კონსტანტინე მამაცაშვილი

დაბადების ადგილი: სოფელი რუისი, ქარელის რაიონი.

დაამთავრა პეტერბურგის კადეტთა კორპუსი ოფიცრის ჩინით 1837 წელს.

თავდაპირველად გაამწესეს კავკასიის გრენადერთა საარტილერიო ბრიგადაში; აქედან მოყოლებული მონაწილეობდა კავკასიაში წარმოებულ ყველა ომში; 1840 წელს მიიღო პირველი საბრძოლო ნათლობა ჩეჩნეთში; იმ ხანებში იგი გაეცნო და დაუახლოვდა მიხეილ ლერმონტოვს; მათ ერთად მიიღეს მონაწილეობა სისხლისმღვრელ ბრძლოლაში გეხონის ტყეში; ყირიმის ომის დროს იგი იბრძვის კავკასიის ფრონტზე; კერძოდ მან თავი ისახელა 1854 წლის 4 ივნისს მდინარე ჩოლოქთან გამართულ ბრძოლაში; ოთხიათასიანმა რუსეთის არმიამ თითქმის მთლიანად გაანადგურა 34-ათასიანი თურქთა მომხდური ძალები; გენერალ ანდრონიკაშვილის ცნობით, ეს ბრძოლა უმთავრესად კ. მამაცაშვილის წყალობით იქნა მოგებული; ამის შემდეგ ახალგაზრდა ოფიცერი დაინიშნა კავკასიის გრენადერთა არტილერიის უფროსად; მონაწილეობა მიიღო კავკასიის დაპყრობისათვის წარმოებულ ომების დამაგვირგვინებელ ფაზაში; 1877 წლიდან იყო განჯის გუბერნატორი და განჯა-ნუხის მიდამოებში განლაგებული ჯარების უფროსი; იმავე წელს დაიწყო ომი თურქეთთან; აქ მას მოუხდა ერთი მოულოდნელი თავდასხმის მოგერიება და მოხერხებულმა სარდალმა შეძლო დაემარცხებინა მომხდური, რისთვისაც ნუხელებმა მიართვეს ვერცხლის თასი და ადრესი, სადაც ეწერა: "გენერალ ლეიტენენტ კ. ქ. მამაცაშვილს მადლიერ მოქალაქეთაგან 1877 წელს ნუხის გადარჩენისათვის"; 1884 წელს მან  ავადმყოფობის გამო თავი დაანება სამხედრო სამსახურს და აქტიურად ჩაება ქვეყნის კულტურულ-საზოგადოებრივ საქმიანობაში; მისი მეგობრები იყვნენ გრიგოლ და ვახტანგ ორბელიანები, დიმიტრი ყიფიანი, მიხეილ თუმანიშვილი და სხვები; დიმიტრი ყიფიანთან ერთად დიდი ღვაწლი დასდო სათავადაზნაურო ბანკს; მას დიდი ღვაწლი მიუძღვის აგრეთვე "ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების" საქმიანობაში; ასევე იყო თბილისის სათავადაზნაურო გიმნაზიის ერთ-ერთი დამაარსებელი; აღსანიშნავია მისი განსაკუთრებული ყურადღება მაჰმადიან ქართველებზე; ზოგი მათგანი მან თბილისში ჩამოიყვანა და ასწავლა, დაამთავრებინა გიმნაზია, შემდეგ უმაღლესშიც ჩააბარებინა; რუსეთის არმიის გენერალი, გენერალ-ლეიტენანტი(1869), საზოგადო მოღვაწე.

წყარო: ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე თ., მამულიშვილთა სავანე. - თბ., 1994. - გვ.245-247; საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.5. -თბ.,2023. -გვ.489

• ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება, დამფუძნებელი, წევრი

• წმინდა ვლადიმირის II ხარისხის ორდენი
• წმინდა ვლადიმირის III ხარისხის ორდენი
• წმინდა ანას II ხარისხის ორდენი
• წმინდა გიორგის IV ხარისხის ორდენი