“ აგებას ითვალისწინებს.

უკვე ფუნქციონირებს კონსტანცა-ბათუმის საბორნე გადასასვლელი. დიდი პერსპექტივა აქვს რუმინეთ-საქართველოს თანამშრომლობას „შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციაშიც“.

რუმინეთი ჩვენი ქვეყნისათვის, ისევე, როგორც სამხრეთ კავკასიის, სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის სხვა სახელმწიფოთათვის უაღრესად სასურველი პარტნიორი და მოკავშირეა.

გასულ კვირას საქართველოში იმყოფებოდა მსოფლიო ბანკის მმართველი დირექტორი შენგმან იანგი. ამ ვიზიტს განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა მსოფლიო საფინანსო ინსტიტუტებთან საქართველოს თანამშრომლობის შემდგომი განვითარების თვალსაზრისით.

საუბარი შეეხო ჩვენს ქვეყანაში არსებულ ზოგად პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ვითარებას ეს არც არის გასაკვირი, ვინაიდან, მსოფლიო საფინანსო ინსტიტუტებისათვის სულერთი არ გახლავთ, თუ რა პოლიტიკური ატმოსფეროა ქვეყანაში, რომელსაც ეხმარებიან.

ვიმსჯელეთ არა მარტო უკვე განხორციელებულ პროექტებზე, არამედ მომავალი ურთიერთობისა და თანამშრომლობისა და პრიორიტეტულ მიმართულებებზეც.

ექვსი წლის განმავლობაში მსოფლიო ბანკმა უდიდესი დახმარება გაუწია საქართველოს. ვერავინ უარყოფს, რომ მსოფლიო ბანკის პროექტები უაღრესად გამჭვირვალე და წარმატებულია.

სამომავლოდ დაგეგმილია სამი ახალი პროექტი, კერძოდ, მუნიციპალური განვითარებისა და დეცენტრალიზაციის. ჯანმრთელობის დაცვის, სატყეო მეურნეობის განვითარების, რაც შეეხება განათლების სისტემის დაფინანსების პროექტს, ამ საკითხზე ადრე უკვე ვილაპარაკეთ და პარლამენტმაც იმსჯელა.

სამივე პროექტის საერთო ღირებულება 55 მილიონ ამერიკულ დოლარს შეადგენს. მსოფლიო ბანკის დირექტორთა საბჭო მათ ამა წლის აგვისტოში განიხილავს.

მსოფლიო ბანკი დაგვეხმარება თბილისში მომხდარი მიწისძვრის შედეგთა ლიკვიდაციაში. ბანკის ექსპერტებმა უკვე შეიმუშავეს კონკრეტული გეგმა. სავარაუდოდ, უახლოეს შეკრებაზე დირექტორთა საბჭო მასაც დაამტკიცებს და შესაბამის თანხებს გამოყოფს. მე არ დავაკონკრეტებ თანხების იმ მოცულობას, რაც მათ დაასახელეს, უმჯობესია, როცა ბანკი უკვე მიიღებს დირექტორთა საბჭოს გადაწყვეტილებას, მერე ვილაპარაკოთ თანხის მოცულობაზე, მაგრამ ეს საკმაოდ სერიოზული დახმარებაა. მსოფლიო ბანკი დაგვეხმარება სხვა საკითხებშიც, მაგრამ მათი ჩამონათვალი საკმაოდ ფართოა და ამჯერად ამ საკითხებზე ჯერჯერობით არ შევჩერდებით, რადგან ეს წინასწარ გამხელილი გამოდის.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა გახლდათ პრეზიდენტთან არსებული უცხოური ინვესტიციების საკონსულტაციო საბჭოს მორიგი სხდომა, მოვისმინეთ ინფორმაცია „იმერეთის მხარის დემოკრატიული მმართველობის განვითარების ხელშეწყობის“ პროექტის შესახებ.

ამ პროექტის მიზანია სამხარეო მმართველობის სრულყოფა, მართვის ინფორმაციული სისტემისა და ადამიანური რესურსების განვითარება, ანტიკორუფციულ ღონისძიებათა ხელშეწყობა და სხვა მრავალი.

აქვე შევნიშნავ, რომ ეს პროექტი სახელმწიფო მართვის მოდერნიზების ერთიანი სისტემის ორგანული ნაწილია. პროექტის რეალიზება, ამ თვალსაზრისით, რეგიონულ-სამხარეო დონეზე სახელმწიფო მართვის რეფორმის პირველი მაგალითი იქნება, თუმცა, მომავალში, ალბათ, სხვა მხარეებიც ჩაებმებიან.

რაც შეეხება სარგებლიანობას, მხოლოდ რამდენიმე ციფრს დავასახელებ: წყალმომარაგების სისტემის სრულყოფა (რასაც მსოფლიო ბანკის დახმარებით ვახორციელებთ) 200 ათასი ოჯახისათვის გააუმჯობესებს სასმელი წყლით მომარაგებას.

გარდა ამისა, ამ პროექტების განხორციელებისას დგეგმილია 50-მდე სამშენებლო კომპანიის და 5 ათასამდე სპეციალისტის დასაქმება.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ პროექტის შერჩევასა და პრიორიტეტულობის აღდგენაში აქტიურად მონაწილეობენ და ძირითად გადაწყვეტილებას იღებენ ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევითი ორგანოები - საკრებულოები, შესაბამის მერებთან და გამგებლებთან ერთად. ეს კი ადგილობრივი დემოკრატიის განვითარებასაც უწყობს ხელს.

- თქვენ ახსენეთ, რომ მსოფლიო ბანკი აქტიურად გვეხმარება რეგიონული მართვის გაუმჯობესებაში. ადმინისტრაციული მოწყობის თემა გასულ კვირას პარლამენტის მსჯელობის საგანიც გახდა. რამდენად იზიარებთ იქ გამოთქმულ მოსაზრებებს?

უწინარსად, რა თქმა უნდა, კვლავ ვადასტურებ ჩემს ღრმა პატივისცემას საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოსადმი, მაგრამ ერთგვარი გულისტკივილით შევნიშნავ, რომ ამ შემთხვევაში (შეიძლება უნებლიეთაც, შესაძლოა, გარკვეული ინფორმაციის ნაკლებობის გამო) პარლამენტარები, ცოტა არ იყოს, გასცდნენ თავიანთი უფლებამოსილების ფარგლებს. ან შეიძლება იჩქარეს და ღრმა შესწავლის გარეშე განიხილეს ეს საკითხი.

ყველას შევახსენებ: საქართველოს კონსტიტუციამ დააფუძნა ხელისუფლებათა მკაცრად გამიჯვნის სახელმწიფოებრივი სისტემა.

ამ სისტემაში ხელისუფლების სამივე შტოს ერთმნიშვნელოვნად განსაზღვრული უფლებამოსილებანი მიენიჭა.

პარლამენტი უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოა, იგი განსაზღვრავს ქვეყნის საგარეო და საშინაო პოლიტიკას, ასეა ჩაწერილი კონსტიტუციაში, მაგრამ პოლიტიკის კონკრეტული განხორციელების მექანიზმთა ჩამოყალიბებაში (ანუ აღმასრულებელი ხელისუფლების სტრუქტურის ფორმირებისას) კონსტიტუციამ, შესაბამისმა კანონმაც პრეზიდენტს მიანიჭა საკან ნონმდებლო ინიციატივის პრეროგატივა.

კერძოდ, კონსტიტუციის 78-ე მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებულია პრეზიდენტის განსაკუთრებული უფლებამოსილება, რომლის თანახმად, მხოლოდ სახელმწიფო მეთაურს აქვს უფლება, წარუდგინოს პარლამენტს დასამტკიცებლად აღმასრულებელი ხელისუფლების სტრუქტურა და საქმიანობის წესი.

აქედან გამომდინარე, პრეზიდენტის შესაბამისი საკანონმდებლო ინიციატივის გარეშე აღმასრულებელი ხელისუფლების სტრუქტურაში (რაც განსაზღვრულია სათანადო კანონით) ნებისმიერი ცვლილების შეტანა კონსტიტუციურად მიუღებელია. რაც შეეხება რწმუნებულის ინსტიტუტს, მე არ ვაპირებ ამ საკითხის დრამატიზირებას, ვფიქრობ, თვით პარლამენტარები გაერ რკვევიან, შეიძლება შემდეგ კონსულტაციები გაიმართოს ჩვენსა და პარლამენტის ხელმძღვანელობას შორის და მიმაჩნია, რომ აქ უნდა მივიღოთ სწორედ სახელმწიფოსათვის საჭირო და სასარგებლო გადაწყვეტილება იმ ფარგლებში, რაც კონსტიტუციამ განსაზღვრა.

რაც შეეხება პრეზიდენტის რწმუნებულის ინსტიტუტს, როგორც დარგობრივ, ასევე რეგიონულ ჭრილში, მან თავისი შედეგიანობა უკვე დაამტკიცა.

მრავალი ურთულესი რეფორმა, გარდაქმნები, რაც წლების განმავლობაში განხორციელდა ეკონომიკური და სოციალური მიმართულებით, ამ მექანიზმის გარეშე ძალიან ძნელი განსახორციელებელი ანდა, საერთოდ, შეუძლებელი იქნებოდა, განსაკუთრებით რეგიონებში - საქართველოს სპეციფიკიდან გამომდინარე.

საერთოდ კი, ვფიქრობ, ბევრმა იცის, რომ მზადდება საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების პროექტი სახელმწიფო კომისიის შესაქმნელად, რომელიც გააგრძელებს დაწყებულ მუშაობას ქვეყნის ტერიტორიული და ადმინისტრაციული მმართველობის სრულყოფილებისათვის. თქვენ გახსოვთ, ტრადიციონალისტი აკაკი ასათიანი აქტიურად აყენებდა ამ საკითხს, ასეთი კომისიის შექმნა რამდენადმე გაჭიანურდა, მაგრამ მას პარლამენტის არჩევნებამდე აუცილებლად შევქმნით კიდეც და ძირითად პრინციპებსაც ჩამოვაყალიბებთ.

- საქართველოში ალაპარაკდნენ მორიგი უცხოელის - ამ შემთხვევაში გერმანელი ბიზნესმენის გატაცების შესახებ და ეს მაშინ, როცა პიტერ შოუს ბედი ჯერ კიდევ გაურკვეველია. როგორ ფიქრობთ, რატომ მომრავლდა ასეთი სახის შემთხვევები საქართველოში?

- დიდად სამწუხაროდ, ეს საზარელი დანაშაული (როგორიცაა ადამიანის გატაცება ფულის გამოძალვის მიზნით) მსოფლიო ოში ერთ-ერთ ყველაზე გავრცელებულ კრიმინალად ითვლება.

თვით მაღალგანვითარებული ქვეყნებიც მთლიანად ვერ ახერხებენ მის აღმოფხვრას.

სამწუხაროდ, საქართველო ვერ ასცდა ამ უბედურებას.

მაგრამ სიცოცხლის ფასადაც რომ დაუჯდეთ ჩვენს სამართალდამცავ ორგანოებს, ეს საქმე უახლოეს მომავალში უნდა გაიხსნას, საამისო წინაპირობები არსებობს, მე ყოველდღიურად ვაკონტროლებ, რა მდგომარეობაა დანაშაულის გამოძიების თვალსაზრისით. უნდა მოგახსენოთ, რომ ამ პროცესში აქტიურად მონაწილეობენ უმაღლესი კვალიფიკაციის უცხოელი ექსპერტებიც.

ანუ, ჩვენ ყველაფერს ვიღონებთ, რათა გატაცებული ბიზნესმენი უვნებლად (ამჟამად სწორედ ეს არის მთავარი ამოცანა) დაუბრუნდეს ოჯახს.

და არა მარტო უცხოელებზეა ლაპარაკი. ქართველებზე, სამ მწუხაროდ, ამგვარი არა ერთი შემთხვევა მოხდა.

- დიდი რეზონანსი გამოიწვია გენერალური პროკურატურის მიერ ქვემო ქართლის სამხარეო რწმუნებულის დაცვის სტრუქტურათა ყოფილი თანამშრომლის დაპატიმრებამ, რომელსაც ბრალად ედება 2 ივნისის ცნობილ ინციდენტში მონაწილეობა...

- როგორც მოგეხსენებათ, ამჟამად ინტენსიური გამოძიება მიმდინარეობს.

არსებობს ეჭვმიტანილიც, მაგრამ სანამ გამოძიება არ დასრულდება და ყველა იურიდიული პროცედურა არ ამოიწურება, პრეზიდენტს უბრალოდ არა აქვს მორალური უფლება, რაიმე ნაჩქარევი გადაწყვეტილება მიიღოს, ვინაიდან ეს გადაწყვეტილება შემდგომ შეიძლება მცდარი, ცალმხრივი ან უსამართლო აღმოჩნდეს. და როცა ყველა ნიუანსი ცნობილი გახდება, მხოლოდ ამის შემდეგ ვიმსჯელებთ საგნობრივად კოლეგებთან ერთად შექმნილ ვითარებაზე.

- ამბობენ, რომ ამ მოვლენას უკავშირდება საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის ბატონ ავთანდილ ჯორბენაძის მოსკოვიდან ნაადრევი დაბრუნება. ცნობილია, რომ იგი მოსკოვში მოლაპარაკებას აწარმოებდა „იტერას“ ხელმძღვანელობასთან ბუნებრივი გაზის მოწოდების განახლებასთან დაკავშირებით...

- რაც შეეხება ბატონ ავთანდილ ჯორბენაძის დაბრუნებას, მე მას ვთხოვე, ერთ დღეში დაბრუნებულიყო, მას კი დღენახევარი დასჭირდა მოსკოვში სამუშაოდ. მისი დაბრუნება ამ მოვლენასთან არ ყოფილა დაკავშირებული. რაც შეეხება თქვენს მიერ დასმულ არსებით კითხვას, ჩემს ხელთ არსებული ინფორმაციით, რომელიც, რა თქმა უნდა, ავთანდილ ჯორბენაძემ მომაწოდა, მოლაპარაკება საკმაოდ წარმატებული იყო. დელეგაციამ ნაყოფიერად იმუშავა, სხვათა შორის, მე მივესალმები ბატონ ვახტანგ რჩეულიშვილის აქტიურობას ამ თვალსაზრისით. იგი რამდენჯერმე იმყოფებოდა კიდეც მოსკოვში და ჩვენ დელეგაციას ეხმარებოდა.

მიღწეულია შეთანხმება რამდენიმე ძირითად პრინციპზე - ორმხრივ ვალდებულებათა შესახებ.

ჩვენი პარტნიორები გვპირდებიან, რომ თავიანთ ვალდებულებას პირნათლად შეასრულებენ და საქართველოს ექნება ბუნებრივი გაზი იმ ოდენობით, რამდენსაც შევიძენთ.

მაგრამ აუცილებელი პირობაა, ჩვენც შევასრულოთ შესაბამისი ვალდებულებანი, რაც შეუძლებელი იქნება, თუ კვლავაც გაგრძელდა ის განუკითხაობა, მოხმარებული გაზის ღირებულების ანაზღაურების საკითხში რომ ხდებოდა.

ჩვენ უნდა შევურიგდეთ იმ აზრს, რომ ვართ დამოუკიდებელი ქვეყანა, ხოლო ენერგიას თანამედროვე მსოფლიოში აქვს თავისი ფასი. უფასოდ არავინ არაფერს მოგვცემს და არც არის ვალდებული. ამდენად, მოსახლეობამაც და საწარმოებმაც უნდა მოიხმარონ იმდენი ელექტროენერგია თუ ბუნებრივი გაზი, რამდენსაც შეიძენენ, ხოლო იმ ოჯახებისათვის, რომელთაც მართლაც არავითარი სახსარი არ გააჩნიათ და რომლებიც მართლაც უმძიმეს მდგომარეობაში არიან, ასეთი არის რამდენიმე ათი ათასი ოჯახი, ჩვენ ამერიკელი მეგობრები გვეხმარებიან სოლიდური თანხებით, რათა ეს საფასური დაიფაროს და ეს არცთუ ისე ცოტაა. ამ პრინციპის საფუძველზე „იტერასთან“ თანამშრომლობა კვლავაც გაგრძელდება. და ეს არის ბატონ ავთანდილ ჯორბენაძის ვიზიტის ერთ-ერთი მთავარი შედეგი, თუმცა მას საუბრები ჰქონდა ძალიან მრავალფეროვან საკითხებზე, რომლებიც აქტუალურია საქართველოსათვის.

- გასულ კვირას თქვენ ხელი მოაწერეთ განკარგულებას რამდენიმე მსჯავრდებულის შეწყალების შესახებ. მათ შორის იმ პიროვნებათა, რომლებიც იმხილებოდნენ 1995 წლის 29 აგვისტოს ტერორისტული აქტის მომზადებაში. რამ განაპირობა ეს გადაწყვეტილება?

- საერთოდ, მე ხშირად მივმართავ ამ მეთოდს, ამ წლების განმავლობაში საბოლოო ანგარიშით თითქმის სამი ათასი ადამიანია შეწყალებული, რა თქმა უნდა, სათანადო ვადის გასვლისა და დახასიათების მოპოვების შედეგად.

უპირველესი მოტივი, რამაც ეს გადაწყვეტილება განაპირობა, ისევ და ისევ საზოგადოებაში ეროვნული თანხმობისა და საყოველთაო შერიგების ატმოსფეროს დამკვიდრების იმპერატიული აუცილებლობა გახლდათ.

რამდენიმე წლის წინათ პარლამენტმა, შეიძლება ითქვას, საბოლოოდ გააფორმა ჩვენი საერთო პოლიტიკური პრიორიტეტი, რასაც ჯერ კიდევ 1992 წლიდან ვახორციელებდით: არაერთგზის მითქვამს, რომ სამოქალაქო ომის ჭრილობათა მოშუშების, ურთიერთმიტევებისა და საყოველთაო შერიგების გარეშე საქართველოს მომავალი განვითარება მრავალ გადაულახავ სირთულეს წააწყდება.

ურთიერთსიძულვილისა და ანგარიშსწორების ატმოსფერ როს აღმოფხვრას, და, ნუ გვიკვირს, სხვა ქვეყნებშიც ასე იყო, სადაც სამოქალაქო ომები მიმდინარეობდა, ამ პრობლემების მოგვარებას და საზოგადოების შერიგებას, ხანდახან ათწლეულების განმავლობაში უნდებოდნენ. სწორედ ამ ატმოსფეროთი უეჭველად ისარგებლებენ პოლიტიკური ავანტიურისტები, რომლებიც ქაოსისა და დესტაბილიზაციის დამკვიდრებას შეეცდებიან.

იმთავითვე ცხადი იყო, რომ თვით ეროვნული თანხმობის პროცესიც უმტკივნეულო არ იქნებოდა.

შესანიშნავად მესმის იმ ადამიანებისა, ვინც ეს გადაწყვეტილება მტკივნეულად მიიღო, ასეთებიც არიან, მაგრამ სახელმწიფოებრივი აზროვნება თითოეული ჩვენგანისაგან მოითხოვს, ავმაღლდეთ პირად გრძნობებზე, დავძლიოთ პიროვნული ტკივილი და განცდა.

რა თქმა უნდა, ეს არ იყო ჩვეულებრივი, ორდინარული ნაბიჯი, მაგრამ იგი სავსებით შეესაბამება მრავალწლიან პოლიტიკას, რომლის ფარგლებშიც დაპირისპირებულ ძალთა ასობით წარმომადგენელი გათავისუფლდა სასჯელისაგან, უფრო ზუსტად - შეუმცირდა სასჯელის ვადა.

ნურც იმას დავივიწყებთ, რომ პიროვნებასა და საზოგადოებას შორის ორმხრივი პასუხისმგებლობის მექანიზმი უნდა მოქმედებდეს.

პიროვნება პასუხისმგებელია საზოგადოების მიმართ, მაგრამ არც საზოგადოების პასუხისმგებლობა უნდა დაგვავიწყდეს.

ეს ახალგაზრდები დამნაშავეებად არ დაბადებულან. გავიხსენოთ, რა უბედურება დატრიალდა საქართველოში 80-იანი წლების დამლევიდან, რამდენი სისხლი და ცრემლი დაიღვარა, რამდენ ადამიანს გაუმრუდდა ცხოვრების გზა.

ბევრი მათგანი მე ბრძოლის ველზე მინახავს, როდესაც თავდაუზოგავად იბრძოდნენ საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისათვის, მაგალითად, ეს დანაშაული რომ არა, გიგა გელაშვილი ისე იბრძოდა ტერიტორიული მთლიანობისათვის, მათ შორის, ჩემ გვერდით, ჯაბა იოსელიანთან და სხვებთან ერთად, მას უფრო მაღალი სახელმწიფო ჯილდოები უნდა მიეღო.

მაშასადამე, ზნეობრივი ტვირთი ყველა ჩვენგანმა, მთელმა საზოგადოებამ უნდა გაინაწილოს და არა მხოლოდ იმ ახალგაზრდებმა, რომლებიც 1988-1993 წლების საზარელი ეროვნული ტრაგედიის მსხვერპლი გახდნენ.

დღეს ისინი საზოგადოებისათვის, სახელმწიფო ინტერესებისათვის არავითარ საფრთხეს არ წარმოადგენენ, მათი ტრაგიკული ბედი კი საყოველთაო მწარე გაკვეთილი უნდა იყოს.

გარდა ამისა, ნურასოდეს დაგვავიწყდება, რომ ადამიანური, ამქვეყნიური სასამართლოს გარდა, უზენაესი სამართალიც არსებობს.

- დღეს თბილისში იწყება და კვირის დამლევს სტრასბურგში დასრულდება თბილისის პოლიტიკური სწავლების სკოლის კავკასიური პროექტის დასკვნითი ნაწილი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებენ კავკასიის ოთხივე ქვეყნის ახალგაზრდა პოლიტიკური მოღვაწეები, მათ შორის ჩრდილოეთ კავკასიიდან. როგორ აფასებთ ამ სკოლის საქმიანობას?

- მიმაჩნია, რომ თბილისის პოლიტიკური სწავლების სკოლა, რომელიც სულ ორიოდე წლის წინათ დაფუძნდა პარლ ლამენტარ არმაზ ახვლედიანის ინიციატივით, ევროპასთან საქართველოს თანამშრომლობის, ევროპულ სტრუქტურებში გაერთიანების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფაქტორადაც კი იქცა.

ამ სკოლის ესოდენი აღიარება, საქართველოსადმი ევროპულ ორგანიზაციათა (მათ შორის ევროსაბჭოს) ნდობის უეჭველი გამოხატულებაა.

იგი გახლავთ მაგალითი არასამთავრობო ორგანიზაციისა, რომელიც ისტერიკებისა და პოლიტიკური გნიასის გარეშე ემსახურება ქართულ დემოკრატიას, დემოკრატიული აზროვნებისა და ინსტიტუტების დაფუძნებას, მეგობრობის განმტკიცებას ჩვენს უახლოეს მეზობლებთან.

პოლიტიკურ სწავლებათა სკოლამ ევროპის საბჭოს, ევროკომისიის, ნატოს, სოროსის ფონდის, ამერიკისა და სხვა მეგობარი ქვეყნების მთავრობათა მხარდაჭერით ჩვენი ახალგაზრდა პოლიტიკოსების, ჟურნალისტების, მოსამართლეების, არასამთავრობო ორგანიზაციების, ბიზნესმენებისა და სტუდენტებისათვის უკვე რამდენიმე წარმატებული პროექტი განახორციელა. სისტემატურად იმართება სემინარები საქართველოში და საზღვარგარეთ თვალსაჩინო ევროპელი და ამერიკელი ექსპერტების მონაწილეობით.

როგორც მოგეხსენებათ, შარშან, პოლიტიკურ სწავლებათა სკოლაში, „კავკასიური პროექტის“ გახსნას დაესწრო ევროსაბჭოს გენერალური მდივანი ბატონი ვალტერ შვიმერი და შემდეგშიც იგი შეუდარებელ ყურადღებას იჩენს.

ვფიქრობ, ეს უნიკალური პროექტი ხელს შეუწყობს ევროპის საბჭოსთან საქართველოს ყოველმხრივი თანამშრომლობის გაღრმავებას.

- ქალბატონ მანანა დოიჯაშვილის ინიციატივით, რამდენიმე წლის წინათ კონსერვატორიაში გაიმართა პიანისტთა კონკურ რსი, რომელმაც აწ უკვე საერთაშორისო სტატუსი მოიპოვა...

- მინდა გულწრფელად მივულოცო ჩვენს ღვაწლმოსილ ხელოვანს, ქალბატონ მანანა დოიჯაშვილს ბრწყინვალე წარმატება, გამარჯვება გადაჭარბების გარეშე.

დიდწილად, სწორედ მისი დამსახურებაა, რომ თბილისის კონსერვატორია, მრავალი სირთულის მიუხედავად, კვლავაც რჩება მსოფლიო დონის მუსიკალურ კერად.

ეს აღიარება კი იმას ნიშნავს, რომ თბილისის კონსერვატორია, მრავალი სირთულის მიუხედავად, კვლავაც რჩება მსოფლიო დონის მუსიკალურ კერად.

ეს აღიარება კი იმას ნიშნავს, რომ საქართველო მომავალშიც უმასპინძლებს მსოფლიო დონის კონკურსებს და კაცობრიობის კლასიკური მემკვიდრეობის დაცვის ერთ-ერთ გარანტად დარჩება.

„ნურასდროს დაგვავიწყდება, რომ ადამიანური, ამქვეყნიური სასამართლოს გარდა, უზენაესი სამართალიც არსებობს“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილ ლისი, 2002. - 9 ივლისი. - №165 (4224). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, „მოამბე“: ბატონო პრეზიდენტო, საქართველოში ზოგიერთი პოლიტიკური ძალა ეჭვის თვალით უყურებს „მხედრიონის“ წევრების გათავისუფლებას. თქვენი აზრით, რატომ მოხდა სწორედ ამ ეტაპზე მათი გათავისუფლება და ხომ არ იქნებიან ისინი გამოყენებული გარკვეული პოლიტიკური ინტერესების განსახორციელებლად?

- თქვენ მიერ დასმული შეკითხვა, შესაძლებელია,ისეც გავიგოთ, რომ ადრეც შეიძლებოდა მათი გათავისუფლება. მგონია, ამ შემთხვევაში დროც სწორედ იყო შერჩეული და თავისუფლების აღკვეთის ადგილებში მათი საქციელი ამგვარი გადაწყვეტილების მიღების საფუძველს იძლეოდა. უკვე აღვნიშნე, რომ ეს ფაქტი არ არის გამონაკლისი. ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში თითქმის სამი ათასამდე კაცია შეწყნარებული, მათ შორის, საკმაოდ მძიმე დანაშაულისათვის გასამართლებულნი. ცალკეულებმა გაიმეორეს დანაშაული, მაგრამ აბსოლუტურმა უმრავლესობამ გაამართლა ნდობა, რაც ხელისუფლებამ მათ აღმოუჩინა. დარწმუნებული ვარ, ამ შემთხვევაშიც სამივე გათავისუფლებულმა მიიღო სათანადო გაკვეთილი, რაც შეეხება პოლიტიკურ მოძრაობებთან მათი მიმხრობის შესაძლებლობას, ეს უკვე მათი სინდისის საქმეა, მათი რწმენის საკითხია და როგორც თავად ჩათვლიან საჭიროდ, ისე იმოქმედებენ. მიმაჩნია, რომ რადგან გავათავისუფლეთ, ამიერიდან ისინი სრულუფლებიანი მოქალაქეები არიან.

ტელეკომპანია „რუსთავი-2“: გასულ კვირას პარლამენტის ფრაქციათა უმრავლესობამ თხოვნით მოგმართათ, მიგეღოთ გადაწყვეტილება და თანამდებობიდან გაგეთავისუფლებინათ ქვემო ქართლის გუბერნატორი ლევან მამალაძე. აპირებთ თუ არა ლევან მამალაძის გათავისუფლებას?

- უკვე დაიწყო ამ საქმის გამოძიება, ეჭვმიტანილი დაკავებულია, ყოველგვარი გადაწყვეტილება კი გამოძიების დასრულების შემდეგ იქნება მიღებული. წინასწარ რაიმე გადაწყვეტილების მიღება ჩემი მხრიდან იქნება ნაჩქარევი და გაუმართლებელი.

ტელეკომპანია „მე-9 არხი“: გუშინ მოსკოვიდან დაბრუნდა სათბობ-ენერგეტიკის მინისტრი, რომელიც მონაწილეობდა ბუნებრივი აირის თაობაზე გამართულ მოლაპარაკებაში. ცნობილია, რომ მიღწეულია გარკვეული შეთანხმება. დავით მირცხულავამ განაცხადა, რომ შესაძლებელია კომპანია „ტაჰალმა“ უარი თქვას „თბილგაზის“ პრივატიზაციაზე და ისევ რუსეთის „იტერა“ გახდეს პარტნიორი. რამდენად რეალურია ეს ინფორმაცია და როდისთვის არის დაგეგმილი დედაქალაქის მოსახლეობისათვის გაზის მიწოდების აღდგენა?

- კომპანია „იტერა“ ყველა შემთხვევაში იქნება „თბილგაზის“ პარტნიორი. თუ „ტაჰალთან“ მოლაპარაკება წარმატებით დასრულდება, „იტერა“ მაინც პარტნიორი იქნება, რადგან „იტერასა“ და „გაზპრომის“ გარდა ბუნებრივი აირის მომწოდებელი სხვა კომპანიები ჯერჯერობით არ არიან. ის ახალი მილსადენი, გაზსადენები, ლაპარაკია შაჰდენიზის საბადოზე, უახლოე ესი ორი წლის განმავლობაში არ იქნება. ასე, რომ, რუსეთის ორგანიზაციები და საწარმოები პარტნიორებად დარჩებიან.

რაც შეეხება „ტაჰალს“, მასთან მოლაპარაკების პროცესი ჯერ არ დასრულებულა. როგორც ვიცი, ეს კომპანია ზოგიერთ რთულად შესასრულებელ პირობებს იყენებს, თუმცა როგორც ვიცი, სირთულეთა მიუხედავად, მაინც ჯობს განხორციელდეს პრივატიზაციის პროცესი. „თბილგაზი“ უნდა გაიყიდოს, რადგან ამ ორგანიზაციაში ბოლო წლების განმავლობაში იმგვარად არის არეული სიტუაცია, რომ რამის გარკვევა საკმაოდ რთულია. დარწმუნებული ვარ, თუ უცხოური კომპანია ვერ შევა „თბილგაზში“, ისევ დედაქალაქის მოსახლეობა დაზარალდება.

რაც შეეხება გაზის მიწოდების აღდგენას, სახელმწიფო მინისტრის ინფორმაციით, ამ შემთხვევაში თუ გადახდის საკითხი მოგვარდება, მოსახლეობას ბუნებრივი აირის მიწოდება მეორე დღესვე აღუდგება. სავარაუდოდ, ახალი წესით დავალიანება აღარც უნდა იყოს და „იტერა“ ვალდებულია, გაზი მოგვაწოდოს.

საინფორმაციო სააგენტო „ელიზნიუსი“: ცნობილი ფაქტია, რომ ოპოზიციის წარმომადგენლები სართაშორისო ორგანიზაციებში საკმაოდ ბევრ საყვედურს გამოთქვამენ ხელისუფლებისადმი. საინტერესოა, ამ ფონზე შეაფასოთ საზღვარგარეთ, საერთაშორისო ორგანიზაციებში საქართველოს დიპლომატიური კორპუსების საქმიანობა, რამდენად ეთანხმებიან ქართველი დიპლომატები, ელჩები ოპოზიციის ამგვარ მოქმედებას, რას აკეთებენ ამასთან დაკავშირებით თუ საერთოდ არაფერს აკეთებენ?

- ოფიციალურ გამოსვლებზე ვერაფერს გეტყვით, მაგრამ შესაძლებელია, იყოს შემთხვევა, როცა ელჩმა, საქართველოს წარმომადგენელმა უნდა ჩათვალოს აუცილებლად გამოსვლა და თავისი აზრის გამოთქმა, მაგრამ ისიც შესაძლებელია, რომ ეს ვინმემ ვერ მოახერხა. მგონი, ასეთი შემთხვევა ევროპის საბჭოში იყო, მაგრამ უფრო დაზუსტებული ინფორმაცია ამჟამად არ მაქვს.

რუსეთის ტელეკომპანია „რტრ“: როგორ კომენტარს გაუკეთებდით რუსეთის პრეზიდენტის განცხადებას იმის თაობაზე, რომ პანკისის ხეობაში რუსეთის არმიის მონაწილეობის გარეშე ვერც საქართველოს არმია და ვერც ამერიკელების მიერ გაწვრთნილი ქართველი ჯარისკაცები ვერ დაამყარებენ წესრიგსო, აგრეთვე იმ განცხადებასაც, რომ რუსი ძალოვანები და „კასპიისკის“ ტერაქტის ორგანიზატორი რაფა ნიხალილოვი თითქოს პანკისის ხეობაში იმყოფებოდნენ?

- პანკისის ხეობაში წესრიგის დამყარებისათვის არავითარი უცხო ძალების მონაწილეობა არ იქნება. იქნებ პრეზიდენტ პუტინს აქვს თავისი მოსაზრება, მაგრამ თუ საქართველოს სანქციის გარეშე რუსული არმია მოულოდნელად შემოვა ჩვენს ტერიტორიაზე საომარი მოქმედებების წარმოების მიზნით, ეს ჩვეულებრივი აგრესია იქნება, არა მგონია, რუსეთი ამას დაუშვებს. რაც შეეხება პანკისის ხეობას, ჩვენ უნდა დავამყაროთ იქ წესრიგი და დავამყარებთ კიდეც.

რუსეთის ტელეკომპანია „ნტვ“: ბატონო პრეზიდენტო, რუსეთს მიაყენეს შეურაცხყოფა - ამგვარი შეფასება მიიღო რუსეთის მხრიდან ეუთოს საპარლამენტო ასამბლეის სხდომაზე პარლამენტის თავმჯდომარის ნინო ბურჯანაძის გამოსვლამ. კერძოდ, საკითხი ეხებოდა აფხაზეთში მცხოვრებთათვის რუსეთის მოქალაქეობის მინიჭებისა და რუსეთის პასპორტების გაცემის ფაქტებს. უჭერთ თუ არა მხარს პარლამენტის თავმჯდომარის გამოსვლას? ნინო ბურჯანაძის გამოსვლა შემთხვევითი იყო, თუ გამიზნული, რომ ჩაშლილიყო საქართველოში 9 ივლისს დაგეგმილი რუსეთის ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივნის ვლადიმერ რუშაილოს ვიზიტი? ზოგიერთი ექსპერტის ვარაუდით, სწორედ ამ ვიზიტის ფარგლებში საქართველო პანკისის ხეობაში ერთობლივი ანტიტერორისტული ოპერაციის განხორციელების პროცესში რუსეთის მონაწილეობას უნდა დათანხმდეს. თითქოსდა ამის შესახებ ამერიკისა და რუსეთის პრეზიდენტები ბოლო შეხვედრისას შეთანხმდნენ...

- არა მგონია, რომ ამ შემთხვევაში თქვენს მიერ ჩამოთვლილი ყველა პრობლემა და საკითხი განიხილებოდეს. როგორც ჩემთვის ცნობილია, ნინო ბურჯანაძემ ეუთოში ძალიან სერიოზ ზულად დააყენა საკითხი - აფხაზეთში მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეებისათვის რუსეთის ფედერაციის პასპორტების გაცემისა და მათთვის რუსეთის მოქალაქეობის მინიჭების უპრეცედენტო ფაქტის შესახებ. თუ ეს ასეა, ეს მართლაც არასწორი მოქმედებაა რუსეთის მხრიდან, მაგრამ, სამწუხაროდ, ეს ასეა. დღეს საბოლოოდ დავაზუსტეთ ინფორმაცია და აფხაზეთში მცხოვრებ 50 ათასზე მეტ პირზე გაცემულია რუსეთის პასპორტი. რა ვუწოდო ამ ფაქტს, არ ვიცი - ანექსია, სამართლებრივი ნორმების დარღვევა... ნინო ბურჯანაძის გამოსვლა ეუთოს საპარლამენტო ასამბლეის სხდომაზე მართლაც საკმაოდ მკაცრი იყო, მაგრამ საფუძვლიანად სამართლიანი. ეს ევროპული ფორუმი საკმაოდ სერიოზულად განიხილავს პრობლემას და გადაწყვეტილებასაც მიიღებს, რაც შეეხება ვლადიმერ რუშაილოს ვიზიტსა და პანკისის ხეობაში ანტიტერორისტულ ოპერაციაში რუსეთის მონაწილეობას, არანაირი კავშირი არა აქვს ამ ფაქტთან. ვლადიმერ რუშაილო ჩამოვა თბილისში, შეხვდება თავის ქართველ კოლეგას და განიხილავენ მიმდინარე პრობლემებს.

„გაზეთი ახალი თაობა“: კულუარული ინფორმაციით, საშემოდგომო არეულობის შესახებ საკმაოდ აქტიურად ლაპარაკობენ. ასევე გავრცელდა ინფორმაცია სამართალდაცვის სტრუქტურებში სერიოზული საკადრო ცვლილებების განხორციელების შესახებ და, სავარაუდოდ, საპარლამენტო კრიზისის შესაძლებლობის თაობაზე. ამგვარი ინფორმაციის ფონზე, რა კომენტარს აკეთებს საქართველოს პრეზიდენტი, მით უფრო, რომ საქართველოს გასული წლის შემოდგომაზე არეულობის ერთგვარი გამოცდილება აქვს...

- საქართველოს პრეზიდენტი არც არეულობას გეგმავს და არც პარლამენტის დათხოვნას, მით უფრო, რომ ამ უკანასკნელის უფლება არ მაქვს, არც საპარლამენტო კრიზისია ქვეყნისათვის სასურველი, იმიტომ, რომ პარლამენტის ნორმალური ფუნქციონირება ქვეყნის სტაბილურობის ერთ-ერთი პირველი მაჩვენებელია. არც სამართალდაცვის სტუქტურების ხელმძღვანელთა შეცვლას ვგეგმავ, თუ რაიმე არაჩვეულებრივი არ მოხდა.

რაც შეეხება შემოდგომაზე პოლიტიკური პროცესების გამწვავებას, მიმაჩნია, რომ შემოდგომაზე ამას უფრო ნაკლები საფუძველი ექნება, ვიდრე ახლაა. ეს იმით აიხსნება, რომ სოციალური საკითხების მოგვარება ნელ-ნელა, ნაბიჯ-ნაბიჯ, მაგრამ მაინც შესამჩნევი ხდება, მათ შორის, საგადასახადო შემოსავლის მაჩვენებლის გაუმჯობესებასაც ნაკლებ საფუძველს იძლევა იმისათვის, რომ არეულობა მოხდეს. საერთოდ, ყველა უნდა ვეცადოთ, რომ ქვეყნის დღევანდელი სტაბილურობა - ხვალინდელი დღის სტაბილურობის გარანტი გახდეს, დღევანდელი განვითარების დონე, ხვალინდელი კიდევ უფრო მაღალი და სწრაფი განვითარების საფუძველი იყოს. უნდა ვესწრაფოთ, რომ დემოკრატიულ ღირებულებათა შენარჩუნებისა და განვითარების პირობებში, ყოველ მიზეზ გარეშე მივაღწიოთ ეროვნულ ერთიანობას, სახელმწიფოებრივი ინტერესების დასაცავად ბრძოლა უმთავრეს ამოცანად გავიხადოთ. ვფიქრობ, ამ პირობებში არეულობა გამოირიცხება. არეულობას მსხვერპლი მოჰყვება, გვეყო ის შედეგები, რაც ჩვენმა ქვეყანამ ბოლო პერიოდში განიცადა.

აფხაზეთის რადიო: აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაური ასლან აბაშიძე ევროპის საბჭოში გამოვიდა ინიციატივით - აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების გაუქმების შესახებ. არსებობს ინფორმაცია, რომ ბატონი ასლანის მოხსენების ტექსტი საქართველოს პრეზიდენტთან იყო წინასწარ შეთანხმებული. ასევე ლაპარაკობენ, რომ საქართველოს პრეზიდენტს არა აქვს სურვილი, რომ დედაქალაქში არსებობდეს ლეგიტიმური ხელისუფლება.

ბატონო პრეზიდენტო, თქვენ მიგაჩნიათ, რომ აფხაზეთის დასაბრუნებლად არ გამოიყენებთ ძალისმიერ მეთოდებს, მაგრამ სოხუმის დაცემის დღეს განაცხადეთ, რომ იმ შემთხვევაში, თუ ორი თვის განმავლობაში მშვიდობიანი მოლაპარაკება შედეგს არ გამოიღებდა, თავად ჩაუდგებოდით სათავეში „დიდ დგორის ბრძოლას“ - აფხაზეთის დასაბრუნებლად. მას შემდეგ გავიდა ცხრა წელი და დევნილი მოსახლეობა ყოველდღე ელოდება მშობლიურ კერებში დაბრუნებას. თქვენი კომენტარი...

- არანაირი საერთო ამ ინიციატივას საქართველოს პრეზიდენტთან არა აქვს. წუხელ განვიხილე ამ სრუქტურების სრულყოფასთან დაკავშირებული ზოგიერთი საკითხი და არა მათი გაუქმებისა და შემცირების შესახებ. მსურს კიდევ დავადასტურო, რომ სწორედ მოვიქეცით, როცა აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლება თავისი სათანადო სტრუქტურებით შევინარჩუნეთ. არც ასლან აბაშიძეს და არც სხვას არა აქვს უფლება, რომ პრეზიდენტის გვერდის ავლით ეს საკითხი დააყენოს. არა მგონია, რომ ამ ინიციატივით ასლან აბაშიძე ევროპის საბჭოში გამოსულიყო.

რაც შეეხება ჩემს განცხადებას, მაშინ მქონდა სრულიად საქართველოს მხარდაჭერის იმედი, მაგრამ, სამწუხაროდ, საქართველო ორად თუ სამად გახლეჩილი აღმოჩნდა. მათ შორის იმ რეგიონებში ლამის სამოქალაქო ომი მიმდინარეობდა და ჩემი დანაპირები ვერ შესრულდა და ვერც შესრულდებოდა. ჩვენ დაგვჭირდა საქართველოს დანარჩენ ტერიტორიაზე დაგვემყარებინა წესრიგი. უმთავრესი იყო გავმხდარიყავით დამოუკიდებელი სახელმწიფო. სწორედ ეს არის მთავარი მონაპოვარი და ინსტრუმენტი, რომ აფხაზეთი დავიბრუნოთ.

აფხაზურენოვანი რადიო „ჰარა“: ქართულ-აფხაზური ურთიერთობის პრობლემატიკა მარტო პოლიტიკური ასპექტით არ განიხილება. ეს სპექტრი გაცილებით ფართოა და მოიცავს ეკონომიკურ, სოციალურ და კულტურულ საკითხებს. საზოგადოებაში, მათ შორის, ხელისუფლებაში, დომინირებს ლოგიკა - ჯერ მოვაგვაროთ კონფლიქტის პოლიტიკური მხარე და შემდეგ დანარჩენს მივხედავთ. აფხაზეთიდან სოციალური პრობლემების მოგვარებისადმი მიმართული გარკვეული ორგანიზაციებისა და ცალკეული პირების სხვადასხვა თხოვნა ხშირად უპასუხოდ რჩება. ამის საქმის კურსში არიან გაეროს სოხუმის ოფისის ხელმძღვანელი, ჩვენი ხელისუფლების გარკვეული ნაწილი. იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველო არის ერთადერთი ქვეყანა, რომელსაც აქვს სახელმწიფო ვალდებულება აფხაზური ეთნოსისა და კულტურის გადარჩენისადმი, მიგაჩნიათ თუ არა, რომ ამგვარ თხოვნათა დაკმაყოფილება შეამცირებს მხარეებს შორის დაპირისპირების ხარისხს, ასევე ხელს შეუწყობს ურთიერთობის აღდგენას?

- ნაწილობრივ მართალი ბრძანდებით. ხორციელდება რაღაც-რაღაც ღონისძიებები, კერძოდ, გალის რაიონში, სოხუმში ლაპარაკია სამედიცინო მომსახურების ელემენტარულ გაუმჯობესებაზე, ჰუმანიტარული დახმარების გაზრდაზე და სხვა სოციალური პროგრამების განხორციელებაზე, მაგრამ ამას ჯერ-ჯერობით არა აქვს დიდი მასშტაბი. სანამ ფეხზე არ დადგება ქართულ-აფხაზური დიალოგი, მათ შორის ეკონომიკის განვითარების საკითხები. მანამდე ეს პრობლემები, ალბათ, გაურკვეველი ბედის იქნება, პირადად მომხრე ვარ და მიმაჩნია, რომ ყველაზე სწორი გზაა - აფხაზებმა და ქართველებმა მოილაპარაკონ, გადაწყვიტონ და შეთანხმდნენ თავიანთი სახელმწიფოს ფარგლებში მშვიდობიანი თანაცხოვრების პრინციპებზე. ისე, რომ აფხაზეთსაც ჰქონდეს საკუთარი უფლებების გამოხატვის საშუალება, კერძოდ, სახელმწიფოებრიობის ის ფორმა, რომელიც კარგად არის ცნობილი. აქედან გამომდინარე, ჩვენ შეგ გვიძლია ვილაპარაკოთ საერთაშორისო დახმარებაზე, ახალი, საკმაოდ საინტერესო პროექტების განხორციელებაზე, მაგრამ სანამ ჩვენს შორის არ იქნება ურთიერთგაგება, ვერაფერი გაკეთდება. ის ფაქტი, რომ 50 ათასი საქართველოს მოქალაქე გახდა რუსეთის მოქალაქე, და მიიღო რუსეთის პასპორტები, ახალი გამაღიზიანებელი ფაქტორი და ელემენტია ქართულ-აფხაზურ ურთიერთობაში, კონფლიქტის მოგვარების თვალსაზრისით კი საკმაოდ ხელისშემშლელი პირობაა.

საინფორმაციო სააგენტო „პრაიმ ნიუსი“: 14 ივლისს სამშვიდობო ძალები სამხრეთ ოსეთში აღნიშნავენ ათი წლის იუბილეს. მიგაჩნიათ თუ არა, რომ სამშვიდობოები სამხრეთ ოსეთში ქმნიან სტაბილურობას და პოლიტიკური პროცესის წინსვლის გარანტიას, თუ უკვე დადგა სამშვიდობო ქვედანაყოფების სამართალდაცვის ორგანოებით შეცვლის საკითხის განხილვის დრო?

- ჩვენ წინათ უკვე განვიხილეთ ეს საკითხები და რუსეთის ხელმძღვანელობასაც მიაჩნდა, რომ შესაძლოა, დადგა ის დრო,როცა მშვიდობისმყოფელებმა სამხრეთ ოსეთი უნდა დატოვონ ეს ტერიტორია. თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ამჟამად შექმნილი ვითარება რთულია, ვფიქრობ, ნაადრევია ამაზე ლაპარაკი.

რუსეთის ტელეკომპანია „ტვ-6“: დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის ქვეყნებს შორის საქართველო ის ერთადერთი ქვეყანა აღმოჩნდა, რომელსაც არ გამოუყვია სახსრები და არ მონაწილეობს ბრესტის ციხე-სიმაგრის აღდგენაში. როგორც ცნობილია, ორმოციან წლებში ამ ციხე-სიმაგრის დაცვის დროს დაიღუპა თქვენი უფროსი ძმა...

- ამის თაობაზე გამოქვეყნდა ბელორუსიის მთავრობის მიმართვა ყველა ქვეყანაში. ზოგიერთმა ქვეყანამ მართლაც გადარიცხა გარკვეული თანხები. ჩვენი რთული ფინანსური მდგომარეობის გათვალისწინებით, ჯერ-ჯერობით არ გვაქვს ამისი შესაძლებლობა, მაგრამ ახალი ბიუჯეტის შედგენისას, შევეცდებით გამოვყოთ თანხა.

სახელმწიფო საინფორმაციო საშუალება „საქინფორმი“: ბატონო პრეზიდენტო, გასულ კვირას ევროპის საბჭოში რუსეთის ელჩმა ალექსანდრე ორლოვმა განაცხადა, რომ აფხაზეთში მცხოვრებნი, უპირველეს ყოვლისა, არიან საბჭოელები, შემდეგ - აფხაზები და, ბოლოს, თუკი ამის სურვილი თავად ექნებათ, საქართველოს მოქალაქეები. როგორ შეაფასებთ ელჩის ამ პოზიციას, ხომ არ არის ეს რუსეთის უმაღლესი ხელისუფლების პოზიცია?

- ამ განცხადებას ძალიან უარყოფითად ვაფასებ. ეს გან ნცხადება ნიშნავს სუვერენული სახელმწიფოს საშინაო საქმეებში პირდაპირ და უხეშ ჩარევას. მგონი ეს ან შემთხვევით ნასროლი ფრაზაა, ან დაუდევრობა, ან უპასუხისმგებლობა იმ პიროვნების მხრიდან, ვინც განაცხადა ეს მოსაზრება კატეგორიულად ვეწინააღმდეგები ყოველივე იმას, რასაც რუსეთის პრეზიდენტი ლაპარაკობს. მიმაჩნია, რომ ამგვარი განცხადებისათვის რუსეთი ნორმალური ქვეყანაა, ჩვენი კეთილი მეზობელი და ამას არ გააკეთებს.

საინფორმაციო სააგენტო „ინტერ-ფაქსი“: გასულ კვირას გამოქვეყნდა ოფიციალური ცნობა იმის თაობაზე, რომ რუსეთმა საქართველოს გადმოსცა დიდი რაოდენობის იარაღი 1992-95 წლების პერიოდში, კერძოდ, 350 ტანკი, 400 საარტილერიო ერთეული, 250 საბრძოლო მასალა, 47 ათასი ავტომატი და ამით რუსეთმა შეასრულა საბჭოთა კავშირის შეიარაღების იმ წილის თაობაზე ნაკისრი ვალდებულება, რომელიც საქართველოში უნდა დარჩენილიყო. როგორ ფიქრობთ, ასეთი განცხადების შემდეგ მოიხსნება საკითხი დღის წესრიგიდან?

- არ მოიხსნება. ჩვენ უნდა დავადგინოთ, თუ რა რაოდენობის იარაღი იყო საქართველოში საბჭოთა კავშირის დროს და მის დაშლამდე, რამდენი გაიტანა აქედან რუსეთმა და რამდენი დარჩა. შემდეგ კი ყოველივე ამის გათვალისწინებით შეიძლება გამოვიტანოთ შესაბამისი დასკვნები, თუ ვინ არის მართალი და ვინ არა.

გაზეთი „თუთარჩელა“: ბატონო პრეზიდენტო, ამასწინანდელ ბრიფინგზე მოგახსენეთ, რომ სამეგრელოში შედის იარაღი და ამ პროცესს პარტიზანი დათო შენგელია ხელმძღვანელობს. გამართლდა ეს სიტყვები და ნატახტართან მოხდა ინციდენტი, კერძოდ, დააკავეს „სუპერ-იარაღები“ და დათო შენგელიამ გულწრფელად აღიარა, რომ ეს მისი იყო. მიმაჩნია, რომ იგი არ ტყუის. სამწუხაროა, რომ ეს პარტიზან დათო შენგელიას იარაღი კი არ არის, ეს არის კონტრაბანდისტ დათო შენგელიას იარაღი. ცნობილია, რომ ეს იარაღი ინახება სამეგრელოს რაიონში, სოფელ თორსაში, აფხაზეთის სპეციალური დანიშნულების რაზმის - „სატურნის“ ტერიტორიაზე. მოსახლეობისათვის გაუგებარია ამ რაზმის დანიშნულება, იმის გათვალისწინებით, რომ მათი ერთი ნაწილი ყაჩაღობს და თავს ესხმის ხალხს. პრეზიდენტი აცხადებს, რომ არ აპირებს აფხაზებთან იარაღით ლაპარაკს, მაშ რისთვის აქვს დათო შენგელიას იარაღი და რატომ არის იგი ასე თამამი? სამეგრელოში გავრცელებულია აზრი: შენგელიას სითამამე გამოწვეულია იმით, რომ მას ლობირებენ სამთავრობო დაცვის მაღალჩინოსნები. თქვენი კომენტარი.

- მცირერიცხოვანი ქვედანაყოფი „სატურნი“ მართლაც არს სებობს. ძირითადად იქ ადგილობრივი მოსახლეობის წარმომადგენლები არიან. არ მაქვს მონაცემები მათს არასწორ მოქმედებაზე. რა თქმა უნდა, თქვენ ინფორმაციას ვიღებ ცნობად და კატეგორიულ დავალებას მიიღებს უშიშროების სამინისტრო და ეს ქვედანაყოფი შემოწმდება. თუ ამ ინფორმაციის რაიმე ნაწილის სისწორე დადასტურდება, ბუნებრივია, სათანადო ღონისძიებანი განხორციელდება.

რაც შეეხება დათო შენგელიას მონაწილეობას იარაღის ფაქტთან დაკავშირებით, არ მაქვს არავითარი საფუძველი, არც გამომძიებელი ვარ და არც ოპერატიული მუშაკი. გამოძიება მიმდინარეობს და შედეგს უნდა დაველოდოთ. რა თქმა უნდა, ეს არ არის ჩვეულებრივი იარაღი და არც ჩვეულებრივი მიზნისათვის იყო გათვალისწინებული. ამას სერიოზული გამოძიება სჭირდება.

„უნდა ვესწრაფოთ, რომ დემოკრატიულ ღირებულებათა შენარჩუნებისა და განვითარების პირობებში, ყოველ მიზეზგარეშე მივაღწიოთ ეროვნულ ერთიანობას, სახელმწიფოებრივი ინტერესების დასაცავად ბრძოლა უმთავრეს ამოცანად გავიხადოთ“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 9 ივლისი. - №165 (4224). - 1, 3 გვ.

ჩემო ტარიელ,

დაბადების დღეს გილოცავ ბრწყინვალე ქართველ პოეტსა და მეტად საინტერესო პიროვნებას, რომლის შემოქმედებაშიც განუმეორებლად არის შერწყმული დიდი სიბრძნე და ბავშვური სიწრფელე.

მე ყოველთვის მხიბლავდა შენი პოეტური მოულოდნელობანი, ქართულ სიტყვასთან შენი არტისტული დამოკიდებულება, თითქოს ორდინარულ ნივთებსა და მოვლენებში განსაკუთრებულისა და მომხიბლავის დანახვის შენეული უნარი.

ვფიქრობ, ასეთი შემოქმედი არასოდეს ბერდება და სწორედ ამიტომ მიჭირს შენს სამოცდაათ წელთან შენი დაკავშირება, არადა, ალბათ, როგორც თავად იტყვი, ფაქტი სახეზეა.

გილოცავ, შენს დიდ ოჯახს ვულოცავ, შენს განებივრებულ მკითხველს ვულოცავ, რომელსაც მუდამ აკვირვებ შენი პოეტური სიურპრიზებით, შენი წერილებით, შენი მართლაც დიდი ცოდნითა და მოვლენათა სიღრმეების წვდომის შესაშური უნარით.

გილოცავ და ჩვენს პირველ შეხვედრასაც ვიხსენებ ორმოცდაათიანი წლების ბოლოს, როდესაც ჟურნალ „ცისკრის“ ახალდანიშნულმა ლიტმუშაკმა მცხეთაში პატარა სუფრა გაშალე, რაკიღა „ცისკარი“ კომკავშირის ცეკას ეკუთვნოდა. მეც იქ გახლდით, როგორც ცეკას პირველი მდივანი.

იმ დროიდან მოვდივართ ერთად და მეამაყება, რომ შენც და „სამოციანელთა“ დიდ თაობასაც, ქართველი მწერლობის კლასიკოსებს, მუდამ გვერდით გედექით.

სამაგალითოდ ერთგული იყავი და ხარ შენი პოეტური მოწოდების, შენი ქვეყნის, შენი ოჯახის.

სწორედ ამიტომ - გვჭირდები და გვიყვარხარ.

ნანულიმ უკვე მოგილოცა თავის გაზეთში, მაგრამ არ კარგავს შემთხვევას და ახლაც გილოცავს.

შენი ედუარდ შევარდნაძე.

ტარიელ ჭანტურიას - დაბადების დღეზე // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 12 ივლისი. - №168 (4227). - 1 გვ.

მივესალმები ჩვენი ქვეყნის კულტურული ცხოვრების უმნიშვნელოვანეს მოვლენას, როგორიცაა საერთაშორისო ფესტივალის დაფუძნება - კიდევ ერთი ტრადიციის აღორძინება. მიხარია, რომ ასეთი ფესტივალის მასპინძელი საქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი კურორტი ბორჯომი გახდა. იმედი მაქვს, რომ ეს ფესტივალი, რომელიც ამჯერად გერმანიაში დაარსებულ დიტცენბახის ფესტივალთანაა დამეგობრებული, ტრადიციული და პერიოდული გახდება და უდიდეს სიამოვნებას მიანიჭებს ქართველ და უცხოელ მუსიკოსებსა და მუსიკის მოყვარულთ.

ვიმედოვნებ, რომ სამომავლოდ ევროპის ანალოგიური ფესტივალები ბორჯომის ფესტივალის მეგობრები და სტუმრები გახდებიან. ასეთი საერთაშორისო პროექტები, დარწმუნებული ვარ, დიდად შეუწყობს ხელს თანამედროვე ქართული ხელოვნების პოპულარიზაციას საზღვარგარეთ და მის მიღწევებს მსოფლიოს გააცნობს. ქალბატონი ლიანა ისაკაძის საქვეყნოდ აღიარებული ხელოვნება, საქართველოს სახელმწიფო კამერული ორკესტრისა და ქართველი მუსიკოსების ოსტატობა, ჩვენი სტუმრების მაღალი ხელოვნება იმის საწინდარი იქნება, რომ ბორჯომის ფესტივალი მსოფლიოში ერთ-ერთი სახელგანთ თქმული ფესტივალი გახდება.

მინდა დიდი შემოქმედებითი წარმატება ვუსურვო ფესტივალის ყველა მონაწილეს, დარწმუნებული ვარ, თქვენს ერთგულ მსმენელებს იმ სასწაულის თანამონაწილედ გახდით, რასაც დიდი მუსიკა ჰქვია.

ბორჯომის საერთაშორისო ფესტივალის - „ხელოვნების ზეიმი“ - მონაწილეებს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 13 ივლისი. - №169 (4228). - 1 გვ.

ჩემო გოგი,

წელიც არ გასულა შენი ბიჭის ტრაგიკული დაღუპვიდან და, მართალია, სამოცი წლის გახდი, ვერც გილოცავ დაბადების დღეს. ღმერთმა ნათელში ამყოფოს შენი შესანიშნავი შვილი და ღმერთმა გადაგატანინოს ეს ტკივილი.

შენ ქართულ ეკრანზე თუ სცენაზე გამოჩენისთანავე შთამბეჭდავად შემოხაზე შენი აქტიორული სახელმწიფოს საზღვრები და შენი პრინციპული პოზიციით, როგორც მოქალაქე და როგორც ხელოვანი, მუდამ იდექი ხალხთან, აკეთებდი იმ დიდ საქმეს, რასაც ქართული თეატრისა და კინოს, ქართული პოეზიის მსახურება ჰქვია.

დიდი მადლობა ამისათვის ჩემგან და ჩვენი ხალხისაგან. მინდა იცოდე, დღესაც შენთან ვარ, ამ ტკივილიან დღეს, რომელსაც შენი დაბადების სამოცი წელი ჰქვია.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

გოგი ხარაბაძეს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 13 ივლისი. - №169 (4228). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
სიტყვა თავდაცვის ეროვნული აკადემიის მეექვსე
გამოშვების საზეიმო ცერემონიაზე 2002 წლის 13 ივლისს

ბატონო გენერლებო, ოფიცრებო, კურსანტებო და ჯარისკაცებო!
ქალბატონებო და ბატონებო! პატივცემულო საზოგადოებავ!

ამაღელვებელია ყველაფერი ის, რაც დღეს რესპუბლიკის მოედანზე ხდება და რომელსაც სრულიად საქართველო ადევნებს თვალყურს, უსმენს და უყურებს.

მივესალმები და მხარს ვუჭერ საქართველოს უმაღლესი სამხედრო სკოლის ყოველწლიური გამოშვების საზეიმო ტრადიციას.

ეს ჭეშმარიტი ზეიმია არა მარტო ახალგაზრდა ოფიცრებისათვის, მათი ოჯახის წევრთათვის, არამედ სრულიად საქართველოსა და ყველა მოქალაქისათვის.

არმია სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის ერთ-ერთი პირობათაგანი გახლავთ.

ამ თვალსაზრისით საქართველოს რთული, მაგრამ საპატიო ამოცანები აქვს გადასაჭრელი. რთული იმიტომ, რომ ჩვენ თითქმის არაფრისგან დავიწყეთ ეროვნული არმიის მშენებლობა და ერთდროულად უნდა განვახორციელოთ მისი რეფორმირებაც - ახალი პრინციპებისა და დროის მოთხოვნათა შესაბამისად.

თითოეული თქვენგანი ამ ისტორიული მისიის თანამონაწილე იქნება, ღრმად ვარ დარწმუნებული უფრო მეტიც, თქვენ უნდა იყოთ მისი უშუალო და აქტიური განმახორციელებელიც, ამიტომ, უკვე დღეიდან მოგიწევთ აკადემიაში შეძენილი ცოდნის პრაქტიკული გამოყენება.

ამთავითვე კარგად უნდა იცოდეთ ისიც, რა კონკრეტული მიზნებისა და პრობლემების წინაშე ვდგავართ. ჩვენ უნდა უზრუნველვყოთ დემოკრატიული, დამოუკიდებელი და თავისუფალი ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობა. უახლოეს პეროდში ეს გულისხმობს სამხედრო ძალებში ძირეული რეფორმების განხორციელებას, რომლის ერთ-ერთი მიმართულება სწორედ კადრების პროფესიული აღზრდაა.

დემოკრატიული და საკაცობრიო იდეალებისადმი ერთგულება მოწინავე ქვეყნების მრავალმხრივი დახმარების საფუძველი გახდა.

საქართველოს მრავალი წარმომადგენელი იძენს სამხედრო განათლებას ამერიკის შეერთებულ შტატებში, გერმანიაში, თურქეთში, უკრაინაში, დიდ ბრიტანეთში, რუსეთსა და საბერძნეთში.

ორმხრივი სამხედრო თანამშრომლობა ვითარდება მრავალ ქვეყანასთან და, როგორც საქართველოს პრეზიდენტმა და უმაღლესმა მთავარსარდალმა, მინდა უდიდესი მადლობა გადავუხადო ამერიკის შეერთებულ შტატებს, გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკას, თურქეთის რესპუბლიკას, უკრაინას, რუსეთს, სხვა მრავალ მეგობარ სახელმწიფოს გულისხმიერებისათვის, - სამხედრო აღმშენებლობის საქმეში გაწეული მრავალმხრივი და ქმედითი დახმარებისათვის.

მეგობარი ქვეყნების თანადგომა და დახმარება გამოიხატა, აგრეთვე, საქართველოს ჩაბმით საერთაშორისო სამხედრო თანამშრომლობაში, რასაც, თავის მხრივ, განუზომელი მნიშვნელობა ჰქონდა ჩვენი შეიარაღებული ძალების რეფორმირების პირობათა მოსამზადებლად.

ასევე უნდა აღვნიშნო ისტორიული მნიშვნელობა წვრთნისა და აღჭურვის იმ პროგრამისა, რომელსაც ჩვენი ამერიკელი მეგობრების დახმარებით ვახორციელებთ.

1994 წლიდან ჩვენი ქვეყანა „პარტნიორობა მშვიდობისათვის“ ნატოს პროგრამის წევრია. 1995 წლიდან საქართველოს შეიარაღებულ ძალებს ამ პროგრამასთან ერთად შემუშავებული აქვს ინდივიდუალური თანამშრომლობის პროგრამაც.

1998 წლიდან მკვეთრად გაიზარდა საქართველოს მონაწილეობა სხვადასხვა ღონისძიებასა და წვრთნაში. ორი წლის განმავლობაში საქართველომ „პარტნიორობა მშვიდობისათვის“ პროგრამით გათვალისწინებულ 242 სამხედრო ღონისძიებაში მიიღო მონაწილეობა, 2002 წელს კი დაგეგმილია 196 ღონისძიება.

1999 წლის სექტემბერში საქართველომ თავისი ქვეითთა ოცეული განათავსა კოსოვოში. ოპერაციის მიმდინარეობის პერიოდში განხორციელდა აღნიშნული ოცეულის ხუთი როტაცია. უახლოეს დროში, ამ მიზნით გათვალისწინებულია ქვეითი ასეულის მომზადება, ხოლო საბოლოოდ, დაგეგმილია ქვეითი ბატალიონის ჩამოყალიბება.

ამ აუდიტორიისათვის საჭიროდ არ მიმაჩნია ჩვენდამი საერთაშორისო გაერთიანების მიერ გაწეული ტექნიკური და ფინანსური დახმარების მნიშვნელობის ფართოდ განმარტება. ეს არაერთხელ მითქვამს და კონკრეტული სტატისტიკური მასალაც თავისთავად მრავლისმეტყველია. აღნიშნული დახმარების შესახებ თუ რაიმე გვეთქმის, მხოლოდ, ალბათ, საშვილიშვილო მადლობა ყველა ჩვენს მეგობარს.

უმთავრესი კი ის გახლავთ, რომ ჩვენ უნდა შევძლოთ ამ დახმარების გამართლება ჩვენივე ძალისხმევით. ორიენტირი უნდა იყოს საქართველოს შეიარაღებული ძალების დასავლურ, ევროატლანტიკურ სტანდარტებთან შესაბამისობა. ამგვარი მიმართულება ჩვენი სახელმწიფოს კონსტიტუციური არსით განისაზღვრება. დემოკრატიის, დამოუკიდებლობისა და საკაცობრიო ღირებულებათა დაცვა და განვითარება ლოგიკური აუცილებლობით უკავშირდება სამხედრო თავდაცვითი სისტემის შესატყვის პრინციპებზე დამკვიდრებას. შემთხვევითი არ არის, რომ პოსტსაბჭოურ სახელმწიფოთა სამხედრო ორიენტაცია, მეტად თუ ნაკლებად, ამავე მიმართულებით განისაზღვრება. ეს დროის მოთხოვნაა და არავითარ შემთხვევაში ქვეყნის გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე ინტერესების მექანიკური ცდა, ან მეზობელ და ტრადიციულად მეგობარ სახელმწიფოთათვის ზურგის შექცევა.

ჩვენი მიზანია რუსეთთან სამხედრო თანამშრომლობის განვითარება, მაგრამ, თანამშრომლობისა, რომელიც დაეფუძნება მეზობელ და სუვერენულ სახელმწიფოთა თანასწორუფლებიანობას, ურთიერთ ინტერესთა პატივისცემასა და უსაფრთხოებას. შეიძლება ითქვას, ამგვარი თანამშრომლობის კლასიკური მაგალითი საქართველო-უკრაინის სამხედრო პოლიტიკური ურთიერთობა.

მცირე სახელმწიფოთა სამხედრო უშიშროების უზრუნველყოფის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საშუალებაა საერთაშორისო სამხედრო პოლიტიკურ ორგანიზაციებში ინტეგრირება. ამიტომ, ახალი ორიენტაციით უნდა განიმსჭვალოს და განისაზღვროს შეიარაღებული ძალების რეფორმის ყველა რგოლი. ამ მიმართულებას უნდა ექვემდებარებოდეს ყოველი სტრუქტურ რული, ორგანიზაციული თუ სხვა სახის ცვლილება. იგივე უნდა იყოს რეფორმის შეფასების კრიტერიუმიც.

საკითხისადმი ასეთი მიდგომა მოითხოვს საქართველოს უშიშროების მიზნებთან შეიარაღებული ძალების რაოდენობრივი, სტრუქტურული, ფუნქციური და ტექნიკური პარამეტრების შესაბამისობაში მოყვანას. ამავე დროს, იგი გულისხმობს შეიარაღებული ძალების დემოკრატიულ საფუძვლებზე მშენებლობასა და მასზე სამოქალაქო კონტროლის უზრუნველყოფას.

21-ე საუკუნე ახალი მსოფლწესრიგის დამკვიდრების რეალურ შესაძლებლობათა ეპოქაა. ეს დებულება განსაკუთრებით აქტუალურია ამერიკის შეერთებული შტატებისა და რუსეთის მიერ 2002 წლის 24 მაისის ხელშეკრულების გაფორმების შემდეგ.

მსოფლიოს მოწყობის ახალი მოდელი ითვალისწინებს მსხვილი, მეტ-ნაკლებად თანაბარძალოვანი რეგიონული სისტემების ისეთ თანაარსებობას, რომელიც ძალთა დაბალანსების პრინციპის ეფექტიანი გამოყენებით დიდწილად შეამცირებს კონფლიქტური კერების წარმოქმნის ალბათობას.

ბუნებრივია, თანაარსებობის ეს მოდელი მნიშვნელოვნად ზრდის კონფლიქტური უსაფრთხოების პოლიტიკურ პირობებს, მაგრამ, იმავდროულად, იზრდება მასში შემავალი ქვეყნების საერთაშორისო პასუხისმგებლობაც.

ნებისმიერ სახელმწიფოს, რომელსაც სურს მსოფლიოს პოლიტიკურ სისტემაში თანასწორუფლებიანი პარტნიორის სტატუსით აღიჭურვოს, უნდა შეეძლოს განახორციელოს საკუთარი ფუნქცია და თავად მოაწესრიგოს საკუთარი პრობლემები. მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლება ჰქონდეს მას მეგობარი სახელმ მწიფოების თანადგომისა და მხარდაჭერის იმედი.

ჩვენთვის, საქართველოსათვის, ყველაზე პრიორიტეტული ამოცანა ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაა. რაც უფრო ძლიერი შეიარაღებული ძალები გვეყოლება, მით უფრო მეტია კონფლიქტის მშვიდობიანი გადაჭრის და საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის პერსპექტივა.

გლობალური პოლიტიკის აღნიშნულ ტენდენციასთან და თანამედროვეობის მოთხოვნებთან შესაბამისობა საქართველომ დღეისათვის მეტ-ნაკლებად შეძლო. „მეტ-ნაკლებად“ იმიტომ, რომ, ერთი მხრივ, საერთაშორისო ურთიერთობათა სისტემაში მოვიპოვეთ საკუთარი გეოეკონომიკური და გეოპოლიტიკური ფუნქცია და, მეორე მხრივ, უსაფრთხოების თვალსაზრისით მრავალი არსებითი პრობლემაა გადასაჭრელი.

ამ ვითარებაში ჩვენს წინაშეა ამოცანა - დავუმტკიცოთ საკუთარ თავსაც და მსოფლიოსაც, რომ ჩვენ არათუ გადავრჩით, არამედ შევიძინეთ სტაბილური, მნიშვნელოვანი გეოეკონომიკური და გეოპოლიტიკური ფუნქციის მქონე სახელმწიფოს სტატუსი.

დარწმუნებული ვარ, ამ მართლაც ისტორიული ამოცანების განხორციელებაში თქვენი თაობა ღირსეულ წვლილს შეიტანს.

მჯერა თქვენი ცოდნა, მხედრული შემართება, უშრეტი ენერგია და სამშობლოს უანგარო სიყვარული იქნება ჩვენი ქვეყნის ძლიერების, ერთიანი და განუყოფელი საქართველოს უმნიშვნელოვანესი ფაქტორი.

ჩვენს შეხვედრას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებს ისიც, რომ დღეს კურსდამთავრებულთა რიგით მეექვსე გამოშვ ვებას ვულოცავთ გზას. მათი სახით სამშობლო 215 ოფიცერს შეიძენს.

უკვე დამკვიდრებული ტრადიციის თანახმად, აკადემიის 2002 წლის გამოშვებას მიენიჭა სახელოვანი ქართველი მეფისა და მხედართმთავრის ერეკლე მეორეს სახელი.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ დღევანდელ ზეიმს.

გილოცავთ და გულწრფელ მადლობას მოვახსენებ აკადემიის ხელმძღვანელობას და პროფესორ-მასწავლებლებს გაწეული შრომისათვის, ხოლო გენერალ ომარ ლეკვეიშვილს, რომელსაც თქვენ დიდ პატივს სცემთ, ვულოცავ უმაღლეს სახელმწიფო ჯილდოს.

მინდა ვისარგებლო შემთხვევით და დღევანდელი დღე მივულოცო თავდაცვის მინისტრს დავით თევზაძეს, საქართველოს სამხედრო ძალებსა და სრულიად საქართველოს.

გისურვებთ მხედრულ წარმატებასა და ცხოვრებისეულ ბედნიერებას.

გისურვებთ სიხარულსა და ჩვენი სათაყვანებელი სამშობლოს აყვავებას, გაძლიერებასა და ბედნიერებას.

„რაც უფრო ძლიერი შეიარაღებული ძალები გვეყოლება, მით უფრო მეტია კონფლიქტის მშვიდობიანი გადაჭრის და საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის პერსპექტივა“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 14 ივლისი. - №170 (4229). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
15 ივლისის რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას საერთაშორისო სავალუტო ფონდის დირექტორთა საბჭომ დადებითად გადაწყვიტა საქართველოსთვის შემდგომი დახმარებისა და თანამშრომლობის საკითხი. თქვენი აზრით, რას ნიშნავს ეს გადაწყვეტილება საქართველოსთვის? გარდა ამისა, თქვენ შეხვდით მსოფლიო ბანკის აღმასრულებელ დირექტორს, გაიმართა მთავრობის სხდომა. როგორ შეაფასებდით ამ მოვლენებს? - ჟურნალისტ ციური ბაჯელიძის თხოვნით ამ თემებზე საუბრით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ.

- საერთაშორისო სავალუტო ფონდის გადაწყვეტილებას ჩვენ განვიხილავთ, როგორც სახელმწიფოებრივი აღმშენებლობის კურსის მხარდაჭერას და საქართველოსადმი ჩვენი მეგობრების თანადგომის დადასტურებას.

დირექტორთა საბჭომ, ძირითადად, მოიწონა ერთობლივი პროგრამის ფარგლებში მიმდინარე ეკონომიკური რეფორმები, აგრეთვე, მიღწეული პროგრამული მაჩვენებლები და მიიღო გადაწყვეტილება მორიგი ტრანშის გამოყოფის თაობაზე 30 მილიონი დოლარის ოდენობით.

ეს თანხა ქვეყნის სავალუტო რეზერვების შევსებას მოხმარდება, ანუ ამით იქმნება ლარის სტაბილურობის დამატებითი, მძლავრი გარანტია. მაგრამ კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია ის გარემოება, რომ სავალუტო ფონდის დირექტორთა საბჭოს გადაწყვეტილება გზას უხსნის სხვა დონორ ორგანიზაციებს და ქვეყნებს, რათა აქტიურად დაეხმარონ საქართველოს.

სწორედ ამ საკითხზე ვისაუბრეთ მსოფლიო ბანკის აღმასრულებელ დირექტორთან ბატონ პიტერ შტეკთან შეხვედრისას. ვიმსჯელეთ ენერგეტიკულ პრობლემატიკასა და საბიუჯეტო საკითხებზე.

მსოფლიო ბანკი, სხვა ფინანსურ ორგანიზაციებთან ერთად, საქართველოში განახორციელებს სიღარიბის დაძლევის მასშტაბურ პროგრამას. რა თქმა უნდა, ჩვენი აქტიური მოღვაწეობის შესაბამისად.

გარდა ამისა, ბატონმა პიტერ შტეკმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა მსოფლიო ბანკის სურვილი, თბილისში მომხდარი მიწისძვრის შედეგების ლიკვიდაციაში დახმარების თაობაზე.

გაიმართა უაღრესად საინტერესო შეხვედრა გაეროს განვითარების პროგრამის ხელმძღვანელთან ბატონ კალგან მიზესთან. აქაც ეკონომიკის ფართომასშტაბიანი თანამშრომლობისა და, აგრეთვე, მიწისძვრით დაზარალებული ოჯახებისათვის დახმარების პრობლემა განვიხილეთ.

რაც შეეხება მთავრობის სხდომას, მოვისმინეთ კახეთის რეგიონში პრეზიდენტის რწმუნებულის ბატონ ბიძინა სონღულაშვილის ინფორმაცია მიმდინარე წლის 28-29 ივნისს ამ მხარეში სტიქიური მოვლენების შესახებ.

ჭარბმა ნალექებმა დიდი მატერიალური ზარალი მიაყენა კახეთს, ათასობით ჰექტარზე განადგურდა საშემოდგომო და საგაზაფხულო ნათესები, მრავალწლიანი ნარგავები.

განსაკუთრებით დაზარალდა სიღნაღის რაიონი, ასევე თელავის, გურჯაანისა, და, ნაწილობრივ, ახმეტის რაიონი.

უკვე შეიქმნა რაიონული შტაბები, ხოლო ადგილობრივი თვითმმართველობისა და მმართველობის ორგანოები აქტიურად ახორციელებენ საჭირო ღონისძიებებს სტიქიის შედეგების სალიკვიდაციოდ. ყველაფერ ამას ხელმძღვანელობს ქვეყნის პრეზიდენტის რწმუნებული ბიძინა სონღულაშვილი, და მე კიდევ ერთხელ ვადასტურებ იმას, რომ რწმუნებულის ინსტიტუტი აუცილებელია. განსაკუთრებით ასეთი ექსტრემალური სიტუაციის დროს რაიონებისა და ქალაქების ხელმძღვანელთა საქმიანობის ორგანოებისა და კოორდინაციისათვის ცენტრალური ხელისუფლებაც, აქ, რასაკვირველია, მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს.

გარდა ამისა, მთავრობის სხდომაზე მოვისმინეთ ინფორმაცია საბიუჯეტო პროცესების მიმდინარეობის შესახებ.

მნიშვნელოვანი სტრუქტურული და ორგანიზაციული რეფორმები განხორციელდა ფინანსთა სამინისტროში კონტროლის პალატის მოხსენებაში მითითებულ დარღვევათა და ნაკლოვანებათა აღმოსაფხვრელად.

საერთოდ, უნდა მოგახსენოთ, რომ გაერთიანებული სამინისტროს ბოლოდროინდელი მუშაობა, კერძოდ, მინისტრის საქმიანობა ძალზე შთამბეჭდავია და მას უაღრესად დადებითად ვაფასებ.

ვგულისხმობ იმ ტენდენციებს, რომლებიც უკვე გამოიკვეთა. ბატონმა მირიან გოგიაშვილმა ზოგიერთი საკმაოდ რთული სისტემური და ინსტიტუციური პრობლემის გადაწყვეტას ჯერჯერობით წარმატებით გაართვა თავი, რაც უეჭველად აისახება საგადასახადო შემოსავლებზე წლის მეორე ნახევარში.

თუმცა, მთავრობის სხდომაზე იყო ერთი, საკმაოდ გულსატკენი ეპიზოდი, მაგრამ იმედი მაქვს, კოლეგებს შორის თანამშრომლობა მხოლოდ ურთიერთპატივისცემისა და ტაქტის საფუძველზე წარიმართება. ჩემი დამოკიდებულება ამ მოვლენის მიმართ, მე უკვე გამოვხატე. ვფიქრობ, შემდეგში მსგავსი ფაქტები აღარ განმეორდება.

- გასულ კვირას რამდენიმე პოლიტიკურმა პარტიამ გამოაქვეყნა ერთობლივი განცხადება, რომლითაც ისინი საზოგ გადოებას აფრთხილებენ მოსალოდნელი დესტაბილიზაციის საშიშროებაზე. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ გაფრთხილებისა და გაერთიანების მიმართ?

- ერთმნიშვნელოვნად მივესალმები პოლიტიკურ პარტიათა გაერთიანებას ისეთი კეთილშობილი მიზნით, როგორიცაა ქვეყანაში სტაბილურობისა და ნორმალური პოლიტიკური ატმოსფეროს შენარჩუნება.

უდავოდ დადებითი მოვლენაა, რომ პოლიტიკური მოღვაწეები სრულად აცნობიერებენ, რა შეიძლება მოჰყვეს დესტაბილიზაციას.

პატიმართა შეწყალების თაობაზე კი (რამაც, როგორც აცხადებენ, ეს აშკარად განაპირობა) კვლავაც ვადასტურებ ჩემს მტკიცე პოზიციას: ადამიანები, რომლებმაც უმძიმესი დანაშაული ჩაიდინეს სამოქალაქო ომისა და საზარელი ანარქიის პირობებში, უდავოდ იმსახურებენ გულმოწყალებას, ვინაიდან, იმ საშინელი ქაოსისა და შესაბამისი პირობების ჩამოყალიბება უფრო საზოგადოების და პოლიტიკოსთა პასუხისმგებლობის საგანიცაა, და არა მარტო გზასაცდენილი ახალგაზრდებისა, ვისაც უზენაესი სამსჯავრო მაინც არ ასცდებათ.

ამდენად, როგორი მტკივნეულიც უნდა იყოს მათ შორის, პირადად ჩემთვის, ბოლოს და ბოლოს მეც ხომ ორი ტერორისტული აქტის სამიზნე ვიყავი. შერიგებისა და თანხმობის პროცესი აუცილებლად გაგრძელდება.

ეს გახლავთ ჩემი ურყევი პოზიცია, რომელსაც ვერავინ და ვერაფერი შემაცვლევინებს.

იგი ჯერ კიდევ 1992 წელს გამოიხატა. მე მახსოვს მაშინდელი ჩემი შეხვედრა რესპუბლიკის მოედანზე, სადაც ათიათასობით ადამიანი შეიკრიბა და სწორედ იქ გამოცხადდა მანიფესტი შერიგების შესახებ. მას შემდეგ, ყველაფრის მიუხედავად, ათასობით მჯავრდებული შევიწყალე და უმრავლეს შემთხვევაში მართალი აღმოვჩნდით.

რა თქმა უნდა, ვიმეორებ, ეს მტკივნეული პროცესია და სწორედ ამიტომ მიანიჭა კონსტიტუციამ პრეზიდენტს უეჭველი პრეროგატივა, რათა მას ჰქონდეს საშუალება, იმოქმედოს უზენაესი სახელმწიფოებრივი იტერესებიდან გამომდინარე, რაც უეჭველად გულისხმობს სამოქალაქო ომის ჭრილობათა საბოლოოდ მოშუშებას.

- გასულ კვირას, როგორც ჩანს, კიდევ ერთ ტრადიციას ჩაეყარა საფუძველი: ამიერიდან, სამხედრო აკადემიის კურსდამთავრებულები თბილისში რესპუბლიკის მოედანზე გამართავენ გამოსაშვებ აღლუმს უმაღლესი მხედართმთავრის (პრეზიდენტის) თანდასწრებით. შეიძლება თუ არა, ვივარაუდოთ, რომ ეს მართლაც ერთგვარ ტრადიციად იქცევა საქართველოს შეიარაღებული ძალებისათვის?

- ქართული სახელმწიფოს აღმშენებლობისა და განმტკიცების უპირველესი ნიშანია ათასობით ოფიცერი, რომელთა მომზადება უკვე დამოუკიდებელი საქართველოს პირობებში მოესწრო.

ოფიცერთა კორპუსი ნებისმიერი არმიის საფუძველია, უფრო მეტიც: ოფიცრები ერის ელიტას, მის ოქროს ფონდს წარმოადგენენ.

რესპუბლიკის მოედანზე გამოსვლისას მე ვთქვი და კვლავ ვადასტურებ: რაც უფრო ძლიერი, კარგად გაწვრთნილი, პროფესიულად მომზადებული და ბრძოლისუნარიანი იქნება საქართველოს არმია, მით უფრო მეტი შესაძლებლობა არსებობს აფხაზეთის პრობლემის მშვიდობიანი გადაწყვეტისათვის.

სწორედ ეს გახლდათ ამ ღონისძიების დედააზრი.

კიდევ ერთხელ დავულოცავ გზას ამ შესანიშნავ ახალგაზრდებს მხედრულ ასპარეზზე და აქვე გეტყვით, რომ თავდაცვის მინისტრთან ერთად მივიღე გადაწყვეტილება, მომავალი წლიდან აღვადგინოთ სამხედრო აღლუმების რეგულარულად გამართვის ტრადიციაც, ვფიქრობ, ბიუჯეტი მოგვცემს ამის საშუალებას.

სამხედრო აღლუმი მხოლოდ სიმბოლური ღონისძიება როდია - იგი ადასტურებს სახელმწიფოს ცხოველმყოფელობას და გვაძლევს საშუალებას, თვალნათლივ ვიხილოთ, რა გაკეთდა ბოლო წლების განმავლობაში საქართველოს შეიარაღებულ ძალთა სამხედრო აღჭურვის და გაწვრთნილობის დონის ასამაღლებლად. გაკეთებული კი არც ისე მცირეა.

- უშიშროების საბჭომ საგანგებოდ იმსჯელა ქვეყანაში არსებული კრიმინოგენური ვითარების შესახებ. როგორია თქვენი შეფასება?

- ეროვნული უშიშროების საბჭოს სხდომა, რომელიც ამ საკითხებს მიეძღვნა, საკმაოდ მწვავე და საგნობრივი იყო.

ჩვენ შევიმუშავეთ გადაუდებელ ღონისძიებათა გეგმა კონკრეტულ ღონისძიებათა გადასაწყვეტად.

ამავე დროს, სამართალდაცვის ყველა სტრუქტურამ მიიღო შესაბამისი დავალება გახმაურებულ დანაშაულთა უმოკლეს ვადებში გახსნისა და, ამ თვალსაზრისით, საზოგადოების სავსებით ბუნებრივი მოთხოვნის აღსრულების თაობაზე.

- ძალიან დიდი გამოხმაურება მოჰყვა „თავისუფლების ინსტიტუტის“ დარბევას, გავრცელდა აგრეთვე ინფორმაცია, რომ უცნობი პირები ემუქრებიან საქართველოს პარლამენტის წევრს ბატონ გურამ შარაძეს. როგორია თქვენი შეხედულება ამ მოვლენათა თაობაზე?

- საგანგებო განცხადებით მე უკვე დავგმე „თავისუფლების ინსტიტუტის“ დარბევა და რამდენიმე ახალგაზრდის უმოწყალოდ ცემის აღმაშფოთებელი ფაქტი. ეს მით უფრო შეუთავსებელია საქართველოს რეალობასთან, რომ ჩვენ ქვეყანაში (უცხოელი ექსპერტების აღიარებით) არასამთავრობო ორგანიზაციათა (მთლიანად სამოქალაქო სექტორის) შექმნისა და გან ნვითარების საუკეთესო პირობები არსებობს მთელს პოსტსაბჭოთა სივრცეში.

მაგრამ აქ, როგორც ირკვევა, კიდევ უფრო მძიმე და შემაშფოთებელ პრობლემასთან გვაქვს საქმე: სამწუხაროდ, მიუხედავად იმისა, რომ დავაფუძნეთ მრავალი დემოკრატიული სტრუქტურა და სახელმწიფოებრივი ინსტიტუტი, ჯერჯერობით საზოგადოებრივი კულტურის ამჟამინდელი დონე, როგორც ჩანს, ყოველთვის არ არის საკმარისი ნორმალური, ღირსეული, თანასწორუფლებიანი, ურთიერთპატივისცემაზე აგებული დიალოგის გასამართად სხვადასხვა მრწამსისაა და მსოფლმხედველობის ადამიანებს შორის.

მართლაც, ამგვარი დიალოგი ჯერ კიდევ ვერ ხერხდება. შესაბამისად, მეტი გასაქანი აქვს სიძულვილსა და საკუთარი აზრის თუ განწყობის სხვისთვის ძალით თავს მოხვევის სრულიად უნაყოფო მცდელობებს.

სწორედ ამ პრობლემის გამოვლინება გახდა „თავისუფლების ინსტიტუტის“ შემაძრწუნებელი დარბევა, ისევე, როგორც ყოვლად აღმაშფოთებელი მუქარა საქართველოს პარლამენტის წევრის ბატონ გურამ შარაძის მიმართ.

ასეთი რამ კატეგორიულად დაუშვებელია ცივილიზებულ საზოგადოებაში. ბოლოს და ბოლოს ბატონ გურამს, ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ძალიან დიდი დამსახურება აქვს ქართული ისტორიული მეცნიერების განვითარების, მათ შორის, დიდი ილიას მემკვიდრეობის შესწავლისა და პოპულარიზაციის თვალსაზრისით.

მე უკვე დავავალე შესაბამის სამსახურებს: ორივე დანაშაული უმოკლეს ვადაში უნდა იყოს გამოძიებული, დამნაშავეები კი კანონის შესაბამისად დაისაჯონ.

ამასთანავე, კვლავ მოვუწოდებ სხვადასხვა მრწამსისა და შეხედულების ადამიანებს: გადალახონ წყენა და გამართონ დიალოგი. სხვაგვარად ჩვენ ნორმალურ საზოგადოებას ვერ ავაშენებთ, ვინაიდან ასეთი საზოგადოება მხოლოდ განსხვავებული აზრის პატივისცემას შეიძლება დაეფუძნოს.

დიალოგი ამ თვალსაზრისით უებარი წამალია.

- მიმდინარე კვირას დაგეგმილია თქვენი ვიზიტი უკრაინაში, კერძოდ, იალტაში, სადაც სუუამის ქვეყნების პრეზიდენტთა სამიტი გაიმართება. რა მნიშვნელობას ანიჭებთ ამ ღონისძიებას დღევანდელ პირობებში?

- ამთავითვე უნდა მოგახსენოთ (დიდი ამერიკელი მწერლის პერიფრაზით), რომ „ხმები სუუამის გარდაცვალების შესახებ“, არა თუ ოდნავ, არამედ გადაჭარბებული აღმოჩნდა.

სახელმწიფოთა შორის ინტერესთა თანხვედრა ობიექტური რეალობაა და მას ასე ადვილად ვერავინ „გააუქმებს“.

ხუთი წლის წინათ სუუამის შექმნა განაპირობა სწორედ ინტერესთა თანხვედრამ (ძალზე მნიშვნელოვან საკითხებზე) საქართველოს, მოლდოვას, უკრაინას, აზერბაიჯანს შორის.

შემდგომ ამ გაერთიანებას უზბეკეთიც შეუერთდა.

სუუამს ჩვენ განვიხილავთ, როგორც სახელმწიფოებს შორის უმაღლეს დონეზე კონსულტაციათა მუდმივმოქმედ მექანიზმს.

ამ ფორმატში შეხვედრები და კონსულტაციები კვლავაც გაგრძელდება სხვადასხვა დონეზე აქტუალურ ეკონომიკურ და პოლიტიკურ საკითხთა განსახილველად.

განსაკუთრებით მივესალმები უკრაინის პრეზიდენტის ბატონ ლეონიდ კუჩმას კონსტრუქციულ პოზიციას და იმ ყურადღებას, რასაც ეს ქვეყანა (უკრაინა) ამჟღავნებს სუუამის სახელმწიფოთა მიმართ.

ვფიქრობ, ამგვარი საკონსულტაციო მექნიზმი საკმაოდ სასარგებლო (ანუ სიცოცხლის - უნარიანია) და იგი მომავალშიც იარსებებს.

რაც შეეხება უზბეკეთს, მართალია, ამ ქვეყნის წარმომადგენლებმა გააკეთეს განცხადება სუამიდან გამოსვლის შესახებ, მაგრამ მოგვიანებით უზბეკეთის პრეზიდენტის დავალებით მე მივიღე ინფორმაცია, რომ ეს არ არის საბოლოო გადაწყვეტილება და უზბეკეთი სუუამიდან არ გასულა, თუმცა ამ სხდომაში, რამდენადაც ვიცი, მონაწილეობას არ მიიღებს.

- გასულ კვირას ბერლინში გაიმართა ევროპაში უშიშროებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის საპარლამენტო ასამბლეის სხდომა. საქართველოს დელეგაციამ ძალიან მწვავედ შეაფასა აფხაზეთში მიმდინარე პროცესები. მათ შორის აფხაზეთში მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეებისათვის რუსეთის მოქალაქეობის მიკუთვნება და პასპორტების გაცემა...

- საქართველოს პარლამენტის დელეგაციამ, მისმა ხელმძღვანელმა ქალბატონმა ნინო ბურჯანაძემ ბერლინში უაღრესად პრინციპული პოზიცია დაიკავეს. საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ ყველაფერი იღონა საიმისოდ, რათა ამ ფორუმზე ჩვენი ქვეყნის ინტერესები ღირსეულად ყოფილიყო დაცული და წარმოდგენილი.

ერთმნიშვნელოვნად ვეთანხმები ყველა შეფასებას. სამწუხაროდ, ზოგიერთმა ოპონენტმა (რუსეთიდან) სცადა საკითხი გადაეტანა კაზუისტიკის სფეროში: თუ რას ნიშნავს ზოგადად ანექსია, არადა, ჩვენ ვსაუბრობდით „ფარულ ანექსიაზე“, რომელიც განსხვავებული მეთოდებითა და ხერხებით ხორციელდება. რასაკვირველია, დემაგოგიური არგუმენტაციის აუცილებელი თანხლებით.

მიუხედავად ამისა, ვიტოვებთ იმედს, რომ ის ძალები, რომლებმაც პროვოკაცია განახორციელეს, ვერ შესძლებენ ჩაშალონ დიალოგი რუსეთისა და საქართველოს პრეზიდენტებს შორის, რომელიც უკვე დაწყებულია და ინტენსიურად მიმდინარეობს.

რუსეთი დიდი ქვეყანაა, ჩვენი ისტორიული მეზობელი და მეგობარია, ერთმორწმუნე სახელმწიფოა, რომელთანაც მრავალსაუკუნოვანი თანამშრომლობა გვაკავშირებს.

რუსეთს, როგორც მძლავრი სახელმწიფოს ფაქტორს ყველამ უნდა გავუწიოთ ანგარიში, გავითვალისწინოთ მისი ინტერესები, მათ შორის, კავკასიაში.

საბედნიეროდ, (ხაზს ვუსვამ, საბედნიეროდ) ამ ფაქტორის გაუქმებას ვერავინ ვერასდროს შეძლებს.

მაგრამ აქვე ისიც მინდა ვთქვა ხსენებულ ძალთა საგულისხმოდ, რომ როგორი პატარაც უნდა იყოს საქართველო, რამდენად რთულ პერიოდსაც უნდა გადიოდეს იგი თავისი სახელმწიფოებრივი განვითარებისა, ვერც მის გაუქმებას შესძლებს ვინმე და ჩვენი ქვეყნის ინტერესები, აგრეთვე ანგარიშგასაწევი ფაქტორი იქნება ყოველთვის.

იმედი მაქვს, ეს ელემენტარულად სამართლიანი დებულება ჩვენს დიდ ჩრდილოელ მეზობელთან დიალოგის საბოლოო წარმატებას განაპირობებს. ეს არ უნდა დაგვავიწყდეს, რუსეთთან ჩვენი მეგობრობა და კეთილმეზობლობა აუცილებლად უნდა ეფუძნებოდეს თანასწორუფლებიან ურთიერთობასა და ერთმანეთის ინტერესთა ანგარიშის გაწევას, ისე, როგორც სხვა მეზობლებთან.

- ქალბატონ ლიანა ისაკაძის ინიციატივით და თქვენი თანადგომით კვლავ განახლდა ტრადიციული მუსიკალური ფესტივალი, რომელიც ბორჯომში იმართება. რას ეტყოდით ამ ფესტივალის ორგანიზატორებსა და მონაწილეებს?

- უპირველეს ყოვლისა, დიდი მადლობა ჩვენს შესანიშნავ მუსიკოსსა და დიდ ხელოვანს ქალბატონ ლიანა ისაკაძეს, რომელიც აქტიურად იღვწის არა მარტო ქართული კულტურის სასახელოდ მთელ მსოფლიოში, არამედ საუკეთესო კულტურულ ტრადიციათა ასაღორძინებლად თვით საქართველოში.

თავის დროზე (თუ უხერხული არ არის ამის თქმა) სწორედ მე გახლდით ბორჯომში კომპოზიტორთა სახლის მშენებლობის ერთ-ერთი ინიციატორი და მშენებლობაც ჩემს დროს დამთავრდა. ყველაფერი ვიღონე (კოლეგებთან ერთად), რათა იგი მუსიკალური კულტურის ჭეშარიტ კერად ქცეულიყო. შემდეგ მოვიდა მძიმე წლები, როგორც იტყვიან „მძიმე დრო“ და მუსიკალური ფესტივალებისათვის აღარავის ეცალა, მაგრამ ბორჯომელთა საამაყოდ უნდა ითქვას, რომ თვით ეს ბრწყინვალე კერა შენარჩუნებული და დაცულია.

ამჟამადაც, ყველა სირთულის მიუხედავად, სახელმწიფო, და მასთან ერთად კერძო ბიზნესი, უპირველეს ყოვლისა, მინდა აღვნიშნო ამ მხრივ მამუკა ხაზარაძის წვლილი, აქტიურად დაეხმარნენ ქალბატონ ლიანა ისაკაძეს ამ შესანიშნავი იდეის გან ნხორციელებაში.

ბორჯომის ფესტივალი კიდევ ერთ კულტურულ ტრადიციად ჩამოყალიბდება, ხოლო კლასიკური მუსიკის ჰანგები ბორჯომიდან მთელ საქართველოს მოეფინება. მე მეამაყება, რომ ეს ფესტივალი ჩემი მფარველობის ნიშნით მიმდინარეობს.

ამასთანავე ეს შესანიშნავი სკოლა იქნება მომავალი თაობისათვის.

- თბილისელები და, ვფიქრობ, საქართველოს ნებისმიერი კუთხის მცხოვრებლები სიხარულით ადევნებენ თვალს წმინდა სამების ტაძრის მშენებლობას. იგი თანდათან სრულქმნილ სახეს იძენს. ტაძრის მშენებლობაზე საუბრისას თქვენ უკვე გამოთქვით აზრი, რომ შესაძლოა, უახლოეს მომავალში სამშობლოში გადმოვასვენოთ ასტრახანს დაკრძალული ქართველი მეფეების - ვახტანგ მეექვსისა და თეიმურაზ მეორის ნეშტი. შეიძლება თუ არა, ეს მოვლენა როგორღაც ერთმანეთს დაუკავშირდეს?

- ბოლო დროს სამების ტაძარი, პირადად ჩემთვისაც, უდიდესი სიხარული და სულიერი შვებაა.

ყოველ დილით, სამუშაო კაბინეტში შესვლისას თვალს შევავლებ ხოლმე დიდი ტაძრის აღნაგობას.

ანუ ეს მშენებლობა ჩემი ცხოვრებისა და სახელმწიფოებრივი მოღვაწეობის ერთ-ერთ უმთავრეს ნიშნად ვაღიარე.

სამების დიდი ტაძარი ქართული მიწის მადლად და სიკეთედ იქცევა.

იგი განასახიერებს და სულიერად შეკრებს ასიათასობით ადამიანს, ვისაც საუკუნეთა განმავლობაში უღვაწია, ვისაც სისხლი დაუღვრია და ლოცვა აღუვლენია სამშობლოს გადარჩენისა და ბედნიერებისათვის. იგი მომავალი თაობების კუთვნილება და სიამაყე გახდება.

ეს ტაძარი, ამასთანავე, ჩვენი დედა ეკლესიისადმი ერთგულების და შვილობრივი მადლიერების ძღვენიცაა.

იგი ადასტურებს ქართული სახელმწიფოსა და ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის განუყოფელ მარადიულ ერთობას.

სწორედ ამ ურღვევმა ერთობამ გადაარჩინა საქართველო!

უდიდესია უწმინდესისა და უნეტარესის ილია მეორის როლი ტაძრის აშენებაში, ადგილის შერჩევაც მისი წინადადებით გადაწყდა და, ვფიქრობ, ეს გენიალური წინადადება იყო.

კიდევ რამდენიმე წელია საჭირო გრანდიოზული სამუშაოს დასასრულებლად, მაგრამ უკვე შემოდგომით, სამების ტაძარსა და მის ცხრა ეკლესიათაგან რამდენიმეში შესაძლებელი იქნება ღვთისმსახურება.

ამ ტაძრის დიდ ეროვნულ და საღვთო მნიშვნელობას ისიც განაპირობებს, რომ იგი მთლიანად ქართულია: ქართული ქვითაა აგებული, ქართველი მშენებლები (აქ ეთნიკურ წარმომავლობას არ ვგულისხმობ, რა თქმა უნდა) და ინჟინრები აგებენ უმდიდრესი, ძირძველი ეროვნული ხუროთმოძღვრული ტრადიციის გათვალისწინებით.

მასში აისახება საქართველოს მარადიული ტაძრების ღვთიური სილამაზე: ალავერდის, ნიკორწმინდისა თუ სვეტიცხოვლის, თვით ბაგრატის დიდი ტაძრისაც, რომლის ათას წლისთავს მალე ვიზეიმებთ.

გლობალიზაციის მკაცრ ეპოქაში, სამების დიდი ტაძარი იქცევა იმ წმინდა კელაპტრად, რომელიც პლანეტის ნებისმიერ წერტილში მცხოვრებ ქართველს მუდამ სულს გაუთბობს და სამშობლოსაკენ მოუხმობს.

მიმაჩნია, რომ ათასწლეულის მშენებლობა უნდა აღინიშნოს უდიდესი სახელმწიფოებრივი აქციით, ვგულისხმობ უცხოეთში დავანებულ ქართველ მეფეთა - ვახტანგ მეექვსისა და თეიმურაზ მეორის გადმოსვენებას და მათ დაკრძალვას წმინდა სამების ტაძარში. ამით დასრულდება ისტორიული ეპოქა და აღესრულება დიდი ქართული ტრადიცია, რამაც ესოდენ ხატოვნად გაიჟღერა პოეტის სიტყვებში: „შენს მიწას მიმაბარეო“ - ამ აზრის ერთ-ერთი ავტორი, ინიციატორი გახლავთ საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი, უწმინდესი და უნეტარესი ილია მეორე და მე მოხარული ვარ, რომ ჩვენი აზრები, როგორც სხვა შემთხვევებში, ამჯერადაც დაემთხვა ერთმანეთს.

თანაც ეს დიდი ეროვნული საქმე დღეს არ წამოწყებულა.

ჯერ კიდევ 20-30 წლის წინათ, ჩემი ინიციატივით დაიწყო მზადება, შესაბამისი მასალების მოძიება და კვლევა.

აქ განსაკუთრებით უნდა აღვნიშნო შესანიშნავი ქართველი მეცნიერის პროფესორ გივი ღამბაშიძის თავდადებული, მოუღალავი შრომა, ისევე, როგორც სულმნათი გოგლა ლეონიძის ღვაწლი.

ამჟამად ეს პროცესი უკვე დასასრულს უახლოვდება, როგორც ჩემთვის ცნობილია, სრულიად რუსეთის პატრიარქმა ალექსი მეორემ საგანგებო წერილით დაუდასტურა სრულიად საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქს თავისი უაღრესად დადებითი დამოკიდებულება ქართველ მეფეთა უკანასკნელი ნების და ვახტანგ მეექვსის დროს ხელდებული კანონის აღსრულების მიმართ.

ასევე დადებითია, როგორც მე მითხრეს, რუსეთის პრეზიდენტის დამოკიდებულებაც.

ამრიგად, ქართველ მეფეთა მშობლიურ მიწაში განსვენება ჩვენი თაობის ისტორიულ ღვაწლად იქცევა.

ამით კიდევ ერთხელ დადასტურდება საქართველოს გმირული წარსულის, თანამედროვეობისა და ქრისტიანული მისიის განუყოფლობა და ისიც, რომ ჩვენ დამოუკიდებელი ქვეყანა ვართ და უდიდეს პატივს ვცემთ ჩვენი დიდი წინაპრების ხსოვნას.

„გლობალიზაციის მკაცრ ეპოქაში, სამების დიდი ტაძარი იქცევა იმ წმინდა კელაპტრად, რომელიც პლანეტის ნებისმიერ წერტილში მცხოვრებ ქართველს მუდამ სულს გაუთბობს და სამშობლოსაკენ მოუხმობს“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 16 ივლისი. - №171 (4230). - 1, 2 გვ.

ძვირფასო მეგობრებო!

ქართველი ხალხის, ჩვენი ქვეყნის ყველა მოქალაქის სახელით გულითადად მოგესალმებით და გამოვხატავ დიდ მადლიერებას ქართველი მეომრების ძეგლის გახსნის ათი წლისთავისადმი მიძღვნილ საზეიმო ღონისძიებაში მიწვევის გამო.

ქერჩის გმირული დაცვა ოქროს ასოებით ჩაიწერა ომის მატიანეში. იმ მრისხანე დროის გახსენებისას, ჩვენს თვალწინ ამოტივტივდება ქერჩის მამაცი დამცველების გმირობა, რომლებიც მტრის ჭარბი ძალების მოგერიებისას საოცარ შეუპოვრობას ავლენდნენ. ამ ბრძოლაში დაღუპულთა შორის ქართველი მეომრებიც არიან, რომლებსაც მადლიერების ნიშნად აქ ათი წლის წინათ აუგეს ძეგლი, სამარადჟამოდ რომ უკვდავეყოთ მათი სახელები.

მსურს შევუერთდე ყველა იმ კეთილ სიტყვას, რომლითაც მიმართავენ დღეს თქვენს მიერ ორგანიზებული საზეიმო ღონისძიების მონაწილეებს.

დარწმუნებული ვარ, თქვენი უანგარო სამსახური, აქტიური სამოქალაქო პოზიცია და საზოგადოებრივი მოღვაწეობა კვლავაც ასევე მნიშვნელოვანი იქნება ჩვენი და მომავალი თაობებისათვის, საქართველოსა და უკრაინის მრავალსაუკუნოვანი პოლიტიკური და ეკონომიკური კავშირურთიერთობის შემდგომი განმტკიცებისათვის.

დიდად ვწუხვარ, რომ არ შემიძლია ვიყო თქვენს გვერდით ამ საზეიმო დღეს, მაგრამ სულითა და გულით თქვენთან ვარ.

გულწრფელად გისურვებთ ჯანმრთელობას, ხანგრძლივ სიცოცხლესა და ყოველივე საუკეთესოს.

ედუარდ შევარდნაძე

ქერჩის გმირულად დაცვის დროს დაღუპული ქართველი მეომრების ძეგლის გახსნის ათი წლისთავისადმი მიძღვნილი საზეიმო ღონისძიების მონაწილეებს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 17 ივლისი. - №172 (4231). - 1 გვ.

ძვირფასო მეგობრებო, მივესალმები უაღრესად საინტერესო და მნიშვნელოვან წამოწყებას - ჩვენი ეროვნული სიმდიდრის, ტყის აღდგენისა და გაჯანსაღებისათვის გადადგმულ ნაბიჯს. მადლიერების სიტყვებით მივმართავ გერმანიის დენდროლოგიური საზოგადოების წევრებს, რომელთა ინიციატივითა და დაფინანსებით მოხერხდა ახალი ტყის გაშენება, ასოციაცია „ძელქვას“ სატყეო დარგის მესვეურებს და განსაკუთრებით, საგარეჯოს სატყეო მეურნეობის მუშაკებს, რომელთა შრომამაც გახადა შესაძლებელი ახალი ტყის შექმნა.

დარწმუნებული ვარ, რომ ახალი ტყე სამუდამოდ დარჩება გერმანელი და ქართველი ხალხის მეგობრობის სიმბოლოდ.

ედუარდ შევარდნაძე

„ინტერნაციონალური ტყის“ გაშენების ინიციატორებსა და შემსრულებლებს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 19 ივლისი. - №174 (4233). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
სიტყვა საერთაშორისო კონფერენციაზე
„თანამშრომლობა კავკასიაში მშვიდობისათვის“

დიდად პატივცემულო სტუმრებო,
ქალბატონებო და ბატონებო!

წინასწარვე მინდა განვაცხადო, რომ მე შემოვიფარგლები მოკლე გამოსვლა-მისალმებით, რადგან ჩემი პრინციპული შეხედულებანი ამ ორიოდე წლის წინ ჩამოვაყალიბე მოხსენებაში ცივილიზაციათა და კულტურათა დიალოგის შესახებ, რომელიც იუნესკოს ეგიდით გაიმართა ჩვენს დედაქალაქში.

მინდა შევუერთდე აკადემიკოს როინ მეტრეველის მიერ ჩამოყალიბებულ ყველა დებულებას.

ნება მიბოძეთ, გულითადად მოგესალმოთ ყველას და ამთავითვე დიდი მადლობა მოგახსენოთ ფორუმის მონაწილეებსა და ორგანიზატორებს, გისურვოთ ნაყოფიერი თანამშრომლობა, რაც მთავარია, ურთიერთგაგება იმ კეთილშობილ, ჰუმანისტურ ღირებულებათა საფუძველზე, რაც ყველას გვაერთიანებს.

ეჭვი არ მეპარება, ამგვარი თანხმობა მიღწეული იქნება, რისი წინაპირობაც მოწვეულ სტუმართა (ისევე, როგორც კონფერენციის ყველა მონაწილის) მაღალი სულიერება და მათი მაღალი ინტელექტი გახლავთ.

აგრეთვე ის სიყვარული, რითაც აღსავსეა თითოეული თქვენგანის გული.

ჩვენ ვიმყოფებით ქვეყანაში, რომლის სარწმუნოებრივი რუკა ჭეშმარიტად უნიკალურია. იგი მსოფლიოს იმ მრავალფეროვანი პრობლემატიკითაა დატვირთული, რის თაობაზე საუბრისთვისაც ამჟამად შევიკრიბეთ საქართველოს დედაქალაქში.

განურჩევლად მორწმუნეობის თუ ათეისტობისა, საქართველოს ყველა მოქალაქე აღიარებს ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის განსაკუთრებულ წვლილსა და ღვაწლს ჩვენი ერის კულტურისა და სახელმწიფოებრიობის, თვით ეროვნული შეგნების ჩამოყალიბებაში - საუკუნეთა განმავლობაში, მას შემდეგ, რაც ანდრია პირველწოდებულმა და წმინდა ნინომ გვაზიარეს ქრისტიანობას.

მაგრამ, იმავდროულად, საქართველოს არასდროს ახასიათებდა რელიგიური შეუწყნარებლობა - ასე იყო ისტორიულად მრავალი საუკუნის განმავლობაში, საერთო სამშობლოში გვერდიგვერდ ცხოვრობდა და ცხოვრობს ნახევარი მილიონი მაჰმადიანი, ამდენივე გრიგორიანელი, აგრეთვე ათიათასობით კათოლიკე, იუდეველი და სხვა რელიგიათა აღმსარებელი.

აქვე იმასაც მოგახსენებთ, რომ რელიგიური შემწყნარებლობა ჩვენს ქვეყანაში ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი უშიშროების ტრადიციასაც უკავშირდება - იმ გეოპოლიტიკური რეალიების გათვალისწინებით, რომელშიც ვითარდებოდა ქართული სახელმწიფო.

საქართველოსათვის სრულიად უცხოა რელიგიური ანტაგონიზმი, რითაც სამართლიანად ვამაყობთ კიდეც. მით უმეტეს, რომ ამგვარი დაპირისპირება (მათ შორის „ცივილიზაციათა ბრძოლის“ ფორმით, რომლის შესახებაც დღევანდელ მსოფლიოში ბევრს ლაპარაკობენ) კაცობრიობის არა მხოლოდ ტრაგიკული წარსული, არამედ შემაძრწუნებელი დღევანდელობა შეიძლება გახდეს.

ამდენად, სრული უფლება გვაქვს, ვისაუბროთ „რელიგიური თანაარსებობის“ მოდელზე, რომელიც საქართველოში შეიქმნა და ვფიქრობ, უძვირფასესი შენაძენია არა მარტო ჩვენი რეგიონისათვის, არამედ, გადაჭარბების გარეშე ვიტყვი, მთელი მსოფლიოსთვის.

როდესაც ამ სიტყვებს ვამბობ, სულაც არ მავიწყდება ჩვენს ქალაქებსა და სოფლებში რელიგიურ დაპირისპირებათა ის ცალკეული შემთხვევები, რომელთა ამსახველმა კადრებმა ასევე მოიარეს მსოფლიოს მრავალი ქვეყნის ტელეარხები.

მაგრამ იქნებ სწორედ ესეც გახლავთ ერთ-ერთი გამოვლინება გლობალიზაციის ურთულესი, არაერთგვაროვანი პრობლემისა, როდესაც პროზელიტიზმი და ტრადიციულ საზოგადოებაში ახალ, არატრადიციულ რელიგიურ მიმდინარეობათა შეღწევა სრულიად ახალი მეთოდებით და ტექნოლოგიით ხორციელდება, რაც შესაბამის საპასუხო რეაქციას იწვევს, - ესეც აგრეთვე, ადამიანურად უნდა გავიგოთ და მეცნიერულად შევისწავლოთ, როგორც ობიექტური საზოგადოებრივი მოვლენა.

როდესაც ამა თუ იმ რელიგიური ჯგუფის მოქმედება სცილდება კონსტიტუციის და კანონიერების ფარგლებს, აქ ხელის სუფლება ვალდებულია, დაიცვას კონსტიტუციის უზენაესი დებულება, რომლის თანახმად, ადამიანის უფლება და ამ უფლების რეალური განხორციელება არ უნდა ლახავდეს სხვა ადამიანის უფლებას - სინდისის თავისუფლება კი ადამიანის კლასიკურ უფლებათა განუყოფელი შემადგენელია.

ვითარებას ართულებს ის გარემოებაც, რომ სახელმწიფო სტრუქტურები, რომლებიც ათეისტურ გარემოში ჩამოყალიბდნენ, და ეს მენტალიტეტი კვლავ ცოცხლობს ჩვენში, ყოველთვის ადეკვატურად ვერ რეაგირებენ მათთვის თვისებრივად ახალ, უჩვეულო პრობლემებზე.

ამჟამად ჩვენ ვიმყოფებით დემოკრატიული, დამოუკიდებელი სახელმწიფოს მშენებლობის ურთულეს და გადამწყვეტ ეტაპზე, როდესაც აუცილებელია საკაცობრიო გამოცდილების შენივთება მრავალსაუკუნოვან ეროვნულ ტრადიციასთან.

იქნებ ამითაც იყოს განპირობებული ის გარემოება, რომ ახალ პარადიგმაში ყოველთვის ვერ ხერხდება ცხადად დეკლარირებულ კონსტიტუციურ დებულებათა რეალური ამოქმედება.

თუმცა, აქვე ვადასტურებ, რომ საქართველოს უზენაესმა კანონმა გამოაცხადა რწმენისა და რელიგიური აღმსარებლობის სრული თავისუფლება, ამავე დროს აღიარა საქართველოს სამოციქულო, ავტოკეფალური, მართლმადიდებლური ეკლესიის განსაკუთრებული ისტორიული როლი და მისი დამოუკიდებლობა სახელმწიფოსაგან.

საქართველოში, (ისევე, როგორც მრავალ სხვა ქვეყანაში, იმ ქვეყნებში, რომლებსაც თქვენ წარმოადგენთ) სახელმწიფოსა და ეკლესიას შორის ურთიერთობა განისაზღვრება კონსტიტუციური შეთანხმებით (ყოველ შემთხვევაში ასეა საქართველოში, რომელიც სრულად უნდა შეესაბამებოდეს საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებულ პრინციპებსა და ნორმებს. კერძოდ, ადამიანის უფლებათა და თავისუფლების სფეროში.

საქართველოს კონსტიტუცია ბრძანებს, რომ ყველა ადამიანი დაბადებით თავისუფალი და თანასწორია განურჩევლად რელიგიური რწმენის და პოლიტიკური მრწამსისა.

მაგრამ, როგორც მოგახსენეთ, ყოველი ჩვენგანის თავის სუფლება მთავრდება ჩვენივე მსგავსის თავისუფლების საზღვართან, ისევე, როგორც მთელი საზოგადოების ზნეობრივ საყრდენებთან, რომელთა გარეშე, ვერც ერთი საზოგადოება, ვერც ერთი დემოკრატიული ქვეყანა განვითარებასა და სიცოცხლისუნარიანობის შენარჩუნებას ვერ შესძლებს.

ბუნებრივია ყველა პრობლემა, რაც ამ ურთულეს სფეროში წარმოიშობა, მხოლოდ და მხოლოდ კანონით უნდა მოწესრიგდეს.

საქართველოში, ფაქტობრივად, უკვე დასრულდა „რელიგიის შესახებ“ კანონზე მუშაობა. დაინტერესებულ სოციალურ ჯგუფებთან შეთანხმებისა და აზრთა შეჯერების შემდეგ, იგი პარლამენტს წარედგინება სამსჯელოდ. რა თქმა უნდა, იგი წინასწარ გამოქვეყნდება პრესაში, საზოგადოება ინფორმირებული იქნება ტელევიზიითაც და ჩვენ მოხარული ვიქნებით, თუკი ჩვენი სტუმრები დაინტერესდებიან ამ კანონპროექტით.

დიდი ისტორიული ტრადიცია უფლებას მაძლევს გამოვთ თქვა რწმენა, რომ საქართველოში სულ მალე ჩამოყალიბდება 21-ე საუკუნის მოთხოვნათა შესაბამისი სარწმუნოებრივი ჰარმონიის ახალი მოდელი.

ამგვარი სახელმწიფოებრივი ჰარმონიის შექმნა (ადამიანის რელიგიური რწმენის პროზელიტისტური ხელყოფისა და მის სულიერ სივრცეში ძალადობრივად შეჭრის დაუშვებლობის შეუვალი პირობით), არა მხოლოდ სახელმწიფო მოღვაწეთა პოლიტიკოსთა, არამედ ღვთისმსახურთა და თუნდაც თეოლოგთა მსჯელობის კეთილგანწყობილი დიალოგის, ყოველდღიური ზრუნვის, ქადაგებისა და მისიონერული მოღვაწეობის საგანი უნდა იყოს, რათა ღვთისკენ სავალი გზისა და სულიერად დაპურების ძიებაში ადამიანი უმწეო კრავივით არ დაიკარგოს.

იმედი მაქვს, კონფერენცია კაცობრიობის მომავლის განმსაზღვრელ ამ უმწვავეს პრობლემებზე ნაყოფიერად იმსჯელებს.

არ გამოვრიცხავ აზრთა სხვადასხვაობასაც, თუმცა უმთავრესში უეჭველად ერთიანი ვართ: ყოველგვარი ძალადობა ღვთის ბუნების საწინააღმდეგო დანაშაულია - კარჩაკეტილობის, ფანატიზმის, შეურიგებლობის ნებისმიერი გამოვლინება იმავდროულად პიროვნული და საზოგადო თვითგანადგურებაც გახლავთ და ამის შესახებ დამაჯერებლად ისაუბრა მომხსენებელმა.

ამის დაუშვებლობა თითოეული ჩვენგანის ვალია. მინდა გულწრფელად გისურვოთ წარმატება ამ კეთილშობილი, ღვთისნიერი მისიის აღსრულებაში.

დიდი მადლობა ყურადღებისათვის.

„დიდი ისტორიული ტრადიცია უფლებას მაძლევს გამოვთქვა რწმენა, რომ საქართველოში სულ მალე ჩამოყალიდება XXI საუკუნის მოთხოვნათა შესაბამისი სარწმუნოებრივი ჰარმონიის ახალი მოდელი“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 19 ივლისი. - №174 (4233). - 1, 2 გვ.

ბატონო იგორ, დაბადების სამოცდაათ წელს გილოცავთ შესანიშნავ მეცნიერს, პედაგოგსა და საზოგადო მოღვაწეს.

თქვენ, გამორჩეულმა რუსმა მოქართულემ, დიდი ამაგი დასდეთ არა მარტო ქართულ-რუსული ლიტერატურული ურთიერთობის კვლევას, არამედ რუსეთ-საქართველოს იმ ურთიერთობათა განვითარებასაც, რაც დღეს მეტად მნიშვნელოვანია. თქვენი სამეცნიერო საქმიანობით, თქვენი მოწაფეებით, თქვენი საზოგადო მოღვაწეობით, თქვენ სწორედ ის მაგალითი ხართ, რომელსაც უნდა მიბაძონ რუსებმა და ქართველებმა, რათა მრავალსაუკუნოვანი ქართულ-რუსული კულტურული ყოფითი და სულიერი ურთიერთობა უფრო განვითარდეს და გამყარდეს.

დიდი მადლობა ამ ყველაფრისათვის.
ყოველივეს კარგს გისურვებთ.
პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ბატონ იგორ ბოგომოლოვს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 20 ივლისი. - №175 (4234). - 1 გვ.

ბატონო ნოდარ,

დაბადების დღეს გილოცავთ, თვალსაჩინო ქართველ პოეტს, ჭეშმარიტ ინტელიგენტსა და ღირსეულ მოქალაქეს.

თქვენი მთელი შემოქმედება სამშობლოს დიდი სიყვარულითაა აღბეჭდილი და საზოგადოებრივი საქმიანობაც უანგარო ღვაწლია ჭეშმარიტი მამულიშვილისა, რომელიც ჩვეული თავმდაბლობით, ჩუმად, ზედმეტი ხმაურის გარეშე აკეთებს საქვეყნო საქმეს იქ, სადაც ეს ყველაზე საჭიროა.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ, ბატონო ნოდარ, გისურვებთ ჯანმრთელობას, დიდხანს სიცოცხლეს და წარმატებებს ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეოდ.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ნოდარ გურეშიძეს დაბადების დღესთან დაკავშირებით // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 20 ივლისი. - №175 (4234). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
სიტყვა სუუამის სამიტზე

პატივცემულო ბატონო თავმჯდომარევ,
პატივცემულო კოლეგებო,
ქალბატონებო და ბატონებო,

ნება მიბოძეთ, მადლიერების სიტყვებით მივმართო პრეზიდენტ ლეონიდ კუჩმას მისი მნიშვნელოვანი ინიციატივისა და ამ შესანიშნავ ქალაქში სუუამის სამიტების გამართვის კეთილი ტრადიციის გამო.

მადლობას მოვახსენებ სახელმწიფოთა მეთაურებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციების ხელმძღვანელებს, რომლებმაც სტუმრად მოავლინეს თავიანთი წარმომადგენლები. მივესალმები ჩვენი მეგობრის - უზბეკეთის პრეზიდენტის წარმომადგენელს ამ სამიტზე. მისასალმებელია, რომ სამიტს ესწრება უკრაინაში რუსეთის ელჩი ვიქტორ ჩერნომირდინი. სუუამისადმი ინტერესის გამოჩენით, ისინი ხელს უწყობენ ჩვენს ორგანიზაციას ღირსეული ადგილი დაიმკვიდროს საერთაშორისო გაერთიანებაში.

დღეს შეიძლება თამამად ითქვას, სუუამმა დაადასტურა, რომ აქვს არსებობის უფლება და, ზოგიერთი პესიმისტური პროგნოზის მიუხედავად, განვლილ წლებში იგი აქტიურად ჩაება რეგიონალურ და საერთაშორისო თანამშრომლობის პროცესში. სუუამის ჩამოყალიბებაში ძირითადი ფაქტორი, რა თქმა უნდა, იალტის 2001 წლის სამიტი იყო.

სუუამის საქმიანობა არ ეწინააღმდეგება ისეთი რეგიონალური ორგანიზაციების მიზნებსა და ამოცანებს, როგორიც არის ბისეკი, დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა და ევრაზიის ეკონომიკური გაერთიანება, იგი ღიაა ყველა იმ ახალი მონაწილისათვის, რომლებიც ჩვენ პრინციპებს იზიარებენ. უფრო მეტიც, ჩვენ ამ და სხვა რეგიონალურ ორგანიზაციებთან სუუამის მაქსიმალურად მჭიდრო თანამშრომლობის მომხრე ვართ. საქართველო დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს სუუამის საქმიანობაში მეთვალყურეთა სტატუსის შესახებ გადაწყვეტილების ხელმოწერას და მიესალმება, თუ დაინტერესებული ქვეყნები მიიღებენ მონაწილეობას მრავალმხრივი თანამშრომლობის პროექტებში.

ჩვენთვის აგრეთვე ძალზე მნიშვნელოვანია სუუამის საინფორმაციო ოფისის შექმნა, რომლის პრეზენტაციაც წარმატებით გაიმ მართა 2002 წლის 16 ივლისს ქალაქ კიევში საქართველოს მხარე მზად არის, აქტიურად ითანამშრომლოს პარტნიორებთან სუუამის პირველი სამუშაო ორგანოს ეფექტიანი ფუნქციონირების საქმეში.

გასული წლის განმავლობაში სხვადასხვა ორგანიზაციამ თუ უწყებამ შეიტანა წვლილი სუუამის ინსტიტუციონალიზაციის პროცესის დაჩქარებაში. ხაზს გავუსვამ ეროვნულ კოორდინატორთა კომიტეტის ნაყოფიერ მუშაობას, მუდმივ კონსულტაციებს დიპლომატიურ მისიათა ხელმძღვანელების დონეზე. ჩვენ დადებითად შევაფასეთ აზერბაიჯანის მხარის ინიციატივა სუუამის ქალთა ფორუმის ბაქოში გამართვის თაობაზე. არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და საქმიანი წრეების თანამშრომლობის თვალსაჩინო მაგალითია ამ სამიტზე მომზადებული და ხელმოწერილი შეთანხმება ჩვენი გაერთიანების წევრი ქვეყნების საქმიანი საბჭოს შექმნის შესახებ. ვფიქრობ, ჩვენს ხალხებს შორის ტრადიციული კულტურული კავშირურთიერთობის განმტკიცებისათვის დამატებითი იმპულსი გახდება 2002-2005 წლებში კულტურის სფეროში თანამშრომლობის შესახებ ოქმი, რომელსაც მინისტრები მოაწერენ ხელს. ამასთან დაკავშირებით, გთავაზობთ გავაფართოვოთ თანამშრომლობა ახალგაზრდული ორგანიზაციების ხაზით, აგრეთვე მსურს მხარი დავუჭირო საპარლამენტთაშორისო ასამბლეის ფარგლებში კავშირურთიერთობის გააქტიურების იდეას. მივესალმებით ჩვენი ქვეყნების თანამშრომლობას სასაზღვრო სფეროში და მზად ვართ, 2002 წლის სექტემბერ-ოქტომბერში თბილისში გავმართოთ სუუამის წევრი ქვეყნების სასაზღვრო სამსახურების ხელმძღვანელების მეორე შეხვედრა, რომლის დროსაც დაგეგმილია შესაბამისი ოქმის ხელმოწერა.

ნება მიბოძეთ, თქვენი ყურადღება მივაპყრო სუუამის განვითარების, ჩვენი აზრით ზოგიერთ პრიორიტეტულ მიმართულებას.

რეგიონული თანამშრომლობის ეფექტიანი გზების ძიებისას განსაკუთრებული აქტუალურობა ენიჭება რეგიონალური ეკონომიკური უშიშროებისათვის ხელსაყრელი პირობების შექმნის მიზნით ეკონომიკური ინტეგრაციის საკითხებს. რეგიონალური ეკონომიკური უშიშროების კონცეფცია, შიდა სახელმწიფოებრივი ეკონომიკური ბერკეტების გამყარებასთან ერთად, უნდა ეფუძნებოდეს ეკონომიკური პროფილის რეგიონალური ინსტიტუტების განმტკიცებას. ამ სფეროში ფუძემდებლური დოკუმენტია შეთანხმება თავისუფალი სავაჭრო ზონის შექმნის შესახებ, რომლის ხელმოწერა დასახულია ამ სამიტის ფარგლებში. საქართველო მზად არის, სუუამის წევრ ყველა სახელმწიფოსთან ერთად განაგრძოს მუშაობა შეთანხმების ხორცშესხმის შესაბამისი მექანიზმების ფორმირებისათვის.

სუუამის ეკონომიკური პოლიტიკის მეორე მნიშვნელოვანი შემადგენელი ნაწილია თანამშრომლობის გაფართოება ევრაზიის სატრანსპორტო დერეფნის ფარგლებში. ყურადღებას იმსახურებს აზერბაიჯანის ინიციატივა, რომელიც ეხება სუუამის სატრანსპორტო დერეფნების უსაფრთხო და ეფექტიან ფუნქციონირებას. საქართველო აგრეთვე მიესალმება უკრაინის მზადყოფნას, მიიღოს მტკიცე ზომები ნავთობისა და გაზსადენების საკუთარი ქსელების მოდერნიზაციისათვის. ამ პროგრამათა განსახორციელებლად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება დარგთაშორისი სამუშაო ჯგუფების შექმნას. მუშაობა ამ მიმართულებით უკვე მიმდინარეობს.

განსაკუთრებულ ყურადრებასა და მხარდაჭერას იმსახურებს ტერორიზმისა და ორგანიზებულ დანაშაულობათა წინააღმდეგ ბრძოლის, საგანგებო ვითარებათა შედეგების დაძლევის, სატრანსპორტო დერეფნების უსაფრთხოებისა და ეფექტიანი ფუნქციონირების, საზღვრებზე კონტროლის განმტკიცების კონკრეტული პროექტებისა და პროგრამების შემუშავებაში სუუამისა და ამერიკის შეერთებული შტატების ურთიერთობა, რომელიც ამ ბოლო დროს სულ უფრო ვითარდება. ჩვენს სერიოზულ ჩანაფიქრებს მოწმობს შეთანხმება ტერორიზმის, ორგანიზებულ დანაშაულობათა, ნარკოტიკებისა და იარაღის უკანონო ბრუნვის, აგრეთვე თანამედროვეობის სხვა გამოწვევათა წინააღმდეგ ბრძოლის სფეროში თანამშრომლობის შესახებ, რომელსაც ხელს მოვაწერთ სუუამის ფარგლებში. ამ უმნიშვნელოვანესი მიმართულებით ჩვენი ძალისხმევის უფრო ეფექტიანი კოორდინაციის მიზნით საქართველო, რომ თბილისში შეიქმნას სუუამის ანტიტერორისტული ცენტრი.

პატივცემულო კოლეგებო, სუუამს შეუძლია გახდეს კასპიის ზღვა - შავი ზღვის რეგიონში უშიშროების, სტაბილურობისა და ეკონომიკური თანამშრომლობის მნიშვნელოვანი საშუალება და იგი ასეთად გახდება კიდეც. საქართველო, როგორც სუუამის ახალი თავმჯდომარე, ყველა ღონეს იხმარს ამ სამიტის გადაწყვეტილებათა შესასრულებლად.

ნება მიბოძეთ, მადლობა გადავუხადო პრეზიდენტ ჰეიდარ ალიევს იმ ეფექტიანი და ნაყოფიერი მუშაობისათვის, რომელიც აზერბაიჯანმა გასწია ჩვენი გაერთიანების თავმჯდომარეობის პერიოდში. ღრმად პატივცემულო ლეონიდ დანილის ძევ, კიდევ ერთხელ ვუხდი მადლობას უკრაინას შეხვედრის შესანიშნავად ორგანიზებისათვის.

გმადლობთ ყურადღებისათვის

„სუუამს შეუძლია გახდეს კასპიის ზღვა - შავი ზღვის რეგიონში უშიშროების, სტაბილურობისა და ეკონომიკური თანამშრომლობის მნიშვნელოვანი საშუალება და იგი ასეთად გახდება კიდეც“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 21 ივლისი. - №176 (4235). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის ბრიფინგი

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, „მოამბე“: ბატ ტონო პრეზიდენტო, გასულ პარასკევს კოჯრის ბატალიონის ოფიცრების მიერ პატაკების დაწერასა და მათს პროტესტს სახმელეთო შეიარაღებული ძალების მთავარსარდლის მოვალეობის შემსრულებლის ნიკა ჯანჯღავას, როგორც ამ ინციდენტის ერთ-ერთი ინიციატორის, თანამდებობიდან გადაყენება მოჰყვა. თქვენი აზრით, ეს ორი ადამიანის პირადი დამოკიდებულებით იყო განპირობებული, თუ უფრო სერიოზული მიზეზი არსებობს? ამ ინციდენტს გარკვეული პოლიტიკური ძალები მიიჩნევენ ერთობლივი წვრთნისა და აღჭურვის პროგრამის ჩაშლის ერთგვარ მცდელობად. თქვენი კომენტარი, რა მოხდა და რა არის მოსალოდნელი?

თავდაცვის მინისტრი დავით თევზაძე გაერკვა ამ საკითხებში და მას ნიკა ჯანჯღავასადმი რაიმე აგრესიული დამოკიდებულება არა აქვს ამავე დროს ვერც თავდაცვის მინისტრი და ვერც მე ვერ გავამართლებთ რა პირობები და გარემოებაც უნდა იყოს, ამა თუ იმ ქვედანაყოფში, თვითნებობას, ეს უკვე აღარ არის ჯარი, არმია. ვერ უპასუხებს შეიარაღებული ძალების მოთხოვნებს. ამგვარი საქციელის მოწონება არ შეიძლება. თუმცა პირადად ჯანჯღავას შესახებ მხოლოდ დადებითი მომისმენია. როგორც ჩემთვის არის ცნობილი, იგი არ არის პიროვნება, რომელიც ვიღაცის ხმებსა და მოწოდებებს აჰყვება. საბოლოო პასუხი და გადაწყვეტილების მიღება მხოლოდ მას შემდეგ არის მოსალოდნელი, როცა უშიშროების საბჭოს სხდომაზე ამ საკითხს დეტალურად განვიხილავთ.

რაც შეეხება გავრცელებულ ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ თითქოს ეს პროტესტი არის პირველი სიმპტომი, რომ ქვეყანაში შემოდგომაზე არეულობა დაიწყება, არ ვიცი, ვის სიამოვნებს საქართველოში დესტაბილიზაცია. ალბათ, არის ადამიანების რაღაც ჯგუფი, ამის ვერავითარ საფუძველს ვერ ვხედავ, იმის მიუხედავად, რომ ქვეყანაში ბევრი პრობლემაა, გადასაწყვეტია მნიშვნელოვანი საკითხები. საქართველოს ახლა მშვიდობიანი, სტაბილური განვითარება და ამ პრობლემათა მოწესრიგება სჭირდება. მათ შორის უწინარესია ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა.

ვიცხოვროთ ნორმალურად, მშვიდობიანად, ყოველგვარი არასტაბილურობის შიშის გარეშე.

ტელეკომპანია „რუსთავი-2“: გასულ კვირას ქობულეთში გამართულ საქართველოს პარლამენტის ბიუროს გამსვლელ სხდომაზე ასლან აბაშიძემ განაცხადა, რომ მას, როგორც საქართველოს პრეზიდენტის პირად წარმომადგენელს ქართულ-აფხაზური კონფლიქტის მოწესრიგების საქმეში ხელი ეშლება თავისი მოვალეობის შესრულებაში. თქვენი კომენტარი. რამდენად აქვს საფუძველი ასლან აბაშიძეს განაცხადოს, რომ ამ პრობლემის მოწესრიგებაში მას ხელი თბილისიდან ეშლება?

მგონი მას პრობლემის მოგვარება გაუჭირდა და თბილისი გაახსენდა... სხვა არაფერი.

რუსეთის ტელეკომპანია „ტვ-6“: ბატონო პრეზიდენტო, გასულ კვირას ცნობილი გახდა, რომ ჩვენი ქვეყნის სამართალ ლდამცველებმა რუსეთის მხარეს გადასცეს ჩეჩნეთსა და ვოლგოდონსკში განხორციელებული ტერაქტების ორგანიზებაში ეჭვმიტანილი ადამ დეკუშევი, პარალელურად კი დიდი ბრიტანეთის საინფორმაციო საშუალებებით გავრცელდა ინფორმაცია, რომ საქართველოში იმყოფებიან დეკუშევის შეიარაღებული დაჯგუფების სხვა წევრებიც. აქვს თუ არა საქართველოს შესაბამის სამსახურებს ამის შესახებ ინფორმაცია და თუ ეს ვარაუდი გამართლდა, მზად არის ქართული მხარე დამნაშავეთა რუსეთისათვის გადასაცემად?

- საქართველოს სპეცსამსახურებმა ორჯერ განახორციელეს საგანგებო ღონისძიება, რის შედეგადაც ერთი ტერორისტი გადასცეს ამერიკის შეერთებულ შტატებს, მეორე კი - რუსეთს, რაც შეეხება ვარაუდს, კიდევ იმყოფება თუ არა ვინმე ტერორისტთაგან, ამ საკითხში არ ვარ კომპეტენტური, რომც მქონდეს ინფორმაცია, არა ვარ უფლებამოსილი, პასუხი გაგცეთ. ალბათ, სამუშაო კიდევ არის განსახორციელებელი, ტერორისტები, სადაც უნდა იყვნენ, უნდა მიმდინარეობდეს სამძებრო ოპერაციები და ისინი პასუხისგებაში მიეცნენ.

რუსეთის ტელეკომპანია „ნტვ“: ბატონო პრეზიდენტო, ბოლო დროს საკმაოდ გააქტიურდა ინფორმაცია, ხაჩიშვილისა და გელაშვილის მსგავსად იგორ გიორგაძის სავარაუდო შეწყალების შესახებ. თქვენი პოზიცია, როგორ ხართ განწყობილი ამ საკითხისადმი? მიიღებს თუ არა გიორგაძეს საქართველო და შეიწყალებთ თუ არა მას?

- არც მიფიქრია და არც ვფიქრობ იგორ გიორგაძის შეწყალების თაობაზე. ეს სრულიად განსხვავებული საკითხია. რაც შეეხება ახლახან შეწყნარებულ პატიმრებს, მათ პასუხი აგეს მართლმსაჯულების წინაშე, მოიხადეს შესაბამისი სასჯელის საკმაოდ დიდი ნაწილი. ეს ვადა კი საკმარისი იყო იმისათვის, რომ მათი შეწყნარება მომხდარიყო, დაბრუნებოდნენ ოჯახებს.

იგორ გიორგაძეს კი არ გაუვლია ეს პროცედურები, პასუხი არ უგია გამოძიებისა და სასამართლოს წინაშე, ამიტომაც არანაირი საფუძველი არა მაქვს ვიფიქრო იმგვარ აქტზე, როგორიც შეწყალებაა. ფაქტობრივად, იგი რუსეთმა შეიწყნარა გამოდის პრესით, ტელევიზიით და როგორც ჩანს, არც ისე ცუდად ცხოვრობს.

რუსეთის ტელეკომპანია „ნტვ“: თქვენ მიესალმეთ და ახალი მოვლენა უწოდეთ ამერიკის პრეზიდენტის ჯორჯ ბუშის განცხადებას, რომელიც მაღალ შეფასებას აძლევს რუსეთს კონფლიქტების გადაწყვეტის თვალსაზრისით. თუ შეიძლება, დეტალურად განმარტეთ, კმაყოფილი ხართ მშვიდობისმყოფელთა, ძალისხმევით აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში? ამ კონტექსტით, რამდენად გამოკვეთილია რუსეთის როლი საქართველოში არსებული კონფლიქტების გადაწყვეტის საქმეში?

- ადრე ამერიკის შეერთებულ შტატების ხელმძღვანელობა არ ლაპარაკობდა რუსეთის როლზე კონფლიქტების გადაწყვეტის საქმეში. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როცა ამერიკის პრეზიდენტმა გამოხატა თავისი დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი, ეს პოზიცია კი, ალბათ, რუსეთის პრეზიდენტთან ვლადიმერ პუტინთან შეხვედრებითაა განპირობებული, და ასევე შეთანხმებით, რომ ორი ზესახელმწიფო ხელს შეუწყობს კონფლიქტების გადაჭრას. ამიტომაც საკმაო სიფრთხილით განვაცხადე, რომ ამგვარი პოზიცია იმედის მომცემია, გამოიკვეთა საქართველოსადმი პოზიტიური ნიშნები.

ტელეკომპანია მე-9 არხი: ბატონო პრეზიდენტო, გარკვეული ძალები საკმაოდ ბევრს ლაპარაკობენ შემოდგომაზე სავარაუდო დესტაბილიზაციის შესახებ, თითქოსდა ბოლო დროს განვითარებული მოვლენები ამ ვარაუდს ნაწილობრივ შეესაბამება, კერძოდ, ისევ იტაცებენ უცხოელ ბიზნესმენებს ხდება აფეთქებები. თქვენი აზრით, ხომ არ კეთდება ეს შეგნებულად, ხელისუფლების დისკრედიტაციის მიზნით? აპირებთ თუ არა ამგვარი კრიმინალური ფაქტების აღსაკვეთად რაიმე კონკრეტულ ღონისძიებათა განხორციელებას?

ყოველგვარი ბარბაროსული ფაქტი ადამიანის მძევლად აყვანის, აფეთქების მიმართულია არა მარტო და არა იმდენად კონკრეტული პიროვნებებისადმი, რამდენადაც საკუთარი სამშობლოსა და ქვეყნის წინააღმდეგ, ამიტომაც, ბუნებრივია, სახელმწიფომ უნდა განახორციელოს საგანგებო ღონისძიებანი, რომ ამგვარი მოქმედებები ერთხელ და სამუდამოდ აღიკვეთოს, თუმცა ისიც საგულისხმოა, რომ უფრო ძლიერ და განვითარებულ ქვეყნებშიც კი ვერ ამყარებენ სრულ სტაბილურობასა და წესრიგს, მაგალითისთვის ამერიკის სპეცსამსხურებისა და თავად სახელმწიფო სიძლიერის მიუხედავდ, ტერორისტებმა მოახერხეს ნახევარი ნიუ-იორკის დანგრევა, სამწუხაროდ, ასეთი ფაქტები არის მსოფლიოში, მაგრამ საქართველომ საკუთარ სტაბილურობაზე თავად უნდა იზრუნოს. ჩვენ გვეხმარებიან მეგობარი ქვეყნები, წვრთნისა და აღჭურვის ერთობლივი პროგრამის ერთ-ერთი უმთავრესი მიზანი და დანიშნულებაა, უმაღლესი სტანდარტის თანამედროვე შეიარაღებული ძალების, შინაგანი ჯარის მომზადება, რომელიც ქვეანაში არსებულ ტერორისტების, დამნაშავეთა მოქმედებას სათანადოდ წინ აღუდგება.

საინფორმაციო სააგენტო იტარ-ტასი: ბატონო პრეზიდენტო, 1977 წლის 23 ივლისს თბილისის სტადიონზე „დინამოსა“ და ვოროშილოვგრადის „ზარიას“ მატჩის დროს მოხდა ამბოხი, კერძოდ, ათასობით მაყურებელმა გამოთქვა უკმაყოფილება მსაჯის პოზიციის გამო, გამოვიდა მოედანზე და არ ტოვებდა ტერიტორიას. ამ თამაშს მეც ვესწრებოდი. თქვენ გამოხვედით მოედანზე... იმ დროსაც და შემდეგაც იყო დიდი აჟიოტაჟი, რა იყო თქვენი გამოსვლის მიზეზი - გეშინოდათ, რომ დაკარგავდით მაშინდელ თქვენს თანამდებობას, თუ როგორც ამას კულუარებში ამბობდნენ, გენერალმა ინაურმა გირჩიათ, რომ მხოლოდ თქვენი გამოსვლით იქნებოდა შესაძლებელი ამ პრობლემის მოგვარება? მაშინ გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ამის გამო თქვენ პოლიტბიუროზე საყვედურიც მიიღეთ და ანდროპოვმა დაგიცვათ სუსლოვის უარყოფითი დამოკიდებულებისაგან. თუ შეგიძლიათ, ღიად გვიამბოთ ამის შესახებ?

- ის, რომ გენერალმა ინაურმა რაიმე სახის რჩევა მომცა, გამორიცხულია. ინაური წავიდა თავის რეზიდენციაში და თავის მხრივ მართალიც იყო - მას სიტუაციის გართულების შემთხვევაში სათანადო ზომები უნდა მიეღო. ასე, რომ, რჩევას ვერ მომცემდა. რჩევამდე რამდენჯერმე მივმართე სტადიონზე მყოფ ძალიან დიდ მასას, მაგრამ... მოედანზე გადმოსულებს ვთხოვე თავი შეეკავებინათ და შევპირდი, რომ ჩვენ შევეცდებოდით კანონიერი გზით გაგვესაჩივრებინა მსაჯის მოქმედება. რჩევისათვის არავისთვის მიმიმართავს, ეს იყო პირადი გადაწყვეტილება, ალბათ, ინტუიცია. შიშის გრძნობა არ მქონდა - გავედი ხალხში. რამდენიმე კაცი გამომყვა და ერთ საათზე მეტი დამჭირდა მათ დასამშვიდებლად. შემდეგ გამოვედი გასასვლელისაკენ, ახალგაზრდებმა გზა გამიკაფეს და იქ დაახლოებით ნახევარ საათს კიდევ ვილაპარაკეთ, ეს იყო მთელი ისტორია, არავითარი სუსლოვი, ბრეჟნევი არაფერ შუაშია. პასუხი არავის მოუთხოვია, შესაძლებელია, გულში რაღაც იფიქრეს, მაგრამ...

გაზეთი „ახალი თაობა“: ბატონო პრეზიდენტო, საკმაოდ ბევრს ლაპარაკობენ, რომ თქვენ აქტიურად ემზადებით აღმასრულებელი ხელისუფლების სერიოზული რეფორმისათვის, რომლის განხორციელება მოსალოდნელია სექტემბერში. არსებობს ინფორმაცია იმის თაობაზე, რომ პრემიერ-მინისტრის პოსტის შემოღებაზეც აქტიურად ფიქრობთ. თუმცა კანცელარიის რეფორმა ამჟამად შეჩერებულია იმის გამო, რომ თქვენს ხელმოწერას საჭიროებს. თქვენი კომენტარი ასევე აღმასრულებელი სტრუქტურების შესაძლო გაერთიანების შესახებ...

- ყველაფერს რეფორმას ნუ დაარქმევთ, ლაპარაკია კანცელარიის თანამშრომელთა გარკვეული პროცენტით შემცირებაზე. უნდა შემცირდეს იმგვარად, რომ ეს ხალხი, რომელიც წლების განმავლობაში პატიოსნად ემსახურა სახელმწიფოს, უმუშევრად არ დარჩეს. მართლაც, მომზადებულია წინადადებანი, მაგრამ მსურს დეტალურად გავეცნო ამა თუ იმ განყოფილებისა და სამსახურის მიერ შემოთავაზებული რეკომენდაციის არსს რამდენად გამართლებულია ამა თუ იმ მუშაკის დათხოვნა. ეს პროცესი ერთი თვით ადრე განხორციელდება თუ გვიან, გადამწყვეტი მნიშვნელობა არა აქვს, დაშვებულ შეცდომას კი ვეღარ გამოასწორებ.

რაც შეეხება აღმასრულებელი ხელისუფლების სტრუქტურების გაერთიანებას, ვმუშაობთ, ჯერჯერობით არანაირი გადაწ წყვეტილება არ არის მიღებული. მინისტრთა კაბინეტის შექმნა კი თითქმის ერთი წელია დღის წესრიგში დგას და ეს დოკუმენტი პარლამენტშია წარდგენილი. ამ საკითხის განხილვა ვერ მოხერხდა. როგორც ვიცი, ქობულეთში, პარლამენტის ბიუროს გამსვლელ სხდომაზე, გადაწყვიტეს, რომ ეს საკითხი გაიტანონ პარლამენტის სხდომაზე. დარწმუნებული არ ვარ, მიიღებენ თუ არა ჩემს მიერ შეთავაზებულ დოკუმენტს, რომელშიც გონივრულ მოსაზრებებს ვთავაზობ სხვა ქვეყნების გამოცდილების გათვალისწინებით. თუ სხვა ფორმით მიიღებენ და ჩემთვის, როგორც პრეზიდენტისათვის ყველაფერი არ იქნება მისაღები. რა თქმა უნდა, ჩემს უფლებას გამოვიყენებ და პარლამენტს არ დავეთანხმები.

გაზეთი „ახალი თაობა“: ერთი წელი გავიდა გიორგი სანაიას მკვლელობიდან. თქვენი ინფორმაციით - გაიხსნა გიორგი სანაიას მკვლელობის საქმე?

- როგორც ჩემთვის არის ცნობილი, ეს საქმე გაიხსნა. ერთი რამ მინდა გჯეროდეთ, არ ვაძლევ საკუთარ თავს უფლებას, რომ გამოვიძახო გამომძიებელი და დოკუმენტების კითხვა დავიწყო. არ შეიძლება ქვეყნის პრეზიდენტმა ამის უფლება მისცეს თავს. ვუსმენ შესაბამის მინისტრებს და გენერალურ პროკურორს. მათი ინფორმაციით, საქმე გახსნილია, თუ რატომ ბრკოლდება ამის გამოქვეყნება ან საბოლოო დასკვნის გამოტანა - არის გარკვეული ნიუანსები, კეთდება განცხადებები. ალბათ, ერთ კვირაში - ათ დღეში ყველაფერი გაირკვევა. მიმაჩნია, რომ გაურკვევლად ეს საქმე არ უნდა დარჩეს.

რუსეთის ტელეკომპანია „რტრ“: გასულ კვირას საქართველომ რუსეთს გადსცა ერთ-ერთი სერიოზული ტერორისტი. თქვენი აზრით, იმ ფონზე, როცა რუსეთ-საქართველოს სამართალდაცვის სტრუქტურები ტერორიზმის წინააღმდეგ ერთობლივ ბრძოლას ახორციელებენ, რუსეთი გადადგამს თუ არა საპასუხო ნაბიჯს. კერძოდ, გაქვთ თუ არა იმედი, რომ რუსეთი იგორ გიორგაძეს გადმოსცემს საქართველოს?

- არა მგონია, რომ რუსეთმა ამგვარი საპასუხო ნაბიჯი გადმოდგას. ალბათ, რუსეთის გარკვეული წრეების წარმომადგენლები საკმაოდ არიან დაინტერესებული, რომ გიორგაძე რუსეთში იყოს. სხვა საკითხია, რისთვის სჭირდებათ მათ იგორ გიორგაძე, ადრე, ელცინის ხელისუფლების დროს, რამდენჯერმე დავსვი ეს საკითხი, ახლა კი აღარც ვაყენებ დღის წესრიგში. იყოს და იცხოვროს რუსეთში...

საინფორმაციო სააგენტო „საქინფორმი“: გასულ კვირას პარლამენტის წევრმა გურამ შარაძემ მოითხოვა საქართველოდან ამერიკის საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩის გაწვევა. რამდენად აქვს პარლამენტარს ამგვარი მოთხოვნის დაყენების უფლება?

- რაც შეეხება უფლებას, იგი ყველას აქვს. შარაძეს შეეძლო მოეთხოვა საქართველოს პრეზიდენტის გადადგომა, მაგრამ მე არ გადავდგებოდი, იმიტომ, რომ ეს მისი საქმე არ არის. მას შეუძლია მხოლოდ მოითხოვოს. არა მგონია, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩი, რომელიც ძალიან სერიოზული და გამოცდილი დიპლომატია, რომელმაც ყველაფერი იცის, როდის და როგორ უპასუხოს ამა თუ იმ მოთხოვნას, რაღაც შეწუხებული იყოს ამ ამბის გამო. გურამ შარაძემაც თავისი დამოკიდებულება გამოხატა, სიტყვის თავისუფლების ეპოქაში ამგვარი უცნაური მოთხოვნის წამოყენებაც ხანდახან დასაშვებია.

საინფორმაციო სააგენტო „ინტერფაქსი“: 1 აგვისტოს მთავრდება ქართველი პარტიზანების მიერ გამოცხადებული მორატორიუმის ვადა აფხაზეთში საომარი მოქმედებების თაობაზე. თქვენი კომენტარი. თუ აფხაზეთში ამგვარი აქციები განახლდება, ამ ეტაპზე რამდენად გამართლებული იქნება?

- მადლობელი ვიქნები, თუ ამ შეკითხვას მისცემთ მათ, ვინც განაცხადა, რომ 1 აგვისტომდე დაწესებულია მორატორიუმი და თუ რაიმე კარდინალური ცვლილება არ მოხდება, აფხაზეთში დაიწყება პარტიზანული ომი. ჯერჯერობით ქვეყნის მეთაური ვარ, ამის მსგავსი არაფერი მითქვამს და არც ამგვარი განზრახვა მაქვს. თუ გულწრფელად გაინტერესებთ, არ ვიცი, რა ძალებს ეყრდნობიან პარტიზანები, რისი იმედი აქვთ? თუ აფხაზეთში შევა ათი ან ოცი კაცი, ამით გარემოება არ შეიცვლება.

გაზეთი „თუთარჩელა“: ბატონო პრეზიდენტო, კვლავ ვრცელდება პრესით აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარის თამაზ ნადარეიშვილის განცხადებები, მუქარა, რომ კოდორისა და ტყვარჩელის მისადგომებთან თავს იყრის სერიოზული შეიარაღებული ძალა. ამას წინათ თამაზ ნადარეიშვილმა განაცხადა, რომ საქართველო მალე სხვა რეგიონებსაც დაკარგავს და თბილისს დარჩება მხოლოდ მცხეთა და ხაშური. მაქვს ინფორმაცია, რომ მომავალ კვირას სამეგრელოში დაიწყება ტერაქტების სერია იმ მიზნით, რომ ეს დაბრალდეს ან აფხაზებს ან რუსებს და ეს იყოს ნადარეიშვილის არგუმენტი: - აი, ხომ ვამბობდით?! რატომ აქვს ამის უფლება თამაზ ნადარეიშვილს?

- ნადარეიშვილმა კონკრეტულად ვერ მიპასუხა, რომ ჰყავს ძალები ომის დასაწყებად... სიტყვის თავისუფლებაა... არავინ არის შეზღუდული...

აფხაზეთის რადიო: 31 ივლისს დაგეგმილია გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომა, რომელზეც აფხაზეთის საკითხს განიხილავენ გაეროს სათავო ოფისში გაემგზავრა აფხაზეთის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე ლონდერ ცაავა, რომელმაც წაიღო მილიონ 500 ათასი ხელმოწერა კონფლიქტის ზონიდან სამშვიდობოების გაყვანისა და იქ გაეროს წესების ამოქმედების მოთხოვნის შესახებ. ელოდებით თუ არა რაიმე რეალურ შედეგს?

- როგორც ჩემთვის ცნობილია, იქ მალხაზ კაკაბაძე გაეშურა, რომელიც სიტყვითაც გამოვა, ალბათ. არ ვიქნები მართალი, გითხრათ, რომ ამ სხდომისგან განსაკუთრებულ შედეგს მოველი ყურადღება კონცენტრირებული იქნება, ეგრეთ წოდებულ, ბოდენის დოკუმენტის მოთხოვნებზე, რომელიც კატეგორიული ფორმით იქნება მიმართული სოხუმის ხელისუფლებისადმი. უფრო მეტად გაბედული მოქმედების განხორციელება წლის დამლევისათვის იქნება მოსალოდნელი.

„საქართველოს ახლა მშვიდობიანი, სტაბილური განვითარება და პრობლემათა მოწესრიგება სჭირდება, მათ შორის, უწინარესია ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 23 ივლისი. - №177 (4236). - 3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
22 ივლისის რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას იალტაში გაიმართა სუუამის წევრ სახელმწიფოთა პრეზიდენტების სამიტი. მიუხედავად იმისა, რომ უზბეკეთი უმაღლეს დონეზე არ იყო წარმოდგენილი, (თუმცა სამიტს პრეზიდენტ ქარიმოვის დავალებით ესწრებოდა ამ ქვეყნის საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი), ყირიმში რამდენიმე უმნიშვნელოვანეს დოკუმენტს მოეწერა ხელი. ამ ბოლო დროს ხშირად გამოითქმება მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ სუუამმა ამოწურა თავისი შესაძლებლობანი და იგი უკვე აღარ არის სიცოცხლისუნარიანი ორგანიზაცია. რამდენად სწორია ამგვარი შეფასება თუნდაც იალტის ამ ბოლო სამიტიდან გამომდინარე? - ჟურნალისტის ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- ამთავითვე უნდა მოგახსენოთ, რომ ბევრისათვის მოულოდნელიც კი აღმოჩნდა იალტის სამიტზე მიღწეული შესანიშნავი შედეგი.

აქ, ალბათ, განმსაზღვრელი გახლდათ ერთგვარი პესიმისტური საინფორმაციო ფონი, რომელიც ცნობილი მოვლენების შემდეგ ჩამოყალიბდა, მაგრამ ჩვენ შევძელით მთელი მსოფლიოსათვის დაგვემტკიცებინა ამ გაერთიანების სიცოცხლისუნარიანობა და მისი არსებობის მიზანშეწონილობაც. ბოლოს და ბოლოს, გაერთიანების მნიშვნელობა სულაც არ განისაზღვრება მონაწილე სახელმწიფოთა რიცხოვნობით. მთავარია ხარისხი და ის პრინციპები, რომელთა ირგვლივაც ისინი ერთიანდებიან.

ნიშანდობლივია, რომ მეთვალყურის სტატუსით სამიტს ესწრებოდნენ როგორც ამერიკის შეერთებული შტატების, ასევე რუსეთის ძალზე მაღალი რანგის წარმომადგენლები, ისევე, როგორც მრავალი საერთაშორისო ორგანიზაციის მეთვალყურენი.

სუუამი არც შექმნილა, როგორც რომელიმე სხვა რეგიონალური ორგანიზაციის (ვთქვათ, დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის) ალტერნატივა.

ჩვენი გეოპოლიტიკური სივრცე იმდენად მრავალფეროვანია, იმდენად რთული პრობლემების გადაწყვეტა უწევთ დემოკრატიულ სახელმწიფოებს (მათ შორის პოსტსაბჭოურ დამოუკიდებელ ქვეყნებს), რომ ინტერესთა თანხვედრა და მათი გადაკვეთა სავსებით ბუნებრივად წარმოშობს სხვადასხვა გაერთიანების, მათ შორის საკონსულტაციო სტრუქტურების თუ რეგიონალური ორგანიზაციებისა და კავშირების შექმნის აუცილებლობას, რომელიმე მათგანის წევრობა სულაც არ გამორიცხავს სხვა გაერთიანებებს ძალისხმევის გასაძლიერებლად ამა თუ იმ პრობლემის გადაწყვეტისათვის.

შესაძლოა წარმოიშვას ერთგვარი, თუ შეიძლება ითქვას, ჯანსაღი კონკურენცია სხვადასხვა ორგანიზაციებს შორის - თუ რომელი მათგანი უფრო სწრაფად და უკეთ შეძლებს ეკონომიკური და პოლიტიკური პრობლემების გადაჭრას.

მაგალითად, იალტის სამიტზე გავაფორმეთ შეთანხმება „თავისუფალი სავაჭრო ზონის შექმნის შესახებ“ და გადავწყვიტეთ, რაც შეიძლება სწრაფად ავამოქმედოთ იგი.

მოგეხსენებათ, ამგვარი შეთანხმება უკვე დიდი ხნის ხელმოწერილია დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის მეთაურთა ერთ-ერთი საბჭოს მსვლელობისას, მაგრამ მის რეალურად ამოქმედებას, როგორც იტყვიან, საშველი არა და არ დაადგა და, მე მგონია, პერსპექტივაც არა აქვს უახლოეს დროში. ამიტომ „თანამეგობრობის“ წევრობის მიუხედავად, მივიღეთ გადაწყვეტილება, თავად გვეცადა ჩვენს ოთხ სახელმწიფოს შორის ამგვარი რეჟიმის დაწესება.

არ არის გამორიცხული, ეს რეჟიმი სუუამში უფრო სწრაფად ამოქმედდეს, ვიდრე დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თან ნამეგობრობის სივრცეში. უფრო მეტიც, ამან შეიძლება ხელიც შეუწყოს „თანამეგობრობაში“ თავისუფალი სავაჭრო ზონის შესახებ რამდენიმე წლის წინათ პარაფირებული დოკუმენტის რეალურ განხორციელებას.

გარდა ამისა, თქვენ ყურადღებას მივაპყრობ უმნიშვნელოვანეს დეკლარაციას „რეგიონალური სტაბილურობისა და უშიშროების თაობაზე“, რომელიც ცხადყოფს სახელმწიფოთა ეროვნული ინტერესების თანხვედრას ძალიან მნიშვნელოვან სტრატეგიულ საკითხებში. არც ეს უნდა იყოს მოულოდნელი, ვინაიდან 1997 წელს სუუამი სწორედ ამ საკითხების განხილვის პროცესში შეიქმნა.

ხელი მოვაწერეთ, აგრეთვე დოკუმენტს ტერორიზმის, სხვა სახის კრიმინალის, მათ შორის, ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ.

გაფორმებულია შეთანხმება კულტურის სფეროში თანამშრომლობის მიზნით.

ერთობლივი კომუნიკეს საერთო ტონალობა კი უეჭველად ცხადყოფს პრეზიდენტების ნებას, არა მარტო შევინარ რჩუნოთ ეს გაერთიანება, არამედ განვავითაროთ იგი. რათა საბოლოოდ გარდავქმნათ იგი სრულფასოვან რეგიონალურ ორგანიზაციად თავისი სტრუქტურით, წესდებით, მმართველი ორგანოებით და ა.შ.

კიევში დაფუძნდა სუუამის საინფორმაციო ოფისი, ესეც ძალიან მნიშვნელოვანი და სიმპტომატური გადაწყვეტილებაა.

შემდეგი სამიტი კი, სავარაუდოდ, მომავალ წელს თბილისში გაიმართება.

მოგეხსენებათ, მე დავიკავე სუუამის თავმჯდომარის პოსტი და უახლოესი ერთი წლის განმავლობაში საქართველოს ხელისუფლება ყველაფერს იღონებს მიღწეულ შეთანხმებათა ხორცშესხმისათვის. ალბათ, ჩემი ბრძანებულებით შეიქმნება საგანგებო კომისია სახელმწიფო მინისტრის ან საგარეო საქმეთა მინისტრის ხელმძღვანელობით, რომელიც, სუუამში ჩვენი თავმჯდომარეობის პერიოდში, დღენიადაგ იმუშავებს და იზრუნებს საქართველოს ვალდებულებათა შესრულების, აგრეთვე, დედაქალაქში მომავალი სამიტის ღირსეულად გამართვისათვის.

ბუნებრივია, ყირიმში გაიმართა ძალიან მნიშვნელოვანი ორმხრივი შეხვედრებიც. განსაკუთრებით აღვნიშნავ საუბრებს პრეზიდენტ კუჩმასთან და ორგზის შეხვედრას ჰეიდარ ალიევთან, ასევე ამერიკის შეერთებული შტატების და რუსეთის წარმომადგენლებთან.

ანუ ხმები სუუამის გარდაცვალების შესახებ ნაადრევი აღმოჩნდა... უკრაინაში თქვენს ვიზიტს წინ უძღოდა ამ ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის ანატოლი კინახის ორდღიანი სამუშაო ვიზიტი საქართველოში. რით იყო ეს ვიზიტი მნიშვნელოვანი?

საქართველოს ბევრ ქვეყანასთან, მე ვიტყოდი, ქვეყნების უმრავლესობასთან, მეგობრული, კეთილმეზობლური ურთიერთობა აქვს, მაგრამ უკრაინასთან თანამშრომლობის დონეს მე განსაკუთრებულს ვუწოდებდი. ხელშეკრულებაც ასეთია - იგი ჩვეულებრივი ურთიერთობის გარდა, ურთიერთდახმარებას გულისხმობს.

ამ თვალსაზრისით, პრემიერ-მინისტრ კინახის სამუშაო ვიზიტი მართლაც ძალზე მნიშვნელოვანი იყო. მით უმეტეს, თუ გავითვალისწინებთ მისი დელეგაციის შემადგენლობას, რომელშიც შედიოდნენ როგორც აღმასრულებელი ხელისუფლების, აგრეთვე, ბიზნესწრეების წარმომადგენლები. თბილისში ჩამოვიდა ბევრი ძლიერი ბიზნესმენი, რომელთაც გულწრფელი სურვილი აქვთ ითანამშრომლონ საქართველოში თავიანთ კოლეგებთან.

უკრაინის მთავრობამ კიდევ ერთხელ დაადასტურა საქართველოსთან თანამშრომლობის პრიორიტეტები.

მათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია პარტნიორობა კასპიის ნავთობის ტრანსპორტირების თვალსაზრისით.

ანატოლი კინახის განცხადებით უკრაინა აქტიურ მონაწილეობას მიიღებს საქართველოს ნავსადგურების, ასევე ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე არსებული ნავთობისა და გაზის მილსადენთა მოდერნიზაციის პროცესში.

იგულისხმება როგორც ტექნიკური, ასევე ფინანსური მონაწილეობა.

ძალზე ნაყოფიერი იყო ერთობლივი ეკონომიკური კომისიის ორდღიანი სხდომა, რომლის თანათავმჯდომარეებიც ბრძანდებიან ანატოლი კინახი და ავთანდილ ჯორბენაძე.

კონკრეტულად, კონსულტაციათა შედეგად მიღწეულია შეთანხმება საზღვაო-სახმელეთო ტრანზიტული გადაზიდვების სატარიფო პოლიტიკის შესახებ. გარდა ამისა, ხელმოწერილია ერთობლივი კომისიის სხდომის ოქმი, რომელშიც ქვეყნებს შორის მომავალი თანამშრომლობის მრავალი ასპექტი აისახა.

ამრიგად, უკრაინასთან ყოველმხრივი თანამშრომლობა ძალიან სწრაფად ვითარდება და როგორც ეკონომიკურ, ასევე პოლიტიკურ ინტერესთა სულ უფრო ფართო სპექტრს მოიცავს. ეს ძალზე ხელსაყრელი. პროცესია საქართველოსთვის, ისევე, როგორც უკრაინისათვის.

- გასულ კვირას თქვენ მიიღეთ პრეზიდენტ ჯორჯ ბუშის წერილი, რომელშიც, როგორც ვიცით, ზოგადად გამოხატულია საქართველოში მიმდინარე დემოკრატიული რეფორმებისადმი მხარდაჭერა. კიდევ რა წერია პრეზიდენტ ბუშის წერილში?

- მე მართლა მივიღე პრეზიდენტ ბუშის წერილი, რომელიც რამდენიმე ხნის წინათ მისდამი ჩემ მიერ გაგზავნილ წერილს მოჰყვა. მე მივმართე ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტს წერილით, რომელშიც გამოვთქვი ჩემი მოსაზრებანი ორმხრივი თანამშრომლობის შემდგომი განვითარების სხვადას სხვა ასპექტებზე.

ამრიგად, პრეზიდენტ ბუშის წერილი საპასუხო გახლავთ.

ანუ ჩვენ ვაგრძელებთ დიალოგს, რომელიც ჯერ კიდევ შარშან დაიწყო ვაშინგტონში ვიზიტის დროს და შემდეგში არც შეჩერებულა.

ჯორჯ ბუშის წერილში ყურადღება გამახვილებულია იმ პოზიტიურ როლზე, რომელიც შესაძლოა, რუსეთმა შეასრულოს (და უკვე ასრულებს კიდეც) - გთხოვთ, ამას მიაქციეთ ყურადღება, ამას ამერიკის პრეზიდენტი წერს, - ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის თვალსაზრისით, ისევე, როგორც კონფლიქტების მშვიდობიანი გადაწყვეტის მხრივ. ეს ახალი მოვლენაა, როდესაც ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტს სჯერა, რომ შეიძლება რუსეთმა დადებითი როლი შეასრულოს კონფლიქტების გადაწყვეტაში.

ამერიკის პრეზიდენტი გამოთქვამს რწმენას, რომ საქართველო განაგრძობს სვლას დემოკრატიული განვითარების გზით, რაც უეჭველად გულისხმობს სახელმწიფოებრივ და სახელისუფლებო სტაბილურობას.

გარდა ამისა, ამერიკის ადმინისტრაცია, ტრადიციულად, დიდ ყურადღებას უთმობს ენერგეტიკულ პრობლემატიკას, მათ შორის საქართველოს ენერგეტიკული უშიშროების თვალთახედვითაც.

ამ კვირას თბილისს ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო ხაზინის მდივანი პოლ ო'ნილი ესტუმრა. როგორც ვიცით, მანამდე იგი იმყოფებოდა უკრაინაში, ყირგიზეთსა და ყაზახეთში. ეს ყველაფერი იმ ფონზე ხდებოდა, როცა ამერიკამ განვითარებადი ქვეყნების დახმარებისათვის საკმაოდ სერიოზული თანხა გამოყო.

ეს გახლდათ უაღრესად მნიშვნელოვანი ვიზიტი. ბატონმა პოლ ო'ნილმა მაცნობა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების ადმინისტრაცია გეგმავს გაუზარდოს ფინანსური დახმარება იმ ქვეყნებს, სადაც ღრმა ლიბერალური ეკონომიკური რეფორმა განხორციელდა ან ხორციელდება. ასევე, გააფართოოს დახმარების მასშტაბი კორუფციასთან საბრძოლველად.

გარდა ამისა, გათვალისწინებულია გარდამავალი ეკონომიკის ქვეყნებისათვის სესხების გრანტებად ტრანსფორმირება, განსაკუთრებით სოციალური და ჯანმრთელობის დაცვის პროექტების განხორციელებისას.

ეს პრობლემატიკა მჭიდროდ უკავშირდება სიღარიბის დაძლევისა და მდგრადი განვითარების ამოცანას, რომელთა თაობაზე სექტემბრისათვის დაგეგმილი გლობალური სამიტი იმსჯელებს. უნდა გითხრათ, რომ თავად ფინანსთა მინისტრის მდგომარეობა ქვეყანაში ძალიან მაღალია და ადმინისტრაციის ასეთი წარმომადგენლის სტუმრობა ძალზე იმედის მომცემია.

- გასული კვირა განსაკუთრებით დატვირთული იყო ვიზიტებით. ბევრი სტუმარი იყო საქართველოში, მათ შორის ევრო საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის თავმჯდომარის ლიდია პოლფერის ხელმძღვანელობით. რა საკითხები განიხილებოდა შეხევედრისას?

ამ ვიზიტმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა, რომ საქართველო, და მთლიანად კავკასიის რეგიონი სულ უფრო მეტად იპყრობს ევროპის ყურადღებას.

ქალბატონ ლიდია პოლფერის განცხადებით, იგი საქართველოში დემოკრატიული პროცესების შეფერხების საფრთხეს ვერ ხედავს.

თუმცა არსებობს პრობლემები, რომლებიც საგანგებო ყურადღებასა და გადაწყვეტას მოითხოვს. სტუმართა აზრით, ჩვენი ქვეყანა დიდი ევროპული ოჯახის სრულფასოვანი წევრია და თითოეული ევროპული სახელმწიფო შეეცდება, დაგვეხმაროს არსებულ სირთულეთა დაძლევაში, რათა საქართველომ შეძლოს ევროსაბჭოს წინაშე ნაკისრ ვალდებულებათა შესრულება.

- თქვენი ბრძანებულებით, 23 ივლისი გამოცხადდა პირველი ქართული კოსმოსური ობიექტის დღედ. ამასთან დაკავშირებით გთხოვთ, კიდევ ერთხელ გამოხატოთ თქვენი დამოკიდებულება ამ დიდი გამარჯვების მიმართ, რომელსაც ქართველმა ინჟინრებმა მიაღწიეს სამი წლის წინათ და მას შემდეგაც მრავალ ქვეყანასთან თანამშრომლობთ...

ჯერ კიდევ 1999 წელს, როდესაც ქართველმა ინჟინრებმა ბატონ ელგუჯა მეძმარიაშვილის თაოსნობით და ძალისხმევით ამ ბრწყინვალე გამარჯვებას მიაღწიეს, ჩვენი თვალსაჩინო ტექნიკური ინტელიგენციის წრეში წარმოიშვა აზრი, 23 ივლისი, ანუ კოსმოსურ ორბიტაზე პირველი ქართული კოსმოსური რეფლექტორული სისტემის წარმატებით გაყვანის დღე, ოფიციალურად აღგვენიშნა.

ასეთი წინადადებით მომმართეს მეცნიერებმა, მათ შორის მეცნიერებათა აკადემიიდან, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორმა, აკადემიის წევრ-კორესპონდენტმა რამაზ ხუროძემ და თბილავიამშენის იმდროინდელმა დირექტორმა ვაჟა თორდიამ.

ამრიგად, ეს გახლავთ სავსებით ბუნებრივი და ყოველმხრივ გამართლებული გადაწყვეტილება. მით უმეტეს, რომ მე, გარკვეული აზრით, ვამაყობ იმ წვლილით, რომელიც ამ დიად ეროვნულ საქმეში, როგორც შემეძლო, შევიტანე.

25 წლის განმავლობაში მართლაც ბევრი რამ გავაკეთე საიმისოდ, რათა კოსმოსური ტექნოლოგიების ეს მიმართულება განვითარებულიყო ქვეყანაში. ლაპარაკია, ძირითადად, მხარდაჭერაზე.

ამ ხნის განმავლობაში მთელი სამეცნიერო სკოლა შეიქმნა. რა თქმა უნდა, რუს კოლეგებთან, უდიდეს რუს მეცნიერებთან მჭიდრო თანამშრომლობით.

დავასახელებდი აკადემიკოს სავინს, რომელიც არაერთხელ ჩამოვიდა საქართველოში, როდესაც ეს წამოწყება საწყის ეტაპზე იყო. უნდა ითქვას, რომ დიდი რუსი მეცნიერების მონაწილეობის გარეშე ამ წარმატების ასეთ სწრაფ მიღწევაზე ლაპარაკი, ალბათ, ზედმეტი იქნებოდა, მაგრამ, რომ არ ყოფილიყო ქართული საინჟინრო ტალანტი, უნიჭიერესი ადამიანების, მათ შორის ბატონ ელგუჯა მეძმარიაშვილის თავდადება, მიზანი მიუღწევადი იქნებოდა.

განვლილი სამი წლის განმავლობაში ერთმნიშვნელოვნად დადასტურდა, რომ პირველი ქართული კოსმოსური ობიექტი არა მარტო ეროვნული ღირსების სიმბოლოა, არამედ განსაკუთრებული მნიშვნელობის მოვლენაა მთელი მსოფლიოსათვის - კოსმოსური ტექნიკის განვითარების თვალსაზრისით.

მაგალითად, ევროპული კოსმოსური სააგენტოს დოკუმენტებში ერთმნიშვნელოვნად აღიარებულია, რომ ჩვენი სისტემა საერთო ევროპულად უნდა იქცეს. სწორედ ამ მიზნით, 2001 წლის 5 ივლისს რომში დაფუძნდა ევროპული კოსმოსური სააგენტოს პროგრამა - ახალი თაობის ევროპული თანამგზავრების, სტრატეგიული რეფლექტორული სისტემის შესაქმნელად ქართული ტექნოლოგიების საფუძველზე.

ამ პროექტში აქტიურად მონაწილეობენ იტალიის, რუსეთის, შვეიცარიის, ავსტრიის, ესპანეთისა და საქართველოს სპეციალისტები.

კოსმონავტიკის ქრესტომათიულ გამოცემებში ქართული კოსმოსური სისტემის წარმატებული გამოცდა აღიარებულია მსოფლიოში პრიორიტეტული ახალი მიმართულების განვითარების საწყისად, ხოლო მისი განხორციელების დღე შეტანილია კოსმონავტიკის განვითარების ისტორიულ თარიღთა ნუსხაში.

და ბოლოს, ძალზე სასიხარულოა, რომ სულ რამდენიმე დღის წინათ, სახელგანთქმულ კემბრიჯში გამართული კოსმონავტიკის დარგთა ინტერნაციონალური კონგრესის ემბლემად შეარჩიეს სწორედ ისტორიაში პირველი ქართული კოსმოსური ობიექტის გამოსახულება.

კიდევ ერთხელ ვულოცავ ბატონ ელგუჯა მეძმარიაშვილს, მის შესანიშნავ კოლექტივს და ვუსურვებ შემდგომ დიდ წარმატებებს. ხოლო 23 ივლისი მთლიანად, ქართულ საინჟინრო მიღწევათა აღსანიშნავ დღედ იქცევა.

- საქართველოში პირველად იმართება „ტოტალიტარული რეჟიმის მსხვერპლთა დღე“. მცირე ხნის შემდეგ ეწვევით მწერალთა კავშირს, სადაც დიდი გალაკტიონის ბიუსტი დაიდებს ბინას. ძალზე სიმბოლურია, რომ ის რეჟიმი, რომელიც გალაკტიონს მთელი სიცოცხლის მანძილზე სულს უხუთავდა, დაინგრა, გალაკტიონი კი დარჩა...

მართლაც, საოცრად სიმბოლური და ყოველმხრივ გამართლებულია, რომ „ტოტალიტარული რეჟიმის მსხვერპლთა დღე“ სწორედ მწერალთა კავშირში აღინიშნება. აქვე მინდა ხაზი გავუსვა მისი ხელმძღვანელობის, ბატონ თამაზ წივწივაძის ინიციატივას, „ჟამი კაენის ზეობისა“ (ამ შემთხვევაში გასული საუკუნის 30-იანი წლების რეპრესიებს ვგულისხმობ) ყველაზე შემაძრწუნებლად გამოვლინდა ერის სულიერი ფონდის, მისი უდიდესი ზნეობრივი განძის, ქართული მწერლობის ფიზიკურ განადგურებაში. ეს ისტორიული დანაშაული, გარკვეულ წილად, იმ შავბნელი ეპოქის ლოგიკური გამოხატულება იყო, ვინაიდან ტერორი და ტოტალიტარიზმი განუყოფელია, ხოლო მათი უპირველესი მტერია პოეტი (ხელოვანი, მწერალი, ან მხატვარი, ფართო გაგებით).

მაგრამ ვერავითარი ტერორი, ვერანაირი ძალადობა და ტოტალიტარიზმი ვერ ჩაახშობდა პოეტური სულის სწრაფვას თავისუფლებისა და ღირსებისაკენ.

ის მრისხანე რეჟიმი სრულიად უძლური აღმოჩნდა მხატვრული სიტყვის ელვარების, პოეტური სილამაზისა და თავისუფალი სულისკვეთების წინაშე.

ამ დიდი გამარჯვების გამოხატულება გახლავთ გენიალური გალაკტიონი, რომელმაც ყველა ტოტალიტარული დოქტრინა დაანგრია პოეტური დოქტრინით: - „პოეზია - უპირველეს ყოვლისა!“ ანუ თავისუფლება უპირველეს ყოვლისა! ეს ერთი და იგივეა.

ამრიგად, რეპრესიების მსხვერპლთა მოგონების სევდიან დღეს დიდი გალაკტიონის ძეგლის გახსნით ჩვენ საქართველოს თავისუფალი სულის გადამრჩენთ (ქართველ მწერლებს) მივაგებთ პატივს და მათ ისტორიულ, ზნეობრივ გამარჯვებასაც ვზეიმობთ სევდანარევი სიხარულით.

- და, ბოლოს როგორ შეაფასებდით სავალუტო ფონდის გადაწყვეტილებას?

მინდა უაღრესად დიდი კმაყოფილება გამოვთქვა სავალუტო ფონდის დირექტორთა საბჭოს გადაწყვეტილების გამო, როგორც ცნობილია, დირექტორთა საბჭომ მხედველობაში მიიღო ქვეყანაში არსებული დადებითი ტენდენციები. პროგრამა აღდგენილია, პირველი 30-მილიონიანი ტრანში გადმოირიცხება ეროვნულ ბანკში, იგივე განმეორდება წლის დამლევს. ამასთან, სხვა ინვესტორებსა და დონორებსაც ხელი გახსნილი აქვთ, რადგან სავალუტო ფონდის დამოკიდებულება ასე ნათლად გამოიკვეთა. მინდა გითხრათ, რომ სავალუტო ფონდის ჯგუფი იმყოფება საქართველოში, მას მეც შევხვდები და დარწმუნებული ვარ, კიდევ ბევრ საინტერესო და იმედისმომცემ ტენდენციას აღმოვაჩენთ.

„ჩვენი ქვეყანა დიდი ევროპული ოჯახის სრულფასოვანი წევრია და თითოეული ევროპული სახელმწიფო შეეცდება დაგვეხმაროს არსებულ სირთულეთა დაძლევაში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 23 ივლისი. - №177 (4236). - 1, 2 გვ.

დიდად პატივცემულო ლეონიდ დანიელის ძევ,

სულით ხორცამდე შემძრა შემზარავმა ტრაგედიამ, რომელიც მოხდა ავიაკატასტროფის შედეგად ლვოვში, სადაც დაიღუპა ათობით ადამიანი, მათ შორის ქალები და ბავშვები ემსხვერპლნენ ამ ამოუცნობ შემთხვევითობას.

საქართველოს ხალხი გლოვობს თქვენთან ერთად.

გულწრფელ თანაგრძნობას ვუცხადებ ჩვენს დებსა და ძმებს - უკრაინელებს, რომლებმაც აუნაზღაურებელი დანაკლისი განიცადეს.

დარწმუნებული ვართ, უკრაინისათვის ამ მძიმე ჟამს, თქვენნაირი ურყევი ლიდერის ნება და ვაჟკაცობა, ასევე თქვენი მშვენიერი ქვეყნის მრავალრიცხოვანი მეგობრებისა და კეთილისმსურველთა თანაგრძნობა, დაეხმარება მოძმე უკრაინელ ხალხს, შეუმსუბუქოს ამ საშინელი ტრაგედიისაგან გამოწვეული ტკივილი.

მის აღმატებულებას უკრაინის პრეზიდენტს ლეონიდ კუჩმას // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 30 ივლისი. - №183 (4242). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
29 ივლისის რადიოინტერვიუ

- ინტერვიუს დავიწყებთ გასულ კვირას გავრცელებული განცხადებით. დანიის სამეფომ, რომელიც ამჟამად ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყანაა, გამოაქვეყნა საკმაოდ მძაფრი განცხადება საქართველოში რელიგიური უმცირესობების უფლებათა დარღვევის ზოგიერთი ფაქტისა და ზოგიერთი სხვა ნეგატიური ტენდენციის თაობაზე ფაქტობრივად, ნათქვამია, რომ თუ საქართველო უსაფრთხო გარემოს შექმნას ვერ შეძლებს, ქვეყანაში მიმდინარე დემოკრატიული პროცესები კრახის წინაშე აღმოჩნდება... - ჟურნალისტ ნატო ონიანის თხოვნით ამ თემაზე საუბრით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ.

ჩემი პასუხი ასეთი იქნება: დემოკრატიული, დამოუკიდებელი სახელმწიფოს დაფუძნება, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი ერის ისტორიული არჩევანია. ამ ურთულეს გზაზე ჩვენ ყოველთვის უდიდესი ყურადღებითა და კეთილგანწყობით ვიღებდით და კვლავაც მივიღებთ მეგობრების ყველა შენიშვნასა და წინადადებას. ამგვარი ყურადღება ევროკავშირის ქვეყნების და სხვა მეგობარი სახლმწიფოების აზრისადმი, საქართველოს და მის ხელისუფლებას განსაკუთრებით ახასიათებს.

ასევე ყურადღებით და კეთილგანწყობით გავეცანით ევროკავშირის ამ განცხადებასაც, რომელიც მთლიანობაში მაინც კონსტრუქციული სულისკვეთებითაა გაჟღენთილი.

სხვათა შორის, აქვე შევნიშნავ, რომ განცხადების ქართული ტექსტი არ არის დედნის აუტენტური, თუმცა მთავარი მაინც სხვა რამ გახლავთ. ჩვენი პრინციპული დამოკიდებულება განისაზღვრება იმ კეთილისმყოფელი როლით, რაც ევროკავშირმა შეასრულა ბოლო წლების განმავლობაში. ვგულისხმობ როგორც პოლიტიკურ მხარდაჭერას, ასევე ეკონომიკურ დახმარებას.

ისტორიულად ხანმოკლე პერიოდში საქართველოს ხალხმა და ხელისუფლებამ შეძლეს ახლადშექმნილ დემოკრატიულ სახელმწიფოში სიტყვისა და რწმენის თავისუფლების დამკვიდრება და ეს სულაც არ იყო ცოტა.

მე, როგორც პრეზიდენტს, მეამაყება, რომ პირადად შევიტანე წვლილი დემოკრატიულ ღირებულებათა გამარჯვებაში.

ქვეყნის კონსტიტუცია ერთმნიშვნელოვნად ადასტურებს ადამიანის განუყოფელ, კლასიკურ უფლებებს.

ვერავინ უარყოფს, რომ საქართველოში არსებობს სრულიად თავისუფალი მედია, ასობით არასამთავრობო ორგანიზაცია, ყველა სოციალურ ჯგუფს აქვს უფლება, თავისუფლად გამოხატოს თავისი აზრი და პოლიტიკური თუ რელიგიური მრწამსი.

სამწუხაროდ, დემოკრატიული განვითარების პროცესში წარმოიშობა ერთი პრობლემა, რომლის გადაწყვეტა ჯერჯერობით ვერ შევძელით: აზრისა და მრწამსის გამოხატვის პირობებში, საპირისპირო აზრისა და მრწამსის ადამიანები ზოგჯერ მიმართავენ ძალადობის სრულიად გაუმართლებელ მეთოდებს, ხოლო ჯერ კიდევ სუსტ სახელმწიფოებრივ სტრუქტურებს ყოველთვის არ ძალუძთ ამ ნეგატიურ გამოვლინებაზე ადექვატური რეაგირება მოახდინონ.

არავითარი პრობლემა არ აქვთ და არც ექნებათ იმ ადამიანებს, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებს თუ პოლიტიკურ ჯგუფებს ან მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებს, რომლებიც თუნდაც ძალზე მწვავედ აკრიტიკებენ პრეზიდენტს, ზოგადად, ხელისუფლებას, მაგრამ როდესაც საქმე ეხება ისეთ ფაქიზ სფეროს, როგორიცაა რელიგიური მრწამსი, რელიგიური გრძნობები, აქ, სამწუხაროდ, სახელმწიფო ჯერ კიდევ ვერ ახერხებს ყველა პროცესის მოქცევას კანონიერების ჩარჩოში. თუმცა ამ მიმართულებით ძალიან ბევრს ვმუშაობთ, გაძლიერდება და განმტკიცდება საკანონმდებლო ბაზა, რათა კატეგორიულად აღიკვეთოს ყოველგვარი ძალადობა, რომელსაც არავითარი გამართლება არა აქვს.

კიდევ ერთი ნეგატიური ფაქტორია ის გარემოება, რომ ჩვენს საზოგადოებას კვლავინდებურად მძიმე წნეხად აწევს ტოტალიტარული მემკვიდრეობა და, თუ შეიძლება ასე ითქვას, საზოგადოებრივი დიალოგის კულტურის დეფიციტი, რისი შედეგიცაა შეუწყნარებლობა, ზოგჯერ აგრესიული დამოკიდებულება განსხვავებული მრწამსისა და აზრის მიმართ. აქვე შევნიშნავ, როდესაც საქმე გვაქვს საზოგადოებრივ უთანხმოებასთან, ეს პრობლემა, სტრატეგიული თვალსაზრისით, მხოლოდ დიალოგის და საზოგადოებრივი კონსენსუსის გამომუშავებით შეიძლება გადაწყდეს, ხელისუფლება კი ამ კონსენსუსის საფუძველზე იმოქმედებს.

ევროკავშირის განცხადებაში აგრეთვე მკაცრად, მაგრამ მთლიანობაში სამართლიანად არის შეფასებული უცხოელი მოქალაქეების, კერძოდ, ბიზნესმენების გატაცების რამდენიმე ფაქტი. დარწმუნებული ვარ, ჩვენი სახელმწიფოებრიობის შემდგომი განმტკიცება და ის ღონისძიებანი, რომელთაც ამ მიმართულებით ვახორციელებთ, საშუალებას მოგვცემს, უახლოეს მომავალში არათუ გავათავისუფლოთ მძევლები, არამედ გამოვრიცხოთ ამგვარი ექსცესები.

სხვათა შორის, უნდა გითხრათ, რომ ბოლო დღეებში სერიოზულად გაძლიერდა ბრძოლა კრიმინალურ ელემენტებთან, დაიწყო ფართომასშტაბიანი ღონისძიებები ჯერ დედაქალაქში. დღეს იმართება ასეთივე ღონისძიება შიდა ქართლში და, როგორც მითხრეს, ბევრი სერიოზული დამნაშავე და კრიმინალია გამოვლენილი. უფრო დეტალურად ამის თაობაზე, საღამოს გადაცემაში „პრეზიდენტი გისმენთ“ - მოგითხრობთ.

ამავე დროს ჩვენ ვთხოვეთ მეგობრებს (ვგულისხმობ დასავლელ მეგობრებს). შეძლებისდაგვარად გაგებით მოეკიდონ იმ ობიექტურ სირთულეებს, რასაც საქართველო აწყდება დამოუკიდებელი სახელმწიფოს დემოკრატიული მეთოდებით და არა ახლი ტოტალიტარიზმით ან ავტორიტარული ხერხებით დამკვიდრების პროცესში.

მოსკოვში დასრულდა რუსეთ-საქართველოს მორიგი მოლაპარაკების რაუნდი, როგორც ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების, ისე ბაზების თემაზე. მოლაპარაკების შედეგებით ქართული მხარე კმაყოფილია...

მოსკოვის შეხვედრა მართლაც ძალზე წარმატებული იყო. გარკვეულწილად, არც კი ველოდით, რომ რომელიმე ურთულეს საკითხზე პოზიციათა დაახლოება ესოდენ სწრაფად მოხდებოდა.

საბოლოოდ რუსეთ-საქართველოს დიდი ხელშეკრულების ახალი პროექტი, ალბათ, უკვე შემოდგომისათვის, ან ცოტა მოგვიანებით იქნება ხელმოსაწერად მოლაპარაკების შემდეგი რაუნდი კი თბილისში აგვისტოში გაიმართება.

ძალიან დიდი სამუშაო გასწია საგარეო საქმეთა სამინისტრომ, გრძელდება კონსულტაციები ექსპერტთა დონეზე და თამამად შეიძლება ითქვას, ახალი ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების შემუშავების გზაზე პრინციპულად გადაულახავი პრობლემები ნამდვილად არ არსებობს.

ასევე შეინიშნება პოზიტიური ძვრები სამხედრო თანამშრომლობის, მათ შორის, ბაზების საკითხშიც, თუმცა ეს კვლავ ურთულეს საკითხად რჩება.

ვფიქრობ, აქაც ვიპოვით შემდგომი თანამშრომლობის ისეთ მოდელს, რაც ორმხრივი სარგებლობიანობისა და ინტერესთა თანხვედრის იმპერატივს დაეფუძნება.

- გუშინ რუსული საინფორმაციო საშუალებები მთელი დღის მანძილზე გადასცემდნენ ინფორმაციას რუსეთ-საქართველოს საზღვრის ჩეჩნეთის მონაკვეთზე სამხედრო შეტაკების შესახებ რუს მესაზღვრეებსა და ჩეჩნურ ფორმირებებს შორის, რომლებიც თითქოსდა საქართველოდან ცდილობდნენ ჩეჩნეთში დაბრუნებას. როგორია თქვენი კომენტარი?

ყველასათვის შესანიშნავად ცნობილია ის უმძიმესი ვითარება, რომელშიც საქართველო აღმოჩნდა ჩრდილოეთ კავკასიაში საომარი მოქმედებების დაწყების შემდეგ, როდესაც ათასობით ჩეჩენი ლტოლვილი, უმეტესად ქალები, ბავშვები და მოხუცები, აგრეთვე მებრძოლებიც, შეიძლება ითქვას, შემორეკეს ჩვენ ტერიტორიაზე. სხვა საკითხია, რა ანგარიში ჰქონდათ და რატომ გააკეთეს ეს. ვფიქრობ, კეთილისმსურველი ცოტა იყო.

არავითარი გამოსავალი ამ გაუბედურებული ადამიანების მიღებისა და მათთვის შეძლებისდაგვარად დახმარების გაწევის გარდა, საქართველოს არ ჰქონდა.

ყველაფერთან ერთად, ეს ჩვენი საერთაშორისო ჰუმანიტარული ვალდებულებაც გახლდათ.

ბუნებრივია, თავი იჩინა თანამდევმა ნეგატიურმა ფაქტორმაც, ვგულისხმობ ეგრეთ წოდებულ, ბოევიკთა თავმოყრას პანკისის ხეობაში.

რაც შეეხება განსაკუთრებით ოდოიზურ ტერორისტებს, მათი დევნა განუწყვეტლივ მიმდინარეობს. რამდენიმე დღის წინ ერთი ასეთი დამნაშავე უკვე გადაეცა რუსეთის მხარეს საერ რთაშორისო ხელშეკრულებათა შესაბამისად.

ექსტრადირება განხორციელდა სხვა ქვეყნებშიც, რუსეთისა და საქართველოს შესაბამისი უწყებები ერთობლივად მუშაობენ, რათა გადაწყვიტონ ლტოლვილთა პრობლემა.

კერძოდ, თბილისში იმყოფებოდა რუსეთის საგანგებო სიტუაციათა სამინისტროს დელეგაცია. ამჟამად, თავდაპირველი 7 500 ლტოლვილის ნაცვლად ხეობაში იქნება სულ 2 500 ლტოლვილი. ადრე თუ გვიან ისინიც დაბრუნდებიან სამშობლოში.

საზღვრის შესაძლო დარღვევის თაობაზე კი შეიძლება მხოლოდ ის ითქვას, რომ საზღვარს ორი მხარე აქვს, მას იცავენ როგორც ქართველი, ასევე რუსი მესაზღვრეები. ამდენად, არა მხოლოდ ქართველ მესაზღვრეთა ვალია, არ დაუშვან საზღვრის უკანონოდ დარღვევა, ამა თუ იმ მიმართულებით, ასეთივე პასუხისმგებლობა ეკისრებათ მათს კოლეგებს, რომლებიც საზღვრის მეორე მხარეს დგანან.

მე ამ ხალხს შევხვდი და ვესაუბრე კიდეც. ჩემი კოლეგები ხშირად მიდიან პანკისში. და მათთან კონტაქტი აქვთ თითქმის ყველა მათგანს, - ბავშვებიდან დაწყებული, მოხუცებით დამთავრებული. სურთ შინ დაბრუნება. თვით მებრძოლებსაც აქვთ ამის სურვილი, მათ საქართველოში არაფერი ესაქმებათ, ამიტომ არ არის გასაკვირი, რომ რადაც უნდა დაუჯდეთ, ისინი შეეცდებიან, დაუბრუნდნენ თავიანთ სახლ-კარს და იცხოვრონ სამშობლოში.

- 26 ივლისს ერთი წელი შესრულდა ქართველი ჟურნალისტის გიორგი სანაიას მკვლელობიდან. სამართალდამცველები აცხადებენ, რომ საქმე სასამართლომდეა მისული, გამოძიება დასრულებულია, სანაიას ოჯახსა და ახლობლებს ამის არ სჯერათ და აცხადებენ, რომ გამოძიებას საქმე ბოლომდე არ მიუყვანია...

კიდევ ერთხელ გამოვხატავ ღრმა გულისტკივილსა და მწუხარებას ესოდენ ნიჭიერი ახალგაზრდა კაცის, თვალსაჩინო ჟურნალისტის ტრაგიკულად დაღუპვის გამო.

მაგრამ ბოროტება დაუსჯელი არ დარჩება!

„ისტორიულად ხანმოკლე პერიოდში საქართველოს ხალხმა და ხელისუფლებამ შეძლეს ახლად შექმნილ დემოკრატიულ სახელმწიფოში სიტყვისა და რწმენის თავისუფლების დამკვიდრება“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 30 ივლისი. - №183 (4242). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
სიტყვა მთავრობის გაფართოებულ სხდომაზე
2002 წლის 31 ივლისი

მოგესალმებით, ძვირფასო მეგობრებო!

ასეთი შემადგენლობით ჩვენ დიდი ხანია არ შევხვედრივ ვართ ერთმანეთს. ყოველ შემთხვევაში, წლეულს ჩვენ უარი ვთქვით ასეთ შეხვედრებზე, თუმცა ბოლოს მივედით დასკვნამდე, რომ წელიწადში ორჯერ მაინც საჭიროა შევიკრიბოთ და გავუზიაროთ ერთმანეთს ყველაფერი, რაც გავაკეთეთ და რაც გადასაწყვეტია.

ჩემზე სერიოზული შთაბეჭდილება მოახდინა გამომსვლელებმა. შეიძლება ბევრ რამეში არ დავეთანხმოთ, მაგრამ გულახდილობით, ანალიზის სიღრმით არც ერთი გამომსვლელი არ იმსახურებს ისეთ საგანგაშო შეფასებას, რომ მას სხვა შემთხვევაში, ვურჩიოთ, სიტყვა აღარ ითხოვონ.

დღევანდელი თათბირი ჩვენ გარკვეულწილად უჩვეულო ფორმატით გავმართეთ: ერთად და ურთიერთკავშირში განვიხილეთ სამართლებრივი და ეკონომიკური საკითხები.

რა თქმა უნდა, ეს არ არის შემთხვევითი, ვინაიდან საქართველოს სახელმწიფოებრივი მშენებლობის დღევანდელი ეტაპისა და მიღწეული შედეგის ანალიზი ცხადყოფს განუყოფელ კავშირს ეკონომიკის შემდგომ აღმავლობასა და კანონიერების შეუვალ განმტკიცებას შორის.

ამთავითვე მოგეხსენებათ, რომ მეც, ისევე როგორც ბევრი გამომსვლელი, მათ შორის პარლამენტის თავმჯდომარე ნინო ბურჯანაძე, კრიტიკულად ვარ განწყობილი

ჩვენს მდგომარეობაში მყოფი ქვეყნის ხელმძღვანელი არ შეიძლება კმაყოფილი იყოს იმით, რაც გაკეთდა, მაგრამ იმაზეც უნდა ითქვას, რომ თურმე რაღაც შეგვძლებია. ან უნდა ვაღიაროთ, რომ უუნარონი ვართ და ვერაფერი ვერ გავაკეთეთ. ვფიქრობ, ამგვარ უკიდურესობამდე არ უნდა მივიდეთ.

ათ წელზე ოდნავ მეტია, რაც საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა და ისტორიისათვის ამ ხანმოკლე პერიოდში ქვეყანამ საკმაოდ დიდი და მნიშვნელოვანი გზა განვლო. არ ვამბობ, რომ ეს არის ეპოქალური, მაგრამ ის, რაც ჩვენ გავაკეთეთ, სახელმწიფო ავად თუ კარგად ავაშენეთ, მართლაც ეპოქალური მნიშვნელობის მონაპოვარია, რომელიც ყველას ეკუთვნის, მთელ საზოგადოებას, მათ, ვინც მხარს გვიჭერს და მათაც, ვინც მხარს არ გვიჭერს.

სამწუხაროდ, თანამედროვენი ხშირად ვერ აცნობიერებენ და ვერ აფასებენ განვლილი გზის მნიშვნელობას და სირთულეს.

ძალიან ძნელია, მრავალი პრობლემით გათანგულ ადამიანს აუხსნა, რომ მისი მოთმინება და დიდსულოვნება არის სწორედ ბრძოლა დამოუკიდებლობისათვის, ხვალინდელი, ბედნიერი და აყვავებული საქართველოსათვის, რაც ხშირად გაცილებით ძნელია, ვიდრე იარაღით ხელში მტერთან შებმა, ვინაიდან უდიდეს პასუხისმგებლობასა და ჭირთათმენის განსაკუთრებულ უნარს მოითხოვს.

მაგრამ ხალხმა უნდა იცოდეს, რომ არსებულ პრობლემათა უმრავლესობა, პირდაპირ თუ ირიბად, სწორედ ხვალინდელ შესაძლებლობათა მოპოვებას უკავშირდება.

მრავალი პოპულისტი სარგებლობს დღევანდელი გაჭირვებით, იმ პრობლემებით, რომლებიც აბსოლუტურად გარდაუვალი იყო ხანგრძლივი სახელმწიფოებრივი წყვეტის შემდეგ, მით უმეტ ტეს იმ ვითარებაში, როცა სახელმწიფოს მშენებლობა ხორციელდება ძველი სოციალურ-ეკონომიკური ფორმაციის ძალიან მტკივნეული რღვევისა და ახლის დაფუძნების პარალელურად.

ყველამ უნდა გავითავისოთ, რომ ჩვენი მიზანია დღესვე ჩავუყაროთ საფუძველი დამოუკიდებელი, ძლიერი საქართველოს მარადიულ არსებობას.

ამიტომ, მრავალი სუბიექტური და ობიექტური პრობლემის მიუხედავად, უნდა მივაღწიოთ ძველი სისტემის ყოვლისმომცველ რეფორმას, - ცნობიერების გარდაქმნის ჩათვლით, სამოქალაქო საზოგადოების დაფუძნებას, თანამედროვე მსოფლიოში სწრაფ ინტეგრირებას, შევქმნათ სამართლებრივი სახელმწიფო მყარი და მტკიცე დემოკრატიული მექანიზმებით. ეს პროცესი მიმდინარეობს, მაგრამ ისე სწრაფად არა, როგორც ჩვენ ეს გვსურს.

წარმატება წარმოუდგენელია ყოველდღიური ბრძოლისა და არსებული პრობლემის გადაწყვეტის გარეშე. მით უფრო შეურიგებელი ვიქნებით ნაკლოვანებათა მიმართ.

აქვე, რამდენიმე სიტყვა ზოგადი ვითარების თაობაზე: 2001 წელს, მრავალი ხელისშემშლელი ფაქტორის მიუხედავად, გამოიკვეთა დადებითი ტენდენცია მაკროეკონომიკური თვალსაზრისით. მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდამ ოთხ-ნახევარ პროც ცენტს მიაღწია, რაც 1,9 პროცენტული პუნქტით აღემატება წინა სამი წლის საშუალო მაჩვენებელს და, პრაქტიკულად, შეესაბამება ინდიკატური გეგმით გათვალისწინებულ მაჩვენებელს.

საგულისხმოა, აგრეთვე, რომ 2001 წელს, წინა წლებთან შედ დარებით, აღინუსხა ინფლაციის ყველაზე დაბალი დონე - მხოლოდ 3,4 პროცენტი. ხოლო 2002 წლის პირველ ნახევარში იგივე მაჩვენებელმა 3 პროცენტი შეადგინა.

ამასთანავე უნდა აღინიშნოს, რომ სერიოზული კლება გვაქვს საგარეო ვაჭრობის სფეროში. 2002 წლის პირველ ნახევარში საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ შეადგინა მხოლოდ 496 მილიონ 800 ათასი დოლარი, რაც წინა წლის ანალოგიური მაჩვენებლის 95 პროცენტია. ეს მძიმე შემთხვევაა სახელმწიფოსათვის, როცა მაღალი ტემპით იზრდება შიდა ეროვნული პროდუქციის წარმოე ება, ხოლო ეს ვერ აისახება საგარეო ვაჭრობის მონაცემებზე.

მცირდება ექსპორტი და იზრდება უარყოფითი სავაჭრო სალდოს მაჩვენებელი. ამჟამად იგი 201 მილიონ დოლარს უდრის, ანუ 6 მილიონ 200 ათასი დოლარით მეტს, ვიდრე გასულ წელს.

მეორე მხრივ, განუხრელად იზრდება მთლიანი შიდა პროდუქტის აბსოლუტური მოცულობა. მაგალითად, გასულ წელს, ამ მაჩვენებელმა 1996 წლის დონის 124,8 პროცენტი შეადგინა.

სამწუხაროდ, სერიოზული კრიზისის ფაზაში იმყოფება სოფლის მეურნეობა, რაც უკვე არაერთი წლის შემაშფოთებელი ტენდენციაა. შემცირებულია სოფლის მეურნეობის წვლილი მთლიან შიდა პროდუქტში. ერთი შეხედვით, ეს კანონზომიერიც უნდა იყოს. სოფლის მეურნეობის წვლილი უნდა შემცირდეს მრეწველობის, ტრანსპორტის, კავშირგაბმულობის და სხვა სფეროების ზრდის კვალობაზე. განვითარებულ ქვეყნებში, სადაც პროდუქციის ნაკლებობა არ არის, სოფლის მეურნეობის წილი 6-7 პროცენტს არ აღემატება. ეს სავსებით გასაგებია. მაგ გრამ, ჩვენ განგაში უნდა ავტეხოთ დიდი დანაკარგის გამო. შეიძლებოდა გაცილებით მეტის მიღწევა.

სამართლიანობა მოითხოვს ითქვას იმ დამანგრეველ შედეგზე, რაც ორწლიანმა საზარელმა გვალვამ მოუტანა ქვეყნის ამ საარსებოდ მნიშვნელოვან დარგს. ასზე მეტი წერილი მექნება გაგზავნილი ჩვენი მეგობარი ქვეყნების პრეზიდენტებისათვის, სადაც შექმნილი მდგომარეობის მთელი ტრაგიზმი მქონდა აღწერილი, ვამბობდი, რომ საქართველოში შეიძლება შიმშილი დაიწყოს. დაიწყებოდა კიდეც ჩვენი მეგობრების მიერ აღმოჩენილი დახმარება რომ არა.

მრეწველობის განვითარების თვალსაზრისით, წინა წლებში თავისი მოცულობით მეორე უდიდესმა დარგმა მესამე ადგილზე გადაინაცვლა, რაც ძირითადად, გასული ზამთრის ენერგოკრიზისმა განაპირობა. წელს ოდნავი უკეთესობაა, მაგრამ ეს ნამდვილად არ არის საკმარისი ასამოქმედებლად. სრულად რომ ამოქმედებულიყო, მაშინ სხვაგვარი იქნებოდა ოთხი თვის შედეგები, რომლის შესახებ ქალბატონმა ნინომ ისაუბრა.

ხსენებული ტენდენციები სერიოზულად ვნებს საბიუჯეტო პროცესს, ვინაიდან სწორედ ისინი წარმოადგენენ შემოსავლის უმსხვილეს წყაროს. ზრდის დადებითი ტენდენცია გამოიკვეთა ვაჭრობის, ტრანსპორტისა და კავშირგაბმულობის სფეროებში. ამ დარგების აღმავლობა ნათელყოფს, რამდენად დიდია ქვეყნის პოტენციალი ქმედითი რეფორმებისა და მეცნიერულად გამ მართული, სისტემური მიდგომის პირობებში. მნიშვნელოვანია დიდ პროექტებზე, „დიდი აბრეშუმის გზის“ აღორძინებაზე ჩვენს მიერ აღებული ორიენტირი, ეს მაჩვენებლები სწორედ ამ კურსის შედეგია. ეს არ შეეხო არც სოფლის მეურნეობას და არც მრეწველობას, მაგრამ უშუალოდ პროექტებთან დაკავშირებული დარგები - კავშირგაბმულობა, ტრანსპორტი, ნაოსნობა, ავიაცია და სხვა, აღმავლობის გზაზეა.

ზემოთქმულიდან უეჭველად გამომდინარეობს პირველი დასკვნა, რომ აუცილებელია ეკონომიკის ნორმალურად ფუნქციონირებისათვის საარსებოდ მნიშვნელოვანი გარემოს ყოველმხრივი გაჯანსაღება, უპირველესად, ფისკალური პოლიტიკის თვალსაზრისით.

ეს პროცესი ურთულესი გამოდგა. შეიცვალა ბევრი ფინანსთა მინისტრი და ბევრი სტრუქტურული ცვლილებაც მოხდა. დღეს სიამოვნებით ვუსმენდი მირიან გოგიაშვილს, ახალგაზრდა კაცს, რომელმაც ბევრი რამ ისწავლა და კიდევ უნდა ისწავლოს. ორ-სამ თვეში მან თითქმის შეუძლებელი შეძლო. დღეს ბევრს ლაპარაკობენ მმართველობის სისტემის შეცვლაზე. როგორ გინდათ, დღეს რომ გამოაცხადოთ მთავრობის გადადგომა და ხვალ ახალი სტრუქტურებით მოვიდეთ. ასე არ შეიძლება მოხდეს. რეფორმები ასე არ ხორციელდება. ჩვენ ბევრი სამინისტრო გავაერთიანეთ, ზოგიერთი სერიოზული შეცდომაც დავუშვით და ახალი შეცდომების უფლება არა გვაქვს. ნაბიჯ-ნაბიჯ მივდივართ წინ. დავრწმუნდით, რომ ფინანსთა და საგადასახადო შემოსავლების სამინისტროების ცალ-ცალკე არსებობას აზრი არ აქვს. ამიტომ ისინი გავაერთიანეთ. ეს დიდი, სახელმწიფოებრივი რეფორმის შემადგენელი ნაწილია. ბედნიერი ვიქნებით, თუ ეს ტენდენცია გაგრძელდება. ეს საფუძველს მოგვცემს, ვიფიქროთ შემდგომ ნაბიჯებზე, ზოგიერთი სხვა სამინისტროს გაერთიანებაზე.

ამ სფეროში კი კვლავინდებურად მრავალი გადაუჭრელი პრობლემაა: უპირველესად, დაგეგმვის პროცესის მეთოდოლოგიური გაუმართაობა; საბიუჯეტო სისტემის არაინტეგრირებული ხასიათი; სხვადასხვა დონის ბიუჯეტებს შორის შემოსავლის წყაროთა გადანაწილების არსებული წესის ხშირი დარღვევა. დღემდე ვერ შეიქმნა ცენტრალურ და ადგილობრივ ბიუჯეტთა უფლებამოსილებების გამიჯვნის, არასაგადასახადო შემოსავლების მობილიზების, სპეცსახსრების გამოყენების, კანონდარღვევებზე პასუხისმგებლობის სრულყოფილი საკანონმდებლო ბაზა.

უნდა მოწესრიგდეს სპეცსახსრების მიღებისა და გამოყენების საკითხები, გაუმჯობესდეს სახელმწიფო წილის მართვა საწარმოებში - მათ შორის ფისკალური თვალსაზრისითაც. ვეთანხმები გოგიაშვილს, რომ აუცილებელია ლეგიონის გაძლიერება. მე ამ უკანასკნელის თაობაზე ეჭვს გამოვთქვამდი, მაგრამ, რადგან მოხერხდა შედარებით წესიერი ახალგაზრდების შერჩევა, მდგომარეობა გაცილებით უკეთესია. დავალებებსაც უკეთ ასრულებენ, მაგრამ ეს არ არის საკმარისი. გამოძიების ფუნქცია მარტო ერთი უწყების მონოპოლია არ უნდა იყოს. გამოძიება უნდა ხორციელდებოდეს შინაგან საქმეთა სამინისტროში, პროკურატურაში, უშიშროებაშიც. გამოძიების ფუნქცია უნდა ჰქონდეს ფინანსთა სამინისტროსთან არსებულ იმ ჯგუფსაც, რომელიც არა მარტო ავლენს დანაშაულს, არამედ თვითონ იძიებს კიდეც და შემდგომ პროცესს სასამართლო წარმართავს.

უდიდესი მნიშვნელობა ექნება ყოვლისმომცველ საგადასახადო რეფორმას, რომელმაც უნდა უზრუნველყოს ფისკალური შედეგი, ეკონომიკური სამართლიანობის სტიმულირება, სოციალური სამართლიანობა, სიმარტივე და ამოღების ეფექტიანობა. ასეთ რეფორმაზე ჩვენ არა მარტო ხშირად ვსაუბრობთ, არამედ ვმუშაობთ კიდეც. მაგრამ ამის წინასწარ რეკლამირებას აზრი არა აქვს. ჩვენ უნდა წარვუდგინოთ პროექტი სპეციალისტებს, რომლებიც ჩვენთან ერთად იმუშავებენ. პრეზიდენტმა უკვე შექმნა თითქმის საკონსტიტუციო კომისიის დონის კომისია, რომელიც მრავალრიცხოვანია და ფართო სპექტრითაა წარმოდგენილი. რეფორმის განსახორციელებლად მარტო კეთილი ნება როდია საკმარისი. უნდა ვიმუშაოთ, შეიძლება, დროც დაგვჭირდეს. ლადო ჭანტურიას ერთი წლის წინათ ვთხოვეთ, შეექმნა კომისია, რომელიც ჩემი განკარგულებით დავამტკიცე. მათ ერთი წელი დასჭირდათ, რათა შემოეტანათ წინადადებები სამართალდამცველთა სტრუქტურულ ცვლილებებზე გამოძიების ადგილზე. დარწმუნებული ვარ, მასშტაბური რეფორმები უფრო მეტ დროს მოითხოვს. თუმცა ეს ორი-სამი წლის ლოდინს არ ნიშნავს. როდესაც მზად ვიქნებით, როდესაც დავრწმუნდებით, რომ ჩვენი გადაწყვეტილება სამართლიანია, დავიწყებთ რეფორმებს.

სწორედ აქ ვუპირისპირდებით უმთავრეს პრობლემებს, რომელთა გადაწყვეტის გარეშე ვერანაირი ინსტიტუციური თუ საგადასახადო რეფორმა შედეგს ვერ მოგვცემს. ვგულისხმობ ქვეყანაში ნორმალური ბიზნეს-გარემოს შექმნას, კონტრაბანდის, ფალსიფიკაციის, გადასახადის დამალვის წინააღმდეგ ბრძოლას, კრიმინოგენური ვითარების გამოსწორებას, რათა ბიზნესმენს პირადი უსაფრთხოების პრობლემები არ ჰქონდეს ქვეყნის ნებისმიერ რეგიონში. არა აქვს მნიშვნელობა მის ეროვნებას, ადგილობრივი იქნება იგი თუ უცხოელი. რა თქმა უნდა, უცხოელი მოქალაქის ხელყოფა დიდ რეაქციას იწვევს და ქვეყნის ავტორიტეტისათვის დამღუპველია.

უპირველეს მნიშვნელობას ამ კონტექსტით მე კონტრაბანდის პრობლემის გადაჭრას მივანიჭებდი.

სხდომაზე გამომსვლელთა უმრავლესობა ამ მიმართულებით გარკვეული წინსვლის დასაბუთებას შეეცადა და საამისოდ შესაბამისი სტატისტიკაც მოიშველია. ნუ ეწყინებათ კოლეგებს, მაგრამ იძულებული ვარ ვთქვა, რომ მათი მიდგომა წმინდა წყლის ფორმალისტურია. თუ გავითვალისწინებთ, რა ადგილი უკავია კონტრაბანდულ საქონელს რეალურ ბაზარზე, მაშინ უნდა განვაცხადოთ, რომ მხოლოდ პირველი ნაბიჯებია გადადგმული. კარგია, რომ ფინანსთა მინისტრი, რომელიც გადასახადების ამოღებაზე და, უპირველესად, კონტრაბანდისტების წინააღმდეგ ბრძოლაზეა პასუხისმგებელი, თვითონ ჩავიდა წითელ ხიდზე და დარწმუნდა, რა პრობლემებთან გვაქვს საქმე. იქ არიან მძღოლები, გადამყიდველები და სხვები. ჩამოვიდა გამოცდილებით გამდიდრებული და მჯერა, ამ მეთოდს სხვა მიმართულებითაც გამოიყენებს.

საბაჟო წესების დარღვევის ან გადასახადებისაგან თავის არიდების ფაქტების გამოვლენისა და გახსნის რაოდენობრივი მაჩვენებლების ზრდა თავისთავად მისასალმებელია. მაგრამ ვითარების ზუსტი შეფასებისათვის ეს საკმარისი არ არის. აქ უმთავრესი ის გახლავთ, თუ მოვლენის რა პარამეტრი აღიწერება ციფრებით.

ისიც უნდა შევნიშნოთ, რომ ბოლო წლების განმავლობაში ყალიბდება ძალზე საშიში ტენდენცია, როდესაც კონტრაბანდული არხები ხშირად გამოიყენება უმძიმესი სისხლის სამართლის დანაშაულთა ჩასადენად, მათ შორის ნარკოტიკებისა და იარაღის უკანონოდ შემოტანისათვის.

ასე გადაიზარდა თითქოსდა მხოლოდ ეკონომიკური დანაშაულის შინაარსის შემცველი პროცესი გაცილებით უფრო საშიშ მოვლენაში, რაც, უპირველეს ყოვლისა, ისევ და ისევ დაუსჯელობის სინდრომის შედეგია და ადასტურებს ელემენტარულ სამართლებრივ დებულებას: დაუსჯელი, თუნდაც წვრილმანი დანაშაული ადვილად გადაიზრდება უმძიმეს კრიმინალში.

ამავე დროს, თუ სიმართლეს თვალებში შეხედავთ, მსხვილი კონტრაბანდა ჩვენში ფაქტობრივად არც არსებობს - არის მხოლოდ ეგრეთ წოდებული პატრონიანი თუ, როგორც უწოდებენ, „ჩინოსანი კონტრაბანდა“ - „ჩინოსანი ტვირთები“, რომელთა არსებობის პირობებში, სახელმწიფოს არანაირი, სხვა თუ არაფერი, მორალური უფლება აღარ აქვს, ებრძოლოს, „წვრილმან“ თუ „ჩანთის“ კონტრაბანდას, რამაც აგრეთვე კატასტროფული მასშტაბები შეიძინა.

სტატისტიკა კი გამაოგნებელია: გასული 6 თვის განმავლობაში, საბაჟო წესების დარღვევის ბრალდებით სასამართლოში შესულია 15 საქმე. მათ შორის მხოლოდ ორია ნავთობის კონტრაბანდა! ეს ნიშნავს, რომ მივიღეთ მხოლოდ მინიმალური ზომები და, პრაქტიკულად, ფართომასშტაბიანი ბრძოლა კონტრაბანდის წინააღმდეგ საქართველოში ჯერ არ დაწყებულა.

ჩვენ უნდა გვეყოს გამბედაობა ვითარების პირუთვნელი შეფასებისათვის: ბოლო 5 წლის განმავლობაში, სახელმწიფომ, ძალოვანმა და სამართალდაცვის სისტემამ, ფაქტობრივად, ვერ გამოამჟღავნეს ნება, შებრძოლებოდნენ კონტრაბანდას, როგორც „ჩინოსნურ“, ასევე „მასობრივ“, „წვრილმან“ გამოვლინებაში.

სხვაგვარი დასკვნა შეუძლებელია იმ ვითარებაში, როდესაც 6 თვის განმავლობაში 15 კონტრაბანდის საქმეა აღძრული - სულ რაღაც 40 ათასი ლარის ზარალის ბრალდებით! ბოლო დღეებში შეინიშნება გამოცოცხლება და შეიძლება სხვა მონაცემია, მაგრამ, ფაქტობრივად, ჩემი ნათქვამი რეალობას ასახავს.

აგრეთვე, გადაუწყვეტელ პრობლემად რჩება ფალსიფიცირებული საკვები პროდუქციის წარმოება და რეალიზაცია. იგი გამოუსწორებელ, აუნაზღაურებელ ზიანს აყენებს ბიუჯეტს, მომხმარებელსა და ადგილობრივ მეწარმეს. მათთვის ძნელია შეებრძოლონ და კონკურენცია გაუწიონ ფალსიფიცირებულ პროდუქციას, რომელიც დაბალ ფასებში იყიდება და მოსახლეობაც სწორედ მას ეტანება.

ეს არის პრობლემა, რომელიც, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, ლეგალურ ბიზნესს სიცოცხლეს უსწრაფებს და რომლის გადაწყვეტის გარეშე საბიუჯეტო შემოსავლების ზრდაზე ლაპარაკიც კი ზედმეტია.

ეს გახლავთ ერთ-ერთი ის სატკივარი, რომლის გამო თითოეული პატარა, საშუალო თუ დიდი ბიზნესმენი გვსაყვედურობს და ჩვენგან დახმარებას ითხოვს. იგი უარყოფითად მოქმედებს ქვეყნის საინვესტიციო კლიმატზეც. ინვესტიციების გარეშე კი სწრაფი ეკონომიკური პროგრესი წარმოუდგენელია.

ამასთანავე, ერთხელ და სამუდამოდ უნდა ჩამოვყალიბდეთ მაკონტროლირებელ ორგანოთა ფუნქციებისა და რაოდენობასთან დაკავშირებით. ესეც რეფორმის შემადგენელი ნაწილია. და ის კომისია, რომელსაც საქართველოს პრეზიდენტი პარლამენტის თავმჯდომარესთან და სხვებთან ერთად ხელმძღვანელობს, სწორედ ამ პრობლემით უნდა იყოს დაკავებული. დაგვჭირდება ანტიკორუფციული ბიუროს დახმარება, რათა ერთობლივი ძალისხმევით შევიმუშავოთ სისტემა, რომელიც სახელმწიფოსა და ბიზნესმენის თანამშრომლობას ურთიერთსასარგებლოს გახდის.

ანტიკორუფციულ ბიუროსთან დაკავშირებით მინდა აღვნიშნო, რომ გარკვეული დრო დაგვჭირდა რაღაც მიჯნაზე გასასვლელად, ვერ ვიტყვი, რომ ყველა გადაწყვეტილება იდეალურ რია. მაგრამ მთელი წელიწად-ნახევარი ვიმუშავეთ, მათ შორის ლადო ჭანტურიას კომისიამაც, რათა რაღაც დასკვნამდე მივსულიყავით. ის სისტემა, რომელსაც ახლა ვქმნით, ჯერ კიდევ არ არის დასრულებული. ეს უნიკალური სისტემაა, რომლის მსგავსი არც ერთ ქვეყანაში არ არის.

ვფიქრობდით, შეგვექმნა სისტემა, სადაც იმუშავებდნენ მაღალი რანგის სპეციალისტები, ქვეყანაში ავტორიტატული ადამიანები, მათ შორის არიან ჟურნალისტები, სხვები, რომელთაც მაღალი ანაზღაურება აქვთ. გვეხმარებიან ამერიკელი მეგობრები, მსოფლიო ბანკი, სხვები. მათ იციან, რომ კორუფციის დაძლევა იოლი როდია. ამიტომ გვეხმარებიან, უნდათ, რომ გადავჭრათ ეს პრობლემა, რათა მათ შემდეგ სხვებს უთხრან, წადით და ნახეთ, როგორ იბრძვიან კორუფციის წინააღმდეგ ქართველები. დღეს ამ ბიუროს ხელმძღვანელი გამოვიდა და რამდენიმე გვარი დაასახელა, შეეხო კანცელარიასაც, ტყის დეპარტამენტსაც, ფოთის სანაოსნოსაც. მიაჩნია, რომ ამ საბჭოს კიდევ უნდა დავუბრუნდეთ. ვთხოვ ლადო ჭანტურიას და მის კოლეგებს, რომლებიც გამოძიების საკითხებზე მუშაობენ, არ იქნებოდა ცუდი, რომ საბჭოს ჰყავდეს რამდენიმე მაღალკვალიფიციური გამომძიებელი სათანადო ანაზღაურებით. ეს საშუალებას მისცემს საბჭოს წევრებს, რომ დაწყებული საქმე თავადვე მიიყვანონ ბოლომდე. შეიძლება, ეს დასკვნა ნაადრევია, მაგრამ, ვფიქრობ, ასეთი გადაწყვეტილება არ იქნებოდა ზედმეტი.

მე უკვე ვთქვი და გავიმეორებ, რომ აქ განსაკუთრებით დიდია სამართალდაცვის ორგანოთა პასუხისმგებლობა.

სამწუხაროდ, ამ სფეროშიც თვალნათელია ზოგიერთი, მეტად შემაშფოთებელი სიმპტომი და იგი საზოგადოების დამოკიდებულებაშიც აისახება.

მაგალითად, ივლისში ჩატარებული სოციალური გამოკითხვის თანახმად, საზოგადოებაში იზრდება კრიტიკული განწყობილება სამართალდაცვის და, ზოგადად, ძალოვანი სტრუქტურების საქმიანობის მიმართ. ასეთი დამოკიდებულება შემთხვევითი არ შეიძლება იყოს.

კრიმინოგენული სიტუაციის გაუარესების, კანონდაუმორჩილებლობისა და დაუსჯელობის მასობრივ სინდრომზე მიანიშნებს საანგარიშო პერიოდში რეგისტრირებული ყველა ხაზით დანაშაულთა რაოდენობრივი მატება.

მაგრამ შეიძლება აქ იყოს ლოგიკა, არგუმენტები იმის სასარგებლოდ, რომ აღრიცხვიანობა მოწესრიგდა. წინა პერიოდისაგან განსხვავებით, ახლა ქურდობის ყველა შემთხვევა აღრ რიცხვიანობა მოწესრიგდა. წინა პერიოდისაგან განსხვავებით, ახლა ქურდობის ყველა შემთხვევა აღირიცხება. ყოველ დილით ვეცნობი ცნობას 24 საათის მანძილზე მომხდარ დანაშაულობათა შესახებ. 70 პროცენტი მომხდარისა, ქურდობაა. წინათ არ იყო ასე, რადგან თუ პოლიცია მოინდომებს, ქურდობის დამალვა იოლია. მე კვლავ მოგიწოდებთ, არ დაადგეთ არასწორ გზას.

საგანგაშო ვითარების მაჩვენებელია, მაგალითად, ძებნილთა რაოდენობა: 4 ათასამდე ძებნილი, ფაქტობრივად, დამნაშავეთა სამყაროს სერიოზული დესტრუქციული ძალაა.

ამას ემატება იარაღის უკანონო ტარების, შენახვა-დამზადებისა და გასაღების საკმაოდ საგულისხმო ზრდა. შესამჩნევად იზრდება ყაჩაღობისა და განზრახ მკვლელობათა რიცხვი.

მაგრამ აქვე, სამართლიანობა მოითხოვს აუცილებლად ითქვას, რომ ამგვარ მონაცემებზე არცთუ უმნიშვნელო ზეგავლენა მოახდინა დანაშაულის აღრიცხვიანობის მოწესრიგების მიზნით შინაგან საქმეთა სამინისტროში გაწეულმა მნიშვნელოვანმა სამუშაოებმა.

განსაკუთრებულ შეშფოთებას იწვევს ცალკეული პირებისა და დაწესებულებათა დარბევისა და ხელყოფის ფაქტები, რაც უკვე პოლიტიკური ექსტრემიზმის სახეს იძენს. კანონდაუმორჩილებლობისა და დაუსჯელობის სინდრომი მთლიანად სისტემის ტრასფორმირებისა და გარდამავალი პერიოდის მახასიათებელია. თუმცა ჩვენ უკვე საკმაოდ ბევრი გამოვიარეთ და კვლავაც ამგვარი არგუმენტებით ოპერირების უფლება აღარ გვაქვს. ამდენად, პირდაპირ უნდა ვაღიაროთ, რომ კანონდაუმორჩილებლობისა და დაუსჯელობის სინდრომი თვით დაუსჯელობის პრაქტიკაშია.

ამგვარი რეალობა სერიოზულად არყევს დემოკრატიულ ღირებულებათა მიმართ საზოგადოების რწმენას.

განვითარებული ქვეყნების გამოცდილება იმ უტყუარ ჭეშმარიტებას ნათელყოფს, რომ თავისუფლება და დემოკრატია შესაძლებელია მხოლოდ იქ და იმდენად, სადაც უზრუნველყოფილია სამართლისა და კანონის უპირობო დაცვა. ჩვენთან კი საქმე იქამდე მივიდა, რომ უკანონობა და ყოვლისუფლება აღიქმება დემოკრატიის განუყოფელ ატრიბუტებად.

ეს ვითარება უაღრესად ართულებს ცხოვრების ახალ პრინციპთა დამკვიდრებას. ამიტომაც, გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ითქვას, რომ კანონიერების განმტკიცება პირდაპირ უკავშირდება თავისუფლებისა და დემოკრატიის პრინციპთა განხორციელებას.

ამასთანავე, ადვილად შესამჩნევია გარკვეული საეჭვო თანხვედრილობაც: თუნდაც მცირედი წარმატების რეალური შანსის გაჩენისთანავე, უმალ და გაათკეცებულად იზრდება ჩვენსკენ მომართულ საფრთხეთა რაოდენობა. სხვა რით ავხსნათ, რომ, მაგალითად, ბრიუსელში ჩემი ვიზიტის შემდეგ, რომელმაც საქართველოს ევროკავშირთან ურთიერთობისა დამაიმედებელი პერსპექტივა შეუქმნა, მოხდა ყველაფერი ის (განსაკუთრებით კი უცხოელ მოქალაქეთა მიმართ დანაშაულის ზრდა), რამაც საფრთხე შეუქმნა არათუ შემდგომ თანამშრომლობას, არამედ უკვე მოქმედ პროგრამათა განხორციელებასაც.

როგორც კი რეალობად იქცა „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამა, უმალვე დაიძაბა სიტუაცია კონფლიქტის ზონებში, - აღარაფერს ვამბობ კრიმინოგენური ვითარების ზოგად გაუარესებასა თუ ქართულ ჯარში მომხდარ მეტად არასასურველ ინციდენტებზე.

ვისაც მოვლენათა არსში წვდომის სურვილი აქვს, მისთვის სრულიად გასაგებია ამგვარ საფრთხეთა წყაროც და შესაბამის ძალთა მიზნებიც. მაგრამ ჩვენ არამც და არამც არ ვაპირებთ დანებებასა და ხელების ჩამოშვებას - ანგარიშს უწევენ მხოლოდ მათ, ვისაც ბრძოლის უნარი აქვს. ბრძოლის გაგრძელებისა და გაძლიერების ფორმა იქნება ყოვლისმომცველი, რადიკალური რეფორმა სამართალდაცვის სისტემაში, რის შედეგადაც ჩამოყალიბდება ძლიერი, უფრო მეტად ქმედითუნარიანი და კორუფციისაგან განწმენდილი სახელმწიფო ინსტიტუტების სისტემა.

ვიმეორებ: ეს არის ერთადერთი სტრატეგიული პრობლემა, რომელიც უკვე მიღწეული და დაგროვილი პოტენციალის ამოქმედებას უშლის ხელს. საქართველოს შესანიშნავი პერსპექტივა აქვს (და ამას ვერავინ უარყოფს), თუ ქვეყნის შიგნით მოვწესრიგდებით, გადავწყვეტთ ჩვენი სახელმწიფოს წინაშე ბუნებრივად წარმოშობილ სისტემურ პრობლემებს და მტკიცედ განვაგრძობთ არჩეულ კურსს, რომლის საბოლოო მიზანია ჭეშმარიტად დამოუკიდებელი, თავისუფალი და ბედნიერი ქვეყნის დაფუძნება.

სრული პასუხისმგებლობით ვადასტურებ, რომ ხსენებულ ნაკლოვანებათა აღმოფხვრის შემთხვევაში, საქართველოს მართლაც დიდი მომავალი აქვს. მათ შორის ეკონომიკური თვალსაზრისითაც - ის პროექტები, რომელთა განხორციელება მრავალწლიანი (და არცთუ უმსხვერპლო) ბრძოლის შედეგად უახლოეს მომავალში დაიწყება, გულისხმობს არა აბსტრაქტულ „გეოპოლიტიკურ მოგებას“, არამედ სავსებით კონკრეტულ, ხელშესახებ მატერიალურ სიკეთეს თითოეული ოჯახისა და მოქალაქისათვის. სხვათა შორის, განურჩევლად იმისა, იქნება თუ არა იგი პირადად ჩაბმული მილსადენთა მშენებლობასა და ექსპლოატაციაში, ვინაიდან ამ პროექტებს ჩვენ განვიხილავთ, როგორც ერთგვარ „ლოკომოტივს“, ამძრავ მექანიზმს - ეკონომიკის მომიჯნავე დარგთა და მთელი სახალხო მეორნეობის აღორძინება-განვითარებისათვის. ნურავის ეგონება, თითქოს კავშირი არა აქვს ეკონომიკასთან „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამას, რომელსაც ამჟამად ვახორციელებთ: ძლიერი სახელმწიფო ნიშნავს სტაბილურობას, რაც, თავის მხრივ, აუცილებელი გარემოა ინვესტიციათა მოსაზიდად.

აღდგენილია პროგრამები სავალუტო ფონდთან და მსოფლიო ბანკთან. ესეც ადასტურებს დადებით ტენდენციათა მომძლავრებას ქვეყანაში ყველა მიმართულებით.

ამასთანავე სხვისი ხელის შემყურენი არავითარ შემთხვევაში არ ვიქნებით: დამოუკიდებელ, დემოკრატიულ, თავისუფალ და ძლიერ საქართველოს მხოლოდ თავად თუ ავაშენებთ, ყოველდღიური შრომით, ეროვნულ-სახელმწიფოებრივ ინტერესთა სრული გაცნობიერებით, მაღალი შეგნებით, „ჭირსა შიგან გამაგრებით“ და მოთმინებით.

ნურასოდეს დავივიწყებთ, რომ ამჟამინდელ თაობას დააწვა მხრებზე ის დიდი მისია, რომლის განხორციელება ჩვენი უეჭველი და აუცილებელი ვალია.

„ყველამ უნდა გავითავისოთ, რომ ჩვენი მიზანია დღესვე ჩავუყაროთ საფუძველი დამოუკიდებელი, ძლიერი საქართველოს მარადიულ არსებობას“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 1 აგვისტო. - №185 (4244). - 1, 2 გვ.

მწუხარებით შევიტყვე, რომ გარდაიცვალა ბატონი შალვა. ცნობილი ქართველი მელიორატორი და დიდად ღვაწლმოსილი პიროვნება.

მე მას ახლოს ვიცნობდი. ჩვენ წლების მანძილზე მეტად ნაყოფიერი თანამშრომლობა გვაკავშირებდა. იგი დიდი პროფესიონალი და განსაკუთრებული პიროვნება გახლდათ. მან სიკეთე გააკეთა ხალხისათვის და თავისი ხანგრძლივი ცხოვრების მანძილზე, როგორც სიხარული, ისე ტკივილიც მრავალჯერ იწვნია.

გთხოვთ, მიიღოთ ჩემი სამძიმარი.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

შალვა გიორგაძის ოჯახს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 3 აგვისტო. - №187(4246). - 1 გვ.

[...]

ცერემონიაზე სიტყვა წარმოთქვა საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ:

ბატონებო, მეგობრებო, გენერლებო, ოფიცრებო, სერჟანტებო, ბატონო ელჩო, ძვირფასო სტუმრებო,

მინდა სულითა და გულით მოგილოცოთ დღევანდელი დღე. აქ უკვე ითქვა, რომ საქართველო მონაწილეობს იმ ანტიტერორისტულ მოძრაობაში, რომელმაც მთელი მსოფლიო მოიცვა. ჩვენთვის სახელისა და დიდების საქმეა, რომ ამ მოძრაობის მთავარმა წამყვანმა ძალამ და ლიდერმა - ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ერთ-ერთ თავის პარტნიორად საქართველო აირჩია. ტერორიზმისა და სხვა უბედურებათა წინააღმდეგ, რომლებიც ჯერ კიდევ ბევრია თანამედროვე მსოფლიოში, მათ შორის ჩვენს რეგიონში, შიშველი ხელებით ბრძოლა არ შეიძლება. აუცილებელია სათანადო თეორიული, პრაქტიკული და საბრძოლო მომზადება. ეს არის ის მოთხოვნა, რომელსაც დღეს მთელი ჩვენი ხალხი გიყენებთ და, რა თქმა უნდა, ეს არის მოთხოვნა საქართველოს პრეზიდენტისა.

მინდა განსაკუთრებული მადლიერებით მოვიხსენიო ამერიკის შეერთებული შტატების სამხედრო უწყებათა ის წარმომადგენლები, რომლებიც გვეხმარებიან ცოდნის შეძენასა და ამაღლებაში, თეორიული განათლების მიღებასა და პრაქტიკულ მომზადებაში. დღეს პირველი ეტაპი მთავრდება იმ პროგრამისა, რომელსაც ჰქვია „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამა. როგორც თავდაცვის მინისტრმა მომახსენა, ეს ეტაპი ძალიან წარმატებით არის გავლილი. თქვენი უნარით, ნიჭითა და მონდომებით კმაყოფილი არიან ჩვენი მეგობრები, რომლებიც გვეხმარებიან.

ამავე დროს, მინდა ხაზი გავუსვა, რომ, რამდენადაც ძლიერი იქნება საქართველოს შეიარაღებული ძალები, მით მეტი გარანტიები გვექნება რეგიონში მშვიდობის დამყარებისა და იმ მოვლენების წინააღმდეგ ბრძოლისათვის, რომლებმაც შეიძლება საქართველოს დამოუკიდებლობას საფრთხე შეუქმნას. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ეს პროგრამა, რომელსაც გლობალური მნიშვნელობა აქვს ჩვენი სახელმწიფოსათვის და სამაგალითოა ბევრი ქვეყნისათვის, ემთხვევა საქართველოს შეიარაღებული ძალების რეფორმირების პროცესს. ამ პროგრამის შესრულებით ეს პროცესი პრაქტიკულად უკვე დაიწყო. ყველა, ვინც გაივლის ამ სწავლებას, უნდა იყოს მაგალითი იმისა, თუ როგორ უნდა გამოიყურებოდეს მომავალში საქართველოს შეიარაღებული ძალები თავისი მომზადების დონითა და ბრძოლისუნარიანობით.

დასასრულ, მინდა თქვენი სახელით და ჩემი ხალხის სახელით მადლობა მოვახსენო ამერიკის შეერთებული შტატების ხელმძღვანელობას, პირადად პრეზიდენტ ბუშს, რომელმაც მიიღო საქართველოსათვის ეს ისტორიული მნიშვნელობის გადაწყვეტ ტილება.

გისურვებთ წარმატებებს და სამშობლოს ბედნიერებას.

„რამდენადაც ძლიერი იქნება საქართველოს შეიარაღებული ძალები, მით მეტი გარანტიები გვექნება რეგიონში მშვიდობის დამყარებისათვის“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 3 აგვისტო. - №187(4246). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
2002 წლის 5 აგვისტოს ბრიფინგი

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, „მოამბე“: ბატონო პრეზიდენტო, სადღეისოდ საკმაოდ გართულებულია მდგომარეობა პანკისის ხეობაში. ჩვენი ინფორმაციით იქ ახლაც მიმდინარეობს საგანგებო ოპერაცია იმათ დასაკავებლად, რომლებმაც უკანონოდ გადმოლახეს სახელმწიფო საზღვარი. პარალელურად რუსეთის მხარე საერთაშორისო გაერთიანებას მიმართავს თხოვნით - პანკისის ხეობაში ფართომასშტაბიანი ანტიტერორისტული ოპერაციის განხორციელების შესახებ. საქართველოს ხელისუფლება რეალურად რას დაუპირისპირებს ამ მოთხოვნას? ამ ეტაპზე ხომ არ დგას დღის წესრიგში საქართველო საკუთარი ძალებით გაუმკლავდეს ამ პრობლემას?

- ბოლო პერიოდში საზღვრის დარღვევის ორი შემთხვევა გამოვლინდა, მათ შორის ერთი - 4 აგვისტოს მოხდა, რამდენიმე დღის წინათ კი დააკავეს 7 კაცი. ეს უშუალოდ პანკისის ხეობასთან არ არის დაკავშირებული. რაც შეეხება პანკისის ხეობაში არსებულ კონტიგენტს, ახლა ჩვენ გვაქვს სრული მონაცემები იმის თაობაზე, ვინ არის დევნილი და ვინ - დამნაშავე. რადგან ეს ვიცით, იმაზეც უნდა ვიფიქროთ, როგორ მოვაგვაროთ პრობლემა. ამგვარი გეგმების შემუშავება დასრულებულია და დარწმუნებული ვარ, იმ შემთხვევაში, თუ რაიმე საგანგებო ოპერაციის განხორციელება იქნება აუცილებელი, იქ მხოლოდ საქართველო და არავითარი სხვა ქვეყანა არ მიიღებს მონაწილეობას. ისე, როგორც ჩვენ, ამას წინათ, სამი ცნობილი ტერორისტი დავაკავეთ და გადავეცით დაინტერესებულ ქვეყანას, მათ შორის ერთი - რუსეთს. მომავალშიც ამგვარი ოპერატიული ღონისძიებები განხორციელდება. დაახლოებით ორი თვის ვადაში გარკვეული გარდატეხა მოხდება და პანკისის ხეობაში ადგილობრივ მოსახლეობას ცხოვრების ნორმალური საცხოვ ვრებელი პირობები შეექმნება. ასევე დავეხმარებით იმ დევნილებს, რომლებსაც ახლა წასასვლელი არსად აქვთ. რაც შეეხება რუსეთის პოზიციას, არ მსურს ამ თემაზე კამათი. ის, რომ დავ ვაკავეთ დამნაშავეები - ფაქტია. მათ შეუძლიათ ჩამოვიდნენ, საკუთარი თვალით ნახონ დაკავებულები, როგორც საზღვრის დამრღვევნი, ისინი პასუხს აგებენ. სხვათა შორის, საოცრებაა, რომ თითქოსდა რუსეთის მხარე საკმაოდ აქტიურად იცავს საზღვარს, რუსეთის მონაკვეთს და ეს დამრღვევები კი მაინც ახერხებენ საზღვრის უკანონო გადმოლახვას. მაგრამ რუსეთს არ ვედავები ამ საკითხებში, შესაძლებელია ორივე მხრიდან მოხდეს საზღვრის უკანონო გადმოკვეთის ფაქტი, მაგალითად, ვიღაც მეცხვარე გადავიდა და გადაიტანა ამბავი. ასეთი რამეც ხდება, მაგრამ ჩვენ არ აგვიტეხავს სკანდალი.

ტელეკომპანია „რუსთავი - 2“: თქვენ რადიოინტერვიუში ბრძანეთ და ახლაც ახსენეთ, რომ სანამ ეს პირები საქართველოს საზღვრის მონაკვეთს გადმოკვეთდნენ, რუსეთის საზღვარი დაარღვიეს. ის ფაქტი, რომ გახშირდა ჩეჩნების დაკავება საქართველოს საზღვარზე, ხომ არ არის საშიში? ეს შემთხვევითობაა თუ შესაძლებელია იყოს რუსეთის გეგმის რაღაც ნაწილი?

- რაც შეეხება გეგმას, ამაზე უკვე ვილაპარაკე - მათ 7500 კაცი გადმორეკეს ჩვენს ტერიტორიაზე. ეს უდავოდ იყო რაღაც გეგმა, ვერ ვიტყვი, რომ ეს იყო კონკრეტულად რუსეთის ხელის სუფლების გეგმა, მაგრამ გარკვეული თანამდებობის პირებს, სამხედრო მაღალჩინოსნებს ჰქონდათ მიზნად, რომ საქართველოს ტერიტორიაზე ამ მასის გადმოსვლა გამოიწვევდა საქარ რთველოს მოსახლეობასთან გარკვეულ შეიარაღებულ შეტაკებას, რაც ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე საომარი მოქმედების დაწყებას გამოიწვევდა. მჯერა, ასეთი გეგმა მართლაც ჰქონდათ ზოგიერთებს. რაც შეეხება შემდეგ განვითარებულ მოვლენებს, ის, რომ 5 კაცი აქეთ გადმოვა, ათი იქით გადავა, სამწუხაროდ, ამგვარი ფაქტები ხდება და არა მხოლოდ საქართველო-რუსეთის საზღვარზე. შესაძლებელია ბევრს აქვს სურვილი და ხელს უწყობს, რომ ჩეჩნეთიდან ამ მონაკვეთზე რაც შეიძლება გახშირდეს საზღვრის დარღვევის ფაქტები. მაგრამ გასულ პერიოდთან შედარებით, ქართველი მესაზღვრეები ახლა მომზადების სხვა დონეზე არიან.

გაზეთი „ახალი თაობა“: აფხაზეთის პრობლემასთან დაკავშირებული ვნებათაღელვა საკმაოდ გართულდა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მეთაურისა და მისი გუნდის და აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების დაპირისპირებით. საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლება, კერძოდ, პრეზიდენტი ედუარდ შევარდნაძე, აპირებენ თუ არა ამ პროცესში ჩარევას?

- ბატონი ასლანისადმი ერთადერთი ჩემი თხოვნა იქნება, რომ ეს აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლება იქნება თუ დევნილები, ინფორმირებული იყვნენ ისე, როგორც საერთოდ საქართველოს საზოგადოებრიობა - რა ხდება ქართულ-აფხაზური მოლაპარაკების პროცესში. თუ რეალური შედეგი არ არის, არც ესაა საკვირველი. უკვე რამდენიმე წელია, მოლაპარაკება მიმდინარეობს და სასურველ შედეგს ვერ მივაღწიეთ. როცა მივიღე გადაწყვეტილება და დავეთანხმე ასლან აბაშიძის სურვილს, გამხდარიყო პრეზიდენტის პირადი წარმომადგენელი კონფლიქტის გადაწყვეტის პროცესში, ეს კიდევ ერთი დამატებითი ცდა იყო. არ მქონდა იმედი, რომ ასლან აბაშიძე ერთ კვირაში ან ერთ თვეში ამ ურთულეს პრობლემას მოაგვარებდა. ეს არც დევნილებმა უნდა დაიჯერონ, რომ ასე იქნება. მთავარია, იყოს მეტი ურთიერთგაგება. ანგარიში გავუწიოთ იმ ფაქტს, რომ მოსახლეობას სურს მიიღოს მეტი ინფორმაცია არსებული პრობლემის თაობაზე, თუნდაც ის ნეგატიური იყოს. არა მგონია ამ დაპირისპირებამ საშიში ხასიათი მიიღოს, საფუძველი ამისათვ ვის არ არსებობს. მე კი მათ ხელს შევუწყობ, რომ ერთმანეთს უკეთ გაუგონ.

ამერიკული დამოუკიდებელი გაზეთი „ნიუს ვიქი“: ბატონო პრეზიდენტო, საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებს არაერთხელ განუცხადებიათ, რომ პანკისის ხეობაში ჩეჩენი ბოევიკები იმყოფებიან. რამდენად აქვს საქართველოს სამხედრო შესაძლებლობა, რომ იქ არსებული მდგომარეობა მოაწესრიგოს? რა არის მიზეზი, რატომ ვერ აიძულებთ ჩეჩენ ბოევიკებს დაბრუნდნენ თავიანთ ქვეყანაში? საქართველოს პრეზიდენტის აზრი ჩეჩნეთის შესაძლო დამოუკიდებლობის შესახებ... რატომ დათანხმდა საქართველო ჩეჩნეთიდან დევნილების შემოშვებაზე, იყო თუ არა ეს შეცდომა თქვენი მხრიდან?

- რა თქმა უნდა, პანკისის პრობლემა ჩეჩნეთის პრობლემებთან არის დაკავშირებული. სწორედ ჩეჩნეთში მიმდინარე საომარი მოქმედებების შედეგად 7500 დევნილი აღმოჩნდა საქართველოს ტერიტორიაზე. მათთვის უარის თქმა არ შეგვეძლო, რადგან მათი უმრავლესობა იყო ქალები, ბავშვები, მოხუცები, დაჭრილები, მათ შორის იყვნენ ჯანმრთელი მამაკაცები. თავად პანკისის ხეობაში კი 90 წელზე მეტია ცხოვრობენ ეთნიკური ჩეჩნები. ამის თავიდან აცილება ვერ მოვახერხეთ, ჩვენ არ შეგვეძლო მათი დახოცვა. ამისათვის არც მორალური უფლება გვქონდა, არც სათანადო ძალა და არც შესაძლებლობა. ახლა კი ფაქტი დღის წესრიგში დადგა, თუ როგორ შეუძლია საქართველოს მოაგვაროს, რომ ჩეჩნებმა დატოვონ პანკისის ხეობა და ადგილობრივმა მოსახლეობამ ნორმალური ცხოვრება გააგრძელოს. ამის საშუალება უკვე აქვს საქართველოს, არც ერთი სხვა ქვეყნის სამხედრო ჩარევა ამ პროცესში არ არის საჭირო, საქართველო ამ პრობლემას მოაგვარებს. თუ ჩვენთვის ცნობილი იქნება, რომ იქ არიან ტერორისტები, ისინი, რა თქმა უნდა, იქნებიან იზოლირებული. დანარჩენი მასა კი მოძებნის თავის გზას. რაც შეეხება ჩეჩნეთის შესაძლო დამოუკიდებლობას, საქართველო ყოველთვის უჭერდა და ახლაც უჭერს მხარს რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიულ მთლიანობასა და სუვერენიტეტს.

რუსეთის ტელეკომპანია „ტვ-6“: ბატონო პრეზიდენტო, საქართველო გადასცემს თუ არა დაკავებულ ჩეჩნებს რუსეთის მხარეს, მით უფრო, რომ რუსეთის გენერალურმა პროკურატურამ უკვე მოითხოვა მათი გადაცემა?

- ისინი საზღვრის დამრღვევები არიან, მათ კანონის წინაშე უნდა აგონ პასუხი სახელმწიფო საზღვრის დარღვევისათვის. ალბათ, ისინი გასამართლებული იქნებიან, ასე ვიქცეოდით ადრე, ასე მოვიქცევით ახლაც. იმ შემთხვევაში, თუ დაკავებულთა შორის აღმოჩნდებიან ტერორისტები (ამის შესახებ კი რუსეთმა უნდა მოგვაწოდოს სათანადო მონაცემები, დოკუმენტაცია), ჩვენ მივცემთ მათი დაკითხვის შესაძლებლობას, განვახორციელებთ შესაბამის პროცედურას და თუ დადასტურდა, გადავცემთ რუსეთის მხარეს.

რუსეთის ტელეკომპანია „რტრ“: თქვენი კომენტარი იმის შესახებ, რომ პერიოდულად გრძელდება საქართველოს ტერიტორიის დაბომბვა. ასევე თქვენი კომენტარი რუსეთის ხელისუფლების პოზიციის გამო, თითქოსდა საქართველოს ხელისუფლებას არა აქვს სურვილი პანკისის პრობლემა თავად მოაგვაროს და ამიტომ აუცილებელია ამ პროცესში ან გაეროს მანდატი ამოქმედდეს ან გამოყენებული იყოს „პალესტინის ვარიანტი“?

- პანკისის პრობლემა ხელოვნურად არის შექმნილი, ჩვენ ეს პრობლემა თავს მოგვახვიეს. ახლა საქართველოს აქვს შესაძლებლობა, რომ პანკისის პრობლემა დამოუკიდებლად გადაწყვიტოს, გადავწყვეტთ კიდეც. მიგვაჩნია, რომ უცხოეთის სახელმწიფოების სამხედრო ჩარევა დაუშვებელია და არც დავუშვებთ. რაც შეეხება დაბომბვის ფაქტებს, ჯერჯერობით არ გვინდა მივმართოთ უკიდურეს ზომებს - ჩამოვაგდოთ ვერ რტმფრენები, ამისათვის არც სათანადო თანამედროვე ტექნიკაა საჭირო. ამასთან არ გვსურს ურთიერთობის დამატებითი გართულება. ამას არა აქვს ამ ეტაპზე ძალიან საშიში ხასიათი. იმედი გვაქვს, რუსეთის ხელისუფლება შესაბამის ანალიზს და დასკვნებს გააკეთებს.

საინფორმაციო სააგნეტო „იტარ-ტასი“: ბატონო პრეზიდენტო, ამ დღეებში თემურ შაშიაშვილმა, საჯაროდ გამოთქვა უკმაყოფილება რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის განცხადებაზე, კერძოდ, პუტინმა აღნიშნა, რომ „ქართველ ხალხს უკეთესი დამოკიდებულება აქვს რუსეთისადმი, ვიდრე თავად საქართველოს ოფიციალურ ხელისუფლებას“. პუტინის ეს სიტყვები შაშიაშვილმა შეაფასა, როგორც რუსეთის სურვილი - იხილოს საქართველოში მორჩლი ხელისუფლება. თემურ შაშიაშვილს, მიაჩნია, რომ პუტინს არ უყვარს ქართველები და, საერთოდ, კავკასიელები. თქვენი კომენტარი ამის შესახებ და ეთანხმებით თუ არა თემურ შაშიაშვილის აზრს?

- ველოდებოდი, რომ ვლადიმერ პუტინის გამოსვლის შემდეგ ეს კითხვა კი აუცილებლად დაისმებოდა. გადავწყვიტე, არ გავუკეთო ამ ფაქტს კომენტარი. თუ ჩვენ დავიწყებთ ამ საკითხზე სიტყვიერ რიტორიკას და მტყუან-მართლის გარკვევას, მისაღებია თუ არა რუსეთისათვის საქართველოს ამჟამინდელი ხელისუფლება, მაშინ მთავარი საკითხები მოუგვარებელი დაგვრჩება. ახლა კი უმთავრესი არის ის პოზიტიური ცვლილებები, რაც ხელს შეუწყობს არსებული პრობლემის მოგვარებას. ვიგულისხმე, საქართველო-რუსეთს შორის ახალი დიდი ხელშეკრულების ხელმოწერა, აფხაზეთის კონფლიქტის გადაჭრა. ბატონ ვლადიმერ პუტინთან ამ საკითხის ირგვლივ დისკუსიის გამართვას არ ვაპირებ.

„აჭარის ტელევიზია“: რა კომენტარს გაუკეთებთ იმ ფაქტს, როცა აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს სესიაზე ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს დეპუტატ ჯემალ გამახარიას, ასევე დაწვეს აჭარის წარმომადგენლობის კარი... თქვენი შეფასება იმის თაობაზე, რომ თემურ შაშიაშვილმა აჭარის ტელევიზიის თბილისის ბიუროს ჟურნალისტს მიმართა, რომ თუ ის ქართველი ჟურნალისტია, აჭარის ტელევიზიას არ უნდა ემსახურებოდეს...

- არა მაქვს საშუალება ვუსმინო ტელევიზიით ყველა გამომსვლელს. სახლში იმ დროს ვბრუნდები, როცა საინფორმაციო გამოშვებები დამთავრებულია. ბატონ შაშიაშვილს დიდი ყურადღებით ვუსმენ, როცა მთავრობის სხდომაზე გამოდის, ან პირადად ვხვდები. ტელევიზიაში როდის რა თქვა, ვერ გეტყვით. რაც შეეხება ჟურნალისტებისათვის რამის აკრძალვას, თქვენ თავისუფალი ხალხი ხართ, ქვეყანაში არის სიტყვისა და პიროვნების თავისუფლება. ძალადობის ფაქტები, სადაც უნდა განხორციელდეს ამგვარი მოქმედება, იქნება ეს აფხაზეთის უმაღლეს საბჭოში, ოფისში თუ ქუჩაში, კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ. მოვითხოვ სამართალდამცველებისაგან წესრიგის დამყარებას.

გაზეთი „თუთარჩელა“: ვინც უყურებს აჭარის ტელევიზიას, არ შეიძლება არ აღშფოთდეს. რუსეთის ეკრანი არ არის იმდენ ნად აგრესიული საქართველოსადმი, როგორც აჭარის ტელევიზია. იქ დღეში რამდენჯერმე და რამდენიმე უცხო ენაზე გადაიცემა საინფორმაციო გამოშვება, და არის მტკიცება - როგორი კარგია ასლან აბაშიძე - ააშენა და ააყვავა აჭარა, და რა ცუდია ედუარდ შევარდნაძე და მისი ხელისუფლება - როგორ დააქციეს საქართველო. კიდევ შეინიშნება ერთი ფრიად უხერხული ტენდეცია - შედარებები: - მემედ აბაშიძე და ილია ჭავჭავაძე. ბატონო პრეზიდენტო, დროა ჩაერთოს ცენტრალური ხელისუფლება, რამდენად მართებულია ასლან აბაშიძის ყოფნა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის სათავეში...

- რაც შეეხება ბატონი ასლანის გამოსვლებს, იქნება ეს ევროპაში, საქართველოს ტელევიზიით თუ აჭარის - ეს მისი უფლებაა. თუ მას სინდისი აძლევს იმის უფლებას, რომ თავისი ქვეყანა საზღვარგარეთ გააკრიტიკოს - ეს მისი საქმეა და არავითარი მწვავე რეაქცია ამასთან დაკავშირებით არა მაქვს. პიროვნება თავისუფალია და თავისუფალია ასლან აბაშიძეც აზრის გამოთქმის დროს. მსურს აღვნიშნო, რომ ერთი ორატორის გამოსვლა საქართველოს შესახებ აბსოლუტურ ჭეშმარიტებად არ აღიქმება. ეს ასე არ არის, იქ არიან ადამიანები, რომლებიც იცნობენ საქართველოს, მის პრეზიდენტს, აქვთ უნარი, რომ სათანადო დასკვნები გააკეთონ. ყოველგვარი განცდის გარეშე მივიღებ ბატონი ასლანის კრიტიკას, გამაკრიტიკა? - გამაკრიტიკოს, მისი ნებაა. რაც შეეხება ილია ჭავჭავაძისა და მემედ აბაშიძის თემას, ეს არ არის აქ გასარჩევი საკითხი. მემედ აბაშიძეს უზარმაზარი ისტორიული დამსახურება აქვს თავისი კუთხის - აჭარის, საერთოდ, საქართველოს წინაშე და ქართველმა ხალხმა მას დედაქალაქში ძეგლი დაუდგა, გამოხატა მისდამი დამოკიდებულება. ილია კი სხვა მოვლენაა, სხვა სიდიადეა, სხვა მასშტაბია...

რუსეთის ტელეკომპანია „ნტვ“: ბატონო პრეზიდენტო, თქვენი აზრით, შესაძლებელი იქნება თუ არა რუსეთმა მიიღოს გაეროს უშიშროების საბჭოს მანდატი იმისათვის რომ დამოუკიდებლად დაიწყოს პანკისის ხეობაში ტერორისტთა ბაზის გასანადგურებლად მიმართული ოპერაცია და რამდენად შეაფერხებს ამ პროცესს საქართველო? შეეცადეთ თუ არა, ბოლო დროს რუსეთ-საქართველოს გამწვავებული ურთიერთობის მოსაწესრიგებლად დაკავშირებოდით რუსეთის პრეზიდენტს ვლადიმერ პუტინს? თქვენ განაცხადეთ, რომ საქართველო თავად მოაგვარებს პანკისის პრობლემას, კონკრეტულად, რა ძალებზე დაყრდნობა იგულისხმეთ?

- რუსეთი თითქმის უკვე არის ნატოს სრულუფლებიანი წევრი, ფაქტობრივად, ფორმალურად იგი გახდა ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის წევრი. ვლადიმერ პუტინმა კი ალმა-ათაში მართებულად აღნიშნა, რომ საქართველო არის სუვერენული სახელმწიფო და თავად შეუძლია განსაზღვროს რომელ სახელმწიფოსთან ითანამშრომლოს და ვის მიმართოს დახმარებისათვის, მათ შორის სამხედრო თანამშრომლობის თვალსაზრისით. რაც შეეხება რუსეთის შესაძლო მიმართვას გაეროს უშიშროების საბჭოსადმი - მიენიჭოს უფლება საქართველოს ტერიტორიაზე წესრიგის დასამყარებლად, ეს არ მოხდება. ვფიქრობ, ამგვარი თხოვნით რუსეთი არ გამოვა, არც უშიშროების საბჭო დაუშვებს ამ ფაქტს, ეს იქნება უხეში ჩარევა საქართველოს საშინაო პოლიტიკაში.

რუსეთის ტელევიზია „რტრ“: ბატონო პრეზიდენტო, თქვენ აღნიშნეთ, რომ საზღვრის დამრღვევები საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსისა და კანონმდებლობის საფუძველზე უნდა გასამართლდნენ. ყველასათვის ცნობილია მწყემსის - რავეი ჩადანის ისტორია. მოითხოვს თუ არა საქართველო მისი გადმოცემის საკითხს?

- ჩვენ არ მოვითხოვთ მის გადმოცემას, ჩადანთან დაკავშირებით არ ყოფილა რაიმე საგანგაშო და საეჭვო შემთხვევა. მან, ალბათ, იცოდა, რომ დააჯილდოებდნენ არა მარტო ორდენით, არამედ სხვა რამითაც. ალბათ, ადამიანს უჭირს. მას არაფერი ანტიქართული არ ჩაუდენია.

„ახლა საქართველოს აქვს შესაძლებლობა, რომ პანკისის პრობლემა დამოუკიდებლად გადაწყვიტოს, გადავწყვეტთ კიდეც“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 6 აგვისტო. - №189(4248). - 1, 3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
5 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- გასულ კვირას გაიმართა მთავრობის გაფართოებული სხდომა, რომელსაც დიდი ინტერესით ელოდნენ, ელოდნენ საკადრო ცვლილებებს. როგორ მიგაჩნიათ, ამართლებს მთავრობის მუშაობის ამგვარი ფორმა, რომელსაც გაფართოებული სხდომა ჰქვია? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- ნებისმიერი ღონისძიება თუ სახელმწიფოებრივი პროცედურა პრაქტიკულ მიზანს უნდა ისახავდეს: ჩვენ ძალიან შორსა ვართ ფორმალიზმისაგან. საამისოდ არც დრო არის ამჟამად და არც შესაძლებლობა, მით უმეტეს სურვილზე აღარაფერს ვამბობ.

ამდენად, მთავრობის სხდომათა ასეთი ფორმით გამართვას სავსებით კონკრეტული დანიშნულება აქვს: ჩვენი მიზანია ხელისუფლების, ამ შემთხვევაში აღმასრულებელი ხელისუფლების, საქმიანობა მაქსიმალურად გამჭვირვალე იყოს საზოგადოებისა და თითოეული მოქალაქისათვის.

მოსახლეობამ უნდა იცოდეს, როგორ ფუნქციონირებს ხელისუფლება, რას აკეთებს სახელმწიფო, განსაკუთრებით ის პირები, რომელთაც მოქალაქენი ირჩევენ, რამდენად ღიად და გულახდილად განიხილება ის პრობლემები, რომლებიც მათ აღელვებთ, ბედნიერი და სრულფასოვანი ცხოვრების საშუალებას არ აძლევს.

სხვათა შორის, მე არა მგონია იყოს ბევრი ისეთი ქვეყანა, სადაც აღმასრულებელი ხელისუფლების, ხაზს ვუსვამ, სწორედ აღმასრულებელი ხელისუფლების საქმიანობა ესოდენ საჯარო და გამჭვირვალე იყოს.

მთლიანად ღიაა მთავრობის სხდომები, საჯაროდ განიხილება ნებისმიერი, თვით ყველაზე რთული და მტკივნეული საკითხი.

რასაკვირველია, ამ პროცესს ბევრი ისეთი ხინჯი თუ ნაკლიც ახლავს თან, რითაც ძალიან ოსტატურად სარგებლობენ ჩვენი პატივცემული ოპონენტები. მაგრამ მისი ღირსება ბევრად უფრო აღმატებულია. ვიმეორებ: მოსახლეობამ უნდა იცოდეს, როგორ ფუნქციონირებს ხელისუფლება, როგორ მწიფდება მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები, რაც შემდგომ ყოველი ოჯახის მდგომარეობაზე აისახება. მოქალქე პროცესების, ხელისუფლების საქმიანობის თანამონაწილედ უნდა გრძნობდეს თავს. მართალია, იდეალურისაგან შორსა ვართ, მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, ასეთია ჩვენი სურვილი.

ამდენად, კვლავინდებურად ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ აღმასრულებელ ხელისუფლებაში სახელმწიფოებრივად მნიშვნელოვანი საკითხების განხილვის ასეთი ფორმა უეჭველად საჭიროა.

მით უმეტეს, ამით იქმნება საშუალება საზოგადოების, ინტელიგენციის, სხვადასხვა სოციალური ფენის წარმომადგენელთა, ბიზნესმენების უშუალო ჩაბმისა ფართო დისკუსიაში უმწვავეს პრობლემათა თაობაზე პრეზიდენტის, სახელმწიფო მინისტრისა და მთავრობის წევრთა მონაწილეობით.

აქ ერთ საინტერესო მომენტს მივაპყრობ ყურადღებას: ჩვენს საზოგადოებას, ზოგჯერ, ერთგვარი გულმავიწყობაც ახასიათებს.

ამ თვისებას, ალბათ, დადებითი მხარეებიც აქვს. მაგრამ როგორღაც იოლად დაგვავიწდა, რას ნიშნავს „დახურული“, „გაუმჭვირვალე“ და ავტორიტარული ხელისუფლება, როდესაც გადაწყვეტილებებს იღებენ გასაიდუმლოებულად, საჯარო განხილვის, აზრთა კოლეგიალური შეჯერების, საზოგადოებრივ სამსჯავროზე უმწვავეს საკითხთა გამოტანის გარეშე.

თანამედროვე ქართული საზოგადოება კი მიეჩვია და ბუნებრივად მიაჩნია, რომ მთავრობის სხდომებზე ღიად, საჯაროდ, დაუფარავად, ყოველგვარი მიჩქმალვისა და გასაიდუმლოების გარეშე ვმსჯელობთ პრობლემებზე. ჩვენ, აღმასრულებელ ხელისუფლებას, რა თქმა უნდა, ამასთან დაკავშირებით პრობლემები გვექმნება, მაგრამ, ვიმეორებ, ეს დემოკრატიული პროცესის განვითარების ერთ-ერთი დეტალია.

ხშირად ვკამათობთ, არცთუ იშვიათია სკანდალური ეპიზოდები, რაც ძალიან ახარებთ ჟურნალისტებს, თუმცა, მთლიანობაში, ხელისუფლების ასეთი გამჭვირვალობა ბევრად უფრო პერსპექტიული, დემოკრატიული და სახელმწიფოებრივად მიზანშეწონილია, ვიდრე ავტორიტარიზმი და ხელისუფლების „ჩაკეტილობა“.

აქვე დავძენ: უდავო ჭეშმარიტებაა ცნობილი გამონათქვამი, რომ თავისუფლების პირობებში ადამიანები თავისუფლებას ვერ აფასებენ, ვინაიდან იგი ჰაერივით ბუნებრივად მიაჩნიათ.

კი, ბატონო, დაე, ასე იყოს, ღმერთმა ნუ ქნას, ეს აზრი გაუცრუვდეთ.

მთავრობის გაფართოებულ სხდომაზე გულახდილად და საგნობრივად ვიმსჯელეთ ეკონომიკისა და სამართალდაცვის სფეროებში არსებულ ვითარებაზე.

განსაკუთრებით გამოვყოფ ანტიკორუფციული პოლიტიკის საკოორდინაციო საბჭოს მოხსენებას, რომლის საფუძველზეც უკვე მივიღეთ შესაბამისი გადაწყვეტილებანი. აღარაფერს ვამბობ მთავარ მოხსენებაზე, რომლითაც ავთანდილ ჯორბენაძე გამოვიდა. ამგვარი დამოკიდებულება აბსოლუტურად შეუვალი იქნება მომავალშიც.

როგორი მტკივნეულიც უნდა იყოს, ვისაც უნდა შეეხოს - ჩვენ დავიწყეთ ბრძოლა კორუფციის წინააღმდეგ და მას ბოლომდე მივიყვანთ. ვიცით, რა გვინდა, როგორი გზით ვიაროთ, რა ხერხები და მეთოდები გამოვიყენოთ.

ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტი გახლდათ, აგრეთვე, პრეზიდენტის ბრძანებულებათა და განკარგულებათა შესრულების მდგომარეობა. ეს ასე საჯაროდ, სახალხოდ და ვრცლად ჯერ არ გაგვიკეთებია. კი განვიხილავდით მთავრობის ცალკეულ სხდომებზე, მაგრამ აქ გლობალურ შესრულებაზე და კონტროლის განხორციელებაზე იყო საუბარი. ვიმსჯელეთ საბიუჯეტო შემოსავლების დონეზე, მის უშუალო კავშირზე კონტრაბანდის წინააღმდეგ ბრძოლის გაძლიერებასთან და სხვა მრავალზე.

რაც შეეხება კრიმინოგენური ვითარების გაუარესებას ზოგიერთი მიმართულებით, არც ეს დაგვიმალავს.

მდგომარეობა ერთგვარად მართლაც გართულდა, მაგრამ აქვე სამართლიანობა მოითხოვს ითქვას, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო დღეს ბევრად უფრო პრინციპულად ეკიდება თვით დანაშაულის აღრიცხვის საკითხს. აღინიშნა, მაგალითად, რომ მომხდარ დანაშაულობებში ყველაზე დიდი ადგილი ქურდობას უკავია. როგორც ირკვევა, ბევრი რამ იმალებოდა. ჩვენ კატეგორიულად მოვითხოვეთ, რომ ყველა დანაშაული აღირიცხოს და არც ერთი ფაქტი არ დაიმალოს.

აქ ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ კანონმდებლებს, ვინაიდან, ზოგიერთი თვალსაზრისით, იურიდიული ბაზის განმტკიცებაც აუცილებელია, რათა სამართალდაცვის ორგანოებმა უკეთ შეძლონ დაკისრებული მოვალეობის შესრულება. დაგვჭირდება სასჯელის იმ ზომების გადახედვა, რომელიც გათვალისწინებულია ამა თუ იმ მძიმე დანაშაულისათვის, როგორიცაა ადამიანებისა და მანქანების გატაცება და სხვა მრავალი, ასე რომ გავრცელდა.

უმთავრესი პრობლემა მაინც კორუფციის აღმოფხვრაა, რათა მოქალაქეებმა საკუთარი კეთილდღეობით იგრძნონ, თუ რას ნიშნავს ეგრეთ წოდებული „მაკროეკონომიკური ზრდა“, რომლის თაობაზეც ამდენს ვლაპარაკობთ და სავსებით საფუძვლიანადაც.

მიმდინარე წლის პირველ ნახევარში მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის ტემპმა 4,2 პროცენტი შეადგინა, ახლა ეს მაჩვენებელი უფრო მაღალიც იქნება. მაღალი ზრდის ტემპია, აგრეთვე, სოფლის მეურნეობაში, მრეწველობაში.

ცხრამეტი პროცენტით გაიზარდა მშენებლობის მოცულობა. და უკვე არა მხოლოდ თბილისში.

მნიშვნელოვანი წინსვლაა ტრანსპორტისა და კავშირგაბმულობის სფეროში. ეს ტენდენცია შევინარჩუნეთ ბოლო ორი-სამი წლის მანძილზე.

განსაკუთრებით სასიხარულოა ზრდა ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალური მომსახურების დარგში, 17,7 პროცენტით გაიზარდა შარშანდელ შესაბამის პერიოდთან შედარებით.

მაგრამ ეკონომიკის საერთო სიჯანსაღის თვალსაზრისით, უპირველეს მნიშვნელობას მივანიჭებდი იმ პოზიტიურ პროცესებს, რომლებიც ფისკალურ და ფულად-საკრედიტო სფეროში მიმდინარეობს.

ჩვენ თითქოს ჩვეულებრივად მიგვაჩნია ის, რომ საქართველოს ეროვნული ბანკი დიდი ოდენობით ყიდულობს ამერიკულ დოლარს, რითაც ზრდის სავალუტო რეზერვს. ბევრი პოსტკომუნისტური ქვეყანა ამას ჯერჯერობით ვერ ახერხებს.

ან თუნდაც ასეთი ციფრი: ყველაზე მაღალი ზრდის ტემპი - 24 პროცენტი დადასტურდა საბანკო და საინვესტიციო საქმიანობაში, ეგრეთ წოდებულ „საფინანსო შუამავლობაში“, რომელიც, ვიმეორებ, ნებისმიერ თეორიულ გათვლაზე უკეთ და ზუსტად ნათელყოფს, რომ საქართველოს ეკონომიკა ჯანსაღ საფუძველზე დგას, ეს კი ქვეყნის შემდგომი განვითარების გარანტიას ქმნის.

მიუხედავად ამისა, ყველა დამეთანხმება, რომ მთავრობის სხდომაზე ბევრად უფრო მეტი ვისაუბრეთ ნაკლოვანებასა და პრობლემებზე, რაც სავსებით გამართლებულია, ვინაიდან თვითკმაყოფილების არავითარი საფუძველი არ არსებობს.

მაგრამ ჩვენ უკვე შევქმენით დემოკრატიული სახელმწიფო, რომელსაც თვით ურთულეს პრობლემათა გადაწყვეტაც ძალუძს.

აქვე მინდა მადლობა ვუთხრა ჟურნალისტებს, განურჩევლად მათი კრიტიკული თუ დადებითი დამოკიდებულებისა, იმ ყურადღებისათვის, რომელიც მთავრობის გაფართოებული სხდომის მიმართ გამოიჩინეს.

- გასულ კვირას ძალზე დაიძაბა რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობა. პრეზიდენტ პუტინის ჯილდოს მოჰყვა ფედერაციის საბჭოს განცხადება დაბომბვების სურვილებით. გუშინ რუსეთის ფედერაციის საგარეო საქმეთა მინისტრმა გააკეთა განცხადება იმის თაობაზე, რომ საქართველო საჰაერო სივრცის დარღვევაზე საუბრით თუ იგივე ჩეჩნების დაკავებით ცდილობს, ყურადღება სხვა ფაქტებზე გადაიტანოს, თითქოს პანკისის ხეობაში ტერორიზმი ჰყვავის...

- ვფიქრობ, ყველაფრის მიუხედავად, რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობათა ამჟამინდელი მდგომარეობის ერთმნიშვნელოვნად, მით უმეტეს, უარყოფითად შეფასება არ შეიძლება.

ნეგატიურ მომენტებთან ერთად აშკარაა დადებითი ტენდენციებიც.

დადებით ტენდენციათა მაგალითად დავასახელებდი მოსკოვში მოლაპარაკების მორიგი რაუნდის წარმატებით დასრულებას „დიდი ხელშეკრულების“ თაობაზე.

ამჟამინდელი პრობლემების უმრავლეობა კი უკავშირდება ეგრეთ წოდებულ „პანკისის საკითხს“ და ჩეჩნეთში მიმდინარე მოვლენებს.

იძულებული ვარ, კიდევ ერთხელ შევახსენო ყველას, მათ შორის რუსეთის ზოგიერთ მოღვაწეს, რომლებმაც თავიანთი აზრი გამოთქვეს. ის, რაც ხეობაში ხდება, საქართველოს არჩევანი არ ყოფილა და პანკისის პრობლემამ კი არ განაპირობა ჩეჩნეთის მოვლენები, არამედ, პირიქით, ჩეჩნეთში არსებულმა ვითარებამ განაპირობა მდგომარეობის გართულება პანკისში.

2-3 წლის წინათ, რუსეთში მხოლოდ სპეციალისტებმა თუ იცოდნენ, ალბათ, სად მდებარეობს ეს ხეობა.

კვლავ და კვალავ ვრწმუნდები: ჩვენ მივიღეთ აბსოლუტურად სწორი გადაწყვეტილება, როდესაც 1999 წლის შემოდგომაზე უარი ვთქვით ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე გაგვეტარებინა შეიარ რაღებული ძალები ჩეჩნეთისაკენ, ვინაიდან ეს უეჭველად გამოიწვევდა რუსეთის შიდა პრობლემის გარკვეულ ინტერნაციონალიზაციას და საქართველოს ჩათრევას საომარ მოქმედებაში.

ომის განახლებისთანავე, ათასობით ლტოლვილი, ძირითადად ქალები, ბავშვები, მოხუცები და მებრძოლებიც, შეიძლება ითქვას, შემოდევნეს ჩვენს ქვეყანაში. ჩვენ ვერ ვიცავდით საზღვარს, არ გვყოფნის მესაზღვრეთა კონტიგენტი. ისინი საკმარისადაც რომ გვყოლოდა, ცეცხლს ხალხის მასას მაინც ვერ გავუხსნიდით, მით უმეტეს, რომ მათ შორის იყვნენ ქალები, მოხუცები და დაჭრილები.

არავითარი სხვა არჩევანი ამ ადამიანთა მიღების გარდა არ გვქონდა. ეს საქართველოს ჰუმანიტარული ვალდებულებაც იყო საერთაშორისო გაერთიანების წინაშე.

არასდროს გვითქვამს, თითქოს პანკისის ხეობაში საერთოდ არ არიან შეიარაღებული პირები. მაგრამ მოსახლეობის აბსოლუტურ უმრავლესობას ნამდვილად შეადგენენ მშვიდობიანი ადამიანები - ლტოლვილები და ჩვენი თანამემამულე ქისტები.

სწორედ ამიტომ, გამორიცხულია, საქართველო დაეთანხმოს ამ ხეობაში ფართომასშტაბიანი სამხედრო ოპერაციის ჩატარებას, ვინაიდან ამგვარი ოპერაციის შედეგად უეჭველად დაზარალდება მშვიდობიანი ჩეჩენი მოსახლეობა და არა მარტო ისინი. ეს არ იქნება შეზღუდული სახის ოპერაცია. თუ რამ ჩასატარებელია, ისევ ჩვენ უნდა გავაკეთოთ.

ჩვენ უპირატესობას ვანიჭებთ სპეციალურ ღონისძიებებს, რომელთა მიზანია საგნობრივი ინფორმაციის მიღება და მის საფუძველზე კონკრეტული ტერორისტების დაკავება. ჩვენ ასეთი ფაქტები გვქონდა.

ბუნებრივია, ამ პროცესში საქართველოს შესაბამისი სამსახურები მზად არიან მჭიდროდ ითანამშრომლონ რუს კოლეგებთან. მე ვფიქრობ, ისინი ამჟამადაც არიან ჩამოსულები, ისევე როგორც სხვა ქვეყნების წარმომადგენლები და საკითხისადმი ასეთ მიდგომაში გასაკვირი არაფერია.

სწორედ ასეთი ღონისძიების შედეგად ერთ-ერთი ყველაზე საშიში ტერორისტი რამდენიმე ხნის წინათ დააკავეს და იგი გადაეცა რუსეთის სამართალდაცვის ორგანოებს. ამგვარი თანამშრომლობისათვის საქართველო ყოველთვის მზად არის.

რა თქმა უნდა, მწვავე პრობლემაა საზღვრის დაცვა. მაგრამ არა მხოლოდ საქართველოსთვის, არამედ რუსეთისთვისაც.

სულ ახლახან, სამი დღის წინათ, ქართველმა მესაზღვრეებმა რუსეთ-საქართველოს საზღვრის ჩეჩნეთის მონაკვეთზე დააკავეს შეიარაღებული ჯგუფი, რომელმაც თავისუფლად გამოიარა მეორე მხარეს არსებული სასაზღვრო საგუშაგოთა პასუხისმგებლობის ზონა, სადაც საკმაოდ ბევრი ხალხი იყო, მათ შორის მესაზღვრეები. ეს ჯგუფი დააკავეს მაშინ, როდესაც იგი საქართველოში შემოსვლას ცდილობდა.

ამჟამად ისინი, ლაპარაკია შვიდ კაცზე, დაკავებული არიან და რაკი დაარღვიეს საქართველოს კანონმდებლობა, წარსდგებიან კიდეც სასამართლოს წინაშე.

ასეთივე დარღვევა გამოვლინდა წუხელ, ეს ჯგუფიც ბლოკირებულია და დღეს მოხდება მისი იზოლირება.

ამასთანავე, კიდევ ერთხელ ვადასტურებ, რომ ცენტრალური, საკვანძო პრობლემა, რაც ხელს უშლის რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობათა სწრაფ გაუმჯობესებას, რა თქმა უნდა, არის აფხაზეთი.

რუსეთის ხელისუფლებასაც შესანიშნავად ესმის ამ პრობლემის მშვიდობიანი გადაწყვეტის აუცილებლობა. აქ ჩვენ თანამოაზრეები ვართ.

სხვა შემთხვევაში ძალიან ძნელი იქნება ვილაპარაკოთ მთლიანად, რეგიონალურ სტაბილურობაზე, ვინაიდან კავკასია გარკვეული აზრით, „ზიარ ჭურჭელს“ ჰგავს, ანუ ერთ რეგიონში წარმოშობილი პრობლემა ხელს უშლის სამშვიდობო პროცესს სხვა რეგიონებში.

მინდა მივესალმო ჭუბურხინჯში სახელმწიფო მინისტრის ავთანდილ ჯორბენაძის და ანრი ჯერგენიას შეხვედრას, რომლის დროსაც ისაუბრეს აქტუალურ საკითხებზე, შეთანხმდნენ ორმხრივი დიალოგის გაგრძელების აუცილებლობის შესახებ. მისასალმებელია, რომ მათ საუბარს შეუერთდა გალის რაიონში მყოფი გაეროს გენერალური მდივნის სპეციალური წარმომად დგენელი, რომელმაც, ჩემი აზრით, საინტერესოდ დაიწყო მუშაობა. შეთანხმდნენ, რომ ასეთი შემადგენლობით ხშირად შეხ ხვდებიან.

მზად ვარ, შევხვდე აფხაზებს გინდაც სოხუმში, ან აქ.

ჩემთვის არავითარი პრობლემა არ არსებობს.

- გასულ კვირას თბილისში იმყოფებოდა ამერიკელ კონგრესმენთა დელეგაცია, რომელმაც კიდევ ერთხელ გამოხატა ქვეყნის სუვერენიტეტისადმი მხარდაჭერა. ეს იყო ერთგვარი მხარდაჭერა ამ მძიმე ფონზე. აღსანიშნავია, რომ მათი ვიზიტი დაემთხვა „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამის პირველი ეტაპის დასრულებას...

- ალბათ, არ იყო შემთხვევითი, რომ ამერიკელი კონგრესმენები ჩამოვიდნენ საქართველოში, რათა საკუთარი თვალით ენახათ, როგორ ხორციელდება დახმარების მრავალგანზომილებიანი პროგრამა, მათ შორის სამხედრო თანამშრომლობის მიმართულებითაც.

თუმცა კონგრესის როლი უდიდესია იმ ეკონომიკური დახმარების გამოყოფაშიც, რომელსაც საქართველო იღებდა ამერიკის ადმინისტრაციისაგან მთელი ამ წლების განმავლობაში. ყველამ იცის, რა მოცულობის დახმარებაზეა საუბარი.

აღსანიშნავია, რომ კონგრესის დელეგაციაში შედიოდნენ როგორც რესპუბლიკელები, ასევე დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენლები, ანუ საქართველოსთან დამოკიდებულების თვალსაზრისით, მათ არავითარი უთანხმოება არა აქვთ.

ძალიან დიდი სიამოვნება მომანიჭა მათთან საუბარმა, რომელმაც დაგეგმილზე დიდხანს გასტანა.

ჩემი შეფასებით, ეს იყო ძალზე დატვირთული, შინაარსიანი შეხვედრა სავსებით კონკრეტული წინადადებებით.

ამერიკელი მეგობრები თავად გვეკითხებოდნენ, რით შეგვიძლია დაგეხმაროთ, რათა თქვენი სახით მხარი დავუჭიროთ საქართველოს და აქ მიმდინარე დემოკრატიულ პროცესებს.

თანამშრომლობის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მიმართულება სამხედრო აღმშენებლობა ხდება.

საქართველო ანტიტერორისტული კოალიციის სრულუფლებიანი წევრია და სწორედ ამით აიხსნება პრეზიდენტ ბუშის ჩვენთვის ისტორიული გადაწყვეტილება ჩვენს ქვეყანაში „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამის განხორციელების შესახებ. ამერიკელები გვეთანხმებიან თანხის გამოყოფასა და სპეციალისტების გამოგზავნაზე, ამ პროგრამის განხორციელებაზე სწორედ იმიტომ, რომ მისი უპირველესი ამოცანა იქნება საქართველოში ტერორიზმის, როგორც მოვლენის ლიკვიდაცია.

პროგრამის პირველი ნაწილი ახლახან წარმატებით დასრულდა. მიმდინარეობს მზადება მეორე ეტაპისათვის, რომელსაც სხვანაირად ფაზას უწოდებენ. ძირითადად, ეს შეეხო მეთაურთა შემადგენლობას.

დარწმუნებული ვარ, ამერიკელი მეგობრები მის შედეგსაც ასეთივე მაღალ შეფასებას მისცემენ.

ეს ჭეშმარიტად ფასდაუდებელი დახმარებაა.

პირადად მივიღე მონაწილეობა ოფიცერთა დიდი ჯგუფებისათვის შესაბამისი მოწმობების - „სერტიფიკატების“ გადაცემაში.

ამრიგად, ჩვენს თვალწინ იქმნება მომავალი პროფესიული არმიის ბირთვი. ეს ახალგაზრდები კი საქართველოს ნამდვილი „ოქროს ფონდია“.

- გასულ კვირას მიმდინარეობდა მწვავე დისკუსია იმის თაობაზე, უნდა არსებობდეს თუ არა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ლეგიტიმური ხელისუფლება...

- აფხაზეთის კონფლიქტის მშვიდობიანი გადაწყვეტის კურსი უეჭველად გულისხმობს ლტოლვილთა ღირსეულ და უპირობო დაბრუნებას მშობლიურ მიწა-წყალზე. არსებობს ბევრი წინადადება: შეიძლება, იქ ნავთობსადენმა გაიაროს, შეიძლება, რკინიგზა აღვადგინოთ, მაგრამ ეს მაშინ შეიძლება მოხდეს, როდესაც დაიწყება ლტოლვილთა დაბრუნების შეუქცევადი პროცესი. მაშინ ყველა ერთად რკინიგზასაც აღვადგენთ და აფხაზეთისათვის სხვა ბევრ სასიკეთოსაც გავაკეთებთ.

აქედან გამომდინარე, ჩვენ აბსოლუტურად სწორად მოვიქეცით, როდესაც შევეცადეთ შეგვენარჩუნებინა და გარკვეულწილად გაგვეძლიერებინა კიდეც ის სტრუქტურები, რომლებმაც, ლტოლვილთა დაბრუნების შემდეგ უნდა უზრუნველყონ მათი დაუყოვნებელი ჩაბმა აფხაზეთის ეკონომიკურ, სოციალურ თუ კულტურულ ცხოვრებაში.

ძალიან სერიოზულ წარმატებად მიმაჩნია, რომ შევინარჩუნეთ აფხაზეთის ასობით სკოლა, უმაღლესი სასწავლებელი, საწარმოები, არა მგონია, მათი ფუნქციონირება რაიმე თვალსაზრისით ხელს უშლიდეს კონფლიქტის მშვიდობიან გადაწყვეტას.

ვფიქრობ, პრობლემის ზედმეტი დრამატიზება საჭირო არ არის. რასაკვირველია, შეიძლება გამოითქვას განსხვავებული აზრი, თუმცა მე კვლავ მოვუწოდებ დაპირისპირებულ მხარეებს, გამართონ დიალოგი და შეაჯერონ მოსაზრებანი. მით უმეტეს, რომ მათ საერთო მიზანი აქვთ.

დღეს ბევრს ლაპარაკობენ იმის შესახებ, რომ ასლან აბაშიძემ ბევრი ვერაფერი გააკეთა, არ აწვდის ინფორმაციას აფხაზეთის ლეგიტიმურ ხელისუფლებას და ასე შემდეგ. მეორე მომენტში ჭეშმარიტება მართლაც არის. ინფორმაციას მეც უნდა ვაწვდიდე და ვაწვდი კიდეც. ამის მაგალითია დღევანდელი ჩემი გამოსვლაც.

ასევე ვალდებულია ბატონი ასლანიც, რომ მიაწოდოს ინფორმაცია არა მარტო ხელისუფლებას, არამედ მათაც, ვინც ყველაზე მეტადაა დაინტერესებული კონფლიქტის გადაჭრით. მაგრამ ეს არ არის გამოუსწორებელი რამ. ვფიქრობ, სამომავლოდ, ბევრი რამის გათვალისწინება შეიძლება.

- რა მნიშვნელოვანი თემები იყო გასულ კვირას ეკონომიკაში? ვიცით, რომ მსოფლიო ბანკმა მიიღო გადაწყვეტილება საქართველოსათვის ახალი გრძელვადიანი, შეღავათიანი კრედიტების გამოყოფის შესახებ...

- ეს მართლაც ძალზე სასიამოვნო ფაქტია: 1 აგვისტოს მსოფლიო ბანკის დირექტორთა საბჭომ ჩვენს ქვეყანას დაუმტკიცა სამი ახალი გრძელვადიანი პროექტი, რომელთა საერთო ღირებულება 55 მილიონ დოლარს აღწევს. ეს ვერ მოხერხდებოდა, რომ მირიან გოგიაშვილს და მის კოლეგებს დიდი გარდატეხა არ მოეხდინათ საგადასახადო შემოსავლების პარამეტრების შესრულების თვალსაზრისით. მან და მისმა თანამშრომლებმა თითქმის შეუძლებელი შეძლეს.

ეს თანხა მოხმარდება რეფორმის გაღრმავებას ჯანმრთელობის დაცვის სისტემაში, სატყეო სექტორის განვითარებას და მუნიციპალური დეცენტრალიზაციის პროგრამის განხორციელ ლებას.

ეს პროექტი, ვგულისხმობ მუნიციპალურ რეფორმას, ჩვენი საზოგადოებისათვის კარგად არის ცნობილი, ვინაიდან მისი მეშვეობით მრავალმა ოჯახმა ხელშესახები დახმარება მიიღო. გარდა ამისა, პროექტის ფარგლებში უკვე აღვადგინეთ სხვადასხვა მნიშვნელოვანი ობიექტები, მათ შორის გზები და წყალსადენები. ამას ხედავენ და გრძნობენ ბევრ რეგიონში.

მუნიციპალური რეფორმის სფეროში თანამშრომლობის გაღრმავება უეჭველად ნათელყოფს იმას, რომ საქართველოს თანამშრომლობა მსოფლიო ბანკთან, სხვა საერთაშორისო ფინანსურ ინსტიტუტებთან ახალ შინაარსსა და ხარისხს იძენს.

- და, ბოლოს, 1 აგვისტოს, ლონდონში ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენის კომპანია ჩამოყალიბდა და ამ პროექტში ახალი, სამშენებლო ერა დაიწყო, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს პროექტის განხორციელების ალბათობის შესახებ არსებულ ჭორებსა და მითქმა-მოთქმასაც დაუსვამს წერტილს. ამ პროე ექტს დაწყების დღიდან ეჭვის თვალით უყურებდნენ, მაგრამ მას არჩეული გეზიდან არ გადაუხვევია...

- სიმართლე გითხრათ, ერთ-ერთი ადამიანი, რომელიც ვერ იქნება გულგრილი ამის მიმართ, მე გახლავართ. ბოლო წლებში, ლამის ცხოვრების მიზნად დავისახე, რომ საქართველოს ფუნქცია შეეძინა და საჭირო ყოფილიყო, განხორციელებულიყო დიდი პროექტები.

მშენებლობის მწარმოებელი კომპანიის დაფუძნება იმის მაუწყებელია, რომ „საუკუნის პროექტი“ საინჟინრო დაგეგმარების ფაზიდან სამშენებლო ფაზაში გადადის, ანუ იწყება ის დიდი მშენებლობა, რომლის შესახებ რამდენიმე წლის მანძილზე ვსაუბრობთ და იმედის თვალით შევცქერით. დოკუმენტს ხელი მოაწერეს, ერთი მხრივ, ნავთობკომპანიებმა და ინვესტორებმა, მეორე მხრივ, აზერბაიჯანის, საქართველოს და თურქეთის სახელმწიფოთა წარმომადგენლებმა. ჩემი საგანგებო რწმუნებით, აღნიშნული კომპანიის დაფუძნებას ხელი მოაწერა საქართველოს ნავთობის საერთაშორისო კორპორაციის ხელმძღვანელმა გიორგი ჭანტურიამ.

უკვე გამოვლინდა საერთაშორისო ტენდერში გამარჯვებული სამშენებლო კომპანიები. დარწმუნებული ვარ, საქართველოს მშენებლები, მემონტაჟეები და სხვები იქნებიან პარტნიორები და მონაწილეობას მიიღებენ უდიდეს მშენებლობაში.

ხელმოწერასთან ერთად, აქციონერმა კომპანიებმა, ასე ვთქვათ, „მწვანე შუქი“ აუნთეს დიდი ნავთობსადენის მშენებლობის დაწყებას. ეს უკვე იმას ნიშნავს, რომ იწყება ამ კომპანიების მოსახლეობასთან უშუალო ურთიერთობა, დასაქმების ცენტრის შექმნა, საქართველოსაკენ დაიძვრება ათობით მილიონი დოლარი, როგორც ფულადი მასის, ასევე ტვირთების სახით.

თითქმის სრული მოცულობით დაიტვირთება ბათუმისა და ფოთის ნავსადგურები, ასევე საქართველოს რკინიგზა და საავტომობილო გზები.

ძნელი სათქმელია, თუ ამ ეტაპზე როგორ აისახება ეს ბიუჯეტში. მაგრამ, უახლოეს წლებში ეს დიდი შენატანები იქნება.

უდიდესმა მსოფლიო საფინანსო ინსტიტუტებმა, მათ შორის ბანკებმა და საერთაშორისო ფინანსურმა კორპორაციებმა დაადასტურეს ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის პროექტის დაფინანსებაში მონაწილეობა. ასევე განსაკუთრებით აღვნიშნავ, რომ საყოველთაო აზრით, მილსადენის მშენებლობისას საქართველოს ეკოლოგიური უსაფრთხოება სრულად იქნება გარანტირებული.

შეგახსენებთ, ჩვენ ზომები ადრევე მივიღეთ და ამის ინიციატორი ბატონი გია გახლდათ. მეც აქტიურად ვუჭერდი მხარს. ამ პრობლემასთან დაკავშირებით, ჩემი ბრძანებით, შეიქმნა სამეცნიერო კომისია, რომელსაც მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტი ბატონი ალბერტ თავხელიძე ხელმძღვანელობს. კომისიამ უკვე წარმოადგინა პირველი დასკვნები, მასალები, შესაბამისი პროგნოზები, დაახლოებით ათასგვერდიანი გამოკვლევა, რასაც მშენებლები უეჭველად გაითვალისწინებენ. სხვაგვარად, ობიექტები არ იქნება მიღებული.

მაშასადამე, ამ თვალსაზრისით ეს უნიკალური პროექტი იქნება.

კიდევ ერთხელ დიდ მადლობას მოვახსენებ ჩვენს მოკავშირეებსა და მეგობრებს: ამერიკის შეერთებულ შტატების ადმინისტრაციას, აგრეთვე, ამერიკელ, ბრიტანელ, ფრანგ და სხვა ქვეყნების მაღალი რანგის წარმომადგენლებს, რომლებმაც ლონდონის შეხვედრისას უდიდესი ყურადღება გამოამჟღავნეს საქართველოს მიმართ.

რაღა თქმა უნდა, კიდევ და კიდევ მივმართავ ჰეიდარ ალიევს, რომელმაც მართლაც ურთულეს პირობებში ნავთობის და გაზის ტრანსპორტირების საქართველოს მიმართულებას დაუჭირა მხარი. არა მარტო დაუჭირა, არამედ მისი ინიციატივით მიიღეს ეს გადაწყვეტილება.

ლონდონში საქართველოს ღირსეული წვლილიც სათანადოდ აღინიშნა. ისიც ითქვა, რომ საქართველო სამაგალითო ქვეყანაა, რომელიც ამ პროექტებზე დიდი პასუხისმგებლობით მუშაობს. მოგეხსენებათ, ამ ჯგუფის უშუალო ხელმძღვანელი საქართველოს პრეზიდენტია. ყოველგვარი გაჭიანურების გარეშე ვიღებთ გადაწყვეტილებებს.

ამრიგად, სრული საფუძველი გვაქვს, მივულოცოთ ჩვენს მოსახლეობას ქვეყნის ძალიან დიდი წარმატება.

დარწმუნებული ვარ, მილსადენთა მშენებლობა საერთო-სახალხო ზრუნვისა და ყურადღების საგანი იქნება, ვინაიდან ეს ჭეშმარიტად „საუკუნის პროექტია“, როგორც მთელი მსოფლიოსათვის, ჩვენი რეგიონისათვის, ასევე, რასაკვირველია, საქართველოსათვის, ყველა ოჯახი იგრძნობს მის სასიკეთო შედეგებს.

„პანკისის პრობლემამ კი არ განაპირობა ჩეჩნეთის მოვლენები, არამედ, პირიქით, ჩეჩნეთში არსებულმა ვითარებამ განაპირობა მდგომარეობის გართულება პანკისში“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 6 აგვისტო. - №189(4248) . - 1, 2 გვ.

სიხარულით შევიტყვე, რომ ფიზიკაში საერთაშორისო ოლიმპიადის მონაწილე ჩვენმა მოსწავლეებმა - ალექსანდრე ბიჯამოვმა, სერგო ამირიანმა, გიგა ჩქარეულმა, ალექსანდრე კარამიანმა და ივანე ჯორჯაძემ - ორი ოქროს, ორი ვერცხლისა და ერთი ბრინჯაოს მედლები მოიპოვეთ.

ეს, საქართველოს სასახელო დიდი გამარჯვებაა, თქვენი მასწავლებლისა და თქვენი ოჯახების ამაგის ლოგიკური დაფასება, თქვენი ნიჭიერებისა და შრომისმოყვარეობის თვალსაჩინო დასტური. გილოცავთ, ვულოცავ თქვენს მწვრთნელებს თენგიზ ბიბილაშვილსა და ნიკოლოზ ჩხაიძეს, თქვენს მასწავლებლებს, თქვენს მშობლებს და სოროსის საერთაშორისო საგანმანათლებლო პროგრამის ხელმძღვანელებს, რომელთაც დააფინანსეს თქვენი გამგზავრება ინდონეზიაში.

მსიამოვნებს, რომ პროგრამამ, რომლის დამფუძნებელი ჯორჯ სოროსთან ერთად მეც ვარ, ყველა სიძნელის მიუხედავად, საქართველოს მოსწავლეებს შეუნარჩუნდა ლტოლვა ზუსტი მეცნიერებისაკენ, გამოავლინა საუკეთესონი და გზა გაუკაფა. კიდევ ერთხელ გილოცავთ.

ედუარდ შევარდნაძე

ინდონეზიის საერთაშორისო ოლიმპიადაში გამარჯვებულ საქართველოს მოსწავლეთა გუნდს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 9 აგვისტო. - №192(4251). - 1 გვ.

დიდი მხატვარი დაკარგა თანამედროვე ქართულმა ხელოვნებამ, კოკა იგნატოვი, სულითა და ხორცით ქართველი ხელოვანი, დიდად აღიარებული და დაფასებული, არა მარტო აქ, არამედ უცხოეთშიც.

იგი სამოციანელთა ბრწყინვალე თაობის ერთ-ერთი გამორჩეული წარმომადგენელი გახლდათ თავისი სამაგალითო შემოქმედებით, ქართული გარეგნობით, ქართული ხასიათითა და ქართული ღირსებით. ამ თაობამ თვისებრივად განაახლა ქართული ეროვნული ცნობიერება, ახალი ესთეტიკა დაამკვიდრა, ახალი ენა შემოიტანა მხატვრობაში, მუსიკაში, მწერლობაში.

მე მქონდა დიდი ბედნიერება ამ თაობის საუკეთესო წარმომადგენლებთან მეთანამშრომლა, მათი ცხოვრებით მეცხოვრა, მათ გვერდით მებრძოლა და თუ ყოველი მათგანის წარმატება და მარცხი პირადად ჩემთვის აღიქმებოდა საკუთარ წარმატებად და მარცხად, ახლა ყოველი მათგანის სიკვდილით, თავად ჩემში კვდება რაღაც, მეტად მნიშვნელოვანი და შეუცვლელი.

ახლაც ასეა და სხვა ტკივილებსაც მიმძაფრებს.

კოკა იგნატოვს დიდი ტკივილი წაჰყვა თან იმ მთლიან საქართველოზე, რომლის რუკაც ასე შესანიშნავად დახატა, იმ მიწებზე, რომლებიც ქვეყანას მზაკვრულად ჩამოაჭრეს და იმ საკუთარ ბრწყინვალე პანოებზეც, ბიჭვინთასა და ცხინვალში რომაა მიტოვებული.

ჩვენც ვატკინეთ გული, როდესაც ვერ აღვკვეთეთ მთაწმინდის პლატოზე მისი პანოს ხელყოფა.

ჩვენ ვალდებული ვართ დავუბრუნოთ საქართველოს წართმეული მიწები და მივხედოთ კოკა იგნატოვას ნამუშევრებს.

ჩვენ ვალდებული ვართ არა მარტო აღვადგინოთ მთაწმინდაზე მისი დასახიჩრებული პანო, არამედ გავამთლიანოთ მისი საქართველოც.

საქართველომ დიდი ხელოვანი დაკარგა.

ვუსამძიმრებ ამ დიდ დანაკლისს მის ოჯახს, საქართველოს, ყველას, ვისაც კი დიდი ხელოვნება ჭეშმარიტად უყვარს.

მართალია, მისი ნახატები ჩვენთან დარჩა, მაგრამ ისეთი განცდა მაქვს, თითქოს ჩვენს პალიტრას ერთი განუმეორებელი ფერი მოაკლდა და უფრო გახუნდა ყველაფერი.

საქართველომ დიდი ხელოვანი დაკარგა // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილ ლისი, 2002. - 10 აგვისტო. - №193(4252). - 1 გვ.

ბატონო დავით,

დიდი გულისტკივილით შევიტყვე ქალბატონი ნატას გარდაცვალების ამბავი.

მე და ნანული მას ახლოს ვიცნობდით და ვაფასებდით როგორც შესანიშნავი მშობლების ღირსეულ შვილს. შენს სამაგალითო მეუღლეს, კარგ მკვლევარსა და პედაგოგს, საქართველოს ქალთა მოძრაობის აქტიურ წევრს.

მართლაც მშვენიერი ქალბატონი იყო.

თანაგრძნობას გიცხადებთ, თანაგრძნობას ვუცხადებთ ქალბატონ ნატას დედას, მის ძმას, მის შვილს, მთელ ოჯახს და გთხოვთ, ამ მძიმე წუთებში მე და ნანული თქვენს გვერდით გვიგულეთ.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ბატონ დავით სალარიძეს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 13 აგვისტო. - №195(4254). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
12 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- ბატონო პრეზიდენტო, ინტერვიუს ეკონომიკური საკითხებით დავიწყებთ. რას გამოყოფდით გასული კვირის ეკონომიკური მოვლენებიდან, განსაკუთრებით იმ საკითხებიდან, რომლებიც მთავრობის სხდომამ განიხილა? ვიცით, რომ ერთ-ერთი მათ შორის იყო მიზნობრივი დაფინანსების საკითხი... - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- უწინარეს ყოვლისა, აღვნიშნავ ბრძანებულების პროექტს „2002 წელს პირველ რიგში სარეალიზაციო სახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამების ჩამონათვალის დამტკიცების შესახებ“.

საერთოდ, ქვეყანაში თანდათანობით სულ უფრო სრულყოფილი ხდება მიზნობრივ დაფინანსებაზე გადასვლის საქმიანობა.

ამას ნათელყოფს განვლილი ოთხი წლის პრაქტიკაც.

თუმცა, ამ მიმართულებით გასაკეთებელი ჯერ კიდევ ბევრია. კერძოდ, ინდიკატორული დაგეგმვისა და მიზნობრივ პროგრამათა შერჩევის პროცესები კოორდინირებული უნდა იყოს საბიუჯეტო პროცესთან.

შესაბამისი კომისიის გადაწყვეტილებით, გაისად სარეალიზაციო სახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამების ჩამონათვალში 252 პროგრამაა შეტანილი.

მათი დაფინანსება გათვალისწინებულია დაახლოებით 552 მილიონი ლარით.

მიზნობრივი პროგრამები დაჯგუფებულია სოციალურ-ეკონომიკური პოლიტიკის პრიორიტეტთა შესაბამისად და ძირითადად ემთხვევა იმ მოკლევადიან ამოცანებს, რომლებიც 2003 წლის ბიუჯეტის პროექტში აისახა.

ესენია ეკონომიკური ზრდის დაჩქარება; სიღარიბის დაძლევის პროცესის გაგრძელება; საინვესტიციო გარემოს გაჯანსაღება; ახალი სამუშაო ადგილების შექმნა; ეროვნული თვითმყოფადობის დაცვა-განმტკიცება და სხვ.

მეორე საყურადღებო საკითხი გახლდათ საგანგებო მოსმენა „საქონლის ადგილწარმოშობის და გეოგრაფიული აღნ ნიშვნის შესახებ“ პრეზიდენტის ბრძანებულების შესრულების თაობაზე.

მოგეხსენებათ, ამ თემას საქართველოსათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს, განსაკუთრებით ფალსიფიკაციის მოზღვავების გამო.

ადგილწარმოშობის დასახელებისა და გეოგრაფიულ აღნიშვნათა დაცვას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება თანამედროვე მსოფლიოში.

ისინი მიჩნეული არიან სახელმწიფოთა ეროვნული სიმდიდრისა და კულტურული მემკვიდრეობის განუყოფელ ფენომენად.

ყოვლად დაუშვებელია, მაგალითად, უსასრულოდ ვურიგდებოდეთ ისეთ საქვეყნოდ ცნობილ დასახელებათა არალეგალურ გამოყენებას. როგორიცაა „ხვანჭკარა“, „ქინძმარაული“, „ბორჯომი“ და სხვა მრავალი.

საქართველოს კულტურული თვითმყოფადობის ხელყოფასთან ერთად, ეს უდიდეს მატერიალურ ზარალსაც აყენებს ქვეყანას.

ამ თვალსაზრისით დიდ დახმარებას გვიწევს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია. გარკვეული დადებითი სიმპტომები შეინიშნება დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის სივრცეშიც, თუმცა გასაკეთებელი ჯერ კიდევ ბევრად მეტია.

ჩემი ბრძანებულება ამ პროცესთა საბოლოო მოწესრიგებას ისახავს მიზნად.

გარკვეულწილად ამასვე უკავშირდება 7 აგვისტოს გამართული შეხვედრა, რომელიც საქართველოში ვაზის უნიკალური ჯიშების შენარჩუნება-აღდგენის პრობლემას მიეძღვნა.

დღეს ამ პრობლემის გადაწყვეტა მთავრობის ერთ-ერთ სტრატეგიულ ამოცანად ვაღიარეთ.

ვაზი და ვენახი არა მხოლოდ საქართველოს ეკონომიკის, არამედ ქართული კულტურის თვისობრივი ნაწილია.

ჩვენი ქვეყანა მსოფლიომ აღიარა ვაზის კულტურული ჯიშების სამშობლოდ. ამ დროს კი ვაზის უნიკალური ჯიშები, მაგალითად, საფერავი, თაკვერი, კახური მწვანე, ციცქა, ჩხავერი და ზოგიერთი სხვა შეიძლება ხელიდან გამოგვეცალოს.

აქვე არ შემიძლია მთელი ქვეყნის სახელით დიდი მადლობა არ ვუთხრა იმ მეწარმეებსა და ფერმერებს, რომლებმაც ბოლო წლების განმავლობაში დამოუკიდებლად გააშენეს უნიკალური ჯიშის ვენახები დაახლოებით 2500 ჰექტარ ფართობზე.

ეს უაღრესად პატრიოტული, მამულიშვილური საქმეა და სახელმწიფოს მხრიდან ძალზე აქტიურ და ქმედით მხარდაჭერას საჭიროებს.

ჩვენ გადავწყვიტეთ, შევქმნათ სამუშაო ჯგუფი, რომელშიც შევლენ მეცნიერები, პრაქტიკოსი მეღვინეები, ფერმერები, ბიზნესმენები, ფართო საზოგადოებრიობის წარმომადგენლები.

ისინი სისტემატურად გააანალიზებენ ამ მიმართულებით განხორციელებულ ღონისძიებებს.

პარლამენტმა უკვე მიიღო შესაბამისი კანონი, რომელიც მრავალი მნიშვნელოვანი საკითხის გადაწყვეტის რეალურ შეს საძლებლობას ქმნის.

და ეს არა მხოლოდ ვაზს ეხება. მზადდება სერიოზული საუბარი ამ თვალსაზრისით მეხილეობაში განსახორციელებელ ღონისძიებათა თაობაზე. აქაც ძალიან მწვავედ დგას უნიკალური ენდემური ჯიშების შენარჩუნების პრობლემა.

საგულისხმოა და მისასალმებელია, რომ მოსახლეობა შემობრუნდა მეხილეობისაკენ, განსაკუთრებით შიდა ქართლში. და ეს დარგი თანდათანობით იბრუნებს მნიშვნელოვან პოზიციებს საქართველოს ეკონომიკაში.

- 14 აგვისტოს სრულდება ათი წელი აფხაზეთის ტრაგიკულ მოვლენათა დაწყებიდან, რომელთა შედეგადაც უამრავი ადამიანი დაიღუპა, ათასობით დევნილად იქცა. როგორია დღეს კონფლიქტის გადაწყვეტის თქვენეული ხედვა?

- რაც შეეხება თვით ამ თარიღს - 14 აგვისტოს და მასთან დაკავშირებულ პერიპეტიებს, ანუ აფხაზეთში საბრძოლო მოქმედებათა დაწყების მიზეზებს, ამის თაობაზე მრავალგზის მისაუბრია.

მიუხედავად ამისა, 14 აგვისტოს და შემდგომ განვითარებული მოვლენების ტრაგიკული შედეგიც უმძიმეს ტკივილად რჩება.

დიდი ძალისხმევა დაგვჭირდა, რომ საერთაშორისო ასპარეზზე აფხაზეთის ტრაგედია შეფასებულიყო, როგორც „ძირითადად, ქართული მოსახლეობის ეთნიკური წმენდა“.

დღეს საქართველოს ხელისუფლების კურსი, რომელიც აფხაზეთში კონფლიქტის მხოლოდ და მხოლოდ მშვიდობიანი გზებით დასრულებას ისახავს მიზნად, მთელი მსოფლიოს მიერ აღიარებულია, როგორც უალტერნატივო სტრატეგია, ანუ ერთადერთი სწორი და რეალური გზა სამართლიანობის აღდგენისათვის.

გაეროს უშიშროების საბჭო, მეგობართა ინსტიტუტი, თითქმის ყველა ევროპული სტრუქტურა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აქტიური მხარდამჭერია.

ამავდროულად, პრობლემის გადაწყვეტის თაობაზე არსებობს განსხვავებული აზრიც.

ვფიქრობ, არც ეს უნდა იყოს მოულოდნელი ვინმესათვის. უნდა გავითვალისწინოთ, რომ მშობლიური კუთხის დაკარგვით გაწამებული ადამიანები დაუფარავად გამოთქვამენ თავიანთ მოსაზრებებს.

თუმცა, ეს მოსაზრებები ხშირად კატეგორიულად ურთიერთსაწინააღმდეგო და ერთმანეთის გამომრიცხავია.

ბოლოდროინდელი პოზიტიური სიახლე კი ის გახლავთ, რომ აფხაზეთში კონფლიქტი რუსეთისა და ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტთა დიალოგის არცთუ მეორეხარისხოვან თემად იქცა. ეს მართლაც სერიოზული სიახლეა.

მაგრამ ჩვენს გასაკეთებელს სხვა არავინ გააკეთებს.

აფხაზეთის პრობლემის გადაწყვეტა მჭიდროდ უკავშირდება ქართული სახელმწიფოს ყოველმხრივ გაძლიერებას: საქართველოში დაიწყო ეკონომიკური აღმავლობა, მეგობრების დახმარებით ახალ საფუძველზე ვაშენებთ შეიარაღებულ ძალებს, მოწესრიგების გზას დაადგა მთელი ჩვენი საბიუჯეტო საქმიანობა.

განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება საზოგადოებრივ და ეროვნულ თანხმობას.

რაც უფრო ძლიერი და ერთ მუშტად შეკრული ვიქნებით, მით უფრო რეალური იქნება და დაჩქარდება აფხაზეთის დაბრუნება. და პირიქით: განხეთქილება, ურთიერთდაპირისპირება, ყოველმხრივი „დაწიაწება“ უფრო გვაშორებს აფხაზეთს.

გასათვალისწინებელია, აგრეთვე, საზოგადოების განწყობილება. ყველა სოციალური გამოკითხვით, საქართველოს მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობა მხარს უჭერს ქართველსა და აფხაზთა მშვიდობიან დიალოგს, ანუ პრობლემის მხოლოდ და მხოლოდ მშვიდობიანი ხერხებით გადაჭრას. და მათ მიაჩნიათ, რომ უწინარესად, სწორედ ქართველებმა და აფხაზებმა უნდა გადაწყვიტონ ეს საკითხი. და მეც ამ მოსაზრებას ვიზიარებ.

ურყევად მწამს და მჯერა, ქართველები და აფხაზები კვლავაც იცხოვრებენ ერთიან სახელმწიფოში, რომელიც ყველა ხალხის, მათ შორის, აფხაზთა კანონიერი უფლებების დაცვის საუცხოო მაგალითი იქნება.

- ამ ბოლო დროს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ კოდორში, ანუ იმ ზონაში, რომელსაც ჩვენ ვაკონტროლებთ, გამოჩნდნენ აფხაზთა შეიარაღებული ჯგუფები. რამდენად შეესაბამება ეს ინფორმაცია სინამდვილეს?

- კოდორის ხეობის რაიონში, ჩვენს საკონტროლო ზონაში აფხაზთა შეიარაღებული ჯგუფების შემოსვლის შესახებ ცნობა, სამწუხაროდ, სიმართლეს შეესაბამება. მართალია, ისინი სოფლებიდან 30-35 კილომეტრის დაშორებით არიან, მაგრამ ეს, როგორც გითხარით, მათი საკონტროლო ზონა არ არის. გუშინ ხეობაში იმყოფებოდა სახელმწიფო საზღვრის დაცვის სახელმწიფო დეპარტამენტის წარმომადგენლობა ვალერი ჩხეიძის ხელმძღვანელობით. ახლა ადგილზეა პრეზიდენტის რწმუნებული ხეობაში ემზარ კვიციანი. მე სულ ერთი საათის წინათ ვესაუბრე მას. საქმეში ჩაბმულია თავდაცვის სამინისტროს ხელმძღვანელობა, აგრეთვე გაეროს გენერალური მდივნის სპეციალური წარმომადგენელი.

დღეს გაიმართება ავთანდილ ჯორბენაძის საუბარი ანრი ჯერგენიასთან და, ვფიქრობ, ყველაფერი გაირკვევა. მარუხის უღელტეხილს აკონტროლებს მესაზღვრეთა გაძლიერებული რაზმი. ყოველგვარი გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად და ჩვენი საკონტროლო ზონიდან აფხაზთა შეიარაღებული ჯგუფების დაუყოვნებლივ გასაყვანად განხორციელდება სხვა დამატებითი ღონისძიებანი.

- გასულ კვირას კვლავ მძაფრი იყო რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელობის განცხადებები. მინისტრმა ივანოვმა ავღანეთი და საქართველო რატომღაც ერთნაირად დაინახა დაღესტნიდან. ამ ფონზე, ალბათ, საპასუხო რეაქციის გამო, მოწესრიგდა საჰაერო სივრცესთან დაკავშირებული პრობლემები.

ამ დროს კი ამერიკულ „უოლ სტრიტ ჯორნალში“ ქვეყნდება სარედაქციო სტატია, რომელშიც ნათქვამია, რომ პანკისში პრობლემები არსებობს არა იმიტომ, რომ საქართველო ტერორიზმს არ ებრძვის, არამედ იმიტომ, რომ ეს ყველაფერი რუსული იმპერიული ამბიციების შედეგია...

- თავისთავად არ არის გასაკვირი, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების ხელისუფლება, თეთრი სახლი, კონგრესი, აგრეთვე, საქმიანი წრეები ესოდენ დიდ ყურადღებას აქცევენ საქართველოს. ჩვენმა ქვეყანამ უკვე მოიპოვა რეგიონში მნიშვნელოვანი ფუნქცია, რომლის განხორციელებითაც იგი უდავოდ სასარგებლო იქნება ყველა მეგობარი სახელმწიფოსათვის. ვგულისხმობ როგორც ამერიკას, ასევე ევროკავშირის სახელმ მწიფოებს, მეზობელ რუსეთს და ჩვენს უახლოეს მეზობლებს. აქვე მინდა გითხრათ, რომ დიდი პროექტების, რომელთა მიმართ ბევრი ძალზე სკეპტიკურად იყო განწყობილი, მათ შორის, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის რეალიზაცია, პრაქტიკულად, უკვე დაიწყო. იწყება მასალების შემოტანა. რაიონებში, სადაც უნდა გაიაროს ნავთობსადენმა, ჩასული არიან სპეციალისტები, კომპანიების წარმომადგენლები, გაიმართა ტენდერი, გამოვლინდნენ გამარჯვებული კომპანიები, რომლებმაც უნდა შეასრულონ ეს სამუშაოები. რა თქმა უნდა, ძირითადად, ჩვენი ხალხი, ჩვენი სპეციალისტები იმუშავებენ. ასე რომ, სკეპტიკოსებს იმედი გაუცრუვდათ.

რაც შეეხება კვლავ რუსეთის თემას, ყველაფრის მიუხედავად, მე ძალზე იმედიანად ვარ განწყობილი რუსეთთან დამოკიდებულების თვალსაზრისით. ბატონი ივანოვი ხშირად აკეთებს ასეთ განცხადებებს, მეორე ივანოვიც არ ჩამორჩება მას, მაგრამ მიმაჩნია, რომ მათ კოლეგებმა უნდა უპასუხონ და არა საქართველოს პრეზიდენტმა.

დასასრულს უახლოვდება „დიდი ხელშეკრულების“ პროექტის მომზადება, რომელიც ბევრ საკითხს ნათელს მოჰფენს.

დარწმუნებული ვარ, „ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების“ ამოქმედებას მოჰყვება ახალი დათბობა ორმხრივ ურთიერთობაში ანუ მეტი ნდობა და ურთიერთგაგება, მაშასადამე, ინტერესთა ორმხრივი გათვალისწინებაც.

თანასწორუფლებიანი დიალოგი ამ თვალსაზრისით ერთადერთი შესაძლო გამოსავალია.

მხოლოდ ერთ მაგალითს მოვიყვან: როგორც მოგეხსენებათ, რამდენიმე დღის წინათ სერიოზული პრობლემები შეიქმნა (და მე მგონი, სწორედ სამხედროებიდან მოდიოდა ეს პრობლემა) საჰაერო ტრანსპორტთან დაკავშირებით, მაგრამ მხარეებმა უმალვე შეძლო ვითარების განმუხტვა, როდესაც ურთიერთბრალდებებისა და ცალმხრივი დემარშების ნაცვლად კეთილგანწყობილი, პროფესიული დიალოგი გამართეს. უნდა გითხრათ, რომ სომხეთმაც თავისი როლი შეასრულა, რომ ამ დერეფნის დახურვაზე არ მიგვეღო გადაწყვეტილება.

ნამდვილად ვერ ვხედავ გადაუწყვეტელ პრობლემებს მეზობელ, ისტორიულად მეგობარ რუსეთთან ურთიერთობისას. ჩვენ ძალიან ბევრი რამ გვაერთიანებს ისეთი, რაც გვავალდებულებს განვავითაროთ სამაგალითო, მეგობრული ურთიერთობა, ისეთი, როგორიც ეკადრებათ ჩვენს წინაპრებს.

შესანიშნავად ვიცნობ პანკისის ხეობის პრობლემატიკას, რომელიც ესოდენ აღელვებთ რუს კოლეგებს, თუმცა, კვლავინდებურად დარწმუნებული ვარ: პანკისი რეალურად საქართველოსთვის ბევრად უფრო დიდი პრობლემაა, ვიდრე რუსეთისთვის, თანაც ეს პრობლემა ჩვენი მიზეზით არ შექმნილა - აღარ გავიმეორებ არგუმენტებს, რომლებიც არაერთხელ აღ მინიშნავს, იგი ჩეჩნეთის მოვლენათა ერთ-ერთი ტრაგიკული შედეგია.

რა თქმა უნდა, საქართველოს ხელისუფლება ყველაფერს იღონებს უახლოეს მომავალში ამ პრობლემის გადასაწყვეტად, მაგრამ იმ პირობით და ისეთი მეთოდებით, რომ ამან არ გამოიწვიოს ახალი „ცხელი წერტილის“ გაჩენა საქართველოს ტერიტორიაზე მაშინ, როდესაც ქვეყანას ჯერ კიდევ არ მოუშუშებია აფხაზეთისა და „სამხრეთ ოსეთის“ კონფლიქტებისას წარმოშობილი იარები.

- 12 აგვისტო ახალგაზრდობის საერთაშორისო დღეა. ეს თარიღი საქართველოში 2001 წლიდან ოფიციალურად აღინიშნება. გასულ კვირას თქვენ შეხვდით საერთაშორისო სამეცნიერო ოლიმპიადაში გამარჯვებულ ახალგაზრდების ჯგუფს...

- უპირველეს ყოვლისა, საქართველოს ახალგაზრდობას სულითა და გულით ვულოცავ ამ დღესასწაულს. ნებისმიერი ქვეყნის განვითარება და მომავალი ახალი თაობის ხელშია. მაგრამ არა მხოლოდ მომავალი ანუ ხვალინდელი დღე, არამედ საქართველოს დღევანდელობაც ჩვენს ახალგაზრდებზეა დიდად დამოკიდებული - მათს პატრიოტიზმზე, განათლებასა და პროფესიონალიზმზე.

ყველაზე მეტად საშიში იქნებოდა თაობათა შორის დამაკავშირებელი „ხიდის ჩატეხვა“.

ბედნიერი ვარ, რომ ჩემი სახელმწიფოებრივი მოღვაწეობის განმავლობაში ეს არ დავუშვი და არც დავუშვებ.

ყოველთვის დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებდი ახალგაზრდობასთან მჭირდო კონტაქტს, მის აქტიურ ჩაბმას საზოგადოებრივ პროცესში, ახალგაზრდათა მოქალაქეობრივი თვითშეგნების ამაღლებას.

ვფიქრობ, ამჟამად საქართველოს ახალგაზრდობას ამგვარი მუხტი არ აკლია. მას აქვს მისწრაფებაც, ენერგიაც და უნარიც, რათა ღირსეულად გაუძღვეს მამა-პაპათა საქმეს.

ეს მხოლოდ თეორია ან კეთილი სურვილი როდია: ბევრ ღირსეულ ახალგაზრდას ჰქონდა და აქვს საშუალება, ძალიან მაღალ თანამდებობებზე გამოამჟღავნოს ქვეყნის სასიკეთოდ თავისი ნიჭი და უნარი. მეტყვით ალბათ, რომ ყველამ არ გაამართლა... არც ასაკოვანი ხალხი ამართლებს ყოველთვის, მაგრამ ძალიან ბევრი ისეთი ახალგაზრდა გამოჩნდა, რომლებსაც არ იცნობდა ქვეყანა და რომლებიც ძალიან დიდ იმედებს იძლევიან.

ახალგაზრდობასთან ჩემს დიალოგს მუდმივი ხასიათი აქვს. ბოლო პერიოდშიც შევხვდი ახალგაზრდა შემოქმედებს, სტუდენტებს, ახალგაზრდული ორგანიზაციების წარმომადგენლებს. აღფრთოვანებული ვარ მათი შემართებითა და გონიერებით.

განსაკუთრებით აღვნიშნავ ახალგაზრდა მეცნიერთა მიღწევებს საერთაშორისო კონფერენციებსა თუ სიმპოზიუმებზე. ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ჩვენს ერს აქვს პოტენციალი, რათა გლობალიზაციისა და „ციფრული რევოლუციის“ ეპოქაში ღირსეულად შეეგებოს ახალ, ურთულეს გამოწვევებს.

აქვე მოგახსენებთ, რომ მზადდება წარმომადგენლობითი კონფერენცია „საინფორმაციო ტექნოლოგიებისა და ციფრული უთანასწორობის“ დაძლევის ეროვნული სტრატეგიის შესახებ (სავარაუდოდ სექტემბრისთვის), რომელშიც პირადად მივიღებ მონაწილეობას და შეიძლება ჩემი აზრიც გამოვთქვა.

ახალგაზრდობის ინტერესი ამ ღონისძიებისადმი მრავალმხრივ გადამწყვეტი იქნება და მინდა, რომ ის კარგად იყოს წარმოდგენილი ამ შეხვედრაზე.

რამდენიმე დღის წინათ ხელი მოვაწერე განკარგულებას „განსაკუთრებით ნიჭიერი ბავშვებისა და ახალგაზრდებისათვის საქართველოს პრეზიდენტის სტიპენდიების მინიჭების შესახებ“ (ეს პრაქტიკა რამდენიმე წელიწადია გრძელდება), რომლის საფუძველზეც, წლეულს სტიპენდიის ოდენობა გაიზარდა და თვეში 150 ლარს შეადგენს. ვულოცავ გამარჯვებულებს ამ წარმატებას და გამოვთქვამ რწმენას, რომ სამხედრო აღმშენებლობაში, მეცნიერებაში, ხელოვნებასა და სპორტში ახალგაზრდობის წვლილი კვლავაც განსაკუთრებული იქნება.

ჩემი განკარგულების შესაბამისად, საქართველოს ახალგაზრდობის საქმეთა სახელმწიფო დეპარტამენტი ბაკურიანში მოაწყობს ახალგაზრდობის დღეებს, რომელშიც ყველა რეგიონიდან ჩამოსული ახალგაზრდები მიიღებენ მონაწილეობას. ძველი დროიდან მოდის ეს ტრადიცია. შარშან მეც ვესწრებოდი, და სასიამოვნოა, რომ ეს შესანიშნავო ტრადიცია საბოლოოდ აღდგა - მათაც მივესალმები და ყოველმხრივ წარმატებას ვუსურვებ.

- თვის დამლევს სამხრეთ აფრიკაში იმართება „მდგრადი განვითარების მსოფლიო სამიტი“. თავდაპირველად განსაზღვრული იყო თქვენი მონაწილეობაც ამ ღონისძიებაში - გაეროს გენერალური მდივნის კოფი ანანის მიწვევით. რამდენად შესაძლებელი იქნება თქვენი დასწრება?

- მართლაც დიდი სურვილი მქონდა ჩავსულიყავი იოჰანესბურგში, რათა მიმეღო მონაწილეობა ძალიან საინტერესო დისკუსიაში გლობალური პრობლემების თაობაზე, რაც საქართველოსათვისაც უაღრესად მტკივნეული და აქტუალურია. საკითხები, რომლებსაც იქ განიხილავენ, შეიძლება ითქვას, ჩემი საყვარელი საკითხებია, რომელთა მიმართ ძალიან დიდ ინტერესს ვიჩენდი და ვიჩენ ახლაც. ეს გახლავთ არა მარტო ეკოლოგია, არამედ სოციალური პრობლემატიკა, ვალების საკითხი, ჰიდრორესურსების გამოყენების სტრატეგია, გლობალიზაცია, ინტერნეტი, ციფრული რევოლუცია და სხვა მრავალი, მათ შორის, საერთო წყლის პრობლემა. მრავალ ქვეყანში, ჩვენგან განსხვავებით (საქართველო ამ მხრივ ერთ-ერთი უმდიდრესი ქვეყანაა), მართლაც კატასტროფული მდგომარეობაა. ხალხს არა აქვს საშუალება, წყალი დალიოს.

მაგრამ ამგვარი ვიზიტი, ცოტა არ იყოს, ძვირი ჯდება და ამიტომ ჯერჯერობით ასეთი ვიზიტებისაგან თავი უნდა შევიკავო.

რაც შეეხება პრაქტიკულ შედეგს, ვფიქრობ, ამ თვალსაზრისით თითქმის ასევე შედეგიანი იქნება მცირერიცხოვანი დელეგაციის ჩასვლა საგარეო საქმეთა მინისტრის ირაკლი მენაღარიშვილის ხელმძღვანელობით, რომელიც დარწმუნებული ვარ, ღირსეულად წარმოადგენს ამ ფორუმზე ჩვენს ქვეყანას. მას არაერთხელ შეუსრულებია ეს მისია.

უახლოეს მომავალში ძალიან დაძაბული შრომა გველის, რათა გავაძლიეროთ ის დადებითი ტენდენციები (მათ შორის, საბიუჯეტო შემოსავლების ზრდის თვალსაზრისით, ზამთრისათვის მზადება და ა.შ. პანკისის შესახებ ზემოთ უკვე მოგახსენეთ), რომლებიც უკვე თვალნათელია.

პრეზიდენტის ყოველდღიური ყურადღება და მუდმივი მხარდაჭერა ფინანსთა ახალი მინისტრისადმი (რომელმაც ძალიან კარგად დაიწყო თავისი მოღვაწეობა) აქ შეიძლება გადამწყვეტი ფაქტორიც იყოს.

„დღეს საქართველოს ხელისუფლების კურსი, რომელიც აფხაზეთში კონფლიქტის მხოლოდ და მხოლოდ მშვიდობიანი გზებით დასრულებას ისახავს მიზნად, მთელი მსოფლიოს მიერ აღიარებულია, როგორც უალტერნატივო სტრატეგია, ანუ ერთადერთი სწორი და რეალური გზა სამართლიანობის აღდგენისათვის“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 13 აგვისტო. - №195(4254). - 1, 2 გვ.

სოროსის საერთაშორისო საგანმანათლებლო
პროგრამის გენერალურ დირექტორს
ბატონ ვალერი სოიფერს

ბატონო ჯორჯ,
ბატონო ვალერი,

დიდი კმაყოფილებით მინდა გაცნობოთ და მოგილოცოთ, რომ ინდონეზიაში გამართულ მოსწავლეთა ფიზიკის 33-ე საერთაშორისო ოლიმპიადაზე საქართველოს მოსწავლეთა ხუთწევრიანმა ნაკრებმა ხუთი მედალი მოიპოვა, ორი - ოქრო, ორი - ვერცხლი, ერთი - ბრინჯაოსი.

ეს გახლავთ იმ ჩვენი ერთობლივი ქმედების შედეგი, რომელიც სოროსის საგანმანათლებლო პროგრამით ხორციელდება.

ორი წლის წინათ, ამავე პროგრამის მეშვეობით. ამსტერდამში გამართულ ახალგაზრდა მეცნიერთა ევროკონკურსში საქართველოდან წარგზავნილომა სამმა ქართველმა სტუდენტმა (ორმოცი ქვეყნის ასოც სტუდენტს შორის) ოცდახუთი პრიზიდან ხუთი მოიპოვა, მათ შორის - გრან-პრი.

ყველაფერი ეს იმის შედეგია, რომ სოროსის საგანმანათლებლო პროგრამამ მოსწავლეებსა და სტუდენტებს შეუნარჩუნა სწრაფვა ზუსტი მეცნიერებებისაკენ.

სწორედ ამის გამოა, რომ უცხოეთის წამყვანი სასწავლებლები თავად სთავაზობენ ჩვენს ახალგაზრდებს სწავლა მათთან გააგრძელონ, რაც საქართველოს აწმყოსა და მომავლისათვის ძალიან ბევრს ნიშნავს.

დიდ მადლობას მოგახსენებთ ყოველივე ამისათვის.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

„ღია საზოგადოების“ ინსტიტუტის თავმჯდომარეს ბატონ ჯორჯ სოროსს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 17 აგვისტო. - №199(4258). - 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის
ედუარდ შევარდნაძის პრესკონფერენცია

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, პროგრამა „მოამბე“: 19 აგვისტოდან თავდაცვის სამინისტროს ეგიდით პანკისის ხეობაში იწყება სამხედრო სწავლების პროგრამის განხორციელება, ასევე აღსანიშნავია, რომ პანკისის ხეობაში სწორედ ამ ფორმატით იწყება ანტიტერორისტული ოპერაციის განხორციელება და ხელისუფლებას დაგეგმილი აქვს იქ დამატებით შინაგანი ძალების ჯარის ნაწილის შეყვანა, რადგან წესრიგის დამყარება სწორედ ამ უწყების პრეროგატივაა? თქვენი კომენტარი, რა სახის ოპერაცია იქნება იქ განხორციელებული?

- თავდაცვის სამინისტროს ქვეგანაყოფი, რომელიც ახლა უკვე განლაგებულია ახმეტის რაიონში, პანკისის ხეობაში არ შევა და ოპერაციაში მონაწილეობას არ მიიღებს. ხეობაში კი, ოპერაცია, თუ ასე დავარქმევთ ამ მოქმედებას, დაევალა შინაგან ჯარს. ალბათ, შინაგან საქმეთა მინისტრი ქმნის პილიციურ ჯარს, რომელიც ხეობაში წესრიგის დამყარების გარანტი გახდება. ამით კი ერთხელ და სამუდამოდ პანკისის ხეობაში წესრიგის დამკვიდრების პრობლემა დღის წესრიგიდან უნდა მოიხსნას.

რაც შეეხება ოპერაციას, ჯერჯერობით, ჩვენ მას პირობითად ვუწოდებთ, იქ არ არის მოსალოდნელი რაიმე შეტაკებები. იქაუ ური მოსახლეობა დადებითადაა განწყობილი, არსებობს მათი თხოვნაც, უხუცესების მომართვა - ხეობაში წესრიგის დამყარების თაობაზე, სპეციალური კრებაც კი გაიმართა ამის შესახებ. გახსოვთ, როგორი მტკივნეული საკითხი იყო პანკისში ბლოკ-პოსტების განთავსება, მაგრამ საბოლოოდ ამ ღონისძიებას სიკეთის მეტი არაფერი მოუტანია მოსახლეობისათვის. ისევ დარწმუნებული ვარ, რომ თუ შინაგანი ჯარი ხანგრძლივად განთავსდება პანკისის ხეობაში, ეს სიმყუდროვისა და სიმშვიდის დამკვიდრების გარანტია გახდება.

პროგრამა „მოამბე“: ბოლო დროს საკმაოდ გახშირდა რელიგიურ უმცირესობათა წარმომადგენლებზე თავდასხმის შემთხვევები. ეს ფაქტები კი ევროპისა და ამერიკის საკმაოდ სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს. რის გაკეთებას აპირებს საქართველოს ხელისუფლება, რომ ანალოგიური შემთხვევები აღიკვეთოს?

- აღშფოთებული ვარ იმით, რაც ხდება - ეს ჩემი პირადი დამოკიდებულებაა. შეიძლება მეორე მხარეც გამომწვევად იქცევა, მაგრამ ძალადობა და ის მოქმედება, რაც კასპის რაიონში მოხდა, არც ერთ ნორმალურ და ცივილიზებულ ქვეყანას არ ეკადრება. ამიტომაც, ჩემი დავალებაა - გამოიძიონ ეს ფაქტი, რადგანაც ვერ აიცილეს თავიდან ადამიანთა ორ ჯგუფს შორის განვითარებული სერიოზული გართულება. დამნაშავემ პასუხი უნდა აგოს.

საბოლოოდ რომ ამგვარი ფაქტები აღმოიფხვრას, უნდა დაჩქარდეს რელიგიის შესახებ კანონის მიღება, რომლის გარეშე ძნელია გარკვეული პოლიტიკის განხორციელება. ბევრი ახალი სექტა შემოდის, ყოველ შემთხვევაში ბოლო ასი წლის განმავლობაში ჩვენს ქვეყანას არ შეუქმნია პრობლემები ისლამის, კათოლიციზმის, გრიგორიანების მიმდევრებთან. ეს ტრადიციული რელიგიებია და ისინი შეჩვეულნი არიან თანაცხოვრების წესებს. რაც შეეხება ახალი სექტების შემოსვლას საქართველოში, ამას აკრძალვით ვერ ავკრძალავთ, მაგრამ უნდა იყოს ჩამოყალიბებული - რას უნდა ემორჩილებოდეს და ემსახურებოდეს ჩვენს ქვეყანაში მათი მოღვაწეობა.

ტელეკომპანია „რუსთავი-2“: ბატონო პრეზიდენტო, 19 აგვისტოს ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების ლიდერები, კერძოდ, ირინა სარიშვილი-ჭანტურია, ზურაბ ჟვანია, აკაკი ასათიანი აპირებენ მიიღონ საბოლოო გადაწყვეტილება გაერთიანების შესახებ. მათი თქმით, შემოდგომაზე ამ ბლოკს შეუერთდებიან სხვა ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიები. თქვენი კომენტარი, როგორ აფასებთ ამ გაერთიანებას?

- სრულიად ჩვეულებრივად ვაფასებ, პარტიები ხან ერთიანდებიან, ხანაც იშლებიან. არც ერთი ფაქტორის გამორიცხვა არ შეიძლება. რა თქმა უნდა, უკეთესი იქნებოდა, რომ ერთია ანდებოდნენ პრეზიდენტის მხარდასაჭერი პარტიები. მაგრამ ამ მოვლენას ვაფასებ, როგორც პოლიტიკური ძალებისათვის დამახასიათებელ ჩვეულებრივ პროცესს. შესაძლებელია ეს მყარი გაერთიანება აღმოჩნდეს, შეიძლება - პირიქით, ამიტომ მოვლენებს წინ ნუ გავუსწრებთ.

პროგრამა „ვესტნიკი“: ბატონო პრეზიდენტო, თქვენ არაერთხელ გითქვამთ, რომ რუსეთის პრეზიდენტთან საკმაოდ კარგი ურთიერთობა ჩამოგიყალიბდათ. ბოლო დროს ორ ქვეყანას შორის განვითარებული მოვლენების გათვალისწინებით, კერძოდ, რაც უფრო აქტიურად ერთვება საქართველო ანტიტერორისტული ბრძოლის პროგრამის განხორციელებაში, ეს ფაქტი რუსეთის ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენლის უკურეაქციას იწვევს. აპირებთ თუ არა დააყენოთ დღის წესრიგში საკითხი, კერძოდ, მიმართოთ რუსეთის პრეზიდენტს, შეწყდეს საქართველოსადმი საინფორმაციო ომი და ამგვარი პროპაგანდა, და რეალურად დაიწყოს ტერორიზმის წინააღმ მდეგ ერთობლივი ბრძოლა?

- დიახ, ვაპირებ ეს საკითხი წამოვჭრა, კერძოდ, თხოვნით მივმართო რუსეთის საპრეზიდენტო მმართველობის წარმომადგენლებს, რომ შეძლებისდაგვარად შეწყდეს საქართველოსადმი მიმართული კამპანია, რომელსაც აწარმოებს რუსეთის ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენელი. ის, რაც ახლა კეთდება, არ შეიძლება ჩაითვალოს, როგორც კანონიერ, ისე ნორმალურ ადამიანურ მოქმედებად.

რაც შეეხება რუსეთის პრეზიდენტთან ჩემს პირად დამოკიდებულებას, ეს არის კარგი, საქმიანი ურთიერთობა, რომელმაც ხელი უნდა შეუწყოს ჩვენს ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის განვითარებას. პანკისის ხეობაში დაგეგმილ ღონისძიებათა განხორციელებაც, უდავოდ განაპირობებს საქართველო-რუსეთის ურთიერთობის გამოსწორებას.

პროგრამა „ვესტნიკი“: თქვენ ადრე ამბობდით, რომ ჯერ არ დამდგარა პანკისის ხეობაში სპეციალური ოპერაციის განხორციელების დრო. ახლა კი, თქვენი თქმით, პანკისის ხეობაში დაიწყება ამგვარი ოპერაციის განხორციელება, პარალელურად კი გაიმართება სამხედრო სწავლების პროცესიც. გათვალისწინებულია თუ არა ყველა ნიუანსი და სავარაუდო გართულება, რომელიც ხეობაში ამ ოპერაციის განხორციელებას და სამხედრო სწავლებას შეიძლება მოჰყვეს?

- ის, რაც წინასწარ არის გასათვალისწინებელი, რა თქმა უნდა, გათვალისწინებულია. შესაძლებელია, იყოს სხვა ვარიანტიც. ჩვენ არ ვიცით, რა აქვს მხედველობაში მეორე მხარეს, რა რეზერვი არსებობს. ამიტომ, იმის თქმა, რომ ყველაფერი აბსოლუტურად გათვალისწინებულია, არ შეიძლება, მაგრამ სადღეისოდ არსებული მდგომარეობით, ჩვენ ყველაფერი გათვალისწინებული გვაქვს.

საინფორმაციო სააგენტო „იტარ-ტასი“: ბატონო პრეზიდენტო, ცნობილია, რომ საქართველოს ხელისუფლება, რუსეთი, ამერიკის შეერთებული შტატები, სხვა ქვეყნები და საერთაშორისო ორგანიზაციები არ ცნობენ და არ აღიარებენ აფხაზეთში ბოლო წლებში გამართულ არჩევნებს, მათ შორის, ეგრეთ წოდებულ „პრეზიდენტის“ არჩევნებს, ამასთან არ აღიარებენ თავად „პრეზიდენტის“ პოსტს. ამის მიუხედავად, ბოლო დროს საქართველოს ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენელი ახსენებს სიტყვას „პრეზიდენტი“, როცა ლაპარაკია ვლადისლავ არძინბაზე. უფრო მეტიც, როცა განიხილება კონფლიქტების გადაჭრის საკითხი, ერთ წინადადებაში ამბობენ - „საქართველო“, „აფხაზეთი“, „ოსეთი“... საინტერესოა, რას ნიშნავს ეს? - ეს არის მათი შეცდომა თუ, უკაცრავად ამ შედარებისათვის, პოლიტიკური უცოდინარობა? საზოგადოების ერთ ნაწილში არსებობს აგრეთვე აზრი, რომ ეს ხდება საქართველოს პრეზიდენტის ნებართვით, რომ ამ აზრს მიგვაჩვიონ. თქვენი კომენტარი...

- მინდა გითხრათ, რომ არა ვარ ის პიროვნება, რომელიც ქვეყანაში მიჩვევის პოლიტიკას ახორციელებს. თუ რაიმეს თქმის სურვილი მაქვს, კიდეც ვამბობ. ხანდახან გამომიყენებია გამოთქმა - სამხრეთ ოსეთი. შეიძლება მოვიდეს დრო და შევეგუოთ ამას - თუკი საქართველოს ფარგლებში იქნება, სამხრეთ ოსეთი შეიძლება იყოს ავტონომია, ან წარმონაქმნი. ამ გამოთქმისაგან თავი არ შემიკავებია. მიმაჩნია, რომ ეს გამოთქმები არსებითი არ არის. ამ კონფლიქტის გადაწყვეტის თვალსაზრისით უმთავრესი საფიქრალია, რომ საკმაოდ შეიცვალა რუსეთის პოზიცია აფხაზეთისადმი საქართველოს ინტერესების საწინააღმდეგოდ. მაგალითად, აფხაზეთის ტერიტორიაზე რუსეთის პასპორტების დარიგების ამგვარი მასობრივი პროცესი, რაც გაუმართლებელია საერთაშორისო ნორმების თვალსაზრისით. ეს ფაქტი უნდა განვიხილოთ სუვერენული სახელმწიფოს საშინაო საქმეებსა და პოლიტიკაში უხეშ ჩარევად. არის სხვა აღმაშფოთებელი მოვლენებიც. სხვათა შორის, ცხინვალის რეგიონის ტერიტორიაზეც დაიწყეს რუსეთის პასპორტების გამოყენება. მიმაჩნია, რომ ამ პრობლემების მოწესრიგებაზე უნდა იყოს გამახვილებული სერიოზული ყურადღება, ვიდრე ვინ როგორი ტერმინი და ფრაზა გამოიყენა.

საინფორმაციო სააგენტო „იტარ-ტასი“: რამდენიმე წლის წინათ თქვენ აღნიშნეთ, რომ „არძინბამ თუნდაც საკუთარ თავს პრეზიდენტი კი არა იმპერატორიც უწოდოს, ამას არა აქვს არავითარი მნიშვნელობა“. სწორედ საქართველოს ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენლის მხრიდან „აფხაზეთის პრეზიდენტად“ არძინბას ხსენება, განსაკუთრებით იმ ფონზე, რომ ამას საქართველოს კონსტიტუცია არ ითვალისწინებს, ბადებს კითხვას - თუ ამგვარი ტერმინები შეცდომა არ არის, მაშინ დასაშვებად მიგაჩნიათ, რომ ნებისმიერმა გამოიყენოს ამგვარი ფრაზა?

- თუ გახსოვთ ამ თემაზე ჩემი გამოსვლები, მე არძინბას ისე მივმართავ, როგორც უნდა მივმართო. ამ ქვეყანაში ჯერჯერობით არის ერთი პრეზიდენტი, ჩვენ მიგვაჩნია, რომ აფხაზეთი საქართველოს შემადგენელი ნაწილია. ვინც ამას ხვდება - კარგია, ვინც ვერ ხვდება და ვისაც ავიწყდება, შეიძლება დაუშვას უზუსტობა, ამისათის კაცს ვერ დაიჭერ.

რუსეთის ტელეკომპანია „ტვ-6“: რუსეთის ხელისუფლების ზოგიერთმა წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ ბოლო დროს საქართველო-რუსეთს შორის გართლებული ურთიერთობის ფონზე, შესაძლებელია დროებით შეჩერდეს ახალი დიდი ხელშეკრულების ხელმოწერა. მათ გამოთქვეს მოსაზრება, რომ საერთოდ, სამომავლოდაც საჭიროა თუ არა ამგვარი ხელშეკრულების გაფორმების აუცილებლობა. როგორ მიგაჩნიათ, რამდენად გაართულებს ამგვარი მოსაზრება ორი ქვეყნის ურთიერთობას?

- მოსაზრება ბევრნაირი არსებობს, არის განცხადებები, ვისაც მიაჩნია, რომ ახალი ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების ხელმოწერა უნდა დაჩქარდეს, ზოგს განსხვავებული აზრი აქვს. მიმაჩნია, რომ რუსეთის პრეზიდენტმა თავად უნდა განსაზღვროს ამ პროცესის მნიშვნელობა. ჩვენ მოვილაპარაკეთ, რომ ხელშეკრულების დროული გაფორმება და იქ გათვალისწინებული მომენტები საქართველო-რუსეთის თანამშრომლობას ახალ იმპულსს შესძენს.

ტელეკომპანია „ტვ-6“: გასულ კვირას, საქართველოს უშიშროების სამინისტროს წარმომადგენელმა აღნიშნა, რომ პანკისის ხეობა დატოვეს შეიარაღებულმა ფორმირებებმა, მათ შორის ხეობაში აღარ იმყოფება რუსლან გილაევი. დაადასტურებთ თუ არა ამ ინფორმაციას? მიგაჩნიათ თუ არა, რომ ხეობაში კონტროლის განხორციელება ახლა უკვე შესაძლებელია?

- წესრიგს პანკისის ხეობაში აუცილებლად დავამყარებთ, იქ ბოევიკები აღარ იქნებიან. თუ შემთხვევით, ხეობაში შეიარაღებული ჯგუფი დარჩება, კანონის გათვალისწინებით, სახელმწიფო დაიწყებს მოქმედებას. სად იმყოფებიან ახლა ეს ბოევიკები, წარმოდგენა არა მაქვს, მათთან პირადი კონტაქტი არ გამაჩნია.

აფხაზურენოვანი რადიო „ჰარა“: ბატონო პრეზიდენტო, 14 აგვისტოს აფხაზეთში ომის დაწყების 10 წლისთავზე, საქართველოს პრეზიდენტის განკარგულების საფუძველზე ქვეყანაში, ფაქტობრივად, შემოღებულია ახალი ინსტიტუტი - სახალხო დიპლომატიის დარგში საქართველოს პრეზიდენტის რწმუნებული. აქამდე ქვეყანაში არსებობდნენ სამხარეო რწმუნებულები, რომლებიც გუბერნატორების ფუნქციას ასრულებდნენ. თუ შეიძლება საქართველოს პრეზიდენტმა დააკონკრეტოს, რას ითვალისწინებს სახალხო დიპლომატიის სფეროში რწმუნებულის პოსტის შემოღება? ხომ არ არის საშიშროება, საზოგადოებრივი მოღვაწეობის ერთ-ერთი დარგის - სახალხო დიპლომატიის სახელმწიფო დაქვემდებარებაში გადასვლის თაობაზე...

- შეიძლება კაცმა ყველაფერი იფიქრო და დაუშვა, მაგრამ ლორიკ მარშანია, თავისი მდგომარეობის გათვალისწინებით, არის აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე, ამავე დროს აქტიურად მოღვაწეობს ჩვენს საელჩოში, აქტიურად გამოდის საერთაშორისო ფორუმებზე. იგი იცავს როგორც ქართველი, ისე აფხაზი ხალხების ინტერესს. ამ განკარგულებით, ერთხელ კიდევ გავუსვი ხაზი თავად სახალხო დიპლომატიის მნიშვნელობას. საზოგადოებრიობის დაინტერესებულმა წარმომადგენლებმა, რომლებმაც ხშირად არ იციან, ვის მიმარ რთონ, როგორ უნდა გააფორმონ დოკუმენტები, როცა ამა თუ იმ მისიის შესრულებას აპირებენ, ამიტომ გადავწყვიტე, შემექმნა რწმუნებულის ინსტიტუტი. ეს არის ერთგვარი მხარდაჭრა იმ ძალებისადმი, რომლებიც აფხაზეთში სახალხო დიპლომატიის გამოყენებით ქართველებთან კონტაქტის დასამყარებლად ეძებენ გზებს. მიმაჩნია, რომ რაღაც კოორდინატორის მსგავსი ინსტიტუტი ჩამოყალიბებულიყო. ლორიკ მარშანიას ეს სტატუსი აძლევს საშუალებას, საქართველოს პრეზიდენტის სახელით გამოვიდეს საერთაშორისო ფორუმებზე და გამოთქვას პოზიცია. რაც შეეხება თვით რწმუნებულის ინსტიტუტს, ეს კონსტიტუციით არის გათვალისწინებული და არ არის მითითებული, კონკრეტულად სად ეყოლება ქვეყნის პრეზიდენტს რწმუნებული - რეგიონებში თუ უწყებებში.

აფხაზეთის ტელევიზია: ბატონო პრეზიდენტო, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს სესიის გადაწყვეტილებით მიმდინარეობს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის რეორგანიზაცია და სტრუქტურული ცვლილებები, კერძოდ, მისი შემადგენლობის 60 პროცენტით განახლება. სერიოზული პრობლემებია შექმნილი შინაგან საქმეთა მინისტრისა და კონტროლის პალატის თავმჯდომარის კანდიდატურებთან დაკავშირებით. ძველი მინისტრები აპროტესტებენ თანამდებობიდან განთავისუფლების ფაქტს, ხოლო ცენტრალური სტრუქტურების ხელმძღვანელები ამ ახალ კანდიდატურებს მხარს არ უჭერენ. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დეპუტაციას მიაჩნია, რომ ამგვარი დამოკიდებულება არის მათი უფლებამოსილების შელახვა, მათს საქმიანობაში უხეში ჩარევა. თქვენი კომენტარი ამასთან დაკავშირებით...

- ცენტრალური ხელისუფლების მინისტრებმა და აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების ხელმძღვანელებმა, ქვეყნის ინტერესების გათვალისწინებით უნდა გამონახონ საერთო ენა. პრეზიდენტი არ უნდა ერეოდეს ყველა საკითხის გადაწყვეტაში. რატომ ვერ უნდა მოილაპარაკონ თამაზ ნადარეიშვილმა და კობა ნარჩემაშვილმა, თუ ეს ქვეყნის ინტერესებს შეესაბამება? მათ შეუძლიათ იკამათონ და მისაღები გადაწყვეტილება მიიღონ...

გაზეთი „თუთარჩელა“: ბატონო პრეზიდენტო, აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების ხელმძღვანელმა დაიწყო მთავრობის შემადგენლობის შემცირება, მიმდინარეობს საკადრო ცვლილებები. თამაზ ნადარეიშვილმა ამჯერად საკმაოდ კორექტური ნაბიჯები გადადგა, მან უმაღლესი ეშელონებიდან გაათავისუფლა კლანური წარმოშობის ოთხი პიროვნება. ერთ-ერთი მათგანი სამეგრელოდან იყო დათხოვილი, იგი იყო „რვაფეხას“ დამაარსებელი და აღურიცხავი პროდუქციის რეალიზაციის ლობისტი.

იმ პირებს, რომლებიც ეწინააღმდეგებიან თანამდებობიდან გათავისუფლების შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებას, ორი ჯგუფი იცავს, ერთი - კობა ნარჩემაშვილი და მეორე - „აღორძინების“ ბლოკი. ეს ორივე ჯგუფი ასლან აბაშიძის წრესთან დაახლოებულია, ამიტომაც ითხოვს „აღორძინება“ დაჟინებით მათს თანამდებობაზე დაბრუნებას. ამ საკითხს ეთმობა აჭარის ტელევიზიის საკმაოდ ვრცელი საეთერო დრო, ჩაერივნენ აფხაზეთის სეპარატისტული ხელისუფლების წარმომადგენლებიც. კერძოდ, ვინმე არშბა გვკარნახობს, რომ ეს პირები დაბრუნდნენ თანამდებობებზე. გენერალურ პროკურატურაში აღძრულია სისხლის სამართლის ორი საქმე, სადაც აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელისუფლების ეს ორი წარმომადგენელი - ერთ-ერთი მინისტრი და მინისტრთა საჭოს თავმჯდომარის მოადგილე ფიგურირებენ.

ბატონო პრეზიდენტო, მეორე შეკითხვა - ფოთის ეპარქიისა და თეატრის დამოკიდებულება. ამ დღეებში იმ შენობაზე უნდა აღმართულიყო ჯვარი, თეატრმა კი ამის უფლება არ მისცა. ხომ არ უკარნახებს საქართველოს პრეზიდენტი ამ ორ დაპირისპირებულ ჯგუფს, რა კონკრეტული ნაბიჯები უნდა გადადგან საერთო ენის გამოსანახავად?

- პირველ საკითხთან დაკავშირებით, ჩემთვის აბსოლუტურ რად უცნობია, თუ რომელ მინისტრს იცავს აჭარის ხელმძღვანელობა. „აღორძინებას“ შეიძლება აქვს თავისი აზრი, მაგრამ ამას არანაირი მნიშვნელობა არ ენიჭება. ეს საკითხი საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრმა და აფხაზეთის ლეგიტიმური ხელის სუფლების ხელმძღვანელებმა უნდა გადაწყვიტონ. არ მინდა ჩავერიო ამ საკითხში, მიმაჩნია, რომ მხარეები საერთო ენას გამონახავენ, თუ აუცილებელი იქნება, რაღაც დონეზე ჩავერევი.

ფოთის ეპარქიასა და თეატრს შორის წარმოშობილი გარკვეული წინააღმდეგობა შეშფოთებას იწვევს. ჩემთვის ეს აბსოლუტურად მიუღებელია. არა მგონია, რომ საქართველოს გარდა სხვაგან ამდენი ეკლესია შენდებოდეს. ხშირად მითქვამს, რომ ჩვენმა წინა თაობამ, ჩვენმა თაობამაც ბევრი შეცოდეს ღვთის წინაშე. მაგრამ უნდა შევეცადოთ, რომ დღევანდელი ცხოვრების წესით გამოვისყიდოთ შეცოდებანი. რატომ ვაშენებთ სამების ტაძარს? - მე და ჩემს თანამოაზრეებს მიგვაჩნია, რომ ეს ჩვენი ვალია, ეს უნდა გავაკეთოთ, სოფელი არ დარჩა საქართველოში, სადაც ეკლესია არ აშენებულა.

მე-20 საუკუნის 30-იან წლებში მოხდა ისე, რომ ფოთის თეატრი შეასახლეს ძველი ეკლესიის შენობაში. ამჟამად თეატრს შენობა არა აქვს, იყო მისი სხვა შენობაში გადაყვანის ცდა, მაგრამ ეს თეატრის ინტერესების შელახვაა. საქართველოში ეკლესიასა და საერო ხელისუფლებას შორის იმგვარი დამოკიდებულებაა, რომ ასეთ საკითხებზე არ ვკამათობთ, არსებობს სრული ურთიერთგაგება. მე გამაოცა ფოთში შექმნილმა მდგომარეობამ. სხვათა შორის ვიცოდი, რომ ისინი შეთანხმდნენ შენობის თავზე ჯვრის დადგმის შესახებ. რა არის ამაში ცუდი? რა მოხდა, თუ თეატრის შენობაზე ჯვარი აღიმართება? ეპარქია არაფერს ითხოვდა შეუძლებელს - დაეთმოთ ერთი-ორი ოთახი, სადაც შესაძლებელი იქნებოდა წირვა-ლოცვის აღვლენა, როცა თეატრი აშენდება, ეკლესიის ძველი შენობა ეპარქიას გადმოცემოდა. ამ წინადადებას დავეთანხმე, თუ საქართველოს ბიუჯეტს ექნება საშუალება და გამონახავს შესაბამის თანხებს - ფოთში აშენდება ახალი თეატრის შენობა. არ არის აუცილებელი გრანდიოზული მშენებლობის წამოწყება, მოსახლეობა არ არის მრავალრიცხოვანი. ამას დასჭირდება დაახლოებით 3 წელი. სწორედ ამ საფუძველზე უნდა მოხდეს შეთანხმება, ცოტა-ცოტა ორივე მხარემ უნდა დათმოს. თუ თეატრის თავზე ჯვარი აღიმარ რთება, ეს არ ნიშნავს, რომ თეატრმა შენობა უნდა დატოვოს. ვითომ პრინციპულები არიან, მაგრამ ამ საკითხში პრინციპი არ არის. შენობა ეკლესიას უნდა დაუბრუნდეს.

რადიო „იმედი“: როგორ აფასებთ საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციაში ამ ორგანიზაციის პრეზიდენტის არჩევნების წინ შექმნილ მდგომარეობას? რომელ კანდიდატს უჭერთ მხარს? უეფას პრეზიდენტთან შეხვედრისას იქნება თუ არა ამ საკითხზე საუბარი?

- ეს კითხვა აბსოლუტურად მიუღებელია ჩემთვის, მე ვერც ფეხბურთის ფედერაციის საქმეებში ჩავერევი და ვერც სხვა ფედერაციის, ეს ანტიკონსტიტუციური საქციელი იქნება. საქართველოს ჰყავს ძველი და ახალი თაობის საკმაოდ ავტორიტეტული ფეხბურთელები, ვფიქრობ, ამ ხალხმა უნდა გადაწყვიტოს, თუ ვის ენდობიან. ვიცი, რომ ფეხბურთის ფედერაციაში იყო გარკვეული დარღვევები ფეხბურთელების გაყიდვასთან დაკავშირებით, ამის შესახებ საქმეც არის აღძრული. მაგრამ ეს ფაქტი, ალბათ, არ მოახდენს გავლენას არჩევნებზე, როცა გამოძიება დასრულდება, დამნაშავე პასუხს აგებს. ასე რომ, ეს კითხვა სწორი მისამართით არ არის შერჩეული, მე ამ საკითხში ვერ ჩავერევი.ოფისის პრეზენტაციას დავესწრები, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ფეხბურთის ფედერაციის საკითხებში ჩავერევი.

საინფორმაციო სააგენტო „როიტერი“: ბატონო პრეზიდენტო, მიგაჩნიათ თუ არა, რომ ბოლო დროს საქართველო-რუსეთის გამწვავებულმა ურთიერთობამ გარკვეულწილად დააჩქარა პანკისის ხეობაში დაგეგმილი ოპერაციის განხორციელება? თუ შეიძლება, დააკონკრეტეთ, იქნება ეს ანტიტერორისტული თუ ანტიკრიმინალური ოპერაცია? ვის წინააღმდეგ იქნება მიმართული ეს ოპერაცია - კრიმინალებისა თუ ხეობაში დარჩენილი ბოევიკების?

- ეს იქნება ოპერაცია იმისათვის, რომ პანკისის ხეობაში ერთხელ და საბოლოოდ დამკვიდრდეს მშვიდობა და სტაბილურობა. ახლა ვის წინააღმდეგ იქნება მიმართული ეს ოპერაცია - კრიმინალებსა და ტერორისტებს შორის დიდი განსხვავება არ არის, ორივე საშიშია. ვინ თქვა, რომ კრიმინალი ტერორისტი არ არის? ან, პირიქით? კრიმინალურ პირობებშიც შეიძლება ტერორისტული აქტების განხორციელება. ამის მაგალითები, სამწუხაროდ, არსებობს. მთავარი მიზანია, რომ იქ მშვიდობამ დაისადგუროს და ხეობაში იყოს გარანტირებული სტაბილურობა.

რაც შეეხება რუსეთის გარკვეულ წრეებში ხმაურს, რა თქმა უნდა, გვირჩევნია, რომ არ იყოს ეს ხმაური, მაგრამ ამის გამო ოპერაციას არ გადავდებთ. ეს ჩვენი სახელმწიფოს სუვენერული უფლებაა, ოპერაციას განვახორციელებთ მაშინ, როცა საჭიროდ მივიჩნევთ.

„უნდა დაჩქარდეს რელიგიის შესახებ კანონის მიღება, რომლის გარეშე ძნელია გარკვეული პოლიტიკის განხორციელება“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილ ლისი, 2002. - 20 აგვისტო. - №201(4260). - 3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
19 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- პირველი კითხვა, რა თქმა უნდა, პანკისის პრობლემას შეე ეხება. მთელი კვირის განმავლობაში კეთდებოდა განცხადებები იმის შესახებ, რომ უახლოეს მომავალში ამ ხეობაში იგეგმება ფართომასშტაბიანი ანტიკრიმინალური ოპერაციის განხორციელება, რისთვისაც სრულ საბრძოლო მზადყოფნაშია მოყვანილი შინაგანი ჯარის რამდენიმე ქვედანაყოფი.

ამავე დროს, ხეობის მახლობლად გრძელდება თავდაცვის სამინისტროს შენაერთთა სწავლება. კონკრეტულად თუ შეიძლება იმის თქმა, რა ოპერაცია იგეგმება და რა ვითარებაა ამჟამად, მით უმეტეს, რომ ამ ყველაფერს წინ უძღოდა თავად მოსახლეობის სურვილი? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- პანკისის თემა ერთ-ერთი ყველაზე მწვავეა დღეს საქართველოში. კვლავ და კვლავ განვმარტავ ყველას გასაგონად და საგულისხმოდ: ამ ხეობაში ვითარების გართულება განაპირობა მოვლენათა განვითარებამ და საომარმა მოქმედებამ ჩეჩნეთში, როდესაც ათასობით ლტოლვილი (მათ შორის იყვნენ ქალები, ბავშვები, მოხუცები, რა თქმა უნდა, ალბათ, მებრძოლებიც, დაჭრილები) მოაწყდა ჩვენი ქვეყნის საზღვრებს.

საქართველოს მაშინ არავითარი უფლება არ ჰქონდა (ჩვენი საერთაშორისო ჰუმანიტარული ვალდებულებების გათვალისწინებითაც), არ შემოეშვა სიკვდილის ზღვარზე მყოფი ადამიანები - ვიმეორებ, ქალები, ბავშვები და მოხუცები, ან, თუნდაც, დაჭრილები, რომელთა უფლებებს შესაბამისი საერთაშორისო კონვენციები იცავენ.

ამასთან, ესეც ხშირად მითქვამს, რომ არც ჩვენს მესაზღვრეთა მცირერიცხოვან რაზმებს შეეძლოთ ასეთი მასის შეკავება.

ანუ ის, რაც პანკისში ხდებოდა, როგორც ერთხელ უკვე ვთქვი, საქართველოს არჩევანი არ ყოფილა.

ჩვენი მთავარი მიზანი იყო არ დაგეშვა საქართველოს ჩათრევა საომარ მოქმედებაში. ამას ნამდვილად მივაღწიეთ. საქმე კი აქეთკენ მიდიოდა.

ამჟამად კი უკვე მომწიფდა ძალიან მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები ხეობაში საბოლოო წესრიგის დამყარებასთან დაკავშირებით.

რაც მთავარია, თავად ხეობის მოსახლეობა მოითხოვს ჩვენგან სასწრაფო ღონისძიებათა განხორციელებას, რათა ამ რეგიონში სიმშვიდე და სტაბილურობა დავამკვიდროთ.

საამისოდ აუცილებელია ქვეყნის სამართალდაცვის ორგანოებმა მტკიცედ გააკონტროლონ ყველა სოფელი, დასახლებული პუნქტი, დაიცვან საქართველოს მოქალაქეთა და მშვიდობიანი ლტოლვილთა უფლებები.

რაც მთავარია, მე სრული პასუხისმგებლობით ვადასტურებ და მინდა ეს ვუთხრა ჩვენს თანამემამულეებს, მთელ ქართულ საზოგადოებას: საქართველო შეძლებს პანკისის ხეობაში წესრიგის დამყარებას საკუთარი ძალებითა და საკუთარი შესაძლებლობებით.

ანუ ოპერაციაში არ მიიღებენ მონაწილეობას რომელიმე სხვა ქვეყნის სამხედრო შენაერთები თუ სამხედრო მოსამსახურენი ან სპეციალისტები.

ძირითადი სიმძიმე, რა თქმა უნდა, დააწვება საქართველოს შინაგან ჯარებს გენერალ-მაიორ გიორგი შერვაშიძის სარდლობით. რა თქმა უნდა, საერთო ხელმძღვანელობას განახორციელებს შინაგან საქმეთა მინისტრი კობა ნარჩემაშვილი, უშიშროების მინისტრთან ვალერი ხაბურძანიასთან ერთად, და, საერთოდ, ქვეყნის ხელმძღვანელობა. ამავე დროს, ახმეტის რაიონში განლაგდა თავდაცვის სამინისტროს საკმაოდ სერიოზული დაჯგუფება. ბატონმა თევზაძემ ამას წინათ მოინახულა ეს დაჯგუფება. მისი წევრები კარგ საბრძოლო ფორმაში არიან, მაგრამ არ არის ნავარაუდევი, რომ ისინი პანკისის ხეობაში შევლენ. ხეობაში, როგორც მინისტრი ამბობს, მხოლოდ პოლიციური ჯარი შევა. ეს შეესაბამება საერთაშორისო ნორმებსაც და ჩვენს რწმენასაც, რომ სწორედ ასეთი გზით არის შესაძლებელი მშვიდობიანად დავამთავროთ ჩვენ მიერ ჩაფიქრებული ოპერაცია.

ამ უწყებებმა უკვე დაამუშავეს შესაბამისი გეგმა, რომელიც ითვალისწინებს საგუშაგოების გახსნას პანკისის ხეობის სოფლებში და ყველა გასასვლელზე მკაცრი კონტროლის დაწესებას.

თუმცა ეს სრულებითაც არ ნიშნავს, რომ მშვიდობიან მოსახლეობას რაიმე თვალსაზრისით შეეზღუდება მიმოსვლა. ისინი საქართველოს მოქალაქეები არიან და მათ უფლებებს ჩვენი ქვეყნის კონსტიტუცია იცავს.

ვფიქრობ, ამ ოპერაციას, რომელიც, ჩემი ვარაუდით, რამდენიმე კვირას გასტანს (აქტიური ფაზა მაქვს მხედველობაში), შესაბამისად პოზიტიური გამოხმაურება მოჰყვება მეზობელ რუსეთში.

რუსეთის საზოგადოების დამოკიდებულებაც, შესაბამისად, დადებითი იქნება. ეს უკვე მჟღავდება რუსული პრესის ზოგიერთ პუბლიკაციაში. რა თქმა უნდა, არის საწინააღმდეგო პუბლიკაციებიც, მაგრამ ბევრი პოლიტიკური მოღვაწე მოსკოვში რეალისტურად აფასებს ვითარებას.

მათი კეთილგანწყობა საქართველოსადმი იმაში მჟღავნდება, რომ ისინი ეთანხმებიან ჩვენი პოლიტიკის დედააზრს: პანკისის პრობლემა ისე უნდა გადაწყდეს, რომ ამან არ გამოიწვიოს ახალი ცხელი წერტილის წარმოშობა საქართველოს ტერიტორიაზე, რუსეთის საზღვართან ახლოს, ფაქტობრივად, საზღვარზე.

მით უმეტეს, იმ ვითარებაში, როდესაც ჯერ კიდევ ვერ მოგვიშუშებია აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტებით გამოწვეული ჭრილობები.

- კვლავ გაურკვეველია ცხინვალის რეგიონში დისლოცირებული სამმხრივი სამშვიდობო ძალების ქართლის ბატალიონის ოფიცრის ზურაბ დურგლიშვილის ბედი. რა ღონისძიებებს მიმართავს საქართველოს ხელისუფლება ოფიცრის გამოსახსნელად?

- სამწუხაროდ დეტალები თავად ამ ფაქტის შესახებ ჯერჯერობით ცნობილი არ არის. მაგრამ ჩვენი დამოკიდებულება ამ ინციდენტის მიმართ უმკაცრესი იქნება.

საქართველოს ხელისუფლება არ დატოვებს ესოდენ თავხედურ დანაშაულს შესაბამისი რეაგირების გარეშე, ვინც უნდა იყოს დამნაშავე.

უკვე ყველაფერი კეთდება (ადგილობრივ სამართალდაცვის ორგანოებთან ერთად) დამნაშავეთა დასადგენად და მძევლის გასათავისუფლებლად.

ვაფრთხილებ ყველას, ვინც დაკავშირებულია ამ დანაშაულთან, დაუყოვნებლივ გაათავისუფლონ გატაცებული სამხედრო მოსამსახურე. წინააღმდეგ შემთხვევაში, სასჯელი განსაკუთრებულად მკაცრი იქნება. რეაქცია იქნება უაღრესად მკაცრი.

- გასულ კვირას თქვენი თავმჯდომარეობით გაიმართა თათბირი ბაზრის ლიბერალიზაციის თაობაზე. ამ გადაწყვეტილებამ, თქვენი განცხადებით, საშუალება მოგცათ შეგეჩერებინათ ელექტროენერგიის ტარიფის ზრდა მოსახლეობისათვის. უფრო ზუსტად, ტარიფი გაიზრდება, მაგრამ მოსახლეობა მას არ გადაიხდის. ამავე დროს, საინფორმაციო საშუალებებში მწვავე რეაქცია გამოიწვია გაერთიანება „აზოტის“ პრივატიზებისა და „იტერასთან“ ერთობლივი გაზგამანაწილებელი კომპანიების შექმნის საკითხმა...

- რადიომსმენელს ვთხოვ, ყურადღებით მოისმინოს ის, რასაც ახლა ვიტყვი. იმ ღრმა და ყოველისმომცველი რეფორმის შედეგად, რომელიც ენერგეტიკის სფეროში განხორციელდა ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში, და, განსაკუთრებით, ამ ბოლო თვეებში, სხვათა შორის, თავად მინისტრის დავით მირცხულავას ინიციატივით, ჩვენ მივუახლოვდით ძალიან მნიშვნელოვან მიჯნას, რომელიც საქართველოს ენერგეტიკაში უკვე სრულიად ახალ რეალობას შექმნის.

ეს გახლავთ ენერგობაზრის ლიბერალიზაცია, გენერაციის ობიექტებისათვის - ეს ძალიან საყურადღებოა ენერგეტიკოსებისათვის - ბაზრის სრულფასოვანი სუბიექტის სტატუსის რეალურად დამკვიდრება, ანუ ელექტროენერგიის მწარმოებელს, მიმწოდებელსა და გამანაწილებელს შორის ურთიერთობა აიგება საბაზრო პრინციპების საფუძველზე.

გაფორმდება პირდაპირი კონტაქტები, შემცირდება, ეგრეთ წოდებულ, „შუამავალთა“ რაოდენობა, რაც ყოველთვის კორუფციის ბუდე იყო. საბოლოოდ კი, ჩამოყალიბდება ჯანსაღი კონკრეტული გარემო ენერგეტიკის სფეროში.

აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ წლეულს გამოზამთრებისათვის ქვეყანას გაცილებით მეტი რეზერვი აქვს, ვიდრე შარშან, მაგრამ აუცილებელია გაგრძელდეს თანამშრომლობა სხვა სახელმწიფოებთან. მათ შორის, რუსეთთან და, უპირველეს ყოვლისა, მასთან, მაგალითად, ბუნებრივი გაზის შეძენის თვალსაზრისით.

კატეგორიულად ვერ დავეთანხმები იმათ, ვინც ამ მიზნით მიღებულ გადაწყვეტილებებს „ეროვნული ინტერესების შელახვად“ აფასებს. უბრალოდ, ან ბოროტი ზრახვები აქვთ, ან საქმის კურსში არ არიან.

ვფიქრობ, ეროვნული ინტერესების შელახვა უფრო ის იქნება, თუ ზამთარში ადამიანები გაიყინებიან და სახელმწიფო ვერ მოახერხებს საავადმყოფოებისა და სკოლების გათბობის უზრუნველყოფას, ვერ იმუშავებს მრეწველობა და სახალხო მეურნეობა საერთოდ.

აქ გარკვეული წონასწორობის დაცვა აუცილებელია.

როგორც მოგეხსენებათ, თბილისში მუშაობს ამერიკული კომპანია. ხოლო ამერიკის შეერთებული შტატების ადმინისტრაციის დახმარებით, აგრეთე, განხორციელებული რეფორმების შედეგად, ჩვენ შევძელით დაგვეფარა სხვაობა ელექტროენერგიის ტარიფში.

ერთი წლის შემდეგ კი „ეი-ი-ეს-თელასი“ დაიწყებს ტარიფის დაკლებას, რადგან დასრულდება გამრიცხველიანების პროცესი და კომპანია სრულად აინაზღაურებს დანახარჯებს - აღრიცხვა ზუსტი იქნება, ეცოდინებათ, ვინ იხდის, ვინ - არა, და, შესაბამისად, გაუჩნდებათ რესურსი იმისათვის, რომ ტარიფი შეამცირონ.

ყველაფერს ვიღონებთ, რათა თბილისისა და სხვა რეგიონალურ გაზგამანაწილებელ ერთობლივ საწარმოსაც გამოუჩნდეს გერგილიანი მეპატრონე-მმართველი, რომელიც თავად იქნება დაინტერესებული აღრიცხვის მოწესრიგებით და ბუნებრივი გაზის სტაბილური მოწოდებით.

ამის შემდეგ ენერგეტიკული ბალანსის დაცვა შეუძლებელია.

რაც შეეხება აზოტს.

მინდა დავსვა იგივე კითხვა - რა უფრო შეესაბამებოდა და შეესაბამება ეროვნულ ინტერესებს: ამ გიგანტურმა საწარმომ ძალა მოიკრიბოს, ათასობით ადამიანი დაასაქმოს თუ გაჩერდეს და ვერავის მოუტანოს სარგებლობა?

ვერავინ ამ ქარხანას, როგორც იტყვიან, „ხურჯინში ვერ ჩააწყობს, ზურგზე ვერ მოიკრებს და ვერსად წაიღებს“.

რუსთავის „აზოტის“ ფუნქციონირებას საარსებო მნიშვნელობა აქვს საქართველოსათვის, მათ შორის, სოფლის მეურნეობისათვის. გარდა ამისა, საწარმოს შეუძლია ყოველწლიურად ორი-ორ-ნახევარი, და ცოტა მეტიც, მილიონი ლარი შემატოს ბიუჯეტს.

დღესაც კი ოთხი ათასი კაცი მუშაობს ქარხანაში და საკმაოდ მაღალ ხელფასსაც იღებს. ნუთუ ეს არ არის იგივე ეროვნული თუ სახელმწიფოებრივი ინტერესების დაცვა?

სხვათა შორის, რომ გვთავაზობენ, ტენდერი ჩავატაროთ, გავყიდოთ და ა.შ. ეს ყველაფერი გაკეთებულია, მაგრამ მყიდველი არ გამოჩნდა. რაც შეეხება „იტერას“, იგი მონაწილეობს გაზით. ბუნებრივი გაზი კი არის ტექნოლოგიის შემადგენელი ნაწილი. ე.ი. არც სასუქის გამოშვება შეიძლება მის გარეშე, არც ხელოვნური ბოჭკოსი და არც სხვა პროდუქციისა, რომელსაც ეს ქარხანა უშვებს.

ანუ, როგორც გითხარით, ბუნებრივი გაზის გარეშე „აზოტის“ მუშაობა შეუძლებელია. აქედან გამომდინარე, ჩვენ აბსოლუტურად სწორი გადაწყვეტილება მივიღეთ (უფრო სწორად, ვიღებთ - ჯერ არ არის გაფორმებული), როცა არა მარტო შევუნარჩუნეთ საქართველოს ეს სამრეწველო გიგანტი, არამედ შევქმენით პირობები, რათა სრულად ავამოქმედოთ მისი პოტენციალი - ისევ და ისევ ქვეყნის სასიკეთოდ. გუშინ ბატონმა ავთანდილ ჯორბენაძემ მოინახულა ქარხანა, მთელი დღე იქ იყო, ესაუბრა მუშებს, ინჟინრებს, ხელმძღვანელებს, ყველას და მთელი ქარხნის განწყობილება ისეთია, რომ ოღონდ ბუნებრივი გაზი იყოს, ოღონდ იმუშავონ და მათთვის სულ არა აქვს მნიშვნელობა, ვინ იქნება მფლობელი - აქაური თუ უცხოელი. მთავარი ეს არის და ამ მთავარ ამოცანას ჩვენ ვწყვეტთ.

- რას გამოყოფდით გასული კვირის მოვლენებიდან. მაგალითად, თქვენ მიიღეთ იაპონიის ახალი ელჩი ტოშიუკი ფუჯივარი. გარდა ამისა მთავრობის სხდომაზე განიხილეთ გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს ინფორმაცია მდგრადი განვითარების ეროვნული შეფასების თაობაზე...

- კიდევ ერთხელ მივესალმები იაპონიის ახალ ელჩს ჩვენს ქვეყანაში ბატონ ტოშიუკი ფუჯივარას. იგი უაღრესად ნიჭიერი დიპლომატია და საქართველოსთან (ისევე როგორც თანამეგობ ბრობის სხვა ქვეყნებთან) თანამშრომლობის მრავალწლიანი გამოცდილება აქვს. მან ძალიან სერიოზული მონაწილეობა მიიღო იაპონიაში ჩემი ვიზიტის მომზადებაში.

იაპონია აქტიურად მონაწილეობს „დიდი აბრეშუმის გზის“ პროგრამაში და ძალიან დიდ დახმარებას გვიწევს ერთდროულად რამდენიმე მიმართულებით.

საკმარისია აღინიშნოს ბოლო ფაქტიც: მიწისძვრით დაზარალებული ცხრა სკოლისა და ორი საბავშვო ბაღისათვის გამოყოფილია დახმარება ნახევარი მილიონი დოლარის ოდენობით.

სამწუხაროდ, ბიზნესმენები ჯერ აქტიურად ვერ თანამშრომლობენ, რადგან არ არსებობს შესაბამისი სამართლებრივი ბაზა, თუმცა მიმდინარეობს მუშაობა ორმხრივი შეთანხმების მოსამზადებლად, რომელიც ხელს შეუწყობს და წაახალისებს კერძო კაპიტალის ბრუნვას.

სწორედ საქმიანი ურთიერთობის გაფართოების მიზნით ჩამოვიდნენ ელჩთან ერთად თბილისში უდიდესი იაპონური კომპანიების „იტოჩუს“, „მიცუბიშისა“ და „მარუბენის“ წარმომადგენლები, რომლებიც კონკრეტულ უწყებებთან და საქმიან წრეებთან აწარმოებენ მოლაპარაკებას.

ელჩის განცხადებით, იაპონია კვლავაც გააგრძელებს დახმარებას და ნაყოფიერ თანამშრომლობას საქართველოსთან.

რაც შეეხება გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს ინფორმაციას „მდგრადი განვითარების“ ეროვნ ნული შეფასების თაობაზე: მოგეხსენებათ, ეს პროექტი გაეროს „განვითარების პროგრამის“ მხარდაჭერით მიმდინარეობს.

მდგრადი განვითარების მსოფლიო სამიტისათვის მზადების გლობალურ პროცესს საქართველოს აქტიურად შეუერთდება.

მართალია, იოჰანესბურგის სამიტში, სამწუხაროდ, მე პირადად ვერ მივიღებ მონაწილეობას, მაგრამ საქართველო, ვფიქრობ, ღირსეულად იქნება წარმოდგენილი. საკმაოდ ბევრი მოსაზრეება და წინადადებაა განსახილველი.

დოკუმენტში, რომელსაც საქართველოს დელეგაცია წარადგენს მსოფლიო სამიტზე, აისახება ჩვენს ქვეყანაში ამ თვალსაზრისით მიღწეული პროგრესი და აღინიშნება პრობლემური საკითხები, რომლებიც ხელს უშლის მდგრადი განვითარების უზრუნველყოფას.

ეკოლოგიურად ერთად მნიშვნელოვანი ადგილი დაეთმობა „ციფრული უთანასწორობის“ აღმოფხვრას. აქვე დავძენ, რომ ამჟამად ძალიან სერიოზულად ვემზადებით კონფერენციისათვის, რომელიც სწორედ „საინფორმაციო საზოგადოების“ ჩამოყალიბების პრობლემებს მიეძღვნება. იგი, ალბათ, უახლოესი 1-2 კვირის განმავლობაში გაიმართება და, ვფიქრობ, საინტერესო საუბარი უნდა გამოვიდეს.

- მიმდინარე კვირას თბილისს ეწვევა ევროპის ფეხბურთის ფედერაციის პრეზიდენტი ლენარტ იუჰ ანსონი. შაბათს კი იმართება საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციის ყრილობა, რასაც თან დიდი აჟიოტაჟი ახლავს.

საერთოდ, სპორტული ცხოვრება ჩვენს ქვეყანაში მნიშვნელოვნად გამოცოცხლდა. სხვა მოვლენებთან ერთად აღსანიშნავ ვია, რომ ოქტომბერში საქართველოში დაგეგმილია ევროპული რანგის შეჯიბრი ავტომოტოსპორტში. ქართველმა სპორტსმენებმა ამას წინათ სერიოზულ წარმატებას მიაღწიეს ძალზე პრესტიჟულ საავტომობილო სპორტულ შეჯიბრში...

- რა თქმა უნდა, უეფას პრეზიდენტის ვიზიტი ჩვენს ქვეყანაში ძალზე მნიშვნელოვანი მოვლენაა.

თუმცა იგი პირდაპირ არ უკავშირდება შაბათს დაგეგმილ ყრილობას.

ამავე დროს, ბატონ იუჰანსონთან შეხვედრისას, რასაკვირველია, ვისაუბრებთ ქართული ფეხბურთის განვითარების აუცილებლობასა და პერსპექტივებზე. მართალია, ამჟამად მსოფლიო რეიტინგში უმაღლესი პოზიციები არ გვიკავია, მაგრამ ქართული ფეხბურთის პოტენციალს ყველა აღიარებს.

შეიძლება სტუმარი დაინტერესდეს ფეხბურთის ფედერაციაში მიმდინარე პროცესებითაც, მაგრამ მისი ვიზიტის მთავარი მიზანია უეფას დახმარებით აგებული ფედერაციის ახალი შენობის საზეიმო გახსნა.

ამ ღონისძიებაში, შეიძლება, მეც მივიღო მონაწილეობა.

ყრილობის თაობაზე კი მხოლოდ ის შემიძლია ვთქვა, რომ ქართული ფეხბურთის მესვეურებმა, მათი ამჟამინდელი პოზიციის მიუხედავად, აუცილებლად უნდა გაითვალისწინონ ჩვენი ღვაწლმოსილი სპორტსმენების აზრი, აგრეთვე იმ ადამიანებისა, ვისაც ურთულეს წლებშიც არ მიუტოვებია სპორტის ეს ჭეშმარიტად საერთო-ეროვნული სახეობა და დღევანდელი ფეხბურთელები.

ჩვენ უნდა ვიზრუნოთ აგრეთვე სპორტის სხვა სახეობათა განვითარებაზეც.

მინდა ვისარგებლო შემთხვევით და მივულოცო ქართველ ავტომოტოსპორტსმენებს (პირველად ავტომოტოსპორტის ისტორიაში) ევროპის ჩემპიონატის „გრან-პრის“ მოპოვება.

ვიმედოვნებ, ისინი გვასახელებენ შემოდგომაზე დაგეგმილ ევროპული რანგის შეჯიბრშიც, რომელიც საქართველოში გაიმართება.

მე უკვე გავეცი განკარგულება ამ ღონისძიების მაღალორგანიზებულად გამართვის მიზნით სამთავრობო კომისიის შექმნ ნის თაობაზე.

- რაკი სპორტულ თემაზე ვსაუბრობთ, საერთოდ რა მნიშვნელობას ანიჭებთ სპორტისა და ფიზიკური კულტურის განვითარებას ქვეყანაში. ბევრ სახელმწიფოში პრეზიდენტი პირადად ხელმძღვანელობს ფიზიკური კულტურის საბჭოს ან მსგავსი ტიპის ორგანოს...

- ვფიქრობ, მოსახლეობის ფიზიკური სიჯანსაღე უდიდესი ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საკითხია.

გასულ წლებში შესაძლებლობის მაქსიმუმი გავაკეთეთ სპორტის სახეობათა მხარდასაჭერად.

მაგრამ დღეს აუცილებელია ვიფიქროთ ახალი ამოცანების გადაწყვეტაზე.

ვფიქრობ, მოვიდა დრო შევიმუშავოთ შესაბამისი კონცეფცია უფრო ფართო და მრავლისმომცველი შინაარსით.

ვგულისხმობ ფიზიკური კულტურის მასობრივ პოპულარიზაციასა და გავრცელებას.

არ გამოვრიცხავ, პრეზიდენტთან შეიქმნას საგანგებო საბჭო და მან მოამზადოს წინადადებები ამ სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის შემუშავებისა და განხორციელების შესახებ. ახლა ჩვენ გაცილებით მეტის გაკეთება შეგვიძლია, ვიდრე ადრე.

- დღეს უნდა შეხვდეთ ამერიკელ სენატორებს. რა მიზნით არიან ისინი ჩამოსული სწორედ ახლა, როდესაც პანკისის ოპერაცია იგეგმება?

- სენატორები ჯონ მაკეინი და ფრედ ტომპსონი მართლაც საქვეყნოდ ცნობილი საზოგადო მოღვაწეები და სენატორები არიან. მათი სურვილია, საკუთარი თვალით იხილონ დღევანდელი საქართველო, ისაუბრონ ქვეყნის დღევანდელობასა და მომავალზე. სიმართლე გითხრათ, დიდი ინტერესით ველი მათთან შეხვედრას დღეს საღამოს. მე მათ დიდი ხანია ვიცნობ და უაღრესად დიდ პატივს ვცემ მათს სახელს, ავტორიტეტსა და საქმეებს. სენატორი ფრედ ტომპსონი ბევრ თქვენგანს, ალბათ, კარგად ახსოვს სხვადასხსვა ფილმებიდან და ისედაც, ხოლო ჯონ მაკეინი ვიეტნამის ომის გმირი და ამერიკის ერთ-ერთი პოპულარული სახელმწიფო მოღვაწეა, რომელიც ქვეყნის პრეზიდენტობაზეც იყრიდა კენჭს.

- და ბოლოს, გუშინ გავრცელდა ცნობა, რომელმაც საქართველო შეძრა - გარდაიცვალა მურმან ლებანიძე, ის ადამიანი და მოღვაწე, რომელიც ტოტალიტარიზმის მძიმე წლებში იშვიათი ნათელი წერტილი იყო ჩვენი მკითხველისა და საზოგადოებისათვის...

- ამ ცნობამ, დარწმუნებული ვარ, მთელი საქართველო, ყველა ჩვენი მოქალაქე დაამწუხრა. ჩვენგან კიდევ ერთი ძალიან პოპულარული, ძალიან ცნობილი მოღვაწე წავიდა. აუნაზღაურებელი დანაკლისი განიცადა ქართულმა მწერლობამ და ქართველმა ხალხმაც. მე პირადად მასთან სამი ათეული წლის მეგობრობა, ურთიერთობა, თანამოაზრეობა მაკავშირებდა და, ბუნებრივია, რომ, როგორც იტყვიან, გულის ძარღვი ჩამწყდა, იმდენად ახლობელი იყო. განსაკუთრებით ამ ბოლო ათი წლის განმავლობაში, როცა რუსთაველის პრემიის კომიტეტს ხელმძღვანელობდა, ჩვენ თითქმის ყოველკვირეულად ვხვდებოდით ერთმანეთს, რათა ამ კომიტეტის მუშაობა იმ დონეზე მდგარიყო, რა დონეზეც ახლა არის და იგი მართლაც სამაგალითოა. ახლა რუსთაველის გამზირზეა განლაგებული, შესანიშნავად მოაწყო ყველაფერი. მე ამით იმის თქმა მინდა, რომ მან ყველაფერი გააკეთა ქართული კულტურის, ქართული ხელოვნებისა და ქართული ლიტერატურისათვის. მე შევეცდები ჩემი დამოკიდებულება, ჩემი აზრები და ფიქრები მის შესახებ გამოვხატო სპეციალურ წერილში. ქვეყანამ განსაკუთრებული დანაკარგი განიცადა და, ალბათ, იმ წერილში უფრო მეტს და დეტალურად ვიტყვი.

„საქართველო შეძლებს პანკისის ხეობაში წესრიგის დამყარებას საკუთარი ძალებითა და საკუთარი შესაძლებლობებით“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 20 აგვისტო. - №201(4260). - 1, 2 გვ.

ამ ბოლო ხანს ხშირად მიწევს გამოსათხოვარი ბარათების წერა.

საუკეთსო ქართველები მიდიან...

ახლა მურმანიც წავიდა, მურმან ლებანიძე, დიდი ქართველი პოეტი.

სამოციანი წლებიდან ვიცნობდი. ისე ახლოს არა, როგორც ნოდარ დუმბაძეს, მაგრამ მან იცოდა, რომ მიყვარდა მისი ლექსი და ყოველთვის დიდ პატივს ვცემდი.

როგორც თავად მურმანი ბრძანებს - ჩვენ ერთმანეთს ორმოცი წელი ვიცნობდით, „როგორც იტყვიან, ერთად ვმუშაო ობდით, ურთიერთნდობითა და პატივისცემით“...

მე მას (ისევე მისსავე ნათქვამს გავიმეორებ) მართლა ასი პროცენტით ვენდობოდი, როცა 1995 წლის პრეზიდენტის არჩევნ ნებში ჩემი ნდობით აღჭურვილი პირი იყო და როგორც თავად ამბობდა, იგიც ათას ხუთასი პროცენტით მანდობდა საქართველ ლოს, როცა ჩემს გვერდით დგებოდა.

„სიტუაციის მიხედვით მეგობრობა შორს არის ჩემგან“ - ეს ფრაზაც დაამატა მაშინ ბატონმა მურმანმა. და მისი სიტყვები ზუსტად ასახავდნენ ჩვენი ურთიერთობის ხასიათს, თუმცაღა, არასრულად, რადგან მე მას, როგორც პოეტს ვიცნობდი ბევრად უფრო ადრე, მომწონდა, მიყვარდა და ყოველთვის ზეპირად შემ მეძლო მეთქვა მისი სტრიქონები.

როდესაც პოეტის ლექსების თავისთავად გამახსოვრდება, ეს იმას ნიშნავს, რომ იგი შენს სათქმელს ამბობს, ამბობს უფრო ღრმად, უფრო ლამაზად, მაგრამ მაინც შენს სათქმელს, ყოველ შემთხვევაში, ასე გჯერა და ეს ბევრს ნიშნავს. ამ სიტყვებს ალბ ბათ ყოველი ქართველი იტყვის მურმანის ლექსებზე, იმდენად ძლიერია მისი პოეზია ქართული სიტყვის საიდუმლოების უბად დლო წვდომით, ქართული პეიზაჟით, ქართული ხასიათით, საქართველოს ხმებითა და ფერებით, საქართველოს ტკივილითა და სიხარულით. საქართველოს წარსულითა და აწმყოთი.

მამულის გრძნობა ჰქონდა გამძაფრებული, მიწის განცდა, საოცრად უყვარდა თავისი კუთხე და ამაყობდა რაჭაში სახლი რომ ჰქონდა.

ვყოფილვარ ამ სახლში და მიგემია მასპინძლის მართლაც პოეტური მასპინძლობა.

ღვთითბოძებული დიდი პოეტური ნიჭით გახლდათ დაჯილდოებული, „იყო პოეტის ჯიშის“ და უკვე ოსტატი თავს ბედნიერად იმით თვლიდა, რომ გალაქტიონის შეგირდად მიაჩნდა თავი. წერდა კიდეც: „თუ რამე საიდუმლო პოეზიისა ვიცი, ოთხი მეხუთედი გალაქტიონისგან ვისწავლე და მხოლოდ ერთი მეხუთედი დანარჩენი მსოფლიოსგან“.

ეტყობა, ეს მართლაც ასე იყო, მაგრამ ამ სიმართლეს ერთი რამ, უმთავრესი ჭეშმარიტება აკლდა, ეს ყველაფერი მაინც მურმან ლებანიძის პოეტურ ქურაში იყო გადამდნარი ძვირფას ზოდებად და ამიტომაც ჰქონდა ოსტატის - მურმან ლებანიძის დამღა.

მურმან ლებანიძე ქართულ პოეზიაში დიდი პოეტების თანამედროვედ მოვიდა. ეს საოცარი სახელებია - გალაქტიონი, გოგლა, სიმონი, ლადო... ძნელია მათ გვერდით და მათ შემდეგ ლექსის წერა, თუმცაღა მათ მომდევნოთა ლექსებშიც უკვე მაშინ ითქმებოდა მშვენიერი რამ, განსხვავებული სიტყვითა და ფორმით... აქ მურმანი მარტო არაა. ამ ნაომარი კაცის გვერდით სხვებიც არიან, მისი თუ მომდევნო თაობის წარმომადგენლები, რომელნიც შემდეგ დიდ მწერლებად ჩამოყალიბდნენ.

ძნელი დროის მიუხედავად მათ გააგრძელეს ერის მსახურების ტრადიცია, რაც პოეტს ჯერ გურამიშვილმა, ხოლო შემდეგ ილია და აკაკიმ განუსაზღვრეს.

ეს იყო უფრო მეტი, ვიდრე პოეზია

„სადაც დგანან პოეტები
იგი მარად იქ იდგა
ის მოვიდა
(ალბათ ციდან)
და, ვინ ვართო, იკითხა...“

თავის დროზე ეს სიტყვები, მურმანმა გალაქტიონზე თქვა. ახლა მას უნდა მივუბრუნოთ, რადგან ამ კითხვის პასუხს იგი სიცოცხლის ბოლომდე ეძებდა.

იცოდა სხვისი ფასი და იცოდა თავისიც.

ბოლო წლების მანძილზე, დამოუკიდებელ საქართველოში იგი დიდ საზოგადოებრივ მოღვაწეობას ეწეოდა და სწორედ ამ ასპარეზზე მქონდა მასთან მუდმივი კონტაქტი, როგორც ლიტერატურის, ხელოვნებისა და არქიტექტურის დარგის სახელმწიფო პრემიების კომიტეტის თავმჯდომარესთან.

თითქოს გასაკვირი უნდა იყოს, რომ, ერთი შეხედვით, ბოჰემური ცხოვრების კაცი, ასე ზუსტად ასრულებდა ხშირად რუტინულ, მაგრამ სახელმწიფოებრივად აუცილებელ საპასუხისმგებლო სამუშაოს. მე მგონი, აქ მისი ხასიათის ის თვისება გამოჩნდა - პუნქტუალურობა, სიზუსტე და საქმის უხინჯოდ კეთების უნარი, რამაც მის მიერ გამოცემულ წიგნებში ასე მშვენივრად იჩინა თავი.

აქაც იგი ბოლომდე ერთგული იყო თავისი მოწოდების.

ერთ-ერთ წერილში მურმანი, ჯერ კიდევ 1973 წელს წერდა:

„ჩემ წინაშე აღარ დგას პრობლემა - რა დავწერო და როგორ დავწერო. რომელი ერთი დავწერო - აი, საწუხარი. რადგან დრო ცოტაღა გვრჩება. ვნახოთ, რომელი განზრახვა რომელს გაასწრებს და რომლიდან რა გამოვა“.

იგი წელს, ნოემბრის თოთხმეტს ოთხმოცის უნდა გამხდარ რიყო და ბრძენკაცს მართლაც კიდევ ბევრი ჰქონდა სათქმელი.

მან ისიც შეძლო. სიკვდილისთვის წინასწარ მოეგო წაგებული თამაში, როდესაც მის დაღუპულ შვილთან, ფიქრიასთან, ფაქიზ პოეტთან დაკავშირებით თქვა: „ათას უბედურებასთან ერთად და საშინელი სიკვდილის მიუხედავად, მე მაინც არა ვარ დამარცხებული კაცი“.

ამ დაუმარცხებელ კაცზე, რომელსაც სწამდა და სჯეროდა თავისი საქართველოს დიდი მომავლისა, ისევე მისივე სიტყვებით უნდა ვთქვა: „იგი თავაწეული დგას მათ შორის, ვისი პოეზიაც მომავალში მეტად და მეტად დასჭირდება ქართველ ხალხს იმისდა მიხედვით, თუ როგორ იცლის წინ საქართველო, იმისდა კვალობაზე, თუ როგორ აყვავდება ჩვენი ეროვნული კულტურა, როგორ ფრთასა გაშლის ჩვენი ეროვნული შეგნება“.

დაბოლოს, მე წაკითხული მაქვს მეუღლისადმი მიძღვნილი მურმანის შესანიშნავი ლექსები. ახლა მისი პროზის წიგნშიც წავიკითხე წერილი ქალბატონ ელენესადმი - სიყვარულის დიდი ნიჭის საოცარი გამონათება და მინდა მივუსამძიმრო მის მეუღლეს, ქალბატონ ელენეს ასეთი ქმრის დაკარგავ, მინდა მივუსამძიმრო მის ვაჟიშვილს, მის ოჯახს და ქართველ ხალხს ეს აუნაზღაურებელი დანაკარგი.

მართლაც დიდი პოეტი წავიდა ჩვენგან.

ედუარდ შევარდნაძე

გამოთხოვება მურმან ლებანიძესთან // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 22 აგვისტო. - №203(4262). - 1, 2 გვ.

[...]

ჯილდოების გადაცემის ცერემონიის დასასრულს საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ სიტყვა წარმოთქვა:

ბატონებო!

მინდა გულწრფელად მოგილოცოთ დღევანდელი დღე და იმ განახლებული კომპლექსის გახსნა, რომელიც ყველა მოთხოვნას უპასუხებს, რათა სახელმწიფო დაცვის სამსახურის მთელი პირადი შემადგენლობა ეუფლებოდეს ცოდნას, გამოცდილებას, ვარჯიშობდეს და მზად იყოს ყველა დავალების, მათ შორის, ყველაზე რთული დავალების შესასრულებლად.

ჩემს თვალწინ გაიარა თქვენი სამსახურის ჩამოყალიბების, სახელმწიფო დაცვის სპეციალური ქვეგანაყოფის ფორმირების პროცესმა. ყველაფერი, რაც დამახასიათებელია საქართველოს ბოლო ათწლეულისათვის დამოუკიდებელი ქვეყნის მშენებლობის პროცესში თავისი სირთულეებითა და სიძნელეებით ასევე დამახასიათებელია თქვენთვის.

თქვენი ზრდა და ის დონე, რომელსაც თქვენ მიაღწიეთ, თქვენი და, მე ვიტყოდი, სახელმწიფოს დამსახურებაა. სახელმწიფო, რომლის უშიშროება, თუნდაც ხელისუფლების უშიშროება, დაცული არ არის, ის სახელმწიფო განწირულია დასაღუპად.

ყოველთვის უნდა გახსოვდეთ ის, რაც საქართველოში მოხდა, მხედველობაში მაქვს ტერორისტული აქტები, დივერსიები, ცალკეული ადამიანების სიცოცხლის წინააღმდეგ სამტროდ აღმართული ხელი. ყოველთვის ფხიზლად უნდა იდგეთ ამ სამსახურში, რომელსაც სახელმწიფოს უშიშროება და სახელმწიფოს დაცვა ჰქვია.

ძალიან კარგად მახსოვს ბევრი თქვენთაგანის გმირობა და თავდადება, იმ ტერორისტული აქტების დროს, რომლის შესახებ ბაც აქ ბატონმა სულხან პაპაშვილმა უკვე ილაპარაკა.

დიდი გულისტკივილით ვიხსენებ ბატონების შევარდენიძისა და კოკაურის სახელებს. მე ვიცნობ მათს ოჯახებს, ვიცი, როგორ განიცდიან ისინი, როგორ განიცდით თქვენ, და ასევე იმ ადამიანებს, იმ ახალგაზრდებს, რომლებიც დაზარალდნენ არა მარტო ტერაქტების დროს, არამედ სხვადასხვა ოპერაციების განხორციელებისას.

ასევე მინდა გულწრფელად მოგილოცოთ მთავრობის ჯილდოები. ეს არ არის ფორმალური მოვლენა, ეს არის სიმბოლო იმისა, რომ ხელისუფლებას, მათ შორის, საქართველოს პრეზიდენტს თქვენი იმედი აქვს და არა მარტო პრეზიდენტს, არამედ საქართველოს, ქართველ ხალხს. დარწმუნებული ვარ, თქვენ მომზადების, პროფესიული სრულყოფის ისეთ დონეზე იმყოფებ ბით, რომ ყველა პრობლემის გადაწყვეტა შეგიძლიათ, რომლებსაც თქვენ წინაშე დააყენებს ქვეყანა, სახელმწიფო და ქვეყნის მეთაური, ისევე როგორც სხვა ხელმძღვანელები.

მინდა მადლობა ვუთხრა თქვენს ხელმძღვანელებს, უპირველეს ყოვლისა, ბატონ სულხან პაპაშვილს, მის მოადგილეებს, ცალკეული ქვეგანაყოფების ხელმძღვანელებს, რომლებმაც შეძლეს ძალიან მოკლე დროში ჩვენი მეგობარი ქვეყნების, უწინარესად, ამერიკის შეერთებული შტატების დახმარებით ასეთი სანიმუშო ცენტრის მომზადება და მოწყობა.

მსგავსი ცენტრები სხვაგანაც არის, არანაკლებ კეთილმოწყობილი, არანაკლებ აღჭურვილი იმისათვის, რომ თქვენ ყოველთვის მზად იყოთ, ყოველთვის შეგეძლოთ თქვენი სიტყვა თქვათ, როცა საქმე ეხება ქვეყნის ავტორიტეტს, მის უშიშროებასა და ქვეყანაში მშვიდობის დაფუძნებას.

კიდევ ერთხელ ვულოცავ დაჯილდოებულებს.

არ შემიძლია, არ გავიხსენო თქვენი წინამორბედნი, ზოგიერთი მათგანი დღესაც აქ მსახურობს. მინდა გავიხსენო ვახტანგ ქუთათელაძე, რომელიც ტერორისტული აქტის დროს პრეზიდენტს, როგორც იტყვიან, მკერდით გადაეფარა თავისი სიცოცხლის ფასად (მართალია, იგი ცოცხალია და არ დაშავებულა). მაგრამ მე მას ვუყურებდი, როგორ მოქმედებდა და ჩემი სიცოცხლის მანძილზე ის დღე და მისი მოქმედება, მისი თავგანწირვა არ დამავიწყდება. კარგია, რომ თქვენ ყველა საუკეთესო ტრადიცია შეინარჩუნეთ და დღეს ასეთ უმაღლეს დონეს მიაღწიეთ. თქვენი იმედი აქვს არა მარტო საქართველოს მოქალაქეებს და ხელისუფლებას, არამედ უცხოელ მოქალაქეებს. ჩვენთან ახლა ბევრი საელჩოა, ბევრი უცხოელი დიპლომატი სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლები მოღვაწეობენ, და თქვენი მოვალეობაა, რომ ისინი თავს უშიშრად გრძნობდნენ.

აქ ბატონმა სულხანმა უკვე ილაპარაკა იმ ფუნქციის შესახებ, რომელიც ამ ბოლო დროს დაგეკისრათ - ეს გახლავთ საქართველოს ტერიტორიაზე გამავალი ნავთობსადენებისა და გაზსადენების უსაფრთხოების უზრუნველყოფა და დაცვა. ეს დიდი ფინანსური პროექტებია. ერთი მათგანი უკვე განხორციელდა - ეს გახლავთ ბაქო-სუფსა. უნდა გითხრათ, რომ თქვენი კოლეგების, თქვენი თანამშრომლების იქ მოღვაწეობა სამაგალითოა. ეს არა მარტო ჩემი შეფასებაა, არამედ იმ უცხოელი კომპანიების ხელმძღვანელებისა, რომლებსაც ეს ნავთობსადენი ეკუთვნით. ასეთივეა აზერბაიჯანის ხელმძღვანელობის შეფასებაც, ამას ადასტურებს აზერბაიჯანის პრეზიდენტის მადლობაც იმ ქვეგანაყოფის მიმართ, რომელიც ამ ნავთობსადენის უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს. მაგრამ ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი, ბაქო-თბილის-ერზერუმი ეს არის განსაკუთრებული, მთელი მსოფლიოსათვის უმნიშვნელოვანესი არტერიები. დიდი ნდობაა, რომ საქართველო, ჩვენი სახელმწიფო, ჩვენი ტერიტორია, ერთ-ერთ ცენტრალურ როლს ასრულებს ამ საერთაშორისო პროექტების განხორციელებაში. ხოლო ამ მილსადენების უსაფრთხოება დამოკიდებული იქნება თქვენს პროფესიონალიზმზე და იმაზე, თუ როგორ იმუშავებთ ადგილობრივ მოსახლეობასთან. მჯერა, ამ დიდ, ხანგრძლივ ამოცანას თქვენი ქვეყნის წინაშე, ღირსეულად გაართმევენ თავს.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ დღევანდელ დღეს.

„საქართველოს სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახური კვლავ მრავალჯერ დაამტკიცებს თავის ერთგულებას სამშობლოს, ერისა და ქვეყნის პრეზიდენტის წინაშე“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 24 აგვისტო. - №205(4264). - 1, 3 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
განცხადება 23 აგვისტოს დილით რუსეთის ფედერაციის
სამხედრო საჰაერო ძალების მიერ პანკისის ხეობის
დაბომბვასთან დაკავშირებით

ჩვენი სახელმწიფოებრიობის ოთხიათასწლოვანი ისტორია ისეთია, რომ საქართველო სამშობლოს დასაცავად ყოველთვის მზად უნდა იყოს. როცა არ ვიყავით მზად იმისათის, რომ ჩვენი ქვეყანა დაგვეცვა, ისეთი გაკვეთილი, ისეთი უბედურება ვიწვნიეთ, როგორიც აფხაზეთის დროებით დაკარგვაა, ცხინვალის რეგიონთან დაკავშირებული პრობლემაა და სხვ.

აქედან გამომდინარე, როგორც უნდა უჭირდეს ქვეყანას, ჩვენ უნდა შევძლოთ, რომ საქართველო თავდაცვისუნარიანი ქვეყანა იყოს. უწინარესად, ჩვენ მეგობრები გვეხმარებიან და ამ დახმარებას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. ეს არის მაშტაბური დახმარება, მათ შორის, ის, რასაც ჰქვია „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამა, რომელსაც ამერიკელი სპეციალისტები ახორციელებენ. ეს ათობით მილიონი დოლარის დახმარებაა. ვფიქრობ, ამერიკის შეერთებული შტატების ხელმძღვანელობამ ძალიან კარგად იცის, თუ რას ნიშნავს საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ამაღლება და ის, რომ საქართველოს თავადვე შეეძლება დაიცვას თავისი თავი, თავისი ინტერესები. არც ერთ სხვა ჩვენს მეზობელთან პრობლემები ჩვენ არა გვაქვს, ყოველ შემთხვევაში, საქართველოს მიზეზით, ჩვენი მიზეზით არც ერთ ჩვენს მეზობელს პრობლემა არ ექმნება, ისე როგორც ჩვენს შორეულ მეგობრებს.

არის ზოგიერთი რამ გაუგებარი რუსეთთან ურთიერთობაში. მთელი ქართველი ხალხის, საქართველოს ყველა მოქალაქის გულწრფელი სურვილია, რომ ჩვენს დიდ მეზობელთან საქართველოს ჰქონდეს კეთილმეზობლური, მეგობრული ურთიერთდახმარებასა და ურთიერთპატივისცემაზე აგებული ურთიერთობა. ეს ხანდახან გამოდის, ხანდახან - არა.

გავიხსენებ პრეზიდენტ პუტინის სიტყვებს, რომელმაც იგივე დაადასტურა. მან თქვა, რომ რუსეთი სისხლხორცეულად არის დაინტერესებული, რომ საქართველო იყოს სტაბილური, ძლიერი სახელმწიფო და ამით რუსეთის სამხრეთი საზღვრების უშიშროება გარანტირებული იყოს.

ყველაფერი ეს შესანიშნავია და ეჭვი არ მეპარება, რომ პრეზიდენტი პუტინი, როცა ამ სიტყვებს ბრძანებდა, იყო გულწრფელი და მას მართლაც, ალბათ, ასე წარმოუდგენია ჩვენი ურთიერთობა.

მოგეხსენებათ, ახლა მთავრდება მუშაობა ყოვლისმომცველ ხელშეკრულებაზე, რომლის მომზადებისას და ხელმოწერის ინიციატივა ეკუთვნის საქართველოს და რომელსაც პრეზიდენტმა პუტინმა ასე აქტიურად დაუჭირა მხარი. მაგრამ, მინდა დავსვა კითხვა: როგორ შევუთავსოთ ეს ყველაფერი - ეს სიტყვიერი გამოხატულება საქართველოს სახელმწიფოს სუვერენიტეტისა და დამოუკიდებლობის მიმართ, სისტემურ დაბომბვებს, საქართველოს ტერიტორიაზე დესანტის გადმოსხმასა და საქართველოს ტერიტორიის, ჩვენი სუვერენიტეტისა და დამოუკიდებლობის ხელყოფას.

შეიძლება დღეს არაფერი მეთქვა ამის შესახებ, ამ დილანდელი დაბომბვის ფაქტი რომ არა.

თუ წინა დაბომბვების დროს ოპერაციას ისე ატარებდნენ, რომ მსხვერპლი არ იყო, დიდად სამწუხაროდ, ახლა არის მსხვერპლი. ვფიქრობ, ეს ყველაფერი შეუთავსებელია იმასთან, რაზეც მე და რუსეთის პრეზიდენტი ვსაუბრობთ.

ჩვენ ძალიან ვერიდებით, განვახორციელოთ უკიდურესი ღონისძიებები. ამის საშუალება ყველა პატარა ქვეყანასაც კი აქვს. ვერიდებით იმიტომ, რომ ძალიან ბევრს ვფიქრობთ საქართველოსა და რუსეთის დღევანდელ და ხვალინდელ ურთიერთობებზე, ჩვენს მომავალზე. მჯერა, მოვა დრო, რუსეთისა და საქართველოს ხალხები იცხოვრებენ არა ურთიერთშურისა და გართულებების, არამედ მეგობრულ და ძმურ ვითარებაში.

კვლავ ვიმეორებ, როგორ შევათავსოთ ყველაფერი იმ განწყობილებასთან, რომლის შესახებაც პრეზიდენტმა პუტინმა ბრძანა. ყოვლად დაუშვებელია ის, რაც მოხდა გამთენიის ხანს: რამდენიმე თვითმფრინავმა და ვერტმფრენებმა დაბობმბეს საქართველოს ტერიტორია და, როგორც გითხარით, მსხვერპლიც არის. უწინარესად, იმ ოჯახებს მინდა მივუსამძიმრო. თუ შევძლო, ხმასაც მივაწვდენ და, შეიძლება, კიდეც მოვინახულო ისინი, რომლებიც დაზარალდნენ.

მაგრამ, ამავე დროს უნდა გითხრათ ისიც, რომ საქართველოს მთის სოფლებში, განსაკუთრებით, პანკისის ხეობაში მოსახლეობა ძალზე შეშფოთებულია. მიმაჩნია, რომ შინაგან საქმეთა მინისტრმა უახლოეს დღეებში უნდა შეასრულოს ის დავალება, რომელიც მას მიცემული აქვს - პანკისის ხეობაში შევიდეს იმდენი ჯარისკაცი, იმდენი ოფიცერი, იმდენი გენერალი, რამდენიც საჭიროა იმისათვის, რომ ხეობაში წესრიგი იყოს. მოსახლეობა თვითონ მოითხოვს ამას. იქ დღესაც საგანგებო შეკრებები იმართება, რათა სთხოვონ ხელისუფლებას, პანკისის ხეობაში წესრიგი დამყარდეს.

ჩვენ არ გვინდა, საქართველოს ჰქონდეს ტერორისტების, ან სხვა ჯურის დამნაშავეების თავშესაფარის სახელი. ჩვენი არჩევანი არ იყო ამ ხალხის საქართველოში შემოსვლა. კვლავ შეგახსენებთ: ძალიან დიდ სიმაღლეზე, მთებში, სამხედროებისაგან შევიწროებული 7 ათას 500 კაცი მოადგა საქართველოს საზღვარს, მათ შორის, ქალები, ბავშვები, მოხუცები, დაჭრილები და, რა თქმა უნდა, მათ შორის, იყვნენ ის მამაკაცები, რომლებიც იბრძოდნენ ჩეჩნეთში.

ჩვენთან, საქართველში, მოგეხსენებათ, ცხოვრობენ ეთნიკური ჩეჩნები - ქისტები და ჩვენს თავს ვერ მივეცით ცეცხლის გახსნისა და ამ ხალხის დახოცვის უფლება. მართალია, ამის გაკეთება შეიძლებოდა, მაგრამ ეს არ თავსდება არც ადამიანურ ნორმებში და არც სახელმწიფოთაშორის და საერთაშორისო ურთიერთობის წესებში. ამიტომ მაშინ მივიღე გადაწყვეტილება, რომ ეს ხალხი მიგვეღო ჩვენს ქვეყანაში, პანკისის ხეობაში. მაგრამ ახლა მოვიდა დრო, როცა მათ უნდა დატოვონ საქართველო. ეს პროცესი დაწყებულია, მე არ ვიცი, ისინი რა გზებს, რა მარშრუტებს მიყვებიან, როგორ ხერხს მოძებნიან საქართველოდან გასასვლელად, მაგრამ ჩვენ გვინდა, რომ ისინი საქართველოდან წავიდნენ. ეს არ ეხება ქალებს, ბავშვებს, მოხუცებს, იმ ადამიანებს, რომლებიც ახლა პანკისის ხეობაში ცხოვრობენ, რომლებიც უზრუნველყოფილი არიან სკოლებით, საბავშვო ბაღებით და ისეთივე რაოდენობის მინიმალური დახმარებით, როგორსაც ჩვენი ხალხი იღებს.

მე ამას იმიტომ მოგახსენებთ, რომ პანკისის ხეობის ხსენება აღარ უნდა იყოს. პანკისის ხეობა მსოფლიოში ცნობილი გახდა. რუსეთის მასმედიას გიგანტური შესაძლებლობანი აქვს და ყველაფერი მონათლულია იმგვარად, რომ თითქოს ქართველებმა შეიფარეს ტერორისტები. არა, ჩვენ დევნილები შევიფარეთ. ჩვენ ვიცით, რა არის დევნილობა, ვიცით, რა არის სახლ-კარის მიტოვება. საქართველოში სამასი ათასი დევნილი გვყავს და, მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ უამრავი პრობლემები გვაქვს, მაინც მივეცით თავშესაფარი ჩეჩნეთიდან დევნილებს. მაგრამ მოვიდა დრო, ეს ყველაფერი უნდა დამთავრდეს. როგორც გითხარით ქალები, ბავშვები და მოხუცები დარჩებიან და როცა დრო მოვა, ისინიც თავისი გზით წავლენ.

დარწმუნებული ვარ, ჩვენი შინაგან საქმეთა სამინისტრო, შინაგანი ჯარები, იმ მისიას, რომელიც მათ დავაკისრე - ე.ი. პანკისის ხეობაში სიმყუდროვის, სტაბილურობის დამკვიდრებას, წარმატებით შეასრულებენ.

მჯერა, თავდაცვის სამინისტრო, ბატონი ავთანდილ თევზაძე, რომელსაც საგანგებო დავალება აქვს მიცემული ზურგის უზრუნველყოფის თვალსაზრისით, მზად არის ამისათვის, მუშაობა უკვე დაიწყო და ყველა ის დავალება, ბრძანება, რომელიც მივეცით, შესრულდება ისე, როგორც ჩაფიქრებული იყო.

კვლავ ვიმეორებ, თქვენ იცით, თანამედროვე საშუალებების შესახებ. არც ვერტმფრენის ჩამოგდებაა პრობლემა და, ბოლოს და ბოლოს, არც თვითმფრინავის. ჩვენ ამას აფხაზეთშიც ვახერხებდით თავის დროზე. მაგრამ არ გვინდოდა, რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობა უკიდურესად გამწვავებამდე მისულიყო. ნამდვილად არ გვინდოდა და ახლაც არ გვინდა. მე მოვუწოდებ ყველას რუსეთში, უწინარესად, პრეზიდენტ პუტინს, შეწყვიტონ ეს თვითნებობა, შეწყვიტონ საქართველოს სოფლებზე ნადირობა. თუ მათ სამხედროები არ ემორჩილებიან, ეს სხვა საკითხია და თვითონვე უნდა დაამყარონ იქ წესრიგი. ყოველ შემთხვევაში, ის, რაც ამ დილით მოხდა, არავითარ შემთხვევაში არ შეესაბამება ჩვენი ორი ქვეყნის, ჩვენი მოძმე და მეზობელი ხალხის ინტერესებს.

მინდა გამოვთქვა რწმენა, რომ ეს იქნება ბოლო შემთხვევა და ამის მსგავსი ჩვენს ურთიერთობაში აღარ განმეორდება. არ გვინდა ვიფიქროთ, როგორ გადავუხადოთ მათ სამაგიერო. ჯერ ერთი, ძნელია რუსეთთან ომი და არც გვინდა. საქართველოში მცხოვრებ არც ერთ თაობას რუსეთთან კეთილი სურვილების გარდა არაფერი ამოძრავებდა. ჩვენც ასე ვართ, ამ ტრადიციებზე აღვიზარდეთ. მაგრამ თუ ეს ასე გაგრძელდება, საქართველო იძულებული გახდება, ეძებოს თავის დაცვის, ჩენი მოქალაქეების დაცვის საშუალებები.

კიდევ ერთხელ ვუსამძიმრებ და თანაგრძნობას ვუცხადებ იმ ოჯახებს, რომლებიც დაზარალდნენ და დაზიანდნენ.

ვიცი, რომ პანკისის ხეობაში მთელი მოსახლეობა გარეთ არის გამოსული. ადამიანები დაშინდნენ, ეს ბუნებრივია. მე მათ გასაგონად ვამბობ, რომ უახლოეს ორ-სამ დღეში ხეობაში შევა პოლიციური ჯარი და დაამყარებს იმ წესრიგს, რომელზეც ასე ოცნებობს იქ ხალხი. მათი თხოვნაა, რაც შეიძლება სწრაფად მოხდეს ეს. იმედი მაქვს, რომ ბრძანებები, რომლებიც გაცემულია უმაღლესი მთავარსარდლის, ქვეყნის პრეზიდენტის მიერ, სამაგალითოდ შესრულდება.

ედუარდ შევარდნაძე: მე მოვუწოდებ ყველას რუსეთში, უწინარესად, პრეზიდენტ პუტინს, შეწყვიტონ ეს თვითნებობა, შეწყვიტონ საქართველოს სოფლებზე ნადირობა. თუ მათ სამხედროები არ ემორჩილებიან, ეს სხვა საკითხია და თვითონვე უნდა დაამყარონ იქ წესრიგი // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 24 აგვისტო. - №205(4264). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
26 აგვისტოს ბრიფინგი

ტელეკომპანია „რუსთავი-2“: გასულ კვირას პანკისის ხეობის სოფლების დაბომბვაში მონაწილეობას კატეგორიულად უარყოფს რუსეთი, ამის თაობაზე ოფიციალური განაცხადება რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა. გქონდათ თუ არა ამ თემასთან დაკავშირებით საუბარი თქვენს რუს კოლეგასთან და როგორია მისი პოზიცია? მომავალში ანალოგიური ფაქტის განმეორების შემთხვევაში რა ღონისძიებას განახორციელებს ქართული მხარე, იქნება თუ არა ჩამოგდებული ეს მფრინავი ობიექტები?

- პანკისის ხეობის დაბომბვა რომ რუსეთის ტერიტორიიდან და რუსეთის სამხედრო თვითმფრინავებით განხორციელდა, ეს საეჭვო არ არის. როგორც თეთრი სახლის ოფიციალურ განცხადებაშია აღნიშნული, საერთაშორისო მეთვალყურეებმა დაადასტურეს, რომ დაბომბვა რუსეთის სამხედრო თვითმფრინავებით განხორციელდა.

აქ სადავო და საკამათო ობიექტური ადამიანისათვის არაფერია. რაც შეეხება კონტაქტს ვლადიმერ პუტინთან, ეს ურთიერთობა ამ ეტაპზე წერილობითი ფორმით შემოიფარგლება. რამდენიმე დღის წინათ მე მას გავუგზავნე წერილი სათანადო ფაქტების მოხმობით. ასევე წერილში განხილულია მოსაზრება - თუ როგორ უნდა განვითარდეს ორი ქვეყნის ურთიერთობა. ეს არის აზრებით დატვირთული ლაკონური ნაშრომი, რომელშიც ასახულია სადღეისოდ ჩვენს ქვეყნებს შორის არსებული პრობლემის მოგვარების ოპტიმალური გზები, როგორ დავძლიოთ საქართველო-რუსეთის ურთიერთობაში ბოლო დროს წარმოქმნილი სირთულეები. ყველაზე უკეთესი გამოსავალი რუსეთის ხელისუფლებისათვის არის ის, რომ აღიარონ მომხდარი როგორც ეს ადრე იყო და ბოდიში მოიხადონ ქართველი ხალხის წინაშე. სხვათა შორის, მომხდარი ინციდენტის შემდეგ, ასეთი მოთხოვნები ხშირად გაისმის საერთაშორისო გაერთიანებიდან. მაგალითად, ამერიკის შეერთებული შტატების რამდენიმე ცნობილი სენატორი, მათ შორის, სემ ბრაუნბეკი, გამოვიდა არა მარტო ამ ფაქტის დაგმობით, არამედ მოთხოვნით, რომ რუსეთი ვალდებულია ბოდიში მოიხადოს საქართველოს სუვენერიტეტისა და მისი ტერიტორიის ხელყოფისათვის.

რაც შეეხება საქართველოს მხრიდან რაიმე კონკრეტულ ღონისძიებათა განხორციელებას, ამგვარი ფაქტის განმეორების შემთხვევაში საქართველო უნდა ეცადოს გააკეთოს ის, რასაც გააკეთებდა ნებისმიერი დამოუკიდებელი სახელმწიფო. ვერ გეტყვით, რომ ახლა ჩვენ ყველა საშუალება გვაქვს. შეიარაღებული ძალების ფორმირება ურთულესი პროცესია, მაგრამ არც ისე ხელმოკლენი ვართ, რომ ვერაფრის გაკეთება შევძლოთ. რას გავაკეთებთ, ეს გამოჩნდება მხოლოდ განმეორების შემთხვევაში. ერთი რამ კი საგულისხმოა, მუდმივად დაუსჯელად არ შეიძლება იბომბებოდეს სუვერენული ქვეყნის ტერიტორია.

საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, „მოამბე“: ბატონო პრეზიდენტო, რუსეთის ინტერნეტსაიტებზე გავრცელდა ინფორმაცია. კერძოდ, რუსეთის სამხედროები აცხადებენ, რომ ანტიტერორისტული ოპერაციის ფარგლებში საქართველოს შეიარაღებული ძალები ბომბავენ საკუთარ ტერიტორიას და მშვიდობიან მოსახლეობას, ამასთან საკმაოდ ცინიკურად აცხადებენ, რომ საქართველოს გამოუცდელი მფრინავები ბომბავენ. იგეგმება პარლამენტის საგანგებო სხდომა, სადაც საკმაოდ მწვავე განცხადების მიღებას აპირებენ რუსეთთან ურთიერთობის თაობაზე. ეს ზედმეტად ხომ არ გაართულებს საქართველო-რუსეთის ისედაც დაძაბულ ურთიერთობას?

- მგონი, სიმწვავე არ აკლია ქართული მხარის განცხადებებს, მათ შორის პრეზიდენტის განცხადებებსაც. მაგრამ მიმაჩნია, რომ მწვავე განცხადება იმ დონეზე მწვავე უნდა იყოს, რომ ეს მარტო ლაპარაკად არ დრჩეს. გაფრთხილება ისეთნაირად უნდა იყოს გათვლილი, თუ რისი გაკეთება და განხორციელება შეგვიძლია რეალურად. მსხვერპლთან დაკავშირებით - ორი მწყემსი უგზო-უკვლოდაა დაკარგული. ვარაუდობენ, რომ შეიძლება ისინიც დაღუპულები იყვნენ. რაც შეეხება პარლამენტის საგანგებო სხდომას, ვერ გეტყვით, როგორი სიმწვავის განცხადებები იქნება გაკეთებული, მაგრამ ვიცი, რომ პარლამენტში განწყობილება საკმაოდ პრინციპულია. მაგრამ უნდა მოვითხოვოთ ის, რისი გაკეთებაც შეიძლება, პოზიციის მარტო ფურცელზე ჩამოყალიბებას აზრი არ აქვს.

„მოამბე“: პანკისის ხეობაში უკვე მიმდინარეობს ფართომასშტაბიანი ანტიტერორისტული ოპერაცია. როგორ შეაფასებთ ამ პროცესს?

- ტელეფონით ვესაუბრე შინაგან საქმეთა მინისტრს კობა ნარჩემაშვილს, სხვა ხელმძღვანელებს. ხეობაში ყველაფერი ისე მიმდინარეობს, როგორც ეს დაგეგმილი იყო. მიმაჩნია, რომ ამ პროცესისათვის სერიოზული მომზადება იყო საჭირო, როგორც მატერიალური, ისე ტექნიკური თვალსაზრისით. ვფიქრობ, ოპერაცია საკმაოდ კარგად არის მომზადებული, რაც მთავარია, თავად ხეობაში მორალურ-ფსიქოლოგიური კლიმატი არის ხელსაყრელი, მოსახლეობა მხარს უჭერს ამგვარი ოპერაციის განხორციელებას და მიმაჩნია, რომ ეს ღონისძიება აუცილებელი იყო. მოსახლეობას მიაჩნია, რომ კრიმინალები, რომლებიც ხეობაში იყვნენ და ჯერ კიდევ არიან, მათ მოსვენებას არ მისცემენ. ამიტომ ისინი ხელისუფლებისაგან წესრიგის დამყარებას მოითხოვენ. ჩვენ მათ შევპირდით და დავამყარებთ კიდ დეც წესრიგს.

რუსეთის ტელეკომპანია „ნტვ“: გასულ კვირას თქვენ საერთაშორისო გაერთიანებას აცნობეთ, რომ არ არის გამორიცხული, რომ რუსეთის მთავარსარდლობას არ ემორჩილებოდეს მაღალჩინოსანი სამხედროები. თქვენი არგუმენტების პარალელურად, კერძოდ, როცა პუტინი აღიარებს საქართველოს სუვერენიტეტს და ამასთან იბომბება საქართველოს ტერიტორია, გაქვთ თუ არა სხვა არგუმენტები? ჟურნალისტებს ჯერჯერობით არ უშვებენ პანკისის ხეობაში, რუსეთის მხარე აცხადებს, რომ პანკისის ხეობაში დაგეგმილი ოპერაციის შედეგი საეჭვოა, შინაგან საქმეთა სამინისტროს შეიარაღებული ძალები კი იქ რაიმე კონკრეტულ და სერიოზულ წმენდას არ განახორციელებენ. თქვენი კომენტარი ამის თაობაზე...

- ჩემთვის ძნელი წარმოსადგენი და დასაშვებია, რომ ვლადიმერ პუტინმა იცოდა რუსი სამხედროების განზრახვა - საქართველოს ტერიტორიის დაბომბვის თაობაზე. ადრეც მითქვამს, ჩვენს შორის ჩამოყალიბდა საკმაოდ პოზიტიური ურთიერთგაგება. ახლაც ვეჭვობ, რომ ამგვარი გადაწყვეტილების მიღებაში, კერძოდ, მშვიდობიანი მოსახლეობისა და სოფლების დაბომბვის გეგმის შემუშავებაში რუსეთის პრეზიდენტი მონაწილეობდა. არსებობს მეორე ვარიანტი, კერძოდ, როცა ზოგიერთი სამხედრო პირი თავად და ერთპიროვნულად, პრეზიდენტთან შეთანხმების გარეშე იღებს გადაწყვეტილებას. მიმაჩნია, რომ თუ ვლადიმერ პუტინმა არ იცოდა ამ ფაქტის შესახებ, შესაძლებელია მოლაპარაკება და მომავალში ამგვარი ინციდენტების აღმოფხვრა.

ის, რომ ჯერჯერობით პანკისის ხეობაში არ უშვებენ ჟურნალისტებს, უნდა გავუგოთ მათ, ვინც ამ ოპერაციის განხორციელებაზეა პასუხისმგებელი. ეს არ არის უბრალო ოპერაცია, საკმაოდ მრავალრიცხოვანი შინაგანი ჯარი უნდა განთავსდეს ხეობაში, აუცილებელია სრული ურთიერთგაგება მათსა და ადგილობრივ მოსახლეობას შორის. გარკვეული დროის შემდეგ ჟურნალისტებს მიეცემათ ხეობაში შესვლის საშუალება და ეს აუცილებელიც არის. არ უნდა ვიჩქაროთ, საზოგადოება ინფორმირებულია, ხორციელდება ხეობიდან პირდაპირი ჩართვები. ახლა არის საშიშროება, რომ იქ კრიმინალებისა და ტერორისტების გარკვეული რაოდენობაა დარჩენილი, ამიტომაც, არ გეწყინოთ, ჩვენ თავს ვიკავებთ ხეობაში ხალხის შეშვებ ბისაგან.

ტელეკომპანია „მე-9 არხი“: ბატონო პრეზიდენტო, შინაგან საქმეთა და უშიშროების მინისტრებმა არაერთხელ აღნიშნეს, რომ პანკისის ხეობაში ბოევიკები აღარ არიან და ისინი რუსეთის ტერიტორიაზე გადავიდნენ. თუ მართლაც აღარ არიან ხეობაში ბოევიკები, ვის წინააღმდეგ არის მიმართული ეს ოპერაცია? იმ შემთხვევაში, თუ ბოევიკები კვლავ არიან პანკისში, არსებობს თუ არა გარანტია, რომ რუსეთი მათი ლიკვიდაციის მიზეზით კიდევ ერთხელ არ დაბომბავს საქართველოს ტერიტორიას? მით უფრო, რომ ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა არაერთხელ გააკეთა განცხადება, რომ რუსეთი არ უნდა ჩაერიოს საქართველოს საშინაო საქმეებში, მაგრამ დაბომბვები ისევ გრძელდება...

- დღეს გარანტიებზე ლაპარაკი ცოტა ნაჩქარევია და არც მაქვს საფუძველი, რომ რუსეთი აღარ გაიმეორებს ამგვარ მოქმედებას. მაგალითად, რომელიღაც გენერალი არ მოიფიქრებს რაიმე ანალოგიურს. მაგრამ ჩვენ გვყავს სასაზღვრო ძალები, მობილიზებულია არა მარტო შინაგან საქმეთა სამინისტრო და შინაგანი ჯარი, არამედ თავდაცვის სამინისტროს ქვედანაყოფები, დღეს არის იმის პირობა, რომ ამგვარი მოქმედება დაუსჯელი არ დარჩეს.

რაც შეეხება ხეობაში ბოევიკების ყოფნას, არ ვიცი, ვისი განცხადება იყო, მაგრამ, სამწუხაროდ იქ კრიმინალები ისევ არიან დარჩენილი, შეიძლება ეს იყვნენ ჩეჩნები, ან ქისტები, შესაძლებელია ქართველები. აღსანიშნავია, რომ ამის შესახებ არსებობს ოპერატიული მონაცემები. პანკისის ხეობა უნდა გაიწმინდოს კრიმინალებისაგან, ეს ხეობა - ერთხელ და სამუდამოდ ამ ტვირთისაგან უნდა გათავისუფლდეს. ჩვენი ერთადერთი წინადადებაა - რაც შეიძლება მალე დატოვონ კრიმინალებმა პანკისის ხეობა, რათა გვსურდა თავიდან აგვეცილებეინა სისხლისღვრა.

აფხზეთის რადიო: რამდენიმე დღეა ენგურის ხიდზე აფხაზეთიდან დევნილი მოსახლეობის საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს. ისინი მოითხოვენ აფხაზეთის ტერიტორიიდან რუსეთის სამშვიდობო ძალების გაყვანას და საქართველოს პრეზიდენტთან შეხვედრას. პანკისის ინციდენტის შემდეგ მიიღებს თუ არა საქართველოს ხელისუფლება საბოლოო გადაწყვეტილებას რუსეთის სამშვიდობოების გაყვანის შესახებ? ასევე ვრცელდება ინფორმაცია, რომ კოდორის ხეობის მისადგომებთან კონცენტრირებულია დიდი რაოდენობის სამხედრო ტექნიკა და შეიარაღებული ძალა, ხომ არ არის რაიმე საშიშროება მოსალოდნელი?

- კოდორის ხეობაში ამ ეტაპზე არ არის რაიმე საშიშროება, მონაცემები არ არის. იქ სამხედრო ძალებისა და ტექნიკის რაიმე სერიოზულ კონცენტრაციაზე არ არის ლაპარაკი. როგორც ვიცი, აფხაზები საკმაოდ ფრთხილად არიან, იციან, რომ ყოველგვარი დაუფიქრებელი ნაბიჯი შეიძლება ძვირად დაუჯდეთ მათაც და ქართულ მხარესაც. ამიტომაც არ ველოდები, რომ რაიმე საგანგებო შემთხვევა მოხდება.

რაც შეეხება ენგურის ხიდზე ლტოლვილთა აქციას, ამას სრული გაგებით ვხვდები. ბუნებრივია, მათ აქვთ სურვილი, გამოხატონ დამოკიდებულება სამშვიდობოებისადმი. ალბათ, პარლამენტიც იმსჯელებს ამ თემაზე. ეს საკითხი პირველად არ დგას დღის წესრიგში. ჩვენ უნდა გავიანგარიშოთ, რა მოხდება: იქ არის რუსეთის სამშვიდობო ძალების განსაზღვრული რაოდენობა და ამის შეცვლის შესახებ გადაწყვეტილებას ვერავინ მიიღებს. რა იქნება შემდეგ: ვიწყებთ ომს, თუ ვეგუებით იმ ფაქტს, რომ ჩრდილოეთ კავკასიიდან, როგორც ეს აფხაზეთის ომის დროს მოხდა, მასობრივად ჩამოვა სხვადასხვა ეროვნების ადამიანები და დადგება აფხაზეთის ტერიტორიაზე? ეს ვარიანტი გვირჩევნია, თუ გარკვეული დროით რუსეთის მიერ ხელმოწერილი ვალდებულების თანახმად, პირველი შემთხვევის დროს, მხარეების მოთხოვნის საფუძველზე სამშვიდობოები გავლენ. ამიტომ, სიმართლე გითხრათ, არ მინდა ვიჩქაროთ. ჯერ არ დამდგარა ის დრო, რომ რუსეთის სამშვიდობო ძალების გარეშე დავამყაროთ წესრიგი და განვახორციელოთ ჩვენი მიზნები.

რუსეთის ტელეკომპანია „ტვ-6“: ბატონო პრეზიდენტო, მიგაჩნიათ, რომ რუსეთის მხრიდან მომხდარ ინციდენტთან დაკავშირებით საკმარისი იყო მარტო ბოდიშის მოხდა? შესაძლებელია თუ არა, რომ ბოევიკების გადაადგილება რუსეთის მხრიდან ახალ აგრესიას განაპირობებს? პარლამენტში მიმდინარეობს განხილვა, თანამეგობრობიდან საქართველოს გასვლის შესახებ, ასევე რუსეთთან დიპლომატიური თანამშრომლობის შეწყვეტის თაობაზე. რამდენად რეალურია ეს მოთხოვნები?

- რთულია პასუხი იმაზე, თუ რა მოქმედებას განახორციელებს რუსეთის მხარე ბოევიკების მიერ საზღვრის უკანონო გადალახვის შემთხვევაში. მიმაჩნია, რომ გულახდილად რომ ვთქვა, რუსეთი თუ შეძლებდა გადაედგა გაბედული და მართალი ნაბიჯი - ბოდიში მოეხადა საქართველოსათვის განხორციელებული აგრესიის გამო, უკვე უნდა გაეკეთებინა. ახლა ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთმა ბოდიში მოუხადოს საქართველოს, ქართველ ხალხს.

ვფიქრობ, თანამეგობრობიდან გასვლა ეს არ არის გამოსავლი და შველა. მიმაჩნია, რომ წლების განმავლობაში საქართველომ თანამეგობრობის მთელ რიგ სახელმწიფოებთან დაამყარა საკმაოდ კარგი ურთიერთობა, კერძოდ, ყაზახეთთან, უკრაინასთან, უზბეკეთთან.

მოსაზრება, რომ რუსეთიდან უნდა იქნეს გამოწვეული საქართველოს ელჩი, რომ უნდა შეწყდეს რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობა, არ არის პრობლემის მოგვარების გზა. მიმაჩნია, რომ ეს ნაბიჯი არ უნდა გადავდგათ, რადგან მარტო დღევანდელი დღით არ უნდა განვსაზღვროთ ურთიერთობა რუსეთთან, მომავალიც უნდა გავითვალისწინოთ. ყოველგვარი განცხადების გაკეთების დროს, პრინციპულობისა და კატეგორიულობის მიუხედავად, მაინც რეალისტები უნდა ვიყოთ.

საინფორმაციო სააგენტო „საქინფორმი“, გაზეთი „არგუმენტი ი ფაქტი“: როგორც საზოგადოებისათვის გახდა ცნობილი ანტიკორუფციული საბჭოს წევრის გივი თარგამაძის მიმართ აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე ხულიგნობის მუხლით (239 მუხლის მე-3 ნაწილი).

დაზარალებული დათო დონაძის ადვოკატმა ოთარ ბერიშვილმა პრესკონფერენციაზე აღნიშნა, რომ „გივი თარგამაძის თანამდებობრივი სტატუსი ხელს უშლის გამოძიებას და ვერ ხორციელდება სათანადო საგამოძიებო მოქმედება“. ამიტომ ადვოკატი ბერიშვილი იძულებულია აღძრას შუამდგომლობა თქვენს წინაშე, რათა თარგამაძეს დროებით შეუჩერდეს უფლებამოსილება ანტიკორუფციულ საბჭოში მოღვაწეობის. თქვენი კომენტარი ამ საკითხთან დაკავშირებით. და აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ გასულ კვირას, სამშაბათს, ანტიკორუფციულ საბჭოში სხდომაზე იყო გარკვეული მსჯელობა ამ საკითხზე. ანტიკორუფციული ბიუროს პრესსამსახურის ხელმძღვანელმა, უარყო ეს ფაქტი და საერთოდ კომენტარის გაკეთება არ ისურვა. ჩემთვის გაურკვეველი რჩება ერთი რამ: ხელისუფლების მიმართ ოპოზიციურად განწყობილი ჩემი კოლეგებისათვის, ანტიკორუფციულ საბჭოში დახურული ინფორმაციის მოპოვებაც კი არანაირ სირთულეს არ წარმოადგენს...

- ჩემი კომენტარი იქნება ძალიან მოკლე. ფაქიზად ვეკიდები ამ საკითხს, ჩემთვის ცნობილია გივი თარგამაძის დამოკიდებულება საქართველოს პრეზიდენტისადმი. ამავე დროს ფაქტია, რომ აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე, არსებობს ექსპერტიზის დასკვნა და სასამართლოს წარმართვის შემთხვევაში სასჯელი საკმაოდ სერიოზული იქნება. შინაგან საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელობა ახლა პანკისის პრობლემით არის დაკავებული, მაგრამ მინისტრი იქიდან დაბრუნდება და რაც გასარკვევია, გაარკვევენ. პრეზიდენტის ჩარევა ასეთ კონკრეტულ შემთხვევაში, ალბათ, უკუმაჩვენებელია. სიმართლე გითხრათ, ანტიკორუფციული საბჭოსადმი საკმაოდ დელიკატური დამოკიდებულება მაქვს. მართალია, საბჭო პრეზიდენტთან არსებობს, ვცდილობ, ეს ბიურო აბსოლუტურად დამოუკიდებელი იყოს. უფლებამოსილების დროებით შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილება თავად უნდა მიიღონ.

გაზეთი „24 საათი“: პანკისის მოვლენების შემდეგ ნაციონალური მოძრაობა გამოვიდა ინიციატივით, რომ შეიქმნას ოპოზიციური ფრონტი, რომელშიც რუსეთისადმი ერთიან მიდგომას შეიმუშავებს. ამგვარი მიდგომა უკვე ამ ეტაპზე ჩამოყალიბებულია, კერძოდ, დაიბლოკოს კომპანია „იტერას“ შემოსვლა საქართველოში, დაჩქარდეს რუსეთის სამხედრო ბაზებისა და სამშვიდობოების გაყვანის პროცესი. არის თუ არა ეს მოთხოვნები რეალური და თქვენი დამოკიდებულება?

- არ ვიცნობ ამ გაერთიანების პრინციპებს, რის საფუძველზე მოხდა ამ პოლიტიკური ძალების გაერთიანება და, სიმართლე გითხრათ, არც მაინტერესებს. რაც შეეხება, თუ რა პოლიტიკას განვახორციელებთ „იტერასთან“, თანამეგობრობის სამშვიდობოებთან დაკავშირებით, აზრი ამის შესახებ არაერთხელ გამომითქვამს, გამოვხატავ მომავალშიც, იმის მიუხედავად, თუ რა დამოკიდებულება აქვს ახლად დაბადებულ გაერთიანებას.

„იტერასთან“ მოლაპარაკება გრძელდება, ფაქტობრივად, საქართველოს გამოზამთრების სხვა წყარო არა აქვს. ამიტომ, ვალდებული ვართ, ვეძებოთ ის გზა, რომელიც ურთიერთხელსაყრელ გადაწყვეტილებამდე მიგვიყვანს.

გაზეთი „ახალი თაობა“: საქართველოს მთავრობის დელეგაცია დაბრუნდა მოსკოვიდან, მიმდინარეობს საბოლოო მოლაპარაკება. არსებობს ინფორმაცია, რომ ეს ხელმოწერა შესაძლებელია ნოემბერში გაფორმდეს და საქართველო ისევ გაზის გარეშე დარჩეს. შეიძლება თუ არა ვთქვათ, რომ „იტერას“ შემოსვლით საქართველოს გაზი ექნება?

- უკიდურესი შეფასებების, განცხადებების წინააღმდეგი ვართ. ჩვენ არა მარტო დღევანდელ დღეზე უნდა ვიფიქროთ, არამედ მომავალზეც. ფაქტია, რომ დღეს საქართველოს სჭირდება რუსეთი, და რუსეთს - საქართველო. ამიტომ, ჩვენი პოლიტიკა და კურსი უნდა იყოს ასეთი: ის, რაც მოხდა, რაც დანაშაულია, უნდა დაიგმოს, მაგრამ მომავალი ურთიერთობა ორ ქვეყანას შორის უნდა გაგრძელდეს. ეს ეხება „იტერასაც“, „გაზპრომსაც“ და სხვა ორგანიზაციებს.

იქნება გარკვეული ძვრები, ამუშავდება გაზსადენი და მაშინ უფრო დამოუკიდებელი ვიქნებით გარკვეული გადაწყვეტილების მიღებისას. ამჯერად, ანგარიში უნდა გავუწიოთ ხალხს და „იტერას“ ინტერესებსაც. ეს კომპანია იმუშავებს არა მარტო თავის სასარგებლოდ, არამედ საქართველოს სასარგებლოდ.

რაც შეეხება გარანტიებს, მოლაპარაკების პირველი რაუნდი საკმაოდ ეფექტიანად დასრულდა, ამ დღეებში ჩამოვლენ „იტერას“ წარმომადგენლებიც. აქ ლაპარაკი არ იქნება მარტო „თბილგაზზე“, არამედ სხვა ობიექტებზე.

„ყველაზე უკეთესი გამოსავალი რუსეთის ხელისუფლებისათვის არის ის, რომ აღიარონ მომხდარი და ბოდიში მოიხადონ ქართველი ხალხის წინაშე“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 27 აგვისტო. - №207(4266). - 3 გვ.

მილოცვა

ბატონო რეზო,

მივიღე ამერიკის შეერთებულ შტატებში საქართველოს ელჩის ლევან მიქელაძის წერილი, რომელშიც თქვენს დიდ წარმატ ტებაზეა საუბარი.

გილოცავთ! ყოველივე ამით თქვენ კიდევ ერთი შესანიშნავი ფურცელი ჩაწერეთ ჩვენი ორი ქვეყნის მეგობრული ურთიერთობის ისტორიაში.

ეს თანამედროვე ქართული ხელოვნების კიდევ ერთი მნიშვ ვნელოვანი გამარჯვებაა.

ყოველთვის მახარებს თქვენს შემოქმედებასთან შეხვედრა და ყოველთვის მოუთმენლად ველი თქვენს მიერ შექმნილ ყოველ ახალ სპექტაკლს.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ და კვლავაც ასეთ წარმატებებს გისურვებთ.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ბატონ რეზო გაბრიაძეს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 27 აგვისტო. - №207(4266). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
განცხადება 24 აგვისტოს თეთრი სახლის მიერ
გავრცელებულ განცხადებასთან დაკავშირებით

მინდა განვაცხადო, რომ ჩემი ბრძანების შესაბამისად, შინ ნაგანი ჯარი, ასევე შინაგან საქმეთა და უშიშროების სამინისტროების სპეციალიზებული საგანგებო რაზმები შევიდნენ პანკისის ხეობაში. ეს მოხდა არა მარტო ჩემი ბრძანებით, არამედ მოსახლეობის, ხეობაში მცხოვრები ქისტებისა და ქართველების თხოვნის საფუძველზე. ამას პრინციპული მნიშვნელობა აქვს. ამ ოპერაციის მიმართ რამდენიმე თვის წინათ მოსახლეობას ამგვარი განწყობილება არ ჰქონდა. მაგრამ შემდეგ იმდენად აქტუალური და მნიშვნელოვანი გახდა კრიმინალური ელემენტების, თუნდაც ტერორისტებისა და სხვების წინააღმდეგ ბრძოლისა და მათგან ხეობის გაწმენდის საკითხი, რომ მოსახლეობას თვითონ გაუჩნდა აზრი, მიმართა ხელისუფლებას, რომ სახელმწიფომ ხეობაში წესრიგი დაამყაროს.

როგორც აღვნიშნე, ჩვენი უმთავრესი მიზანია ხეობაში წესრიგის, გარანტირებული სტაბილურობის საბოლოოდ დამყარება და ერთხელ და სამუდამოდ ხეობის გაწმენდა.

არ შემიძლია, მადლობის სიტყვებით არ მივმართო საქართველოს იმ მოქალაქეებს, რომლებიც ამ ხეობაში ცხოვრობენ - ქისტებს, ქართველებს და სხვებს, იმისათვის, რომ ისინი ენდობიან ხელისუფლებას და მისი იმედი აქვთ.

მე ასევე მივესალმები ჯარისკაცებს, ოფიცრებს, გენერლებს, რომლებიც ჩემი ბრძანებით ახლა შედიან ან უკვე შევიდნენ ხეობაში და მჯერა, ისინი სამაგალითოდ შეასრულებენ სამშობლოსა და პრეზიდენტის ამ დავალებას. მოსახლეობასთან მუდმივი კონტაქტის პირობებში. ჩემი წარმოდგენით, ეს შეიარაღებული ძალებისა და მოსახლეობის ერთობლივი ღონისძიება უნდა იყოს.

ამავე დროს, ისიც მინდა იცოდეთ, რომ თავდაცვის სამინისტროს ნაწილები (საკმაოდ მრავალრიცხოვანი რაზმები) ამ ოპერაციაში უშუალოდ არ მონაწილეობენ, მაგრამ ისინი ახმეტის მისადგომებთან არიან განლაგებული და აუცილებლობის შემთხვევაში მზად იქნებიან, დაეხმარონ იმ ნაწილებს, რომლებიც ოპერაციას უშუალოდ ახორციელებენ.

რაც შეეხება თეთრი სახლის განცხადებას, რომელიც, ძირითადად, ქართული სოფლების დაბომბვის ფაქტს ეხება, სიმართლე გითხრათ, მრავალი განცხადება წამიკითხავს, მაგრამ ეს განცხადება ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეულია თავისი პრინციპულობით, შეფასებათა სიმკაცრითა და მოთხოვნათა კატეგორიულობით. მინდა მოსახლეობამ იცოდეს, რომ დაბომბვის ფაქტის შემდეგ, როგორც იტყვიან, მთელი მსოფლიო ჩვენ გვიჭერს მხარს, საერთაშორისო გაერთიანება ჩვენთან არის და არა ერთი და ორი განცხადება კეთდება სხვადასხვა არხებით. მთავარია, რომ თეთრი სახლი ასე მკაცრად, ასე სერიოზულად, ასე პრინციპულად გამოეხმაურა ამ, მართლაცდა, ბარბაროსულ აქტს, რომელსაც მოჰყვა მსხვერპლი - მშვიდობიანი მოქალაქეები დაზარალდნენ, დაიჭრნენ, აღარ ვამბობ დაღუპულზე. თუ მოვახერხე, მინდა ადგილზე ჩავიდე, ამ ოჯახების მიმართ ჩემი თანაგრძნობა გამოვხატო და დავეხმარო ისე, როგორც საჭიროა.

კიდევ რამდენიმე მომენტს მინდა ყურადღება მივაპყრო. თეთრი სახლის განცხადებაში ხაზგასმით არის გამოკვეთილი აზრი საქართველოს სუვერენიტეტის, მისი ტერიროტიული მთლიანობის მხარდაჭერის შესახებ. აგრეთვე იმის თაობაზეც, რომ რუსეთის განცხადებები საქართველოს სუვერენიტეტის პატივისცემის თაობაზე ვერაფრით უთავსდება იმას, რასაც რუსეთი პრაქტიკულად აკეთებს - ბომბავს ქართულ სოფლებსა და საქართველოს მშვიდობიან მოსახლეობას.

ამავე დროს, ძალიან საინტერესოა თეთრი სახლის განცხადება იმის შესახებ, რომ რუსეთმა ყოველ მიზეზგარეშე უნდა შეძლოს ჩეჩნეთის პრობლემის მშვიდობიანი გზით გადაწყვეტა.

სხვათა შორის, ამ ბოლო თვეების განმავლობაში, მას შემდეგ, რაც ანტიტერორისტული კოალიცია შეიქმნა, ყველა შეეგუა იმ აზრს, რომ ჩეჩნეთში ადამიანების დაღუპვა ჩვეულებრივი მოვლენაა. ახლა კი ძალიან მნიშვნელოვნად და საფუძვლიანად გაისმა მოთხოვნა, რომ ჩეჩნეთში მშვიდობა უნდა დამყარდეს და ჩეჩნეთის პრობლემა უნდა მოგვარდეს პოლიტიკური გზებითა და საშუალებებით. ვფიქრობ, ეს სერიოზული მოვლენაა.

ვიცი, გარკვეული პოლიტიკოსები, ოპონენტები გვაკრიტიკებდნენ იმისათვის, რომ ყველაფერს ვაგვიანებდით, ოპერაციას დროულად არ ვიწყებდით. ჩვენ დავიწყეთ მაშინ, როცა უნდა დაგვეწყო, როცა წარმატების გარანტია გვექნებოდა. ეჭვი არ მეპარება, რომ ის შესანიშნავი ახალგაზრდობა, რომელიც იქ შევიყვანეთ, ჯარისკაცები, ოფიცრები თუ გენერლები, თავიანთი მინისტრების ხელმძღვანელობით ჩემ მიერ დაკისრებულ მისიას ბრწყინვალედ შეასრულებენ, და შეასრულებენ ისე, რომ არავითარი გაუგებრობა მოსახლეობასთან არ იქნება.

ამასთან დაკავშირებით, კიდევ ერთ რამეს მინდა გავუსვა ხაზი. ახლა მოდაშია საუბარი იმის შესახებ, რომ შემოდგომა მოვა, მოვა სექტემბერი და ქვეყანაში სტაბილიზაციას საფრთხე ემუქრება, რაღაც ძალები არსებობს, რომლებსაც უნდათ ხელისუფლების ჩამოგდება ან ხელისუფლების გადაყენება და ა.შ.

მე ვამბობ, რომ ეს ყველაფერი არის ზღაპარი. დღევანდელი საქართველო გუშინდელი არ არის. დღეს ხეობაში იმის დემონსტრირებას ვახდენთ, რომ ძალა გვყავს და გვაქვს იმის საშუალება, რომ ქვეყანაში ჩვენ თვითონ დავამყაროთ წესრიგი. და თუ ვინმეს საქართველოზე გული შესტკივა, ის უნდა ლაპარაკობდეს არა იმაზე, როგორ დამთავრდეს სტაბილიზაციის პერიოდი, არამედ იმაზე, რომ განმტკიცდეს ქვეყნის სტაბილურობა, ქვეყნის სიძლიერე იყოს გარანტირებული და საქართველოს შეეძლოს თავის ტერიტორიას, თავის ქვეყანას თვითონ მოუაროს. ამიტომ, იმედი მინდა გავუცრუო იმ „წინასწარმეტყველებს“, რომლებმაც შემოდგომისათვის უკვე დაგეგმეს „გარანტირებული დესტაბილიზაცია“.

კიდევ ერთხელ მინდა დავადასტურო ჩემი მტკიცე ნება, რომ საქართველო სტაბილური ქვეყანა იქნება და კიდევ უფრო გაძლიერდება.

მთავრობის სხდომაზე ვილაპარაკე იმის შესახებ, რომ, რაც უფრო გაძლიერდება ანტიკორუფციული ღონისძიებები (და მე ვთქვი, რომ უკვე შეიქმნა გუნდი ადამიანებისა, რომლებიც ამ ბრძოლას ეწევიან საქართველოში), მით უფრო ძლიერი იქნება ჩვენი ბიუჯეტი, მით უფრო მეტი საშუალებები გვექნება, დავეხმაროთ შეიარაღებულ ძალებს, შევიძინოთ იარაღი, თუ საჭიროა ჩვენი ძალებით, ჩვენი საშუალებებით დავამზადოთ, რათა ჩვენი ქვეყანა კიდევ უფრო ძლიერი გავხადოთ.

„კიდევ ერთხელ მინდა დავადასტურო ჩემი მტკიცე ნება, რომ საქართველო სტაბილური ქვეყანა იქნება და კიდევ უფრო გაძლიერდება“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 27 აგვისტო. - №207(4266). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
26 აგვისტოს რადიოინტერვიუ

- ბატონო პრეზიდენტო, თეთრი სახლის განცხადება, რომლითაც იგი საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისადმი მხარდაჭერას გამოხატავს, გმობს დაბომბვას პანკისის ხეობაში, რუსეთისაგან ჩეჩნეთის პრობლემის მშვიდობიანი გზით გადაწყვეტას მოითხოვს, როგორც მოსალოდნელი იყო, საყოველთაო ყურადღების ცენტრში მოექცა. ამ განცხადებას გაეცნენ გუშინ საქართველოს შინაგანი ჯარების ქვედანაყოფები, რომლებიც თქვენი ბრძანების შესაბამისად და ადგილობრივი მოსახლეობის მოთხოვნით, შევიდნენ პანკისის ხეობაში, სადაც ხორციელდება ფართომასშტაბიანი ანტიტერორისტული ოპერაცია - საქართველოს საერთაშორისო ვალდებულებათა შესაბამისად.

ამავე დროს, პანკისის ხეობის მიმდინარე ტერიტორიებზე დაიწყო საქართველოს თავდაცვის სამინისტორს ქვედანაყოფთა ფართომასშტაბიანი წვრთნა. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ საკითხებისადმი? - ჟურნალისტ ნატო ონიანის ამ შეკითხვის პასუხად საქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ თავის ტრადიციულ ორშაბათის რადიოინტერვიუში განაცხადა:

- გუშინდელი მოვლენები და მათი დღევანდელი განვითარება უეჭველად ნათელყოფს, რომ საქართველოს სახელმწიფოებრივ განვითარებაში ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტი დგება.

ეს არ არის გადაჭარბება: ამჟამად სწორედ ჩვენს საერთო ძალისხმევაზე, ქართული საზოგადოების ერთობასა და კონსოლიდაციაზე იქნება დამოკიდებული, რამდენად გამოვიყენებთ არსებულ შანსს და მეგობრების მხარდაჭერას, რათა გადავწყვიტოთ ურთულესი პრობლემები.

საქართველოსა და მსოფლიოს მასმედიამ ძალიან ფართოდ გააშუქა თეთრი სახლის, მე ვიტყოდი, თითქმის უპრეცედენტოდ მწვავე განცხადება ცნობილი დაბომბვებისა და საქართველოს სუვერენიტეტის ხელყოფის საწინააღმდეგოდ.

ეს განცხადება კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ნამდვილად არა ვართ მარტო ტერორიზმის, დამნაშავეობის ნებისმიერი გამოვლინების წინააღმდეგ ბრძოლაში.

ამერიკის შეერთებული შტატები ერთმნიშვნელოვნად მხარს უჭერს ტერორიზმთან ბრძოლის ცივილიზებულ მეთოდებს, რომელთა დედააზრი გახლავთ მშვიდობიანი მოსახლეობის უშიშროების უზრუნველყოფა.

ანუ, ანტიტერორისტული ოპერაციის დროს მაქსიმალურად უნდა ავირიდოთ თავიდან უდანაშაულო ადამიანების, ქალების, ბავშვებისა და მოხუცების მსხვერპლი.

სწორედ ამიტომ დასჭირდა ესოდენ დიდი დრო შესაბამისი ოპერაციის მომზადებას პანკისის ხეობაში. საქართველო ვერ დაუშვებდა ჩეჩენი ეროვნების თავისი მოქალაქეების, უწინარესად, რა თქმა უნდა, ქისტები მყავს მხედველობაში, აგრეთვე, ლტოლვილების (ქალების, ბავშვებისა და მოხუცების) დაზარალებას.

საბოლოო გადაწყვეტილება ჩვენ მხოლოდ მას შემდეგ მივიღეთ, როდესაც დავრწმუნდით, რომ ყოველმხრივ მზადა ვართ ასეთი ოპერაციისათვის და, რაც მთავარია, თვით ადგილობრივი მოსახლეობა დაგვიჭერს მხარს რადიკალურ ღონისძიებათა განხორციელებისას.

დღეს უკვე ყოვლად აუცილებელია (უპირველესად, თვით ქისტი თანამემამულეების ინტერესებიდან გამომდინარე, ისევე როგორც ქართველებისა და ოსების, რომლებიც ამ მხარეში ცხოვრობენ), რომ რეგიონში უშიშროების პროცესები საქართველოს შეიარაღებულმა ძალებმა, უპირველესად, შინაგანმა ჯარმა გააკონტროლოს.

გუშინ დილიდან შინაგანი ჯარის ნაწილები, როგორც მოგეხსენებათ, შევიდნენ და განლაგდნენ პანკისის ხეობაში.

ჩემს მიერ (ეროვნული უშიშროების საბჭოსთან ერთად) დამტკიცებული გეგმის მიხედვით, შინაგან ჯართან კოორდინირებულად მოქმედებენ უშიშროებისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროების სხვა ოპერატიული ძალები, სასაზღვრო ძალთა ნაწილები.

პარალელურად, ხეობის მიმდინარე ტერიტორიაზე სამხედრო წვრთნებს ახორციელებს თავდაცვის სამინისტროს რამდენიმე შენაერთი.

ოპერაცია მიმდინარეობს ეროვნული უშიშროების საბჭოს საერთო ზედამხედველობითა და კოორდინაციით.

დაგეგმილ ღონისძიებათა შესაბამისად, საქართველოს შეიარაღებულ ძალთა ქვედანაყოფებს ამოცანად დავუსახე პანკისის ხეობაში ანტიკრიმინალური, ანტიტერორისტული ოპერაციის განხორციელება.

ოპერაციის ხელმძღვანელობა დაევალა შინაგან საქმეთა მინისტრს კობა ნარჩემაშვილს. იქვეა უშიშროების მინისტრი ვალერი ხაბრუძანია, იქვეა თავდაცვის მინისტრი დავით თევზაძე, რომელიც ამ მანევრებს ხელმძღვანელობს, და ამჟამად მთელი ხელმძღვანელი შემადგენლობა, ფაქტობრივად, იქ იმყოფება.

ქვეყნის ხელისუფლების გადაწყვეტილება და განხორციელებული ღონისძიებები მთლიანად შეესაბამება და გამომდინარებს გაეროს უშიშროების საბჭოს შესაბამისი რეზოლუციიდან - „ანტიტერორისტულ ღონისძიებათა შესახებ“.

დაიწყო მჭიდრო თანამშრომლობა რამდენიმე მიმართულებით ანტიტერორისტული კოალიციის ქვეყნებთან, განსაკუთრებით, რუსეთის ფედერაციის შესაბამის სტრუქტურებთან. სხვათა შორის, ჩვენი შესაბამისი სამსახურების წარმომადგენლები თანამშრომლობენ რუსებთანაც და ამერიკელებთანაც.

სამწუხაროდ, რუსეთის მხრიდან რეაქცია ყოველთვის არ არის ადეკვატური.

ბოლოდროინდელი დაბომბვები კი, რასაც ადამიანთა მსხვერპლი მოჰყვა, აშკარად იქით იყო მიმართული, რათა ჩაეშალათ პანკისის ხეობაში დაგეგმილი ოპერაცია, რომლის მიზანია საქართველოს გაწმენდა ჩვენს ტერიტორიაზე მიზანმიმართულად შემოდევნილი უცხო ქვეყნის უკანონო შეიარაღებული ჯგუფებისა და ტერორისტებისაგან. თავის მხრივ, ეს რა მიზანს ისახავს, ძნელი მისახვედრი არ არის - მუდმივი დაძაბულობის კერა საქართველოში ხელს უშლის დიდი პროექტების ხორცშესხმას „ევრაზიის დერეფნის“ პროგრამით.

რად ღირს თუნდაც რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრ როს ბოლო განცხადება, რომელშიც ერთი ასეთი „უცნაური პას საჟია, რომ, თურმე, იგი არ ეთანხმება საქართველოს ტერიტორ რიიდან უკანონო ფორმირებათა მშვიდობიანი განდევნის (ანუ „dslfdkbdfybt“, როგორც იქ აღნიშნულია) ღონისძიებებს.

ამასთან დაკავშირებით, იძულებული ვარ, ვიკითხო და ამ განცხადების ავტორებს ვკითხო, იყო თუ არა „მშვიდობიანი შემოდევნა“ ის, რაც სამი წლის წინათ მოხდა, როდესაც იგივე „ბოევიკები“ გარკვეულმა ძალებმა შემოდევნეს საქართველოს ტერიტორიაზე.

და არცთუ კეთილი ზრახვებით.

მე მინდა მოვუწოდო საქართველოს მოსახლეობას, ერთმნიშვნელოვნად მხარი დაუჭირონ, გვერდში დაუდგნენ ჩვენს შეიარაღებულ ძალებს - იმ ჯარისკაცებსა და ოფიცრებს, რომლებიც ამჟამად დიდ ეროვნულ საქმეს აკეთებენ და ქვეყნის უშიშროებას იცავენ.

დარწმუნებული ვარ, უახლოეს მომავალში პანკისში სრული წესრიგი დამყარდება და ეს ხეობა გაიწმინდება ყველა ჯურის კრიმინალებისაგან. ეს გასაკეთებელი იყო და ჩვენ დავიწყეთ ამ აქციის განხორციელება მაშინ, როცა უნდა დაგვეწყო.

აქ განმსაზღვრელი იქნება ისევ და ისევ მოსახლეობის, მთელი ქართული საზოგადოების ერთიანობა, მისი ერთსულოვნება უზენაესი სახელმწიფოებრივი ინტერესების დასაცავად.

ყოველგვარი საუბარი რაიმე ანტიკონსტიტუციურ მოქმედებაზე, დემოკრატიული მონაპოვრის ხელყოფაზე, პარლამენტისა და პრეზიდენტის როლის დაკნინებაზე, ქვეყნისათვის ზურგში მახვილის ჩაცემის ტოლფასია.

კვლავ ვიმეორებ: საქართველოს სახელმწიფოებრივ განვითარებაში უახლოეს პერიოდს გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება და გულწრფელად მებრალება ის, ვინც ამას ვერ აცნობიერებს.

- ამ ბოლო მოვლენების ფონზე, ალბათ, უკვე თვალნათელია, რა იყო ძირითადი მიზეზი იმისა, რომ პირადად ვერ მიიღებთ მონაწილეობას „დედამიწის სამიტში“, რომელიც ამ დღეებში სამხრეთ აფრიკაში იხსნება...

- მართლაც, მე უკვე ვთქვი, რომ დიდი სურვილი მქონდა საქართველო უმაღლეს დონეზე ყოფილიყო წარმოდგენილი ამ პლანეტარულ სამიტზე. მით უმეტეს, რომ საკითხები, რომლებიც იქ იხილება, კერძოდ, მდგრადი განვითარების პრობლემები, საქართველოსათვის, პირადად ჩემთვის განსაკუთრებული ინტერესის საგანს წარმოადგენს.

მაგრამ, როდესაც საბოლოო პასუხი უნდა გაგვეგზავნა იოჰანესბურგში, უკვე მიღებული გვქონდა გადაწყვეტილება პანკისის ხეობაში ანტიტერორისტული ოპერაციის დაწყების შესახებ. თუ გახსოვთ, ჯერ კიდევ ორი-სამი კვირის წინათ განვაცხადე, რომ საქართველო უახლოეს მომავალში გადაწყვეტს პანკისის ხეობის პრობლემებს-მეთქი. ამას დაემთხვა რუსეთის სამხედრო თვითმფრინავების მიერ საქართველოს ტერიტორიის დაბომბვა.

ასეთ ვითარებაში კი, რა თქმა უნდა, მიზანშეწონილი და აუცილებელია პრეზიდენტი და უმაღლესი მთავარსარდალი ქვეყ ყანაში იმყოფებოდეს, არ დაუშვას და თავიდან აიცილოს რაიმე სერიოზული გართულებანი.

- რას გამოყოფდით გასულ კვირას გამართულ მთავრობის სხდომაზე განხილული საკითხებიდან?

- ქართული სახელმწიფოებრიობის გაძლიერება და ყველა იმ ღონისძიების წარმატებით განხორციელება, რომელიც მიზნად ისახავს საქართველოს სუვენერიტეტის დაცვა-განმტკიცებას, უშუალოდ უკავშირდება კორუფციის აღმოფხვრის პრობლემატიკას.

როგორც მოგეხსენებათ, მთავრობის სხდომაზე მოვისმინეთ ბატონ სულხან მოლაშვილის ინფორმაცია კონტროლის პალატის ანტიკორუფციული საქმიანობის შესახებ.

ძირითადად, იგი ეხებოდა ენერგოსისტემაში არსებულ ვითარებას, აგრეთვე, უკანონო მშენებლობათა ფაქტებს და ზოგიერთ სხვა მოვლენებს.

მაგრამ ეს ინფორმაცია არ უნდა დარჩეს მხოლოდ ცნობად: ყოველი კონკრეტული საქმე ბოლომდე უნდა იყოს მიყვანილი.

გარდა ამისა, მიზანშეწონილია შეიქმნას მონაცემთა ბანკი (ეს თვითონ მან შემოგვთავაზა და მე მას ვეთანხმები) თანამდებობის პირებზე, რომლებიც კორუფციული შინაარსის დარღვევ ვებისათვის თავისუფლდებიან თანამდებობიდან, რათა ისინი ვეღარ მოხვდნენ საპასუხისმგებლო პოსტებზე.

ვიმსჯელეთ, აგრეთვე, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა შემდგომი დახმარების ღონისძიებებზე. მათი რიცხვი საქართველოში 200 ათას მოქალაქეს აღემატება.

ამ სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის წარმატებით განსახორციელებლად საჭიროა გაიზარდოს პროგრამათა მოცულობა, აუცილებელია შემუშავდეს სოციალური დაცვის რეგიონალური პროგრამებიც და ამაზე ახლა მუშაობს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვისა და ჩვენი სხვა სამინისტროები.

ამასთან, ეს პროგრამები უფრო მიზნობრივი და გამჭვირვალე უნდა იყოს. საჭიროა მოწესრიგდეს აღრიცხვიანობის საკითხიც.

ყველა ამ პრობლემის გადაწყვეტა ხელს შეუწყობს შეზღუდული შესაძლებლობის პირთა და ტერიტორიული მთლიანობისათვის ბრძოლაში დაღუპულთა ოჯახების სოციალური დაცვის გაუმჯობესებას.

ძალიან სერიოზული ღონისძიებები ხორციელდება კოდორის ხეობის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების დამატებით ღონისძიებათა შესახებ საქართველოს პრეზიდენტის განკარგულების შესასრულებლად.

ეს ეხება ტრანსპორტს, ჯანმრთელობის დაცვას, კავშირგაბმულობას, ტელემაუწყებლობას, რაც მთლიანობაში, კოდორის ხეობის უშიშროების ღონისძიებათა განუყოფელი ნაწილია. ამავე დროს, მინდა აღვნიშნო იმის შესახებ, რომ საქართველოს მთელი რიგი რეგიონები, რაიონები, ქალაქებიც კი ვერ ახერხებენ, შეუფერხებლად მიიღონ ტელეგადაცემები, ამავე დროს, კავშირგაბმულობის სხვა საშუალებებიც არცთუ ისე გამართულად მუშაობს და მთავრობის უახლოეს სხდომაზე ჩვენ, ალბათ, იძულებული და ვალდებულიც ვიქნებით, მოვუსმინოთ ბატონ მერაბ ადეიშვილს, თუ რატომ ხდება ეს და რა არის საჭირო იმისათვის, რომ თბილისს ყველა კუთხიდან ხედავდნენ და ყველა კუთხიდან უსმენდნენ.

დაბოლოს, როგორც უნდა გვიჭირდეს, რაოდენ დაძაბული ვითარებაც უნდა იყოს ქვეყანაში, ერთი წუთითაც არ ვივიწყებთ წმინდა სამების ტაძრის მშენებლობას. ეს საკითხიც განვიხილეთ, ბატონი ირაკლი ანდრიაძის მოხსენებაც მოვისმინეთ, რომელიც წმინდა სამების ტაძრის ფონდის ხელმძღვანელია.

უკვე შესრულდა ძალიან დიდი, ვიტყოდი, უზარმაზარი მოცულობის სამუშაო ამ პერიოდში. მაგრამ გასაკეთებელი კიდევ ბევრია. საკმარისია ითქვას, რომ ტაძრის სავესტიბიულო ნაწილის (ამჯერად არქიტექტურულ ტერმინს გამოვიყენებ) და სამრეკლოს საერთო ფართობი 20 ათასი კვადრატული მეტრია; მოცულობა - 182 ათასი კუბური მეტრი; სიმაღლე - 77 მეტრი.

სამრეკლოზე უკვე ჩამოიკიდა გერმანიაში დამზადებული 9 ზარი.

უახლოეს მომავალში ტაძრის გუმბათზე 7 მეტრის სიმაღლის ჯვარი აღიმართება.

აღსანიშნავია, რომ ტაძრის მოპირკეთებისას ძირითადად გამოიყენება ქართული ქვა.

მინდა კიდევ ერთხელ მთელი ქვეყნის სახელით დიდი მადლობა გადავუხადო მშენებლებს, ინჟინრებს, მეწარმეებს, ბიზნესმენებს, არქიტექტორებს, ცალკეულ მოქალაქეებს, რომელთაც ფასდაუდებელი წვლილი შეიტანეს საუკუნის მშენებლობაში და უდიდესი სიყვარულით, უდიდესი რუდუნებით მიჰყავთ დაგვირგვინებისაკენ ეს დიდი, ღვთისმიერი საქმე.

ძალიან კარგ საქმეს აკეთებს გაზეთი „საქართველოს რესპუბლიკა“, როცა აქვეყნებს, ვინ რამდენი თანხა შეიტანა ამ მშენებლობის საქმეში. ზოგს ერთი ლარი შეაქვს, ზოგს უფრო მეტი, არის რამდენიმე ბიზნესმენი, განსაკუთრებით, ერთი ბიზნესმენი, რომელმაც უზარმაზარი წვლილი შეიტანა ამ ტაძრის მშენებლობაში.

- და, რომელიც სხვა ბიზნესმენებისაგან განსხვავებით არ აკეთებს თავისი საქმიანობის აფიშირებას...

- იგი ძალიან გვთხოვს, არ დავასახელოთ მისი გვარი. ფაქტობრივად, ეს არის მთელი ქვეყნის მშენებლობა. მთელი ჩვენი ქვეყანა გაჭირვებისა და სირთულეების მიუხედავად, ცდილობს, დააფინანსოს ეს, მართლაც, მიმდინარე ათასწლეულის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული მშენებლობა.

სავარაუდოდ ტაძრის მშენებლობა ორი წლის შემდეგ დასრულდება. იგი საქართველოსათვის ღვთიური სიკეთისა და მადლის უშრეტ წყაროდ იქცევა. შეიძლება დარჩეს მოსახატი სამუშაოები, ეს ისეთი საქმეა, რომელიც შეიძლება ათი წელიც გაგრძელდეს, მაგრამ ორ წელიწადში იქ ღვთისმსახურება მთლიანად ამოქმედდება. დასამთავრებელია ზოგიერთი სხვა სამუშაო - მისასვლელი გზები, სკოლის მშენებლობა. ეს ყველაფ ფერი ორ წელიწადში უნდა გაკეთდეს.

„დარწმუნებული ვარ, უახლოეს მომავალში პანკისში სრული წესრიგი დამყარდება და ეს ხეობა გაიწმინდება ყველა ჯურის კრიმინალისაგან“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 27 აგვისტო. - №207(4266). - 1, 2 გვ.

ქალბატონო მარიკა,

დაბადების დღეს გილოცავთ, და რაკიღა გაზეთებმა უკვე გააცხადეს, მეც ვიტყვი - 80 წელს.

არადა, ჩემთვის ეს დაუჯერებელია.

ამ ასაკშიც მშვენიერი და მომხიბლავი ბრძანდებით თქვენი გარეგნობით, თქვენი გამჭრიახი გონებით, საქართველოსათვის საბრძოლველად მუდამ შემართული თქვენი ხასიათით.

დიდი ხანია ჩვენ ერთად მოვდივართ, ერთმანეთის გვერდით... ვამაყობ, რომ მეგობრები და თანამებრძოლები ვართ.

ბევრი თქვენი გამოსვლა და წერილი მახსოვს, უკომპრომისო და ზოგჯერ მწარეც, მაგრამ ყოველთვის საქვეყნო ინტერესებით ნაკარნახევი.

დიდ პატივს გცემთ, მიყვარხართ და თქვენით მოხიბლული ვარ.

თქვენ ისე მოხდენით ატარებთ ამ წლებს, რომ ადამიანს სიბერის არ შეეშინდება.

რა თქმა უნდა, ჩემს ყოველ სიტყვას ნანულიც უერთდება.

პატივისცემით, სიყვარულითა და აღტაცებით

ედუარდ შევარდნაძე

აკადემიკოს მარიკა ლორთქიფანიძეს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 28 აგვისტო. - №208(4267). - 1 გვ.

„წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამის მესამე ფაზის დაწყებ ბის ცერემონიაზე სიტყვა წარმოთქვა საქართველოს პრეზიდენტ ტმა ედუარდ შევარდნაძემ:

ბატონო ელჩო,
ძვირფასო სტუმრებო,
ჯარისკაცებო, ოფიცრებო, გენერლებო,

მინდა დღევანდელი დღე მოგილოცოთ, მოგესალმოთ სულითა და გულით და გისურვოთ ახალი წარმატებები.

დღეს 29 აგვისტოა. ეს ნიშნავს, რომ დაიწყო „წვრთნისა და აღჭურვის“ ქართულ-ამერიკული პროგრამის ახალი ფაზა. განვლილია საკმაოდ რთული და სასახელო გზა. დღეს შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს ისტორიის ბოლო ათწლეული მართლაც გამორჩეულია და ამ მხრივ საგანგებოდ მინდა გავუსვა ხაზი საქართველოსა და ამერიკის შეერთებულ შტატებს შორის განსაკუთრებულ მეგობრულ და პარტნიორულ ურთიერთობას, რომელმაც მართლაც ახალ დონეს მიაღწია. ამ ხნის განმავლობაში ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ფასდაუდებელი დახმარება გაგვიწია ყველა სფეროში, მათ შორის, ეკონომიკის განვითარებაში, მაგრამ განსაკუთრებულია მისი როლი სასაზღვრო ჯარების შექმნაში. ახლა კი ჩამოყალიბდა და მიმდინარეობს სრულიად ახალი პროგრამა, რომელსაც ეწოდება „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამა.

11 სექტემბერი, ნიუ-იორკისა და ვაშინგტონის ტრაგედიის დღე, კაცობრიობის ისტორიისათვის შემობრუნების წელი გახდა. ის მოვლენები, რომელთა მოწმეც ჩვენ გავხდით, საკაცობრიო

მნიშვნელობისაა. დღეს ტერორიზმის დაძლევა მთელი მსოფლიოს ამოცანად გადაიქცა. ეჭვი არ მეპარება, რომ ტერორიზმის წინააღმდეგ საყოველთაო მოძრაობა მთელ მსოფლიოში წარმატებით დამთავრდება. მომავალში კი ჩვენ უნდა ველოდოთ ასეთსავე დაუნდობელ და შეურიგებელ ბრძოლას აგრესიულ სეპარატიზმთან, აგრესიულ ნაციონალიზმთან და შოვინიზმთან, რადგან სწორედ ეს მოვლენებია ტერორიზმის მკვებავი წყარო.

ქვედანაყოფები, რომელთა ფორმირება „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამის საფუძველზე მიმდინარეობს, ეტალონია საქართველოს შეიარაღებული ძალებისათვის. ფაქტობრივად, ამით იწყება რეალურად საქართველოს შეიარაღებული ძალების სრული და საფუძვლიანი რეფორმირება. მეამაყება, რომ გიყურებთ თქვენ, შესანიშნავ ახალგაზრდებს, რომელთაც უკვე გაიარეთ ძალიან რთული და სასახელო გზა. წინ უფრო დიდი საქმეები გელით. ეს არის სამშობლოს უშიშროება და სამშობლოს ინტერესების დაცვა. თქვენ უნდა იყოთ ქვეყნის სტაბილურობის ყველაზე უფრო საიმედო და შემოწმებული გარანტი.

გუშინ გახლდით პანკისის ხეობაში. ჩვენ უკვე ვმოქმედებთ პანკისში. ხეობაში არიან შინაგანი ჯარები, შინაგან საქმეთა და უშიშროების სამინისტროთა საბრძოლო ქვედანაყოფები და სპეცდანიშნულების რაზმები. იქვე ახლოს კი წვრთნას გადიან თავდაცვის სამინისტროს ასევე საგანგებო რაზმები. მათი ნაწილი გუშინ ხევსურეთში დაბანაკდა. ამ ღონისძიებებს, რომლებიც საქართველომ საკუთარი ძალებითა და საშუალებებით დაიწყო, მთელი მსოფლიო მიესალმება. და, რაც განსაკუთრებით სასიხარულო და მისასალმებელია, პანკისის ხეობაში ჩვენი ჯარების შესვლას გულწრფელად მიესალმებიან იქ მცხოვრები მოქალაქეები - ქართველები, ქისტები, ჩეჩნები, ოსები და მთელი საქართველო.

ზოგიერთს ქვეყნის შიგნით თუ გარეთ არ მოსწონს და მხარს არ უჭერს საქართველოს დამოუკიდებელ მოქმედებას პანკისში, მაგრამ კანონზომიერება კანონზომიერებაა. ჩვენს პრობლემებს ჩვენ თავად გადავწყვეტთ და პანკისის ხეობა საქართველოში ერთ-ერთი სანიმუშო და სტაბილური რეგიონი იქნება.

მინდა ვისარგებლო ამ შემთხვევით და ყველას, ვინც იქ უმაღლესი მთავარსარდლის ბრძანებას ასრულებს, შევუთვალო საუკეთესო სურვილები ჩემი და თქვენი სახელით.

ეს ცენტრი, სადაც თქვენ წვრთნას გადიხართ და სწავლობთ, ერთ-ერთი სანიმუშო იქნება საქართველოში. აქ იქნება საუკეთ თესო გზები, საუკეთესო შენობები და წვრთნის ყველა სხვა საშუალება. მივიღე გადაწყვეტილება, რომ ამ ბაზას, სადაც თქვენ ჩვენი სტუმრების ხელმძღვანელობით გადიხართ მომზადებას, 11 სექტემბრის ტერორისტული აქტის მსხვერპლთა ხსოვნისა და სახელის უკვდავსაყოფად, ეწოდოს „საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს კრწანისის სასწავლო ცენტრის 11 სექტემბრის ტერორისტული აქტის მსხვერპლთა ხსოვნის სახელობის ცენტრალური სამხედრო პოლიგონი“.

დაბოლოს, განსაკუთრებული მადლობა მინდა მოვახსენო ჩვენს ამერიკელ სტუმრებს, ინსტრუქტორებს, სპეციალისტებს, რომლებიც აქ ჩვენთან ერთად მუშაობენ და მუშაობენ ისე, როგ გორც ამერიკის, ამ დიდი და ძლიერი ქვეყნის წარმომადგენლებს შეეფერებათ.

გისურვებთ მხედრულ წარმატებებს და პირად ბედნიერებას.

„წვრთნისა და აღჭურვის“ მესამე ეტაპი: შეიარაღებული ძალების სრული და საფუძვლიანი რეფორმირება // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 30 აგვისტო. - №209(4268). - 1, 2 გვ.

საქართველოში იმყოფება უცხოელ ჟურნალისტთა დიდი ჯგუფი, რომელმაც 30 აგვისტოს საქართველოში აკრედიტებულ დიპლომატიურ წარმომადგენლობათა ხლმძღვანელებთან ერთად პანკისის ხეობა მოინახულა და ადგილზე გაეცნო იქ არსებულ ვითარებას. 31 აგვისტოს კი ჟურნალისტებს საქართველოს პრეზიდენტი ედუარდ შევარდნაძე შეხვდა, რომელმაც უპასუხა მასმედიის წარმომადგენელთა შეკითხვებს.

გერმანიის ტელევიზია „სე-დე-ფი“: ყველასათვის ცნობილია, რომ რამდენიმე წელია ამერიკასა და რუსეთს შორის მიმ მდინარეობს ბრძოლა კასპიის რეგიონის ნავთობრესურსების გამო. გუშინ პანკისის ხეობაში ყოფნისას ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩმა საქართველოში გვითხრა, რომ ამერიკელი ჯარისკაცები საქართველოში არა მარტო ქართველი ჯარისკაცების საწვრთნელად ჩამოვიდნენ, არამედ ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენის დასაცავადაც. რუსეთი თქვენ ყოველთვის გაკრიტიკებთ იმის გამო, რომ თქვენ ამერიკელთა ინტერესებს იცავთ...

- ჩვენ, უწინარესად, ჩვენს ინტერესებს ვიცავთ. საქმე ისაა, რომ საქართველოს სახელმწიფოს ინტერესი თქვენს მიერ აღნიშნულ საკითხთან - ნავთობ და გაზსადენებთან დაკავშირებით - დაემთხვა ამერიკის შეერთებული შტატების ინტერესებს, თუმცა შეიარაღებული ძალების შექმნა არა მარტო ნავთობ და გაზსადენების დაცვით აიხსნება. საუბარია საქართველოს შესაძლებლობაზე დაიცვას თავისი სუვერენიტეტი და დამოუკიდებლობა. ასე რომ, საკითხი უფრო ფართო ხასიათისაა.

გერმანიის ტელევიზია „სე-დე-ფი“: რა შედეგები მოიტანა საქართველოს შეიარაღებული ძალების ოპერაციამ პანკისის ხეობაში? რამდენი ჩეჩენი ბოევიკი იპოვეს, რა მონაცემები გაქვთ, თუ სად არიან ისინი ახლა?

- ჩეჩნების ძირითადი რაზმები, რომლებიც რუსეთის ტერიტორიიდან შემორეკეს ჩვენთან, ახლა პანკისში არ იმყოფებიან. პანკისში არა მარტო ჩეჩნები არიან, არამედ რამდენიმე არაბიცაა. რამდენიმე დღის შემდეგ ოპერატიული მუშაკები და შინაგანი ჯარები დაიწყებენ სათანადო ოპერაციებს. თქვენ გუშინ, ალბათ, დარწმუნდით, რომ ჩვენი ჯარი სრულიად უმტკივნეულოდ შევ ვიყვანეთ პანკისში. თავად მოსახლეობა ამას მიესალმება, რადგან მას მშვიდობა და სტაბილურობა უნდა ამ ხეობაში და საქართველოს ყველა რეგიონში. ჯერ ეს ხერხდება. სადღეისოდ დაკავებულია ორი კაცი, რომელთა ვინაობას ახლა ვერ გეტყვით. უახლოეს 2-3 თვეში ჩვენ ყველას ვიპოვით, ვინც იმალება. მე, უწინარესად, ვგულისხმობ ტერორისტებს, კრიმინალებს, რომლებიც გვაწუხებენ ჩვენ და ადგილობრივ მოსახლეობას.

რუსეთის ტელევიზია „ტე-ვე-ეს“: რამდენიმე საათის წინ გავრცელდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ რუსეთის გენერალურმა შტაბმა განაცხადა, რომ საქართველოში არსებულ არცთუ იოლ სიტუაციასთან დაკავშირებით, შესაძლებელია გაყვანილ იქნეს რუსეთის დარჩენილი ძალები. ამავე დროს რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატებმა მიმართეს, რათა არ აჩქარდნენ. თქვენი კომენტარი...

- ეს საკითხი ასე იოლად არ გადაწყდება. საქართველოში რუსეთის სამხედრო ბაზების საკითხი საქართველოსა და რუსეთს შორის მოლაპარაკების საგანია. ეს ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების ერთ-ერთი ნაწილია, რომელიც ამჟამად მზადდება. ვფიქრობ, რამდენიმე ხნის შემდეგ ჩვენ განვაახლებთ მასზე მუშაობას და ყოვლისმომცველ ხლშეკრულებაზე მუშაობის დროს განვსაზღვრავთ, თუ როდის იქნება გაყვანილი რუსეთის ბაზები. ბაზების გაყვანა საეჭვო არ არის, რადგანაც არსებობს სტამბოლის საიტზე მიღებული გადაწყვეტილება და, ამგვარად, საკით თხიც გადაწყვეტილია. ახლა ლაპარაკია ვადებზე.

„ასოშიეიტედ პრესი“: ახლახანს რუსეთის სახელმწიფო სათათბიროს ექს-სპიკერმა რუსლან ხასბულატოვმა გააკეთა განცხადება, რომელშიც აღნიშნულია, რომ რუსეთში იმყოფება ტერორისტთა დიდი რაოდენობა და ამ დროს ამ საკითხშივე რუსეთი ბრალს სდებს საქართველოს, სადაც უდავოდ ტერორისტთა გაცილებით ნაკლები რაოდენობაა. თქვენი კომენტარი...

- ჩემი აზრით, ამ საინტერესო განცხადებას ყველა თქვენგანი უნდა გაეცნოს. იქ ლაპარაკია არა მარტო ტერორისტთა რაოდენობაზე ჩეჩნეთში, საქართველოში და მათ შორის რუსეთში, არამედ სხვა საკითხებზეც. იგი მიგვანიშნებს, რომ რუსეთმა ბოდიში უნდა მოუხადოს საქართველოს. დიდ პოლიტიკაში ბოდიშის მოხდას სჭირდება ჭკვიანური გადაწყვეტილება და ჭკვიანი ხალხი. არ ვიცი, ეყოფა თუ არა რუსეთის ხელმძღვანელობის წარმომადგენლებს გაბედულება, პატიოსნად მოიხადოს ბოდიში ქართველი ხალხის წინაშე იმ დაბომბვების, მსხვერპლის გამო, რომლის შესახებაც თქვენ კარგად მოგეხსენებათ.

„ვაშინგტონ პოსტი“: ამერიკელი ინსტრუქტორები თბილისში ჩამოვიდნენ „წვრთნისა და აღჭურვის“ პროგრამის გამო. ჩემთან საუბარში ამერიკის ელჩმა საქართველოში აღნიშნა, რომ ამერიკელი სამხედროების საქართველოში ყოფნა სტაბილურობასაც უწყობს ხელს, მათ შორის პანკისშიც. ხომ არ ფიქრობთ, რომ არა ამერიკელი სამხედროები, რუსეთის პოზიცია პანკისთან დაკავშირებით უფრო აგრესიული იქნებოდა...

- ამერიკელი სპეციალისტების ჩამოსვლას საქართველოში გარკვეული მორალურ-ფსიქოლოგიური და პოლიტიკური მნიშვნელობა აქვს. როგორ მოიქცეოდა რუსეთი, ამერიკელები რომ არ ჩამოსულიყვნენ, ძნელი სათქმელია, მაგრამ, ვფიქრობ, გარკვეული გამაწონასწორებელი მნიშვნელობა ამ ფაქტს ჰქონდა.

„ვაშინგტონ პოსტი“: ესაუბრეთ თუ არა პირდაპირ პრეზიდ დენპუტინს ამ სიტუაციის შემდეგ და, თუ გქონდათ ასეთი საუბარი, რის თაობაზე ილაპარაკეთ?

- საუბარი არ მქონია, მაგრამ პრეზიდენტ პუტინს ამ ბოლო დროის განმავლობაში ორჯერ გავუგზავნე წერილი, რომლებშიც აღწერილია მთელი ეს ვითარება და გამოხატულია საქართველოს პოზიცია.

გაზეთი „ნოვოე იზვესტიე“: იქმნება შთაბეჭდილება, რომ რუსეთის მხარე საქართველოს იყენებს შიდაპოლიტიკური ამოცანების გადასაწყვეტად. ამგვარად, დღეს პანკისია, ხვალ შეიძლება სხვა საკითხიც გაჩნდეს, რისთვისაც რუსეთის მხარე პასუხისმგებლობას დააკისრებს. რა გარანტიები შეუძლია იპოვოს საქართველომ ამის წინააღმდეგ? რუსეთი სერიოზულ და ჭკვიანურ ზომებს არ იღებს. არსებობს თუ არა რაიმე მექანიზმი, რომელიც საქართველოს უშიშროების გარანტიას მისცემდა არა მარტო პანკისის ხეობაში, არამედ სუვერენიტეტის უზრუნველსაყოფად?

- მე ცოტას დავამატებ: არსებობს არა მარტო პანკისის საკითხი, არამედ თავიდან იყო აფხაზეთი, მერე სამხრეთ ოსეთი და სხვა რეგიონებიც... მე ვამჩნევ, რომ ბატონ პუტინს აქვს გულწრფელი სურვილი, იპოვოს საერთო ენა საქართველოს ხელისუფლებასთან და ბოლო მოუღოს იმ მძიმე მემკვიდრეობას, რომელიც ამჟამინდელმა რუსეთის ხელმძღვანელობამ მიიღო. ჩვენ მსოფლიო საზოგადოებრიობის უფრო აქტიური მხარდაჭერის იმედი გვაქვს. ასევე ჩვენი მეგობრების ჯგუფისა, რომლის წევრებია 5 უდიდესი სახელმწიფო, მათ შორის, რუსეთი. ასევე ვიმედოვნებთ, რომ საქართველო შეძლებს დამოუკიდებლად დაიცვას თავისი ინტერესები. ამიტომ ჩვენ ვახორციელებთ სამხედრო რეფორმას. ამიტომაც მოვიწვიეთ ამერიკელი სპეციალისტები, რომ მომავალში არ დავუშვათ ჩვენი მეზობლის მხრიდან ასეთი მიუღებელი მეთოდები.

ჰოლანდიის ტელევიზია: თქვენ ბრძანეთ, რომ პრეზიდენტ პუტინთან არ გქონიათ სატელეფონო საუბარი. ცოტათი გასაკვირი ხომ არ არის, ასეთ რთულ დროს პრეზიდენტები ვერ ახერხებენ ერთმანეთთან საუბარს. რისი ბრალია ეს? თქვენ რეკავთ და იგი არ პასუხობს ტელეფონზე, თუ პირიქით?

- მიმაჩნია, რომ პრეზიდენტთან ურთიერთობისას წერილობ ბითი მიმართვის ფორმა საკმაოდ სოლიდური და დეტალურია. უფრო დასაბუთებულია საქართველოს პოზიციები. ვფიქრობ, პრეზიდენტი პუტინი მიაქცევს ამ წერილებს ყურადღებას. ან საპასუხო წერილს მივიღებთ, ან კიდევ სატელეფონო საუბარი გაიმართება. ის, რომ სატელეფონო საუბარი არ შედგა ბოლო ორი თვის განმავლობაში, მე ამაში დიდ ტრაგედიას ვერ ვხედავ. ალბათ, იქნება წერილობითი პასუხი.

ჟურნალი „ტაიმსი“: პირადად თქვენ თუ გჯერათ, რომ ალ-ქაიდას მეომრები იმყოფებიან პანკისში? თუ თქვენ ეს გჯერათ, მაშინ რას აკეთებენ იქ და რამდენი არიან? რატომ განაცხადეს ქართველებმა და ამერიკელებმა, რომ ისინი დაიწყებენ ოპერაციას პანკისში, ეს ხომ, ფაქტობრივად, გაფრთხილებაც იყო, რომ იქ შესაძლოა ჯარიც შესულიყო და იარაღიანი ხალხისათვის იქიდან გასვლის დრო მიეცათ...

- მე არ შემიძლია დავასახელო ციფრი, ან არიან თუ არა ალ-ქაიდას წარმომადგენლები, ან რამდენი არიან. ვიცი, რომ იქ არიან სხვადასხვა ჯურის კრიმინალები, სხვადასხვა დაჯგუფების წარმომადგენლები. რაც შეეხება იმას, თუ რატომ არ ჩატარდა ეს ოპერაცია გასაიდუმლოებულად, ეს გამიზნული მოქმედება იყო. ჩვენ ამით თავიდან ავიცილეთ დიდი სისხლისღვრა. ეს რომ სხვაგვარი, საომარ მოქმედებაზე გაანგარიშებული ოპერაცია ყოფილიყო, მას შედეგად აუცილებლად მოჰყვებოდა არა მარტო კრიმინალების დაღუპვა და ჯარისკაცების მსხვერპლი, არამედ მშვიდობიანი მოსახლეობისაც. ამიტომ ჩვენ არ ვმალავდით, რომ დაგეგმილია ასეთი ოპერაცია და იმ ხალხის დიდი რაოდენობა, რომელიც თავის დროზე ჩეჩნეთიდან შემორეკეს საქართველოში, პანკისიდან გავიდა. თუ სად არიან ახლა, მათი ადგილსამყოფელი ჩვენთვის ცნობილი არ არის. იქ დიდი ტყეებია, მათ, ალბათ, აქვთ თავიანთი გეგმები და თუ როგორ იმოქმედებენ მომავალში, ეს რამდენადმე ძნელი სათქმელია.

სააგენტო „როიტერი“: მიგაჩნიათ თუ არა, რომ საქართველოს არცთუ მარტივ ურთიერთობაში დამნაშავე მხოლოდ რუსეთია? ხომ არ ფიქრობთ, რომ საქართველოს ხელისუფლებამაც დაუშვა რაღაც შეცდომები? ხომ არ გინანიათ თქვენი კომენტარის გამო (რომელიც ხშირად მეორდება სხვადასხვა გამოცემებსა და სატელევიზიო არხებზე) ცნობილ საველე მეთაურზე, რუსლან გილაევზე, რომ იგი საკმაოდ განათლებული კაცია...

- საქართველოს დამოუკიდებლობის საწყის ეტაპზე საქართველოს მხრიდანაც იყო დაშვებული სერიოზული შეცდომები; რაც შეეხება ბოლო მოვლენებს, ჩვენ მართალი ვართ. მე უკვე ვთქვი, რომ ეს ხალხი ჩვენთან შემორეკეს - შვიდ-ნახევარი ათასი ადამიანი ამ პატარა ტერიტორიაზე. იქ მცირერიცხოვანი მოსახლეობაა. ამან ჩვენ ძალიან სერიოზული პრობლემები შეგვიქმნა. ჩვენ არაერთხელ გვითქვამს რუსეთის ხელის სუფლებისათვის - გამოგზავნეთ თქვენი წარმომადგენლები და ერთობლივი ძალებით უზრუნველვყოთ მათი დაბრუნება თავის სამშობლოში. მაგრამ ეს არ გამოვიდა. არ მინდა ახლა ყველაფერი რუსეთის ხელისუფლებას დავაბრალო. როცა ამაზე ვლაპარაკობთ, ჩვეულებრივ, ვგულისხმობთ პუტინს. მაგრამ სინამდვილეში სამხედრო მოქმედების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებენ ცალკეული გენერლები, მეთაურები, უფროსები და ა.შ. არ გამოვრიცხავ, რომ ამ დაბომბვების შესახებ, შესაძლოა, არც კი იცოდა რუსეთის პრეზიდენტმა. ასე რომ, ამ ბოლო დროს სერიოზული შეცდომა რუსეთის მიმართ ჩვენ არ დაგვიშვია.

რაც შეეხება ჩემს აზრს გილაევის შესახებ, მე არ ვამბობ, რომ მას არავითარი დანაშაული არ ჩაუდენია. მე არა მაქვს არანაირი მტკიცებულება, რომ იგი დამნაშავე ან ტერორისტია. უბრალოდ ხმამაღლა ამბობენ, რომ იგი ტერორისტია. ჩემი მონაცემებით, იგი ნამდვილად განათლებული კაცია. ცოტაა განათლებული დამნაშავე? ჩვენს ციხეებში სასჯელს განათლებული დამნაშავეებიც იხდიან.

ესპანეთის სააგენტო: იყენებენ თუ არა საქართველოს ძალები პანკისში სპეციალური ოპერაციისას ამერიკული კოსმოსური დაზვერვის მონაცემებს?

- ჯერჯერობით არ არის ამის აუცილებლობა, ჯერჯერობით ჩვენი შესაძლებლობანი, მათ შორის დაზვერვისაც, საკმარისია. თუ დაგვჭირდება, მივმართავთ ჩვენს ამერიკელ მეგობრებს.

ესპანეთის სააგენტო: თქვენ არაერთხელ გითქვამთ, რომ აგრესიული სეპარატიზმი კვებავს საერთაშორისო ტერორიზმს. საქართველოს უშიშროების სამინისტროს აქვს მონაცემები იმის თაობაზე, რომ აფხაზეთში არიან ვაჰაბიტები, საკმაოდ სერიოზული ტერორისტები. რა უნდა მოვუხერხოთ ტერორიზმსა და ვაჰაბიზმს აფხაზეთში?

- ჩვენ უნდა განვახორციელოთ ოპერაცია პანკისის ხეობაში წარმატებულად და საჭირო შედეგები მივიღოთ. შემდეგ განვაგრძობთ მოლაპარაკებას აფხაზეთის ხელმძღვანელობასთან საქართველოს მეგობარ სახელმწიფოებთან ერთად. ჩვენ ორმხრივი დიალოგიც გვაქვს აფხაზებთან და მას განვავითარებთ. ახლა კი მე არ მიმაჩნია აუცილებლად და ფაქტებიც ბევრი არ არის. ჩვენ ვსწავლობთ ამ სიტუაციას და როცა საჭირო იქნება, ჩვენ ამ საკითხს დავაყენებთ.

მე, მართლაც, ვამბობდი, რომ აგრესიული სეპარატიზმი, ნაციონალიზმი და შოვინიზმი არის საერთაშორისო ტერორიზმის მკვებავი წყარო. მოვა დრო და, როგორც ახლა, მთელი მსოფლიო ტერორიზმის წინააღმდეგ გაერთიანდება.

„ვაშინგტონ პოსტი“: ვის გაუჩნდა პირველად ის აზრი, რომ ალ-ქაიდას წარმომადგენლები არიან პანკისში? ეს იყვნენ ქართული სპეცსამსახურები, რომელთაც ამერიკელ სპეცსამსახურებს აუწყეს ამის თაობაზე, თუ პირიქით მოხდა? რა მოგვცა პანკისის ხეობაში იმ ორი კაცის დაკავებამ, რომელიც თქვენ ახსენეთ?

- მონაცემები ამის თაობაზე ჰქონდათ ამერიკის, რუსეთისა და ჩვენს სპეცსამსახურებსაც. მაგრამ ეს იყო გადაუმოწმებელი მონაცემები. არ გამოვრიცხავ, რომ ისინი ახლაც იქ იყვნენ. გითხარით, რომ რამდენიმე ათეული კაცი დარჩა ხეობაში და საჭირო იქნება მათ მიმართ აუცილებელი ღონისძიებების განხორციელება. რაც შეეხებ იმ ორ კაცს, არ ვარ მზად, გითხრათ მათი ვინაობა. ის, თუ რომელ ჯგუფებთან არიან დაკავშირებული, ერთადერთი რამ ვიცი, რომ ერთ-ერთ მათგანს აქვს ფრანგული პასპორტი. რასთანაა დაკავშირებული ეს? როგორც ჩანს, საფრანგეთის მოქალაქე არ არის, წარმოშობით არაბია, შესაძლოა დაკავშირებულია რომელიმე დამნაშავე ჯგუფთან, შესაძლოა - არა. გამოძიება უკვე დაიწყო. თუ ცოტა ხნის შემდეგ ჩამოხვალთ, გეტყვით რაში მდგომარეობს საქმის არსი.

ჰოლანდიის პრესის სააგენტო: რუსეთის სამხედრო წრეებში არსებობდა აზრი, რომ მოეხდინათ პანკისის ოკუპირება. აღიქვამთ თუ არა თქვენ ამას სერიოზულ საფრთხედ?

- ამის გაკეთება რუსეთს არ შეუძლია. თუ ვილაპარაკებთ საერთაშორისო სამართალზე, გაეროს წესდებაზე, რუსეთს საქართველოს თანხმობის გარეშე ამის გაკეთება არ შეუძლია. საქართველოს თანხმობა კი ამ საკითხზე არ იქნება. ჩვენი პრობლემა ჩვენვე უნდა გადავჭრათ.

ჰოლანდიის პრესის სააგენტო: მიუხედავად ამისა, ისინი ბომბავდნენ თქვენს ტერიტორიას და ამაში თქვენი თანხმობა არ დასჭირვებიათ. ასე რომ, თეორიულად ისიც შესაძლებელია, რომ თქვენს თანხმობას არ დაელოდონ?

- ასე რუსეთს შეუძლია სხვა ქვეყნების მიმართაც მოიქცეს ისე, როგორც საქართველოს მიმართ. მაგრამ ამას ჰქვია აგრესია, ქვეყანაზე თავდასხმა. არა მგონია რუსეთისათვის მისაღები იყოს საერთაშორისო მასშტაბით შეიძინოს ისეთი იარლიყი, როგორიცაა აგრესორი, თავდამსხმელი და ასე შემდეგ.

ჰოლანდიის პრესის სააგენტო: ასე რომ, თქვენ სერიოზულად არ აღიქვამთ რუსეთის სამხედროების განცხადებას, რომ საქართველოში ძალით შემოვლენ...

- ისინი პირდაპირ ასე არ აცხადებენ. ისინი ამბობენ, რომ მათ დაუხმარებლად ჩვენ ამ პრობლემას ვერ გადავწყვეტთ, მაგრამ, მე მგონი, თქვენ თვითონ დარწმუნდით, რომ ჩვენ ვწყვეტთ ამ პრობლემას.

„მოვა დრო და, როგორც ახლა, როცა მთელი მსოფლიო ტერორიზმის წინააღმდეგ საბრძოლველად გაერთიანდა, ანალოგიური რამ მოხდება აგრესიული სეპარატიზმის, ნაციონალიზმისა და შოვინიზმის წინააღმდეგ“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 1 სექტემბერი. - №211 (4270). - 1, 2 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
2 სექტემბრის რადიოინტერვიუ

- ბატონო პრეზიდენტო, დღეს საქართველოს სკოლებსა და უმაღლეს სასწავლებლებში სწავლა დაიწყო. ამ კონტექსტით კვლავ საკმაოდ მწვავედ დგას პედაგოგთა ანაზღაურების საკითხი. - ჟურნალისტ ნატო ონიანის თხოვნით ამ თემაზე საუბრით დაიწყო თავისი ტრადიციული ორშაბათის რადიოინტერვიუ საქ ქართველოს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ.

- სწავლის დაწყება საქართველოს ასიათასობით ოჯახისათვის წლის ყველაზე მნიშვნელოვანი დღეა.

უწინარეს ყოვლისა, ამ დღეს ვულოცავ ჩვენი ქვეყნის პატარა მოქალაქეებს, რომლებიც ამჟამად პირველ ნაბიჯებს დგამენ ცხოვრებისა და შემეცნების დიდ გზაზე. განათლების სფერო ყველაზე ფაქიზი და სათუთი სისტემაა სახელმწიფოში. მიუხედავად ამისა, მრავალწლიანი მზადების შემდეგ ჩვენ აქაც განვახორციელეთ და კვლავაც განვახორციელებთ საარსებოდ აუცილებელ რეფორმებს.

სკოლა განსაზღვრავს, როგორი იქნება ხვალინდელი თაობა, რომელმაც უნდა იტვირთოს ისტორიული პასუხისმგებლობა საქართველოს ბედ-იღბალზე. მთელი ამ უმნიშვნელოვანესი საზოგადოებრივი და სახელმწიფოებრივი დარგის ცენტრალური ფიგურაა პედაგოგი, ჩვენი პროფესორ-მასწავლებლები.

როგორც მოგეხსენებათ, ბიუჯეტში გავითვალისწინეთ შესაბამისი თანხები, რათა სექტემბრიდან განხორციელდეს განათლების სფეროს მუშაკთა ხელფასის მატება 30 პროცენტის ოდენობით.

ქვეყანაში 3 141 სკოლაა 690000 მოსწავლით, მათ შორის, 787 დაწყებითი, 688 საბაზო და 1646 საშუალო სკოლა. საგულისხმოა ასეთი მონაცემიც: ამ სკოლებიდან 2656 ქართულია, 172 - რუსული, 162 - აზერბაიჯანული, 153 - სომხური, 12 - ოსური და ერთი - უკრაინული. ვფიქრობ, ესეც ძალიან ბევრ რამეს მიგვანიშნებს, მხედველობაში მაქვს ჩვენი ქვეყნის მრავალეროვნულობა და ის, თუ სახელმწიფო როგორ ანგარიშს უწევს ყველა ერისა და ეროვნების წარმომადგენლებს და აძლევს მათ მშობლიურ ენაზე სწავლის საშუალებას. წლეულს პირველად პირველ კლასში მიდის 60 000-მდე 6 წლის ბავშვი, მათ შორის, თბილისის 204 სკოლაში - 14 000-მდე მოსწავლე. თითქმის ყველა სკოლაში ჩატარდა რემონტი. ყველას მადლობას მოვახსენებ, ვინც თავისი წვლილი შეიტანა ამ საქმეში. მეათე კლასში ჩაირიცხა საბაზო განათლებამიღებული 49 000-მდე მოსწავლე, საერთო რაოდენობის თითქმის 80%25, რომლებმაც პირველად ეს უფლება ტესტირებული გამოცდების შედეგად მოიპოვეს. მათ შორის, 22 000 მოსწავლე სოფლის სკოლებში ისწავლის. ქვეყნის სკოლებში მოსწავლეთა სწავლა-აღზრდის საქმეს ემსახურება 68 900 მასწავლებელი, მათ შორის, მამაკაცია 11 000. სამწუხაროდ, ცოტაა, მაგრამ ეს რამდენადმე უკეთესია, ვიდრე წინა წლებში იყო. სოფლის სკოლებში დასაქმებულია 38 146 მასწავლებელი.

შრომატევადი და დიდი მოცულობის სამუშაოები განხორციელდა მიწისძვრით დაზიანებულ თბილისის სკოლებში. 27 სკოლაში შესრულდა შენობის გამაგრებითი კაპიტალური სამუშაოები. ნიშანდობლივია, რომ მთელ რიგ შემთხვევებში ამ სამუშაოების ნაწილი განხორციელდა მერიის მიერ წინასწარი დაფინანსების გარეშე. მე გუშინ მთელ რიგ სკოლებში გახლდით და უნდა გითხრათ, რომ თბილისში შეუძლებელი გაკეთდა. თითქმის ყველა სკოლის კაპიტალური რემონტი დამთავრდა და მასწავლებლებიც, კოლექტივებიც და ბავშვებიც, ყველანი აქტიურად მონაწილეობდნენ ამ სამუშაოებში. გუშინ მქონდა საშუალება შევხვედროდი მასწავლებლებს, ბავშვებს, მშობლებს სკოლებშიც, ქუჩებშიც და ტრადიციულად მივულოცე 1 სექტემბერი, თუმცა სწავლა დღეს იწყება, რასაც კიდევ ერთხელ ვულოცავ.

კიდევ ერთი საინტერესო მონაცემი: დაბეჭდილი და სავაჭრო ქსელში გატანილია 169 დასახელების სახელმძღვანელო, რომელთა ძირითადი ნაწილი დიდ ქალაქებში სპეციალურ სასკოლო ბაზრობებზე იყიდება. ვადარებ ამ ციფრს რამდენიმე წლის წინანდელს, როდესაც სახელმძღვანელოების პრობლემა ნომერ პირველი პრობლემა იყო და ჩვენ უძლური ვიყავით, რომ იგი გადაგვეწყვიტა.

30 000 ლარის ღირებულების ქართული სახელმძღვანელოები გაიგზავნა ქვეყნის გარეთ არსებულ ქართულ სკოლებში. თბილისის მერიის მიერ შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს დახმარებით თბილისში მცხოვრებ მოსწავლეებს მრავალშვილიანი ოჯახებიდან სკოლებში უფასოდ დაურიგდებათ სახელმძღვანელოები... ამ ჩამონათვალის გაგრძელება კიდევ შეიძლება.

ხელფასების 30%25-იანი მატება ჯდება 6 100 000. არც ამ თანხის გამოყოფა იყო იოლი, მაგრამ სწორედ იმან, რომ ფინანსთა სამინისტრომ და მთელმა სისტემამ გარდაქმნეს მუშაობა და ბიუჯეტები ვალდებული არიან იზრუნონ ხელფასის გაზრდაზე.

გათვალისწინებულია აგრეთვე დამატებითი ტრანსფერები ტერიტორიული ერთეულებისათვის, სადაც ადგილობრივი ბიუჯეტები ვალდებული არიან იზრუნონ ხელფასების გაზრდაზე.

ბიუჯეტით ნაგულისხმევია სახელმწიფო უმაღლეს სასწავლებელთა სტუდენტების სასტიპენდიო ფონდის გაზრდა დამატებით 300 000 ლარით. შევეცდებით, გაისად კიდევ უფრო მეტი რესურსი გამოვძებნოთ.

გაისად აუცილებლად უნდა შევძლოთ პროფესორ-მასწავლებელთა და უმაღლესი სასწავლებლების მუშაკთა ხელფასების მომატება ასევე 30%25-ით. ამასაც მნიშვნელოვანი თანხები დასჭირდება, თუმცა შემოსავლების დონე ამის საშუალებას, ალბათ, მოგვცემს.

გრძელდება წინა წლებში წარმოქმნილ დავალიანებათა ეტაპობრივი დაფარვა. ამ სამუშაოსაც ძალიან გონივრულად და საკმაოდ მაღალი ტემპით ასრულებს ფინანსთა სამინისტრო.

ეს ყოველივე განსაკუთრებით ხაზგასასმელია, ვინაიდან სკოლის გაძლიერება მთლიანად ქვეყნის მომძლავრებას ნიშნავს.

ყველამ ქედი უნდა მოვიხაროთ ქართველი პედაგოგების, უმაღლეს სკოლებსა და სასწავლებლებში მოღვაწეთა წინაშე, რომლებიც უმძიმეს წლებშიც კი, შიმშილისა და ყინვის პირობებშიც ერთგულად ემსახურებოდნენ და ემსახურებიან სამშობლოს უმნიშვნელოვანეს სფეროში.

კიდევ ერთხელ ვულოცავ თანამემამულეებს სწავლის დაწყებას. მოზარდებს ვუსურვებ წარმატებასა და გამარჯვებას სამყაროს შეცნობისა და ცოდნის დაუფლების ურთულეს საქმეში. მივესალმები ჩვენს საამაყო სტუდენტობას, რომლის მრავალმა წარმომადგენელმა გაახარა სამშობლო მსოფლიო, რეგიონალურ თუ რესპუბლიკურ დათვალიერებებსა და ოლიმპიადებში საუკეთესო მაჩვენებლებით.

პანკისის ხეობა კვლავ საყოველთაო ყურადღების ცენტრშია. გრძელდება ანტიტერორისტული და ანტიკრიმინალური ოპერაცია. რუსეთში ცალკეული მოღვაწეები აშკარად უკმაყოფილო არიან, რომ ოპერაცია მშვიდობიანად წარიმართა და საქართველოს იურისდიქცია ამ ხეობაში უსისხლოდ აღსდგა...

ერთი შეხედვით, უცნაური რეაქცია, რაც ამ წარმატებულ ოპერაციას მოჰყვა, სინამდვილეში სავსებით ლოგიკურია გარკვეულ ძალთა მისწრაფებების გათვალისწინებით.

როგორც ჩანს, თავიანთი საკეთებელი მათ საქართველოს ხელით უნდოდათ ეკეთებინათ. მე არ ვამბობ, რომ ყველა ასე ფიქრობდა რუსეთში, მაგრამ გარკვეული ნაწილი, ალბათ, ასე იყო განწყობილი. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ: ის 8 000-მდე კაცი, დაჭრილები, მოხუცები, ქალები და ბავშვები, რომლებიც საქართველოს ტერიტორიაზე შემოვიდნენ, შემოდევნეს, გადმორეკეს ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით, ჩვენ კი სხვა გზა არ გვქონდა - ეს ხალხი უნდა მიგვეღო.

იმის იმედიც ჰქონდათ ზოგიერთებს, რომ ქვეყანაში კიდევ ერთი ცხელი წერტილი გაჩნდებოდა, მაგრამ აქაც ხელი მოეცარათ.

ხელისუფლებამ მიიღო აბსოლუტურად სწორი გადაწყვეტილება პანკისის ხეობაში საქართველოს შინაგანი ჯარების ქვედ დანაყოფთა შეყვანის შესახებ.

ადგილობრივი მოსახლეობა აცხადებდა - შემოვიდეს ხელისუფლება, შემოვიდეს ჯარი და დაგვიცვას კრიმინალებისაგან.

ამჟამად პანკისის ხეობაში ვითარება სრულ კონტროლს ექვემდებარება, მიმდინარეობს ჩვეულებრივი ოპერატიული მუშაობა, რომელსაც სამართალდამცავი ორგანოები ახორციელებენ.

კიდევ ერთხელ მინდა მადლობა გადავუხადო ადგილობრივ მოსახლეობას ხელისუფლების მხარდაჭერისათვის.

ძალიან დიდი მნიშვნელობა ექნება მატერიალურ-ტექნიკურ უზრუნველყოფას, თუმცა, უნდა მოგახსენოთ, რომ ამ თვალსაზრისითაც ოპერაცია კარგად იყო მომზადებული.

კიდევ ერთხელ მინდა, პანკისელებს და მოსაზღვრე სოფლების მცხოვრებთ მადლობა ვუთხრა ხელისუფლების მხარ რდაჭერისათვის.

ამასთანავე, პანკისის ხეობის გარშემო არსებული ფონის გათვალისწინებით, მინდა განსაკუთრებული მადლობა ვუთხრა შინაგანი ჯარების პირად შემადგენლობას, უშიშროების სამინისტროს წარმომადგენლებს, აგრეთვე საქართველოს არმიის ქვედანაყოფთა, სპეცდანიშნულების რაზმების მებრძოლებს: ჯარისკაცებს, ოფიცრებს, გენერლებს, რომლებმაც წარმატებით განახორციელეს თავდაპირველი ჩანაფიქრი და შესაბამისი გეგმა.

რა თქმა უნდა, მათ ყველანი მხარში უნდა ამოვუდგეთ.

ძალიან დიდი მნიშვნელობა ექნება მატერიალურ-ტექნიკურ უზრუნველყოფას. თუმცა, უნდა მოგახსენოთ, რომ ამ თვალსაზრისითაც ოპერაცია კარგად იყო მომზადებული.

სახელმწიფო მინისტრისა და ფინანსთა მინისტრის ძალისხმევით, გამოიძებნა შესაბამისი ფინანსური სახსრები. და ეს არც ისე ცოტა თანხაა. ანუ, ის ჯარისკაცები და ოფიცრები, რომლებიც ამჟამად პანკისის ხეობაში, საქართველოს ჩრდილო-აღმოსავლეთ რაიონებში ქვეყნის უშიშროებასა და სტაბილურობას იცავენ, არაფრის ნაკლებობას არ განიცდიან.

ასეთია დღეს მდგომარეობა. ამასთან ასევე უნდა ვიზრუნოთ მოსახლეობაზეც. მე ვიცი, იქ ჯერ კიდევ საკმაო რაოდენობით დარჩნენ ლტოლვილები, განსაკუთრებით ქალები, ბავშვები, მოხუცები და ადგილობრივი მოსახლეობაც. ბევრი მათგანი საკმაოდ ხელმოკლედ ცხოვრობს და სახელმწიფო მათს დახმარებასაც გაითვალისწინებს.

- პარლამენტმა საგანგებო სესიაზე მიიღო რამდენიმე გადაწყვეტილება რუსეთის მიერ საქართველოს ტერიტორიის დაბომბვასთან დაკავშირებით. მათ შორის, პარლამენტარებმა კვლავ აღძრეს საკითხი საქართველოს დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობიდან გამოსვლის, რუსეთის ბაზებისა და ცისფერჩაფხუტიანების გაყვანის შესახებ. როგორია თქვენი დამ მოკიდებულება?

უპირველეს ყოვლისა, სავსებით გულწრფელად ვადასტურებ ჩემს პატივისცემას კოლეგების - პარლამენტარებისა და მთლიანად საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს მიმართ.

განცხადება, რომელიც პარლამენტმა გამოაქვეყნა, სავსებით ადეკვატური იყო იმისა, რაც 23 აგვისტოს მოხდა, როდესაც ჩვენი ქვეყნის ტერიტორია დაიბომბა.

სრულად ვიზიარებ პარლამენტის წევრთა აღშფოთებას იმ ცინიკური ინსინუაციების გამო, რომლებითაც ხსენებული რეაქციული და შოვინისტური ძალები თავიანთ მოქმედებაში საქართველოს დადანაშაულებას ცდილობდნენ - თითქოს ჩვენ თავად დავბომბეთ საკუთარი მოსახლეობა. აფხაზეთშიც იყო ასეთი ფაქტები და სანამ ჩვენმა ბიჭებმა არ ჩამოაგდეს ის თვითმფრინავი, მანამდე არ სჯეროდათ. მერე, ბოლოს და ბოლოს, შეწყვიტეს ლაპარაკი იმის შესახებ, რომ სოხუმს და ჩვენს სხვა ქალაქებსა და სოფლებს ჩვენ ვბომბავდით.

ამრიგად, ემოციური თვალსაზრისით, პრეზიდენტისა და პარლამენტის დამოკიდებულება თუ აღქმა ერთმანეთისაგან არ განსხვავდება.

რაც შეეხება იმ დადგენილებებს, რომლითაც პარლამენტარებმა პრეზიდენტს რეკომენდაცია მისცეს (იურიდიულად ეს ასეა) კიდევ ერთხელ განიხილოს თანამეგობრობაში ყოფნისა და ჯარების გაყვანის საკითხი, აქ, უპირველეს ყოვლისა, რეალისტები უნდა ვიყოთ და რაციონალურად განვსაჯოთ.

მაგალითად, რა მოჰყვება დღევანდელ პირობებში აფხაზეთიდან სამშვიდობო ძალთა გაყვანას, რომლებიც, ავად თუ კარგად, მაინც ქმნიან ფართომასშტაბიანი ომის განუახლებლობის გარანტიას? ასეთი ომის განახლება კი ნამდვილად არ გვინდა არც ჩვენ და არც აფხაზებს.

- ხომ არ გამოიწვევს კვლავაც ეს გალის რაიონში უდიდესი რისკის ფასად დაბრუნებული ქართული მოსახლეობის ხელახალ დაწიოკებასა და გამოდევნას? გავითვალისწინეთ ეს ყველაფერი?

- ანუ, კონფლიქტის ზონაში ახალი რეალობისათვის ჯერ ქვეყანა უნდა იყოს მზად. ჩვენ უნდა ვიფიქროთ გლობალურ ღონისძიებებზე ალტერნატიულ გარანტიათა შესაქმნელად. თორემ ის სამშვიდობო ძალები იქ მუდმივად მართლაც ვერ დარჩებიან. დღეს რომ მე ხელი მოვაწერო, ისინი ვალდებული იქნებიან რამდენიმე დღეში გავიდნენ აფხაზეთიდან. ადრე თუ გვიან მათი გაყვანა უეჭველად დადგება დღის წესრიგში. მაგრამ უნდა გადაწყდეს ჩანაცვლების საკითხი. ამისათვის კი ჯერ, სამწუხაროდ, არც გაერო და არც რომელიმე სხვა ქვეყანა მზად არ არიან.

ამიტომაც მიმაჩნია, რომ, მართალია, ამდენი წელი გრძელდება მათი აფხაზეთში ყოფნა და ბევრ უსიამოვნო მოვლენასთანაც გვაქვს საქმე, მაგრამ მაინც არ უნდა ვიჩქაროთ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, აფხაზეთი კვლავ გაივსება დაქირავებული ბანდიტებით და შეიარაღებული გადამთიელებით: ისევე, როგორც ჩვენი იქ ყოფნის დროს იყო. ჩვენ ვნახეთ ეს და ვიცით, რომ იმაზე უარესი დატრიალდება.

ამჟამად ჩვენ პანკისის პრობლემის გადაწყვეტა უნდა მივიყვანოთ ბოლომდე. მე შემთხვევით არ ვამბობ. აქ ძალიან ბევრი სამუშაოა, ბევრი რამ არის გასაკეთებელი და შეიძლება გარკვეული დრო დასჭირდეს.

ეს არ არის ლოკალური მნიშვნელობის ამოცანა, ვინაიდან პანკისში ოპერაციის წარმატება ძალიან ბევრი პოზიტიური პროცესის გაღრმავებასა და განვითარებას განაპირობებს.

რაც შეეხება დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობიდან გამოსვლას. ამის თაობაზეც ჩემი პოზიცია არაერთგზის გამომითქვამს: თანამეგობრობას ჯერ არ ამოუწურავს თავისი პოტენციალი და სწორედ ამიტომ მის ფარგლებში უკვე მრავალი წელია თანამშრომლობს 12 ქვეყანა. თუმცა კი სხვადას სხვა ხარისხითა და დონით.

მაგალითად, საქართველო არც მიერთებია ან პირიქით, გამოვიდა თანამეგობრობის ფარგლებში გაფორმებული რამდენიმე ხელშეკრულებიდან (გავიხსენოთ „კოლექტიური უშიშროების ხელშეკრულება“, რომელიც, სამწუხაროდ, ჩვენი ქვეყნისათვის სრულიად უსარგებლო გამოდგა).

ამასთანავე, თანამეგობრობაში მოქმედებენ საკმაოდ წარმატებული სისტემებიც, მათ შორის, აფხაზეთთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილებები აბსოლუტურად შეესაბამება ჩვენს ინტერესებს.

თუმცა ისინი არ სრულდება და პარლამენტის გაღიზიანებასაც ეს იწვევს...

- გაეროს უშიშროების საბჭოს 25 რეზოლუცია არ შესრულდა და მაშინ უშიშროების საბჭოს გაუქმებაც მოვითხოვოთ? ხომ უნაყოფოა ამაზე ფიქრი...

მაგალითად, საქართველოს ძალიან მნიშვნელოვანი სავ ვაჭრო ბრუნვა აქვს ორგანიზაციის წევრ რამდენიმე სახელმწიფ ფოსთან. მაგალითად, ტვირთბრუნვები დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ და - პირიქით. ეს ეხება ცენტრალური აზიის ქვეყნებს, აზერბაიჯანს, სომხეთს, თავად რუსეთს და ა.შ. ყველაფ ფერი ეს ათობით მილიონობით და შეიძლება მეტი შემოსავალიც იყოს ჩვენი ბიუჯეტისათვის.

- გამოდის, ჩვენ ეს თანამშრომლობა უნდა შევწყვიტოთ?!

ყოველ შემთხვევაში, თანამეგობრობიდან გამოსვლის შემდეგ იგი იმავე ფორმით ვეღარ გაგრძელდება. ორმხრივი კავშირები ვერ შეცვლის იმას, რასაც გვაძლევს წელიწადში ორჯერ სამიტებზე შეხვედრა, სადაც ჩვენ ვწყვეტთ ისეთ საკითხებს, რომელთა გადაწყვეტა ცალ-ცალკე შეხვედრებზე შეუძლებელია.

ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, დსთ-დან გამოსვლა ელემენტარულად არაკორექტული და გაუგებარი იქნება ჩვენი მეგობარი სახელმწიფოებისათვის, რომლებიც მისი წევრები არიან.

საქართველოდან რუსეთის ჯარების გაყვანის საკითხი კი პრინციპულად გადაწყდა სტამბოლის სამიტზე. ამჟამად მიმდინარეობს მოლაპარაკება ვადების თაობაზე. დარწმუნებული ვარ, ჩვენ შევძლებთ ამ საკითხში ორმხრივად სასარგებლო კომპრომისის მიგნებას. და საერთოდ, მიუხედავად რუსეთის ცალკეული პოლიტიკოსების ამ მართლაც შეურაცხმყოფელი და ძნელად მოსათმენი გამოხდომებისა, ჩვენ მაინც გაწონასწორებული პოლიტიკა უნდა განვახორციელოთ ჩვენი მეზობელი სახელმწიფოს მიმართ, სანამ ეს შესაძლებელია.

- ტრადიციული კითხვა: რას გამოჰყოფდით გასული კვირის მოვლენებიდან ეკონომიკური და სოციალური თვალსაზრისით? ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალური პრობლემა, რომელიც გასულ მთავრობის სხდომაზეც განიხილეთ, არის მიწიძვრით დაზარალ ლებულთა დახმარება...

30 აგვისტოს, მთავრობის სხდომაზე მოვისმინეთ ბ-ნ ავ. ჯორბენაძის, ქალაქის მერისა და სხვათა ინფორმაციები თბილისში მიწისძვრის შედეგების ლიკვიდაციის ღონისძიებათა მიმდინარეობის შესახებ.

სამწუხაროდ, მიწისძვრა იმაზე უფრო დამანგრეველი აღმოჩნდა, რომ საბოლოო ანგარიშით 5 ათასამდე ოჯახია გამოსაყვანი ამ ბინებიდან. მართალია, ზოგი დანგრეული არ არის, მაგრამ, ღმერთმა ნუ ქნას და, მიწისძვრა რომ განმეორდეს, აუცილებლად დაინგრევა.

ამდენად, ყურადღება გავამახვილეთ პრობლემატურ, ჯერაც გადაუწყვეტელ საკითხებზე. უამრავი პრობლემა მოგვარდა. ასობით ოჯახი შესახლდა ნაყიდ ბინებში, სხვა საკითხებიც მოვაგვარეთ, მაგრამ ეს მაინც მხოლოდ საქმის დასაწყისია.

ჯერჯერობით ყველა დაზარალებული ოჯახის ბინით დაკმაყოფილება ვერ მოხერხდა. ამას ძალიან დიდი სახსრები სჭირდება.

ამას თან ერთვის ავარიული სახლების პრობლემა. ამდენად, მთლიანობაში კრიზისული ვითარების დაძლევის მიუხედავად, გასაკეთებელი კვლავ ძალიან ბევრია.

აღსანიშნავია, რომ გაისად ბიუჯეტში აუცილებლად გავითვალისწინებთ შესაბამის თანხებს მიწისძვრის შედეგთა აღმოსაფხვრელად. ძნელია ამის გაკეთება, მაგრამ ბიუჯეტის შესრულების ტენდენცია, რომელიც ჩამოყალიბდა, გვაძლევს საშუალებას, ზოგი რამ გავითვალისწინოთ ამ ოჯახებისათვის.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო ცალკეულ ქართველ მეწარმეთა დახმარება, რაც, იმედია, მომავალშიც გაგრძელდება.

კიდევ ერთხელ დიდი მადლობა მეგობარ ქვეყნებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებს, რომლებმაც, აგრეთვე, დიდი დახმარება გაუწიეს დაზარალებულ ოჯახებს.

ამჟამად მუშავდება გრძელვადიანი გეგმა, როგორც შესაბამ მისი სამთავრობო კომისიის სამოქმედო პროგრამა. უაღრესად მნიშვნელოვანი საკითხია საერთაშორისო გაერთიანების მიერ საქართველოსათვის ბოლო წლებში გაწეული დახმარება. ამ დღეებში ჩამოვლენ მსოფლიო ბანკის წარმომადგენლები და, ჩვენი ვარაუდით, საკმაოდ დიდი თანხა გამოიყოფა იმისათვის, რომ ამ ყველაზე გაჭირვებულ ადამიანებს დავეხმაროთ.

მთავრობის სხდომაზე ბატონმა თემურ ბასილიამ წარმოადგინა, მე ვიტყოდი, საკმაოდ მაღალ დონეზე გამოცემული ბროშურა, რომელშიც დაწვრილებით არის აღწერილი დახმარების ოდენობა და ძირითადი მიმართულებანი.

ბროშურა უშუალოდ მომზადდა საქართველოს პრეზიდენტთან არსებული უცხოური ინვესტიციების საკონსულტაციო საბჭოში.

ნიშანდობლივია, რომ ასეთი ბროშურა საქართველოში უკვე მესამედ გამოიცა. ბოლო გამოცემა წინა ვერსიებთან შედარებით უფრო სრულყოფილია.

ვფიქრობ, კარგი იქნება, თუ ეს ნაშრომი ფართო საზოგადოებრიობას დააინტერესებს, ვინაიდან მასში ნათლად არის ნაჩვენები რა მნიშვნელობა ჰქონდა ჩვენი ქვეყნისათვის აშშ-ის, მსოფლიო ბანკის, ევროკავშირის, საერთაშორისო სავალუტო ფონდის და სხვა მეგობრებისა თუ დონორების დახმარებას. აქვე, რა თქმა უნდა, აღვნიშნავ გერმანიას, ჩინეთს, თურქეთს, ნიდერლანდის სამეფოს და სხვა სახელმწიფოების, რომლებიც მუდმივად გვეხმარებოდნენ.

მთავრობის სხდომაზე განვიხილავთ სისხლის სამართლისა და ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსებში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის წინადადებასაც, რომელიც იუსტიციის სამინისტრომ შემოიტანა. აქ არაჩვეულებრივი არაფერია - ამგვარი პროცესი მრავალ ქვეყანაში მიმდინარეობს ეკონომიკური და საზოგადოებრივი რეალიების ცვლილებასთან ერთად.

კერძოდ, სახელმწიფო იძულებულია განახორციელოს ადეკვატური ღონისძიებები დღეს მომრავლებულ იმგვარ დანაშაულებრივ მოქმედებათა წინააღმდეგ, როგორიცაა ფალსიფიკაცია, სავაჭრო ნიშნების უკანონოდ გამოყენება, მომხმარებელთა უფლებების დარღვევა სხვადასხვა ფორმით, გადასახადების გადაუხდელობა, რაც ხელს უშლის არა მარტო სახელმწიფო საფინანსო ადმინისტრირებას, არამედ ქვეყანაში კონკრეტული გარემოს ჩამოყალიბებას.

გამკაცრდება სასჯელი და სანქციები ისეთი დანაშაულისათვის, როგორიცაა ცრუ მეწარმეობა, სასაქონლო ნიშნების მართლსაწინააღმდეგო გამოყენება, ადამიანის ჯანმრთელობისათვის საშიში პროდუქციის დამზადება და რეალიზაცია და სხვა. ამდენად, ეს ღონისძიებები კიდევ უფრო გააძლიერებენ ჩვენს ანტიკორუფციულ ძალისხმევას. კორუფცია კომპლექსური პრობლემაა და მისი დამარცხება მხოლოდ, აგრეთვე, კომპლექსური მეთოდებითაა შესაძლებელი.

მოგახსენეთ, რომ ბიუჯეტის შესრულება დაიწყო ქვეყანაში. ეს ანტიკორუფციულ ღონისძიებათა ერთ-ერთი შედეგია. მაგალითად, ის პირები, რომელთაც შემოაქვთ ნავთობპროდუქტები, გადასახადს იხდიდნენ 14 ათას ტონა ბენზინზე და ნავთობპროდ დუქტებზე. ფინანსთა სამინისტროს მიერ განხორციელებული ღონისძიებების მერე ეს რაოდენობა 30 ათას ტონამდე გაიზარდა. სახელმწიფო შემოსავალს კარგავდა 16 000 ტონიდან, ანუ ეს ყველაფერი იმალებოდა და მიდიოდა ვიღაცეების ჯიბეში. ფინანსთა სამინისტრო ცოტა ხანში შემოგვთავაზებს სიგარეტთან დაკავშირებულ ღონისძიებებს და სხვა ისეთ აქციებს, რომლებიც დაკვშირებული იქნება აღრიცხვიანობის მოწესრიგებასთან და იმასთან, რომ სახელმწიფომ მიიღოს თავისი შემოსავალი. მათ მიმართ, ვინც ამას არ გააკეთებს, ბუნებრივია, სათანადო ღონისძიებები განხორციელდება.

- და, ალბათ, შესაბამისად, ფინანსთა მინისტრზეც დაიწყება შეტევა ერთიანი ფრონტით...

ალბათ, დაიწყება, მაგრამ, საბედნიეროდ, გაბედული ახალგაზრდა კაცია, რომელმაც ბევრი რამ უკვე გააკეთა თავისი კოლეგების, სახელმწიფო მინისტრის დახმარებითა და მხარდაჭერით და, მართალი გითხრათ, მეც სისხლხორცეულად ვარ დაინტერესებული, რომ მას ეს საქმე - ჩვენს ქვეყანაში ურთულესი და უძნელესი - გამოუვიდეს.

„სკოლა განსაზღვრავს, როგორი იქნება ხვალინდელი თაობა, რომელმაც უნდა იტვირთოს ისტორიული პასუხისმგებლობა საქართველოს ბედ-იღბალზე“ // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 3 სექტემბერი. - №212 (4271). - 1, 2 გვ.

მილოცვა

ბატონო ჰენრი,

გულწრფელად გამახარა თქვენმა წარმატებამ, რომელიც ღირსშესანიშნავ მოვლენად იქცა ჩვენი ქვეყნის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.

ეროვნული ტრადიციების აღორძინება უაღრესად საშური და მისაბაძი საქმეა. მით უმეტეს, გლობალიზაციის ეპოქაში, რომელსაც, ამ თვალსაზრისით, მრავალი საფრთხე ახლავს თან.

თქვენი მამულიშვილობა, ვაჟკაცობა და თავგანწირვის უნარი ჯერ კიდევ აფხაზეთის ომის დროს დაამტკიცეთ, სადაც ღირსეულად იბრძოდით სამშობლოს მთლიანობისა და დამოუკიდებლობის დასაცავად.

დარდანელის სრუტის გადაცურვა დიდ სიმბოლოსაც შეიცავს, საქართველო ისტორიულად ვითარდებოდა ევროპისა და აზიის მიჯნაზე, ანუ კონტინენტთა დამაკავშირებელ ხიდს ქმნიდა. თქვენი წარმატება კი ნათელყოფს, რომ საქართველოს, ქართულ ფენომენს, შესწევს უნარი კვლავაც შეასრულოს თავ ვისი ფუნქცია.

გისურვებთ ჯანმრთელობას, ოჯახურ ბედნიერებას და შემდგომ გამარჯვებებს.

ედუარდ შევარდნაძე

ბატონ ჰენრი კუპრაშვილს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 4 სექტემბერი. - №213 (4272). - 1 გვ.

მილოცვა

ბატონო ომარ,

უღრმესი პატივისცემით გილოცავთ საიუბილეო თარიღს - დაბადების 60 წლისთავს.

ქვეყანა დიდად აფასებს თქვენს მეცნიერულ შრომებს და საქართველოს აღმშენებლობაში შეტანილ წვლილს. ღირსების ორდენის კავალერმა ფასდაუდებელი შრომა გასწიეთ სამშენებლო დარგის განვითარების, მისი ეკონომიკის გაჯანსაღებისა და თვით სამშენებლო კომპლექსის მართვის სტრუქტურის სრულქმნისათვის.

ახალგაზრდებისა და კოლეგებისათვის მისაბაძია თქვენი მაღალკვალიფიციური შრომა სხვადასხვა მნიშვნელოვანი ობიექტის, მშენებლობის წარმატებით განხორციელებისათვის, რამაც დიდად შეუწყო ხელი ქვეყნის ეკონომიკის განვითარებას.

ბოლო წლებში ჩვეული შემართებით მოღვაწეობთ ბიზნესში და კარგ შედეგებსაც აღწევთ.

გისურვებთ ჯანმრთელობას, ბედნიერებას, ხანგრძლივ ნაყოფიერ მოღვაწეობას საქართველოს საკეთილდღეოდ.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ომარ მარგველაშვილს დაბადების 60 წლის იუბილესთან დაკავშირებით // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 6 სექტემბერი. - №215 (4274). - 1 გვ.

ბატონო მაილს,

1947 წელს საქართველოში იმოგზაურა ამერიკელმა მწერალმა ჯონ სტაინბეკმა. მოგზაურობისას მას თან ახლდა ფოტოხელოვანი რობერტ კაპა.

ორ სახელოვან ამერიკელზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ომის შემდგომმა საქართველომ და მისმა ხალხმა.

მოგზაურობისას კაპამ შექმნა უნიკალური ფოტომატიანე, რომელიც ამჟამად დაცულია ფოტოგრაფიის საერთაშორისო ცენტრში, ნიუ-იორკში. ასეთ მაღალმხატვრულ დონეზე შესრულებული ორმოციანი წლების ამსახველი ფოტომასალა საქართველოში არ მოგვეპოვება.

საქართველოს პარლამენტის განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის წამყვანმა სპეციალისტმა ქალბატონმა ქეთევან ტომარაძემ ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს შესთავაზა პროექტი - „რობერტ კაპა საქართველოში“, რომლის მიზანია კაპას მიერ ჩვენს ქვეყანაში გადაღებული ფოტოსურათების მოძრავი გამოფენის მოწყობა და კატალოგის გამოცემა, კაპას მიერ გადაღებული ფოტოებითა და სტაინბეკის მოგონებებით საქართველოზე.

პროექტი ეხმიანება ჩვენს ორ ქვეყანას შორის კულტურული ურთიერთობის - კულტურული მემკვიდრეობის შესწავლის, ისტორიის, მეცნიერების, პოლიტიკის, სახალხო დიპლომატიის პრობლემებს. იგი უთუოდ ხელს შეუწყობს ამერიკელი და ქართველი ხალხების კიდევ უფრო დაახლოებას და ჩვენს ორ ქვეყანას შორის დაწყებული ინტეგრაციის პროცესების გარმავებას.

საკითხის აქტუალობიდან გამომდინარე, მხარს ვუჭერ და მიზანშეწონილად მიმაჩნია პროექტის - „რობერტ კაპა საქართველოში“ განხორციელება.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩს საქართველოში, მის აღმატებულებას, ბატონ რიჩარდ მაილსს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 8 სექტემბერი. - №217 (4276). - 1 გვ.

პატივცემულო ვლადიმერ ვლადიმერის ძევ,

ნება მიბოძეთ, დაგარწმუნოთ, რომ ძალზე დიდად ვაფასებ იმ ნდობით აღსავსე ურთიერთობას, რომელიც დამყარდა ჩვენ შორის ამ ბოლო ორი წლის განმავლობაში დსთ სამიტების ფარგლებში გამართული პირადი შეხვედრების შედეგად. ის გულახდილობა, რომლითაც ჩვენ განვიხილავდით ამ ბოლო ათწლეულის განმავლობაში დაგროვილ საკმაოდ რთულ საკითხებს, როცა ჩვენ ვსწავლობდით ცდებისა და შეცდომების გზით ახალი სახელმწიფოებრიობის მშენებლობას, გვინერგავს იმედს, რომ რუსეთსა და საქართველოს შორის წარმოქმნილი ნებისმიერი პრობლემის დაძლევა შესაძლებელია, თუმცა ზოგიერთი ამ პრობლემის გადაჭრას სჭირდება დრო და, ასეთ შემთხვევებში, ორივე მხარის პოლიტიკოსები მოთმინებით უნდა აღიჭურვონ.

ერთი შეხედვით, იქნებ პარადოქსული გეჩვენოთ ის გარემოება, რომ ერთმორწმუნე და კულტურულ-ისტორიული თვალსაზრისით ერთმანეთთან ყველაზე დაახლოებული რუსები და ქართველები ხშირად ასე ემოციურად, მე ვიტყოდი, სუბიექტურადაც კი ახდენენ საზღვრის მეორე მხარეს მიმდინარე მოვლენათა ინტერპრეტაციას. მაგრამ, მეორე მხრივ, ეს სავსებით გასაგებია: სწორედ ჩვენი ხალხების ისტორიული სიახლოვე აიძულებთ მათ, იყვნენ ერთმანეთის მიმართ უფრო მომთხოვნი. ვფიქრობ, რომ იგივე კულტურული სიახლოვე, აგრეთვე ის, რომ ჩვენი ხალხები ბევრ მოვლენას თითქმის ერთნაირად აღიქვამენ, დაეხმარება მათ უფრო ღრმად მისწვდნენ ორმხრივი პრობლემებისა და ინტერესების არსს და უფრო გულმოდგინედ გაერკვნენ მათში.

მერწმუნეთ, ჩვენს ხალხსა და მის ხელმძღვანელობას საქართველოს მომავლის, მისი სტაბილური, დინამიკური განვითარების ქვაკუთხედად მიაჩნიათ განსაკუთრებით მეგობრული, თანასწორუფლებიანი ურთიერთობის დამყარება რუსეთთან. მხოლოდ ძლიერი, აყვავებული დემოკრატიული რუსეთი შეესაბამება საქართველოს ინტერესებს.

მწამს, რომ რუსეთის ხელმძღვანელობაშიც სულ უფრო მეტი გაგებით ეკიდებიან ჩვენი ქვეყნის როლს, რომელიც მხოლოდ ერთიანი, სტაბილური და ძლიერი შეძლებს რუსეთისათვის ღირსეული პარტნიორობის გაწევას. თანამშრომლობის სასურველი დონის მიღწევისათვის ორივე მხარემ მუხლჩაუხრელად უნდა იშრომოს.

ამ კავშირურთიერთობაში სასიამოვნოა აღინიშნოს საქართველოსა და რუსეთის ფედერაციას შორის მეგობრული ურთიერთობის საფუძვლების შესახებ ხელშეკრულების მომზადების პოზიტიური დინამიკა - მხარეები ნელა, მაგრამ განუხრელად უახლოებენ ერთმანეთს პოზიციას ორმხრივი ურთიერთობის ძირითადი საკითხების თაობაზე. ახლა ძალზე მნიშვნელოვანია არ გადავუხვიოთ გზას და შევინარჩუნოთ ტემპი, ყველა გარემოების მიუხედავად. დარწმუნებული ვარ, რომ ხელშეკრულების დადება ნაყოფიერ გავლენას მოახდენს სტაბილურობისა და მშვიდობის განმტკიცებაზე მთელი კავკასიის რეგიონში. იმედი გვინდა ვიქონიოთ, რომ ხელშეკრულების ხელმოწერა მიმდინარე წლის დამლევამდე იქნება შესაძლებელი.

ვიცი, რომ თქვენ განსაკუთრებით გაინტერესებთ პანკისის ხეობაში შექმნილი სიტუაცია. სინანულით უნდა აღვნიშნო, რომ ამის თაობაზე ზოგიერთი რუსი პოლიტიკოსი და მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები დიდი დაჟინებით ახორციელებენ საქართველოს ამ რეგიონში მართლწესრიგის აღდგენის მიზნით რუსეთის შეიარაღებული ჩარევის თემის მუსირებას. დარწმუნებული ვარ, ჩვენი შეხედულებები ემთხვევა იმაში, რომ ასეთი ფაქიზი საკითხების განხილვისას საჭიროა მაქსიმალური კორექტულობისა და ობიექტურობის გამოვლენა.

არავისათვის საეჭვო არ უნდა იყოს ის, რომ საქართველოს მხარეს არ მოუწვევია ლტოლვილები ჩეჩნეთის, რუსეთის ტერიტორიიდან. ისინი დაუბრკოლებლივ გაატარეს რუსმა მესაზღვრეებმა. საქართველოში ჯერ კიდევ გავრცელებულია მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ლტოლვილებს შეუქმნეს სპეციალური დერეფანი ჩვენს ტერიტორიაზე გადმოსასვლელად. ჩვენ იძულებული გავხდით მიგვეღო და განგვეთავსებინა ისინი პანკისის ხეობაში, რეგიონში, სადაც სახლობენ მათი ეთნიკურად მონათესავე საქართველოს მოქალაქეები. ვფიქრობ, დამეთანხმებით, რომ დაუშვებელი იქნებოდა ჩვენი მხრიდან ქალების, ბავშვებისა და მოხუცების შეჩერების ნებისმიერი ცდა ძალის გამოყენებით.

იქმნება შთაბეჭდილება, რომ დღეს ბევრს არ სურს გაიხსენოს ეს და ცდილობს საქმის ვითარება წარმოაჩინოს ისე, თითქ ქოს პანკისში არსებულმა პრობლემამ წარმოქმნა პრობლემა ჩეჩნეთში და არა პირიქით. ზემოაღნიშნული, განსაკუთრებით, უცნაურად წარმოჩნდება იმის გათვალისწინებით, რომ რუსი ექსპერტების შეფასებითვე, ჩეჩნეთთან ყველა მხრიდან ტრანსპარენტულ ადმინისტრაციულ საზღვარს განსაკუთრებით გულმოდგინედ იცავენ მხოლოდ მის საქართველოს მონაკვეთზე, მაშინ როცა საზღვრის სხვა ნაწილზე შეიარაღებულ ელემენტებს კონფლიქტის ზონაში, პრაქტიკულად, აქვთ შეუფერხებელი შესვლისა და გამოსვლის საშუალება.

რაც შეეხება პანკისის ხეობაში შეიარაღებულ ელემენტებთან ბრძოლის საკითხს, საჭიროა კარგად გააზრებული და დაგეგმილი ოპერაცია. ჩემი მითითებით, საქართველოს შესაბამისმა სამსახურებმა უკვე მიიღეს დავალება და ახორციელებენ სპეციალურ ღონისძიებებს, რის შესახებაც აცნობენ მათ რუს კოლეგებს. უახლოეს მომავალში მივმართავთ ყველაზე ქმედით ზომებს, რათა ერთხელ და სამუდამოდ მოვუღოთ ბოლო პანკისის ხეობაში მართლწესრიგის აღდგენის აუცილებლობის პრობლემას.

მაგრამ რთული ადგილობრივი პირობებისა და მათი კარგი შეიარაღების გათვალისწინებით, ოპერაცია, რა თქმა უნდა, განსაკუთრებული სიფრთხილით უნდა დაიგეგმოს. მუშაობა უნდა წარიმართოს გონივრულად, ორიენტირად არ უნდა დავისახოთ მხოლოდ მოკლევადიანი შედეგების მიღწევა და ბრძოლა ცალკეული პირების წინააღმდეგ.

უნდა აღინიშნოს, რომ კოორდინაციის გააქტიურება რუსეთისა და საქართველოს უშიშროების სამსახურების საქმიანობაში, მათ შორის ინფორმაციის გაზიარების სფეროში, უდავოდ, ამ პროცესის მნიშვნელოვანი ელემენტია. ვიცი, ასეთი თანამშრომლობა, მათ შორის, საქართველო-რუსეთ-ამერიკის სამმხრივი კონსულტაციები ვითარდება ძალზე პოზიტიურად, დინამიკურად და ამ პროცესს მხოლოდ მივესალმები - ეს სწორედ ის შემთხვევაა, როცა პოლიტიკოსებმა მაგალითი უნდა აიღონ პროფესიონალებისაგან.

უცხო ქვეყნის სამხედრო კონტინგენტის, მათ შორის, რუსეთის კონტინგენტის მოზიდვა კი პანკისის ხეობაში რაიმე სპეციალური ოპერაციის განხორციელებისათვის, კვლავ მიზანშეუწონლად მიმაჩნია.

პანკისის პრობლემის საბოლოოდ გადაწყვეტისათვის მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს ჩეჩნეთიდან ლტოლვილთა სამშობლოში დაბრუნების პროცესი. ჩვენ მივესალმებით რუსეთის ფედერაციის საგანგებო სიტუაციათა სამინისტროს კომისიის საქმიანობას, რომელსაც ყოველმხრივ შევუწყობთ ხელს. რა თქმა უნდა, ლტოლვილთა დაბრუნების დროს, საერთაშორისო სამართლის ნორმების შესაბამისად, განუხრელად უნდა დავიცვათ ნებაყოფლობითობის პრინციპი. დასასრულ, მსურს კიდევ ერთხელ დაგარწმუნოთ თქვენდამი დიდ პატივისცემაში და გამოვთქვა იმედი, რომ ჩვენი საერთო ძალისხმევა შეუწყობს ხელს რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის თვისებრივად ახალ დონეზე აყვანას.

პატივისცემით და შესაბამისი რეაგირების იმედით,

ედუარდ შევარდნაძე
თბილისი, 2002 წლის 23 აგვისტო

მის აღმატებულებას, რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტს, ბატონ ვ. ვ. პუტინს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 8 სექტემბერი. - №217 (4276). - 1,2 გვ.

სამძიმარი

გთხოვთ, მიიღოთ ჩემი სამძიმარი შესანიშნავი ქართველი მხატვრის, უპრეტენზიო და ფუტკარივით მშრომელი ადამიანის ვანო ასკურავას გარდაცვალების გამო, რომლის შემოქმედების გარეშე ქართული თეატრალური მხატვრობის ისტორია სრულად ვერ დაიწერება.

ედუარდ შევარდნაძე

ივანე ასკურავას ოჯახს // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 8 სექტემბერი. - №217 (4276). - 1 გვ.

მილოცვა

ბატონო ჯეირან,

ქუთაისის დრამატული თეატრის ღირსეულ ხელმძღვანელს, შესანიშნავ მხატვარსა და მოქალაქეს დაბადების დღეს გილოცავთ.

თქვენი სამოცი წელი შემოქმედებითი სიმწიფის წლებია და დარწმუნებული ვარ, წინ კიდევ ბევრი წარმატებები გელით.

აქვე გამოვხატავ განსაკუთრებულ დამოკიდებულებას და პატივისცემას ქუთაისის ინტელიგენციის მიმართ, რომლის შემოქმედებითი ტრადიციების ერთ-ერთი ღირსეული წარმომადგენელი ბრძანდებით.

კიდევ ერთხელ გილოცავთ და გისურვებთ მრავალ წარმატებას თქვენს შემოქმედებით გზაზე.

პატივისცემით,

ედუარდ შევარდნაძე

ჯეირან ფაჩუაშვილს საიუბილეო თარიღთან დაკავშირებით // საქართველოს რესპუბლიკა. - თბილისი, 2002. - 8 სექტემბერი. - №217 (4276). - 1 გვ.

საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძის
სიტყვა საინფორმაციო და საკომუნიკაციო
ტექნოლოგიების განვითარებისადმი მიძღვნილ
ფორუმზე 2002 წლის 9 სექტემბერს