ალექსანდრე მელიქ-ფაშაევი

დაბადების ადგილი: ქ. თბილისი.

დაამთავრა ქ. ლენინგრადის სახელმწიფო კონსერვატორია 1930 წელს(სადირიჟორო, თეორიული).

1921-1922წწ. იყო თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის პიანისტ-კონცეტმაისტერი, 1922-1928წწ. და 1930-1931წწ. ჯერ დირიჟორი, შემდეგ მთავარი დირიჟორი; 1923 წელს შედგა მისი სადირიჟორო დებიუტი თბილისში (ვ. დოლიძე ოპერა "ლეილა"); 1924 წელს იყო ქ. ლენინაკანის საოპერო დასის დამაარსებელთაგანი (ლ. ნ. ისეცკისთან, შ. მ. ტალიანთან, ა. ბ. დანიელიანთან ერთად); 1931-1964წწ. მოსკოვის დიდი თეატრის მთავარი დირიჟორი; ქართული რეპერტუარი: სადებიუტო სპექტაკლი ვ. დოლიძე "ლეილა" (1923), ვ. დოლიძე "ქეთო და კოტე" (1924), დ. არაყიშვილი "თქმულება შოთა რუსთაველზე" (1931), ზ. ფალიაშვილი "აბესალომ და ეთერი" (1939, პრემიერა მოსკოვის დიდი თეატრი), მ. ბალანჩივაძე "დარეჯან-ცბიერი"(1927), კ. მეღვინეთუხუცესი "რაზმელები" (1931, პრემიერა); სხვა სპექტაკლები თბილისის სცენაზე: ვერდი "აიდა", "ოტელო", გლინკა "რუსლან და ლუდმილა", ჩაიკოვსკი "პიკის ქალი", "ქოშები", პოტოცკი "გარღვევა", სიმფონიები. ავტორია ოპერებისა: "პეჩორინი" (მ. ლერმონტოვის მიხედვით) და "მეთორმეტე ღამე" (უ. შექსპირის მიხედვით), აგრეთვე სიმფონია დო მინორის, რომანსების და სხვ. 1938 წელს მოსკოვის დირიჟორთა საკავშირო კონკურსის II პრემიის ლაურეატი გახდა. ა. ბოროდინის "თავადი იგორისა" (1953) და ს. პროკოფიევის "ომი და მშვიდობის" (1962) ჩანაწერისათვის საფრანგეთში მიიღო გრან-პრი, ხოლო 1965 წელს მან მუსორგსკის "ბორის გოდუნოვის" ჩანაწერისათვის - აშშ-ის ხელოვნების აკადემიის პრემია. მიღებული აქვს სახელმწ. ჯილდოები. 1988 წელს სოფელ შაუმიანში (მარნეულის მუნიციპალიტეტი) გაიხსნა მისი სახლ-მუზეუმი.

წყარო: ქართული მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი. – თბ., 2015. – გვ. 316; მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი. – თბ., 2007. – გვ. 168; საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული  აკადემია: ქართული ენციკლოპედიის ი. აბაშიძის სახელობის მთავარი სამეცნიერო რედაქცია: georgianencyclopedia.ge

• 1951 - სსრკ სახალხო არტისტი
• 1943 - სსრკ სახელმწიფო პრემია
• 1942 - სტალინური პრემიის ლაურეატი (1943)
• 1942 - სსრკ სახელმწიფო პრემია