იოსებ თუმანოვი

დაბადების ადგილი: ქ. თბილისი.

დაამთავრა მოსკოვის დრამატული კურსები ი. ზავადსკის ხელმძღვანელობით 1929 წელს.

1925-1932 წწ. იყო ზავადსკის თეატრ-სტუდიის მსახიობი; 1933-1934წწ. მოსკოვის მუშათა თეატრის და ახალი თეატრის (1934-1936) რეჟისორი. 1938-1946 წწ. კ. სტანისლავსკის სახელობის ოპერის თეატრის მთავარი რეჟისორი, სადაც დადგა ოპერები: მაკროუსოვის "ჩაპაევი" (1943) და ვერდის "ბალ-მასკარადი" (1946). 1946-1953 წწ. იმყოფება მოსკოვის ოპერეტის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელის თანამდებობაზე. ი. თუმანოვი სხვადასხვა პერიოდში იყო: მოსკოვის ა. პუშკინის სახ. თეატრის (1946-1953), კრემლის ყრილობათა სასახლის (1961-1964), დიდი თეატრის (1964-1970) და 1980 წლის მოსკოვის ოლიმპიადის გახსნისა და დახურვის საზეიმო ცერემონიალის მთავარი რეჟისორი. ი. თუმანიშვილი 1951 წლიდან პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწევა თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში (ქ. მოსკოვი). 1970-1981 წწ. ხელმძღვანელობდა ამავე ინსტიტუტში რეჟისურის კათედრას. ქართული სპექტაკლები: ა. ფალიაშვილი "აბესალომ და ეთერი" (1953, თბილისი), დ. თორაძე "ჩრდილოეთის პატარძალი" (1958, თბილისი); სხვა რეპერტუარი: ჩაიკოვსკი "მაზეპა" (1966, მოსკოვი), რიმსკი-კორსაკოვი "თქმულება უხილავ ქალაქ კიტეჟზე" (1966, მოსკოვი), მუსორგსკი "ხოვანშჩინა" (1967, მილანი, ლა სკალა). პროფესორი (1965).

წყარო: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია: ტ. 5.- თბ., 1980.- გვ. 10; ქართული მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი. – თბ., 2015. – გვ. 210

• 1980 - ოქტომბრის რევოლუციის ორდენი
• 1976 - ოქტომბრის რევოლუციის ორდენი
• 1964 - სსრკ სახალხო არტისტი
• 1958 - რსფსრ სახალხო არტისტი
• 1955 - საპატიო ნიშნის ორდენი
• 1954 - რსფსრ ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე
• 1950 - სტალინური პრემია
• 1941 - რსფსრ დამსახურებული არტისტი