დიმიტრი ბატონიშვილი

კახეთის მეფე ალექსანდრე I–ის უმცროსი ძე და მისი პოლიტიკის აქტიური მხარდამჭერი; ალექსანდრე I–ის შვილები – გიორგი II(ავგიორგი) და დიმიტრი ბატონიშვილი პირველობისთვის ბრძოლაში ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ; კომფლიქტი იმანაც გააღრმავა რომ გიორგისაგან განსხვავებით ალექსანდრე I და დიმიტრი ბატონიშვილი ქართლის სამეფოს მიმართ მშვიდობიანი პოლიტიკის მომხრეები იყვნენ: "რამეთუ ძმანი არიან და არა ჯერ არს შენგან ცილობა და დაპყრობა ქართლისა"; ამასთან ალექსანდრე, სამეფო პოლიტიკის გატარებისას, უმეტესად დიმიტრი ბატონიშვილს ეყრდნობოდა და შესაბამის დავალებებსაც მას აკისრებდა; მეფემ დიმიტრი ბატონიშვილი შირვანს შაჰ ისმაილთან წარგზავნა, სადაც იგი პატივით მიიღეს; ელჩობა წარმატებით დასრულდა და დიმიტრი ბატონიშვილი სამშობლოში "ნიჭითა და ზავითა მშვიდობისათა" დაბრუნდა; დაპირისპირება ძმებს შორის აშკარა კომფლიკტში გადაიზარდა, გიორგიმ მამა მოკლა, ხოლო "ძმასა თუალები დასწვა"; გამეფებულმა ავგიორგიმ (1511-1513) თვალდათხრილი დიმიტრი ბატონიშვილი კახეთში არ დააყენა; დიმიტრი ბატონიშვილი ცოლ–შვილით ქართლში გადავიდა და გარკვეული დროით მცხეთაში სვეტიცხოველს "შემოეხუეწა"; მას თვალდამწვარი უწოდეს, მის შთამომავლებს კი – თვალდამწვრიანები; მეფემ იგი "არჩინა", რასაც მისი შვილების ამ კუთხით დამკვიდრება და რანგით ჩამოქვეითება მოჰყვა; დიმიტრი ბატონიშვილის შთამომავალნი დავით თვალდამწვრიანისაგან დავითიშვილებად იწოდებოდნენ, მათგან მომდინარეობს ბაგრატიონთა სამეფოს სახლის დავითიშვილ–ბაგრატიონების განშტოება.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.2. – თბ., 2012. – გვ.434