1.ანანური //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები.-თბ.,2003.-გვ.55.
მოკლე ცნობები ანანურის შესახებ ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
2.ანანური //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.I.-თბ.,1975.-გვ.428.
ანანურის ხუროთმოძღვრული კომპლექსის მოკლე დახასიათება.
3.ანანურის ციხე //საქართველო:ენციკლოპედია.-1997.-გვ.144.
ძეგლის ისტორია და ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
4.ანანური //ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული საეკლესიო ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1994.-გვ.66-73.
განხილულია ანანურის ხუროთმოძღვრული კომპლექსის ორი ტაძარი-მცირე ეკლესია ე.წ. "ღვთაება" და დიდი ტაძარი -"ღვთისმშობელი". ერთვის საილუსტრაციო მასალა.
5.ბერიძე ვ. ანანური. თბ.,1969.
ბუკლეტში მოცემულია ანანურის ხუროთმოძღვრულ ანსამბლში შემავალ ნაგებობათა მოკლე აღწერილობა და ისტორია.
6.ანანური //ბერიძე ვ. XVI-XVIIII საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1983.
ხუროთმოძღვრული კომპლექსის დახასიათება. ცალკეა განხილული ორი კოშკი- "შეუპოვარი" და "ხევსურული".
7.ბერიძე ვ. ხელოვნება //საქართველოს ისტორიის ნარკვევები.ტ.IV.-თბ.,1973.-გვ.379.
მოკლე ცნობები XVII საუკუნეების ძეგლის, ანანურის ციხე-გალავნის შესახებ.
8.გვასალია ჯ. არაგვის ხეობის ისტორიული გეოგრაფიის საკითხები //საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის კრებული.V.-თბ.,1975.-გვ.71.
მოკლე ცნობები ანანურის ზედა (XVII) და ქვედა (XVII-XVIII სს.) ციხეების შესახებ.
9.გიულდენშტედტის მოგზაურობა საქართველოში.ტ.I.-თბ.,1962.-გვ.270.
ანანურის კომპლექსში შემავალი დიდი ეკლესიის მოკლე აღწერილობა.
10.გორდეევი დ. ანანურის არქიტექტურული ანსამბლის შესწავლისათვის //საბჭოთა ხელოვნება.-1939.-N3.-გვ.14-38.
11.ვინოგრადოვი ვ. ანანურის ერთ-ერთი კოშკის შესახებ //ძეგლის მეგობარი.-1985.-N69.-გვ.33-36.
ანანურის ხუროთმოძღვრულ კომპლექსში შემავალი პირამიდულსახურავიანი კოშკის მშენებლობის შესახებ.
12.ზაქარაია პ. ანანური.- თბ.,1967.
დახასიათებულია ანანურის კომპლექსში შემავალი ნაგებობები (ზედა და ქვედა ციხეები, პირამიდულსახურავიანი კოშკი, ერთნავიანი ეკლესია, მცირეგუმბათიანი ეკლესია, დიდი გუმბათოვანი ტაძარი, სამრეკლო და წყალსაცავი).
13.ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ციხე-დარბაზები: ანანური (არაგვის საერისთავო) //ზაქარაია პ . ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს. ბოლომდე.-თბ.,2002.-გვ.316-327. პირამიდული კოშკები: ანანური (საფეხურებიანი სახურავით).-გვ.450-451.
საკულტო, საფორტიფიკაციო და საერო ხასიათის ძეგლებისაგან შემდგარი ანსამბლის ხუროთმოძღვრული ანალიზი. მოხსენიებულნი არიან: პაპუნა ორბელიანი, ვახუშტი ბატონიშვილი, შანშე ერისთავი. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა (სურ.127-130;205; ტაბ.106-108; 162).
14.ზაქარაია პ. ანანურის ხუროთმოძღვრული ანსამბლი.-თბ.,1953.
არაგვის ერისთავთა რეზიდენცია-ანანური. შემორჩენილი წარწერების მიხედვით მოთხრობილია კომპლექსის აგების ისტორია. ნაგებობების აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ფოტოები და ტაბულები. რეზ. რუს. ენაზე.
15.ზაქარაია პ. დუშეთის რაიონი.-თბ.,1981.-გვ.5-6.
ანანურის ანსამბლის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
16.XVI-XVIII საუკუნეების ხუროთმოძღვრება: ანანური //ზაქარაია პ. ქართული ხუროთმოძღვრება XI-XVIII ს.ს.-თბ.,1990.-გვ.226-240.
განხილულია ძეგლის ხუროთმოძღვრება , სამხრეთ ფასადზე შემორჩენილი წარწერა და ტაძრის შემკულობა. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (სურ.54-57; ტაბ.LXXII-LXXVII).
17.ციხეები და ციხე-დარბაზები: ანანურის ციხე-დარბაზი //ზაქარაია პ. საქართველოს საერო ხასიათის ძეგლები.-თბ.,1960.-გვ.30-33.
ანანურის ციხეში შემორჩენილი საერო, სამხედრო და საკულტო ნაგებობათა მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ახლავს ანანურის ჩანახატი (სურ.9).
18.ციხეები და ციხე-დარბაზები: ანანური //ზაქარაია პ. სამშობლოს გუშაგები.-თბ.,1965.-გვ.115-124.
ანანურის ხუროთმოძღვრულ ანსამბლში შემავალ საკულტო, საფორტიფიკაციო და საერო ნაგებობათა აღწერილობა, მოკლე ისტორია. ტექსტს ახლავს ძეგლის ფოტო.
19.სიმაგრეები: ანანური //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ქალაქები და ციხეები.-თბ.,1973.-გვ.82-88.
ანანურის ანსამბლში შემავალი საკულტო და სამხედრო დანიშნულების ნაგებობათა ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
20.ზაქარაია პ. ქართული ცენტრალურ გუმბათოვანი არქიტექტურა XI-XVIII სს.ტ.III.-თბ.,1981.-გვ.239-267.
ანანურის მთავარი ტაძრის აღწერა და არქიტექტურულ-მხატვრული ანალიზი.
21.XIV-XVIII საუკუნეების ხუროთმოძღვრების ზოგადი დახასიათება //ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება (დამხმარე სახელმძღვანელო).-თბ.,1987.-გვ.68-69.
ანანურის ხუროთმოძღვრული კომპლექსის მოკლე აღწერილობა.
22.ქართველიშვილი თ. ნაბზარი რაა, ყველა შენი ნაკაწრიც მტკივა //არტანუჯი.-1998.-N6.-გვ.4-8.
ჟინვალის წყალსაცავის აშენების შედაგად ანანურის ხუროთმოძღვრული კომპლექსში შექმნილი ვითარების შესახებ.
23.შმერლინგი რ. დოლიძე ვ. თბილისიდან კავკასამდე.-თბ.,1988.-გვ.12-13.
აღწერილია არაგვის ერისთავთა საგვარეულო ციხე, ანანური. ერთვის ფოტოსურათები და ტაბულები.
24.გვიანფეოდალური პერიოდის არქოტექტურა (XV-XVIII სს.): ანანური //ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია .-თბ.,1955.-გვ.80-81.
მოკლე ცნობები გვიანფეოდალური ხანის არაგვის ერისთავთა რეზიდენციის, ეკლესიისა და ციხესიმაგრის შესახებ. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.XXXVIII. სურ.1).
25.ანანურის ეკლესია. სურათი //გაზ. "ცნობის ფურცელი" (დამ.)-1902.-12 დეკ.(N74).-გვ.3
26.ანანურის ეკლესია //საქართველოს კალენდარი.-1903.-გვ.313.
27.დავიდოვი ზ. პასუხი ბ-ნ დ. ხიზლ-ს //ივერია.-1895.-20 სექტ.(N201).-გვ.3.
ანაურის ტაძრის განახლების შესახებ.
28.საძაგელოვი-ივერიელი გიორგი. მე განვიძრახე //ივერია.-1894.-31 დეკ.(N277).-გვ.4.
ანანურის ტაძრის ისტორიული და არქეოლოგიური აღწერისათვის საჭირო ხელნაწერი მასალის შეგროვების შესახებ.
29.ხიზ[ანაშვი]ლი დ. საისტორიო და საარქეოლოგიო მოგზაურობა გრ. პ.ს. უვაროვისა //ივერია.-1895.-31 აგვ.(N186).-გვ.2.
ანანურის
30.ანანური //საქართველო:ენციკლოპედია.-თბ.,1997.-გვ.143.
ხუროთმოძღვრული კომპლექსის აღწერილობა.
31.რამიშვილი რ. არქეოლოგიური კვლევა-ძიება არაგვის ხეობაში //მნათობი.-1986.-N8.-გვ.129-150.
ხუროთმოძღვრული კომპლექსის ვრცელი დახასიათება, ძეგლის დათარიღება.
32.ციხესიმაგრეები: ანანური //ზაქარაია პ. ქართული ციხე-ქალაქები ციხესიმაგრეები ციხე-დარბაზები ციხე-გალავნები კოშკები.-თბ.,2001.-გვ.116-120.
მდებარეობა, ციტადელისა და ქვედა ციხის ვრცელი ხუროთმოძღვრული დახასიათება, აგების სავარაუდო თარიღი. ტექსტს ერთვის ძეგლის ორი ფოტო.
33.ანანური //საქართველოს სულიერი საგანძური.წ.I.-თბ.,2005.-გვ.338-339.
კომპლექსის მდებარეობა, მოკლე აღწერილობა. ტექსტი ქართულ და ინგლ. ენებზე. დართული აქვს ფოტომასალა.
34.სიმაგრეები: ანანური //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ციხესიმაგრეები.-თბ.,1988.-გვ.90-96.
ანანურის ანსამბლის ისტორია, ციტადელის, კოშკისა და ეკლესიის მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ციხის საერთო ხედის ფოტო.
35.ანანურის ციხე //შმერლინგი რ.,დოლიძე ვ. თბილისიდან კავკავამდე.–თბ.,1991.–გვ.12–14.
ზედა და ქვედა ციხეების, გუმბათიანი ნეკლესიის–"ღვთაება"– და კოშკების მოკლე აღწერილობა.
36.თბილისი-მცხეთა //ზაქარაია პ. არაგვისა და თერგის ხეობა.-თბ.,1972.-გვ.22-26.
გვიანფეოდალური ძეგლის (XV-XVIII სს.)- ანანურის ანსამბლის (ზედა ციხე, ტაძარი, პირამიდულსახურავიანი კოშკი) ვრცელი ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ახლავს ანანურის ტაძრის ფოტოები.
37.ანანური //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.176.
ანანურის ანსამბლის(მცირე გუმბათოვანი ეკლესია "ღვთაება", დიდი ეკლესია, წყარო და წყალსაცავი, ერთნავიანი ეკლესია "მკურნალი", სამრეკლო, კოშკი "შეუპოვარი")მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. მოცემულია დიდი ეკლესიის ზომები. ტექსტს ახლავს ფოტოები (ტაბ.209-212).
38.ანანური //საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა.ტ.2.თბ.,2004.-გვ.203-214.
ანანურის ციხის (ანსამბლი- ზედა ციხე, ქვედა ციხე, გალავანი, ცილინდრული კოშკი, ოთხსართულიანი სათავდაცვო კოშკი, "ხევსურული კოშკი", კოშკი "შეუპოვარი" , ნახევარწრიული კოშკი, ცენტრალურგუმბათოვანი ღვთისმშობლის სახ. ეკლესია , ღვთაების სახ. ეკლესია, ეკლესია "მკურნალი"), ბებრისციხის (მდებარეობს სოფ.ანანურიდან სამხ.-აღმ.-ით, განეკუთვნება გვიანდელ შუა საუკუნეებს), კვირიკეს მონასტრის (კომპლექსი, მდებარეობს სოფლის სამხრ.-დას.-ით, მთის წვერზე, ტყეში, მასში შედის: IX-X საუკუნეების სამეკლესიანი ბაზილიკა, მიშენებული ორსართულიანი ნაგებობა, მცირე სამლოცველო, გალავანი, რამდენიმე ნაგებობის ნანგრევი), ციხე-დარბაზის (ადრინდელი შუა საუკუნეების, დაზიანებულია), წმ. გიორგის სახ. ეკლესია (მდებარეობდა ანანურას და ჟინვალს შორის, ნასოფლარ ფიტავის ტერიტორიაზე, განეკუთვნებოდა გვიანდელ შუა საუკუნეებს, დაანგრიეს 1975 წელს გზის გაყვანასას) ვრცელი მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება, ძეგლების დათარიღება არქეოლოგიური მონაცემების მიხედვით, სარესტავრაციო და აღდგენითი სამუშაოების შედეგები. მოხსენიებულინი არიან: ღვთისმშობლის ტაძრის ამშენებელი ქაიხოსრო ბაღსარაშვილი, დამკვეთი ბარძიმი; არქეოლოგი რ.რამიშვილი. ტექსტს დართული აქვს მდიდარი საილუსტრაციო მასალა.
39.ანანურის კომპლექსი //შუბითიძე-მაჭარაშვილი ვ., ბოლქვაძე დ. ქართული ციხე-სიმაგრეები და ეკლესია მონასტრები.-თბ.,2008.-გვ.13.
მოკლე ცნობა ანანურის ანსამბლის საერო, სამხედრო და საკულტო ნაგებობათა შესახებ. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
40.Ананури //Джанберидзе Н. Цицишвили И. Архитектурные памятники Грузии.-М.,1996.-с.339-347 с илл.
41.Анисимов С. Военно-Грузинская дорога.-М.-Л.,1930.-с.134-139 с илл.
42.Ананурскийи храм //Записки Общества любителей Кавказской археологии.-кн.1.-Тифл.1875.-с.25-26.
43.Беридзе В. Архитектура Грузии.-М.,1948.-с.84-85.
44.Беридзе В. Грузинская архитектура. с древнейших времен до начала XX века.-Тб.,1967.-с.22, 61-62 с табл.
45.Бакрадзе Д. Кавказ в древних памятниках христианства //Записки Общества любителей Кавказской археологии.-кн.1.-1875.-с.25-26.
46.Арджеванидзе А. Экскурсии от Жинвали //Военно-Грузинская дорога.-Тб.,1954.-с.159-166.
47.Арджеванидзе И. Военно-Грузинская дорога.-Тб.,251 с. с илл. и рис.
48.Анисимов С. Военно-Грузинская дорога:Путеводитель.-М.,1936.-с.94-95.
49.Беридзе В. Древнегрузинская архитектура.-Тб.,1959.-с.23.
50.Вейденбаум Е.Путеводитель по Кавказу.-Тфл.,1888.-с.297-298 с илл.
51.Гвритишвили Д. Из истории социальных отношении позднефеодальной Грузии.-Тб.,1961.-278 с.
52.Джанберидзе Н. Архитектурные памятники Грузии.-Л.,1973.-с.15 с илл.
53.Долидзе ВюЮ шмерлинг Р. Военно-Грузинская дорога.-Тб.,1956.-с.26-29 с илл.
54.Закарая П. Древние крепости Грузии.-Тб.,1969.-с.65-77 с илл.
55.Закарая П. Древние города и крепости Грузии.-Тб.,1982.-71-73.
56.Иоселиани П. Города существовавщие и существующие в Грузии.-Тфл.,1850.-с.15.
57.Каспари А. Покоренный Кавказ.-СПБ.-1904.-с.543.
58.Квезерели-Копадзе Н. Военно-Грузинская дорога.-Тб.,1967.-с.75-78.
59.Марков Е. Очерки Кавказа.-СПБ.:М.,1887.-с.118-119.
60.Мелитаури К. Обитель Якова при церкви Ананури //Вестник серия Истории, археологии, этнографии и истории искусства.-1977.-№1.-с.52.
61.Месхиа Ш. Города и городской строй феодальной Грузии.-Тб.,1959.-с.114-115, 396.
62.Муравьев Грузия и Армения. Ч.1.-СПБ.,1848.-с.41-46.
63.Мшвениерадзе Д. Строительное искусство в древней Грузии.-Тб.,1959.-128 с. с илл.
64.Садзаглов-Ивериели Г. Ананурский Успенский собор //Материалы по археологии Кавказа.-вып.7.-М.,1898.-с.60-80.
65.Северов Н. Памятники грузинского зодчества.-М.,1947.-с.184-185 с илл.
66.Толстой И., Кондаков Н. Русские древности в памятниках искусства.вып.4.-СПБ.,1891.-с.76 с илл.(Христианские древности Крыма, кавказа и Киева).
67.Уварова П. Кавказ: Путевые заметки.-М.,1887.-с.104-109 с илл.
67.ანანური.-თბ.,2012.-123 გვ.
მონოგრაფია.
68.ანანური //ელიზბარაშვილი ნ., კუპატაძე ბ. საქართველოს 100 ღირსშესანიშნაობა.-თბ.,2011.-გვ.79.
ანანურის კომპლექსის (ღვთაების გუმბათოვანი ტაძარი, ციხე-ქალაქი) მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. მოხსენიებულნი არიან: ბარძიმ არაგვის ერისთავი, ქაიხოსრო ბაღსარაშვილი. ტექსტს ერთვის ანანურის კომპლექსის, ქტიტიორული რელიეფის, აღმ. ფასადის ორნამენტებისა და ფრესკული მხატვრობის ფოტოები.
69.ანანურის ტაძარი // მწყემსი.-1896.-N5.-გვ.4-6; N10.-გვ.9-10.
70.ანანურის კომპლექსი//შუბითიძე ვ. "ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები".-თბ.,2012.-გვ.13-14. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
ანანურის ანსამბლში თავმოყრილი საერო, სამხედრო და საკულტო ნაგებობათა მოკლე ისტორია და არქიტექტურული აღწერილობა.
71.გვიანფეოდალური ხანის ხუროთმოძღვრება (X1V-XV111 საუკუნეები). ანანური // მოსულიშვილი ჰ. ქართული ხუროთმოძღვრული ძეგლების სტრუქტურა.-თბ.,2012.-გვ.132-135.
ანანურის ტაძრის შიდა სივრცისა და გარე მოცულობის ანალიზი.
72.ანანური //საქართველოს გამოჩენილი და საქმიანი ადამიანები. საქართველო.-2015.,თბ.-გვ.274-275.
73.ანანური //გედენიძე ი. საქართველო- რასაც არწივები ხედავენ.-თბ.,2018.-გვ.98-99.ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
74.ანანური //საქართველოს ისტორია (საკითხავი წიგნი ილუსტრაციებით).-თბ.,2021.-ტ.3.-გვ.222.
75.ანანური //ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია. საქართველოს ისტორიის პალიტრა. თხუთმეტტომეული.-თბ.,2002.-ტ.9.-გვ.235-237.
76.ანანურის ციხე //ხმელიძე თ; ქაშიაშვილი ზ; ვანიშვილი თ; ქართული კულტურა და ხუროთმოძღვრება.-თბ.,2023.-გვ.371-374.