საქართველოს ისტორიულ
ძეგლთა
ბიბლიოგრაფიული ლექსიკონი
<< თავიდანთბილისის წმ. ნიკოლოზის სახ. ეკლესიები
1.ელიზბარაშვილი ი. თუმანიშვილი დ. გუმბათოვანი ტაძრის ნაშთი თბილისის დედაციხეში //ძეგლის მეგობარი.-1975.-N38.-გვ.10-13.
წმ. ნიკოლოზის სახ. ეკლესიის ისტორია.
2.კიპაროიძე ტ. თბილისის დედაციხის ტაძრის გრაფიკული რეკონსტრუქციისათვის //ძეგლის მეგობარი.-1975.-N38.-გვ.14-21.
თბილისის დედაციხის წმ. ნიკოლოზის სახ. ტაძრის რეკონსტრუქციის საკითხები. წარმოდგენილია ძეგლის გეგმა, ფასადთა ნახაზები და ფოტოები.
3.ლორთქიფანიძე გ. და სხვ. მესამე კამპანია თბილისის დედაციხეზე (1969 წლის შემოდგომა) //არქეოლოგიური კვლევა-ძიება საქართველოში 1969 წელს.-თბ.,1971.-გვ.99-100.
მოკლე ცნობები XII-XIII საუკუნეების წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძრისა და XVII საუკუნის აბანოს შესახებ.
4.ჩუღურეთი //ბერიძე თ. ... და აღმოცენდა თბილისი.-თბ.,1977.-გვ.155-156.
წმ. ნიკოლოზის სახ. სამნავიანი ეკლესიის ისტორია, აქ მოღვაწე პირები. მოხსენიებულნი არიან: ეკლესიის მოძღვარი სოლომონ შოშიაშვილი, ეკლესიის აღმშენებელი იოანე იმნაძე.
5.ჩუღურეთი //ბერიძე თ. ძველი თბილისის გარეუბნების ისტორია.-თბ.,1977.-გვ.165-169.
ძეგლის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროების მიმოხილვა. მოხსენიებლნი არიან: იოანე იმნაძე, ს. შოშიაშვილი, მხატვარი გიგო ზაზაშვილი, საქართველოს სამოქალაქო გუბერნატორი ნიკოლოზ ფალავანდიშვილი, პოდპორუჩიკი ნაკაშიძე, ჟიხარევი, ლ. მელიქსეთ-ბეგი, დ. კარიჭაშვილი, პლ. იოსელიანი.
6.წმ. ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.104.
მოკლე ცნობა ორთაჭალაში, გრიშაშვილის ქუჩასთან, 1846-1856 წლებში აგებული ჯვარგუმბათოვანი და სანზონაში სკოლის ეზოში აგებული დარბაზული ტიპის მშენებარე (2002 წლისათვის) წმ. ნიკოლოზის სახ.ტაძრების შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, დეკანოზი ბესარიონ მენაბდე, ქტიტორი გულიაევი, თემქის წმ. გიორგის სახ. ეკლესიის წინამძღვარი მღვდელი ბესარიონ ბულაშვილი, შ.ლაშხი, გ. დუმბაძე, დ. თევზაძე, არქ. რ. ჯანაშია. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
7.წმ. ნიკოლოზის სახ. ეკლესია //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.105.
თბილისის დედაციხეზე XIII საუკუნეშია აგებული წმ. ნიკოლოზის სახ. ტაძრის მოკლე ისტორია (მშენებლობა, აღდგენა, რესტავრაცია). მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, იღუმენი შიო (მუჯირი), რ.გვენცაძე, არქ . ტ.კიპაროიძე, ამბა ალავერდელი მიტროპოლიტი დავითი (მახარაძე). ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
8.წმ. ნიკოლოზის სახელობის ეკლესია //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-ტბ.,2002.-გვ.106.
ჩუღურეთში, ხეთაგუროვის ქუჩაზე მდებარე, XIX საუკუნის 40-იანი წლებით დათარიღებული, წმ. ნიკოლოზის სახ. გუმბათოვანი ბაზილიკის ტიპის ეკლესიის მოკლე ისტორია. მოხსენიებულნი არიან: ქტიტორი მღვდელი პეტრე იმნაძე, დეკანოზი იოანე იმნაძე, მისი ვაჟი - პეტრე იმნაძე (დაადგმევინა ტაძრის გუმბათი, მოახატვინა), დეკანოზიზ შოშიაშვილი (გაფართოვა ტაძარი), მხატვ. გ.ზაზაშვილი (1901-1902 წწ.), დეკანოზი გრიგოლ გოცირიძე. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
9.წმ. ნიკოლოზის სახელობის ეკლესია //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.107.
მოკლე ცნობა აეროპორტის დასახლებაში, 2000-2002 წწ. აგებული წმ. ნიკოლოზის სახ.ეკლესიის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, მღვდელი პავლე ჯანგავაძე, მამა დანიელ ლობჟანიძე, ცაგერისა და სვანეთის მთავარეპისკოპოსი ნიკოლოზი (ფაჩუაშვილი), ვ.ზოდელავა, გ.შერაძე. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
10.ჯვარშეიშვილი ი. ტარიელ კიპაროიძე: ახლა როცა ჩემი ჩანფიქრი აღსრულდა მინდა ტაძრის პირველ აღმშენებელს გავესაუბრო //"დილის გაზეთი.-1997(19 აპრ.).-გვ.4.
დედაციხის წმ. ნიკოლოზის სახ. ეკლესიის კურთხევის თაობაზე.
11.ჩუღურეთის წმ. ნიკოლოზის ეკლესია //საერთაშორისო კონფერენცია"არქივთმცოდნეობა, წყაროთმცოდნეობა-ტენდენციები და გამოწვევები"26-28 სექტემბერი, 2019.-თბ.,2020.-გვ.193-196.
თამარ მეფის გამოსახულება საკურთხეველთან მდებარე გუმბათქვეშა ბურჯზე.