სერგეი მესხი

დაბადების ადგილი: წყალტუბოს რაიონი, სოფელი რიონი.

დაამთავრა პეტერბურგის უნუვერსიტეტის საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტი 1867 წელს.

უნივერსიტეტში სწავლის პერიოდში აქტიურად მონაწილეობდა სტუდენტთა არალეგალური წრეების საქმიანობაში; იყო ქართველ სტუდენტთა ფარული წრის ხელმძღვანელი; 1867 წელს დაბრუნდა ქუთაისში და მუშაობდა სახელმწიფო ქონებათა გამგებლობის მდივნად; 1868 წლიდან რედაქტორობდა გაზეთ "დროებას"; აშუქებდა საქართველოსა და სხვა ქვეყნების სოციალურ, ეკონომიკურ და პოლიტიკურ საკითხებს; იყო "მამებისა" და "შვილების" ბრძოლის აქტიური მონაწილე; მისი წერილები ეხებოდა კრიტიკის თეორიას და პრაქტიკას, ფოლკლორისტიკას, თეატრს, დრამატურგიას, სალიტერატურო ენის სიწმინდეს; ვრცელი წერილი მიუძღვნა ხალხურ "არსენას ლექსს"(1872); მიმოიხილა გ. ერისთავის, რ. ერისთავის, ი. ჭავჭავაძის, ა. წერეთლის, ა. ფურცელაძის, გ. ვოლსკის და გ. სუნდუკიანის შემოქმედების ცალკეული საკითხები; თარგმნა ვ. ჰიუგოს, ა. დოდეს და სხვათა ნაწარმოებები; შემოკლებით თარგმნა ვიქტორ ჰიუგოს ახლად გამოსული რომანი "93 წელი" და მას ნაწილ-ნაწილ აქვეყნებდა "დროებაში"; 1873-1874წწ. იმყოფებოდა პარიზში, სადაც შეადგინა გამოჩენილი პიროვნებების: ვაშინგტონის, ლივინგსტონის, გარიბალდის, ოუენის და სხვათა ბიოგრაფიები; დიდი წვლილი შეიტანა ახალი ქართული სალიტერატურო ენის, კრიტიკის, ჟურნალისტიკისა და ქართული თეატრის განვითარების საქმეში.

• "ახალი ახალგაზრდობის" ლიტერატურული ჯგუფი, წევრი

• წერილები აჭარაზე, 1875-1882 (ავტორი). - ბათუმი, ალიონი (ს/ს "სტამბა"), 2000. - 212გვ.. - ISBN: 99928-43-23-3
• წერილები თეატრის შესახებ : კრებული (ავტორი). - თბილისი, ხელოვნება (საქპოლიგრაფსამ. მე-2 სტ.), 1958. - 192გვ.
• ნაწერები სერგეი მესხისა (ავტორი) // ტ. 1 : ავტორის სურათით და ავტოგრაფით. - ტფილისი , 1903. - 533გვ.